ODLUKA O UTVRĐIVANJU ZGRADE HIGIJENSKOG ZAVODA U SOMBORU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 73/2007)

1. Zgrada Higijenskog zavoda u Somboru utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Zgrada Higijenskog zavoda u Somboru (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Sombor, u Somboru, Vojvođanska ulica broj 47, u državnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 2118, KO Sombor.

Spomenik kulture sagrađen je 1906. godine za smeštaj Bačkog poljoprivrednog udruženja u Somboru, po projektu Šandora Hercoga. Izvođači su bili Anđal Janoš i Bernhard Karolj. Do Drugog svetskog rata u zgradi je bilo Bačko poljoprivredno udruženje, osnovano 1871. godine. Posle adaptacije iz 1953. godine u zgradu se uselio Higijenski zavod, sada Zavod za zaštitu zdravlja Sombor. Kasnije adaptacije izvedene su uglavnom u enterijeru.

Zgrada je ugaoni spratni objekat sa glavnom fasadom prema Vojvođanskoj ulici i dugim krilom prema Ulici Đure Jakšića. U modelovanju masa i dekoraciji javljaju se istoricistički i secesijski uticaji. Posebno je bogatom dekoracijom i ekspresivnim modelovanjem masa naglašena glavna fasada sa ulazom u prizemlju, balkonom na spratu i naglašenim ugaonim rizalitima. U prizemlju ugaonih rizalita, na mestu sadašnjih prozora, do Drugog svetskog rata bili su izlozi sa roloima. Bočna fasada prema Ulici Đure Jakšića ima svedenu geometrijsku dekoraciju secesijskog stila. Dvorišne fasade su jednostavne obrade, a svi prostori sprata bočnog krila povezani su spoljnom galerijom.

Spomenik kulture predstavlja interesantan primer reprezentativne arhitekture početka 20. veka. Projektant i izvođač ostavili su dubok trag u arhitekturi Sombora. U sklopu Vojvođanske ulice, zajedno sa zgradama Opšte bolnice i Kasarne, predstavlja značajan reper. U istoriji arhitekture i gradogradnje Vojvodine na prelazu 19. u 20. vek, ova zgrada sa celinom ulice pripada najboljim primerima produkcije vremena u kome je nastala.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata sledeće katastarske parcele: br. 2117/1, 2117/2 i 2119, KO Sombor, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, svih konstruktivnih i dekorativnih elemenata, originalnih materijala i funkcionalnih karakteristika;

2) ažurno praćenje stanja i održavanje konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda ograde i kapija;

2) zabrana izgradnje novih objekata koji svojom arhitekturom, gabaritom ili visinom ugrožavaju spomenik kulture;

3) zabrana izgradnje objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture;

4) zabrana skladištenja štetnih materijala i stvaranja deponija.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".