PRAVILNIKO USLOVIMA ZA OBAVLJANJE DELATNOSTI BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA("Sl. glasnik RS", br. 100/2006, 110/2006, 116/2006 i 71/2008) |
Brokersko-dilersko društvo je pravno lice organizovano kao akcionarsko društvo koje delatnosti obavlja na organizovanom tržištu u skladu sa Zakonom o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata (u daljem tekstu: Zakon) i ovim pravilnikom.
Ovim pravilnikom uređuju se:
1) sadržina zahteva za davanje dozvole za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva;
- uslovi za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva koji se odnose na kadrovsku i organizacionu osposobljenost i tehničku opremljenost, kao i drugi uslovi neophodni za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva;
2) sadržina zahteva za davanje prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća;
3) sadržina zahteva za davanje prethodne saglasnosti na odluku o izboru, odnosno imenovanju člana uprave brokersko-dilerskog društva;
4) sadržina zahteva za davanje prethodne saglasnosti na izmene opštih akata;
5) sadržina zahteva za davanje dozvole za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva u delu brokersko-dilerskog društva;
6) sadržina zahteva za davanje dozvole u slučaju statusne promene;
7) sadržina i način objavljivanja pravila poslovanja brokersko-dilerskog društva;
- sadržina standardizovane forme izjava iz člana 163. st. 2. i 3. Zakona;
- sadržina i način prijema naloga i način vođenja knjige naloga brokersko-dilerskog društva;
8) sadržina izveštaja o poslovanju brokersko-dilerskog društva.
Pod prethodnom saglasnošću u smislu odredbi ovog pravilnika smatra se da doneta odluka nadležnog organa brokersko-dilerskog društva ne može stupiti na snagu pre dobijanja saglasnosti Komisije za hartije od vrednosti (u daljem tekstu: Komisija).
II OSNIVANJE BROKERSKO-DILERSKIH DRUŠTAVA
Zahtev za davanje dozvole za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva
Zahtev za davanje dozvole za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva podnosi se na obrascu (BDD - dozvola, odnosno proširenje delatnosti) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Uz zahtev se dostavlja:
- ugovor, odnosno odluka o osnivanju brokersko-dilerskog društva;
- statut brokersko-dilerskog društva;
- pravila poslovanja brokersko-dilerskog društva;
- pravilnik o tarifi brokersko-dilerskog društva;
- pravilnik o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta;
- podaci o osnivačima, broju, vrsti i nominalnom iznosu akcija, kao i podaci o svim licima sa kojima je osnivač povezan u smislu Zakona na obrascu (BDD osnivači) koji je dostupan na sajtu Komisije;
- izvod iz registara privrednih subjekata za pravna lica - akcionare brokersko-dilerskog društva, kao i overeni prevod izvoda iz registra privrednih subjekata za strana pravna lica;
- dokaz da je nadležno regulatorno telo države porekla odobrilo stranom pravnom licu učešće u osnivanju brokersko-dilerskog društva u Republici;
- izjava osnivača o poreklu sredstava koja će uneti kao osnivački kapital a koja će uplatiti u celosti pre upisa brokersko-dilerskog društva u registar privrednih subjekata, odnosno pre upisa delatnosti brokersko-dilerskog društva u registar privrednih subjekata (podnosi se na obrascu (BDD- poreklo kapitala); koji je dostupan na sajtu Komisije;
- imena i podaci o kvalifikacijama, iskustvu i poslovnoj reputaciji predloženih članova uprave brokersko-dilerskog društva, na obrascu (BDD- uprava) koji je dostupan na sajtu Komisije;
- dokaz o kadrovskoj osposobljenosti podnosi se na obrascu (BDD - kadrovska osposobljenost); koji je dostupan na sajtu Komisije;
- dokaz o organizacionoj osposobljenosti (organizaciona šema, dokaz o poslovnom prostoru sa skicom rasporeda prostorija);
- dokaz o tehničkoj opremljenosti brokersko-dilerskog društva (specifikacija opreme);
- dokaz o uplaćenoj naknadi Komisiji.
