REŠENJE O PRETHODNOJ ZAŠTITI SPECIJALNOG REZERVATA PRIRODE "JERMA" ("Sl. glasnik RS", br. 55/2008)

Član 1

Područje "Jerme", kao jedinstveni kompleks, stavlja se pod prethodnu zaštitu kao Specijalni rezervat prirode "Jerma".

Član 2

Rezervat "Jerma" stavlja se pod zaštitu radi očuvanja pojedinih specifičnih ekosistema, odnosno predstavnika pojedinih tipova staništa.

Na zaštićenom području je evidentirana 901 biljna vrsta, od kojih 77 endemičnih i subendemičnih vrsta; najznačajnije endemo-reliktne vrste su Pančićev maklen, divlji jorgovan i Srpski zvončić.

Evidentirano je 110 vrsta ptica, 25 vrsta sisara, 11 vrsta vodozemaca i gmizavaca, 17 vrsta riba, 39 vrsta dnevnih leptira, 37 vrsta pipa i 2 vrste pseudoskropija.

Zaštita staništa ovog raznovrsnog biljnog i životinjskog sveta doprineće očuvanju prirodnih resursa i biološke raznovrsnosti Republike Srbije.

Član 3

Rezervat "Jerma" nalazi se u jugoistočnoj Srbiji i obuhvata masive Grebena i Vlaške planine, kao i veći deo sliva reke Jerme. Zaštićeno područje obuhvata cele ili veći deo šumskih Gazdinskih jedinica "Greben" i "Vlaška planina" i manji deo Gazdinske jedinice "Rakitska gora - Tumba", a nalazi se na teritoriji opštine Babušnica (KO Zvonce, KO Jasenov Del, KO Našuškovica), opštine Dimitrovgrad (KO Vrapča, KO Dragovita, KO Iskrovci, KO Kusa Vrana, KO Petačinci, KO Poganovo, KO Skrvenica i KO Trnski Odorovci) i opštine Pirot (KO Vlasi), ukupne površine 6.562,96 ha i 18 m2, od čega je u državnom-društvenom vlasništvu oko 2.047,48 ha (31,2%), a u privatnom 4.515,48 ha i 18 m2 (68,8%).

Opis granica Rezervata "Jerma" sa grafičkim prikazom odštampan je uz ovo rešenje i čini njegov sastavni deo.

Član 4

Na području Rezervata "Jerma" utvrđuju se režimi zaštite I, II i III stepena.

Područje sa režimom zaštite I stepena zauzima površinu od 883,15 ha (13,5% ukupne površine zaštićenog prirodnog dobra), na lokalitetima:

1. Kanjon Jerme sa delovima Grebena i Vlaške planine,

2. Turka - južni delovi planine Greben.

Područje sa režimom zaštite II stepena zauzima površinu od 359, 03 ha (5,5% ukupne površine zaštićenog prirodnog dobra), na lokalitetima:

1. Plato Vlaške planine,

2. Polidominantne šume Vlaške planine,

3. Vlaško ždrelo (klisura Jerme u nizvodnom delu),

4. Dolina Jerme kod sela Petačinci.

Preostali deo prirodnog dobra se nalazi u režimu zaštite III stepena i obuhvata 5.320,78 ha, odnosno 81,00% ukupno zaštićene površine. U ovom režimu zaštite utvrđuje se selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih bogatstava i kontrolisane intervencije i aktivnosti u prostoru ukoliko su usklađene sa funkcijama zaštićenog prirodnog dobra ili su vezane za nasleđene tradicionalne oblike obavljanja privrednih delatnosti i stanovanja uključujući i izgradnju seoskih turističkih kapaciteta.

