TUMAČENJE - IFRIC 4Određivanje da li ugovor sadrži element lizinga ("Sl. glasnik RS", br. 16/2008 i 31/2008 - ispr.) |
Određivanje da li ugovor sadrži element lizinga
Sadržaj |
paragrafi |
REFERENCE |
|
ISTORIJAT |
1-3 |
DELOKRUG |
4 |
PREDMET |
5 |
Konsenzus |
6-15 |
DATUM STUPANJA NA SNAGU |
16 |
PRELAZNE ODREDBE |
17 |
- MRS 8 Računovodstvene politike, promene računovodstvenih procena i greške
- MRS 16 Nekretnine, postrojenja i oprema (revidiran 2003. godine)
- MRS 17 Lizing (kako je revidiran 2003. godine)
- MRS 38 Nematerijalna imovina (revidiran 2004. godine)
1. Entitet može da sklopi ugovor, koji obuhvata jednu transakcije ili niz povezanih transakcija, koji nema pravni oblik lizinga, ali se njime prenosi pravo korišćenja sredstva (na primer, nekretnine, postrojenja ili opreme) i za uzvrat prima plaćanje ili niz plaćanja. Primeri ugovora kojima jedan entitet (dobavljač) može da ustupi pravo korišćenje sredstva drugom entitetu (kupcu), često zajedno sa povezanim uslugama, obuhvataju:
- ugovori o korišćenju izvora (na primer, korišćenje funkcije obrade podataka nekog entiteta).
- ugovori u telekomunikacijama, u kojima imaoci mrežnih kapaciteta sklapaju ugovore za obezbeđivanje prava na kapacitete kupcima.
- "uzmi ili plati" i slični ugovori, u kojima kupci moraju da izvrše određena plaćanja bez obzira na to da li preuzimaju isporuku ugovornih proizvoda ili usluga (na primer, "uzmi ili plati" ugovor za preuzimanje značajnog dela proizvodnje generatora električne energije).
2. Ovo tumačenje daje uputstvo za određivanje da li takvi ugovori predstavljaju lizing ili da li sadrže element lizing, koji treba da se računovodstveno obuhvata u skladu sa MRS 17. tumačenje ne sadrži uputstvo za određivanje klasifikovanja takvog lizinga prema tom standardu.
3. U nekim ugovorima, sredstvo koje je predmet lizinga je deo većeg sredstva. Ovo tumačenje se ne bavi načinom određivanja kada je deo većeg sredstva zasebno sredstvo za svrhe primene MRS 17. Ipak, ugovori u kojima sredstvo predstavlja obračunsku jedinicu bilo po MRS 16 ili MRS 17 spadaju u delokrug ovog tumačenja.
4. Ovo tumačenje se ne primenjuje na:
(a) ugovore koji su, ili sadrže, lizing koji je isključen iz delokruga MRS 17, ili
(b) ugovore o koncesiji za pružanje usluga koji su u delokrugu IFRIC 12 Ugovori o koncesiji za pružanje usluga.
5. Pitanja kojima se bavi ovo tumačenje su:
(a) kako odrediti da li je ugovor lizing, ili sadrži element lizinga kako je definisan u MRS 17;
(b) kada treba da se izvrši procena ili ponovna procena toga da li je ugovor lizing, ili sadrži element lizinga; i
(c) ako ugovor jeste lizing ili sadrži element lizinga, kako plaćanja za taj lizing treba odvojiti od plaćanja koje se odnosi na druge elemente u ugovoru.
Određivanje da li ugovor jeste, ili sadrži, lizing
6. Određivanje da li ugovor jeste, ili sadrži, lizing treba da se zasniva na suštini ugovora i zahteva procenu toga da li:
(a) ispunjenje ugovora zavisi od korišćenja određenog sredstva ili sredstava; i
(b) se ugovorom ustupa pravo korišćenja sredstva.