Brokersko-dilersko društvo može dobiti dozvolu za obavljanje delatnosti ukoliko ima novčani deo osnovnog kapitala propisan članom 126. stav 1.
Osnivači brokersko dilerskog društva daju izjavu da će osnovni kapital uplatiti u celosti na privremeni novčani račun kod poslovne banke pre upisa brokersko-dilerskog društva u registar privrednih subjekata.
Osnivač brokersko-dilerskog društva daje izjavu o poreklu novčanih i nenovčanih sredstava koja unosi kao osnivački ulog na obrascu BDD - poreklo kapitala iz člana 4. ovog pravilnika.
Svaki osnivač daje izjavu iz stava 1. ovog člana, s datumom i potpisom, a ako je osnivač pravno lice - potpis mora biti overen pečatom tog lica, osim ako je pravno lice iz zemlje u kojoj takav način overe nije propisom utvrđen kao obaveza.
Uz izjavu o poreklu kapitala osnivači dostavljaju odgovarajuće dokaze (izvod sa novčanog računa, izvod iz zemljišnih knjiga, rešenje poreske uprave, izvod iz registra hartija od vrednosti, odnosno privrednih društava i dr.).
Brokersko-dilersko društvo dužno je da trajno održava minimalni iznos osnovnog kapitala za obavljanje delatnosti za koju je dobilo dozvolu.
Ako se osnovni kapital brokersko-dilerskog društva smanji ispod vrednosti iz prethodnog stava ovog člana, brokersko-dilersko društvo dužno je da ga obezbedi u roku od šest meseci od dana tog smanjenja.
U slučaju da brokersko dilersko društvo ne postupi saglasno stavu 2. ovog člana Komisija oduzima dozvolu za obavljanje delatnosti za koju to društvo ne ispunjava cenzus.
Brokersko-dilersko društvo može osnovati pravno i fizičko lice.
Domaće ili strano pravno lice koje je osnivač brokersko dilerskog društva dužno je da Komisiji dostavi obrazac (poslovno ime BDD - osnivač pravno lice); koji je dostupan na sajtu Komisije) i:
- rešenje o upisu u registar, odnosno overeni prevod izvoda iz registra za strana pravna lica, i za njihove vlasnike;
- podatke o tome da li ima značajno učešće u nekom drugom pravnom licu u smislu zakona kojim se uređuju privredna društva (apsolutni i procentualni iznos njegovog vlasništva i datum sticanja);
- drugu dokumentaciju po zahtevu Komisije.
Domaće ili strano fizičko lice koje je osnivač brokersko dilerskog društva dužno je da Komisiji dostavi obrazac (poslovno ime BDD - osnivač fizičko lice;) koji je dostupan na sajtu Komisije i:
- fotokopiju lične karte za domaće fizičko lice, odnosno fotokopiju pasoša za strano fizičko lice;
- poslovnu biografiju, koja treba da sadrži podatke o njegovom dotadašnjem radnom angažovanju i stručnoj spremi;
- podatke o tome da li ima značajno učešće u nekom drugom pravnom licu u smislu zakona kojim se uređuju privredna društva (apsolutni i procentualni iznos njegovog vlasništva i datum sticanja);
- uverenje nadležnog organa da nije pravnosnažno osuđivano za krivična dela i privredne prestupe, kao i da se protiv njega ne vodi krivični postupak, odnosno postupak za privredne prestupe iz Zakona;
- drugu dokumentaciju po zahtevu Komisije.
Dokaz o odobrenju nadležnog regulatornog tela države porekla o učešću u osnivanju brokersko dilerskog društva
Pod dokazom da je nadležno regulatorno telo države porekla odobrilo stranom pravnom licu učešće u osnivanju brokersko dilerskog društva u Republici Srbiji podrazumeva se odgovarajući akt tog regulatornog tela o odobrenju navedenom licu da može biti osnivač brokersko dilerskog društva u Republici Srbiji, odnosno izjava tog lica da takvo odobrenje nije potrebno.
Pod organizacionom osposobljenošću brokersko dilerskog društva podrazumeva se adekvatna organizaciona šema brokersko dilerskog društva i obezbeđenje adekvatnog poslovnog prostora.
