PRAVILNIK

O NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU PREDMETA VERSKA NASTAVA ZA SEDMI RAZRED OSNOVNE ŠKOLE

("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 2/2008)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se nastavni plan i program predmeta Verska nastava za sedmi razred osnovne škole.

Predmet iz stava 1. ovog člana ostvaruje se kao izborni predmet.

Član 2

Broj časova nastave predmeta Verska nastava u sedmom razredu ostvaruje se sa po jednim časom nedeljno, odnosno sa 36 časova godišnje.

Član 3

Plan i program nastave predmeta Verska nastava deo je propisanog plana i programa za osnovnu školu.

Nastavni program iz stava 1. ovog člana odštampan je uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 4

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".

 

NASTAVNI PROGRAM

 

IZBORNI NASTAVNI PREDMET

 

VERSKA NASTAVA

Sedmi razred

Cilj verske nastave jeste da se njome posvedoče sadržaj vere i duhovno iskustvo tradicionalnih crkava i religijskih zajednica koje žive i deluju na našem životnom prostoru, da se učenicima pruži celovit religijski pogled na svet i život i da im se omogući slobodno usvajanje duhovnih i životnih vrednosti crkve ili zajednice kojoj istorijski pripadaju, odnosno čuvanje i negovanje sopstvenog verskog i kulturnog identiteta. Učenici treba da upoznaju veru i duhovne vrednosti sopstvene, istorijski date crkve ili verske zajednice u otvorenom i tolerantnom dijalogu, uz uvažavanje drugih religijskih iskustava i filozofskih pogleda, kao i naučnih saznanja i svih pozitivnih iskustava i dostignuća čovečanstva.

Zadaci verske nastave su da kod učenika:

- razvija otvorenost i odnos prema Bogu, drugačijem i savršenom u odnosu na nas, kao i otvorenost i odnos prema drugim ličnostima, prema ljudima kao bližnjima, a time se budi i razvija svest o zajednici sa Bogom i sa ljudima i posredno se suzbija ekstremni individualizam i egocentrizam;

- razvija sposobnost za postavljanje pitanja o celini i konačnom smislu postojanja čoveka i sveta, o ljudskoj slobodi, o životu u zajednici, o fenomenu smrti, o odnosu sa prirodom koja nas okružuje, kao i o sopstvenoj odgovornosti za druge, za svet kao tvorevinu božju i za sebe;

- razvija težnju ka odgovornom oblikovanju zajedničkog života sa drugim ljudima iz sopstvenog naroda i sopstvene crkve ili verske zajednice, kao i sa ljudima, narodima, verskim zajednicama i kulturama drugačijim od sopstvene, ka iznalaženju ravnoteže između zajednice i vlastite ličnosti i ka ostvarivanju susreta sa svetom, sa prirodom, i pre i posle svega, sa Bogom;

- izgradi sposobnost za dublje razumevanje i vrednovanje kulture i civilizacije u kojoj žive, istorije čovečanstva i ljudskog stvaralaštva u nauci i drugim oblastima;

- izgradi svest i uverenje da svet i život imaju večni smisao, kao i sposobnost za razumevanje i preispitivanje sopstvenog odnosa prema Bogu, ljudima i prirodi.

PRAVOSLAVNI KATIHIZIS (VERONAUKA)

(1 čas nedeljno, 36 časova godišnje)

Ciljevi i zadaci

Cilj nastave pravoslavnog katihizisa (veronauke) u osnovnom obrazovanju i vaspitanju jeste da pruži celovit pravoslavni pogled na svet i život, uvažavajući dve dimenzije: istorijski hrišćanski život (istorijsku realnost Crkve) i eshatološki život (buduću dimenziju idealnog). To znači da učenici sistematski upoznaju pravoslavnu veru u njenoj doktrinarnoj, liturgijskoj, socijalnoj i misionarskoj dimenziji, pri čemu se hrišćansko viđenje života i postojanja sveta izlaže u veoma otvorenom, tolerantnom dijalogu sa ostalim naukama i teorijama o svetu, kojim se nastoji pokazati da hrišćansko viđenje (liturgijsko, kao i podvižničko iskustvo Pravoslavne crkve) obuhvata sva pozitivna iskustva ljudi, bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost i versko obrazovanje. Sve to ostvaruje se kako na informativno-saznajnom tako i na doživljajnom i delatnom planu, uz nastojanje da se doktrinarne postavke sprovedu u svim segmentima života (odnos s Bogom, sa svetom, s drugim ljudima i sa sobom).

Zadaci nastave pravoslavnog katihizisa (veronauke) jesu da kod učenika:

- razvije sposobnost uočavanja da su greh i zlo u svetu posledica pogrešnog izražavanja čovekove slobode;

- razvije sposobnost uočavanja da Bog poštuje čovekovu slobodu ali da ne odustaje da svet dovede u večno postojanje;

- izgradi svest o tome da Bog voli čoveka i svet i da ih nikad ne napušta, ali večni život zavisi i od slobode čoveka i njegove zajednice s Bogom;

- razvije sposobnost spoznavanja da Bog nije odustao od prvobitnog cilja zbog koga je stvorio svet, a to je da se svet sjedini s Njim posredstvom čoveka i da tako živi večno;

- razvije sposobnost uočavanja sličnosti u strukturi starozavetne i novozavetne crkve.

Operativni zadaci

Učenici treba da:

- zapaze da priroda ne postoji bez ličnosti;

- nauče da ličnost u Bogu prethodi prirodi u ontološkom smislu;

- uoče da u stvarnom svetu ljudska priroda prethodi čoveku kao ličnosti u ontološkom smislu;

- zapaze da se kod stvorenih bića, tj. kod ljudi sloboda može izraziti i kao negacija, što nije slučaj u Bogu;

- zapaze da je sloboda Božija ontološka, tj, da se izražava samo kao ljubav prema drugoj ličnosti;

- zapaze razliku između ikonografskog prikazivanja Sv. Trojice u pravoslavnoj i rimokatoličkoj tradiciji.

SADRŽAJI PROGRAMA

Bog u koga hrišćani veruju jeste Sv. Trojica: Otac, Sin i Sveti Duh. (Bogoslužbena svedočanstva krštenje i evharistija; biblijska i svetootačka svedočanstva).

Otac, Sin i Sv. Duh su tri večne, konkretne ličnosti.

Sveta Trojica je jedan Bog (nerazdeljivost Božanske prirode i neslivenost Božanskih ličnosti).

Uzrok Božijeg postojanja je Otac (biblijska, svharistijska, svetootačka i druga svedočanstva).

Bog Otac izražava svoje slobodno postojanje kao ljubav prema drugoj ličnosti - prema Sinu i Sv. Duhu.

Hrišćanska ontologija (biće kao zajednica slobode).

Antropološke posledice vere u Sv. Trojicu.

Kroz Liturgiju se pojavljuje Sv. Trojica (Otac prima liturgijski prinos, Sin, Isus Hristos, prinosi, a Sv. Duh sabira sve oko Hrista i sjedinjuje s Njim.

Krštenje i liturgija kao praktično ispovedanje vere u Boga koji je Sv. Trojica.

Sv. Trojica u pravoslavnoj ikonografiji.

