UPUTSTVA ZA PRIPREMU DOKUMENTACIJE ZA AKREDITACIJU
|
Sagledavajući potrebu da se precizira primena Pravilnika o standardima i postupku za akreditaciju visokoškolskih ustanova (Sl. glasnik Republike Srbije br. 106 od 24. novembra 2006.) i uzimajući u obzir Preporuke i dopune uputstava za pripremu dokumentacije za akreditaciju koje je u septembru 2007. godine donela Komisija za akreditaciju i proveru kvaliteta, Nacionalni savet za visoko obrazovanje je na sednici održanoj 9. novembra 2007. godine doneo UPUTSTVA ZA PRIPREMU DOKUMENTACIJE ZA AKREDITACIJU (NOVEMBAR 2007.)
1.1. Univerzitet u čijem su sastavu fakulteti sa svojstvom pravnog lica
Univerzitet se akredituje istovremeno ili nakon što su akreditovane ustanove u njegovom sastavu u tri različita polja i tri oblasti, koje ostvaruju sve nivoe akademskih studija uključujući i doktorske studije u tri različita polja.
1.2. Univerzitet u čijem su sastavu fakulteti bez svojstva pravnog lica
Integrisani univerzitet se akredituje kao celina zajedno sa svim fakultetima bez svojstva pravnog lica koji se nalaze u njegovom sastavu. Ukupni resursi se računaju na nivou univerziteta. Ako takav univerzitet u svom sastavu ima i fakultete sa svojstvom pravnog lica, fakulteti se akredituju samostalno. Takav univerzitet mora da ostvaruje akademske studijske programe na svim nivoima studija, u okviru najmanje tri polja i tri oblasti.
1.3. Univerzitet u polju umetnosti, integrisan ili neintegrisan, akredituje se ukoliko ima sva tri nivoa studija iz najmanje tri oblasti umetnosti. Ako je univerzitet umetnosti integrisan, tada se istovremeno sprovodi postupak akreditacije za sve fakultete u njegovom sastavu. Ukupni resursi se računaju na nivou univerziteta.
U pripremi dokumentacije za akreditaciju slediti specifična Uputstva za pripremu dokumentacije za akreditaciju UNIVERZITETA.
2. FAKULTET ILI UMETNIČKA AKADEMIJA
Fakultet ili umetnička akademija sa svojstvom pravnog lica akredituje istovremeno sve studijske programe i ustanovu, pri čemu obavezno akredituje najmanje tri studijska programa akademskih studija, od kojih je jedan po pravilu studijski program osnovnih akademskih studija.
Fakultet ili umetnička akademija u integrisanom univerzitetu bez svojstva pravnog lica akredituju svoje programe samo u okviru akreditacije univerziteta. Fakultet obavezno akredituje jedan studijski program osnovnih akademskih studija. Prijavu podnosi Univerzitet u čijem sastavu se nalazi fakultet, a ukupni resursi se računaju na nivou univerziteta.
Visokoškolska ustanova koja ima u svom sastavu visokoškolsku jedinicu bez svojstva pravnog lica izvan svog sedišta, akredituje ovu jedinicu istovremeno kada se i ona akredituje.
Akreditovani fakultet sa svojstvom pravnog lica može postati članica drugog akreditovanog univerziteta ukoliko se njegov univerzitet ne akredituje.
3.* AKADEMIJA STRUKOVNIH STUDIJA
4.* VISOKA ŠKOLA
Visoka škola akredituje istovremeno ustanovu i studijske programe, od kojih je jedan po pravilu studijski program osnovnih akademskih studija.
5.* VISOKA ŠKOLA STRUKOVNIH STUDIJA
Visoka škola strukovnih studija akredituje istovremeno ustanovu i studijske programe, od kojih je jedan po pravilu studijski program osnovnih strukovnih studija.
Studijski program definiše zvanje sa liste stručnih, akademskih i naučnih naziva koje je utvrdio Nacionalni savet za visoko obrazovanje, sa naznakom zvanja iz odgovarajuće oblasti i odgovarajućeg stepena studija.
