STATUTGRADA NIŠA("Sl. list grada Niša", br. 26/2002, 92/2004 i 14/2008) |
Grad Niš je teritorijalna jedinica u kojoj građani ostvaruju pravo na lokalnu samoupravu.
Građani ostvaruju pravo na lokalnu samoupravu neposredno i preko izabranih predstavnika, upravljanjem javnim poslovima grada od neposrednog i opšteg interesa za lokalno stanovništvo.
Građani koji imaju biračko pravo i prebivalište na teritoriji grada upravljaju poslovima grada u skladu sa Ustavom, zakonom i Statutom.
Teritorija grada Niša određena je Zakonom i čine je područja naseljenih mesta i katastarskih opština koje ulaze u njen sastav.
Sedište grada Niša je u Nišu.
Granice i sedište grada mogu se menjati u skladu sa Zakonom i Statutom.
Grad je pravno lice.
Grad predstavlja i zastupa gradonačelnik.
Na teritoriji grada u službenoj upotrebi je srpski jezik i ćirilično pismo.
Grad ima svoj simbol, čiji su izgled i sadržina utvrđeni posebnim propisom.
Zastava grada Niša je plave boje, pravougaonog oblika, odnosa strana 2 prema 1, sa simbolom grada u gornjem desnom uglu, koji zauzima 1/6 površine zastave. Zastava grada Niša ističe se uz zastavu Republike Srbije.
Upotreba simbola i imena grada, i način isticanja obeležja grada uređuje se posebnim propisom.
Praznik grada Niša je 11. januar, Dan oslobođenja Niša od Turaka.
Slava grada Niša je 3. juni, Dan svetog cara Konstantina i carice Jelene.
Grad Niš ustanovljava nagrade grada, javna priznanja i zvanje počasnog građanina Niša.
Na teritoriji grada Niša osnivaju se gradske opštine.
Gradske opštine mogu obrazovati mesne zajednice, četvrti i druge oblike mesne samouprave, radi zadovoljenja zajedničkih i svakodnevnih potreba stanovnika na određenom području.
Grad sarađuje i udružuje se sa drugim jedinicama lokalne samouprave, radi ostvarivanja zajedničkih ciljeva, planova i programa razvoja.
Grad može sa drugim jedinicama lokalne samouprave osnivati udruženja lokalne samouprave.
Grad može sarađivati i udruživati se u međunarodne organizacije lokalnih vlasti i sarađivati sa lokalnim vlastima drugih država.
U interesu grada i stanovnika sa svoje teritorije, organi grada mogu sarađivati sa nevladinim organizacijama, humanitarnim i drugim organizacijama.
II POSLOVI GRADA I FINANSIRANJE POSLOVA GRADA
Grad obavlja poslove izvornog delokruga, određene Zakonom i poslove iz okvira prava i dužnosti Republike, koji se zakonom povere gradu.
U poslovima izvornog delokruga, grad samostalno donosi propise u skladu sa svim pravima i dužnostima utvrđenim Ustavom, zakonom i Statutom.
U vršenju poverenih poslova grad donosi propise i druge akte i obavlja upravne radnje na osnovu i u okviru ovlašćenja datog zakonom, kojim se ti poslovi poveravaju gradu.
Određene poslove grada obavljaju gradske opštine.
Poslovi, koje u ime grada obavljaju gradske opštine, određuju se Statutom grada.
Gradskim opštinama, za obavljanje poslova grada, pripadaju sredstva u skladu sa posebnim propisom.
Grad može za obavljanje svojih poslova, ostvarivanje prava i zadovoljavanje potreba lokalnog stanovništva osnovati preduzeća, ustanove i druge organizacije.
Grad može ugovorom, na načelima konkurencije i javnosti, poveriti pravnom ili fizičkom licu obavljanje pojedinih poslova grada.
Grad se finansira iz izvornih i ustupljenih prihoda utvrđenih zakonom, kao i iz dopunskih sredstava.
Grad odlučuje, u skladu sa zakonom, o visini sredstava za obavljanje svojih poslova.
Sredstva se mogu prikupljati i samodoprinosom, o čijem uvođenju odlučuju građani neposredno, tajnim glasanjem, u skladu sa zakonom i Statutom.
Grad ima budžet u kome iskazuje svoje prihode i rashode.
Korisnici sredstava budžeta grada dužni su da, na zahtev nadležnog organa grada, a najmanje jedanput godišnje, podnesu izveštaj o svom radu, ostvarivanju programa i korišćenju sredstava budžeta.
Organi grada su: skupština grada, gradonačelnik i gradsko veće.
Skupština grada je predstavnički organ koji vrši osnovne funkcije lokalne vlasti, utvrđene Ustavom, zakonom i Statutom.
Skupština grada ima 61 odbornika, koje biraju građani na neposrednim izborima, tajnim glasanjem, u skladu sa zakonom.
Odbornici se biraju na četiri godine.
Odborniku počinje i prestaje odbornički mandat pod uslovima i na način utvrđen zakonom.
Odbornik polaže zakletvu:
"Zaklinjem se da ću se u radu Skupštine grada Niša pridržavati Ustava Republike Srbije, zakona i Statuta grada Niša, i da ću časno i nepristrasno vršiti dužnost odbornika, rukovodeći se interesima građana."
Odbornik može na kraju zakletve izgovoriti reči: "Tako mi Bog pomogao".
Pravo je i dužnost odbornika da učestvuje u radu skupštine grada; podnosi predlog propisa i drugih akata i amandmane na predlog propisa i učestvuje u drugim aktivnostima skupštine grada.
Odbornik ima pravo da postavlja pitanja vezana za rad organa grada, službi i organizacija grada i rad preduzeća i ustanova čiji je osnivač grad, i da dobije odgovor, na istoj ili narednoj sednici skupštine.
U skupštini grada obrazuju se odborničke grupe.
Način obrazovanja odborničkih grupa uređuje se poslovnikom skupštine grada.
Ne može biti istovremeno odbornik lice zaposleno u upravi i lice koje imenuje, odnosno postavlja skupština grada u organima i organizacijama grada, preduzećima i ustanovama čiji je osnivač grad.
Ako zaposleni u upravi bude izabran za odbornika, prava i obaveze po osnovu rada miruju mu dok traje njegov odbornički mandat.
Licu koje imenuje ili postavlja skupština grada, izborom za odbornika prestaje dužnost na koju je imenovano ili postavljeno.
Odbornik ne može biti pozvan na krivičnu odgovornost, pritvoren ili kažnjen za izraženo mišljenje ili davanje glasa na sednici skupštine grada i radnog tela.
U slučaju konflikta interesa, odbornik je dužan da javno izjavi da neće učestvovati u izjašnjavanju o određenom pitanju na sednici skupštine grada i radnog tela.
Konflikt interesa postoji u situacijama kada je odbornik u parnici sa gradom, kada se odlučuje o javnim nabavkama za koje je lično zainteresovan, kada je preduzimač radova, zakupac gradskih dobara, kada prima naknadu iz gradskih sredstava, ili kada je u srodstvu sa osobom koja ima interes u gradskim poslovima.
Odredbe ovog člana o konfliktu interesa primenjuju se i na lica na funkcije u organima i službama grada, koje bira, imenuje ili postavlja skupština grada.