Metodske jedinice

1. Upoznavanje učenika sa sadržajima programa i načinom rada

2. Bog je Sveta Trojica (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

3. Bog je Sveta Trojica (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

4. Biblijska i svetootačka svedočanstva o Bogu kao Svetoj Trojici (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

5. Biblijska i svetootačka svedočanstva o Bogu kao Svetoj Trojici (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

6. Bogoslužbena svedočanstva o Bogu kao Svetoj Trojici (krštenje, evharistija) (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

7. Bogoslužbena svedočanstva o Bogu kao Svetoj Trojici (krštenje, evharistija) (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

8. Bog je Sveta Trojica (Otac, Sin i Duh Sveti su tri večne, konkretne ličnosti) (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

9. Bog je Sveta Trojica (Otac, Sin i Duh Sveti su tri večne, konkretne ličnosti) (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

10. Sveta Trojica je jedan Bog (nerazdeljivost Božanske prirode i neslivenost Božanskih ličnosti) (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

11. Sistematizacija; razgovor o prethodnoj nastavnoj celini uz podsticanje pitanja i zapažanja učenika

12. Ljubav kao izraz slobode (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

13. Ljubav kao izraz slobode (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

14. Sloboda se izražava kao ljubav (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

15. Sloboda se izražava kao ljubav (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

16. Bog Otac izražava svoje slobodno postojanje kao ljubav prema Sinu i Svetome Duhu (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

17. Bog Otac izražava svoje slobodno postojanje kao ljubav prema Sinu i Svetome Duhu (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

18. Ličnost može postojati samo u slobodnom odnosu ljubavi prema drugoj ličnosti (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

19. Imena Svete Trojice pokazuju da su to imena za odnos (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

20. Sistematizacija; razgovor o prethodnoj nastavnoj celini uz podsticanje pitanja i zapažanja učenika

21. Postojanje kao zajednica slobode (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

22. Postojanje kao zajednica slobode (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

23. Antropološke posledice vere u Svetu Trojicu (uvođenje sa pozivanjem na neposredno učeničko iskustvo - šta učenje o Sv. Trojici znači za učenike)

24. Antropološke posledice vere u Svetu Trojicu (obrada, primarno utvrđivanje)

25. Antropološke posledice vere u Svetu Trojicu (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

26. Sistematizacija; razgovor o prethodnoj nastavnoj celini uz podsticanje pitanja i zapažanja učenika

27. Projavljivanje Svete Trojice kroz Liturgiju (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

28. Projavljivanje Svete Trojice kroz Liturgiju (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

29. Projavljivanje našeg istinskog postojanja u budućnosti kroz Liturgiju (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

30. Projavljivanje našeg istinskog postojanja u budućnosti kroz Liturgiju (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

31. Krštenje i Liturgija kao praktično ispovedanje vere u Svetu Trojicu (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

32. Krštenje i Liturgija kao praktično ispovedanje vere u Svetu Trojicu (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

33. Sveta Trojica u pravoslavnoj ikonografiji (sa skretanjem pažnje učenicima i na pogrešno prikazivanje) (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

34. Sveta Trojica u pravoslavnoj ikonografiji (sa isticanjem ikona iz srpske baštine) (uvođenje, obrada, primarno utvrđivanje)

35. Sveta Trojica u pravoslavnoj ikonografiji (obnavljanje i dublja razrada pojedinih aspekata teme; dijalogizacija uz podsticanje inicijative, razmišljanja i kreativne aktivnosti učenika)

36. Sistematizacija nastavnih celina obrađenih tokom školske godine i rezimiranje rezultata rada

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Realizacijom nastavnog programa za sedmi razred treba da se postignu sledeći ciljevi:

- da se kod učenika izgradi svest o tome da je nosilac postojanja prirode ličnost;

- da je ličnost izraz zajednice slobode s drugom ličnošću;

- da je Crkva u svojoj liturgijskoj projavi ikona načina postojanja Sv. Trojice, odnosno postojanja čoveka kao ličnosti - kao ikone Božije.

Da bi se ovo postiglo, potrebno je najpre detaljno izložiti pravoslavno učenje o Bogu kao Sv. Trojici, a zatim i samu strukturu Liturgije.

Tema Bog u koga hrišćani veruju jeste Sv. Trojica... treba da ima sledeću sadržinu: Bog u koga hrišćani veruju jeste Sv. Trojica: Otac, Sin i Sveti Duh, odnosno Bog je konkretna ličnost, Otac, Sin i Sv. Duh, a ne bezlična viša sila, ili pak, bezlična priroda. Božanska priroda ne postoji bezlično, već kao konkretne ličnosti: Otac, Sin i Sv. Duh. Da bismo ovo pokazali, treba se pozvati na realnost našeg postojanja, odnosno ljudske prirode, koja jedino postoji kao konkretna ličnost: Milan, Marko, Milica itd.

Međutim, kad govorimo o Božanskim ličnostima, Ocu, Sinu i Sv. Duhu, ne govorimo o tri Boga, o tri Božanske individue, koje su međusobno razdeljene po prirodi, kao što je to slučaj s nama ljudima, gde kad govorimo o čoveku, govorimo o mnogim ljudima. Božanske ličnosti su nerazdeljive među sobom po prirodi. Zato što nisu stvorene, odnosno zato što Božanska priroda nije stvorena, ne postoji ni vremensko-prostorna distanca između postojanja Oca i postojanja Sina i Duha. (Primera radi, ne postoji prvo Otac kao jedinka, kao individua, koji je kasnije rodio Sina kao jedinku da bi njihove prirode bile razdeljene, kao što je slučaj s nama ljudima, već su obojica iste prirode i savečni su). Jedna Božanska priroda postoji cela, nerazdeljiva, u svakoj od tri ličnosti: u ličnosti Oca, u ličnosti Sina i u ličnosti Sv. Duha, odnosno to su tri ličnosti, tri savečna konkretna bića.

Uzrok Božijeg postojanja, odnosno postojanja Sv. Trojice, jeste Otac. To znači da u Bogu ne prethodi priroda u odnosu na ličnost, odnosno ne postoji prvo jedna bezlična zajednička priroda iz koje se rađaju Otac, Sin i Sv. Duh kao konkretna bića, već ličnost Oca čini božansku prirodu postojećom i On rađa Sina i ishodi Sv. Duha. (Slično ljudima koji se ne rađaju iz jedne bezlične ljudske prirode, već od konkretnih ličnosti koje su nosioci postojanja te prirode.)

Ovim se podvlači da je postojanje božanske prirode slobodno postojanje, zbog toga što je njeno postojanje izraz slobode ličnosti Oca. Jer, mimo ličnosti Oca ne postoji božanska priroda. Otac slobodno postoji, želi i postoji, i zato je Jedan Bog Otac, jedna konkretna ličnost, a ne bezlična božanska priroda.

Što se, pak, tiče ličnosti, ona ne može da postoji sama, bez zajednice s drugom ličnošću. Otac je Otac u zajednici sa Sinom. Ako nema Sina, nema ni Oca. Božija sloboda postojanja kao Oca izražava se kao ljubav prema drugoj ličnosti, odnosno izražava se na taj način što Otac večno rađa Sina i ishodi Sv. Duha. Jedan Bog je Otac koji je istovremeno i Sv. Trojica kao zajednica ljubavi Oca sa Sinom i Sv. Duhom. Postojanje ličnosti Oca, koja je nosilac postojanja prirode u Bogu, pretpostavlja postojanje Sv. Trojice. To ima za posledicu da se u Bogu ličnost poistovećuje sa slobodom, odnosno s ljubavlju prema drugoj ličnosti, i stoga je Bog ljubav zato što je Sv. Trojica, kao i to da postojanje jedne konkretne ličnosti ne isključuje mnoge, već naprotiv, postojanje mnogih je pretpostavka postojanja jedne konkretne ličnosti.

Teme Antropološke posledice vere u Boga kao Sv. Trojicu i Kroz Liturgiju se projavljuje Sv. Trojica treba realizovati tumačenjem odeljka Sv. Pisma Starog zaveta koji govori o stvaranju čoveka kao ikone Božije i opis Liturgije.