Studijski programi se mogu sastojati od obaveznih i izbornih predmeta i područja - modula, pri čemu moduli ne definišu naznaku zvanja odgovarajućeg stepena studija.
Vrste i nivoi studija koji se akredituju su:
Osnovne akademske studije;
Osnovne strukovne studije;
Diplomske akademske studije;
Integrisane akademske studije;
Specijalističke akademske studije;
Specijalističke strukovne studije;
Doktorske studije.
Svaki studijski program se akredituje posebno i kao takav treba da ispunjava predviđene standarde. Ustanova koja ima svojstvo pravnog lica akredituje studijske programe različitih vrsta i nivoa studija, pri čemu za svaki studijski program podnosi kompletnu dokumentaciju u obliku koji se traži a koja je određena uputstvima. Ustanova u okviru jednog nivoa i vrste studija može akreditovati više studijskih programa, pri čemu je obavezna da za svaki studijski program obavezno navede broj studenata koji upisuje.
Studijski program osnovnih akademskih i strukovnih studija (osim za oblast medicine i umetnosti) po preporuci, razlikuje se od drugih studijskih programa za najmanje 35% od ukupnog broja ESPB bodova, pri čemu tih 35% čine predmeti iz grupe stručno aplikativnih i naučno stručnih predmeta. U ovaj procenat se mogu računati i izborni predmeti na studijskom programu, kao i u modulima.
Studijski program diplomskih studija, po preporuci, razlikuje se od drugih studijskih programa za najmanje 40% od ukupnog broja ESPB bodova, uključujući i diplomski rad.
Studijski program doktorskih studija ima najmanje 50% ESPB predviđenih za realizaciju doktorske disertacije. Ovaj broj bodova po pravilu odgovara izbornim predmetima i izbornim modulima vezanim za temu disertacije i izradi doktorske disertacije.
3.1. Ukupno angažovanje studenata i ESPB
U toku jedne školske godine student ostvaruje najmanje 60 ESPB bodova, što odgovara prosečnom ukupnom angažovanju studenata u obimu 40-časovne radne nedelje. Jedan ESPB bod nosi između 25-30 sati rada. Ostvarenih 60 ESPB podrazumeva da student u toku godine utroši između 1500 i 1800 sati rada u svim oblicima nastave i svim oblicima individualnog učenja da bi savladao gradivo.
Ukupno angažovanje studenata sastoji se od aktivne nastave (predavanja, vežbe, praktikumi, seminari i drugi oblici aktivne nastave koji se prikazuju i opisuju u knjizi predmeta), samostalnog rada, kolokvijuma, ispita, izrade završnih radova, dobrovoljnog rada u lokalnoj zajednici i drugih vidova angažovanja. Ukupan broj časova aktivne nastave na svim studijskim programima i svim nivoima studija ne može biti manji od 600 časova u toku školske godine. Nastava se odvija u toku 30 nedelja, iz čega sledi da u jednoj nedelji student mora imati najmanje 20 časova aktivne nastave. Taj fond časova aktivne nastave predstavlja minimalni broj časova koji nastavno osoblje na studijskom programu daje studentima.
Deo aktivne nastave na diplomskim akademskim studijama, završnoj godini integrisanih akademskih studija, specijalističkim akademskim i doktorskim studijama može činiti i istraživački studijski rad. Ovi časovi aktivne nastave osposobljavaju studenta da pristupi izradi završnog rada. Istraživački studijski rad se obavezno precizira u knjizi predmeta.
Razlika između ukupnog broja 1500-1800 sati i časova aktivne nastave predstavlja broj časova koje student utroši na: samostalni rad, kolokvijume, ispite, izradu završnih radova, dobrovoljni rad i druge vidove angažovanja u toku školske godine.
