ZAKONO KRETANJU I BORAVKU STRANACA("Sl. list SFRJ", br. 56/80, 53/85, 30/89, 26/90 i 53/91, "Sl. list SRJ", br. 24/94, 28/96 i 68/2002 i "Sl. glasnik RS", br. 101/2005 - dr. zakon i 109/2007 - dr. zakon) |
Stranci za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji mogu se kretati, boraviti, udruživati, služiti ličnim imenom, nabavljati, držati i nositi oružje, pod uslovima propisanim ovim zakonom, ako međunarodnim ugovorom nije drukčije određeno.
Strancem, u smislu ovog zakona, smatra se svako lice koje nije državljanin Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji stranci su dužni da se pridržavaju propisa i odluka državnih organa, zasnovanih na Ustavu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, zakonima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i njenim obavezama iz međunarodnih ugovora.
Poslove u vezi sa kretanjem i boravkom stranaca u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji vrše nadležni organi u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, ako saveznim zakonom nije drukčije određeno.
Strancima se može zabraniti ulazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, ograničiti ili zabraniti kretanje na određenom području, otkazati boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ili zabraniti stalno nastanjenje u određenim mestima iz razloga zaštite javnog poretka ili iz razloga zaštite interesa odbrane zemlje ili iz razloga koji proističu iz međunarodnih odnosa.
Organizacije udruženog rada i druge samoupravne organizacije i zajednice i državni organi, svojim aktima utvrđuju režim kretanja i boravka stranaca u tim organizacijama i zajednicama, odnosno organima.
Organizacije udruženog rada i druge samoupravne organizacije i zajednice i državni organi koji pozivaju pripadnike stranih oružanih snaga ili stranih službi bezbednosti, odnosno primaju i organizuju njihove posete, dužni su da o tome obaveste nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
II PUTNE ISPRAVE I VIZE ZA DOLAZAK I BORAVAK U SOCIJALISTIČKOJ FEDERATIVNOJ REPUBLICI JUGOSLAVIJI
Stranac može dolaziti u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju i boraviti na njenoj teritoriji ako ima važeću stranu putnu ispravu ili važeću putnu ispravu za strance izdatu od nadležnog organa Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, snabdevene jugoslovenskom vizom.
Stranci koji u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji borave na osnovu zajedničke (kolektivne) putne isprave mogu se kretati odvojeno od grupe samo na osnovu odobrenja nadležnog organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Stranom putnom ispravom, u smislu ovog zakona, smatraju se pasoš (lični, porodični i zajednički), diplomatski pasoš i službeni pasoš, pomorska knjižica, brodarska knjižica ili druga putna isprava priznata po međunarodnim ugovorima na osnovu koje se može utvrditi identitet njenog nosioca, kojoj rok važenja nije istekao i koja je izdata po propisima o izdavanju putnih isprava strane države.
Putna isprava strane države neće se priznati ako ta strana država ne priznaje odgovarajuću putnu ispravu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Strancu kome je u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji priznat status izbeglice i licu bez državljanstva izdaje se za putovanje u inostranstvo putna isprava za izbeglice, odnosno putna isprava za lica bez državljanstva, predviđene međunarodnim ugovorima.
Putnu ispravu za izbeglice i putnu ispravu za lica bez državljanstva izdaje nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini na čijem području izbeglica ili lice bez državljanstva ima prebivalište, odnosno boravište.
Putne isprave iz stava 1. ovog člana izdaju se sa rokom važenja do jedne godine.
Važenje putnih isprava iz stava 1. ovog člana može se produžavati, s tim da njihovo ukupno važenje ne može biti duže od pet godina.
Putni list za stranca je putna isprava koja se izdaje strancu koji nema važeću putnu ispravu, i to:
1) kome je priznato pravo azila u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji - za putovanje u inostranstvo;
2) koji je dobio zaštitu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije - za dolazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju;
3) koji je dobio otpust iz državljanstva Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije - za odlazak u inostranstvo;
4) koji je izgubio stranu putnu ispravu ili na drugi način ostao bez nje, a država čiji je državljanin nema svoje predstavništvo u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji niti njene interese zastupa druga država - za odlazak u inostranstvo;
5) koji je u inostranstvu izgubio putnu ispravu za strance izdatu od nadležnog organa Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije - za povratak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju.
Putni list za stranca može se izdati i drugom strancu ako za to postoje opravdani razlozi.
Putni list za stranca izdaje se sa rokom važenja do jedne godine.
Putni list za stranca sadrži: natpis: "Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija"; broj putnog lista; utisnut grb SFRJ; naziv: "Putni list za stranca"; mesto za fotografiju; mesto za upisivanje podataka o nosiocu putnog lista, i to: ime i prezime, dan, mesec i godina rođenja, mesto rođenja, prebivalište, državljanstvo; mesto za upisivanje podataka o članovima porodice (bračni drug i deca) koji putuju sa njim, i to: ime i prezime, srodstvo i godina rođenja; mesto za upisivanje roka važenja putnog lista; naziv organa koji izdaje putni list, datum izdavanja putnog lista, otisak pečata organa koji je izdao putni list i potpis ovlašćenog lica.
Na fotografiju u putnom listu utiskuje se suvi žig.
Putni list za stranca izdaje:
1) strancu iz člana 9. stav 1. tač. 1, 3) i 4) ovog zakona - nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini;
2) strancu iz člana 9. stav 1. tačka 2) ovog zakona - diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu;
3) strancu iz člana 9. stav 1. tačka 5) ovog zakona - diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu, pošto za izdavanje putnog lista pribavi saglasnost saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove;
4) strancu iz člana 9. stav 2. ovog zakona - nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, odnosno diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu, pošto za izdavanje putnog lista pribavi saglasnost Saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove.
Putna isprava za izbeglice, putna isprava za lica bez državljanstva i putni list za stranca izdaju se licima koja su navršila 18 godina života.
Za lica mlađa od 18 godina života lični podaci upisuju se u putnu ispravu roditelja.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, kad za to postoje opravdani razlozi, putne isprave iz tog stava mogu se izdati i licu koje nije navršilo 18 godina života.
Putna isprava za izbeglice, putna isprava za lica bez državljanstva i putni list za stranca neće se izdati strancu:
1) protiv koga se vodi krivični, odnosno prekršajni postupak - na zahtev nadležnog organa;
2) kome je izrečena bezuslovna kazna zatvora, dok kaznu ne izdrži;
3) na pismeni zahtev zainteresovanog lica ili njegovog staratelja ili nadležnog organa starateljstva - ako prema tom licu ili prema drugim licima u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji nije izmirio svoju dospelu imovinsko-pravnu obavezu iz bračnog odnosa ili odnosa roditelja i dece;
4) na pismeni zahtev nadležnog organa društveno-političke zajednice, organizacije udruženog rada, odnosno druge samoupravne organizacije ili zajednice - ako se na drugi način ne bi mogla izvršiti njegova dospela obaveza;
5) ako to zahteva zaštita javnog poretka ili ako to zahtevaju interesi odbrane zemlje.
