ODLUKAO GRAĐANSKOM BRANIOCU ZA GRAD BEOGRAD("Sl. list grada Beograda", br. 25/2005 i 33/2007) |
Građanski branilac
Ovom odlukom uređuju se nadležnost i ovlašćenja, način postupanja, postavljenje i razrešenje građanskog branioca za teritoriju grada Beograda (u daljem tekstu: građanski branilac).
Građanski branilac štiti individualna i kolektivna prava i interese građana i kontroliše rad Gradske uprave, Gradskog javnog pravobranilaštva i javnih preduzeća, ustanova i drugih organizacija koje je osnovao grad Beograd (u daljem tekstu: javne službe).
Građanski branilac ne može uzeti u razmatranje zahtev za pokretanje postupka koji se odnosi na rad Skupštine grada Beograda, Gradonačelnika grada Beograda i gradskog veća.
Samostalnost i nezavisnost
Građanski branilac je samostalan i nezavisan u vršenju svoje funkcije i niko nema pravo da utiče na njegov rad i postupanje.
Ustavnost i zakonitost
Građanski branilac vrši svoju funkciju na osnovu Ustava, zakona i drugih propisa i u svom radu pridržava se načela pravde i pravičnosti.
Dostupnost
Građanskom braniocu može se obratiti svako ko smatra da su aktom, radnjom ili nepostupanjem subjekata iz stava 2. člana 1. ove odluke povređena njegova prava i interesi.
Građanski branilac postupa i po sopstvenoj inicijativi.
Postupak pred građanskim braniocem je besplatan.
Javnost rada
Rad građanskog branioca je javan.
Javnost rada građanskog branioca obezbeđuje se podnošenjem i objavljivanjem godišnjeg i posebnog izveštaja i na drugi način koji građanski branilac odredi.
Sedište
Sedište građanskog branioca je u Beogradu, Makenzijeva 31.
Sredstva za rad
Sredstva i uslove za rad građanskog branioca obezbeđuje grad.
Nadležnost
Građanski branilac štiti individualna i kolektivna prava i interese građana kada su ona povređena aktom, radnjom ili nečinjenjem Gradske uprave, Gradskog javnog pravobranioca ili javnih službi kada je povreda učinjena u izvršavanju odluka i drugih opštih akata grada ili u vršenju poslova čije je izvršavanje povereno gradu.
Učešće u izradi zakona
Građanski branilac može podneti inicijativu za izmenu i dopunu zakona i drugih propisa i opštih akata ako smatra da do povrede prava građana dolazi zbog nedostatka u propisima.
Građanski branilac može inicirati donošenje novih zakona, drugih propisa i opštih akata, kada smatra da je to od značaja za zaštitu prava građana.
Građanski branilac daje mišljenje na nacrt propisa ili opšteg akta grada kada se njime uređuju pitanja od značaja za zaštitu i unapređenje prava i interesa građana.
Pokretanje postupka pred Ustavnim sudom
Građanski branilac može podneti inicijativu za pokretanje postupka pred Ustavnim sudom Republike Srbije za ocenu ustavnosti i zakonitosti zakona, drugih propisa i opštih akata kojima se uređuju pitanja koja se odnose na prava i interese građana.
Pokretanje postupka pred nadležnim organima
Kada nađe da u radnjama rukovodećeg radnika ili zaposlenog u Gradskoj upravi, Gradskom javnom pravobranilaštvu i javnoj službi ima elemenata krivičnog ili drugog kažnjivog dela, građanski branilac je ovlašćen da nadležnom organu podnese zahtev, odnosno prijavu za pokretanje krivičnog, prekršajnog ili drugog odgovarajućeg postupka.
Obaveza saradnje sa građanskim braniocem
Organi grada, Gradska uprava, Gradsko javno pravobranilaštvo i javne službe obavezni su da sarađuju sa građanskim braniocem.
Građanski branilac ima pravo da obavi razgovor sa svakim zaposlenim u Gradskoj upravi, Gradskom javnom pravobranilaštvu i javnoj službi kada je to od značaja za postupak koji vodi.
