ZAKLJUČAK VLADE 05 BROJ 345-6552/2007o utvrđivanju Osnova za izradu strategije razvoja poštanskih usluga("Sl. glasnik RS", br. 91/2007) |
1. Utvrđuju se Osnove za izradu strategije razvoja poštanskih usluga, koje su odštampane uz ovaj zaključak i čine njegov sastavni deo.
2. Ovaj zaključak objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".
OSNOVE ZA IZRADU STRATEGIJE RAZVOJA POŠTANSKIH USLUGA
I MERE I AKTIVNOSTI ZA IZRADU STRATEGIJE
Osnovama za izradu strategije razvoja poštanskih usluga (u daljem tekstu: Osnove) definišu se osnovna opredeljenja i utvrđuju pravci razvoja u oblasti poštanskih usluga u Republici Srbiji.
Cilj utvrđivanja Osnova je stvaranje okvira za donošenje Strategije razvoja poštanskih usluga (u daljem tekstu: Strategija) i definisanje prioriteta razvoja tržišta poštanskih usluga u Republici Srbiji.
2. Razvoj u oblasti poštanskih usluga
Podsticanje razvoja u oblasti poštanskih usluga vršiće se u pravcu stvaranja potrebnih uslova za konkurenciju poštanskih operatora. Konkurencija će podsticati javnog poštanskog operatora - Javno preduzeće PTT saobraćaja "Srbija" (u daljem tekstu: JPO) da pruži što kvalitetniju univerzalnu poštansku uslugu po povoljnim cenama. Konkurencija na tržištu poštanskih usluga treba da omogući privredi i građanima bolji kvalitet, veći asortiman i niže cene poštanskih usluga. Na taj način se ubrzava razmena dobara, pospešuje razvoj elektronskog poslovanja i uspostavljaju nove strukture vrednosti.
Razvoj u oblasti poštanskih usluga podrazumeva neophodno osavremenjavanje korišćenjem novih tehnologija i znanja u cilju poboljšanja kvaliteta i asortimana poštanskih usluga, što će uz reinženjering poslovnih procesa povećati efikasnost i efektivnost rada.
U ruralnim područjima resurse JPO staviti u funkciju ravnomernog regionalnog razvoja.
Da bi se utvrdila osnovna opredeljenja i smernice delovanja Republike Srbije u oblasti poštanskih usluga i donela Strategija, mora se sagledati trenutno stanje razvoja u oblasti poštanskih usluga uz ocenu zadovoljenja trenutne tražnje po pitanju asortimana, kvaliteta i tarifa. Elementi za izradu Osnova sadržani su u strateškim dokumentima Republike Srbije i u drugim dokumentima i to:
1) Strategija reforme državne uprave u Republici Srbiji;
2) Strategija podsticaja i razvoja stranih ulaganja;
3) Strategija za smanjenje siromaštva;
4) Strategija regionalnog razvoja Srbije za period od 2007. do 2012. godine;
5) Rezolucija o pridruživanju Evropskoj uniji;
6) Strategija razvoja informacionog društva u Republici Srbiji;
7) Strategija razvoja Svetskog poštanskog saveza sa Kongresa u Bukureštu;
8) Strategija Post Evrope.
Pored navedenih dokumenata, elementi za izradu Osnova nalaze se i u Zakonu o poštanskim uslugama ("Službeni glasnik RS", broj 18/05 - u daljem tekstu: Zakon), drugim zakonima Republike Srbije, direktivama EU iz oblasti poštanskog saobraćaja, aktima Svetskog poštanskog Saveza (SPS), Svetske Trgovinske Organizacije (STO). Elementi za izradu Osnova predstavljaju i mogući scenariji budućih političkih, ekonomskih, demografskih i drugih društvenih kretanja kako bi se postavili realno ostvarivi ciljevi koji će uključiti interese države, korisnika poštanskih usluga i poštanskih operatora.
1. Stvaranje stabilne regulative na tržištu poštanskih usluga
Stvaranje stabilne i fleksibilne regulative čiji je osnovni cilj podsticanje zdrave konkurencije na tržištu poštanskih usluga, podrazumeva usaglašavanje zakonskih i drugih propisa Republike Srbije sa regulativom EU i njihovo sprovođenje, imajući u vidu potrebe nacionalnog tržišta poštanskih usluga.
Formiranje nezavisnog regulatornog tela na osnovu Zakona predstavlja preduslov za bržu liberalizaciju na tržištu poštanskih usluga, sprečavanje svakog vida monopolskog delovanja i podsticanje konkurentskih odnosa.
2. Pružanje univerzalne poštanske usluge
Republika Srbija Zakonom i ratifikovanim međunarodnim aktima ima obavezu pružanja univerzalnog poštanskog servisa, što podrazumeva skup osnovnih poštanskih usluga koji će se pod jednakim uslovima, bez diskriminacije i po pristupačnim cenama, pružati na celoj teritoriji države.
