NAREDBAO OBAVEZNOM ATESTIRANJU CEMENTA("Sl. list SFRJ", br. 34/85 i 67/86) |
1. Obaveznom atestiranju podleže sledeće vrste cementa:
1) portland-cement;
2) portland-cement sa dodatkom zgure do 15%;
3) portland-cement sa dodatkom zgure od 15% do 30%;
4) portland-cement sa dodatkom pucolana do 15%;
5) portland-cement sa dodatkom pucolana od 15% do 30%;
6) portland-cement sa najviše 15% mešanog dodatka;
7) portland-cement od 15% do 30% mešanog dodatka;
8) metalurški cement;
9) metalurški cement sa dodatkom pucolana;
10) pucolanski cement od prirodnog ili veštačkog pucolana;
11) sulfatno otporni cement;
12) beli portland-cement;
13) aluminatni cement;
14) cement niske toplote hidratacije.
2. Ispitivanju za obavezno atestiranje podleže sledeće karakteristike kvaliteta cementa:
a) hemijske karakteristike, i to:
1) SiO2;
2) Al2O3;
3) Fe2O3;
4) CaO;
5) SO3;
6) MgO;
7) CaS (osim za aluminatni cement);
8) nerastvorljivi ostatak;
9) gubitak žarenjem (osim za aluminatni cement);
10) Cl (za portland-cement i portland-cemente sa dodacima do 15%);
11) alkalije kao Na2O (osim za aluminatni cement);
12) MnO, FeO, P2O3 (za portland-cemente sa dodatkom zgure i metalurški cement);
13) TiO2 (aluminatni cement);
14) slobodni CaO (osim za aluminatni cement);
15) sadržaj C3A (trikalcijum - aluminata) za sulfatno otporni cement;
b) fizičke karakteristike, i to:
1) finoća mlina (ostatak na situ 0,09 mm);
2) vreme vezivanja;
3) specifična površina po Blaineu (osim za aluminatni cement);
4) zapreminska masa bez pora i šupljina, zapreminska masa u rastresitom stanju, zapreminska masa u zbijenom stanju;
5) stalnost zapremine: na kolačićima i po Le Chatelieru;
6) autoklavna deformacija (za cemente sa sadržajem MgO preko 5%);
7) voda potrebna za standardnu konzistenciju;
8) belina (za beli portland-cement);
9) linearne deformacije usled sušenja (osim za aluminatni cement);
10) toplota hidratacije (za cement niske toplote hidratacije);
v) mehaničke karakteristike, i to:
1) savojne čvrstoće;
2) pritisne čvrstoće.
3. Za ocenu saobraznosti karakteristika kvaliteta uzimaju se karakteristike kvaliteta koje su utvrđene u sledećim jugoslovenskim standardima:
1) jugoslovenskom standardu JUS B.C1.011 - Cement. Portland-cement. Portland-cementi sa dodacima. Metalurški cementi. Pucolanski cement. Definicije, klasifikacija i tehnički uslovi;
2) jugoslovenskom standardu JUS B.C1.009 - Beli portland-cement. Definicija, klasifikacija, tehnički uslovi i ispitivanje beline cementa;
3) jugoslovenskom standardu JUS B.C1.013 - Cementi niske toplote hidratacije. Definicija, klasifikacija, tehnički uslovi i primena;
4) jugoslovenskom standardu JUS B.C1.014 - Sulfatno otporni cementi. Portland-cement. Metalurški cement. Definicija, klasifikacija i tehnički uslovi kvaliteta;
5) jugoslovenskom standardu JUS B.C1.015 - Aluminatni cement. Definicija, klasifikacija i tehnički uslovi.
4. Statistički se obrađuju rezultati ispitivanja sledećih karakteristika kvaliteta cementa:
1) savojne čvrstoće posle 28 dana;
2) pritisne čvrstoće posle 28 dana.