U rešenju donesenom na osnovu tačke 5) stava 1. ovog člana nadležni organ ne mora navesti razloge kojima se rukovodio prilikom donošenja rešenja.
Ako su razlozi iz člana 13. stav 1. ovog zakona postojali pre dana izdavanja putne isprave, a nadležni organ je za njih saznao docnije ili su ti razlozi nastupili posle dana izdavanja putne isprave, putna isprava će se oduzeti.
Rešenje o oduzimanju putne isprave donosi organ nadležan za izdavanje putnih isprava, odnosno viza.
Žalba protiv rešenja iz stava 2. ovog člana ne odlaže njegovo izvršenje.
Protiv rešenja o odbijanju zahteva za izdavanje putne isprave, odnosno protiv rešenja o oduzimanju putne isprave, ne može se voditi upravni spor.
Nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini može privremeno zadržati stranu putnu ispravu koja pripada strancu:
1) protiv koga se vodi krivični, odnosno prekršajni postupak - na zahtev nadležnog organa;
2) na pismeni zahtev nadležnog organa društveno-političke zajednice, organizacije udruženog rada, odnosno druge samoupravne organizacije ili zajednice - ako se na drugi način ne bi mogla izvršiti njegova dospela obaveza;
3) ako to zahteva zaštita javnog poretka ili ako to zahtevaju interesi odbrane zemlje.
Ovlašćeno lice organa koje je privremeno zadržalo stranu putnu ispravu izdaje o tome potvrdu strancu čija je putna isprava privremeno zadržana.
Strancu koji u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju dolazi radi turističke posete, može se na graničnom prelazu izdati turistička propusnica ako poseduje važeću nacionalnu putnu ispravu ili drugu ispravu o identitetu. Turistička propusnica se izdaje sa rokom važenja do 30 dana.
Strancima na kružnom putovanju u međunarodnom pomorskom, rečnom ili vazdušnom saobraćaju turistička propusnica se može izdati i na osnovu spiska putnika overenog od strane zapovednika plovila, odnosno zapovednika vazduhoplova. Spisak putnika treba da sadrži: ime i prezime, godinu rođenja, državljanstvo i broj putne isprave putnika.
Turističku propusnicu izdaje organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za kontrolu prelaženja državne granice.
Turistička propusnica sadrži: natpis: "Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija", naziv organa koji izdaje propusnicu; naziv: "TURISTIČKA PROPUSNICA"; mesto za upisivanje broja i naziva putne isprave ili druge isprave o identitetu stranca kome se propusnica izdaje; broj propusnice; prostor za overu ulaska u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju; otisak pečata organa koji izdaje propusnicu i uputstvo za njeno korišćenje.
Za dolazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ili za odlazak iz nje, odnosno za prelazak preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, strancu se izdaje viza.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, Savezno izvršno veće može odlučiti da državljani stranih država koji ne zahtevaju vize za dolazak državljana SFRJ u njihovu zemlju, odnosno za prelazak preko njihove teritorije, mogu dolaziti u Jugoslaviju ili odlaziti iz nje, odnosno prelaziti preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije bez jugoslovenske vize.
Viza se izdaje za jedno, za više ili na neograničen broj putovanja.
Viza se izdaje sa rokom važenja do jedne godine, odnosno do roka važenja strane putne isprave na koju se viza izdaje ako je taj rok kraći od jedne godine.
Osoblju diplomatskog ili konzularnog predstavništva strane države u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji može se, pod uslovom reciprociteta, izdati viza sa rokom važenja dužim od jedne godine.
Strancu koji u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju dolazi radi obavljanja privrednih i društvenih delatnosti predviđenih saveznim propisima kojima se uređuju strana ulaganja i obavljanje spoljnotrgovinskog poslovanja, kao i strancu koji po saveznim propisima može u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji zasnovati radni odnos bez odobrenja za zasnivanje radnog odnosa, izdaje se poslovna viza.
Poslovna viza izdaje se za neograničen broj putovanja, sa rokom važenja koji je potreban za obavljanje posla radi koga se takva viza izdaje, ali najduže do roka važenja strane putne isprave.
Poslovnu vizu izdaje diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu, odnosno nadležni organ u republici ili autonomnoj pokrajini, na obrazložen zahtev stranog fizičkog ili pravnog lica.
U vizu koja se izdaje na porodični pasoš upisuje se broj lica koja putuju sa nosiocem pasoša i koja su upisana u pasoš, a u vizu koja se izdaje na zajednički (kolektivni) pasoš - ime i prezime vođe grupe i broj članova grupe.
Strancima koji privremeno borave u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, a žele da odu na izlet u susednu zemlju, može se, na zahtev organizacije udruženog rada koja organizuje turističko putovanje, izdati viza na spisak lica koja putuju. U vizu se upisuju ime i prezime vođe grupe i broj članova grupe.
Spisak iz stava 2. ovog člana sadrži ime i prezime članova grupe i broj njihovih putnih isprava. Spisak overava odgovorno lice u organizaciji udruženog rada koja organizuje turističko putovanje.
Strancu koji zatraži vizu za prolaz preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije izdaće se tranzitna viza samo ako ima ulaznu vizu susedne države u koju putuje ili preko čije teritorije nastavlja putovanje, ako međunarodnim ugovorom nije oslobođen od obaveze da ima takvu vizu.
Diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu izdaje vizu:
1) strancu koji dolazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju radi stalnog nastanjenja;
2) strancu koji dolazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju radi privremenog boravka ili radi prolaza preko njene teritorije;
3) strancu koji dolazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ili prolazi preko njene teritorije, a poseduje diplomatski ili službeni pasoš;
4) strancu pomorcu ili strancu brodarcu, na pomorsku, odnosno brodarsku knjižicu - ako dolazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju radi ukrcanja na brod u jugoslovenskoj luci ili pristaništu, ili koji prolazi preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije radi ukrcanja na brod u stranoj luci ili pristaništu ili se po iskrcanju sa broda u stranoj luci ili pristaništu vraća u svoju zemlju.
Organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za kontrolu prelaženja državne granice izdaje vizu:
1) strancu kome je diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije izdalo tranzitnu vizu, a on podnese zahtev da mu se izda viza za privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;
2) strancu koji odlazi iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, a istekao mu je rok važenja vize sa kojom je došao u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju;
3) strancu koji se iskrca u jugoslovenskoj luci ili pristaništu radi povratka u svoju zemlju ili odlaska u neku drugu stranu zemlju;
4) strancu koji je zaposlen na prevoznom sredstvu u međunarodnom saobraćaju.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove može propisati da organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nadležan za kontrolu prelaženja državne granice može izdati vizu i drugim strancima.