Pravo odbornika na izgubljenu zaradu, putne troškove i odborničku naknadu za vršenje odborničke funkcije, uređuje se posebnim propisom skupštine.
Skupština grada, u skladu sa zakonom:
1. donosi statut grada i poslovnik skupštine;
2. donosi budžet i završni račun grada;
3. donosi propise i druge opšte akte;
4. donosi program razvoja grada i pojedinih delatnosti;
5. donosi urbanističke planove, uređuje i obezbeđuje vršenje stručnih poslova urbanističkog planiranja;
6. donosi programe uređenja građevinskog zemljišta, uređuje i obezbeđuje vršenje poslova uređenja i korišćenja građevinskog zemljišta;
7. donosi programe korišćenja i zaštite prirodnih vrednosti i programe zaštite životne sredine, odnosno lokalne akcione i sanacione planove, u skladu sa strateškim dokumentima i svojim interesima i specifičnostima;
8. donosi planove zaštite od elementarnih i drugih većih nepogoda i plan zaštite od požara;
9. daje mišljenje o menjanju granica i sedišta grada;
10. propisuje i obezbeđuje upotrebu imena, simbola i zastave grada; daje saglasnost na upotrebu imena i obeležja grada i propisuje način isticanja obeležja grada;
11. utvrđuje nazive ulica, trgova, gradskih četvrti, zaselaka i drugih naseljenih mesta na svojoj teritoriji;
12. ustanovljava nagrade grada, javna priznanja i zvanje počasnog građanina Niša, propisuje uslove i postupak dodele;
13. raspisuje referendum za teritoriju grada;
14. daje odgovore na građansku inicijativu;
15. odlučuje o udruživanju i saradnji grada sa drugim jedinicama lokalne samouprave; osnivanju asocijacija gradova i opština; saradnji i udruživanju sa lokalnim vlastima drugih država i međunarodnim asocijacijama lokalnih vlasti;
16. obrazuje organe, organizacije, osniva službe grada i uređuje njihovu organizaciju i rad;
17. osniva komunalna i druga javna preduzeća, ustanove i organizacije u oblasti osnovnog obrazovanja, kulture, primarne zdravstvene zaštite, fizičke kulture, sporta, dečije i socijalne zaštite i turizma, prati i obezbeđuje njihovo funkcionisanje;
18. razmatra izveštaj o radu i daje saglasnost na program rada korisnika budžeta;
19. organizuje vršenje poslova u vezi sa zaštitom kulturnih dobara od značaja za grad i stvara uslove za rad muzeja, biblioteka i drugih ustanova kulture čiji je osnivač;
20. osniva robne rezerve, utvrđuje njihov obim i strukturu, uz saglasnost nadležnog ministarstva, radi zadovoljavanja potreba lokalnog stanovništva;
21. organizuje vršenje poslova pravne zaštite svojih prava i interesa;
22. obezbeđuje javno informisanje od lokalnog značaja;
23. obrazuje inspekcijske službe i vrši inspekcijski nadzor nad izvršenjem propisa i drugih opštih akata iz nadležnosti grada;
24. propisuje prekršaje za povrede gradskih propisa;
25. uređuje i obezbeđuje obavljanje i razvoj komunalnih delatnosti, kao i organizacione, materijalne i druge uslove za njihovo obavljanje;
26. uređuje korišćenje poslovnog prostora kojim upravlja;
27. uređuje i obezbeđuje obavljanje poslova koji se odnose na izgradnju, rehabilitaciju i rekonstrukciju, održavanje, zaštitu, korišćenje, razvoj i upravljanje lokalnim i nekategorisanim putevima, kao i ulicama u naselju;
28. uređuje i obezbeđuje posebne uslove i organizaciju auto taksi prevoza putnika;
29. utvrđuje gradske takse, naknadu za uređivanje i korišćenje građevinskog zemljišta, posebnu naknadu za zaštitu i unapređenje životne sredine, naknadu za korišćenje poslovnog prostora i druge lokalne izvorne javne prihode, koji po zakonu pripadaju gradu;
30. odlučuje o javnom zaduživanju grada;
31. imenuje i razrešava upravni i nadzorni odbor, postavlja i razrešava direktore javnih preduzeća, ustanova, organizacija i službi, čiji je osnivač i daje saglasnost na njihove statute, u skladu sa zakonom;
32. bira predsednika skupštine, zamenika predsednika skupštine i gradsko veće;
33. postavlja i razrešava sekretara skupštine; načelnike gradskih uprava, gradskog javnog pravobranioca i zamenike gradskog javnog pravobranioca;
34. postavlja građanskog branioca (ombudsman);
35. daje saglasnost na imenovanje zamenika gradonačelnika;
36. obrazuje stalna i povremena radna tela;
37. pokreće postupak za zaštitu prava lokalne samouprave pred Ustavnim sudom;
38. podnosi zahtev Vladi za preispitivanje prava na odlučivanje;
39. daje mišljenje o republičkom i regionalnom prostornom planu;
40. daje mišljenje o zakonima kojima se uređuju pitanja od interesa za lokalnu samoupravu;
41. obavlja i druge poslove utvrđene zakonom, Statutom i propisima grada.
Sednice skupštine grada saziva predsednik skupštine po potrebi, a najmanje jedanput u tri meseca.
Predsednik skupštine je dužan da sazove sednicu kad to u pisanoj formi zatraži gradonačelnik ili najmanje jedna trećina odbornika, i to u roku od 10 dana od dana podnošenja zahteva.
Pisani zahtev za sazivanje sednice skupštine mora da sadrži predlog dnevnog reda sednice.
Ako predsednik skupštine ne sazove sednicu u slučajevima iz stava 1. ovog člana, sednicu može sazvati gradonačelnik ili prvopotpisani odbornik.
U slučaju iz stava 3. ovog člana, sednicom predsedava zamenik predsednika skupštine ili najstariji prisutni odbornik.
Sekretar skupštine je dužan da obavi stručne poslove u vezi sa sazivanjem i održavanjem sednice skupštine u slučaju iz stava 3. i 4. ovog člana.
Sednice skupštine grada su javne.
Skupština grada može odlučiti da sednica skupštine ne bude javna, iz razloga bezbednosti i drugih razloga utvrđenih zakonom.
Skupština grada odlučuje ako sednici prisustvuje većina od ukupnog broja odbornika. Odluke se donose većinom glasova prisutnih odbornika, ukoliko zakonom i Statutom nije drugačije određeno.
Većinom glasova od ukupnog broja odbornika, skupština grada:
- donosi statut i promene statuta;
- odlučuje o simbolu grada; o javnom zaduživanju grada; o predlogu odluke o samodoprinosu; o raspisivanju referenduma; o predlogu za opoziv gradonačelnika;
- daje mišljenje o menjanju granica i sedištu grada;
- bira i razrešava predsednika i zamenika predsednika skupštine grada, članove gradskog veća;
- postavlja i razrešava građanskog branioca.
Skupština grada ima predsednika i sekretara.
Predsednik skupštine organizuje rad skupštine, saziva i predsedava njenim sednicama, stara se o ostvarivanju javnosti rada skupštine, potpisuje akte koje je donela skupština i obavlja druge poslove utvrđene zakonom, Statutom i poslovnikom skupštine.