Za Oce Crkve čovek je ikona (slika) Božija. Po prirodi čovek je stvoren i zato njegova priroda podleže ograničenjima i na kraju smrti. No, i pored toga, čovek je stvoren slobodan. To znači da je prizvan da postoji ne na način na koji postoji njegova priroda, već slobodno u odnosu na svoju prirodu, odnosno, čovek je pozvan da svoju slobodu izrazi kao ljubav prema drugoj ličnosti, odnosno prema Bogu, i da tako postoji slično Bogu. Na ovaj način čovek bi oslobodio svoju prirodu posledica njene stvorenosti, odnosno determinisanosti postojanja, i obožio bi se. Slično Hristovom načinu postojanja.Liturgija ukazuje na to da se u liturgijskom iskustvu Bog otkriva kao Otac, Sin i Sv. Duh, kao tri konkretne ličnosti, koje se poznaju i projavljuju odnosom koji imaju jedna prema drugoj. Hristos, Sin Božiji, jeste onaj koji prinosi darove. On ih prinosi Bogu Ocu, dok je Duh Sveti onaj koji sabira mnoge ljude oko Hrista, odnosno, Duh se projavljuje kao onaj koji konstituiše Liturgiju kroz Krštenje, Miropomazanje i Rukopoloženje. Istovremeno treba ukazati učenicima na to da se Sv. Trojica ovde projavljuje preko ljudi i njihovih službi koje oni projavljuju u odnosu jedan prema drugom. Ovim se pokazuje da je čovek ikona Božija i da se Bog ne sreće drugačije osim preko čoveka u liturgijskom događaju.

Za ostvarivanje ovog programa treba koristiti: Sv. Pismo Starog i Novog zaveta, liturgijsko iskustvo otkrivenja Boga, liturgijski način postojanja čoveka, kao i pomoćnu literaturu: Sv. Grigorije Niski, O stvaranju čoveka; Sv. Maksim Ispovednik, Tumačenje 14. besede Sv. Grigorija Bogoslov; I. Midić, Sećanje na budućnost, Beograd, 1994; J. Zizijulas, Doprinos Kapadokije hrišćanskoj misli; A. Šmeman, Za život sveta, Beograd, 1981. i dr.

ISLAMSKA VJERONAUKA (ILMUDIN)

(1 čas nedeljno, 36 časova godišnje)

Ciljevi i zadaci

Cilj nastave islamska vjeronauka (ilmudin) u osnovnom obrazovanju i vaspitanju je da pruži učeniku osnovni vjernički pogled na svet, sa posebnim naglaskom na vjernički praktični deo, a takođe i budući vječni život.

Cilj nastave islamski vjeronauk u sedmom razredu jeste da učenike upozna sa osnovnim postulatima (temeljnim dužnostima) vjere islama, te da učenike upozna sa važnošću i sadržajem namaza (molitve) i njegovom ulogom u životu svakog pojedinca i zajednice u cjelini.

To znači da djeca na način primjeren njihovom uzrastu upoznaju vlastitu vjeru u njenoj duhovnoj, moralnoj, socijalnoj, misionarskoj i drugim dimenzijama.

Izlaganje vjerskog viđenja i postojanja sveta obavlja se u otvorenom i tolerantnom dijalogu sa ostalim naukama i teorijama.

Način pristupa je islamsko viđenje koje obuhvata sva pozitivna iskustva ljudi, bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost i vjersko obrazovanje.

Zadaci nastave islamske vjeronauke (ilmudin)

- poznavanje osnovnih principa vjere islama;

- poznavanje vrijednosti molitve;

- poznavanje sastavnih dijelova molitve;

- upoznavanje međusobnih prava i dužnosti pojedinca i zajednice;

- razvijanje svijesti o Bogu kao Stvoritelju i odnos prema ljudima kao najsavršenijim božjim stvorenjima;

- razvijanje sposobnosti (na način primjeren uzrastu učenika) za postavljanje pitanja o cjelini i najdubljem smislu postojanja čovjeka i svijeta, o ljudskoj slobodi, životu u zajednici, smrti, odnosu s prirodom koja nas okružuje, kao i za razmišljanje o tim pitanjima u svijetlu vjere islama;

- razvijanje sposobnosti za odgovorno oblikovanje zajedničkog života sa drugima, za nalaženje ravnoteže između vlastite ličnosti i zajednice, za ostvarivanje susreta sa svijetom (sa ljudima različitih kultura, religija, pogleda na svijet, s društvom, prirodom) i s Bogom, u izgrađivanje uvjerenja da je čovekov život na ovom svijetu samo priprema za vječnost, da su svi stvoreni da budu sudionici vječnog života, da se iz te perspektive, kod učenika razvija sposobnost razumijevanja, preispitivanja i vrijednovanja vlastitog odnosa prema drugom čovjeku kao božjem stvorenju i izgradi spremnost za pokajanje.

SADRŽAJI PROGRAMA

REDNI BROJ TEME

Nastavna tema

ČAS PRIPRE-
MANJA

ČAS OBRADE NOVOG GRADIVA

ČAS PONA-
VLJANJA

ČAS POVE-
ZIVANJA PREĐE-
NOG GRADIVA

ČAS PRO-
VERA-
VANJA

SVEGA

1.

UVOD - ISLAMSKE DUŽNOSTI

1

-

-

-

-

1

2.

NAMAZ

-

2

-

1

1

4

3.

POST

-

1

-

-

-

1

4.

ZEKAT

-

1

-

-

-

1

5.

HADŽDŽ

-

1

-

-

-

1

6.

IZGRADNJA ZDRAVE LIČNOSTI

-

1

-

-

-

1

7.

TEMELJI VEROVANJA - IMANSKI ŠARTI

-

4

2

-

1

7

8.

ISLAMSKI MUBAREK DANI

-

1

-

-

1

2

9.

VAKUF (ZADUŽBINA)

-

1

-

-

-

1

10.

POBOŽNE PESME

-

1

-

-

-

1

11.

ALLAHOVE NAREDBE I ZABRANE

-

1

-

-

1

2

12.

DŽENAZA NAMAZ

-

1

-

1

-

2

13.

GRESI

-

1

-

-

-

1

14.

KURBAN-ŽRTVA

-

1

-

1

-

2

15.

TEUBA - POKAJANJE

-

1

-

-

1

2

16.

UOPŠTENO O DOVI - MOLITVI

-

1

1

1

-

3

17.

ALLAHOVA MUDROST U STVARANJU

-

1

1

1

1

4

SVEUKUPNO

1

20

4

5

6

36

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

LEGENDA

Tip časa

 

Nastavne metode

PRI

Pripremanje i uvođenje učenika u predmet ili temu

IZL

Usmeno izlaganje

ONG

Obrada novog gradiva

RAZ

Razgovor

PON

Ponavljanje nastavnih sadržaja

TEK

Rad sa tekstom

POV

Povezivanje nastavnih sadržaja

DEM

Demonstracija

PRO

Proveravanje i ocenjivanje znanja učenika

 

 

 

 

 

 

 

Oblik rada

 

Nastavna sredstva

FRO

Frontalni rad

UDŽB

Upotreba udžbenika

GRU

Grupni rad

LIT

Teološka literatura

TAN

Rad u parovima

NEP

Neposredna stvarnost

IND

Individualni rad

FIL

Filmovi i televizijske emisije

 

REDNI BROJ TEME

REDNI BROJ ČASA

Nastavna jedinica

TIP ČASA

OBLIK RADA

NASTAVNE METODE

NASTAVNA SREDSTVA

NAPOMENA

1.

1.

UVOD - ISLAMSKE DUŽNOSTI

Šehadet (svedočenje) vere

PRI

FRO

RAZ

NEP

 

2.

2.

NAMAZ

Tajne namaza

PRI

FRO

IZL

UDŽB

 

3.

Abdest

ONG

FRO

IZL

UDŽB

 

4.

Namaz - mi'radž svakog muslimana

ONG

GRU

IZL

LIT

 

5.

Koristi namaza

PRO

IND

RAZ

UDŽB

 

3.