Organizaciona šema mora da sadrži takvo postavljanje poslova prema zahtevima procesa rada koja omogućava nesmetano obavljanje poslova iz dozvole za rad i adekvatnu zaštitu poverljivih informacija i podataka koji se odnose na članove organizatora tržišta i njihove klijente od neovlašćenog korišćenja i zloupotreba.
Pod dokazom o obezbeđenju adekvatnog poslovnom prostoru podrazumeva se dokumentacija na osnovu koje se može utvrditi ukupna površina koja se koristi i način obezbeđenja poslovnog prostora (vlasništvo ili zakup).
U postupku osnivanja brokersko dilerskog društva, ugovor o zakupu potpisuju osnivači sa zakupodavcem.
Brokersko-dilersko društvo mora organizovati svoje poslovanje i izvršiti sistematizaciju radnih mesta na takav način koji osigurava da se obavljanje svih poslovnih aktivnosti tog društva vrši u skladu sa Zakonom i ovim pravilnikom.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da opštim aktima uredi:
1) unutrašnju organizaciju društva i delokrug pojedinih organizacionih jedinica iz kojih se sastoji to društvo, kao i njihov međusoban odnos, način komunikacije i protok dokumentacije i podataka između tih jedinica;
2) sistematizaciju radnih mesta, sa pojedinim radnim zaduženjima, odgovornostima i ovlašćenjima, sa propisanim posebnim uslovima za određeno radno mesto koje zaposleni treba da ispunjava;
3) način funkcionalnog i fizičkog razgraničenja između pojedinih organizacionih jedinica, odnosno pojedinih radnih mesta, u cilju izbegavanja konflikta interesa tog društva, zaposlenih u tom društvu i klijenata društva;
4) postupak i način informisanja uprave tog društva o svim činjenicama bitnim za utvrđivanje i praćenje rizika kojima je, obzirom na vrstu delatnosti i obim poslova izloženo to brokersko-dilersko društvo;
5) procedure i mere za uspostavljanje i funkcionisanje sistema unutrašnje kontrole poslovanja tog društva kako bi se osiguralo informisanje uprave tog društva o uočenim nepravilnostima ili nezakonitosti u poslovanju društva i preduzele adekvatne mere za njihovo otklanjanje, odnosno brokersko-dilersko društvo mora da ima posebnu organizacionu jedinicu (ili lice) koja će se baviti kontrolom poštovanja propisa i koja je direktno odgovorna upravi i nezavisna od organizacionih jedinica.
Brokersko-dilersko društvo delatnosti iz člana 126. stav 1. Zakona obavlja u okviru zasebnih organizacionih jedinica.
Dilerski poslovi i poslovi market-mejkera, odnosno poslovi agenta emisije i poslovi pokrovitelja emisije mogu se obavljati u okviru iste organizacione jedinice.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da poslovanje organizuje tako da se mogući sukobi interesa klijenta, brokersko-dilerskog društva i zaposlenih u tom društvu ograniče na najmanju moguću meru.
Pored obaveza iz st. 2. i 3. ovog člana, ovlašćena banka dužna je da opštim aktima uredi način funkcionalnog razgraničenja između organizacionog dela banke koji obavlja brokersko-dilerske poslove i drugih organizacionih jedinica banke, u cilju zaštite poverljivih podataka i izbegavanja konflikta interesa.
Pod dokazom o kadrovskoj osposobljenosti podrazumeva se dostavljanje:
- pravilnika o sistematizaciji radnih mesta (po izvršiocima s kvalifikacionom strukturom izvršilaca i radnim iskustvom za svako radno mesto),
- obrasca BDD kadrovska osposobljenost iz člana 4. ovog pravilnika.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da pored uslova u pogledu kadrovske osposobljenosti utvrđenih članom 128. st. 2, 3. i 4. Zakona, ima potreban broj zaposlenih odgovarajuće struke i iskustva kako bi moglo da ispuni uslove za vršenje delatnosti za koju je dobilo dozvolu, a posebno uslove kojima se obezbeđuje:
1) organizacija i funkcionisanje sistema unutrašnje kontrole poslovanja brokersko-dilerskog društva;
2) takva raspodela poslova i radnih zadataka kojom se izbegavaju mogući konflikti i sukobi interesa između klijenata brokersko-dilerskog društva i zaposlenih, odnosno članova uprave tog društva;
3) adekvatna zaštita poverljivih informacija i podataka koji se odnose na klijente brokersko-dilerskog društva od neovlašćenog korišćenja i zloupotreba.