Prijem građanskog branioca
Predsednik Skupštine grada Beograda (u daljem tekstu: Skupština), gradonačelnik grada Beograda (u daljem tekstu: gradonačelnik), članovi Gradskog veća, načelnik Gradske uprave, gradski javni pravobranilac i direktori javnih službi dužni su da prime, bez odlaganja, a najkasnije u roku od 15 dana, građanskog branioca na njegov zahtev.
Podnošenje pritužbe
Svako ko smatra da su mu aktom, radnjom ili nepostupanjem Gradske uprave, Gradskog javnog pravobranilaštva i javne službe povređena prava može se pritužbom obratiti građanskom braniocu.
Lice iz stava 1. ovog člana može se obratiti građanskom braniocu i preko odgovarajućeg udruženja, odnosno organizacije, kao i preko odbornika.
Pritužbu u ime maloletnog lica podnosi roditelj odnosno zakonski zastupnik.
Građanski branilac, po pravilu, ne postupa po anonimnoj pritužbi.
Pre podnošenja pritužbe građanskom braniocu, podnosilac je dužan da pokuša da zaštiti svoja prava u odgovarajućem pravnom postupku.
Građanski branilac će uputiti podnosioca pritužbe na pokretanje odgovarajućeg pravnog postupka, ako je takav postupak predviđen, i neće postupati po pritužbi dok prethodno ne budu iscrpljena sva pravna sredstva, u odgovarajućem pravnom postupku.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, građanski branilac može pokrenuti postupak i pre nego što su iscrpljena sva pravna sredstva ako bi podnosiocu pritužbe bila naneta nenadoknadiva šteta ili kad građanski branilac oceni da je došlo do grubog kršenja pravila etičkog ponašanja zaposlenih u Gradskoj upravi, Gradskom javnom pravobranilaštvu ili javnoj službi.
Pritužba
Pritužba sadrži naziv subjekta na čiji se rad odnosi, opis povreda prava, činjenice i dokaze koji potkrepljuju pritužbu, podatke o tome koja su pravna sredstva iskorišćena, kao i ime i adresu podnosioca.
Pritužba se podnosi u pisanoj formi (uključujući sve oblike elektronske komunikacije) ili usmeno u zapisnik i za njeno podnošenje ne plaća se taksa niti bilo koja druga naknada.
Dopuna pritužbe
Ako pritužba ne sadrži sve potrebne podatke, građanski branilac može zatražiti da se ona dopuni u roku koji on odredi.
Rok za podnošenje pritužbe
Pritužba se može podneti ako je od učinjene povrede prava građana, odnosno od poslednjeg postupanja, odnosno nepostupanja Gradske uprave, Gradskog javnog pravobranilaštva ili javne službe proteklo najviše godinu dana.
Nepostupanje po pritužbi
Građanski branilac je dužan da postupi po svakoj pritužbi osim:
1. ako predmet na koji se odnosi pritužba ne spada u nadležnost građanskog branioca;
2. ako je pritužba podneta po isteku propisanog roka;
3. ako je pritužba podneta pre upotrebe svih raspoloživih pravnih sredstava, a nisu ispunjeni uslovi iz člana 15. stav 3. ove odluke;
4. ako je pritužba anonimna;
5. ako pritužba ne sadrži potrebne podatke, a podnosilac je u ostavljenom roku ne dopuni.
Građanski branilac će odbaciti pritužbu ako zbog nekog od razloga navedenih u stavu 1. ovog člana nema osnova za postupanje, i o tome obavestiti podnosioca uz navođenje razloga za odbacivanje.
Obaveštenje
Kad građanski branilac oceni da pritužba ispunjava uslove za postupanje, o tome obaveštava podnosioca pritužbe i rukovodećeg radnika subjekta na čiji se akt, radnju ili nepostupanje pritužba odnosi.
U obaveštenju rukovodećem radniku građanski branilac navodi sadržinu pritužbe i određuje rok (koji ne može biti kraći od 15 ni duži od 30 dana) u kome je rukovodeći radnik dužan da se izjasni o navodima iz pritužbe.