6.

POST

Uopšteno o Ramazanskom postu

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

4.

7.

ZEKAT

Uopšteno o zekatu, i podsticanje na dobra dela

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

5.

8.

HADŽDŽ

Uopšteno o Hadždžu, istorija hodočašća

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

6.

9.

IZGRADNJA ZDRAVE LIČNOSTI

Iskrenost u rečima i delima, sklad u međureligijskim odnosima, zdravlje, pružanje pomoći drugima, čuvanje od greha

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

7.

10.

TEMELJI VEROVANJA IMANSKI ŠARTI

Verovanje u Boga - Allaha dž.š.

ONG

FRO

IZL

NEP

 

11.

Verovanje u Allahove meleke (anđele), Allahove Knjige

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

12.

Verovanje u Allahove Poslanike

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

13.

Verovanje u život posle smrti i verovanje u Allahovo određenje

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

14.

Obnavljanje pređenog gradiva iz teme, Božija svojstva

PON

GRU

RAZ

NEP

 

15.

Obnavljanje pređenog gradiva iz teme, Božiji Poslanici

PON

GRU

RAZ

UDŽB

 

16.

Provera poznavanja pređenog gradiva

PRO

IND

RAZ

UDŽB

 

8.

17.

ISLAMSKI MUBAREK DANI

Mubarek (blagoslovljeni) dani, hidžretska godina

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

18.

Obnavljanje pređenog gradiva, mubarek dani u godini

PON

GRU

RAZ

UDŽB

 

9.

19.

VAKUF (ZADUŽBINA)

Pojam zadužbine u Islamu, Džamija

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

10.

20.

POBOŽNE PESME

Pojam pobožne pesme, Bajram dođe...

ONG

GRU

RAZ

LIT

 

11.

21.

ALLAHOVE NAREDBE I ZABRANE

Mudrosti Božijeg naređivanja dobra i odvraćanja od zla

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

22.

Šta su Allahove zabrane

PRO

IND

RAZ

UDŽB

 

12.

23.

DŽENAZA NAMAZ

Pojam dženaze namaza

ONG

FRO

IZL

UDŽB

 

24.

Namaz kroz život čoveka

POV

GRU

RAZ

UDŽB

 

13.

25.

POJAM GREHA U ISLAMU

Uticaj grešenja na ljudsko srce

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

14.

26.

KURBAN - ŽRTVA

Pouke žrtve i požrtvovanja i Islamu

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

27.

Istorija kurbana, hadždž

POV

GRU

RAZ

UDŽB

 

15

28.

TEUBA - POKAJANJE

Pojam pokajanja, teube-i-nesuh

ONG

FRO

RAZ

UDŽB

 

29.

Provera znanja prethodnog gradiva

PRO

IND

RAZ

UDŽB

 

16

30.

UOPŠTENO O DOVI - MOLITVI

Pojam dove, dova smiruje srce

ONG

FRO

IZL

UDŽB

 

31.

Vrste dova, posle jela, pred spavanje...

PON

GRU

RAZ

UDŽB

 

32.

Namaske dove

POV

TAN

TEK

LIT

 

17

33.

ALLAHOVA MUDROST U STVARANJU

Primeri veličanstvenosti Allahovog stvaranja

ONG

FRO

IZL

NEP

 

34.

Primeri iz Kur'ana - upoređivanje sa savremenom naukom

PON

GRU

RAZ

LIT

 

35.

Allah kao Tvorac svega - prvi imanski šart; provera znanja

POV

TAN

RAZ

UDŽB

 

36.

Zaključno proveravanje znanja učenika i ocenjivanje

PRO

IND

RAZ

UDŽB

 

 

KATOLIČKI VJERONAUK

(1 čas nedeljno, 36 časova godišnje)

Ciljevi i zadaci

Cilj nastave vjeronauka je upoznavanje vlastite Crkve kroz privlačne likove povijesti. I ova dob je vrijeme ideala, ali i kritičnosti. Stoga je vrhovni ideal: sloboda. No sloboda nije naprosto izbor između dobra i zla nego oslobođenje i sposobnost činiti dobro. Za nas kršćane su sveci ti likovi koji su bili zapravo slobodni do te mjere da su ostavili tako dubok trag te se u ostvarenje slobode možemo na njihovim primjerima potaknuti na izgradnju. Sedmi razred radi svojeg kritičkog mentaliteta je prikladan da se o povijesti, pa i o negativnostima slobodno razgovara. Jedinice su tako izabrane da slijede ritam i teološke misli i odgojnog cilja - slobode.

Dakle, misao vodilja nastave vjeronauka sedmog razreda osnovne škole je ljubav prema Crkvi ostvarena preko konkretnih povijesnih osoba na čijim se primjerima može graditi i vlastiti put i polako odabirati zvanje u kojem se očekuje da će čovjek moći ostvariti najviše.

Zadaci nastave vjeronauka u sedmom razredu osnovne škole je traženje ideala u Bibliji i privikavanje na život s drugima i drugačijima, ali u svijesti da i njega - učenika Bog rado ima kao jedinstvenoga i s njime plan, jer sada počinje faza ne samo odgoja nego i samoodgoja, pa mora na plan Božji odgovoriti.

SADRŽAJI PROGRAMA

Put u slobodu

Veliki likovi crkve

(Hod kroz povijest crkve)

1. Uvod

Upoznavanje učenika sa sadržajima programa katoličkog vjeronauka za sedmi razred.

2. Apostolsko vrijeme

Stupovi Crkve, apostoli Petar i Pavao (Čvrsto ću nastojati oko svoje vjere)

Apostolski oci: Polikarp, Ignacije (Bit ću vjeran predaji apostola)

Svjedočanstvo u životu i smrti (Lovro i Cecilija) - (Ponosan sam na učenike)

Crkveni oci (Atanazije i Irenej) - (Proučavat ću vjeru)

Svjedoci evanđeoskih savjeta (Antun i Benedikt) - (Nastojat ću da ni u radu ne zaboravim na molitvu)

Crkveni naučitelji (Ambrozije, Augustin, Grgur Veliki) - (Slijedim uputstva Crkve)

Ponavljanje

3. Evangelizacija naroda

Nove mladice na stablu Crkve (Radostan sam što smo postali Božji narod)

Kršćanska Evropa (Karlo Veliki) - (I u društvenom životu sam Božji sluga)

Istočna Crkva (Patrijarh Ignacije) - (Poštujem i članove druge Crkve)

Širitelji zapadne kulture (Kluni, Grgur VII, Inoćent III) - (Kultura i vjera idu zajedno)

Borbe za Kristovu domovinu (Builon, Gotfrid) - (Poštujem kršćanske vrednote)

Nasljednici Isusova siromaštva (Želim biti jednostavan)

Svjetlost u tami (Katarina Sijenska, Brigita, Ivan Kapistran) - (Vjerujem da mi je životni put u Božjim rukama)

Znanost kao put k Bogu (Toma, Bonaventura, Albert Veliki) - (Vjerujem da prava znanost vodi k Bogu)

Ponavljanje

Ponavljanje i sistematizacija

Zaključivanje ocjena

4. Velike reforme

Crkva koja se mora uvijek obnavljati (Karlo V, Luter, Tridentski sabor) - (I ja moram popravljati svoje pogreške)

Crkva koja se neprestano obnavlja (Ignacije Lojola) - (Obnova Crkve ovisi i o meni)

Crkva u misijskom zamahu (Franjo Ksaverski) - (Molit ću za obraćenje pogana)

Ponavljanje

5. Crkva u novom vijeku

Iskušenje u novom vijeku (Ivan Vanej) - (U svim ću okolnostima biti vjeran Kristovoj Crkvi)

Početak modernoga svijeta (Pio IX) - (Štujem Mariju)