Za vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izveštaja brokersko-dilersko društvo mora imati zaposleno lice u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo i revizija.
Pod dokazom o tehničkoj opremljenosti podrazumeva se:
- opis informacionog sistema, opis programa za razvoj informacionog sistema u skladu s potrebama rasta obima poslovanja, kao i plan inovacije postojećeg hardvera i softvera zbog zastarevanja,
- opis sistema koji služe za obezbeđenje odgovarajuće zaštite informacija od gubitka i od neovlašćenog menjanja zapisa, uključujući i sposobnost uočavanja i ispravljanja nepravilnosti, netačnosti i grešaka u informacijama,
- dokaz o postojanju odgovarajućih procedura za oporavak od havarije ili pristupa od strane neovlašćenog lica i održavanje kontinuiteta poslovanja,
- dokumentacija o načinu na koji je obezbeđena oprema - da li je u vlasništvu brokersko dilerskog društva po osnovu osnivačkog uloga ili po nekom drugom pravnom poslu, o čemu se dostavlja odgovarajuća dokumentacija (npr. ugovor, rešenje itd.).
Brokersko-dilersko društvo je dužno da vodi i čuva svu dokumentaciju i informacije iz stava 1, uključujući i one u elektronskom obliku, tako da je omogućena provera toka pojedinog posla, koji je izvršen, načina čuvanja evidencije, ažuriranje informacija.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da sačinjava najmanje dve kopije (back up) celokupne elektronske dokumentacije na kraju svakog radnog dana.
Jedna kopija iz stava 3. ovog člana se čuva u službenim prostorijama, a druga na drugoj lokaciji koja obezbeđuje pouzdaniju zaštitu od uništenja usled vanrednih situacija.
Poslovne knjige, evidencije i dokumentaciju koja je određena zakonom i ovim pravilnikom brokersko-dilersko društvo je dužno da čuva najmanje 5 godina od isteka poslovne godine na koju se dokumentacija odnosi, odnosno trajno ukoliko je to propisano posebnim zakonom.
Brokersko-dilersko društvo navodi osnovne tehničke karakteristike informacionog sistema koji koristiti, a koji mora biti adekvatan u odnosu na obim i kompleksnost poslova koje to društvo obavlja.
Informacioni sistem brokersko-dilerskog društva mora biti organizovan na način kojim se obezbeđuje tačnost i pouzdanost pri prikupljanju, unosu, obradi, prenosu i upotrebi podataka kojima raspolaže brokersko dilersko društvo, odnosno na takav način kojim se osigurava da:
- u bazu podataka se unose samo podaci koji su odobreni na način utvrđen aktima društva;
- u bazu podataka moraju biti uneti svi podaci čiji je unos odobren;
- se vrši redovna provera tačnosti unetih podataka;
- samo ovlašćena lica, o kojima brokersko dilersko društvo vodi posebnu evidenciju, imaju pristup bazama podataka i mogućnost unosa, izmene i upotrebe podataka;
- svako lice koje ima pristup radnoj stanici mora da ima korisničko ime i šifru i dostupnost samo funkcijama koje su neophodne za vršenje posla tog lica s tim da jedno korisničko ime i šifru može koristiti samo jedno lice;
- izvodi iz baze podataka nose datum i vreme sastavljanja i overu ovlašćenog lica.
S obzirom na vrstu delatnosti i obim poslova koje obavlja, brokersko-dilersko društvo mora obezbediti server i dovoljan broj kompjuterskih radnih stanica koji odgovara broju zaposlenih stručnih lica (brokera, portfolio menadžera i investicionih savetnika) za obavljanje poslova na organizovanom tržištu hartija od vrednosti, saldiranje obaveza iz transakcija hartijama od vrednosti, vođenje stanja na računima hartija od vrednosti i drugih poslova koje obavlja to društvo.