Ispunjenje ugovora zavisi od korišćenja određenog sredstva
7. Mada određeno sredstvo može biti eksplicitno identifikovano u ugovoru, ono nije predmet lizinga ako ispunjenje ugovora ne zavisi od upotrebe određenog sredstva. Na primer, ako je dobavljač obavezan da isporuči određenu količinu robe ili usluga i ima pravo i sposobnost da obezbedi ovu robu ili usluge korišćenjem drugih sredstava koja nisu određena u ugovoru, onda ispunjenje ugovora ne zavisi od određenog sredstva i ugovor ne sadrži element lizinga. Garancijska obaveza koja dozvoljava ili zahteva zamenu istih ili sličnih sredstava kada određeno sredstvo ne funkcioniše ispravno ne isključuje tretman lizinga. Pored toga, ugovorna odredba (potencijalna ili druga) koja dozvoljava ili zahteva od dobavljača da zameni druga sredstva iz bilo kog razloga na određeni datum ili posle tog datuma ne isključuje tretman lizinga pre datuma zamena.
8. Sredstvo je implicitno određeno ako, na primer, dobavljač poseduje ili daje pod lizing samo jedno sredstvo kojim ispunjava obavezu i ako nije ekonomski izvodljivo ili praktično za dobavljača da izvrši svoju obavezu korišćenjem alternativnih sredstava.
Ugovor kojim se ustupa pravo korišćenja sredstva
9. Ugovorom se ustupa pravo korišćenja sredstva ako se njime ustupa kupcu (korisniku lizinga) pravo na kontrolu korišćenja osnovnog sredstva. Pravo na kontrolu korišćenja osnovnog sredstva se ustupa ako je zadovoljen bilo koji od sledećih uslova:
(a) Kupac ima sposobnost ili pravo da koristi sredstvo ili usmeri druge da koriste sredstvo na način koji on odredi pri čemu stiče ili kontroliše više od beznačajnog iznosa proizvoda ili drugih koristi od sredstva.
(b) Kupac ima sposobnost ili pravo da kontroliše fizički pristup sredstvu pri čemu stiče ili kontroliše više od beznačajnog iznosa proizvoda ili drugih koristi od sredstva.
(c) Činjenice i okolnosti pokazuju da je malo verovatno da će jedna ili više strana koje nisu kupac uzeti više od beznačajnog iznosa proizvoda ili drugih koristi od sredstva koji su proizvedeni ili generisani sredstvom tokom trajanja ugovora, i cena koju će kupac platiti za proizvod nije fiksirana ugovorom po jedinici proizvoda niti jednaka tekućoj tržišnoj ceni po jedinici proizvoda u vreme isporuke proizvoda.
Procena ili ponovna procena da li ugovor jeste, ili sadrži, lizing
10. Procena da li ugovor sadrži element lizinga treba da se izvrši na početku ugovora, što je raniji od datuma ugovora ili datuma obavezivanja strana na osnovne uslove ugovora, na osnovu svih činjenica i okolnosti. Ponovna procena toga da li ugovor sadrži element lizinga, nakon početka ugovora traba da se vrši ako je ispunjen bilo koji od sledećih uslova:
(a) postoji promena uslova ugovora, osim ako to nije promena kojom se samo obnavlja ili produžava ugovor.
(b) izvršenje opcije obnavljanja ili produženja je dogovorena između ugovornih strana, osim ako uslovi obnavljanja ili produženja nisu na početku bili uključeni u uslove lizinga u skladu sa paragrafom 4 MRS 17. Obnavljanje ili produženje ugovora koja ne uključuje izmenu bilo kog uslova originalnog ugovora pre završetka trajanja originalnog ugovora treba da se procenjuje prema paragrafima 6 do 9 samo u pogledu perioda obnavljanja ili produženja.
(c) postoji promena u utvrđivanju toga da li ispunjenje zavisi od određenog sredstva.
(d) postoji značajna promena sredstva, na primer značajna fizička promena nekretnine, postrojenja ili opreme.