Predsednik skupštine bira se iz reda odbornika.
Kandidata za predsednika skupštine može predložiti najmanje jedna trećina odbornika.
Odbornik može da predloži samo jednog kandidata.
Izbor predsednika skupštine vrši se tajnim glasanjem.
Ako su predložena dva kandidata za funkciju predsednika skupštine, a ni jedan nije dobio potrebnu većinu, glasanje se ponavlja.
Ako ni u drugom krugu predsednik skupštine ne bude izabran, ponavlja se postupak kandidovanja i izbora.
Predsednik skupštine bira se na vreme od četiri godine.
Predsednik skupštine može biti razrešen pre isteka vremena za koje je izabran, na isti način na koji je biran.
Predsednik skupštine grada ima zamenika, koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti, sprečenosti da obavlja ovu funkciju ili na osnovu posebnog ovlašćenja.
Zamenik predsednika skupštine grada bira se i razrešava na isti način kao i predsednik skupštine.
Sekretar skupštine stara se o obavljanju stručnih poslova u vezi sa sazivanjem i održavanjem sednica skupštine i njenih radnih tela i rukovodi administrativnim poslovima vezanim za njihov rad.
Sekretar skupštine postavlja se na predlog predsednika skupštine, na četiri godine i može biti ponovo postavljen.
Za sekretara skupštine postavlja se lice koje ima završeni pravni fakultet, položen stručni ispit za rad u organima državne uprave i najmanje tri godine radnog iskustva.
Na predlog predsednika skupštine, skupština grada može razrešiti sekretara i pre isteka mandata.
Skupština grada osniva stalna i povremena radna tela za razmatranje ili rešavanje pitanja iz svoje nadležnosti.
Radna tela daju mišljenje na predloge propisa i odluka koje donosi skupština grada i obavljaju druge poslove iz oblasti za koju su obrazovana.
Skupština grada može posebnom odlukom poveriti pojedinom radnom telu rešavanje pitanja iz njene nadležnosti i donošenje određenih pravnih akata.
Naziv radnog tela, nadležnost, broj članova, mandat, prava i dužnosti predsednika i članova radnog tela uređuju se poslovnikom skupštine.
Predsednika i članove radnog tela bira i razrešava skupština grada na predlog odborničkih grupa.
Radna tela moraju odražavati odbornički sastav skupštine.
Odbornik može biti član samo jednog radnog tela.
Član radnog tela skupštine, može biti i građanin koji nije odbornik.
Saziv i rad sednice skupštine grada i druga pitanja vezana za rad na sednici skupštine i radnih tela uređuju se poslovnikom skupštine grada.
Izvršnu funkciju u gradu vrši gradonačelnik.
Gradonačelnik se bira na vreme od četiri godine, neposrednim i tajnim glasanjem.
Prilikom stupanja na dužnost gradonačelnik, pred odbornicima skupštine grada, polaže zakletvu koja glasi:
"Zaklinjem se da ću časno i nepristrasno vršiti dužnost gradonačelnika rukovodeći se interesima građana Niša, da ću sve svoje snage posvetiti razvoju grada Niša i da ću se u svom radu pridržavati Ustava Republike Srbije, zakona i Statuta grada Niša."
Gradonačelnik može na kraju zakletve izgovoriti reči: "Tako mi Bog pomogao".
Gradonačelnik ne može biti odbornik skupštine grada.
Način izbora i prestanka mandata gradonačelnika pre isteka vremena za koje je izabran uređuje se zakonom.
Gradonačelnik može biti opozvan i pre isteka mandata na koji je biran.
Predlog za opoziv gradonačelnika mogu podneti najmanje 10 procenata biračkog tela, skupština grada većinom glasova od ukupnog broja odbornika, odnosno Vlada ukoliko oceni da se povereni poslovi ne obavljaju u skladu sa zakonom.
O predlogu za opoziv izjašnjavaju se birači neposredno, tajnim glasanjem.
Kad gradonačelniku prestane mandat pre isteka vremena na koje je biran, njegovu funkciju vrši predsednik skupštine dok novi gradonačelnik ne stupi na dužnost.
Gradonačelnik ima zamenika koji ga zamenjuje u slučaju njegove odsutnosti i sprečenosti da obavlja svoju dužnost.
Gradonačelnik imenuje i razrešava zamenika uz saglasnost skupštine grada.
Prestanak mandata gradonačelnika povlači prestanak mandata zamenika gradonačelnika.
Gradonačelnik u skladu sa zakonom:
1. predstavlja i zastupa grad;
2. neposredno izvršava i stara se o izvršavanju odluka i drugih akata skupštine grada;
3. predlaže odluke i druge akte koje donosi skupština, kao i način rešavanja pitanja o kojima odlučuje skupština grada;
4. stara se o izvršavanju poverenih poslova iz okvira prava i dužnosti Republike;
5. usmerava i usklađuje rad gradskih uprava;
6. predlaže organizaciju gradskih uprava i daje saglasnost na akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji gradskih uprava;
7. predlaže postavljenje i razrešenje načelnika gradskih uprava i rešava o izuzeću načelnika uprave;
8. postavlja i razrešava glavnog arhitektu;
9. zaključuje ugovor sa gradskim menadžerom;
10. naredbodavac je za izvršenje budžeta grada;
11. daje saglasnost na opšte akte korisnika budžeta, kojima se utvrđuje broj i struktura zaposlenih;
12. odlučuje o korišćenju sredstava stalne i tekuće budžetske rezerve; odgovoran je za izvršenje budžeta grada;
13. predlaže akt o javnom zaduživanju grada;
14. odlučuje o pribavljanju i otuđenju opreme manje vrednosti za potrebe organa i službi grada; o pribavljanju i otuđenju prevoznih sredstava za potrebe organa i službi grada;
15. osniva lokalnu službu za inspekciju i reviziju;
16. donosi pojedinačne akte za koje je ovlašćen zakonom, statutom i propisima grada;
17. naređuje mere za ublažavanje i otklanjanje neposrednih posledica od elementarnih i drugih većih nepogoda;
18. obrazuje štab zimske službe i druge štabove za otklanjanje elementarnih i drugih većih nepogoda;
19. preduzima operativne i druge mere u slučaju poremećaja ili prekida u obavljanju komunalnih delatnosti, kao i mere u slučaju štrajka zaposlenih u javnim preduzećima i ustanovama;
20. stara se o organizovanju manifestacija i obeležavanju jubileja u oblasti kulture od značaja za grad;
21. podnosi Vladi zahtev za preispitivanje prava na odlučivanje;
22. vrši i druge poslove utvrđene zakonom, statutom i drugim propisima grada.
Gradonačelnik obrazuje stručna radna tela za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti.
Gradsko veće je organ koji usklađuje ostvarivanje funkcija gradonačelnika i skupštine grada i vrši kontrolno - nadzornu funkciju nad radom gradskih uprava.
Gradsko veće čini devet članova, koje, na predlog gradonačelnika, bira skupština grada, većinom glasova od ukupnog broja odbornika, na period od četiri godine.