Kompjuterske radne stanice moraju biti pouzdane i zaštićene od kvara, i da imaju kapacitet koji podržava informacije o najvećem mogućem broju klijenata i moraju biti međusobno povezane sigurnom lokalnom mrežom.
Zahtevi bezbednosti i pouzdanosti
Brokersko dilersko društvo je dužno da obezbedi:
1) kontinuitet rada informacionog sistema:
- formiranje istovremeno duplih podataka (mirror hard disk) na serverima i i obezbeđenjem rezervnog servera (back up server);
- rezervni izvor napajanja električnom energijom informacionog sistema koji omogućava završetak rada svih započetih poslova;
2) planove i postupke za funkcionisanje informacionog sistema i telekomunikacija za slučaj vanrednih okolnosti, zaštitu hardvera i softvera od neovlašćenog pristupa podacima i to detaljnim nadzorom (procedure za registrovanje, analizu i kontrolu svake aktivnosti u sistemu), kontrolom pristupa preko dodele ovlašćenja i autorizacije korisnika;
3) zaštitu informacionog sistema od pada hardverskim rešenjima, pouzdanim sistemima za neprekidno napajanje, rezervnim uređajima, vezama i električnim napajanjem lokalne mreže;
4) pouzdanost informacionog sistema a pravljenjem sigurnosnih kopija podataka (back up), odnosno propisivanjem sistema i procedura za pravljenje ovakvih kopija, kao i da je čuvanje ovakvih informacija i podataka obezbeđeno na drugoj lokaciji;
5) plan oporavka podataka u slučaju havarije, s tim da oporavak ne sme trajati duže od 72 sata, propisane procedure za taj oporavak i za to adekvatno osposobljeno osoblje;
6) kontrolu pristupa prostorijama i informacionom sistemu kao što su: fizičko obezbeđenje ili alarm ili video nadzor;
7) adekvatnu obuku zaposlenih o korišćenju tog sistema i procedurama propisanim za njegovu zaštitu.
Dozvola za obavljanje delatnosti
Komisija donosi rešenje o davanju dozvole za obavljanje delatnosti brokersko dilerskog društva, ako utvrdi da su ispunjeni uslovi utvrđeni Zakonom.
Rešenjem iz stava 1. ovog člana istovremeno se daje dozvola za obavljanje delatnosti u delu brokersko dilerskog društva koje je predviđeno u momentu osnivanja (u daljem tekstu: filijala), kao i saglasnost na sticanje kvalifikovanog učešća, opšta akta i imenovanje članova uprave, odnosno lica koje je odgovorno za rad filijale.
Komisija donosi rešenje kojim odbija zahtev za davanje dozvole za obavljanje delatnosti brokersko dilerskog društva, ako utvrdi da postoji jedan ili više od razloga za odbijanje zahteva propisanih Zakonom:
Odredbe ovog člana shodno se primenjuju i na dozvolu za proširenje delatnosti.
Kvalifikovanim učešćem smatra se učešće u kapitalu brokersko dilerskog društva na osnovu kog se dostiže ili prelazi 5%, 10%, 15%, 20%, 33% ili 50% glasačkih prava u skupštini brokersko dilerskog društva.
Zahtev za davanje prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća
Zahtev za davanje prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća podnosi se na obrascu (BDD kvalifikovano učešće), koji je dostupan na sajtu Komisije.
