PRAVILNIK O UTVRĐIVANJU GODIŠNJEG PROGRAMA MERA IZVEŠTAJNO-PROGNOZNIH POSLOVA U 2008. GODINI ("Sl. glasnik RS", br. 57/2008)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se Godišnji program mera izveštajno-prognoznih poslova u 2008. godini, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Godišnjim programom iz člana 1. ovog pravilnika utvrđuje se obim prognozno-izveštajnih poslova, kao i potrebna finansijska sredstva za njegovo izvršenje.

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

 

GODIŠNJI PROGRAM MERA IZVEŠTAJNO-PROGNOZNIH POSLOVA U 2008. GODINI

Na teritoriji Republike Srbije u 2008. godini izvršiće se prognozno-izveštajni poslovi u oblasti zaštite bilja, u sledećem obimu:

I. Praćenje pojave, stanja, kretanja, šteta i suzbijanje štetnih organizama

1. Praćenje pojave, stanja, kretanja, šteta i suzbijanje štetnih organizama putem procesa verifikacije fitosanitarnog stanja (u daljem tekstu: opšti nadzor).

Opšti nadzor sprovodi se za sve biljne vrste čije je gajenje od značaja za Republiku Srbiju na bazi nedeljne pripreme i dostavljanja izveštaja o prisustvu štetnih organizama sa preporukama za njihovo suzbijanje.

2. Praćenje pojave, stanja, kretanja, šteta i suzbijanje štetnih organizama putem procesa koji se sprovodi u utvrđenom vremenskom periodu, radi otkrivanja pojave štetnih organizama ili utvrđivanja osobenosti njihove populacije ili utvrđivanja granice područja u kome su prisutni ili odsutni štetni organizmi (u daljem tekstu: poseban nadzor).

Poseban nadzor sprovodi se:

- nad štetnim organizmima;

- u bilju.

2.1. Poseban nadzor nad štetnim organizmima

Poseban nadzor nad štetnim organizmom sprovodi se za:

1) viruse koštičavog voća;

2) prouzrokovača bakteriozne plamenjače jabučastog voća - Erwinia amylovora;

3) prouzrokovača zlatastog žutila vinove loze - Flavescence doree.

1) Poseban nadzor nad virusima koštičavog voća

Poseban nadzor nad virusima koštičavog voća bazira se na biologiji ovih virusa, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala koštičavog voća u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi i rastila) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala.

Poseban nadzor nad virusima koštičavog voća organizuje se tako da pruži informacije koje se odnose na:

- vrste i sorte bilja na kojima se vrši nadzor;

- podatke o matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate);

- vreme, način i obim uzorkovanja;

- pakovanje i kretanje uzoraka i dokumentaciju koja ih prati;

- podatke o analizama uzetih uzoraka.

Radi sprovođenja posebnog nadzora nad virusima koštičavog voća ovlašćena organizacija za obavljanje prognozno-izveštajnih poslova na teritoriji Republike Srbije (u daljem tekstu: Regionalni centar) priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja, sprovodi laboratorijska ispitivanja na navedenim štetnim organizmima i koordinira sprovođenje posebnog nadzora sa ovlašćenim organizacijama za obavljanje prognozno-izveštajnih poslova na teritoriji jedne ili više jedinica lokalne samouprave (u daljem tekstu: Područni centri).

Područni centri vrše vizuelne preglede i uzorkovanje u matičnim zasadima i rastilima.

2) Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća - Erwinia amylovora

Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća - Erwinia amylovora bazira se na biologiji ove bakterije, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala jabučastog voća u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala jabučastog voća (matični zasadi i rastila) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u matičnim zasadima jabučastog voća tokom vegetacije i perioda mirovanja - praćenje latentnih infekcija, i to kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala.

Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća - Erwinia amylovora organizuje se tako da pruži informacije koje se odnose na:

- vrste i sorte bilja na kojima se vrši nadzor;

- podatke o matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate);

- vreme, način i obim uzorkovanja;

- pakovanje i kretanje uzoraka i dokumentaciju koja ih prati;

- podatke o analizama uzetih uzoraka.

Radi sprovođenja posebnog nadzora nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća - Erwinia amylovora Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja, sprovodi laboratorijska ispitivanja na navedenom štetnom organizmu i koordinira sprovođenje posebnog nadzora sa Područnim centrima.

Područni centri vrše vizuelne preglede i uzorkovanje u matičnim zasadima i rastilima.

3) Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Flavescence doree

Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Flavescence doree bazira se na biologiji ove fitoplazme, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala vinove loze u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala vinove loze (matični zasadi i prporišta) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u matičnim zasadima vinove loze tokom vegetacije, i to kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala.

Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Flavescence doree organizuje se tako da pruži informacije koje se odnose na:

- vrste i sorte bilja na kojima se vrši nadzor;

- podatke o matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate);

- vreme, način i obim uzorkovanja;

- pakovanje i kretanje uzoraka i dokumentaciju koja ih prati;

- podatke o analizama uzetih uzoraka.

Radi sprovođenja posebnog nadzora nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Flavescence doree, Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja, sprovodi laboratorijska ispitivanja na navedenom štetnom organizmu i koordinira sprovođenje posebnog nadzora sa Područnim centrima.

Područni centri vrše vizuelne preglede i uzorkovanje u matičnim zasadima i prporištima.

2.2. Poseban nadzor u bilju sprovodi se u sledećim kulturama:

1) krompiru;

2) paprici i paradajzu;

3) pasulju i boraniji;

4) lucerki;

5) jabuci;

6) jagodi.

1) Poseban nadzor u krompiru

Poseban nadzor u krompiru bazira se na biologiji štetnih organizama krompira i sistemu proizvodnje krompira u Republici Srbiji.

Poseban nadzor obuhvata karantinski štetne organizme (A1 i A2 lista), i to:

- bakterije: Ralstonia solanacearum, Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus;

- nematode: Globodera spp., Meloidogyne chitwoodi, Meloidogyne falax;

- viruse: Tomato Spotted Wilt Virus, Potato spindle tuber viroid, neevropski izolati karantinskih virusa krompira;

- fitoplazme: Potato stolbur;

- gljive: Synchitrium endobioticum, Phoma andina, Septoria lycopersici var. malaguti, Thecaphora solani.

Pored karantinski štetnih organizama poseban nadzor obuhvata i ekonomski štetne organizme, i to lisne vaši prenosioce ekonomski štetnih virusa krompira.

Bakterije

Sprovodi se vizuelni pregled useva za Ralstonia solanacearum i Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanje tokom vegetacije ili u magacinima, i to: semenskog krompira kod registrovanih proizvođača semena i merkantilnog krompira kod proizvođača koji su upisani u Registar poljoprivrednih gazdinastava u skladu sa Uredbom o registru poljoprivrednih gazdinstava ("Službeni glasnik RS", br. 113/07, 9/08 i 35/08 - u daljem tekstu: Uredba), a koji su prijavili površinu veću od 0,3 ha. Uzorci se podvrgavaju analizama od strane ovlašćenih pravnih lica, i to: vizuelnim pregledom i presecanjem krtola, a kad je u pitanju semenski krompir i određen broj uzoraka merkantilnog krompira - i laboratorijskim analizama u skladu sa međunarodnim standardima.

Poseban nadzor ovih bakterija organizuje se tako da pruži informacije koje se odnose na:

- procenu površine pod krompirom, kako semenskim, tako i merkantilnim;

- raspodelu po kategorijama semena, a za merkantilni krompir po regionima;

- broj i vreme uzorkovanja u slučaju testiranja uzoraka;

- broj vizuelnih pregleda u polju;

- broj i veličinu uzorka za vizuelni pregled krtola.

Osim toga, u slučaju Ralstonia solanacearum, poseban nadzor u krompiru obuhvata i:

- druge biljke domaćine Ralstonia solanacearum tako da pruži informacije o vrsti, broju i vremenu uzimanja uzoraka, području, odnosno vodotoku iz koga se uzima uzorak, kao i metodi analize;

- vodu i tečni otpad tokom industrijske prerade ili pakovanja tako da pruži informacije o broju i vremenu uzimanja uzoraka, području, odnosno vodotoku, odnosno lokaciji gde se vrši uzorkovanje, kao i metodi analize.

Tabela 1. Poseban nadzor u semenskom krompiru nad Ralstonia solanacearum, Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus

Veličina proizvodnog područja (ha)	Broj testiranih uzoraka		Gustina uzorkovanja
	biljke	krtole	biljke	krtole
700*	700	700	1	1

** - podaci o godišnjoj proceni proizvodnje semenskog krompira

Tabela 2. Poseban nadzor u merkantilnom krompiru nad Ralstonia solanacearum, Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus

Veličina proizvodnog područja (ha)	Područje pod nadzorom (ha)	Broj uzoraka obuhvaćenih pregledom		Broj testiranih uzoraka		Gustina uzorkovanja
		biljke	krtole	biljke	krtole	biljke	krtole
50.000*	5.000**	1000	1000	280	280	180	180

* - podaci o godišnjoj proizvodnji merkantilnog krompira dobijeni od područnih službi

** - pretpostavljena minimalna proizvodnja merkantilnog krompira namenjenog prometu

Nematode

Sprovodi se uzorkovanje i laboratorijske analize za Globodera spp. pre zasnivanja semenskih useva krompira i vizuelni pregled semenskih useva krompira tokom vegetacije, kao i vizuelni pregled, uzorkovanje i laboratorijske analize merkantilnog krompira u vegetaciji i u skladištima.