Nakon izbora za gradonačelnika, na prvoj narednoj sednici skupštine grada, gradonačelnik je dužan da podnese predlog članova gradskog veća.
Ukoliko predlog gradonačelnika za izbor istog člana gradskog veća bude dva puta odbijen, skupština grada može doneti odluku o izboru člana gradskog veća bez tog predloga.
Zamenik gradonačelnika je član gradskog veća po funkciji.
Član gradskog veća može biti razrešen na predlog gradonačelnika ili najmanje jedne trećine odbornika.
Gradsko veće:
- utvrđuje predlog odluke o budžetu grada;
- vrši nadzor nad radom gradskih uprava; poništava ili ukida akte gradskih uprava koji nisu u saglasnosti sa zakonom, statutom i drugim propisom grada;
- rešava sukob nadležnosti između gradskih uprava za pojedine oblasti i preduzeća, organizacija i ustanova, kad na osnovu propisa grada odlučuju o pojedinim pravima građana, pravnih lica ili drugih stranaka, sukob nadležnosti između gradskih uprava za pojedine oblasti, kao i sukob nadležnosti opštinskih uprava gradskih opština;
- rešava u upravnom postupku u drugom stepenu o pravima i obavezama građana, preduzeća i ustanova i drugih organizacija u slučaju kada je propisom grada određeno za drugostepeni organ;
- pomaže gradonačelniku u vršenju drugih poslova iz njegove nadležnosti.
Gradonačelnik organizuje rad gradskog veća, saziva i predsedava sednicama veća, daje konkretna zaduženja članovima veća iz delokruga rada veća.
U gradu se obrazuje više gradskih uprava za pojedine oblasti.
O organizaciji gradskih uprava odlučuje skupština grada na predlog gradonačelnika.
U okviru uprave za vršenje srodnih poslova mogu se obrazovati unutrašnje organizacione jedinice.
Gradska uprava:
- priprema nacrte propisa i drugih akata koje donosi skupština grada i gradonačelnik;
- izvršava propise i druge akte skupštine grada i gradonačelnika;
- rešava u upravnom postupku u prvom stepenu o pravima i dužnostima građana, preduzeća, ustanova i drugih organizacija iz izvornog delokruga grada;
- obavlja poslove upravnog nadzora nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata skupštine grada;
- izvršava zakone i druge propise čije je izvršavanje povereno gradu;
- obavlja stručne i druge poslove koje utvrdi skupština grada i gradonačelnik;
- obavlja i druge poslove predviđene zakonom i propisima grada.
Radom uprave rukovodi načelnik.
Za načelnika uprave može biti postavljeno lice koje ima odgovarajući fakultet, u odnosu na delokrug uprave, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina radnog iskustva u struci.
Načelnika uprave za pojedinu oblast postavlja skupština grada na predlog gradonačelnika.
Načelnik za svoj rad i rad uprave odgovara skupštini grada i gradonačelniku.
Rukovodioce organizacionih jedinica u upravi postavlja načelnik.
Akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji uprave, donosi načelnik uz saglasnost gradonačelnika.
Načelnik uprave rešava sukob nadležnosti između unutrašnjih organizacionih jedinica.
O izuzeću službenog lica u upravi rešava načelnik.
Uprava u obavljanju upravnog nadzora može:
- naložiti rešenjem izvršenje mera i radnji u određenom roku;
- izreći mandatnu kaznu;
- podneti prijavu nadležnom organu za učinjeno krivično delo ili privredni prestup i podneti zahtev za pokretanje prekršajnog postupka;
- izdati privremeno naređenje, odnosno zabranu;
- obavestiti drugi organ, ako postoje razlozi za preduzimanje mera za koje je taj organ nadležan;
- preduzeti i druge mere za koje je ovlašćena zakonom, propisom ili opštim aktom.
Ovlašćenja i organizacija za obavljanje poslova iz stava 1. ovog člana bliže se uređuju propisom skupštine grada.
U postupku pred upravom, u kome se rešava o pravima, obavezama i pravnim interesima građana i pravnih lica, primenjuju se propisi o opštem upravnom postupku.
Poslove uprava, koji se odnose na ostvarivanje prava, obaveza i interesa građana i pravnih lica, mogu obavljati lica koja imaju propisanu školsku spremu, položen stručni ispit za rad u organima državne uprave i odgovarajuće radno iskustvo, kad je to određeno zakonom i drugim propisom.
U upravi nadležnoj za poslove urbanizma gradonačelnik postavlja i razrešava glavnog arhitektu.
Glavni arhitekta grada:
- pokreće inicijative za izradu urbanističkih planskih akata, kao i za njihove izmene i dopune;
- daje uputstvo pri izradi arhitektonskih projekata u cilju zaštite arhitektonskih vrednosti i očuvanja ambijentalnih vrednosti pojedinih gradskih delova i objekata;
- sarađuje sa ustanovama zaštite nepokretnih kulturnih dobara i zaštite prirodnih dobara posebnih vrednosti;
- daje mišljenje na arhitektonske projekte od velikog značaja za grad;
- vrši druge poslove utvrđene propisom o organizaciji gradskih uprava.
Za vršenje poslova grada koriste se usluge gradskog menadžera.
Uslovi i način korišćenja usluga menadžera utvrđuju se ugovorom koji za grad zaključuje gradonačelnik sa gradskim menadžerom.
Gradski menadžer u okviru svojih poslova, posebno:
- predlaže projekte kojima se podstiče ekonomski razvoj i zadovoljavaju potrebe građana i obezbeđuje zaštita životne sredine;
- podstiče preduzetničke inicijative i stvaranje privatno - javnih aranžmana i partnerstava;
- podstiče i koordinira investiciona ulaganja i privlačenje kapitala;
- inicira izmene i dopune propisa koji otežavaju poslovne inicijative;
- pokreće programe za strateško planiranje, marketing i promovisanje gradskog turizma;
- obavlja i druge poslove utvrđene ugovorom o korišćenju usluga gradskog menadžera.
2. Gradsko javno pravobranilaštvo
Poslove pravne zaštite prava i interesa grada vrši gradsko javno pravobranilaštvo, kojim rukovodi gradski javni pravobranilac.
Gradski javni pravobranilac se postavlja na predlog predsednika skupštine ili najmanje jedne trećine odbornika, na vreme od četiri godine i može biti razrešen pre isteka mandata po istom postupku.
Gradski javni pravobranilac za svoj rad odgovara skupštini.
Gradski javni pravobranilac je dužan da redovno izveštava skupštinu, po sopstvenoj inicijativi ili na njen zahtev, o pravnoj zaštiti prava i interesa grada.
Za gradskog javnog pravobranioca može biti postavljeno lice koje ima završen pravni fakultet, položen pravosudni ispit i najmanje šest godina radnog iskustva u struci.
Gradski javni pravobranilac ima zamenike, koje na njegov predlog postavlja skupština grada na vreme od četiri godine.
Zamenik gradskog javnog pravobranioca mora ispunjavati uslove propisane za postavljenje gradskog javnog pravobranioca, sa najmanje tri godine radnog iskustva u struci.
Gradska opština je područje grada Niša u kojoj se vrše poslovi grada utvrđeni ovim statutom.