Nadležan organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini izdaje vizu strancu:
1) koji odlazi iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije a istekao mu je rok važenja vize;
2) koji za vreme privremenog boravka ili stalnog nastanjenja u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji zatraži vizu za odlazak u inostranstvo i povratak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju;
3) koji se iseljava iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije;
4) koji je u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju došao na osnovu međunarodnog ugovora o pograničnom saobraćaju;
5) koji u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji izgubi putnu ispravu ili na drugi način ostane bez putne isprave, a odlazi iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije sa novom putnom ispravom ili sa putnim listom za stranca;
6) kome je izdat putni list za stranca radi iseljenja iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije;
7) koji je u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ušao sa turističkom propusnicom, a diplomatsko ili konzularno predstavništvo države čiji je on državljanin mu je izdalo putnu ispravu.
Savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove izdaje vize osoblju diplomatskih ili konzularnih predstavništava stranih država u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji i osoblju drugih stranih misija koje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji imaju diplomatski status.
Viza ili turistička propusnica neće se izdati, odnosno neće se dozvoliti ulazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju strancu:
1) koji je izvršio krivično delo protiv čovečnosti i međunarodnog prava;
2) kome je izrečena mera bezbednosti proterivanja iz zemlje - za vreme za koje je ta mera izrečena;
3) kome je izrečena zaštitna mera udaljenja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije - za vreme za koje je ta mera izrečena;
4) kome je otkazan boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji - za vreme za koje je ta mera izrečena;
5) koji se vodi u evidenciji nadležnog organa u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji kao međunarodni prestupnik;
6) koji poseduje putnu ispravu strane države čiji nije državljanin, osim ako u takvoj putnoj ispravi nije izričito naznačeno da ima pravo povratka u državu koja mu je izdala putnu ispravu ili vizu.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove može odlučiti da se viza ili turistička propusnica ne izda ili ulazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ne dozvoli strancima i u drugim slučajevima ako to zahtevaju razlozi zaštite javnog poretka, odnosno ako to zahteva zaštita interesa odbrane zemlje ili razlozi koji proističu iz međunarodnih odnosa.
Zahtev za izdavanje vize ili turističke propusnice može se odbiti, odnosno ulazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju može se zabraniti strancu:
1) koji je u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji osuđen zbog krivičnog dela koje se goni po službenoj dužnosti;
2) koji je u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji kažnjen zbog deviznog ili carinskog prekršaja ili zbog prekršaja javnog reda i mira;
3) koji nema sredstva za izdržavanje, a izdržavanje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji mu nije obezbeđeno na drugi način.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove može odrediti da nadležni organ može određenim strancima izdati vizu, odnosno turističku propusnicu ili odobriti ulazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju samo uz prethodnu saglasnost saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove.
Ako se utvrdi da je u vreme izdavanja vize postojao ili da je posle toga nastupio koji od razloga iz člana 25 ovog zakona, viza će se poništiti.
Poslovna viza poništiće se i ako stranac iz člana 18a ovog zakona, u roku od godinu dana od dana izdavanja te vize, ne zaključi ugovor o obavljanju privrednih i društvenih delatnosti, odnosno ako u tom roku ne osnuje sopstveno preduzeće, ako prestane da postoji preduzeće koje je osnovao, odnosno u koje je uložio sredstva, ako je posao po ugovoru obavio u roku koji je kraći od roka važenja poslovne vize i ako u roku od 30 dana od dana dolaska ne zasnuje radni odnos u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, odnosno ako mu radni odnos prestane pre isteka roka važenja poslovne vize.
Ako se utvrdi da je u vreme izdavanja vize postojao ili da je posle toga nastupio koji od razloga iz člana 26. ovog zakona, viza se može poništiti.
Poništavanje vize iz st. 1. i 2. ovog člana može izvršiti organ koji je tu vizu izdao ili drugi organ nadležan za izdavanje vize.
U rešenju kojim odbija zahtev za izdavanje vize ili u rešenju o poništenju izdate vize iz razloga zaštite javnog poretka ili razloga zaštite interesa odbrane zemlje, ili iz razloga koji proističu iz međunarodnih odnosa, nadležan organ ne mora navesti razloge kojima se rukovodio prilikom donošenja takvog rešenja.
Protiv rešenja kojim se odbija zahtev za izdavanje vize ili rešenja kojim se poništava izdata viza ne može se voditi upravni spor.
Strancu koji se iseljava iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije izdaje se viza ako uz zahtev za izdavanje vize priloži dokaze:
1) da je izmirio dužne obaveze prema društveno-političkoj zajednici;
2) da je regulisao imovinsko-pravne obaveze iz bračnog odnosa ili odnosa roditelja i dece prema licima koja žive u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.
Strancu se neće izdati viza za odlazak iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ako se protiv njega vodi krivični ili prekršajni postupak - ako to zatraži organ koji vodi postupak.
Stranac koji u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju dođe sa stranom putnom ispravom može za vreme važenja vize privremeno boraviti u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji do tri meseca, a ako prolazi preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije - do sedam dana, računajući od dana prelaženja državne granice.
Stranac kome je izdata poslovna viza može u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji boraviti do isteka roka važenja te vize.
Strancu iz stava 1. ovog člana može se, na njegov zahtev, odobriti privremeni boravak i preko tri meseca, odnosno preko sedam dana.
U zahtevu za odobrenje privremenog boravka stranac je dužan da navede razloge zbog kojih traži odobrenje privremenog boravka. Ako to od njega zahteva nadležni organ, stranac je dužan da uz zahtev priloži dokaze o opravdanosti razloga zbog kojih traži odobrenje privremenog boravka i o dokazu da raspolaže sredstvima za izdržavanje, odnosno da mu je izdržavanje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji obezbeđeno na drugi način.
Zahtev za odobrenje privremenog boravka podnosi se pre isteka roka iz stava 1. ovog člana.
Stranac koji dolazi u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju radi školovanja, specijalizacije naučnog istraživanja, zapošljavanja ili vršenja određene profesionalne delatnosti, dužan je da u roku od tri dana od dana ulaska u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju podnese zahtev za odobrenje privremenog boravka.
Ako stranac iz stava 1. ovog člana dolazi u organizaciju udruženog rada, drugu samoupravnu organizaciju ili zajednicu, odnosno državni organ, zahtev za odobrenje privremenog boravka strancu dužan je da, u roku od sedam dana od dana njegovog dolaska u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, podnose organizacija ili zajednica, odnosno državni organ u koji je taj stranac došao.
Privremeni boravak strancu odobrava nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini na čijem području stranac ima boravište.
Odobrenje za privremeni boravak izdaje se sa rokom važenja do jedne godine, odnosno do isteka roka važenja strane putne isprave ako je taj rok kraći od jedne godine.