Broj ESPB bodova na pojedinačnom predmetu se određuje na osnovu ukupnog angažovanja studenta: ukupnog broj časova aktivne nastave i ukupnog broja sati aktivnog individualnog rada studenta. (Na primer, predmet koji ima 6 ESPB bodova obuhvata ukupno 180 sati rada, i može predstavljati 6 časova aktivne nastave (3+3 na nedeljnom nivou) i 90 sati koje student utroši u samostalnom radu, kolokvijumima, ispitu... Predmet može imati 6 ESPB bodova ako je organizovan da ima 4 časa aktivne nastave (2+2, ili 4+0,....) i 120 sati koje student utroši u svim drugim oblicima rada. Znači, ukupan broj ESPB pripisan predmetu se ne poklapa obavezno sa časovima nastave).
3.2. Kurikulum studijskog programa
Kurikulum studijskog programa obuhvata raspored predmeta i modula po semestrima, trimestrima, odnosno blokovima; fond časova aktivne nastave i ESPB bodove. Broj časova aktivne nastave se deli na različite oblike nastave koje student ima. Detaljni opis oblika aktivnosti na časovima aktivne nastave dat je u knjizi predmeta kao i u pravilniku o standardima i proceduri za kontrolu kvaliteta nastave. Ukupan broj časova aktivne nastave na svim studijskim programima i svim nivoima studija ne može biti manji od 600 časova u toku školske godine. Aktivna nastava se izražava brojem časova i brojem ESPB bodova. Broj časova aktivne nastave koji se odnosi na minimalni broj časova 600/g ne obuhvata završne radove i stručnu praksu.
Završni rad i stručna praksa se izražavaju obavezno ESPB bodovima i prikazuju obavezno u knjizi predmeta.
3.2.1. U dokumentaciji za akreditaciju studijskih programa prvog nivoa studija aktivna nastava na pojedinačnom predmetu se deli na najviše tri kategorije: 1. predavanja, 2. vežbe i 3. drugi oblici aktivne nastave, koje se brojčano izražavaju kao časovi. Od minimalnog broja časova aktivne nastave (600 na godišnjem nivou) na studijskom programu prvog nivoa studija minimalno 50% treba da budu časovi predavanja. Ostali časovi aktivne nastave se brojčano izražavaju kroz najviše dva oblika u zavisnosti od specifičnosti nastave u datoj naučnoj oblasti. Druga i treća kategorija nastave se obračunava po pravilu kao opterećenje saradnicima, a u pojedinačnim slučajevima kao opterećenje nastavnicima, ako to ustanova iskaže.
3.2.2. U dokumentaciji za akreditaciju studijskih programa drugog nivoa akademskih studija, poslednjoj godini integrisanih akademskih studija i specijalističkim akademskim studijama aktivna nastava na pojedinačnom predmetu se deli na najviše četiri kategorije: 1. predavanja, 2. vežbe 3. studijski istraživački rad i 4. drugi oblici aktivne nastave, koje se brojčano izražavaju kao časovi. Od ukupnog broja časova aktivne nastave na završnoj godini studijskog programa diplomskih akademskih i integrisanih akademskih studija minimalno 50% treba da budu časovi predavanja i vežbi.
3.2.3. Studijski programi doktorskih studija obuhvataju aktivnu nastavu i izradu doktorske disertacije. U dokumentaciji za akreditaciju studijskih programa doktorskih studija aktivna nastava se deli na dve kategorije: 1. predavanja, 2. studijski istraživački rad, koje se brojčano izražavaju kao časovi. Studijski istraživački rad obuhvata sve oblike nastave koji su u funkciji neposrednog osposobljavanja studenta za istraživanje, pisanje naučnih radova i izradu doktorske disertacije. Ustanova u okviru specifičnosti polja i oblasti studijskog programa doktorskih studija, iskazuje specifičnosti vezane za aktivnu nastavu na doktorskim studijama kroz opise date u knjizi predmeta. Od ukupnog broja časova aktivne nastave na studijskom programu doktorskih studija, po pravilu, 25% treba da budu časovi predavanja. Na poslednjoj godini doktorskih studija aktivnu nastavu može činiti samo studijski istraživački rad koji je neposredno u funkciji izrade doktorske disertacije. Aktivna nastava se izražava brojem časova i brojem ESPB bodova. Doktorska disertacija je završni deo doktorskih studija, osim u polju umetnosti. Izrada doktorske disertacije se prikazuje samo ESPB bodovima.