5. Karakteristike kvaliteta cementa za obavezno atestiranje iz tačke 2. ove naredbe ispituju se primenom metoda utvrđenih u sledećim jugoslovenskim standardima:
1) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.020 - Cement. Metode hemijskog ispitivanja cementa proizvedenih na bazi portland-klinkera;
2) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.021 - Aluminatni cement. Metode hemijskog ispitivanja;
3) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.022 - Cement. Ispitivanje čvrstoće cementa;
4) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.023 - Cementi. Metode ispitivanja fizičkih osobina cementa;
5) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.024 - Određivanje specifične površine portland-cementa;
6) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.025 - Cement. Autoklavno širenje cementa;
7) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.027 - Cementi. Određivanje toplote hidratacije cementa metodom termos-boce;
8) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.028 - Cementi. Određivanje toplote hidratacije portland-cementa i cementa sa dodacima metodom rastvaranja;
9) jugoslovenskom standardu JUS B.C8.029 - Cementi. Skupljanje cementnog maltera usled sušenja.
6. Statistička obrada rezultata ispitivanja karakteristika kvaliteta cementa za obavezno atestiranje iz tačke 4. ove naredbe, dobijenih ispitivanjem u posmatranom tromesečju, vrši se na sledeći način: od raspoloživih podataka obrazuju se tri skupa podataka N1, N2 i N3.
Skup N1 (x1, s1) veličine n1 sastoji se od rezultata ispitivanja koje proizvođač vrši u toku proizvodnje na prosečnom dnevnom uzorku.
Skup N2 (x2, s2) veličine n2 sastoji se od rezultata ispitivanja koje proizvođač vrši na zajednički uzetim slučajnim uzorcima sa organizacijom ovlašćenom za atestiranje radi uporednih ispitivanja.
Skup N3 (x3, s3) veličine n3 sastoji se od rezultata ispitivanja koja vrši organizacija ovlašćena za atestiranje na zajednički uzetim slučajnim uzorcima sa proizvođačem radi uporednih ispitivanja.
Za svaki od skupova N1, N2 i N3 određuju se najmanja izmerena vrednost xmin, najveća izmerena vrednost xmax, aritmetička sredina x i standardna devijacija s.
Za skupove N1, N2 i N3 testiranje značajnosti razlika varijansi i aritmetičkih sredina za nivo značajnosti α = 0,01 vrši se na sledeći način:
a) za skupove N1 i N3 vrši se testiranje značajnosti razlike varijansi i aritmetičkih sredina. Upoređivanje varijansi tih skupova vrši se Snedekor-ovim F testom prema jugoslovenskom standardu JUS A.A2.010 - Statistička obrada podataka.
Ako razlika varijansi nije značajna (varijanse nepoznate, jednake) vrši se upoređivanje aritmetičkih sredina Student-ovim t testom prema jugoslovenskom standardu JUS A.A2.010 - Statistička obrada podataka.
Ako je razlika varijansi značajna, ne vrši se upoređivanje aritmetičkih sredina;
b) ako je razlika varijansi i aritmetičkih sredina, odnosno razlika varijansi ili razlika aritmetičkih sredina skupova N1 i N3 značajna, za skupove N2 i N3 mora se izvršiti testiranje značajnosti razlika varijansi i aritmetičkih sredina na način propisan u odredbi pod a) ove tačke.
Ako razlike varijansi i aritmetičkih sredina, odnosno razlika varijansi ili razlika aritmetičkih sredina skupova N2 i N3 nisu značajne, od svih elemenata tih skupova obrazuje se novi skup N2,3 koji služi za ocenu saobraznosti karakteristika kvaliteta cementa. Za skup N2,3 određuju se najmanja izmerena vrednost xmin, najveća izmerena vrednost xmax, aritmetička sredina x i standardna devijacija s.
Ako su razlike varijansi i aritmetičkih sredina, odnosno razlika varijansi ili razlika aritmetičkih sredina skupova N2 i N3 značajne, ne sme se obrazovati skup N2,3. U tom slučaju se ocena saobraznosti karakteristika kvaliteta cementa daje prema skupu N3 koji mora imati najmanje n3 = šest elemenata.