Kad za to postoje opravdani razlozi, privremeni boravak strancu može se produžavati, i to svaki put sa rokom navedenim u stavu 2. ovog člana.
Privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji neće se odobriti strancu:
1) kome se po odredbama člana 25. ovog zakona nije mogao odobriti ulazak u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju;
2) koji je o sebi dao netačne podatke ili se poslužio lažnom ispravom;
3) koji se poslužio tuđom putnom ispravom ili je svoju putnu ispravu dao drugome da se njome posluži;
4) koji je na nedozvoljen način došao u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, a nije mu priznat status izbeglice, odnosno nije mu priznato pravo azila;
5) koji nema sredstava za izdržavanje ili mu izdržavanje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji nije obezbeđeno na drugi način;
6) koji je drugom pomagao ili ga podstakao da na nedozvoljen način pređe državnu granicu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Strancu prestaje privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji:
1) ako mu je izrečena mera bezbednosti proterivanja iz zemlje ili zaštitna mera udaljenja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije;
2) ako mu je otkazan boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;
3) ako je nadležni organ odbio njegov zahtev za odobrenje privremenog boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.
Privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji može se otkazati strancu:
1) koji se ne pridržava propisa koji važe u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ili ne izvršava odluke državnih organa;
2) koji ostane bez sredstava za izdržavanje, a izdržavanje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji mu nije obezbeđeno na drugi način;
3) koji se bavi skitnjom ili prosjačenjem;
4) kad to zahtevaju razlozi zaštite javnog poretka ili interesi odbrane zemlje.
Rešenje o otkazivanju privremenog boravka donosi nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini na čijem području stranac ima boravište. U rešenju se određuje rok u kome stranac mora napustiti teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i vreme za koje ne može ponovo doći u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju.
Žalba protiv rešenja iz stava 2. ovog člana može se izjaviti u roku od tri dana od dana prijema rešenja.
U rešenju kojim se odbija zahtev za izdavanje odobrenja za privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji iz razloga zaštite javnog poretka ili razloga zaštite interesa odbrane zemlje nadležni organ ne mora navesti razloge kojima se rukovodio prilikom donošenja takvog rešenja.
Protiv rešenja kojim se odbija zahtev za odobrenje privremenog boravka, odnosno protiv rešenja o otkazivanju privremenog boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ne može se voditi upravni spor.
Stranac se može stalno nastaniti u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ako je od nadležnog organa za to dobio odobrenje.
Odobrenje iz stava 1. ovog člana prestaje da važi ako se stranac ne nastani u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji u roku od jedne godine od dana dostavljanja odobrenja.
Stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji može se odobriti strancu:
1) kome je neko od članova uže porodice (bračni drug, dete, roditelj) državljanin SFRJ ili stranac kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;
2) koji je zaključio brak sa državljaninom SFRJ;
3) koji je jugoslovenskog porekla;
4) koji je u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji uložio sredstva radi obavljanja privrednih i društvenih delatnosti.
Stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji može se izuzetno odobriti i drugim strancima.
Uz zahtev za odobrenje stalnog nastanjenja, stranac je dužan da priloži dokaze da su mu obezbeđena sredstva za izdržavanje.
Stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji odobrava savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Strancu prestaje pravo na stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji:
1) kad se odseli iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije;
2) kad boravi u inostranstvu neprekidno duže od jedne godine, ako mu takav boravak nije odobren;
3) kad prestane sa obavljanjem privredne i društvene delatnosti, odnosno kad povuče uložena sredstva;
4) kad mu je izrečena mera bezbednosti proterivanja iz zemlje ili zaštitna mera udaljenja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije;
5) kad mu je otkazan dalji boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.
Rešenje o prestanku prava na stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji donosi savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
U rešenju kojim se odbija zahtev za odobrenje stalnog nastanjenja u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji nadležni organ ne mora navesti razloge kojima se rukovodio prilikom donošenja takvog rešenja.
Protiv rešenja kojim mu je odbijen zahtev za odobrenje stalnog nastanjenja i protiv rešenja o prestanku prava na stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji stranac može izjaviti žalbu Saveznom izvršnom veću.
Protiv rešenja donesenog po žalbi iz stava 2. ovog člana ne može se voditi upravni spor.
Strancu kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji može se otkazati dalji boravak:
1) ako je osuđen zbog krivičnog dela protiv osnova socijalističkog samoupravnog uređenja i bezbednosti SFRJ ili drugog težeg krivičnog dela;
2) ako je ostao bez sredstava za izdržavanje, a izdržavanje mu u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji nije obezbeđeno na drugi način;
3) ako to zahtevaju razlozi zaštite javnog poretka ili ako to zahtevaju interesi odbrane zemlje.
Rešenje o otkazivanju daljeg boravka strancu kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji donosi nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini na čijem području stranac ima prebivalište.
U rešenju kojim otkazuje dalji boravak strancu kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji iz razloga zaštite javnog poretka ili razloga zaštite interesa odbrane zemlje nadležni organ ne mora navesti razloge kojima se rukovodio prilikom donošenja takvog rešenja.
U rešenju iz stava 2. ovog člana određuje se rok u kome stranac mora napustiti teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Taj rok ne može biti kraći od 30 dana ni duži od šest meseci.
Čl. 44-60**
(Prestalo da važi)
Stranac kome je izrečena mera bezbednosti proterivanja iz zemlje ili zaštitna mera udaljenja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, ili kome je otkazan boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, ili koji u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji boravi bez odobrenja nadležnog organa, dužan je da napusti teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u roku koji odredi nadležni organ.
Ako stranac iz stava 1. ovog člana ne napusti teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u određenom roku a ima važeću putnu ispravu, biće sproveden do državne granice i prinudno udaljen iz Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Stranac iz stava 1. ovog člana koji ne napusti teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u određenom roku a nema važeću putnu ispravu, biće upućen, odnosno sproveden diplomatskom ili konzularnom predstavništvu države čiji je državljanin radi dobijanja putne isprave. Ako to predstavništvo odbije da strancu izda putnu ispravu, stranac će biti upućen, odnosno sproveden do državne granice i predat nadležnom organu susedne države, ako je njen državljanin, ili nadležnom organu druge države koja pristane da ga prihvati.
Kad sprovođenje stranca u prihvatilište za strance, odnosno do državne granice radi prinudnog udaljenja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije vrši organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, taj organ je dužan da prethodno pribavi saglasnost od saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove. Ta saglasnost se daje najdocnije u roku od dva dana od dana prijema zahteva za davanje saglasnosti.
Za smeštaj stranca iz člana 61. ovog zakona, stranca koji na nedozvoljen način dođe u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju ili boravi u njoj bez odobrenja nadležnog organa, stranca čiji se identitet ne može utvrditi, stranca kome nije odobren privremeni boravak, odnosno nije priznato pravo azila, odnosno nije priznat status izbeglice, a koji se iz bilo kog razloga ne mogu odmah udaljiti sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, organizuje se prihvatilište za strance.