Gradska opština ima svojstvo pravnog lica.
U gradu Nišu gradske opštine su: Pantelej, Crveni Krst, Palilula, Mediana i Niška Banja.
Područja gradskih opština čine naseljena mesta, odnosno područja katastarskih opština koja ulaze u njihov sastav i to:
Gradska opština |
Naseljeno mesto |
Katastarska opština |
PANTELEJ |
Niš - deo |
Niš "Pantelej" |
|
D. Vrežina |
D. Vrežina |
|
G. Vrežina |
G. Vrežina |
|
D. Matejevac |
D. Matejevac I |
|
|
D. Matejevac II |
|
G. Matejevac |
G. Matejevac |
|
Kamenica |
Kamenica |
|
Brenica |
Brenica |
|
Cerje |
Cerje |
|
Knez Selo |
Knez Selo |
|
Malča |
Malča |
|
Pasjača |
Pasjača |
|
Oreovac |
Oreovac |
|
Jasenovik |
Jasenovik |
|
Vrelo |
Vrelo |
CRVENI KRST |
Niš - deo |
Niš "Crveni Krst" |
|
Medoševac |
Medoševac |
|
Popovac |
Popovac |
|
D. Komren |
D. Komren |
|
G. Komren |
G. Komren |
|
Hum |
Hum |
|
Čamurlija |
Čamurlija |
|
Trupale |
Trupale |
|
Vrtište |
Vrtište |
|
Mezgraja |
Mezgraja |
|
G. Toponica |
G. Toponica |
|
D. Toponica |
D. Toponica |
|
G. Trnava |
G. Trnava |
|
D. Trnava |
D. Trnava |
|
Berčinac |
Berčinac |
|
Paljina |
Paljina |
|
Miljkovac |
Miljkovac |
|
Rujnik |
Rujnik |
|
Leskovik |
Leskovik |
|
Vele Polje |
Vele Polje |
|
Paligrace |
Paligrace |
|
Kravlje |
Kravlje |
|
Sečanica |
Sečanica |
|
Supovac |
Supovac |
PALILULA |
Niš - deo |
Niš - "Bubanj" - deo |
|
|
Niš - "Ćele Kula" - deo |
|
Niš - deo: obuhvaćen je granicom koja polazi od železničkog mosta na Nišavi, prugom do triangle, nastavlja prugom Niš - Dimitrovgrad do KO Suvi Do, granicom katastarskih opština Suvi Do, Gabrovac, Donje Vlase, granicom opštine Doljevac, granicom katastarskih opština Pasi Poljana, Bubanj, Donje Međurovo, Novo Selo do Nišave, Nišavom do železničkog mosta. |
|
|
Lalinac |
Lalinac |
|
Krušce |
Krušce |
|
Mramor |
Mramor |
|
Mramorski potok |
Mramor |
|
Deveti Maj |
Novo Selo |
|
Čokot |
Čokot |
|
Donje Međurovo |
Donje Međurovo |
|
Gornje Međurovo |
Gornje Međurovo |
|
Bubanj |
Bubanj |
|
Pasi Poljana |
Pasi Poljana |
|
Donje Vlase |
Donje Vlase |
|
Gabrovac |
Gabrovac |
|
Berbatovo |
Berbatovo |
|
Vukmanovo |
Vukmanovo |
|
Suvi Do |
Suvi Do |
MEDIANA |
Niš - deo |
Niš - "Bubanj" - deo |
|
|
Niš - "Ćele Kula" - deo |
|
Niš - deo: obuhvaćen je granicom koja polazi od železničkog mosta na Nišavi, ide prugom do triangle, nastavlja prugom Niš - Dimitrovgrad do granice KO Brzi Brod, granicom KO Brzi Brod do Nišave, Nišavom do železničkog mosta na Nišavi. |
|
|
Brzi Brod |
Brzi Brod |
NIŠKA BANJA |
Niška Banja |
Niška Banja |
|
Bancarevo |
Bancarevo |
|
Gornja Studena |
Gornja Studena |
|
Donja Studena |
Donja Studena |
|
Jelašica |
Jelašica |
|
Kunovica |
Kunovica |
|
Koritnjak |
Radikina Bara |
|
Lazarevo selo |
Lazarevo selo |
|
Manastir |
Prosek - Manastir |
|
Nikola Tesla |
Niška Banja |
|
|
Prva Kutina - deo |
|
Ostrovica |
Ostrovica |
|
Prosek |
Prosek |
|
Prva Kutina |
Prva Kutina |
|
Ravni Do |
Ravni Do |
|
Rautovo |
Rautovo |
|
Radikina Bara |
Radikina Bara |
|
Sićevo |
Sićevo |
|
Čukljenik |
Čukljenik |
Gradska opština:
1. donosi odluku o organizaciji i radu organa gradske opštine u skladu sa zakonom i ovim statutom, uz saglasnost skupštine grada;
2. donosi finansijski plan;
3. daje prethodno mišljenje na program razvoja grada, program uređivanja građevinskog zemljišta i urbanističke planove koji se donose za područje gradske opštine;
4. odlučuje o obeležjima i prazniku opštine;
5. ustanovljava nagrade i javna priznanja opštine;
6. donosi propise i druge akte na osnovu i okviru ovlašćenja datog statutom grada i drugim propisima grada;
7. odlučuje o saradnji i udruživanju sa gradskim opštinama drugih gradova kao i o saradnji i udruživanju sa gradskim opštinama gradova drugih država;
8. raspisuje referendum za svoje područje ili za deo područja;
9. daje odgovor na građansku inicijativu;
10. utvrđuje predlog odluke o samodoprinosu za svoje područje;
11. propisuje način sazivanja zbora građana, njegov rad i način utvrđivanja stavova zbora;
12. odlučuje, uz prethodno pribavljeno mišljenje građana, o obrazovanju, području za koje se obrazuje i o ukidanju mesnih zajednica i drugih oblika mesne samouprave;
13. organizuje službu pravne pomoći građanima na svom području;
14. (brisana);
15. obrazuje komunalnu inspekciju;
16. izvršava propise i druge akte grada na osnovu ovlašćenja datog tim propisima, obavlja i druge poslove utvrđene propisima grada;
17. (brisana);
18. stara se i predlaže mere za uređenje i održavanje spoljnog izgleda stambenih zgrada i bezbednosti njihovog korišćenja;
19. sprovodi postupak iseljenja bespravno useljenih lica u stanove i zajedničke prostorije u stambenim zgradama;
20. (brisana);
21. stara se i organizuje način korišćenja i upravljanja seoskim vodovodima, izvorima, javnim bunarima i česmama;
22. obavlja poslove u vezi zaštite zemljišta i poslove u vezi nastalih šteta od elementarnih nepogoda na poljoprivrednim kulturama;
23. (brisana);
24. stara se i obezbeđuje uslove za očuvanje korišćenje i unapređenje područja sa prirodnim lekovitim svojstvima;
25. stara se o zaštiti životne sredine i donosi program korišćenja i zaštite prirodnih vrednosti i program zaštite životne sredine u skladu sa programom grada;
26. podstiče razvoj turizma na svojoj teritoriji;
27. (brisana);
28. utvrđuje kulturne i sportske manifestacije od značaja za gradsku opštinu;
29. stara se o razvoju i unapređenju ugostiteljstva, zanatstva i trgovine, određuje radno vreme, mesta na kojima se mogu obavljati ugostiteljske delatnosti i druge uslove za njihov rad;
30. stara se o korišćenju pašnjaka i odlučuje o privođenju pašnjaka drugoj kulturi;
31. stara se i organizuje vršenje poslova u vezi sa držanjem i zaštitom domaćih i egzotičnih životinja;
32. podstiče i pomaže razvoj zadrugarstva;
33. (brisana);
34. sarađuje sa humanitarnim organizacijama u obavljanju njihove delatnosti;
35. odlučuje o postavljanju i uklanjanju montažnih objekata na javnim površinama u skladu sa planom i propisom grada;
36. odlučuje o održavanju i uređivanju grobalja na svom području u skladu sa propisima grada;
37. stara se o javnom obaveštavanju građana o pitanjima od značaja za njihov život i rad na području gradske opštine.