v) za ocenu saobraznosti karakteristika kvaliteta cementa koje se statistički obrađuju uzimaju se aritmetičke sredine x i standardne devijacije s, i to:
1) ako razlika varijansi i aritmetičkih sredina, odnosno razlika varijansi ili razlika aritmetičkih sredina nije značajna prema testovima iz odredbe pod a) ove tačke, uzimaju se vrednosti iz skupa N1;
2) ako je razlika varijansi i aritmetičkih sredina, odnosno razlika varijansi ili razlika aritmetičkih sredina skupova N1 i N3 značajna prema testovima iz odredbe pod a) ove tačke, a razlike varijansi i aritmetičkih sredina skupova N2 i N3 nisu značajne prema testovima iz odredbe pod b) ove tačke, uzimaju se vrednosti iz skupa N2,3;
3) ako su razlike varijansi i aritmetičkih sredina, odnosno razlika varijansi ili razlika aritmetičkih sredina skupova N1 i N3, odnosno N2 i N3 značajne, ocena saobraznosti karakteristika kvaliteta cementa daje se prema skupu N3 obrazovanom na način utvrđen odredbom pod b) ove tačke.
7. Uzimanje uzoraka za ispitivanje karakteristika kvaliteta cementa iz tačke 2. ove naredbe vrši se na način utvrđen jugoslovenskim standardom JUS B.C1.012 - Cement. Način isporuke, pakovanja, smeštaja i uzimanje uzoraka.
Uzorke uzima radnik ovlašćene organizacije za atestiranje cementa.
8. Postupak ispitivanja cementa iz tačke 1. ove naredbe sprovodi se na sledeći način:
a) ako je proizvodnja cementa neprekidna, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje ispituje uzorke cementa uzete iz proizvodnje, zavisno od mesečne količine proizvedenog cementa u pogledu karakteristika iz tačke 2. ove naredbe, i to:
1) do 8 000 t iste vrste i klase cementa - najmanje jedanput mesečno;
2) od 8 001 t do 36 000 t iste vrste i klase cementa - najmanje dva puta mesečno;
3) od 36 001 t do 80 000 t iste vrste i klase cementa - najmanje tri puta mesečno;
4) preko 80 001 t iste vrste i klase cementa - najmanje četiri puta mesečno;
b) proizvođač cementa u toku proizvodnje vrši svakodnevno, na prosečnom dnevnom uzorku, ispitivanje sledećih karakteristika kvaliteta cementa:
1) vode potrebne za standardnu konzistenciju;
2) vremena vezivanja;
3) stalnosti zapremine;
4) savojne čvrstoće;
5) pritisne čvrstoće;
v) proizvođač cementa vrši uporedna ispitivanja zajednički uzetih uzoraka sa organizacijom ovlašćenom za obavezno atestiranje cementa po učestalosti utvrđenoj u odredbi pod a) ove tačke. Pri tom se ispituju sve karakteristike iz tačke 2. ove naredbe. Tako dobijeni rezultati ispitivanja uzimaju se u obzir pri statističkoj oceni karakteristika kvaliteta cementa prema tač. 4. i 6. ove naredbe.
Rezultate svih svojih svakodnevnih i uporednih ispitivanja proizvođač unosi u kontrolne knjige ili kartice kvaliteta cementa i dužan je da te podatke jedanput mesečno pismeno blagovremeno dostavi organizaciji ovlašćenoj za atestiranje cementa. Organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje kontroliše sve rezultate ispitivanja proizvođača cementa i vrši statističku obradu rezultata ispitivanja čvrstoća cementa posle 28 dana. Kontrolne knjige ili kartice kvaliteta cementa potpisuje lice koje je odredio proizvođač cementa;
g) ako proizvođač prekine proizvodnju cementa, ovlašćena organizacija mora da ima neophodan broj uzoraka da bi mogla da oceni karakteristike kvaliteta za svu količinu cementa koja je proizvedena posle posmatranog prethodnog tromesečja ili posle izdavanja prvog atesta prema tač. 15. i 16. ove naredbe.
Ako proizvođač prekine proizvodnju cementa, neophodan broj uzoraka koji mora da uzme ovlašćena organizacija je:
1) šest ako je proizvodnja cementa u prethodnom tromesečju bila takva da je ovlašćena organizacija ocenu kvaliteta davala i prema statističkoj obradi podataka;
2) četiri ako je ocena kvaliteta cementa za prethodno tromesečje davana na osnovu ispitivanja tri uzorka;
d) ako organizacija ovlašćena za atestiranje mogla da uzme ukupan broj uzoraka naveden u ovoj tački pod g) (npr. prekid proizvodnje je nastupio usled kvara), neophodan broj uzoraka, koji mora da uzme u razmatranje prema ovoj tački pod g), mora da formira od već uzetih uzoraka u posmatranom periodu kontrole i uzoraka uzetih u prethodnim mesecima kontrole;
đ) na osnovu rezultata ispitivanja broja uzoraka definisanih u ovoj tački pod g), ovlašćena organizacija za obavezno atestiranje cementa sastavlja izveštaj o ispitivanju i ako rezultati ispitivanja zadovolje uslove kvaliteta koji su propisani u ovoj naredbi, izdaje atest o vrsti i klasi cementa, koji se odnosi na ispitanu količinu cementa.
9. Organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje vrši statističku obradu rezultata svojih ispitivanja i rezultata ispitivanja koje vrši proizvođač. Statistička obrada rezultata vrši se po metodi iz tačke 6. ove naredbe.
Cementi iz proizvodnje preko 24 000 t tromesečno ispunjavaju uslove u pogledu saobraznosti karakteristika kvaliteta cementa, koje se obrađuju statistički, ako pri ispitivanju savojnih i pritisnih čvrstoća cementa posle 28 dana za skup prema kome se daje ocena postoji odnos:
xkar .≤ x - K.S.
gde je:
x - aritmetička sredina skupa izmerenih vrednosti (rezultata ispitivanja);
s - standardna devijacija skupa izmerenih vrednosti (rezultata ispitivanja);
xkar. - karakteristična vrednost (minimalna čvrstoća propisana u odgovarajućem jugoslovenskom standardu);
K - koeficijent iz tabele T.
Tabela T
Veličina uzorka |
Koeficijent K |
|
n |
za klasu
cementa |
za klasu
cementa |
6 |
1,52 |
1,92 |
7 |
1,39 |
1,80 |
8 |
1,30 |
1,71 |
9 |
1,24 |
1,64 |
10 |
1,18 |
1,59 |
11 |
1,14 |
1,54 |
12 |
1,10 |
1,51 |
13 |
1,07 |
1,48 |
14 |
1,04 |
1,45 |
15 |
1,02 |
1,43 |
16 i više |
1,00 |
1,40 |
10. Cement ispunjava uslove u pogledu saobraznosti karakteristika kvaliteta kad pri ispitivanju:
a) hemijskih karakteristika iz tačke 2. pod a);
b) fizičkih karakteristika iz tačke 2. pod b) i
v) mehaničkih karakteristika iz tačke 2. pod v) koje se ne ocenjuju statistički prema tački 9. ove naredbe:
1) rezultati ispitivanja iste karakteristike kvaliteta za najmanje tri uzastopna uzorka odgovaraju vrednostima utvrđenim u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe;
2) tri uzastopna uzorka rezultata ispitivanja ma koje karakteristike kvaliteta jednog uzorka ne zadovolje vrednosti utvrđene u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe, a rezultat ispitivanja te iste karakteristike kvaliteta, na četvrtom ili obaveznom sledećem uzorku, odgovara vrednostima utvrđenim u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe.
11. a) Ako rezultati ispitivanja prema postupku iz tačke 6. ove naredbe odgovaraju vrednostima utvrđenim u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe i uslovima navedenim u tač. 9. i 10. ove naredbe, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje sastavlja izveštaj o ispitivanju i izdaje atest o vrsti i klasi cementa čije važenje iznosi tri meseca.
b) Ako se ocena saobraznosti karakteristika kvaliteta daje na osnovu ispitivanja tri uzorka, a rezultati ispitivanja zadovolje vrednosti utvrđene u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe i uslove navedene u tački 10. ove naredbe, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje sastavlja izveštaj o ispitivanju i izdaje atest o vrsti i klasi cementa čije je važenje tri meseca.
v) Ako vrednosti rezultata ispitivanja propisanih karakteristika kvaliteta cementa, prema postupku definisanom u ovoj tački pod a) i b), ne odgovaraju vrednostima utvrđenim u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje obaveštava o tome, uz obrazloženje, proizvođača i Savezni zavod za standardizaciju radi povlačenja atesta. Od toga se izuzimaju sledeći slučajevi:
- ako samo rezultati ispitivanja čvrstoća, prema postupku definisanom u ovoj tački, ne zadovoljavaju deklarisanu klasu cementa, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje izdaje atest za odgovarajuću nižu klasu čije je važenje tri meseca;
- ako samo rezultati ispitivanja toplote hidratacije, prema postupku definisanom u ovoj tački, ne zadovoljavaju uslove kvaliteta propisane ovom naredbom, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje izdaje atest za odgovarajuću vrstu i klasu cementa čije je važenje tri meseca.