Prihvatilište iz stava 1. ovog člana obrazuje i o njemu se stara savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
O upućivanju stranca u prihvatilište za strance odlučuje savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove, na predlog nadležnog organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini može odrediti prinudno boravište ili uputiti u drugo mesto u kome mu je izdržavanje obezbeđeno stranca iz člana 61. ovog zakona, ili stranca koji je na nedozvoljen način došao u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, ili koji boravi u njoj bez odobrenja nadležnog organa, ili stranca čiji se identitet ne može utvrditi, ili stranca kome nije odobren privremeni boravak, odnosno priznato pravo azila, odnosno status izbeglice, a koji se iz bilo kog razloga ne može odmah udaljiti sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i ima sredstva za izdržavanje ili mu je izdržavanje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji na drugi način obezbeđeno.
Troškovi sprovođenja do diplomatskog ili konzularnog predstavništva, ili do prihvatilišta za strance, ili do državne granice padaju na teret stranca koji se sprovodi.
Ako stranac koji se sprovodi nema sredstava, troškovi sprovođenja padaju na teret sredstava budžeta federacije.
6. Kretanje stranaca u uniformi
Za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji stranci mogu nositi stranu vojnu uniformu:
1) ako borave u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji kao članovi diplomatskog ili konzularnog predstavništva strane države ili druge strane misije koja u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ima diplomatski status u svojstvu vojnih predstavnika, za vreme trajanja misije;
2) ako kao članovi stranih vojnih misija ili stranih vojnih delegacija borave u službenoj poseti Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;
3) ako se nalaze na školovanju u školama Jugoslovenske narodne armije;
4) ako kao članovi stranih vojnih misija ili stranih vojnih delegacija, sa diplomatskim ili službenim pasošem, prelaze preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za poslove narodne odbrane može, u sporazumu sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove, odobriti nošenje strane vojne uniforme i drugim strancima za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.
Za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji stranci mogu nositi stranu policijsku ili stranu carinsku uniformu:
1) ako kao članovi delegacija stranih policijskih ili stranih carinskih organa borave u službenoj poseti Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;
2) dok vrše službu na zajedničkoj kontroli prelaženja državne granice na delu graničnog prelaza koji pripada Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji;
3) ako kao članovi stranih policijskih ili stranih carinskih delegacija, sa diplomatskim ili službenim pasošem, prelaze preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
7. Osnivanje i prestanak rada udruženja stranaca
Stranci koji borave u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji mogu osnivati udruženja radi ostvarivanja kulturnih, naučnih, tehničkih i drugih sličnih ciljeva.
Udruženja stranaca osnivaju se na osnovu odobrenja nadležnog organa.
Odobrenje za osnivanje udruženja stranaca koje deluje na teritoriji jedne republike, odnosno autonomne pokrajine daje nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, a za osnivanje udruženja stranaca koje deluje na celoj teritoriji Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ili na teritoriji dve ili više republika, odnosno autonomnih pokrajina - savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove.
Osnivanje udruženja stranaca može se odobriti na zahtev najmanje deset punoletnih stranaca koji su stalno nastanjeni u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ili u njoj borave duže od jedne godine.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, osnivanje udruženja stranaca može se odobriti i strancima koji u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji borave kraće od jedne godine radi školovanja, specijalizacije, naučnog istraživanja, zapošljavanja ili vršenja određene profesionalne delatnosti.
Zahtev za odobrenje osnivanja udruženja stranaca treba da sadrži: naziv i sedište udruženja, ciljeve udruženja i sredstva kojima se ti ciljevi ostvaruju. Uz zahtev se prilaže zapisnik sa osnivačke skupštine udruženja i usvojena pravila (statut) udruženja u dva primerka.
Pravila (statut) udruženja stranaca treba da sadrže: svrhu udruživanja i sredstva kojima se ta svrha postiže; prava i dužnosti članova udruženja; prava i dužnosti organa udruženja; način stupanja u članstvo udruženja; prestanak članstva i istupanje iz udruženja; zastupanje udruženja; način obezbeđenja sredstava potrebnih za rad udruženja; naziv sedišta udruženja i način raspolaganja imovinom u slučaju prestanka rada udruženja.
Održavanje osnivačke skupštine udruženja stranaca osnivači su dužni da prijave nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Ako organ nadležan za davanje odobrenja za osnivanje udruženja stranaca utvrdi da pravila (statut) udruženja ne sadrže neki od elemenata koji je od bitnog značaja za davanje odobrenja za osnivanje udruženja, zatražiće od osnivača da pravila dopune u određenom roku.
Osnivanje udruženja stranaca odobrava se rešenjem koje sadrži: naziv udruženja, delatnost udruženja, sedište udruženja i područje na kome udruženje može delovati.
Organ nadležan za davanje odobrenja za osnivanje udruženja stranaca vodi evidenciju o udruženjima čije je osnivanje odobrio.
Udruženje stranaca stiče svojstvo pravnog lica i može početi rad danom pravnosnažnosti rešenja o odobrenju osnivanja.
Uz rešenje o odobravanju osnivanja udruženja stranaca, osnivačima se vraća i jedan primerak pravila (statut) udruženja, overen od organa koji je odobrio osnivanje udruženja.
Zahtev za odobrenje osnivanja udruženja stranaca će se odbiti, odnosno rad udruženja stranaca će se zabraniti, ako njegova delatnost nije u skladu sa pravilima (statutom) udruženja ili ako je usmerena na:
1) obaranje ili promenu Ustavom SFRJ utvrđenog poretka;
2) razbijanje bratstva i jedinstva naroda i narodnosti Jugoslavije, ili na raspirivanje nacionalne, rasne ili verske mržnje;
3) ugrožavanje nezavisnosti i teritorijalne celokupnosti Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ili na ugrožavanje mira ili ravnopravne međunarodne saradnje;
4) vršenje krivičnih dela ili na podsticanje na vršenje takvih dela.
Protiv rešenja o odbijanju zahteva za odobrenje osnivanja udruženja stranaca, odnosno rešenja kojim se zabranjuje rad udruženja stranaca, a koje je doneo savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove, može se izjaviti žalba Saveznom izvršnom veću.
Protiv rešenja o odbijanju zahteva za odobrenje osnivanja udruženja stranaca, odnosno rešenja o zabrani rada udruženja stranaca, ne može se voditi upravni spor.
Stranac može biti član udruženja građana SFRJ ako je to predviđeno pravilima (statutom) tog udruženja.
Nadzor nad zakonitošću rada udruženja stranaca vrši organ koji je doneo rešenje o odobravanju osnivanja tog udruženja.