Uz zahtev iz stava 1. ovog člana osnivači - pravna lica koja nameravaju da steknu kvalifikovano učešće dostavljaju:
(1) popunjen Upitnik na obrascu (BDD upitnik kvalifikovano učešće) koji je dostupan na sajtu Komisije;
(2) dokumentaciju iz člana 8. stav 2. ovog pravilnika;
(3) izvod iz jedinstvene evidencije akcionara, odnosno dokaz iz drugog odgovarajućeg javnog registra koji sadrži listu 10 osnivača (akcionara, odnosno članova) sa najvećim učešćem u kapitalu;
(4) finansijske izveštaje, sa mišljenjem ovlašćenog revizora za poslednje tri godine;
(5) dokaz nadležnog organa uprave o izmirenju poreza, ne stariji od šest meseci;
(6) kratak prikaz poslovnih aktivnosti tog lica u prethodne tri godine;
(7) izjavu o ukupnoj zaduženosti ovog lica, sa specifikacijom i iznosima zaduženja;
(8) saglasnost Narodne banke Srbije, ako banka ili osiguravajuće društvo stiče kvalifikovano učešće;
(9) dokaz o uplaćenoj naknadi Komisiji.
Uz zahtev iz stava 1. ovog člana osnivači fizička lica koja nameravaju da steknu kvalifikovano učešće dostavljaju:
(1) popunjen Upitnik na obrascu (BDD upitnik kvalifikovano učešće) koji je dostupan na sajtu Komisije,
(2) dokumentaciju iz člana 8. stav 3. ovog pravilnika;
(3) izjavu o imovinskom stanju i poreklu sredstava (nepokretnosti, značajna učešća u kapitalu drugih pravnih lica u smislu odredbi Zakona kojim se uređuju privredna društva, novčani depoziti u bankama s navođenjem poslovnog imena i sedišta banke i dr.) uz odgovarajuće dokaze o tom vlasništvu;
(4) dokaz nadležnog organa uprave o izmirenju poreza, ne stariji od šest meseci;
(5) izjavu o ukupnoj zaduženosti ovog lica, sa specifikacijom i iznosima zaduženja;
(6) dokaz o neosuđivanosti za dela iz člana 137. stav 1. tačka 1, odnosno dokaz da se ne vodi postupak zbog dela iz člana 137. stav 1. tačka 2.
(7) dokaz o uplaćenoj naknadi Komisiji.
Podobnost i pouzdanost osnivača pravnih lica koji stiču kvalifikovano učešće
Prilikom odlučivanja o podobnosti i pouzdanosti osnivača pravnih lica koja stiču kvalifikovano učešće, Komisija ceni dostavljenu dokumentaciju, kao i ostale relevantne informacije, a naročito:
- prikaz poslovnih aktivnosti u prethodne tri godine,
- finansijske izveštaje, sa mišljenjem ovlašćenog revizora za poslednje tri godine,
- izjavu o ukupnoj zaduženosti, odnosno izveštaj Kreditnog odbora za pravna lica.
Podobnost i pouzdanost osnivača fizičkih lica koji stiču kvalifikovano učešće
Prilikom odlučivanja o podobnosti i pouzdanosti osnivača fizičkih lica koji stiču kvalifikovano učešće, Komisija ceni dobijene podatke iz popunjenog Upitnika iz člana 18. ovog Pravilnika, kao i ostale relevantne informacije, a naročito:
- izjavu o ukupnoj zaduženosti odnosno izveštaj Kreditnog odbora za fizička lica,
- da li je bilo ili je trenutno predmet ispitivanja zbog kršenja običaja ili standarda drugog domaćeg ili stranog regulatornog organa, organizacije koja obavlja funkciju centralnog registra, organizatora tržišta, profesionalnog udruženja ili organa državne uprave ili agencije,
- da li je lice bilo direktor ili član uprave privrednog subjekta ili druge organizacije:
- nad kojim je pokrenut stečaj,
- kojoj je odbijena ili brisana registracija,
- kojoj je odbijeno davanje dozvole za rad ili je ista oduzeta.
Komisija donosi rešenje o davanju prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća, u roku koji ne može biti duži od 3 meseca od prijema zahteva, ukoliko se na osnovu dostavljene dokumentacije može zaključiti da lica koja nameravaju da steknu kvalifikovano učešće imaju dobru poslovnu reputaciju i da im je finansijski položaj takav da se može pretpostaviti da neće imati negativan uticaj na poslovanje brokersko dilerskog društva.