Plamteći oganj (Leon XII i Pio X) - (Ljubit ćemo se uzajamnim pomaganjem)

Ponavljanje

6. Reforma II Vatikanskog sabora

Novi Duhovi - (Svojim kršćanstvom ću služiti suvremenom svijetu)

Uključenje našeg naroda u opću Crkvu: (1. Ivan IV i Hrvati - Krštenje; 2. Sv. Stjepan i njegovo vrijeme) - (Bit ću vjerni član Božjega naroda)

1. Majka udovica, kraljica Jelena; 2. Uzor kršćanskog viteza - sv. Ladislav - (Nastojat ću živjeti svoje kršćanstvo)

Narod smo svetaca: Kažotić, Tavelić, Margita, Elizabeta - (Poštujem naše svece)

Velikani novoga svijeta: Štrosmajer, Lang, Mandić, Merz, Prohaska, Tot, Bogner itd. - (Želim biti suvremeni kršćanin)

Ponavljanje

7. Dijalog sa kršćanskim crkvama

Pravoslavne Crkve - upoznavanje sa onim što nas povezuje (Pozitivan pristup)

Historijske Crkve Reformacije (Crkva kao zajednica okupljena oko Božje Riječi)

Ponavljanje i sistematizacija

Zaključivanje ocjena na kraju nastavne godine

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Vjerska pouka je zajedničko djelo katehete (vjeroučitelja) i katehizanata (vjeroučenika). Polazište je konkretna stvarnost - ovaj puta zapisana u svetim knjigama - Bibliji. Iz doživljenih iskustava sa čitanja Biblije prelazi se na istine, iz kojih se potom vraća na svakodnevnu njihovu primjenu. Ovakav način spoznaje ima vlastiti red: upoznavanje (obrada novih sadržaja), sređivanje (sistematizacija), ponavljanje, primjena i provjeravanje. To je makro struktura ovakvog načina spoznaje. Međutim, i ovi dijelovi imaju svoju mikro strukturu. Tako na primjer: način spoznaje posjeduje slijedeće stupnjeve: postavljanje cilja, motiviranje, obrada novih nastavnih sadržaja, učenje, induktivni i deduktivni zaključci, izravni i neizravni dokazi, formuliranje zapamćenih činjenica... Ili, sadržaj primjene ima ove dijelove: problem, postavljanje cilja, biblijski lik iz ovoga ciklusa, zadaća, upoznavanje prilika i uvježbavanje. Kod spoznavanja treba imati pred očima fizionomiju grupe i pojedinaca, no u okviru sata pod kojim se obrađuju novi nastavni sadržaji vrši se primjena, ponavljanje i vrednovanje obrađenoga gradiva.

OPĆE NAPOMENE

Imajući na umu gore istaknuto, pojedini sat vjeronauka bi trebao izgledati ovako: kratko ponavljanje sadržaja prethodnog sata, i posebno osvjetljavanje onoga što će poslužiti kao temelj za aktualni sat. Nakon postavljanja cilja (što? i kako?), prelazi se na obradu novih nastavnih sadržaja (npr. kod petog razreda, svaka tematska cjelina), gdje se zapravo objašnjava učeniku da nam Bog govori ne samo u pouci nego i u primjerima života. To je osobito za mlade nadahnuće i želja za nasljedovanjem. Zaključci se mogu istaći na ploči. Nakon ovoga se već poznati sadržaji produbljuju, uče, tj. razgovara se o pomirenju (što?, kako? i zašto?). Ovako usvojeno gradivo, u skladu sa odgojnim ciljem, mora naći svoju primjenu u životu učenika. Razgovara se zašto i kako treba zahvaliti Bogu za roditelje, braću i prijatelje. Ovakva spoznaja i dječje iskustvo se oslanjaju na njegov doživljaj i na ponovljeni tekst Svetog Pisma.

Prozivku i domaću zadaću obavimo u prikladno vrijeme.

EVANGELIČKO-LUTERANSKI VJERONAUK SLOVAČKE EVANGELIČKE CRKVE A.V.

(1 čas nedeljno, 36 časova godišnje)

Ciljevi i zadaci

Cilj nastave evangeličko-luteranskog vjeronauka Slovačke evangeličke crkve a.v. jeste da vodi učenike ka temeljnom poznavanju i vrednovanju vere u Boga kao Svete trojice, i to na osnovu Svetoga pisma i učenja evangeličke a. v. crkve.

Osnovni sadržaj verske nastave Slovačke evangeličke a. v. crkve jeste temeljno upoznavanje puta koji vodi ka spasenju i kojim čovek može ići kroz život ka ovom večnom cilju.

U šta veruje i šta uči Slovačka evangelička a. v. crkva obuhvaćeno je u apostolskoj veroispovesti. Zajedno sa molitvom Oče naš, apostolska veroispovest usmerava našu veru ka Bogu kao Svetoj trojici.

Osnovna tema verske nastave je: Bog u koga verujemo otkrio se kao Bog Otac, Bog Sin i Bog Duh sveti. Bog je ličnost. Kad govorimo o Svetoj trojici, govorimo o jednom Bogu. Božje ličnosti su nerazdeljive među sobom po prirodi.

Svetu Trojicu posmatramo kao jednog Boga, jednu suštinu. Ova vera u Sv. trojicu obuhvaćena je u apostolskoj veroispovesti.

Zadaci nastave evangeličko-luteranskog vjeronauka jesu da učenika:

- pripreme za postizanje verske punoletnosti. Upoznavanje učenika sa činjenicom da su od rođenja do konfirmacije, bila Božja deca i da su prisutna u Božjem planu spasenja;

- upoznaju sa vlastitom crkvom kroz njenu istoriju i kroz značajne likove u njenoj istoriji;

- osposobe se za odgovorno oblikovanje zajedničkog života s drugima (sa ljudima različitih kultura, religija, i pogleda na svet) i s Bogom;

- približe bogatstvu i blagoslovu darova koje vernik ima u Isusovoj reči i Isusovom delu.

Kroz izučavanje istorije hrišćanske crkve podsticati kod dece:

- poštovanje i ljubav prema Isusu Hristu kao Tvorcu crkve;

- upoznavanje bitnih činjenica o životu i delovanju Hristove Crkve kroz istoriju;

- upoznavanje istorije vlastite crkve kao i ličnosti koje su delovale u njenoj istoriji;

- sposobnost da se dobro osećaju kao vernici u svojoj verskoj zajednici;

- otvoren odnos prema Bogu, i drugom čoveku kao Božjem detetu;

- sposobnost da shvate činjenicu božanskog i ljudskog elementa u crkvi, kako uprkos ljudskim slabostima i pogreškama Crkva sledi Isusov poziv i ideal;

- ljubav prema Crkvi ostvarenu kroz konkretne istorijske ličnosti, na čijem primeru se može graditi i vlastiti put;

- upoznavanje, čuvanje i razvijanje vlastitog kao i upoznavanje i poštovanje tuđeg verskog, kulturnog i nacionalnog identiteta.

Polazne tačke verske nastave u sedmom razredu

Polazna tačka verske nastave u sedmom razredu osnovne škole je upoznati decu sa nastankom, razvojem i promenama hrišćanske Crkve kroz istoriju. U 7. razredu učimo o nastanku Crkve Gospodnje, o životu Crkve od njenog osnivanja do današnjice, o delovanju Crkve u ljudskoj istoriji, o duhovnim borbama u Crkvi, o promenama koje su se u Crkvi dogodile.

Isus je osnovao samo jednu Crkvu. U duhovnim borbama koje su se događale kroz istoriju, jedinstvena Crkva se podelila na nekoliko crkvenih organizacija - konfesija, veroispovesti, koje zovemo hrišćanske crkve. Mada u učenju pojedinih crkava ima razlike, ipak živa veza između hrišćanskih crkava je vera u Božiju Trojicu i dubok moralan osnov čovečnosti iz koje proizilazi obaveza poštovanja i trpeljivosti prema bljižnjem.