Građanski branilac može zatražiti dodatne podatke i informacije u novom roku ako oceni da izjašnjenje rukovodećeg radnika ne sadrži sve potrebne podatke.
Obaveze subjekata iz stava 2. člana 1. ove odluke
Subjekti iz stava 2. člana 1. ove odluke dužni su da građanskom braniocu, na njegov zahtev, stave na raspolaganje sve podatke, službene spise, dokumentaciju i sl. bez obzira na nivo tajnosti i da mu omoguće pristup svim prostorijama.
Ukoliko subjekt iz stava 2. člana 1. ove odluke ne postupi u određenom roku, mora bez odlaganja dati razloge za nepostupanje po zahtevu građanskog branioca.
Nepostupanje po zahtevu građanskog branioca smatra se ometanjem njegovog rada i o tome građanski branilac može da obavesti neposredno višeg rukovodećeg radnika, Skupštinu ili javnost.
Obustava ispitivanja
Građanski branilac neće nastaviti ispitivanje po pritužbi, ako:
1. utvrdi da je nakon podnošenja pritužbe pokrenut odgovarajući pravni postupak;
2. podnosilac pritužbe ne sarađuje u postupku;
3. podnosilac pritužbe povuče pritužbu;
4. subjekt protiv kojeg je podneta pritužba u međuvremenu otkloni učinjenu povredu.
Stručnjaci i svedoci
Građanski branilac može, radi ispitivanja, kao stručnjaka ili svedoka, pozvati svako lice koje poseduje odgovarajuća znanja, odnosno informacije o navodima iz pritužbe.
Mišljenje građanskog branioca
Građanski branilac daje mišljenje nakon sprovedenog postupka po pritužbi.
Mišljenje sadrži nalaz o tome da li je, na koji način i u kojoj meri došlo do povrede prava i interesa podnosioca pritužbe, preporuku o tome šta treba preduzeti da bi se otklonila povreda, kao i rok za postupanje nadležnog subjekta.
Subjekt na čiji se rad pritužba odnosi obavezan je da građanskom braniocu, u roku koji on odredi (ne dužem od 45 dana) dostavi izveštaj o preduzetim radnjama radi izvršenja preporuke date u mišljenju, odnosno o razlozima zbog kojih nije postupio po preporuci.
Ukoliko nadležan subjekt ne postupi po preporuci, građanski branilac se može obratiti javnosti, kao i Skupštini, a može i da preporuči utvrđivanje odgovornosti nadležnog rukovodećeg radnika.
Izveštaj o radu
Građanski branilac podnosi Skupštini redovan godišnji izveštaj o radu.
Godišnji izveštaj sadrži podatke o aktivnostima u prethodnoj godini, o uočenim nedostacima u radu subjekata iz stava 2. člana 1. ove odluke, kao i predloge za poboljšanje položaja građana u odnosu na te subjekte.
Godišnji izveštaj podnosi se do 15. marta tekuće za prethodnu godinu.
Godišnji izveštaj objavljuje se u "Službenom listu grada Beograda".
U toku godine, građanski branilac može da podnese i poseban izveštaj kada oceni da za to postoje naročito opravdani razlozi.
IV POSTAVLJENJE I PRESTANAK FUNKCIJE
Postavljenje
Skupština postavlja građanskog branioca na predlog gradonačelnika, većinom od ukupnog broja odbornika.
Danom postavljenja građanski branilac počinje sa radom.
U postupku utvrđivanja predloga kandidata za građanskog branioca, gradonačelnik obavlja potrebne konsultacije.
Uslovi za postavljenje
Za građanskog branioca može biti postavljen državljanin Republike Srbije pod uslovom:
1. da je diplomirani pravnik;
2. da ima najmanje deset godina radnog staža na pravnim poslovima koji su od značaja za obavljanje poslova građanskog branioca;
3. da ima položen pravosudni ispit i
4. da ima zapaženo iskustvo u zaštiti prava građana.
Rok za postavljenje
Postupak za postavljenje građanskog branioca pokreće se najkasnije šest meseci pre isteka njegovog mandata.