Republika Srbija Zakonom definiše skup usluga univerzalnog servisa shodno interesima države i potrebama korisnika poštanskih usluga. Obezbeđivanje univerzalnog poštanskog servisa Republika Srbija ostvaruje preko JPO koji ima ekskluzivno pravo obavljanja usluga u domenu rezervisanog servisa, određenog Zakonom.
3. Razvoj tržišta poštanskih usluga
Interes korisnika poštanskih usluga jeste da imaju na raspolaganju širok dijapazon kvalitetnih i pristupačnih poštanskih usluga.
Uvođenje konkurencije na tržište poštanskih usluga osigurava zadovoljenje interesa korisnika. Funkcionisanjem nezavisnog regulatornog tela počeće da deluju tržišni mehanizmi koji će dovesti do bolje i kvalitetnije ponude poštanskih usluga. Regulatorno telo će, u skladu sa Zakonom, regulisati poštansko tržište sistemom licenci i odobrenja, kao i drugim mehanizmima iz svoje nadležnosti, vodeći računa o interesima države i zaštiti interesa korisnika poštanskih usluga.
4. Razvoj i restrukturiranje JPO
Republika Srbija će pružiti pomoć intenzivnijem razvoju JPO prvenstveno sa ciljem pružanja kvalitetnih poštanskih usluga u domenu univerzalnog servisa. Potrebno je stalno povezivati interese države i lokalnih samouprava sa JPO, radi efikasnijeg korišćenja raspoložive infrastrukture JPO, naročito u delu razvijanja E-poslovanja, kao i popularizacije informacionog društva, intenzivnijeg korišćenja digitalnih sertifikata, geografskog informacionog sistema pošte i dr.
Osnovni cilj restrukturiranja JPO, nakon procesa razdvajanja osnovne delatnosti (core business) i sporednih delatnosti (non core business), treba da bude organizaciono i tehnološko prilagođavanje savremenim zahtevima tržišta, uz stalno ulaganje u preradne, transportne i druge kapacitete poštanske mreže.
Transformacija JPO u moderno, efikasno i tržišno orijentisano preduzeće, sposobno da pruži kvalitetnu univerzalnu poštansku uslugu i da se efikasno bori sa konkurencijom na tržištu poštanskih usluga, podrazumeva i investicije u nova znanja, promene u sistemu upravljanja, reinženjering poslovnih procesa, transformaciju nerentabilnih jedinica poštanske mreže u druge ugovorne oblike, primenu savremenih tehnologija i planski razvoj ljudskih resursa.
Potrebno je razviti socijalni dijalog između zaposlenih i poslodavca, poštujući mere zaštite na radu i mere zaštite životne sredine.
5. Razvoj poštanskih mreža i kapaciteta
Republika Srbija značajno zaostaje po pitanju broja poštanskih pošiljaka po glavi stanovnika u odnosu na razvijene zemlje, tako da se može očekivati stalni rast tražnje za poštanskim uslugama, pogotovu u delu poštanskih logističkih usluga. Trenutni kapacitet poštanske mreže je nedovoljan da zadovolji postojeći obim poštanskog saobraćaja. Zato je neophodno preduzeti sve mere kako bi se omogućila i ubrzala izgradnja preradnih centara kod poštanskih operatora, naročito Glavnog poštanskog centra Beograd (u daljem tekstu: GPC Beograd) koji treba da obuhvati i funkcije za poštanske logističke usluge. Potrebno je da JPO izgradi i opremi regionalne kapacitete radi uspostavljanja pouzdane i efikasne poštanske mreže i omogući ugovorom korišćenje iste drugim poštanskim operatorima.
6. Unapređivanje kvaliteta poštanskih usluga
Osnovni ciljevi u pružanju poštanskih usluga postižu se unapređivanjem kvaliteta poštanskih usluga i podizanjem nivoa efikasnosti poštanske mreže, kako bi se korisnicima pružile raznovrsne, dostupne i pouzdane usluge po pristupačnijim cenama.
U tom smislu, potrebno je da poštanski operatori unaprede svoje poslovanje upotrebom sistema elektronske identifikacije i praćenja prenosa pošiljaka ("Track and trace").
Nezavisno regulatorno telo je u obavezi da, u skladu sa Zakonom i preporukama SPS, utvrdi standarde kvaliteta i da vrši njihovu harmonizaciju sa međunarodnim standardima. Nezavisno regulatorno telo, u saradnji sa nadležnim ministarstvom, prati, kontroliše i meri kvalitet pružanja poštanskih usluga i preduzima mere iz svoje nadležnosti u cilju unapređenja i poboljšanja istog.
Od izuzetne važnosti je da poštanski operatori stalno unapređuju sigurnost poštanskih pošiljaka, bezbednost korisnika i zaposlenih, kako se ne bi ugrozili životi i zdravlje ljudi, životna sredina i imovina.