Poseban cilj verske nastave je odgajati/obrazovati kod dece otvorenost prema verskoj i kulturnoj različitosti. Za takav pristup potreban je jasan vlastiti stav i identitet. Za versku nastavu zahteva se u prvom redu upoznavanje, čuvanje i razvijanje vlastitog identiteta, kao i upoznavanje i poštovanje tuđeg verskog, kulturnog i nacionalnog identiteta. Činjenica je, da samo osoba koja ima izgrađen vlastiti identitet i lični stav vere može razumeti drugoga i drugačijeg i tako slediti istinski put ka toleranciji i suživotu.

SADRŽAJI PROGRAMA

Gradivo verske nastave Slovačke evangeličke crkve a. v. za sedmi razred osnovne škole sastoji se od osnovne teme: ISTORIJA HRIŠĆANSTVA, odnosno sedam podtema:

1. Opšta istorija hrišćanske crkve (Počeci hrišćanstva / Proganjanje hrišćana u Rimskom carstvu / Rimska država priznaje hrišćanstvo / Razjedinjenje hrišćanske crkve / Otklon od prvobitne apostolske crkve - papstvo i njegovo unazađenje)

2. Predreformacija (Džon Viklif / Jan Hus / Girolamo Savonarola)

3. Reformacija (Dr Martin Luter / Filip Melanhton / Ulrih Cvingli i Jovan Kalvin)

4. Protivreformacija (Tridenski sabor / Jezuiti / Tridesetogodišnji rat)

5. Hrišćanstvo u Slovačkoj (Počeci hrišćanstva u Slovačkoj - Ćirilo i Metodije / Širenje i pobeda reformacije u Slovačkoj)

6. Protivreformacija u Slovačkoj (Bokačijev ustanak / Suđenje u Prešporku / Tolerancioni patent / Verski razvoj u refomisanim crkvama - misija među paganskim narodima i unutrašnja misija)

7. Istorija Slovačke evangeličke crkve a. v. u Srbiji (Dolazak Slovaka evangelika u Donji deo Austro-Ugarske monarhije - počeci crkvenog života / Crkva u novim uslovima od 1918. god. do današnjeg vremena / Osnivanje i organizovanje SEAV eparhije u Kraljevini Jugoslavije / Osamostaljivanje SEAVC / Organizacija SEAVC - crkveni ustav)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

U verskoj nastavi Slovačke evangeličke crkve a. v. u sedmom razredu osnovne škole ne treba davati prednost samo pukom posredovanju informacija i znanja, već verska nastava obuhvata celokupnu ličnost učenika tj. nastoji obuhvatiti sve bitne vaspitno-obrazovne ciljeve koje omogućavaju učenje, izgradnju stavova kao i životno ostvarenje i svedočenje vere u ličnom i društvenom životu učenika.

Učenici sedmog razreda su u fazi predadolescencije, zbog čega sve veći interes pokazuju za one sadržaje koji su povezani sa njihovim ličnim životnim pitanjima i iskustvima. Njihova pažnja se sve više okreće od spoljnjeg ka unutrašnjem svetu kao i području veoma intenzivnog proživljavanja i kritičkog odnosa prema celokupnoj stvarnosti, koja ih okružuje. Oni svet oko sebe posmatraju iz svog subjektivnog sveta i svojih ličnih pitanja. Zbog toga u verskoj nastavi potrebno je posvetiti pažnju sadržajima i aspektima verskog vaspitanja koji dotiču i "pogađaju" njihova pitanja, probleme i interese i pomažu im u izgradnji ličnog verskog identiteta.

Učenici ovog uzrasta naročito se zanimaju za privlačne, neobične i izazovne likove, tj. uzore sa kojima se žele identifikovati. To su filmske, televizijske i pevačke zvezde kao i ličnosti koje se odlikuju hrabrošću i junaštvom, nesebičnošću i zalaganjem za pravdu, za mir, za ugrožene, osobe koje su dale značajan doprinos na različitim područjima života. Zato se u verskoj nastavi naročito zanimaju za neobične i izazovne biblijske likove i hrišćanske ličnosti koje se odlikuju dobrotom, zalaganjem za pravdu, nesebičnošću i hrabrošću a naročito dubokim duhovnim životom. Isus Hrist im je poseban izazov jer im nudi i omogućava potpunu identifikaciju i ostvarenje po svemu onome što je govorio i činio. Dobar primer za identifikaciju su i poznate ličnosti iz bogate istorije hrišćanske crkve, koje svojim primerom zalaganja za veru podstiču pozitivne osećaje kod učenika.

Kod izučavanja istorije hrišćanstva naglasak treba staviti na odgovarajuću obradu nastavnog gradiva. Učenici ne moraju poznavati veliku količinu podataka i imena, ali moraju znati događaje, postupke a naročito treba da upoznaju uzroke, ciljeve, povezanost, idejni osnov i srodnost pobuda. Učenicima treba približiti vreme osnivanja hrišćanske crkve, kako se širila u jevrejskom i paganskom svetu, za nju tako nenaklonjenom i opasnom, kako se odklonila od istine jevanđelja i kako se vratila u reformaciji ka izvornom jevanđelju.

Naročitu pažnju treba posvetiti i izučavanju istorije Evangeličke crkve a. v. u Slovačkoj, a naročito posvetiti odgovarajuću pažnju istoriji kao i današnjem položaju Slovačke evangeličke crkve a. v. u Srbiji.

Literatura za nastavu i program

Za ostvarivanje programa Slovačke evangeličke crkve a.v. u sedmom razredu treba koristiti sledeću literaturu:

- Biblija - Stari i Novi Zavet

- Daniel Veselý: Cirkevné dejiny, učebnica evanjelického a.v. náboženstva pre 7. ročník základných škôl.

- Evanjelická cirkev v dejinách a v učení.

- Dejiny Slovenskej evanjelickej a. v. cirkvi v SFRJ.

VERSKO VASPITANJE REFORMATSKE HRIŠĆANSKE CRKVE

(1 čas nedeljno, 36 časova godišnje)

Cilj nastave verskog vaspitanja Reformatske hrišćanske crkve jeste vrednovanje verskih i socijalnih datosti u hrišćanstvu i ljudskoj zajednici sa naglaskom na odgovornom stvaranju boljeg sveta. Mlade vodimo onim stavovima i istinama koje naučava Katehizam katoličke crkve.

Zadaci nastave verskog vaspitanja Reformatske hrišćanske crkve jesu: da misao vodilja verske nastave jeste izgradnja kompletne i odgovorne osobe u odnosu prema sebi, prema vjerskim vrednotama, prema drugim ljudima i konačno da se oseća pozvanim da te vrednote ne samo spoznaje i govori nego i potvrđuje životom.

SADRŽAJI PROGRAMA

 

TEMA

GLAVNI CITAT

PODELA

APLIKACIJA

PEVANJE

1.

Opšti uvod, osnovi gradiva

 

 

 

 

2.

Opšta - praktična pitanja iz crkvenih delatnosti - života

 

 

Razni primeri

Himna 408

3.

Lične molitve

I Sol. 5, 17

Sadržaj - suština. Način - forma.

 

Psalm LXXVII

4.

Meditacije

I Sol. 5, 18

Sadržaj - suština. Način - forma. Opšti pristup.

 

Psalm CXXXIV

5.

Božja iskušenja - bolesti

Jak. 4, 13-14

Opšti pristup i značenje. Naše lične misli i ponašanje za vreme iskušenja.

 

Psalm CXLI

6.

Crkvena zajednica

Rim. 8, 28

Istorijat. Razvoj. Kler - vernici.

 

Himna 204

7.