U obavljanju poslova koje im je grad Statutom poverio, gradske opštine izvršavaju propise i druge akte grada na osnovu ovlašćenja datog tim propisima.
Organi gradske opštine su: skupština gradske opštine, predsednik gradske opštine, veće gradske opštine i uprava gradske opštine.
Skupštinu gradske opštine Mediana čini 27 odbornika.
Skupštinu gradske opštine Palilula čini 25 odbornika.
Skupštinu gradske opštine Pantelej čini 23 odbornika.
Skupštinu gradske opštine Crveni Krst čini 21 odbornik.
Skupštinu gradske opštine Niška Banja čini 19 odbornika.
Odbornike skupštine gradske opštine biraju građani koji imaju biračko pravo na području te gradske opštine.
Na pitanja koja se odnose na način izbora odbornika skupštine gradske opštine, njeno konstituisanje, nespojivost sa odborničkom funkcijom i sukob interesa, trajanje odborničkog mandata, kvorum za zasedanje i odlučivanje, dinamiku zakazivanja i održavanja sednica, javnost u radu, odbornički imunitet, naknadu za rad i troškove, na predsednika i sekretara, kao i na druga pitanja iz delokruga poslova skupštine gradske opštine, shodno se primenjuju odredbe ovog statuta, koje se odnose na skupštinu grada.
Skupština gradske opštine:
1) donosi odluku o organizaciji i radu organa gradske opštine, poslovnik i odluku o organizaciji uprave gradske opštine, uz saglasnost skupštine grada;
2) donosi finansijski plan;
3) daje prethodno mišljenje na program razvoja grada, program uređivanja građevinskog zemljišta i urbanističke planove, koji se odnose na područje gradske opštine;
4) odlučuje o obeležjima i prazniku gradske opštine i ustanovljava javna priznanja gradske opštine;
5) odlučuje o saradnji i udruživanju sa gradskim opštinama drugih gradova, kao i o saradnji i udruživanju sa gradskim opštinama gradova drugih država;
6) donosi propise i druge opšte akte iz nadležnosti gradske opštine, u skladu sa Statutom grada;
7) raspisuje referendum za svoje područje ili za deo područja, izjašnjava se o predlozima sadržanim u građanskoj inicijativi i utvrđuje predlog odluke o samodoprinosu;
8) bira i razrešava predsednika skupštine;
9) postavlja i razrešava sekretara skupštine;
10) bira i razrešava predsednika gradske opštine i na njegov predlog bira članove veća gradske opštine;
11) odlučuje, uz prethodno pribavljeno mišljenje građana, o obrazovanju, području za koje se obrazuje i o ukidanju mesnih zajednica i drugih oblika mesne samouprave;
12) obavlja i druge poslove utvrđene odlukom o organizaciji i radu organa gradske opštine, u skladu sa Statutom grada.
Većinom glasova od ukupnog broja odbornika, skupština gradske opštine:
- donosi odluku o organizaciji i radu organa gradske opštine,
- donosi finansijski plan,
- odlučuje, uz prethodno pribavljeno mišljenje građana, o obrazovanju, području za koje se obrazuje i o ukidanju mesnih zajednica i drugih oblika mesne samouprave,
- odlučuje o raspisivanju referenduma i samodoprinosa za područje gradske opštine,
- bira i razrešava predsednika skupštine gradske opštine, članove veća gradske opštine i predsednika gradske opštine.
Čl. 82 i 83
(Brisani)
Predsednik gradske opštine je izvršni organ gradske opštine.
Predsednik gradske opštine:
- predstavlja i zastupa gradsku opštinu;
- predlaže način rešavanja pitanja o kojima odlučuje skupština gradske opštine;
- naredbodavac je za izvršenje finansijskog plana;
- izveštava skupštinu o svom radu, na njen zahtev ili po svojoj inicijativi;
- donosi pojedinačne akte za koje je ovlašćen gradskim propisom, odlukom o organizaciji i radu organa gradske opštine ili drugim propisom skupštine gradske opštine;
- vrši i druge poslove utvrđenje propisima gradske opštine.
U pogledu načina izbora, trajanja i prestanka mandata predsednika gradske opštine, nespojivosti funkcija sa drugim funkcijama, izbora, imenovanja ili postavljenja u organima grada i gradskih opština, u javnim preduzećima, ustanovama i drugim organizacijama, čiji je osnivač grad ili Republika, kao i u pogledu radno-pravnog statusa predsednika gradske opštine, shodno se primenjuju odredbe zakona koje se odnose na gradonačelnika.
Predsednika opštine u slučaju odsutnosti i sprečenosti da obavlja svoju dužnost zamenjuje predsednik skupštine gradske opštine.
Veće gradske opštine je izvršni organ gradske opštine.
Veće gradske opštine čini 5 članova.
Predsednik gradske opštine je predsednik veća gradske opštine.
U pogledu načina izbora, trajanja i prestanka mandata članova veća, sukoba interesa, nespojivosti funkcije sa odborničkom funkcijom, organizacijom, načinom rada, odlučivanja i drugim pitanjima, shodno se primenjuju odredbe zakona koje se odnose na gradsko veće.
Veće gradske opštine:
1. predlaže odluku o organizaciji i radu organa gradske opštine, finansijski plan, odluku o organizaciji uprave gradske opštine i druge odluke i akte koje donosi skupština gradske opštine;
2. neposredno izvršava i stara se o izvršavanju odluka i drugih akata skupštine gradske opštine;
3. stara se o izvršavanju poslova koje je grad poverio gradskoj opštini;
4. vrši nadzor nad radom uprave gradske opštine, poništava ili ukida njihove akte koji nisu u saglasnosti sa zakonom, odlukom o organizaciji i radu organa gradske opštine i drugim opštim aktom ili odlukom koje donosi skupština gradske opštine;
5. rešava u upravnom postupku u drugom stepenu po žalbi na akte uprave gradske opštine koji su doneti na osnovu propisa gradske opštine;
6. postavlja i razrešava načelnika uprave gradske opštine;
7. daje saglasnost na pravilnik o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u upravi gradske opštine;
8. donosi poslovnik o svom radu;
9. redovno izveštava skupštinu, po sopstvenoj inicijativi ili na njen zahtev, o izvršavanju odluka i drugih akata skupštine;
10. vrši i druge poslove utvrđene odlukom o organizaciji i radu organa gradske opštine i drugim aktima gradske opštine.