Na čitavom zaštićenom području propisuju se sledeće mere zaštite kojima se zabranjuje:

- industrijska eksploatacija mineralnih i nemineralnih sirovina;

- formiranje primarnih i sekundarnih jalovišta, pepelišta, deponija komunalnog i drugog otpada i viškova zemlje sa otkopa na zaštićenom području, izuzev na mestima koja će se posebnim odlukama nadležnih organa utvrditi;

- vršenje bilo kakvih radova na prostorima koji su označeni kao geonasleđe ukoliko oni nisu u funkciji njihovog uređenja;

- uzimanje fosilonosnih materijala sa geoloških profila, izuzev u naučne svrhe;

- nekontrolisano sakupljanje i stavljanje u promet vrsta čiji se promet i korišćenje kontrolišu;

- nekontrolisani lov;

- korišćenje otrovnih mamaca za ograničavanje brojnosti štetočina;

- prosecanje bilo koje nove javne saobraćajnice, ukoliko nije utvrđena važećim prostornim ili urbanističkim planom, ili granskim osnovama koje su usaglašene sa režimima i merama zaštite područja;

- zabranjuje se izgradnja vetrenjača ili mlinova na vetar;

- sakupljanje, oštećivanje i uništavanje divljih zaštićenih i ugroženih vrsta biljaka i životinja zaštićenih kao prirodne retkosti ili druge zakonski regulisane kategorije, kao i njihovih staništa;

- izgradnja industrijskih, infrastrukturnih, hidrotehničkih i drugih objekata privredne delatnosti, čiji rad i postojanje mogu izazvati nepovoljne promene kvaliteta zemljišta, voda, vazduha, živog sveta, lepote predela, kulturnih dobara i njihove okoline, osim onih koji su već u izgradnji;

- promena namena površina, a posebno poljoprivrednih i šumskih površina izuzev promena koje proističu iz planskih dokumenata;

- gradnja stambenih, ekonomskih pomoćnih objekata poljoprivrednih domaćinstava i vikend objekata izvan građevinskih područja utvrđenih posebnim planskim i urbanističkim dokumentima, odnosno gradnja objekata poljoprivrednih domaćinstava izvan postojećih građevinskih parcela do donošenja tih dokumenata;

- razgradnja i drugi vidovi uništavanja objekata koji po arhitektonsko-građevinskim odlikama i vremenu nastanka i nameni predstavljaju spomenike narodnog graditeljstva;

- obavljanje bilo kakvih radova na nepokretnim kulturnim dobrima i dobrima pod prethodnom zaštitom bez prethodno pribavljenih uslova i saglasnosti nadležne službe za zaštitu spomenika kulture;

- preoravanje zemljišta, krčenje šuma i obavljanje drugih radnji na mestima i na način koji mogu izazvati procese jake i ekscezivne vodne erozije i nepovoljne promene predela;

- skladištenje, odlaganje i bacanje komunalnog otpada i otpadnih materijala svih vrsta van mesta određenih za tu namenu, kao i neregulisano formiranje mrciništa;

- rukovanje otrovnim hemijskim materijama, naftnim derivatima i drugim opasnim materijama na otvorenom prostoru;

- naseljavanje vrsta životinja stranih za prirodni živi svet ovog područja, u slobodnom prostoru;

- uznemiravanje ptica i faune;

- slobodna upotreba zamki, mreža i sl. pribora za hvatanje i prikupljanje životinjskih vrsta (izuzev uz posebne dozvole), i

- kresanje lisnika i prekomerno korišćenje drvne mase u odnosu na ciljeve i principe gazdovanja šumama.

Za lokalitete pod režimom II stepena zaštite, pored mera propisanih za celo prirodno dobro, utvrđuju se i dodatne mere zaštite kojima se zabranjuje:

- prosecanje novih puteva, osim za potrebe brdsko-planinskih naseobina;

- eksploatacija mineralnih sirovina, uključujući i privremena pozajmišta;

- kaptiranje izvora, uključujući i regulaciju vodotoka;

- preoravanje prirodnih livada i pašnjaka;

- sadnja, zasejavanje i naseljavanje vrsta biljaka stranih za prirodni živi svet ovog područja, osim za potrebe sprečavanja erozije i klizišta;

- sakupljanje i korišćenje svih zaštićenih divljih biljnih i životinjskih vrsta;

- lov, osim za potrebe održavanja zdravstvenog stanja i brojnosti populacija divljači i planskih aktivnosti lova predviđenih lovnim osnovama u postojećim lovištima;

- slobodno kretanje pasa i drugih domaćih životinja po zonama I i delovima II stepena zaštite (osim na mestima i koridorima predviđenim za te svrhe);

- kretanje helikoptera, paraglajdera, penjanje po liticama i stenama na posebno zaštićenim lokalitetima prvog i drugog stepena zaštite (gde može doći do ugrožavanja i uznemiravanja posebno značajnih i zaštićenih vrsta).