12. a) Ako proizvođač cementa svojim ispitivanjem utvrdi da ispitivane čvrstoće posle 1, 3 ili 7 dana ne odgovaraju deklarisanoj klasi u atestu, dužan je da tu količinu cementa predeklariše u odgovarajuću nižu klasu. Ti rezultati ispitivanja upisuju se, radi kontrole kvaliteta cementa, kao rezultati za odgovarajuću klasu cementa.
b) Ako proizvođač cementa svojim ispitivanjem utvrdi da cement ne ispunjava uslove stalnosti zapremine, dužan je da o tome odmah obavesti ovlašćenu organizaciju za atestiranje cementa. Proizvođač je dužan da odmah obustavi isporuku takvog cementa.
Ako ovlašćena organizacija za obavezno atestiranje utvrdi nestalnost zapremine, pismeno obaveštava o tome proizvođača i najkasnije u roku od sedam dana pristupa ponovnom ispitivanju. Ako organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje prilikom ponovljenog ispitivanja utvrdi nestalnost zapremine, obaveštava o tome proizvođača i Savezni zavod za standardizaciju radi povlačenja atesta.
13. Ako proizvođač neprekidnom proizvodnjom proizvede manju količinu cementa, postupak je sledeći:
- ako je proizvedena količina cementa manja od 2 000 t, ovlašćena organizacija uzima jedan uzorak za ispitivanje;
- ako je proizvedena količina cementa od 2 000 t do 8 000 t, ovlašćena organizacija uzima tri uzorka za ispitivanje.
Ako svi rezultati ispitivanja zadovolje uslove propisane u tački 3. ove naredbe, ovlašćena organizacija izdaje atest za ispitanu količinu cementa.
14. Cement iz uvoza se atestira, po pravilu, kao i cement proizveden u domaćim fabrikama.
Ako je postupak atestiranja cementa koji se primenjuje na domaće proizvođače neprimenljiv na inostrane proizvođače, atest za cemente iz uvoza izdaje se prema sledećem postupku:
a) uzimanje uzoraka vrši se na način predviđen u tački 7. ove naredbe. Uzorci se uzimaju u mestu ulaza u zemlju ili u mestu otvaranja vagona, odnosno silos-cisterni, pri čemu je rok uzimanja uzoraka iste vrste i klase cementa najviše 15 dana.
U zapisnik o uzimanju uzoraka unose se podaci o: deklarisanom kvalitetu cementa, proizvođaču, količini pošiljke, oznaci cementa, brojevima transportnog sredstva, datumu ulaska u zemlju, oznaci uzoraka i datumu uzimanja uzoraka. Zapisnik potpisuje radnik ovlašćene organizacije za obavezno atestiranje koji je uzeo uzorke;
b) vrši se ispitivanje svih propisanih karakteristika iz tačke 2. ove naredbe po metodama ispitivanja iz tačke 5. ove naredbe, s tim što se ne vrši statistička obrada rezultata ispitivanja;
v) atest se izdaje za količinu od najviše 2 000 t iste vrste, klase i pošiljke, u roku od najviše 15 dana od dana uzimanja uzoraka, ako rezultati ispitivanja karakteristika kvaliteta utvrđenih u tački 2. ove naredbe zadovolje vrednosti utvrđene u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe. Za izdavanje atesta, rezultati ispitivanja finoće mliva (ostatak na situ 0,09 mm) ne uzimaju se u obzir. Atest se izdaje po dobijanju rezultata ispitivanja čvrstoća posle 1, 3 ili 7 dana. Ako organizacija ovlašćena za atestiranje utvrdi da rezultati ispitivanja savojne i pritisne čvrstoće posle 28 dana za količinu cementa koja je dobila atest ne odgovaraju vrednostima utvrđenim u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe, za narednu količinu uvezenog cementa iste vrste i klase organizacija ovlašćena za atestiranje može da izda atest tek po dobijanju rezultata ispitivanja i savojne i pritisne čvrstoće posle 28 dana.