Uprava gradske opštine obrazuje se kao jedinstveni organ, kojim rukovodi načelnik.
Za načelnika uprave može biti postavljeno lice koje ima završen pravni fakultet, položen ispit za rad u organima državne uprave i najmanje pet godina radnog iskustva u poslovima pravne struke.
Načelnika postavlja veće gradske opštine, na osnovu javnog oglasa, na period od pet godina.
U upravi gradske opštine obrazuju se unutrašnje organizacione jedinice za vršenje srodnih poslova.
Rukovodioce organizacionih jedinica u upravi raspoređuje načelnik.
Načelnik za svoj rad i rad uprave odgovara skupštini i veću gradske opštine u skladu sa odlukom o organizaciji i radu organa gradske opštine i odlukom o organizaciji uprave gradske opštine.
Uprava gradske opštine:
- priprema nacrte propisa i drugih akata, koje donose skupština gradske opštine, veće gradske opštine i predsednik opštine i izvršava odluke i druge akte skupštine, veća i predsednika opštine;
- rešava u upravnom postupku u prvom stepenu;
- obavlja poslove upravnog nadzora i komunalne inspekcije;
- izvršava propise grada čije je izvršenje povereno gradskoj opštini;
- obavlja i druge poslove utvrđene odlukom o opštinskoj upravi gradske opštine.
3. Odnos organa grada i gradske opštine
Kada propis ili drugi opšti akt gradske opštine nije u skladu sa zakonom, statutom grada ili drugim propisom grada, skupština grada upozoriće na to nadležni organ gradske opštine.
Ukoliko organ gradske opštine ne postupi u skladu sa upozorenjem, skupština grada će taj propis, odnosno opšti akt staviti van snage.
Kada organ ili uprava gradske opštine ne vrši poslove utvrđene statutom grada ili drugim propisom grada, gradsko veće će na to upozoriti organ ili upravu gradske opštine i zatražiti da postupa u skladu sa odredbama statuta grada ili drugog propisa grada.
Ako organ ili uprava gradske opštine i posle upozorenja ne vrši te poslove, nadležni organ ili služba grada će preuzeti vršenje tih poslova, a gradskoj opštini će se uskratiti finansijska sredstva za obavljanje tih poslova.
Organi i služba gradske opštine u vršenju poslova gradske opštine:
1. daju organima grada inicijativu za uređivanje odnosa iz nadležnosti grada, od značaja za gradsku opštinu;
2. predlažu mere organima i službama grada od značaja za rešavanje pitanja koja se tiču gradske opštine;
3. učestvuju u pripremanju propisa grada čija je sadržina od posebnog značaja za gradsku opštinu.
Organi i službe grada u vršenju svoje nadležnosti:
1. obaveštavaju organe gradske opštine o merama koje preduzimaju ili nameravaju da preduzmu u izvršavanju gradskih propisa, zaštiti zakonitosti, pojavama koje ih narušavaju i merama za njihovo otklanjanje;
2. pružaju stručnu pomoć organima gradske opštine u vezi sa obavljanjem njihovih poslova, naročito u vođenju informacionog sistema i u informatizaciji poslova;
3. traže izveštaje, podatke i obaveštenja o obavljanju poslova iz okvira prava i dužnosti grada i gradske opštine;
4. gradsko veće daje saglasnost na akte gradskih opština kojima se uređuje broj i struktura zaposlenih u gradskim opštinama.
VI NEPOSREDNO UČEŠĆE GRAĐANA U OSTVARIVANJU LOKALNE SAMOUPRAVE
Građani neposredno učestvuju u ostvarivanju lokalne samouprave putem građanske inicijative, zbora građana i referenduma.
Građani putem građanske inicijative predlažu skupštini grada donošenje propisa kojim će se urediti određeno pitanje iz izvornog delokruga grada, promenu statuta i drugih propisa, predlažu opoziv gradonačelnika i razrešenje građanskog branioca i raspisivanje referenduma u skladu sa zakonom.
Za sprovođenje građanske inicijative građani obrazuju inicijativni odbor koji može obrazovati posebne odbore za prikupljanje potpisa.
Članovi inicijativnog odbora sačinjavaju i potpisuju predlog građanske inicijative o kome će sakupljati potpise birača i sprovode dalji postupak ostvarivanja građanske inicijative na način propisan zakonom.
Za punovažno pokretanje građanske inicijative potrebno je da lista potpisnika građanske inicijative sadrži najmanje 20000 potpisa građana, koji imaju biračko pravo i da je sačinjena u skladu sa zakonom.
O predlogu iz građanske inicijative skupština grada je dužna da održi raspravu i dostavi obrazložen odgovor inicijativnom odboru i građanima putem medija, u roku od 60 dana od dobijanja predloga.
Ako skupština grada ne prihvati predlog sadržan u građanskoj inicijativi, dužna je da o tom predlogu raspiše referendum u roku od 60 dana od dana kada je odlučila da ne prihvati predlog iz građanske inicijative.
Zbor građana saziva se za deo područja gradske opštine, naseljeno mesto ili deo naseljenog mesta.
Zbor građana raspravlja i daje predloge o pitanjima iz nadležnosti organa grada i organa gradskih opština.
Zbor građana, većinom glasova prisutnih, usvaja zahteve i predloge i upućuje ih organima i službama grada i gradskih opština.
Organi i službe grada i gradskih opština dužni su da u roku od 60 dana od dana održavanja zbora građana, razmotre zahteve i predloge građana i o njima zauzmu stav, odnosno donesu odgovarajuću odluku ili meru i o tome obaveste građane.
Način sazivanja zbora građana, njegov rad kao i način utvrđivanja stavova zbora, uređuje se propisom gradske opštine.
Skupština grada može raspisati referendum za teritoriju grada ukoliko se odlučuje o pitanjima koja se odnose na potrebe i interes građana sa teritorije grada.
Gradske opštine i oblici mesne samouprave mogu raspisati referendum za svoje područje ili za deo područja, ukoliko se odlučuje o pitanjima koja se odnose na potrebe i interes građana sa tog dela područja, po postupku propisanim zakonom.
Gradske opštine i oblici mesne samouprave su dužni da raspišu referendum za svoje područje ili za deo područja ako to zahteva najmanje 10% građana sa tog područja, koji imaju biračko pravo.
Skupština grada može, većinom glasova od ukupnog broja odbornika, da raspiše referendum o pitanjima iz svog delokruga.
Odluka o raspisivanju referenduma objavljuje se u službenom glasilu grada.
Od dana donošenja odluke o raspisivanju referenduma do dana sprovođenja referenduma ne može proteći manje od 15 niti više od 60 dana.
Referendum sprovodi komisija za sprovođenje referenduma koju obrazuje skupština grada, posebnim aktom, kojim se određuju zadaci i poslovi komisije.
Odluka o pitanju koje je bilo predmet izjašnjavanja na referendumu smatra se donetom ukoliko je za nju glasala većina građana koja je glasala na referendumu, pod uslovom da je glasalo više od polovine ukupnog broja građana sa teritorije grada koji imaju biračko pravo.