8. Nabavljanje i nošenje oružja i lično ime
Za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji stranac može nabavljati, nositi i držati oružje i municiju, pod uslovima utvrđenim republičkim, odnosno pokrajinskim propisom.
Stranac je dužan da se, za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji služi ličnim imenom, koje je dobio po propisima svoje zemlje, ako zakonom ili međunarodnim ugovorom nije drukčije određeno.
IV PRIJAVLJIVANJE BORAVIŠTA I PREBIVALIŠTA I ODJAVLJIVANJE PREBIVALIŠTA
Stranac koji boravi u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji dužan je da nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini prijavi boravak i promenu adrese stana, a stranac kome je odobreno stalno nastanjenje - i da prijavi, odnosno odjavi prebivalište.
Pod boravištem, u smislu ovog zakona, podrazumeva se mesto u kome stranac privremeno boravi.
Pod prebivalištem, u smislu ovog zakona, podrazumeva se mesto u kome je stranac kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji nastanjen sa namerom da u njemu stalno živi.
Stranac kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji dužan je da nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini prijavi prebivalište, i promenu adrese stana u prebivalištu u roku od osam dana od dana dolaska u prebivalište, odnosno od dana promene adrese stana i da prijavi boravak i promenu adrese stana u roku od 24 časa od dolaska u mesto boravišta, odnosno od dana promene adrese stana u boravištu.
Stranac je dužan da odjavi prebivalište pre dana napuštanja prebivališta.
Organizacije udruženog rada, druge samoupravne organizacije i pojedinci koji pružaju usluge smeštaja strancima uz naplatu, kao i lica kod kojih stranci dolaze u posetu, dužni su da nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini prijave boravak stranaca, u roku od 12 časova od časa pružanja usluge smeštaja strancu, odnosno od časa dolaska stranca u posetu.
Stranac koji ne koristi usluge smeštaja iz stava 1. ovog člana dužan je da nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini prijavi boravak i promenu adrese stana narednog dana od dana dolaska u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, odnosno u roku od 24 časa od časa promene boravišta ili promene adrese stana.
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za inostrane poslove može, u sporazumu sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove, propisati da određeni stranci nisu dužni da prijavljuju svoj boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.
Prijavljivanje boravka stranaca može se vršiti i preko turističkih organizacija.
Organizacije udruženog rada, druge samoupravne organizacije i pojedinci koji pružaju usluge smeštaja strancima uz naplatu dužni su da vode evidenciju o strancima kojima pružaju usluge smeštaja - knjiga stranaca.
Knjigu stranaca overava nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Organizacije i pojedinci iz stava 1. ovog člana dužni su da čuvaju knjigu stranaca najmanje tri godine od dana njenog zaključenja.
Organizacije i pojedinci iz stava 1. ovog člana dužni su da ovlašćenom licu nadležnog organa stave na uvid knjigu stranaca.
V ISPRAVE ZA DOKAZIVANJE IDENTITETA
Stranac može dokazati svoj identitet: stranom putnom ispravom, putnom ispravom za strance izdatom od nadležnog organa Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, ličnom kartom za stranca, kao i drugom ispravom, snabdevenom fotografijom, kojom se može utvrditi njegov identitet.
Stranac je dužan da, na zahtev ovlašćenog lica nadležnog organa, pokaže ispravu kojom dokazuje svoj identitet.
Lična karta za stranca se izdaje: strancu kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji i strancu kome je odobren privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, a koji nema stranu putnu ispravu.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, lična karta za stranca može se izdati strancu kome je odobren privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji iako ima važeću stranu putnu ispravu ako taj stranac, odnosno diplomatsko ili konzularno predstavništvo države čiji je državljanin podnese zahtev za izdavanje lične karte za stranca.
Strancu koji je član diplomatskog ili konzularnog predstavništva strane države ili član druge strane misije koja u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji ima diplomatski status izdaje se posebna lična karta.
Ličnu kartu za stranca izdaje nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini na čijem je području prebivalište, odnosno boravište stranca kome se izdaje lična karta za stranca.
Od stranca kome se izdaje lična karta za stranca uzima se otisak kažiprsta desne ruke.
Posebnu ličnu kartu iz člana 84. stav 3. ovog zakona izdaje savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove.
Zahtev za izdavanje lične karte za stranca može podneti stranac koji je navršio 18 godina života, kao i stranac mlađi od 18 godina koji je zaključio brak ili koji je zasnovao radni odnos.
Zahtev za izdavanje lične karte za stranca podnosi se na propisanom obrascu.
Uz zahtev za izdavanje lične karte za stranca prilažu se dve fotografije propisane veličine, koje verno prikazuju podnosioca zahteva, odnosno lice za koje se zahtev podnosi.
Zahtev za izdavanje lične karte za stranca podnosi se u roku od 30 dana od dana dolaska stranca u prebivalište, odnosno boravište ili u roku od 30 dana od dana kad je stranac zaključio brak ili zasnovao radni odnos.
Obrazac lične karte za stranca sadrži: natpis "Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija", naziv organa koji je ličnu kartu za stranca izdao; natpis "Lična karta za stranca"; broj lične karte; mesto za fotografiju; mesto za upisivanje podataka o strancu, i to: ime i prezime, dan, mesec i godina rođenja, mesto rođenja, državljanstvo, prebivalište i adresa stana, svojstvo u kome stranac boravi u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, datum izdavanja lične karte za stranca; otisak pečata organa koji je izdao ličnu kartu za stranca i potpis ovlašćenog lica.
Lična karta za stranca izdaje se strancu kome je odobreno stalno nastanjenje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, sa rokom važenja od pet godina.
Strancu kome je odobren privremeni boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji lična karta za stranca izdaje se sa rokom važenja odobrenja za privremeni boravak, ali ne dužim od jedne godine.
Važenje lične karte za stranca koja se izdaje strancu iz stava 1. ovog člana može se produžavati, s tim da njeno ukupno važenje ne može biti duže od 10 godina.
Važenje lične karte za stranca koja se izdaje strancu iz stava 2. ovog člana može se produžavati, s tim da njeno ukupno važenje ne može biti duže od pet godina.
Stranac je dužan da ličnu kartu za stranca nosi sa sobom.
Stranac ne sme svoju ličnu kartu sa stranca dati drugom na poslugu, odnosno poslužiti se tuđom ličnom kartom kao svojom.
Lična karta za stranca se zamenjuje kad je oštećena ili dotrajala, ili kad iz drugih razloga ne može više da služi svojoj nameni.
Stranac je dužan da u roku od osam dana od dana nastupanja bilo kog razloga iz stava 1. ovog člana podnese zahtev nadležnom organu za zamenu lične karte za stranca.
Ovlašćeno lice nadležnog organa može naložiti strancu da podnese zahtev za zamenu lične karte za stranca ako prilikom legitimisanja stranca utvrdi da postoji koji od razloga iz stava 1. ovog člana.