3.3. Predmeti
Predmeti se generalno dele na izborne i obavezne. U okviru jedne ustanove koja ostvaruje više studijskih programa mogu biti:
Obavezni zajednički predmeti više studijskih programa;
Izborni zajednički predmeti više studijskih programa;
Obavezni predmeti studijskog programa;
Izborni predmeti studijskog programa.
Ako se predmeti izvode na više studijskih programa, tada se zajednički obavezni ili izborni predmeti prikazuju u svakom studijskom programu kao određeni broj časova i ESPB bodova.
Obavezni i izborni predmeti se svrstavaju u različite grupe predmeta na osnovnim akademskim studijama (akademsko opšte obrazovni, teorijsko metodološki, naučno, odnosno umetničko-stručni, stručno-aplikativni), osim za polje medicine i umetnosti a na osnovnim strukovnim studijama (opšte-obrazovni, stručni, umetničko-stručni i stručno-aplikativni) a potrebno je ostvariti određeni % ESPB za svaku grupu predmeta u skladu sa standardima.
Predmeti u okviru jednog studijskog programa mogu biti grupisani u okviru obaveznih i izbornih studijskih područja-modula tako da se predmeti u modulu mogu grupisati kao:
Obavezni zajednički predmeti više modula;
Obavezni predmeti modula;
Izborni zajednički predmeti više modula;
Izborni predmeti modula.
U zavisnosti od vrste i stepena studija i polja u kome se nalazi studijski program mora se ostvariti određeni % ESPB bodova kroz izborne predmete.
U planu studija se označava pozicija izbornog predmeta sa odgovarajućim brojem časova i ESPB bodova, pri čemu uvek mora da postoji lista od minimalno dva predmeta koje student može da bira. Da bi se dobio % izbornih predmeta ukupan zbir ESPB bodova koji pripadaju poziciji izbornih predmeta i ESPB bodova koji pripadaju završnom radu deli se sa brojem ESPB na studijskom programu i množi sa 100.
3.3.* Moduli
Ako studijski program ima izborne module, u planu studija, takođe, označava se pozicija izbornog modula sa odgovarajućim brojem časova i ESPB bodova, pri čemu uvek mora da postoji lista od minimalno dva modula koje student može da bira. Ako studijski program ima više modula obavezno se prikazuje pozicija modula u planu studija sa svim predmetima modula obaveznim zajedničkim predmetima za više modula a takođe se posebno predstavlja plan studija na svakom predviđenom modulu sa specifikacijom predmeta.
Da bi se dobio % izborne nastave, ukupan zbir ESPB bodova koji pripadaju poziciji svih predmeta u modulima i izbornim predmetima izvan modula i ESPB bodova koji pripadaju završnom radu, deli se sa brojem ESPB na studijskom programu i množi sa 100. Ovaj procenat ne može biti manji od 20%. Neophodno je, takođe, da unutar modula % izborne nastave ne bude manji od 20% u odnosu na broj ESPB bodova koji pripadaju modulu.
Stručna praksa se ne računa kao izborni predmet, ali ulazi u ukupan zbir ESPB bodova potrebnih za završetak studija.
Svi predmeti svih studijskih programa prvog i drugog nivoa obrazovanja prikazuju se u zajedničkoj KNJIZI PREDMETA.
Svaki studijski program se daje kao pojedinačni fajl, pri čemu se predmeti slažu po godinama, odnosno semestrima, prvo obavezni, zatim izborni. Zajednički predmeti više studijskih programa se grupišu kao pojedinačni fajl.
4. BROJ STUDENATA I BROJ GRUPA
Svaki studijski program se akredituje za određeni broj studenata. Ukupan broj studenata na studijskom programu se računa kao broj studenata upisanih u prvu godinu pomnožen brojem godina trajanja studijskog programa. Ukupan broj studenata u visokoškolskoj ustanovi koja se akredituje računa se kao ukupan broj studenata na svim studijskim programima.