Značaj obaveza protestantskih (reformatskih) vernika

Rim. 15, 7

Opšte obaveze. Pojedinačne obaveze.

 

Himna 242

8.

Ponavljanje

 

 

 

 

9.

Ponavljanje

 

 

 

 

10.

Crkveni savet - presviteri

Mat. 5, 16

Opšti pojam. Članovi presviteriata. Obaveza presvitera.

Bogomilno ponašanje

Himna 386

11.

Kler - pastoralna služba - sveštenstvo

II Tim. 4, 2

Zvanje. Obaveze.

 

Himna 396

12.

Ekonomat - staratelj crkvenog imanja

Psalm 107, 15

Zvanje. Obaveze.

 

Himna 248

13.

Ponavljanje

 

 

 

 

14.

Ponavljanje

 

 

 

 

15.

Isusove priče o carstvu Božjem

Luk 19, 10

Značaj. Poruka. Naravoučenje.

Značaj Isusovih priča za duhovno prihvatanje Božjih preporuka - zapovesti

Himna 388

16.

Naravoučenje iz lektire posijanog semena

Mat. 13, 23

Tumačenje. Značaj.

Božja slova - preporuke u svakodnevnom životu

Himna 466

17.

Razabiranje kukolja od pšenice

Mat. 13, 41-43

Tumačenje. Značaj.

Božja ljubav je prema svim vernicima jednaka

Himna 169

18.

Bogati trgovac i biser

Mat. 6, 21

Tumačenje. Značaj.

Značaj i spoznaja najviših vrednosti

Himna 253

19.

Izgubljeni dinar - grešnik koji se kaje

Mat. 7, 8

Tumačenje. Značaj.

Ravnopravnost pred Božjim sudom

Himna 487

20.

Priča o velikoj večeri

Luk. 14, 17

Tumačenje. Značaj.

Mnogo zvanih malo izabranih. Bog svakog zove, ali pozvanici ne znaju uvek prihvatiti

Himna 377

21.

Ponavljanje

 

 

 

 

22.

Priča o radnicima o Vinogradu

Mat. 20, 13-14

Tumačenje. Značaj.

Samo pravedni mogu spoznati Boga svoga

Himna 329

23.

Povjereno blago

Mat. 25, 29

Tumačenje. Značaj.

Božji pokloni nemaju cenu

Psalm XXXV

24.

Ponavljanje

 

 

 

 

25.

Ponavljanje

 

 

 

 

26.

Brak

 

Značaj, forma. Suština.

Ozakonita veza muškarca i žene

Himna 397

27.

Crkvena disciplina

Mat. 18, 15

Značaj - čemu služi. Primena.

Bogomilni život

Psalm I

28.

Sahrana

I Sol. 4, 13-14

Način. Naše ponašanje.

 

Himna 391

29.

Reformatska Hrišćanska Crkva (Mađara u Srbiji) I deo

Mat. 6, 19

Crkvena eparhija. Crkvena župa.

 

Himna 344

30.

Reformatska Hrišćanska Crkva (Mađara u Srbiji) II deo

Mat. 6, 20

Crkvena hierarhija. Uprava - Crkvena vlast.

 

Psalm XXVII

31-36

Ponavljanje na kraju školske godine

 

 

 

 

 

HRIŠĆANSKA ETIKA EVANGELIČKE HRIŠĆANSKE CRKVE A.V.

Cilj nastave hrišćanske etike evangeličke hrišćanske crkve a.v. je upoznavanje učenika sa značenjem reči "Bog je među nama".

Zadatak nastave hrišćanske etike evangelističke hrišćanske crkve je sticanje znanja o Bogu i priznanja Bogu.

SADRŽAJI PROGRAMA

1. čas: Uzajamno upoznavanje.
Upoznavanje nastavnog plana.
Upoznavanje udžbenika za sedmi razred, Evangeličkog Katehizisa.

Pevanje - igra
Uvod

2. čas: Deset Božjih zapovesti
Cilj: Upoznati učenike sa Božjim zakonom

Čitanje 10 zapovesti.
Upoznajmo Boga.
Upoznajmo čoveka.
Koegzistencija: Bog - čovek, čovek sa čovekom

3. čas: Prvih pet zapovesti.
Cilj: Da saznamo šta od nas očekuje Bog.

Veza između Boga i čoveka

4. čas: Od 6. do 10. zapovesti.
Cilj: Da saznamo šta od nas očekuje Bog.

Veza između čoveka i čoveka

5. čas: Rekapitulacija
Cilj: Upoznajmo dobrotu i ljubav Gospoda.

Bog nije dao deset zapovesti da nas kažnjava.
Bog je nebeski naš Otac, koji voli svoju decu.

6. čas: Zapovesti - zakon ljubavi.
Cilj: Da učenici razumeju šta je zakon ljubavi.

Zakon - milost
Zakon - ljubav
Ljubav - milost

7. čas: Apostolska veroispovest.
Cilj: Upoznajmo apostolsko ispovedanje vere

Podela ispovedanja:
Prvi deo - Vera u Boga
Drugi deo - Vera u Hrista
Treći deo - vera u Duha Svetog.

8. čas: Apostolska veroispovest
Prvi deo - Vera u Boga
Cilj: Upoznajmo, ko je Bog.

Verujem u Boga, On je stvoritelj
On je nebeski Otac
Šta to sve za nas znači?

9. čas: Apostolska veroispovest
Drugi deo - Vera u Hrista
Cilj: Upoznajmo ko je sin Božji?

Verujem u Sina Božijeg.
On je Gospodar
On je Spasitelj
On je umro za sve nas

10. čas: Apostolska veroispovest.
Drugi deo - Vera u Hrista
Cilj: Upoznajmo ko je Isus Hrist?

Verujem u Sina Božijeg.
On je vaskrsnuo.
Uzet je na nebo.
On je sudac koji dolazi.

11. čas: Rekapitulacija.
Cilj: Šta smo naučili?

Ponavljanje - igra - kviz

12. čas: Apostolska veroispovest
Treći deo - Verujem u Duha Svetoga
Cilj: Upoznajmo, ko je Duh Sveti?

Koga predstavlja Duh Sveti?
Dobrota Boga - ljubav Oca i milost Hristova.
Duh Sveti probuđuje veru.
Biblijski tekstovi.

13. čas: Apostolska veroispovest
Crkva - Zajednica svetih
Cilj: Upoznajmo crkvu - kao telo Hristovo.

Rođenje Crkve.
Zašto je Crkva telo Hristovo?
Vidljivi znaci Crkve:
- slovo Božje
- euharistija
- krštenje

14. čas: Apostolska veroispovest
Opraštanje grehova, vaskrsenje tela, večni život
Cilj: Upoznajmo kako osvojiti večni život

Kako doći do oproštaja grehova?
Šta znači jednako biti grešnik i opravdanik?
Zemaljsko telo - nebesko telo - vera u Hrista
Večni život - kao cilj zemaljskog života

15. čas: Rekapitulacija
Cilj: Šta smo naučili?

Ponavljanje - igra - kviz

16. čas: Umesto pismenog zadatka, kviz.
Cilj: Utvrđivanje gradiva

Deset Božjih zapovesti i mi.
Posledice prestupa.
Apostolska veroispovest kao naše veroispovedanje.

17. čas: Molitva Gospodnja
Cilj: Upoznajmo Oče Naš

Biblijska forma molitve Gospodnje.
Čitanje iz Biblije.
Podela Oče Naš.

18. čas: Molitva Gospodnja
Oslovljavanje
Cilj: Upoznajmo ko je Otac?

Ko je nebeski Otac?
Šta tražimo od Njega?
Molitva bez vere?

19. čas: Oče Naš
Prva molba.
Cilj: Upoznajmo sveto ime Božje

Zašto i kako treba svetiti ime Božje.
Na šta nas obavezuje svetost Božja?
Čitanje i tumačenje biblijskih tekstova.