15. Za cemente iz novoizgrađenih fabrika cementa prvi atest o vrsti i klasi cementa može se izdati po dobijanju rezultata ispitivanja karakteristika kvaliteta cementa iz tačke 2. pod a) i b) ove naredbe i rezultata ispitivanja čvrstoća posle 1, 3 ili 7 dana. Organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje mora da ispita najmanje šest uzoraka cementa.
Organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje može da uzme najviše jedan uzorak za dan proizvodnje cementa.
Ako rezultati ispitivanja svih uzoraka zadovolje uslove utvrđene u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe, ovlašćena organizacija izdaje atest o vrsti i klasi cementa čije važenje iznosi 30 dana, od dana izdavanja atesta.
Po dobijanju rezultata ispitivanja čvrstoća posle 28 dana, ovlašćena organizacija izdaje atest o vrsti i klasi cementa čije važenje iznosi tri meseca.
16. U postojećim fabrikama cementa za novu vrstu, odnosno klasu cementa prvi atest o novoj vrsti, odnosno klasi cementa može se izdati po dobijanju rezultata ispitivanja karakteristika kvaliteta cementa iz tačke 2. pod a) i b) ove naredbe i rezultata ispitivanja čvrstoća posle 1, 3 ili 7 dana.
Ako proizvođač nastavi da proizvodi vrste i klase cementa čiju je proizvodnju prekinuo, prema tački 8. pod g) ove naredbe, on mora da dobije atest pre puštanja navedenog cementa u promet. Organizacija ovlašćena za atestiranje može da izda proizvođaču navedeni atest po dobijanju rezultata ispitivanja karakteristika kvaliteta cementa iz tačke 2. pod a) i b) ove naredbe i rezultata ispitivanja čvrstoća posle 1, 3 ili 7 dana.
Organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje mora da ispita najmanje tri uzorka cementa.
Organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje može da uzme uzorke u razmaku ne manjem od osam časova i ne većem od 24 časa.
Ako rezultati ispitivanja svih uzoraka zadovolje uslove utvrđene u jugoslovenskim standardima navedenim u tački 3. ove naredbe, ovlašćena organizacija izdaje prvi atest o vrsti i klasi cementa čije važenje iznosi 30 dana.
Po dobijanju rezultata ispitivanja čvrstoća posle 28 dana, ovlašćena organizacija izdaje odgovarajući atest o vrsti i klasi cementa, čije je važenje tri meseca.
17. Za cemente iz tačke 1. ove naredbe za koje se utvrdi da ispunjavaju propisane uslove, organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje izdaje atest, uz koji se prilaže izveštaj o ispitivanju u tri primerka, od kojih se jedan dostavlja podnosiocu zahteva za obavezno atestiranje, drugi Saveznom zavodu za standardizaciju, a treći zadržava organizacija ovlašćena za obavezno atestiranje.
Izveštaj o ispitivanju karakteristika kvaliteta cementa sadrži:
1) podatke o proizvodu;
2) podatke o proizvođaču;
3) podatke o periodu u kome je vršena kontrola;
4) podatke o jugoslovenskim standardima prema kojima je vršeno ispitivanje;
5) rezultate ispitivanja karakteristika kvaliteta cementa iz tačke 2. ove naredbe;
6) broj izdatog atesta;
7) podatke o mestu i datumu ispitivanja;
8) zaključak sa obrazloženjem.
Izveštaj o ispitivanju iz stava 1. ove tačke mora biti overen pečatom i potpisom ovlašćenog radnika ovlašćene organizacije za atestiranje.
Zaglavlje izveštaja o ispitivanju iz stava 1. ove tačke sadrži:
1) firmu, odnosno naziv i sedište organizacije ovlašćene za atestiranje;
2) broj rešenja o ovlašćenju i datumu izdavanja rešenja.
Organizacija ovlašćena za atestiranje dužna je da čuva izdati atest i izveštaj o ispitivanju iz stava 1. ove tačke najmanje tri godine od dana izdavanja.
18. Proizvod za koji je izdat atest proizvođač, odnosno uvoznik mora označiti atestnim znakom prema Naredbi o izgledu i upotrebi atestnog znaka ("Službeni list SFRJ", br. 4/79 i 31/81).