Broj grupa studenata za predavanja i vežbe za svaki studijski program računa se kao broj studenata podeljen maksimalnim brojem studenata u grupi, što je definisano dopunom standarda za svako naučno, odnosno umetničko polje kome studijski program pripada.
Broj grupa za obavezne predmete, koji su zajednički predmeti na više studijskih programa, računa se tako što se ukupan broj studenata podeli maksimalnim brojem studenata u grupi, što je definisano dopunom standarda za svako naučno odnosno umetničko polje kome studijski programi pripadaju.
Broj grupa za izborne predmete se formira na isti način.
Broj studenata u grupi za teorijsku i praktičnu nastavu u okviru određenog obrazovno-naučnog, odnosno obrazovno-umetničkog polja, definiše se sa tolerancijom od 10%. Za polje medicinskih nauka broj grupa za praktičnu kliničku nastavu se definiše sa tolerancijom od 20%.
5.1. Nastavnici
Nastavnici u visokoškolskoj ustanovi su u statusu:
a. nastavnika sa punim radnim vremenom (100% angažovanje, dokaz - skenirana radna knjižica u prilogu, koji je definisan matičnim brojem nastavnika).
b. angažovani sa nepunim radnim vremenom (manje od 100%, dokaz - skenirana radna knjižica), u dodatnom radnom odnosu (do trećine preko punog radnog vremena, dokaz - ugovor o angažovanju i saglasnost druge ustanove). Dokumentacija se takođe prilaže u elektronskom obliku u prilogu koji je definisan matičnim brojem nastavnika. Ugovor o angažovanju nastavnika mora da sadrži broj časova nastave koji nastavnik drži u ustanovi u kojoj je zaposlen sa punim radnim vremenom. Fajl za dokumentaciju o angažovanju nastavnika je jedinstven na nivou ustanove. Ako nastavnik radi u dve ustanove sa po 50% angažmana, njegovo opterećenje se računa proporcionalno angažmanu.
c. Ako ustanova u toku akreditacije na mesta nastavnika koji su po sili zakona penzionisani zapošljava nove nastavnike, to ne menja brojno stanje nastavnika prijavljeno u dokumentaciji za akreditaciju.
d. Profesor emeritus se računa kao nastavnik sa punim radnim vremenom i angažovan je na drugom i trećem nivou studija (dokaz skenirana odluka o izboru u zvanje).
e. Gostujući profesor, koji učestvuje u realizaciji studijskog programa se računa kao nastavnik u dopunskom radnom odnosu, izuzev ako je gostujući profesor angažovan u punom radnom vremenu putem razmene ili međunarodnim ugovorom (npr. JOINT Diploma).
f. Naučni radnici naučnih instituta sa ekvivalentnim nastavničkim zvanjima na univerzitetu, mogu učestvovati u izvođenju doktorskih studija za programe doktorskih studija fakulteta, departmana i interdisciplinarnih centara univerziteta. Naučni radnik se računa kao nastavnik u dopunskom radnom odnosu.
Broj nastavnika mora da odgovara potrebama studijskih programa koje ustanova ostvaruje. Od ukupnog broja potrebnih nastavnika, najmanje 70% mora biti u stalnom radnom odnosu sa punim radnim vremenom. Ukupan broj nastavnika mora biti dovoljan da pokrije ukupan broj časova aktivne nastave tako da nastavnik ostvaruje prosečno 6 časova nedeljno. Ovaj uslov odnosi se na osnovne, diplomske i specijalističke studije, a za nastavnike koji su angažovani i na doktorskim studijama, moguć je prosečan angažman do 9 časova nedeljno, pri čemu je najmanje 3 na doktorskim studijama.
Angažovanje po nastavniku ne može biti veće od 12 časova aktivne nastave nedeljno na svim visokoškolskim ustanovama u Srbiji.