Skupština grada proglašava akt koji je potvrđen na referendumu.
Rezultati sprovedenog referenduma objavljuju se u službenom glasilu grada.
Skupština grada je dužna da raspiše referendum radi prethodnog izjašnjavanja građana o određenom pitanju iz svog delokruga, na zahtev najmanje 20000 građana sa teritorije grada koji imaju biračko pravo.
Odluka doneta na referendumu je obavezna i skupština je dužna da, najkasnije u roku od 60 dana, od dana održanog referenduma, donese propis ili drugi akt u skladu sa voljom građana izraženom na sprovedenom referendumu.
Skupština grada je dužna da raspiše referendum radi izjašnjavanja građana za potvrđivanje određenog propisa ili drugog akta koji je donela skupština, na zahtev najmanje 20000 građana sa teritorije grada, koji imaju biračko pravo.
Propis ili akt koji je predmet referenduma iz stava 1. ovog člana, smatra se usvojenim danom održavanja referenduma, ako su se građani referendumom izjasnili za potvrđivanje tog akta skupštine.
Ako građani referendumom nisu potvrdili akt, smatra se da taj akt nije ni donet.
Ako se građani nisu izjasnili za pitanje koje je bilo predmet izjašnjavanja, odnosno nisu potvrdili određeni propis ili drugi akt koji je donela skupština, o tom pitanju, odnosno propisu ili aktu, ne može se ponovo odlučivati na referendumu u roku kraćem od šest meseci od dana glasanja na referendumu.
VII ZAŠTITA LOKALNE SAMOUPRAVE
Skupština grada ima pravo da pred nadležnim ustavnim sudom pokrene postupak za ocenu ustavnosti zakona, odnosno ustavnosti i zakonitosti drugog propisa ili opšteg akta, ako smatra da se tim aktom povređuju Ustavom i zakonom utvrđena prava grada.
Kada ocene da je organ Republike odlučivao o pitanju iz nadležnosti grada, skupština grada i gradonačelnik su dužni da Vladi Republike podnesu zahtev za preispitivanje prava na odlučivanje.
O sudskoj zaštiti prava na lokalnu samoupravu grada protiv pojedinačnih akata i radnji državnih organa, ili u slučaju da se njima sprečava učešće građana u ostvarivanju lokalne samouprave, i o pravu na naknadu štete nastale aktom ili radnjom državnog organa, stara se gradski javni pravobranilac.
2. Građanski branilac (ombudsman)
U gradu Nišu ustanovljava se građanski branilac (ombudsman), koji štiti individualna i kolektivna prava i interese građana, tako što vrši opštu kontrolu rada gradskih uprava i javnih službi.
Građanskog branioca postavlja skupština grada, na vreme od četiri godine, iz reda uglednih i politički nepristrasnih ličnosti pravne struke, većinom od ukupnog broja odbornika, na predlog predsednika skupštine.
Građanski branilac može biti razrešen i pre isteka vremena za koje je postavljen, na isti način na koji je postavljen, u slučajevima kada to sam zatraži, ako bude osuđen za krivično delo koje ga čini nedostojnim za obavljanje funkcije, ako sudskom odlukom bude lišen poslovne sposobnosti i ako je to predlog iz građanske inicijative.
O pojavama nezakonitog i nepravilnog rada kojima se povređuju prava i interesi građana, građanski branilac upozorava upravu i javne službe, upućuje im preporuke i kritike i o tome podnosi izveštaj skupštini grada i javnosti.
Uprave grada i javne službe dužne su da građanskom braniocu na njegov zahtev daju podatke i informacije od značaja za vršenje njegovih ovlašćenja.
Građanski branilac ne može biti razrešen, niti pozvan na krivičnu odgovornost, pritvoren ili kažnjen zbog iznetog mišljenja u javnosti o uočenim pojavama i upućenih preporuka i kritika.
Za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti građanski branilac obrazuje kancelariju.
Rad organa grada dostupan je javnosti.
Javnost rada obezbeđuje se putem javnih rasprava i zborova građana o predlozima za donošenje i promenu statuta, odluke o budžetu grada, programa uređenja građevinskog zemljišta i u drugim slučajevima kada organi grada o tome odluče.
Javnost rada organa grada obezbeđuje se objavljivanjem propisa i drugih opštih akata organa grada u službenom glasilu, odnosno njihovim isticanjem na oglasnoj tabli ili na drugi uobičajen način.
Propisi i drugi opšti akti grada stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja, osim ako iz naročito opravdanih razloga nije predviđeno da ranije stupe na snagu.
Javnost rada obezbeđuje se pravom građana da ostvare uvid u zapisnike i druge akte organa i službi koji se ne objavljuju i ne oglašavaju.
Radi informisanja javnosti o predlozima propisa i drugih akta, medijima se dostavljaju pozivi i materijali sa sednica organa grada.
Predstavnici medija imaju slobodan pristup sednicama organa grada. Radio i televizijske stanice mogu direktno da prenose sednice organa grada.
Saopštenje za javnost mogu da izdaju i da održe konferenciju za štampu sva lica na funkcijama u organima i službama grada, građanski branilac, šef odborničke grupe i odbornik.
IX DONOŠENJE I PROMENA STATUTA GRADA
Predlog za donošenje, odnosno promenu statuta grada može podneti najmanje 25 odbornika i građani po postupku propisanom za sprovođenje narodne inicijative.
Predlog se podnosi u pisanom obliku sa obrazloženjem.
O predlogu da se pristupi donošenju, odnosno promeni statuta odlučuje skupština grada većinom od ukupnog broja odbornika skupštine.
Predlog statuta, odnosno predlog promene statuta utvrđuje komisija za statut koju imenuje skupština grada.
Sekretar skupštine grada je stalni član komisije za statut.
Komisija za statut je dužna da organizuje i sprovede stručnu raspravu pre utvrđivanja predloga statuta, odnosno predloga promene statuta.
Izuzetno, kada se promena statuta vrši radi usaglašavanja sa zakonom, ne mora se sprovesti stručna rasprava.
Odredbe ovog statuta o organima, službama i gradskim opštinama primenjivaće se od sprovođenja narednih izbora za odbornike skupštine grada.
Primena odredaba o poslovima gradske opštine urediće se odlukom o sprovođenju statuta.
Stupanjem na snagu statuta grada Niša, prestaje da važi Statut grada Niša ("Službeni list grada Niša", broj 24/99, 11/2000, 14/2000 i 39/2000), osim odredaba o organizaciji i radu organa grada i odredaba o gradskim opštinama, koje će se primenjivati do sprovođenja narednih izbora za odbornike skupštine grada.
Za sprovođenje Statuta grada Niša skupština donosi posebnu odluku.
Statut stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Niša".
Samostalna odredba
Prve promene Statuta grada Niša
("Sl. list grada Niša", br. 92/2004)
Prva promena Statuta grada je sastavni deo Statuta grada Niša i stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Niša".
Samostalni član
Druge promene Statuta grada Niša
("Sl. list grada Niša", br. 14/2008)
Član 22
Druga promena Statuta grada Niša je sastavni deo Statuta grada Niša i stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu grada Niša".