Atestni znak sadrži dve slovne i dve brojne oznake. Slovne oznake (V, S) se odnose na grupu i podgrupu jugoslovenskih standarda kojima pripadaju proizvodi iz tačke 1. ove naredbe, a brojne oznake su šifra ovlašćene organizacije za atestiranje cementa. Ako je atestni znak odštampan na vrećama, veličina V iz tačke 4. Naredbe iz stava 1. ove tačke iznosi 125 mm, a ako se nanosi nalepnicom ili žigom na vreće, njegova veličina može iznositi 50 mm. Za cement koji se isporučuje u rasutom stanju atestnim znakom se označavaju samo propratna dokumenta, pri čemu veličina V iz tačke 5. Naredbe iz stava 1. ove tačke može iznositi 20 mm. Pored atestnog znaka uvozni cement na svakoj vreći, odnosno na svakom propratnom dokumentu mora da sadrži podatke o vrsti, klasi i masi prema jugoslovenskim standardima iz tačke 3. ove naredbe.
19. Za atestiranje cementa iz tačke 1. ove naredbe može se ovlastiti organizacija udruženog rada koja u pogledu opremljenosti i stručnih kvalifikacija radnika ispunjava sledeće uslove:
a) raspolaže niže navedenom opremom, i to:
1) automatskom mešalicom;
2) vibracionim stolom;
3) presom za određivanje savojne čvrstoće ili Michaelis-ovom vagom;
4) presom za određivanje pritisne čvrstoće od 20 t;
5) kalupima 40 • 40 • 160 mm prema jugoslovenskom standardu JUS B.C8.022;
6) vikat-aparatom sa prstenovima;
7) autoklavom od 2300 kPa;
8) klimatizovanom prostorijom za konstantno održavanje vlage i temperature;
9) digestorom;
10) komparatorom za merenje deformacija za prizme 40 • 40 • 160 mm;
11) Blaine-ovim aparatom;
12) analitičkom vagom od 250 g;
13) preciznom vagom od 1 000 g;
14) običnom vagom do 10 kg;
15) sušnicom do 220°C;
16) bazenima za održavanje epruveta, temperature 20 ± 2°C;
17) električnom peći za žarenje do 1100°C;
18) električnom peći za žarenje do 1100°C u inertnoj atmosferi;
19) peščanim i vodenim kupatilima;
20) električnim rešoima;
21) plamenim fotometrom;
22) posudom za kuvanje kolača i prstenova;
23) levkom sa mernom posudom prema jugoslovenskom standardu JUS B.C8.023;
24) sitom sa otvorima 0,2 i 0,09 mm, sa dnom i poklopcem;
25) Le Chatelier-ovim prstenovima;
26) vakuum-pumpom;
27) kalorimetrom za određivanje toplote hidratacije prema jugoslovenskom standardu JUS B.C8.028 ili termos-bocom za određivanje toplote i hidratacije prema jugoslovenskom standardu JUS B.C8.027;
b) za poslove obaveznog atestiranja ima radnike sa sledećim stručnim kvalifikacijama:
1) ako je u pitanju radnik koji rukovodi ispitivanjem cementa:
- diplomiranog inženjera tehnologije ili diplomiranog inženjera građevinarstva, sa najmanje 10 godina radnog iskustva na poslovima ispitivanja građevinskog materijala;
2) ako su u pitanju stručni radnici:
- diplomiranog inženjera tehnologije, hemije ili fizike sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima ispitivanja građevinskih materijala ili diplomiranog inženjera građevinarstva, sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima ispitivanja građevinskih materijala;
- diplomiranog hemičara, sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima ispitivanja građevinskih materijala;
- tehničara hemijske, građevinske ili industrijske struke;
- laboranta hemijske, građevinske ili industrijske struke.
20. Danom stupanja na snagu ove naredbe prestaje da važi Naredba o obaveznom atestiranju cementa ("Službeni list SFRJ", br. 34/80 i 57/82).
21. Ova naredba stupa na snagu po isteku dva meseca od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Samostalna odredba Naredbe o izmenama i dopunama
Naredbe o obaveznom atestiranju cementa
("Sl. list SFRJ", br. 67/86)
8. Ova naredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".