Opterećenje svakom nastavniku se računa kao zbir opterećenja na svakom studijskom programu u čijoj realizaciji učestvuje. Nastavniku se u ukupno angažovanje računaju svi časovi aktivne nastave na svim nivoima studija.
Opterećenje nastavnika u časovima na obaveznim zajedničkim predmetima više studijskih programa se računa tako što se broj časova predavanja pomnoži sa brojem grupa studenata. Broj grupa studenata se određuje tako što se saberu studenti svih studijskih grupa koji slušaju dati predmet, pa se taj zbir podeli sa brojem studenata u grupi za dato naučno, odnosno umetničko polje.
Opterećenje nastavnika na obaveznim predmetima studijskog programa se računa tako što se broj časova aktivne nastave pomnoži sa brojem grupa studenata. Broj grupa studenata se određuje tako što se broj studenta podeli sa brojem studenata u grupi za dato naučno, odnosno umetničko polje.
Ako obavezni predmet drži više nastavnika tada se ukupan fond sati na predmetu deli sa brojem nastavnika i svakom se nastavniku dodeljuje deo nastave. Moguće je da ustanova odredi deo nastave koji drži pojedinačni nastavnik, sa tim da ukupan fond časova mora biti pokriven.
Ovaj način obračuna važi za sve nivoe i vrste studija.
Opterećenje nastavnika na izbornim predmetima: Izborni zajednički predmeti više studijskih programa ili Izborni predmeti studijskog programa
Za svaku poziciju izbornog predmeta u planu prvog nivoa studija se računa da se realizuju minimalno dva izborna predmeta. Svaka pozicija izbornog predmeta u planu studija se nastavnom osoblju računa kao dvostruki broj časova. Ako na listi ponuđenih izbornih predmeta za datu poziciju u studijskom programu ima više predmeta, tada se svakom nastavniku računa frakcija časova u odnosu na broj časova predavanja koji pripada izbornom predmetu. (Recimo, predmet ima 2 časa, ako na listi ima četiri izborna predmeta koje drže četiri nastavnika, tada se svakom nastavniku računa 2x2=4 4/4=1 čas za slučaj da se nastava odvija u okviru jedne normativne grupe za dato naučno polje).
Ako je broj grupa za realizaciju nastave na studijskom programu dva ili više računa se da je minimalno broj časova predavanja za datu poziciju izbornog predmeta u planu jednak proizvodu broja grupa i broja časova u planu (BG=3, broj časova 2, minimalni broj časova predavanja =6). Pojedinačno opterećenje nastavnika bi se u tom slučaju računalo takođe kao deo minimalnog broja časova predavanja. Ako je minimalni broj časova predavanja =6 a na listi ima četiri izborna predmeta onda se svakom nastavniku računa 6/4=1,5 časova.
OPTEREĆENJE NA STUDIJSKIM PROGRAMIMA KOJI IMAJU MODULE
Ako studijski program ima više modula, podrazumeva se da se svi moduli realizuju. Tada se opterećenje nastavnika na zajedničkim predmetima više modula računa kao što je već naznačeno. Opterećenje na ostalim obaveznim predmetima modula se računa tako što se broj časova množi brojem grupa studenata.
Opterećenje na izbornim predmetima modula se računa tako što se časovi koji pripadaju poziciji izbornog predmeta množe sa dva i dele brojem nastavnika angažovanih na predmetima.
Broj grupa na modulu se dobije na taj način što se ukupan broj studenata podeli brojem modula, i ako je taj broj manji od maksimalnog broja studenta u grupi za dato polje, računa se da postoji jedna grupa studenata na svakom modulu. Ustanova može da ukupan broj studenata na studijskom programu podeli na pojedinačne module, shodno raspoloživim resursima.
Nastavnici na vežbama. Ako nastavnik drži vežbe, računa se da dva časa vežbi odgovaraju jednom času predavanja, osim za polje umetnosti.
Predmet na studijama na daljinu opterećuje nastavnika/saradnika sa 50% opterećenja koje bi imao za klasične studije.