U režimu zaštite I stepena utvrđuje se zabrana korišćenja prirodnih bogatstava i isključuju svi drugi oblici korišćenja prostora i aktivnosti osim onih koje bi sprečile degradaciju i nestanak razvijenih ekosistema, kao i naučnih istraživanja, kontrolisane edukacije i korišćenje postojećih službenih puteva.

Član 5

Rezervat "Jerma" poverava se na staranje Javnom preduzeću "Srbijašume".

Član 6

Radovi i aktivnosti koji se planiraju na području Rezervata "Jerma" mogu se izvoditi po prethodno pribavljenim uslovima Zavoda za zaštitu prirode Srbije i drugih nadležnih institucija.

Član 7

Zavod za zaštitu prirode Srbije će u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu ovog rešenja, u skladu sa zakonom utvrditi njegov status i kategoriju.

Član 8

Ovo rešenje stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

OPIS GRANICA

Početna tačka SRP Jerma nalazi se nedaleko od Zvonačke Banje gde se bezimeni potok (leva pritoka) uliva u Zvonačku reku, a odatle tim potokom vodi ka severu do puta kojim nastavlja kroz mesto i potez Varničje a zatim sa puta skreće na kotu 766, pa dalje vododelnicom do Kusovranske reke i njome dalje produžava preko kote 598 odakle skreće na vrh Mačkov Del (kota 876), a zatim nastavlja ka severu vododelnicom do lokalnog puta za Bremenjak, i dalje ka zapadu i severu, prateći ovaj lokalni put i preko kote 867, mesta Vrelo, Ćitin Grob, Javor i kote 1075 stiže do izvora korita, odakle skreće na severoistok vododelnicom do prevoja Preslap i nastavlja u pravcu severa prateći lokalni put do raskršća, gde nastavlja ka severoistoku do vrha Vlaške planine i dalje ka istoku prateći lokalni put do Velike Glame, a zatim nastavlja vododelnicom u pravcu severoistoka i preko Popovog kamena vododelnicom izbija na Pajin kamen, odakle pravolinijski vodi ka severoistoku do kote 782 (Spisko Gumno), a zatim skreće ka jugu vododelnicom i izbija na Mali vrh (kota 763), i dalje na istok pravolinijski do Gornje Kitke (kota 679) pa na jugoistok vododelnicom preko Donje Kitke izbija na vodotok Jermu koju seče pod pravim uglom, pa nastavlja ka zapadu do Vrela gde skreće ka jugu, prateći lokalni put i preko Šumja, Orničja, stiže do kote 589, gde skreće ka jugozapadu i vododelnicom stiže do Gornje Lisine (kota 734), i dalje njome vodi ka jugu do Rumke (kota 787) i dalje do lokalnog puta, gde skreće ka jugoistoku i nastavlja dalje ka jugu do raskršća ispod kote 812, odakle produžava ka jugu i stiže do kote 900, nastavlja ka jugu i jugoistoku do kote 1012 (selo Vršanje) i dalje u istom pravcu prateći lokalni put do mesta Vrapča, gde skreće na jug do odeljenja 45/a, prati 45/a i 45/1, a zatim seče u pravcu jugozapada do odeljenja 44/11, pa nastavlja odeljenjem 44/12 i 44/b do lokalnog puta koji prati do državne granice sa Republikom Bugarskom i nastavlja dalje ka zapadu državnom granicom, odnosno spoljašnjom granicom odeljenja 48/c do kote Kapica (880) odakle nastavlja ka severu odeljenjima 49/b, 49/2 i 49/d i spoljnom granicom odeljenja 49/e do mesta Trševine i dalje lokalnim putem preko Papatljivice dolazi do Petlove Čuke (kota 1009), gde skreće ka severoistoku prateći lokalni put do kote 865 i dalje ka severozapadu vododelnicom i zapadnom granicom odeljenja 57/a do vrha Širin (kota 913), i vodi dalje prateći lokalni put ka zapadu preko Petkovske mahale do Crvenih njiva i odeljenja 56/a kojim se spušta pored Asenovog kalea (kota 1030) i izbija na Zvonačku reku kod Cediljke, pa pomenutim vodotokom produžava nizvodno do prvog potoka sa leve strane ispod Zvonačke Banje, odnosno do početne tačke granice SRP Jerma.