Stranac je dužan da izdatu ličnu kartu za stranca vrati nadležnom organu:
1) kad stekne državljanstvo SFRJ;
2) kad napušta Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju;
3) kad mu je izrečena mera bezbednosti proterivanja iz zemlje, odnosno zaštitna mera udaljenja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije ili kad mu je otkazan dalji boravak u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji.
2. Nestanak ili gubitak lične karte za stranca ili druge isprave o identitetu
Nestanak ili gubitak lične karte za stranca, putne isprave ili druge isprave o identitetu u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji stranac je dužan da bez odlaganja, a najdocnije u roku od 24 časa od trenutka saznanja za gubitak, odnosno nestanak lične karte za stranca, odnosno druge isprave o identitetu prijavi nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini na čijem području je izgubio ispravu ili na čijem području je saznao za njen nestanak ili gubitak.
Organ iz stava 1. ovog člana izdaće strancu potvrdu o prijavljivanju gubitka ili nestanka lične karte za stranca ili druge isprave o identitetu.
Stranac koji u inostranstvu izgubi ili na drugi način ostane bez putne isprave izdate od nadležnog organa Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije dužan je da to prijavi najbližem diplomatskom ili konzularnom predstavništvu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu.
Diplomatsko ili konzularno predstavništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu izdaće strancu iz stava 1. ovog člana novu putnu ispravu posle pribavljene saglasnosti saveznog organa uprave nadležnog za unutrašnje poslove.
Stranac koji u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji izgubi putnu ispravu ili na drugi način ostane bez nje, dužan je da, uz zahtev za izdavanje nove putne isprave ili uz zahtev za izdavanje vize na novu stranu putnu ispravu, priloži potvrdu o prijavljivanju gubitka ili nestanka putne isprave koju je ranije imao.
O stalno nastanjenim strancima, o strancima koji privremeno borave ili prolaze preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, o osnivanju i prestanku rada udruženja stranaca, kao i o ispravama i vizama koje strancima izdaje nadležni organ Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, vodi se evidencija.
Evidenciju iz stava 1. ovog člana vode nadležni organi u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove, savezni organ uprave nadležan za inostrane poslove i diplomatska ili konzularna predstavništva Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu, u okviru svoje nadležnosti.
Evidenciju o utrošku sredstava za smeštaj i materijalno obezbeđenje stranaca kojima je priznat status izbeglice vodi nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
O utrošku sredstava iz stava 1. ovog člana nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini izveštava savezni organ uprave nadležan za poslove zdravstva i socijalne zaštite.
Ovlašćuje se funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove da:
1) propiše način izdavanja putnih i drugih isprava i viza strancima, način odobravanja privremenog boravka, način odobravanja stalnog nastanjenja, način priznavanja statusa izbeglice, prijavljivanja i odjavljivanja prebivališta i prijavljivanja boravišta i način vođenja registra stranaca;
2) propiše obrazac: putnog lista za stranca, turističke propusnice, lične karte za stranca, odobrenja za stalno nastanjenje, odobrenja za privremeni boravak i vize koja se izdaje strancima, kao i obrasce zahteva za njihovo izdavanje;
3) propiše obrazac na kome se vrši prijavljivanje i odjavljivanje prebivališta i prijavljivanje boravka i obrasce evidencija koje, po odredbama ovog zakona, vode organizacije udruženog rada, druge samoupravne organizacije i pojedinci koji strancima pružaju usluge smeštaja;
4) propiše način vođenja evidencije i izveštavanja o stalno nastanjenim strancima, o strancima koji privremeno borave ili prolaze preko teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, kao i o putnim ispravama i vizama koje strancima izdaju nadležni organi u republici, odnosno autonomnoj pokrajini;
5) odredi cenu koju će nadležni organ naplaćivati za obrasce isprava koje izdaju strancima;
6) propiše način izdavanja poslovne vize, obrazac poslovne vize i obrazac zahteva za izdavanje te vize, kao i način vođenja evidencije i izveštavanja o izdatim poslovnim vizama.
Ovlašćuje se funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za inostrane poslove da, u sporazumu sa funkcionerom koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove, propiše:
1) način izdavanja putnih isprava i viza strancima u diplomatskim ili konzularnim predstavništvima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu;
2) obrazac i način izdavanja posebne lične karte koja se izdaje članovima diplomatskih ili konzularnih predstavništava stranih država ili članovima drugih stranih misija koje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji imaju diplomatski status;
3) način izdavanja viza članovima diplomatskih ili konzularnih predstavništava stranih država ili članovima drugih stranih misija koje u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji imaju diplomatski status;
4) način vođenja evidencije i izveštavanja o izdatim putnim ispravama i vizama strancima u diplomatskim ili konzularnim predstavništvima Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u inostranstvu.
U pogledu poslova ulaska, kretanja i boravka stranaca, ličnog imena, udruživanja, nabavljanja, držanja i nošenja oružja, funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove može organima u republici, odnosno autonomnoj pokrajini izdavati obavezne instrukcije za izvršavanje ovog zakona.
U pogledu poslova izdavanja putnih isprava strancima, odobravanja boravka (privremeni boravak, stalno nastanjenje), priznavanja statusa izbeglice, priznavanja prava azila, prijavljivanja i odjavljivanja prebivališta i prijavljivanja boravišta i udruživanja stranaca, savezni organ uprave nadležan za unutrašnje poslove može da vrši i inspekciju nad sprovođenjem saveznih propisa.
Organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini u kome se vrši inspekcija po odredbi stava 1. ovog člana dužan je da omogući uvid u predmete koji se odnose na sprovođenje odgovarajućih saveznih propisa i da pruži potrebne podatke i obaveštenja.
Ako utvrdi da organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini u kome se vrši inspekcija ne izvršava savezne propise iz oblasti navedenih u stavu 1. ovog člana ili utvrdi nepravilnosti u izvršavanju tih propisa radnik koji vrši inspekciju upoznaće o tome funkcionera koji rukovodi tim organom i funkcionera koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove i predložiće mere koje treba preduzeti.
Nadzor nad utroškom sredstava za smeštaj i materijalno obezbeđenje stranaca kojima je priznat status izbeglice vrši savezni organ uprave nadležan za poslove zdravstva i socijalne zaštite.
Novčanom kaznom do 800.000 dinara kazniće se za prekršaj organizacija udruženog rada ili drugo pravno lice:
1) ako ne obavesti nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini o dolasku pripadnika stranih oružanih snaga ili stranih službi bezbednosti (član 4. stav 3);
2) ako u propisanom roku ne zatraži odobrenje za privremeni boravak stranaca (član 32. stav 2);
3) ako nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini u propisanom roku ne podnese prijavu o boravku stranca kome pruža usluge smeštaja ili ako podnese neurednu prijavu (član 81. stav 1);
4) ako ne vodi ili neuredno vodi knjigu stranaca kojima pruža usluge smeštaja (član 82. stav 1);
5) ako ovlašćenom licu nadležnog organa ne omogući uvid u knjigu stranaca kojima pruža usluge smeštaja (član 82. stav 4).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom do 50.000 dinara i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada ili drugom pravnom licu.
