ODLUKA O UTVRĐIVANJU SPOMEN KOSTURNICE POGINULIM RATNICIMA 1912-1918. GODINE NA GROBLJU U ČAČKU ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 126/2007)

1. Spomen kosturnica poginulim ratnicima 1912-1918. godine na groblju u Čačku utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Spomen kosturnica poginulim ratnicima 1912-1918. godine na groblju u Čačku (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Čačak, na gradskom groblju u Čačku, potes - Spomen park, u državnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 6579/2, KO Čačak.

Spomenik kulture sagrađen je 1934. godine u organizaciji i sredstvima koje je prikupila Pomoćna ženska sekcija čačanskog pododbora Udruženja rezervnih oficira i ratnika. Pomoć su pružili i pododbor UROIR, kao i Ministarstvo pravde Kraljevine Jugoslavije. Projektovanje spomen kosturnice povereno je Isidoru Janjiću, inženjeru iz Čačka, a izgradnja čačanskom kamenorescu Frančesku Berbelji. Iznad kosturnice na pravougaonom postolju od betona (4,60 x 5,75 x 0,74 m) postavljena je uz ivicu ograda sačinjena od osam manjih zarubljenih piramida od veštačkog kamena kvadratne osnove (0,4 x 0,4 x 0,67 m), međusobno povezanih sa dva reda metalnih cevi. Na sredini postolja nalazi se spomenik izveden u obliku izdužene zarubljene piramide pravougaone osnove (1,4 x 2,0 x 5,5 m), postavljene na dvostepeno postolje (2,8 x 2,2 m sa stepenikom visine 37 cm). Građeno je pritesanim kamenom "Plavi tok" koji je Berbelja dovlačio iz svog kamenoloma u Jaminskoj Steni. Na svaku stranu piramide postavljene su predstave verskih simbola, izvedene od jablaničkog granita, označavajući zastupljenost vojnika svih vera stradalih u čačanskom kraju za vreme balkanskih i Prvog svetskog rata - pravoslavni krst sa pločom ispod sa natpisom: "1912-1918", katolički krst, kružna ploča sa Davidovom zvezdom i kružna ploča sa polumesecom i zvezdom. Naredbom okupacionih vlasti iz 1941. godine devastirane su ploče sa simbolima judaizma i islama. Na zapadnoj strani, ispod katoličkog krsta nalazi se i mesingana pločica sa grbom i natpisom: "VLAST NEZAPOMÍNÁ SVÝCH PADLÝCH SYNŮ", nepoznatog povoda i vremena postavljanja.

Spomenik kulture simbolizuje velika stradanja u balkanskim i Prvom svetskom ratu i od posebnog je kulturno-istorijskog značaja.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata sledeće katastarske parcele: br. 6579/1 i 6579/2, KO Čačak, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izvornog izgleda, originalnih materijala i originalnih natpisa na spomeniku;

2) redovno održavanje i čišćenje;

3) otklanjanje oštećenja konzervatorsko-restauratorskim metodama.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana promene oblika i namene površine;

2) zabrana gradnje objekata trajnog ili privremenog karaktera;

3) zabrana odlaganja, skladištenja i deponovanja otpadnih i opasnih materija;

4) urbanističko, komunalno i hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".