Opterećenje nastavnika na obaveznim i izbornim predmetima na diplomskim akademskim studijama, završnoj godini integrisanih akademskih i specijalističkim akademskim studijama računa se kao i na osnovnim studijama. Ako su na završnoj godini diplomskih akademskih studija, završnoj godini integrisanih akademskih i specijalističkim akademskim studijama časovi aktivne nastave specificirani kao časovi studijskog istraživačkog rada, tada taj deo nastave drže nastavnici. Opterećenje nastavnicima se računa kao broj časova na nedeljnom nivou podeljen sa 2. Dobijeni fond sati se ravnomerno deli na sve nastavnike koji učestvuju u studijskom programu.
Ukupan broj časova aktivne nastave na DOKTORSKIM STUDIJAMA takođe ne može biti manji od 600 časova u toku školske godine. Aktivna nastava na doktorskim studijama sastoji se od predavanja i časova studijskog istraživačkog rada. Od ukupnog broja časova aktivne nastave na studijskom programu doktorskih studija, po pravilu, 25% treba da budu časovi predavanja. Na poslednjoj godini doktorskih studija aktivnu nastavu može činiti samo studijski istraživački rad koji je neposredno u funkciji izrade doktorske disertacije.
Opterećenje nastavnicima na doktorskim studijama se računa tako da se časovi predavanja na obaveznim predmetima računaju na isti način kao i opterećenje na prvom i drugom nivou studija. Za svaku poziciju izbornog predmeta u planu studija u opterećenje nastavnicima se računa samo broj časova koji pripada toj poziciji, bez obzira kolika je lista izbornih predmeta. Časovi predavanja koji odgovaraju poziciji predmeta se dele sa brojem izbornih predmeta sa liste i pripisuju se nastavnicima koji predmete drže. Ako isti predmet drži više nastavnika svaki nastavnik dobija deo predviđenih časova.
Studijski istraživački rad obuhvata deo časova koji pripada aktivnoj nastavi a u opterećenje nastavnicima se računa kao broj časova na nedeljnom nivou podeljen sa 6. Dobijeni fond sati se ravnomerno deli na sve nastavnike koji učestvuju u studijskom programu doktorskih studija.
Pod "zaposleni na neodređeno vreme" navedeno u Standardu 9.3 za Doktorske studije, podrazumeva se zaposlenost u punom radnom odnosu.
Jedan mentor može da vodi najviše 5 doktoranata istovremeno, što je u direktnoj vezi sa brojem studenata na studijskom programu doktorskih studija. Maksimalni broj studenata za koji se Ph.D program akredituje je broj mentora x5 podeljen brojem godina trajanja studijskog programa.
Do 1. oktobra 2009. godine mentor može biti nastavnik koji zadovoljava kriterijume za zvanje docenta date u "Preporukama o bližim uslovima za izbor u zvanja nastavnika", koje je doneo Nacionalni savet 4. maja 2007. godine.
Naučni radnici naučnih instituta u zvanjima ekvivalentnim nastavničkim zvanjima na univerzitetu, mogu učestvovati u izvođenju doktorskih studija za programe doktorskih studija fakulteta, departmana i interdisciplinarnih centara univerziteta. Naučni radnik se računa kao nastavnik u dopunskom radonm odnosu.
Ukoliko dve akreditovane ustanove predlože zajednički program doktorskih studija, njihovi resursi se zbrajaju u proceni ispunjenosti Standarda.
5.2. Saradnici
Saradnici u visokoškolskoj ustanovi su u statusu:
a) saradnika sa punim radnim vremenom (100% angažovanje, dokaz skenirana radna knjižica u prilogu, koji je definisan matičnim brojem saradnika),
b) angažovani u dopunskom (manje od 100%) radnom odnosu (do trećine preko punog radnog vremena) ili na drugi način (dokaz - skenirana radna knjižica, ugovor o angažovanju i saglasnost druge ustanove, dokumentacija u elektronskom obliku u prilogu koji je definisan matičnim brojem nastavnika). Ugovor o angažovanju mora da sadrži broj časova nastave koje saradnik drži u ustanovi u kojoj je zaposlen sa punim radnim vremenom. Fajl za dokumentaciju o angažovanju saradnika je jedinstven na nivou ustanove.