Za Meloidogyne chitwoodi i Meloidogyne falax sprovode se vizuelni pregledi u vegetaciji u semenskom i merkantilnim krompiru.

Tabela 3. Poseban nadzor u krompiru za Globodera spp.

Objekat nadzora	Broj uzoraka
Semenski usev krompira	1400
Merkantilni usev krompira	300

Gljive

Sprovodi se uzorkovanje i laboratorijske analize za Synchitrium endobioticum u semenskom krompiru pre zasnivanja useva i vizuelni pregled tokom vegetacije i u skladištima semenskog krompira, kao i vizuelni pregled tokom vegetacije i u skladištima merkantilnog krompira.

Tabela 4. Poseban nadzor u krompiru za Synchitium endobioticum

Objekat nadzora	Broj uzoraka
Semenski usev krompira	700
Merkantilni usev krompira	300

Ostali karantinski štetni organizmi

Za ostale karantinski štetne organizme u krompiru (Tomato Spotted Wilt Virus, Potato spindle tuber viroid, neevropski izolati karantinskih virusa krompira; fitoplazme: Potato stolbur; gljive: Phoma andina, Septoria lycopersici var. malaguti i Thecaphora solani) vrše se vizuelni pregledi, kako u semenskom, tako i merkantilnom krompiru, i to tokom vegetacije i u skladištima.

Ekonomski štetni organizmi

Praćenje leta lisnih vašiju vrši se na 15 lokaliteta u Republici Srbiji, u usevima semenskog i merkantilnog krompira, postavljanjem po 4 klopki po lokalitetu i nedeljnim očitavanjem klopki sa određenog broja lokaliteta u cilju utvrđivanja prisutnih vrsta vaši i brojnosti i karakteristika njihovih populacija. Praćenje leta lisnih vašiju obuhvata i fitopatološki aspekt u smislu utvrđivanja pojave i intenziteta pojave ekonomski štetnih virusa, i to vizuelnim pregledima i korišćenjem seroloških metoda za brzu detekciju prisustva virusa u biljkama.

Radi sprovođenja posebnog nadzora u krompiru Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja, sprovodi laboratorijska ispitivanja za štetne organizme navedene u tabelama 1, 2. i 4. i koordinira sprovođenje posebnog nadzora sa Područnim centrima.

Područni centri organizuju mrežu operativnih jedinica ovlašćenih za obavljanje prognozno-izveštajnih poslova na pojedinim jedinicama lokalne samouprave (u daljem tekstu: Operativni centri) za sprovođenje posebnog nadzora u krompiru, vrše vizuelne preglede u semenskom krompiru i analize uzoraka presecanjem krtola krompira.

Operativni centri vrše vizuelne preglede u merkantilnom krompiru u vegetaciji i u magacinima.

2) Poseban nadzor u paprici i paradajzu

Radi sprovođenja posebnog nadzora u paprici i paradajzu Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja i sprovodi ispitivanja za brzu detekciju patogena u polju.

3) Poseban nadzor u pasulju i boraniji

Radi sprovođenja posebnog nadzora u pasulju i boraniji Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja i sprovodi ispitivanja za brzu detekciju patogena u polju.

4) Poseban nadzor u lucerki

Radi sprovođenja posebnog nadzora u lucerki Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja i sprovodi ispitivanja za brzu detekciju patogena u polju.

5) Poseban nadzor u jabuci

Radi sprovođenja posebnog nadzora u jabuci Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja i sprovodi ispitivanja za brzu detekciju patogena u polju.

6) Poseban nadzor u jagodi

Radi sprovođenja posebnog nadzora u jagodi Regionalni centar priprema stručne osnove za sprovođenje posebnog nadzora i predlog plana organizovanja i sprovođenja programa obrazovanja i sprovodi ispitivanja za brzu detekciju patogena u polju.

Sredstva za sprovođenje prognozno-izveštajnih poslova iz ovog poglavlja obezbeđena su u budžetu Republike Srbije u iznosu od 35.000.000 dinara.