20. čas: Oče Naš
Druga i treća molba
Cilj: Gde je kraljevstvo Božje?

Šta znači Božja prisutnost tu, na zemlji, i u večnosti?
Upoznajmo Njegovu volju tu, na zemlji, i u večnosti.

21. čas: Oče Naš četvrta i peta molba.
Cilj: Saznajmo smisao molbi

Svaki dar dolazi od Boga.
Hleb, kao temelj ljudskog života.
Naše zajedničke potrebe.
Oproštaj grehova.
Uzajamna povezanost oproštaja.

22. čas: Oče Naš
Šesta i sedma molba
Cilj: videti i razumeti jasno

Da li Bog uvodi u razna iskušenja?
Zašto nas Bog sasvim ne izbavi od iskušenja?
Jedino Bog može savladati zlo, kao i izvor zla.

23. čas: Oče Naš
Završno slavjenje.
Cilj: Upoznajmo Boga koga slavimo

Šta znači slava Boga, njegovog kraljevstva, njegove moći?
Šta označava reč: Amen?

24. čas: Čas ponavljanja.
Cilj: kako smo savladali gradivo?

Ponavljanje - igra - kviz

25. čas: Krštenje i Sveta večera - Euharistia
Cilj: Upoznati dve svetosti koje je osnovao i naredio Isus Hrist

Biblijski tekstovi:
Jevanđelje po Mateju 28. glava.
                  po Luci 22. glava.
Poslanica Pavlova Korinćanima 11. glava.
Kako glasi zapovest svetog Hrista?
Kako glasi ustanovljenje Svete večere?

26. čas: Krštenje
Cilj: Razumeti smisao krštenja

Milost Božja dolazi preko Svetog krsta.
Svetost je vidljiv znak milosti.
Krst sveti je delo Božje.

27. čas: Dar krsta i značaj krsta
Cilj: Dovesti učenike do znanja šta znači biti kršten

Bog krštenjem oprašta nasledni greh.
Šta je nasledni greh?
Bog kroz krštenje obdaruje novim životom.

28. čas: Sveta večera
Cilj: upoznati učenike sa značenjem Svete večere.

Kako glase formule ustanovljenja?
Šta je ispovedanje?
Šta je zajedništvo stola Gospodnjeg?

29. čas: Dar Svete večere
Cilj: naučiti učenike da razumeju značanje Svete večere

U Svetoj večeri Hristos samog sebe daruje.
dve značajne reči: za tebe
Sveta večera nas povezuje sa Hristom.

30. čas: Značenje Svete večere
Cilj: Razumeti učenje Biblije o Svetoj večeri

U Svetoj večeri su prisutni telo i krv Hristovi!
Kako je to moguće?
Ko može pristupiti svetoj večeri?

31. čas: Čas ponavljanja
Cilj: kontrola naučenog gradiva

Ponavljanje - igra - kviz

32. čas: Sveto Pismo.
Ispovedanje, Molitva, Blagoslov
Cilj: Naučiti učenike značaju ovih reči

Šta je Biblija?
Ko govori iz Biblije?
Biblija, kao pismo nama.
Biblija kao ogledalo pred nama.

33. čas: Ispovedanje
Cilj: Da naučimo i znamo šta je ispovedanje

Ispovedanje - oproštaj grehova
Ispovedanje grehova:
- na bogosluženjima
- u ličnom ispovedanju
- u molitvi
Opraštanje zbog Hrista.

34. čas: Molitva
Cilj: Razumeti značenje molitve

Srce govori sa Bogom.
Molitva je veza sa Bogom.
Različite molitve:
- jutarnje
- večernje
- pre i posle jela
- đačke

35. čas: Aronov blagoslov
Cilj: Upoznati značanje blagoslova

Šta je Aronov blagoslov?
Zašto je na kraju bogosluženja?

36. čas: Rekapitulacija
Završetak školske godine

Ponavljanje - igra - kviz - pevanje

 

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

"Evangelički Katehizis"

Predgovor

Dr Martin Luter je 1520. godine posle poseta crkvenim opštinama, stekao žalosno iskustvo. Zbog toga je napisao svoj Katehizis. Ova mala čitanka (knjiga) u evangeličkoj crkvi postala je autentičnom i najvažnijom među veroučiteljskim knjigama. Nedostaci koje je Luter u dotadašnjem veroučenju primetio, motivisali su ga da kroz Deset zapovesti, Apostolsku veroispovest, Oče Naš i samim Hristom određene svetosti kao što su Krštenje i Sveta večera (eucharistia), putem pitanja i odgovora, svima razumljivim načinom sažme suštinu hrišćanske vere.

Koristeći podelu Luterovog katehizisa, kao i njen sadržaj, sastavljen je udžbenik za sedmi razred osnovne škole.

Neka Božji blagoslov prati ovaj udžbenik, kao i vas, dragi učenici, ka cilju.

Pedagoška metoda upotrebljena u udžbeniku

1. Razgovor (Dijalog)

Dijalog između veroučitelja i učenika, ali i uzajamno, među učenicima, neophodan je deo časa veronauke. Omogućava da učenik može relativno samostalno da dođe do svoga mišljenja, a takođe može da postavlja svoja pitanja.

2. Samostalan rad uz biblijski tekst

Tematika Katehizisa se ostvaruje time što se koriste biblijski tekstovi, ponekad samo jedan stih iz Biblije. To je dobra prilika da učenici nauče i samostalno da upotrebljavaju biblijske tekstove.

3. Pomoćna sredstva

Pored teorije neizbežno je i korišćenje kratkih DVD filmova (ne dužih od 10 minuta) sa odgovarajućom tematikom, koji će pomoći boljem razumevanju gradiva.

4. Pevanje iz omladinske pesmarice

5. Upoznavanje sa planom nastave

Upoznavanje učenika sa planom nastave neophodan je deo utemeljivanja prave atmosfere među učenicima, ali i između učenika i veroučitelja.

VERONAUKA - JUDAIZAM

(1 čas nedeljno, 36 časova godišnje)

Cilj nastave jevrejske veronauke - judaizam jeste da učenici steknu osnovna znanja iz bogatog nasleđa jevrejske biblijske književnosti, istorije, rabinske književnosti i etike, kao i da upoznaju jevrejske praznike, običaje i simbole.

Zadatak predmeta jevrejske veronauke - judaizam za sedmi razred osnovne škole je da se učenici upoznaju sa jevrejskom istorijom Starog i Srednjeg veka.

SADRŽAJI PROGRAMA

Nastavne celine i jedinice:

1. RAZDOBLJE DRUGOG HRAMA: Judeja pod vlašću helenističkih monarhija, Hašmonejska država, Jevrejska dijaspora u epohi Drugog Hrama.

2. TALMUDSKO RAZDOBLJE: Ustanak Bar Kohbe (70-132 g.), od ukidanja patrijarhata do arapskog osvojenja (429-636 g.), Vavilonija.

3. SREDNJI VEK: Jevreji u islamskim zemljama od VII do XII veka, Epoha gaona, Život Jevreja u hrišćanskoj Španiji, Jevreji severne i srednje Evrope od XI do XV veka, Proterivanje Jevreja s Pirinejskog poluostrva, Jevreji u Poljskoj i Litvaniji, Evropski Jevreji u razdoblju Reformacije i verskih ratova, Mesijanski pokreti u XVI i XVII veku.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Koristiti sledeće knjige: Istorija jevrejskog naroda, grupa autora (Ginko, Beograd, 1996), Kratka istorija jevrejskog naroda, Simon Dubnov (Izdanje Saveza jevrejskih opština Jugoslavije).

Opšte napomene

Istorijsko pamćenje i istorijska perspektiva je od velikog značaja za razumevanje identiteta i sudbine jevrejskog naroda.