11. Ponovna procena ugovora treba da se zasniva na činjenicama i okolnostima na datum ponovne procene, uključujući i preostalo vreme trajanja ugovora. Promene procene (na primer, procenjenog iznosa proizvoda koji treba da se isporuči kupcu ili drugim potencijalnim kupcima) ne uslovljavaju ponovnu procenu. Ako se ugovor ponovno procenjuje i ako se utvrdi da sadrži element lizinga (ili ne sadrži element lizinga), treba da se primeni (ili da prestane da se primenjuje) računovodstveno obuhvatanje lizinga od:
(a) u slučaju (a), (c) ili (d) u paragrafu 10, promene okolnosti koja uzrokuje ponovnu procenu;
(b) u slučaju (b) u paragrafu 10, početka perioda obnavljanja ili produženja.
Odvajanje plaćanja za lizing od drugih plaćanja
12. Ako neki ugovor sadrži element lizinga, ugovorne strane treba da primenjuju zahteve MRS 17 na element lizinga ugovora, osim ako on nije izuzet iz tih zahteva u skladu sa paragrafom 2 MRS 17. U skladu sa tim, ako ugovor sadrži element lizinga, taj lizing treba da se klasifikuje kao finansijski lizing ili poslovni lizing u skladu sa paragrafom 19 MRS 17. Drugi elementi ugovora koji nisu pod delokrugom MRS 17 treba da se računovodstveno obuhvataju u skladu sa drugim standardima.
13. U svrhu primene zahteva MRS 17, plaćanja i druge nadoknade zahtevane ugovorom treba da se na početku ugovora ili posle ponovne procene ugovora odvoje na one koje se odnose na lizing i one koje se odnose na druge elemente na osnovu njihovih relativnih fer vrednosti. Minimalna plaćanja lizinga, kako su definisana u paragrafu 4 MRS 17, obuhvataju samo plaćanja za lizing (to jest pravo na korišćenje sredstva) i isključuju plaćanja za druge elemente ugovora (na primer za usluge ili troškove inputa).
14. U nekim slučajevima, odvajanje plaćanja za lizing od plaćanja za druge elemente ugovora će zahtevati od kupca da koristi tehniku procene. Na primer, kupac može da procenjuje plaćanja lizinga po ugledu na ugovor o lizingu za uporedivo sredstvo koji ne sadrži druge elemente, ili procenom plaćanja za druge elemente u ugovoru po ugledu na uporedive ugovore i oduzimanjem ovih plaćanja od ukupnih plaćanja prema ugovoru.
15. Ako kupac zaključi da nije izvodljivo pouzdano razdvojiti plaćanja, treba da:
(a) u slučaju finansijskog lizinga, prizna sredstvo i obavezu po iznosu koji je jednak fer vrednosti odnosnog sredstva koje je identifikovano u paragrafima 7 i 8 kao predmet lizinga. Naknadno obaveza treba da se smanjuje kako se vrše plaćanja i treba da se prizna pripisano finansijsko zaduženje po osnovu obaveze, korišćenjem inkrementalne kamatne stope kupca. MRS 17.>
(b) u slučaju poslovnog lizinga, tretira sva plaćanja prema ugovoru kao plaćanja lizinga u svrhe usaglašavanja sa zahtevima obelodanjivanja MRS 17, ali da:
(i) obelodani ta plaćanja zasebno od minimalnih plaćanja lizinga drugih ugovora koji ne sadrže plaćanja elemenata koji nisu lizing, i
(ii) navede da obelodanjena plaćanja takođe sadrže plaćanja za elemente ugovora koji nisu lizing.
16. Entitet primenjuje ovo tumačenje za godišnje periode koji počinju od 1. januara 2006. godine ili kasnije. Ranija primena se podstiče. Ako entitet primenjuje ovo tumačenje za period koji počinje pre 1. januara 2006. godine, treba da obelodanjuje tu činjenicu.
17. MRS 8 određuje kako entitet primenjuje promene računovodstvene politike koja je rezultat započinjanja primene nekog tumačenja. Od entiteta se ne zahteva da izvrši usaglašavanje sa tim zahtevima kada započne sa primenom ovog tumačenja. Ako entitet koristi ovaj izuzetak, treba da primeni paragrafe 6 do 9 ovog tumačenja na sve ugovore koji postoje na početku najranijeg perioda za koji su prezentovane uporedive informacije prema MSFI na osnovu činjenica i okolnosti koje su postojale na početku tog perioda.