ODLUKA O UTVRĐIVANJU LOKALITETA ZAJAČAK U KREMIĆIMA ZA ARHEOLOŠKO NALAZIŠTE ("Sl. glasnik RS", br. 2/2003)

1. Lokalitet Zajačak u Kremićima utvrđuje se za arheološko nalazište.

2. Lokalitet Zajačak (u daljem tekstu: arheološko nalazište) nalazi se na teritoriji opštine Raška, u selu Kremiće, na katastarskim parcelama br. 15/2, 36/2 i 26 (deo puta), KO Kremiće, u državnoj svojini.

Granice arheološkog nalazišta idu: sa severne i zapadne strane spoljnom ivicom katastarske parcele broj 15/2; sa južne i istočne strane spoljnom ivicom katastarske parcele broj 36/2, KO Kremiće.

Arheološko nalazište Zajačak nalazi se u ataru sela Kremiće, na putu Jošanička Banja - Brvenik, na zapadnim padinama Kremićkih planina, u podnožju brda Gračac. Na terasasto spuštenoj zaravni smešten je antički metalurški centar sa ostacima zidanih objekata, nizovima peći za topljenje i objektima za preradu gvozdene i bakarne rude, kao i depozitom šljake. Peći su kružne osnove zidane od redova pritesanog kamena većih dimenzija u formi suhozida. U neposrednoj okolini nalazišta (Rajse, Vraca) registrovani su stari rudarski radovi, od zarušenih potkopa do hodnika u steni i vertikalnih okana. Severno i istočno od Zajačka otkrivene su grupe rudarskih radova koje na osnovu površinskih manifestacija govore o veličini i zamahu starog rudarstva u ovoj regiji. Arheološko nalazište Zajačak poseduje sve elemente velikog antičkog rudarsko-metalurškog kompleksa Gornje Mezije, čime se afirmišu podaci iz pisanih izvora o renesansi metalurgije krajem III i tokom IV veka u istočnoj polovini Carstva. Arheološko nalazište Zajačak je značajno za proučavanje antičkog rudarstva i metalurgije ne samo Kopaonika, nego i Centralnog Balkana. Sadrži sve elemente bitne za rekonstrukciju tehnološko-metalurškog postupka u periodu antike.

3. Zaštićena okolina arheološkog nalazišta obuhvata sledeće katastarske parcele: br. 9, 10, 11, 12, 13, 14 (deo) - Lučanski potok, br. 15/1, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24 i 26 - put Kremiće - Kopaonik, 27, 29, 30, 34, 35, 36/1, 36/2 i 37, KO Kremiće, u državnoj svojini.

Granice zaštićene okoline idu: na severu spoljnom ivicom katastarske parcele broj 15/1; na istoku spoljnim ivicama katastarskih parcela br. 14, 15/1, 16, 17 i 18; na jugu spoljnim ivicama katastarskih parcela br. 27, 29, 30, 36/1 i 37; na zapadu spoljnim ivicama katastarskih parcela br. 10, 11, 15/1 i 36/1, KO Kremiće.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite arheološkog nalazišta:

1) zabrana neovlašćenog kopanja, odnošenja kamena i zemlje sa nalazišta;

2) zabrana promene konfiguracije terena;

3) zabrana izgradnje objekata;

4) zabrana sečenja stabala ili pošumljavanja terena, kao i prevlačenja stabala preko nalazišta;

5) zabrana gradnje infrastrukture, industrijskih objekata i postrojenja;

6) zabrana neovlašćenog prikupljanja pokretnih ahreoloških nalaza;

7) zabrana izvođenja rudarskih radova;

8) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i štetnih materija - hemijski agresivnih, eksplozivnih, otrovnih i radioaktivnih.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline arheološkog nalazišta:

1) zabrana gradnje objekata;

2) zabrana promene oblika terena (nivelacija terena, odnošenje ili deponovanje zemlje);

3) zabrana pošumljavanja terena, seče šuma, vađenja starih panjeva;

4) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i štetnih materija - hemijski agresivnih, eksplozivnih, otrovnih i radioaktivnih;

5) izgradnja infrastrukture, industrijskih objekata i postrojenja, kao i rudarski radovi dozvoljavaju se pod posebnim uslovima nadležnog zavoda za zaštitu spomenika kulture, uz prethodno obezbeđenje zaštitnih arheoloških iskopavanja i adekvatne prezentacije nalaza;

6) zabrana neovlašćenog prikupljanja pokretnih arheoloških nalaza.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".