Novčanom kaznom do 50.000 dinara ili kaznom zatvora do 30 dana kazniće se za prekršaj pojedinac koji pruža usluge smeštaja strancima uz naplatu:
1) ako nadležnom organu u propisanom roku ne podnese prijavu o boravku stranca kome pruža usluge smeštaja ili ako podnese neurednu prijavu (član 81. stav 1);
2) ako ne vodi ili neuredno vodi knjigu stranaca kojima pruža usluge smeštaja uz naplatu (član 82. stav 1);
3) ako ovlašćenom licu nadležnog organa ne omogući uvid u knjigu stranaca kojima pruža usluge smeštaja (član 82. stav 4).
Za prekršaj iz stava 1. tačka 1) ovog člana kazniće se novčanom kaznom do 50.000 dinara i lice kod kojeg stranac dolazi u posetu.
Prema pojedincu koji pruža usluge smeštaja strancima uz naplatu može se izreći i zaštitna mera zabrane pružanja usluga smeštaja, u trajanju do dve godine.
Novčanom kaznom do 50.000 dinara ili kaznom zatvora do 30 dana kazniće se za prekršaj stranac:
1) ako dođe u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju kad mu je to zabranjeno po odredbama člana 25. ovog zakona;
2) ako je o sebi dao netačne podatke ili se poslužio lažnom ispravom (član 34. tačka 2);
3) ako se poslužio tuđom putnom ispravom ili je svoju putnu ispravu dao drugome da se njome posluži (član 34. tačka 3);
4) ako je na nedozvoljen način došao u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju, a nije mu priznat status izbeglice, odnosno nije mu priznato pravo azila (član 34. tačka 4);
5) ako je drugom pomogao ili ga podstakao da na nedozvoljen način pređe državnu granicu Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (član 34. tačka 6);
6) ako dođe u Socijalističku Federativnu Republiku Jugoslaviju u vreme za koje mu je otkazan privremeni boravak (član 36. stav 2);
7) ako u roku određenom u odluci nadležnog organa ne napusti teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (član 61. stav 1).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana strancu će se izreći i zaštitna mera udaljavanja sa teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Novčanom kaznom do 40.000 dinara ili kaznom zatvora do 15 dana kazniće se za prekršaj stranac:
1) ako se kreće, boravi ili stalno nastani na određenom mestu ili na određenom području na kome je kretanje, boravak ili nastanjivanje stranaca ograničeno ili zabranjeno (član 4. stav 1);
2) ako boravi u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji duže od dva dana od dana određenog u vizi, turističkoj propusnici ili odobrenju za privremeni boravak ili ako u propisanom roku ne podnese zahtev za odobrenje privremenog boravka (član 16. stav 1, član 31. stav 1. i član 32. stav 1);
3) ako napusti mesto boravka koje mu je odredio nadležni organ (član 63);
4) ako za vreme boravka u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji nosi stranu vojnu, policijsku ili carinsku uniformu protivno odredbama zakona (čl. 65. i 66);
5) ako nadležnom organu u propisanom roku ne prijavi prebivalište, promenu adrese stana u prebivalištu ili ako ne odjavi prebivalište pre napuštanja mesta prebivališta (član 80);
6) ako izbegava da nadležnom organu prijavi boravak ili promenu adrese stana u boravištu (član 81. stav 2);
7) ako odbije da ovlašćenom licu nadležnog organa pokaže ispravu kojom dokazuje svoj identitet (član 83. stav 2);
8) ako svoju ličnu kartu da drugome na poslugu, odnosno posluži se tuđom ličnom kartom za stranca (član 91. stav 2).
Ovlašćeno lice organa u republici, odnosno autonomnoj pokrajini, nadležnom za kontrolu prelaženja državne granice može na licu mesta naplatiti novčanu kaznu od stranca u iznosu od 5.000 dinara za radnju iz stava 1. tačka 2) ovog člana.
Novčanom kaznom do 30.000 dinara kazniće se za prekršaj stranac:
1) ako nadležnom organu ne prijavi boravak i promenu adrese stana u boravištu, kada ne boravi u objektu organizacije udruženog rada, druge samoupravne organizacije ili pojedinca koji pruža usluge smeštaja strancima, odnosno kad ne boravi kod lica kod kojeg je došao u posetu (član 81. stav 2);
2) ako u propisanom roku ne podnese zahtev za izdavanje lične karte za stranca (član 88);
3) ako u propisanom roku ne podnese zahtev nadležnom organu za zamenu lične karte za stranca (član 92. stav 2);
4) ako u propisanom roku ne prijavi nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini nestanak ili gubitak lične karte za stranca, putne isprave ili druge isprave o identitetu (član 94. stav 1).
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o kretanju i boravku stranaca u Jugoslaviji ("Službeni list SFRJ", br. 6/73).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalni članovi Zakona o izmenama i
dopunama
Zakona o kretanju i boravku stranaca
("Sl. list SFRJ", br. 26/90)
Član 7
Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za unutrašnje poslove doneće propise iz člana 6. ovog zakona u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 8
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
* Novčane kazne za prekršaje određene ovim
zakonom izmenjene su Zakonom o revalorizaciji novčanih iznosa
u Krivičnom zakonu Savezne Republike Jugoslavije i drugim saveznim
zakonima i kaznenim odredbama saveznih propisa ("Sl. list
SRJ", br. 16/93, 31/93 i 41/93), Zakonom o revalorizaciji
novčanih iznosa u Krivičnom zakonu Savezne Republike Jugoslavije
i drugim saveznim zakonima i kaznenim odredbama saveznih propisa
("Sl. list SRJ", br. 50/93), Zakonom o izmenama saveznih
zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe
i prekršaje ("Sl. list SRJ", br. 24/94), Zakonom
o izmenama saveznih zakona kojima su određene novčane kazne
za privredne prestupe i prekršaje ("Sl. list SRJ",
br. 28/96) i Zakonom o izmenama zakona kojima su određene novčane
kazne za privredne prestupe i prekršaje ("Sl. glasnik
RS", br. 101/2005).
** Prestanak važenja odredaba čl. 40. do 60. ovog zakona
bio je predviđen danom početka primene zakona država članica
kojim se uređuje pitanje azila i statusa izbeglica - videti
član 27. Zakona o azilu ("Sl. list SCG", br. 12/2005).
Zakonom o azilu ("Sl. glasnik RS",
br. 109/2007) predviđeno je da danom početka njegove primene,
odnosno 1. aprila 2008. godine prestaju da važe odredbe čl.
44. do 60. ovog zakona.