Standarde bezbednosti utvrđuju nadležni državni organi koji će u saradnji sa poštanskim operatorima propisati dodatne mere bezbednosti u situacijama povećanog rizika od terorističkih akata, vremenskih nepogoda, nesrećnih slučajeva i drugih ekstremnih situacija.
8. Standardizacija adresovanja
Potrebno je standardizovati adresni sistem u Republici Srbiji adresnim kodom primaoca kao obaveznim elementom adrese, čime se omogućava dalji tehnološki razvitak i reinženjering poslovnih procesa prilikom obavljanja poštanskih usluga.
Standardizovani adresni kod omogućava integraciju svih baza podataka državnih organa koje za jedan od atributa koriste adresne podatke, što je značajno za ostvarivanje ciljeva informacionog društva.
Preko politike cena u domenu rezervisanog servisa obezbediti da JPO u ovom segmentu posluje bez gubitaka i da može, uz preduzete mere ekonomske efikasnosti, finansirati univerzalnu poštansku uslugu.
U cilju postepenog uvođenja tarifnih metoda zasnovanih na troškovnom principu koristiće se metode bazirane na najboljoj svetskoj praksi. Liberalizacijom tržišta vršiće se kontrolisano smanjivanje limita za rezervisani servis, shodno interesima države.
Potrebno je uskladiti Zakon o izdavanju poštanske doplatne marke ("Službeni glasnik RS", broj 61/05) shodno prirodi, nameni i svrsi doplatne marke.
Vremenski period naplate doplatne marke za jednu konkretnu namenu ne može biti duži od sedam dana.
III PRIORITETI RAZVOJA U OBLASTI POŠTANSKIH USLUGA
1. Stvaranje uslova u nadležnom ministarstvu za poštanske usluge
Potrebno je proširiti, opremiti i kadrovsko-stručno osposobiti Sektor za poštanski saobraćaj. Kontinualno tehnološki edukovati kadrove za oblast informatičkog komuniciranja, posebno u pogledu nadzora, kako bi se izvršavali svi zadaci definisani Zakonom i drugim propisima.
2. Formiranje Republičke agencije za poštanske usluge
Neophodan preduslov razvoja tržišta poštanskih usluga je formiranje regulatornog tela na osnovu Zakona. Zadatak regulatornog tela je da stvori uslove za stabilno obavljanje univerzalne poštanske usluge i da podstiče konkurenciju poštanskih operatora. U procesu izbora članova Saveta regulatornog tela potrebno je obezbediti stručnost, nepristrasnost, nezavisnost i transparentnost u radu.
3. Izmene Zakona o poštanskim uslugama
Neophodno je Zakon o poštanskim uslugama usklađivati sa potrebama tržišta, interesima države, preuzetim međunarodnim obavezama i regulativom EU i STO.
4. Strategija razvoja poštanskih usluga
Strategijom će se definisati ciljevi Republike Srbije u oblasti poštanskih usluga i utvrditi akcioni plan za realizaciju zacrtanih ciljeva sa rokovima, finansijskim efektima i nosiocima izvršenja.
Potrebno je preduzeti mere da se investicije i razvoj JPO usmere prema ostvarenju ciljeva definisanih ovim dokumentom i drugim strateškim dokumentima u Republici Srbiji, prvenstveno kroz ubrzani proces restrukturiranja i ulaganja u osnovnu delatnost.
Restruktuiranje obaviti u dve faze.
U prvoj fazi doneti osnivački akt za JPO kao zavisno preduzeće u okviru JP PTT saobraćaja "Srbija", oslobođenog od "non core" delatnosti.
U drugoj fazi JPO treba da preraste u samostalan privredni subjekt u državnom vlasništvu. Takav JPO treba organizaciono i tehnološki osavremeniti za ostvarenje misije i konkurenciju na tržištu. Iskoristiti resurse JPO i za učešće na drugim tržištima shodno postojećim kompetencijama, tradiciji i komplementarnosti sa poštanskim uslugama, radi efikasnijeg korišćenja postojećih resursa.
Izgradnja GPC u Beogradu predstavlja neophodan korak za ubrzanu modernizaciju tehnoloških procesa prerade i transporta poštanskih pošiljaka i uslov za poboljšanje kvaliteta pružanja poštanskih usluga, kao i agresivnijeg nastupa JPO na tržištu logističkih poštanskih usluga. Izgradnja ovakvog kapaciteta usloviće potrebu za izgradnjom i opremanjem regionalnih kapaciteta što će podstaći ukupan razvoj poštanskih usluga. Sadašnja lokacija GPC Beograd na GŽSB Beograd ne zadovoljava narasle potrebe. Izgradnja GPC Beograd je 2002. godine proglašena za strateški projekat Republike Srbije i u tom smislu država će pomoći realizaciju ovog projekta.