Zamenik građanskog branioca
Građanski branilac ima tri zamenika (u daljem tekstu: zamenik) koji mu pomažu u obavljanju poslova, u okviru ovlašćenja koja im on prenese.
Prilikom davanja ovlašćenja zameniku, građanski branilac vodi računa da se obezbedi određena specijalizacija za obavljanje poslova, naročito u pogledu prava deteta, prava osoba sa invaliditetom i dr.
Građanski branilac određuje zamenika koji ga zamenjuje u slučaju odsutnosti ili sprečenosti da obavlja svoje poslove s tim da taj zamenik mora biti postavljen pod uslovima koji su u članu 27. ove odluke utvrđeni za postavljenje građanskog branioca.
Uslovi za postavljenje zamenika
Za zamenika može biti postavljen državljanin Republike Srbije pod uslovom:
1. da ima visoku stručnu spremu,
2. da ima najmanje pet godina radnog staža u oblasti koja je od značaja za obavljanje poslova građanskog branioca i
3. da ima zapaženo iskustvo u zaštiti prava građana.
Postavljenje zamenika
Skupština postavlja zamenika na predlog građanskog branioca, većinom od ukupnog broja odbornika.
Danom postavljenja zamenik počinje sa radom.
Mandat
Građanski branilac i zamenik postavljaju se na pet godina i na istu dužnost mogu biti postavljeni najviše dva puta uzastopno.
Pravo na mišljenje
Građanski branilac i zamenik ne mogu biti pozvani na odgovornost za mišljenje, kritiku ili predlog koji su dali u vršenju svoje funkcije.
Građanski branilac i zamenik ne smeju davati izjave političke prirode.
Obaveza čuvanja tajnosti
Građanski branilac i zamenik obavezni su da čuvaju tajnost informacija ili ličnih podataka do kojih su došli vršenjem te funkcije.
Obaveza čuvanja tajnosti informacija i ličnih podataka ostaje na snazi i posle prestanka funkcije, odnosno razrešenja.
Obaveza čuvanja tajne utvrđena u st. 1. i 2. ovog člana odnosi se i na zaposlene u stručnoj službi građanskog branioca.
Nespojivost funkcije
Građanski branilac i zamenik ne mogu obavljati drugu javnu funkciju niti profesionalno obavljati drugu delatnost, kao ni drugu dužnost ili posao koji bi mogao uticati na njihovu samostalnost i nezavisnost.
Građanski branilac i zamenik ne mogu biti članovi političkih organizacija.
Građanski branilac i zamenik imaju položaj funkcionera u smislu zakona kojim se uređuje sprečavanje sukoba interesa u vršenju javnih funkcija i na njih se u celini primenjuju odredbe tog zakona.
Zakletva
Građanski branilac i zamenik pre stupanja na dužnost polažu zakletvu koja glasi: "Zaklinjem se da ću svoju dužnost obavljati odgovorno, nepristrasno i nezavisno, u skladu sa Ustavom, zakonom i drugim propisima i da ću savesno raditi na zaštiti i unapređenju ljudskih prava i sloboda."
Građanski branilac polaže zakletvu pred Skupštinom, a zamenik pred predsednikom Skupštine.
Prestanak funkcije
Građanskom braniocu, odnosno njegovom zameniku prestaje funkcija:
1. istekom mandata, ako ne bude ponovo postavljen;
2. smrću;
3. ostavkom;
4. gubitkom državljanstva;
5. ispunjenjem uslova za penziju u skladu sa zakonom;
6. ako trajno izgubi sposobnost za obavljanje funkcije;
7. ako postane član političke organizacije i
8. razrešenjem.
Skupština svojim aktom konstatuje prestanak funkcije građanskog branioca i zamenika.
Pravne posledice prestanka funkcije nastupaju od dana donošenja akta iz stava 2. ovog člana.