II. Praćenje prometa i potrošnje sredstava za zaštitu bilja

Praćenje prometa i potrošnje sredstava za zaštitu bilja organizuje se tako da omogući:

- procenu ukupnog prometa i potrošnje sredstava za zaštitu bilja na teritoriji Republike Srbije;

- procenu količina i vremena utroška zaliha sredstava za zaštitu bilja od aktivnih supstanci koje nisu u prometu u Evropskoj uniji, a koje su u periodu 2005-2007. godina povlačene iz prometa u Republici Srbiji (ukupno 27 aktivnih supstanci).

1. Praćenje prometa sredstava za zaštitu bilja na veliko i malo

Registrovani objekti za promet na malo mesečno dostavljaju podatke ovlašćenim pravnim licima za obavljanje izveštajno-prognoznih poslova o prometu sredstava za zaštitu bilja koja su razvrstana po nameni (herbicidi, regulatori rasta, fungicidi, insekticidi, akaricidi, feromoni, nematocidi, limacidi, rodenticidi i ađuvanti), prema Tabeli 5.

Tabela 5. Evidencija prometa sredstava za zaštitu bilja

Naziv preparata	Naziv i sadržaj aktivne materije	Prodata količina u kilogramima ili litrima

Ovlašćena pravna lica za obavljanje izveštajno-prognoznih poslova podatke o prometu sredstva za zaštitu bilja objedinjuju i mesečno dostavljaju Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, prema Tabeli 5.

Evidencija prometa sredstava za zaštitu bilja na veliko sprovodi se na isti način, kao i evidencija prometa sredstava za zaštitu bilja na malo.

2. Praćenje potrošnje sredstava za zaštitu bilja

Radi sprovođenja praćenja potrošnje sredstava za zaštitu bilja ovlašćena pravna lica za obavljanje izveštajno-prognoznih poslova za teritoriju koju pokrivaju unose podatke o potrošnji sredstava za zaštitu bilja na godišnjem nivou za odabrana gazdinstava koja su upisana u Registar poljoprivrednih gazdinstava u skladu sa Uredbom, na osnovu knjiga tretiranja za sredstva za zaštitu bilja koja su razvrstana po nameni (herbicidi, regulatori rasta, fungicidi, insekticidi, akaricidi, feromoni, nematocidi, limacidi, rodenticidi i ađuvanti), prema Tabeli 6.

Tabela 6. Evidencija potrošnje sredstava za zaštitu bilja

Broj registrovanih poljoprivrednih gazdinstava na koje se evidencija odnosi
Naziv preparata	Usev/zasad i površina	Ukupna primenjena količina u kilogramima ili litrima

Sredstva za sprovođenje prognozno-izveštajnih poslova iz ovog poglavlja obezbeđena su u budžetu Republike Srbije u iznosu od 20.000.000 dinara.

III. Usavršavanje poljoprivrednih proizvođača iz oblasti zaštite bilja

Ovlašćena pravna lica za obavljanje izveštajno-prognoznih poslova održavaju obuke poljoprivrednih proizvođača za primenu sredstava za zaštitu bilja u periodu oktobar/novembar, prema prethodno utvrđenom rasporedu.

Obuka se organizuje u takvom obimu da pruži informacije o:

- sredstvima za zaštitu bilja (vrste, delovanje, osobine, formulacije, mešanje i sl.);

- sredstvima za zaštitu bilja u odnosu na zdravlje ljudi (putevi dospevanja u ljudski organizam, toksičnost, simptomi trovanja, prva pomoć i sl.);

- ličnim zaštitnim sredstvima (vrste i pravilno korišćenje);

- rukovanju sredstvima za zaštitu bilja (transport, skladištenje, mere predostrožnosti, postupanje sa prosutim sredstvima za zaštitu bilja, postupanje u slučaju požara i sl.);

- otpadu od sredstava za zaštitu bilja (odlaganje i uklanjanje neutrošenih količina, postupanje sa viškom radnih rastvora, odlaganje iskorišćene ambalaže, program reciklaže i sl.);

- opremi i uređajima za primenu (provera i održavanje) i njihova kalibracija;

- sredstvima za zaštitu bilja u odnosu na životnu sredinu (putevi dospevanja u životnu sredinu, toksičnost, opasnost i sl.);

- praćenju i suzbijanju štetnih organizama (štetni organizmi, metode suzbijanja, praćenje brojnosti);

- zakonima i drugim propisima koji se odnose na sredstva za zaštitu bilja.

Sredstva za sprovođenje prognozno-izveštajnih poslova iz ovog poglavlja obezbeđena su u budžetu Republike Srbije u iznosu od 20.000.000 dinara.