Potreban broj saradnika se obračunava po istoj metodologiji kao i potreban broj nastavnika, pri čemu su saradnici angažovani do 10 časova nedeljno, osim u polju umetnosti.
Svaki studijski program se akredituje za određeni broj studenata. Ukupan broj studenata na studijskom programu se računa kao broj studenata koji se upisuje u prvu godinu pomnožen brojem godina trajanja studijskog programa. Ukupan broj studenata u visokoškolskoj ustanovi koja se akredituje računa se kao ukupan broj studenata na svim studijskim programima. Minimalni potreban prostor se računa tako što se ukupna bruto kvadratura (K) deli ukupnim brojem studenata (S) i taj odnos treba da bude veći od 2m2/studentu u svim slučajevima sem u polju umetnosti, i to za studijske programe koji zahtevaju individualni rad ili rad u malim grupama, gde je minimalni potrebni prostor po studentu 5 m2 /studentu neto.
Drugi način izračunavanja potrebnog prostora je: studenti koji se upisuju na prvu godinu svih studijskih programa u ustanovi + studenti koji studiraju u ustanovi trenutno - studenti u završnim godinama svih studijskih programa/bruto prostor u ustanovi. I u ovom slučaju bi taj odnos trebalo da bude veći od 2m2/studentu u svim slučajevima. U proceni ispunjenosti ovog standarda u obzir bi se uzeo prvi ili drugi kriterijum, u zavisnosti od toga šta je povoljnije za ustanovu.
Ustanova je u obavezi da obezbedi mesto svakom studentu na nastavi, zato u dokumentaciji ima obavezu da pokaže prostorne mogućnosti iskazane površinom ali i brojem raspoloživih mesta. Raspoloživa mesta se obračunavaju po smenama. Ukupan broj mesta, ako se radi u jednoj smeni, odgovara ukupnom broju studenata. Ako se radi u dve smene, broj mesta mora biti veći od polovine od ukupnog broja studenata.
Maksimalan broj studenata na daljinu je 30% od ukupnog broja studenata visokoškolske ustanove.
Za svaki predmet mora da postoji bar jedan odgovorni nastavnik.
8. DOKUMENTACIJA ZA AKREDITACIJU
Ustanova prilaže kompletnu dokumentaciju za akreditaciju ustanove i za svaki studijski program koji akredituje obavezno u papirnoj verziji u jednom primerku. Dokumentacija predata u papirnoj verziji mora u potpunosti odgovarati dokumentaciji koja se predaje u elektronskoj formi. Svi prilozi koji su dati u papirnoj formi se moraju dati u odgovarajućim fajlovima, kao skenirana dokumenta u odgovarajućem formatu.
Komisija za akreditaciju i proveru kvaliteta i stručni timovi će za svaki ciklus akreditacije organizovati seminare kroz koje će timovi visokoškolskih ustanova koji pripremaju dokumentaciju za akreditaciju dobijati detaljna uputstva o softverskim paketima i načinu kompletiranja dokumentacije.
U toku postupka eksterne evaluacije u okviru procedure akreditacije visokoškolskim ustanovama se za svaki program i za instituciju upućuju upozorenja ako se u njima primete osetnija odstupanja od parametara utvrđenih standardima.
Uputstva stupaju na snagu danom objavljivanja na sajtu Ministarstva prosvete i važe za proces akreditacije koji otpočinje 2007. godine. Visokoškolske ustanove koje su predale dokumentaciju za akreditaciju pre stupanja na snagu Uputstva, a smatraju da svoju dokumentaciju treba da dopune u skladu sa donetim uputstvima, mogu to učiniti naknadno.
* Redakcija je zadržala numeraciju koju sadrži originalni tekst Uputstva za pripremu dokumentacije za akreditaciju (novembar 2007.) objavljen na web site-u Ministarstva prosvete: www.mps.sr.gov.yu