Razrešenje
Građanski branilac se razrešava funkcije ako:
1. nestručno i nesavesno obavlja svoju funkciju;
2. obavlja drugu javnu funkciju ili profesionalnu delatnost, drugu dužnost ili posao koji bi mogao uticati na njegovu samostalnost i nezavisnost, ili ako postupa suprotno zakonu kojim se uređuje sprečavanje sukoba interesa pri vršenju javnih funkcija; 3. bude osuđen za krivično delo koje ga čini nedostojnim za vršenje funkcije.
Postupak za razrešenje građanskog branioca pokreće gradonačelnik ili jedna trećina odbornika u Skupštini, a odluka o razrešenju donosi se većinom glasova ukupnog broja odbornika.
Građanski branilac ima pravo da se na sednici Skupštine na kojoj se odlučuje o njegovom razrešenju obrati odbornicima.
Suspenzija
Skupština, na predlog gradonačelnika, odlučuje o suspenziji građanskog branioca ako je:
1. protiv njega određen pritvor;
2. osuđen za krivično delo koje ga čini nedostojnim za obavljanje funkcije, a presuda nije postala pravosnažna.
Skupština će ukinuti suspenziju čim prestanu razlozi za njeno uvođenje.
Razrešenje zamenika
Zamenik se razrešava funkcije iz razloga utvrđenih ovom odlukom za razrešenje građanskog branioca.
Zamenik se razrešava na obrazložen predlog građanskog branioca, većinom glasova ukupnog broja odbornika.
Uz predlog za razrešenje zamenika, građanski branilac je dužan da dostavi Skupštini izjašnjenje zamenika o navodima iz predloga za njegovo razrešenje.
Odluka o razrešenju
Građanski branilac, odnosno zamenik je razrešen danom donošenja akta o njegovom razrešenju.
Vršenje funkcije građanskog branioca
U slučaju prestanka funkcije građanskog branioca, do postavljenja novog, funkciju građanskog branioca, obavlja zamenik koga je građanski branilac odredio da ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti ili sprečenosti da obavlja funkciju.
Plata
Građanski branilac ima pravo na platu u visini plate načelnika Gradske uprave.
Zamenik ima pravo na platu u visini plate rukovodećeg radnika organizacione jedinice Gradske uprave.
Ostala prava
Građanski branilac i zamenik ostvaruju druga prava iz rada i po osnovu rada u skladu sa propisima kojima su ova pitanja uređena za izabrana, imenovana i postavljena lica u organima grada.
Sredstva za rad građanskog branioca
Sredstva za rad građanskog branioca obezbeđuju se u budžetu grada.
Građanski branilac sačinjava predlog potrebnih sredstava za rad u narednoj godini i dostavlja ga Gradskom veću radi uključivanja u predlog budžeta grada.
Sredstva potrebna za rad građanskog branioca treba da budu dovoljna da omoguće efikasno ostvarivanje njegove funkcije i saglasna sa budžetskom politikom grada za određenu godinu.
Obrazovanje stručne službe
Za vršenje stručnih i administrativnih poslova građanski branilac obrazuje stručnu službu.
Radom stručne službe rukovodi sekretar, koji mora biti diplomirani pravnik sa najmanje pet godina radnog staža, a mora ispunjavati i druge uslove za rad u jedinici lokalne samouprave.
Sekretara postavlja i razrešava građanski branilac.
Građanski branilac donosi opšti akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u stručnoj službi, na koji prethodnu saglasnost daje gradonačelnik grada Beograda.
Na sekretara i zaposlene u stručnoj službi građanskog branioca primenjuju se propisi kojima se uređuju radni odnosi zaposlenih u jedinici lokalne samouprave.
Skupština će postaviti građanskog branioca u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ove odluke.
Građanski branilac će podneti predlog za postavljanje zamenika u roku od mesec dana od dana stupanja na dužnost.
Građanski branilac će doneti opšti akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u stručnoj službi u roku od mesec dana od dana stupanja na dužnost.
Prijem radnika u stručnu službu građanski branilac će izvršiti najkasnije u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu opšteg akta o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mesta u stručnoj službi.
Građanski branilac će postupati u slučajevima povrede individualnih i kolektivnih prava i interesa građana nastalih po stupanju na snagu ove odluke.
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Beograda".