Komisija donosi rešenje o odbijanju zahteva za davanje prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća ukoliko se na osnovu dostavljene dokumentacije može zaključiti da lica koja nameravaju da steknu kvalifikovano učešće nemaju dobru poslovnu reputaciju i da im je finansijski položaj takav da se može pretpostaviti da će imati negativan uticaj na poslovanje brokersko dilerskog društva.
Ukoliko je rešenje o davanju prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća doneto na osnovu neistinitih podataka ili ukoliko je došlo do promene okolnosti u pogledu poslovne reputacije ili finansijskog položaja lica kome je odobreno sticanje kvalifikovanog učešća, a te promene su takve da bi dovele do negativnog rešenja da su postojale u trenutku podnošenja zahteva, Komisija donosi rešenje kojim se:
- ukida rešenje o davanju prethodne saglasnosti licu koje ima kvalifikovano učešće,
- nalaže licu koje ima kvalifikovano učešće da otuđi potreban broj akcija, tako da njegovo učešće padne ispod 5% od ukupnog broja glasova u skupštini organizatora tržišta u roku od 90 dana od dana prijema rešenja,
- utvrđuje da to lice nema pravo glasa na akcijama kojima dostiže ili prelazi 5% od ukupnog broja glasova u skupštini organizatora tržišta.
Odredbe ovog člana shodno se primenjuju i kada se zahtev za davanje prethodne saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća podnosi u postupku davanja dozvole za obavljanje delatnosti brokersko dilerskog društva.
Sticanje kvalifikovanog učešća bez saglasnosti Komisije
Brokersko dilersko društvo, odnosno Centralni registar odmah a najkasnije narednog radnog dana od nastale promene obaveštava Komisiju o promeni procenata koji su Zakonom propisani za sticanje kvalifikovanog učešća.
Na osnovu obaveštenja iz stava 1. Komisija utvrđuje da li je određeno lice steklo kvalifikovano učešće, odnosno prešlo pragove iz člana 17. ovog Pravilnika bez prethodne saglasnosti Komisije.
Ukoliko utvrdi da je došlo do promene procenata iz stava 1. ovog člana suprotno Zakonu, Komisija donosi rešenje kojim:
- nalaže licu koje ima kvalifikovano učešće da otuđi potreban broj akcija društva, tako da njegovo učešće dostigne procenat glasova u skupštini brokersko dilerskog društva za koji ima saglasnost Komisije u roku od 90 dana od dana prijema rešenja i utvrđuje da to lice nema pravo glasa po osnovu dodatno stečenih akcija od trenutka donošenja rešenja do postupanja po nalogu Komisije, ili
- nalaže licu koje je steklo kvalifikovano učešće bez saglasnosti Komisije da otuđi potreban broj akcija, tako da njegovo učešće padne ispod 5% od ukupnog broja glasova u skupštini brokersko dilerskog društva u roku od 90 dana od dana prijema rešenja i utvrđuje da to lice nema pravo glasa na akcijama kojima dostiže ili prelazi 5% od ukupnog broja glasova u skupštini organizatora tržišta od trenutka donošenja rešenja do postupanja po nalogu Komisije.
Zahtev za davanje saglasnosti na odluku o izboru člana uprave
Zahtev za davanje saglasnosti na odluku o izboru članova upravnog odbora, odnosno direktora brokersko dilerskog društva podnosi se na obrascu BDD-uprava iz člana 4. ovog pravilnika.
Uz zahtev iz stava 1. ovog člana dostavlja se dokumentacija iz člana 138. Zakona, kao i:
1) odluka nadležnog organa o izboru članova uprave sa obrazloženjem i mišljenjem o poslovnoj reputaciji,
2) upitnik (BDD- član uprave) koji je dostupan na sajtu Komisije,
3) dokaz o neosuđivanosti za dela iz člana 137. stav 1. tačka 1, odnosno dokaz da se ne vodi postupak zbog dela iz člana 137. stav 1. tačka 2,
4) izjava izabranog lica da nije član uprave drugog brokersko-dilerskog društva, ovlašćene banke; društva za upravljanje investicionim ili dobrovoljnim penzijskim fondom; i sa njima povezanim licima,
5) dokaz o poslovnoj reputaciji - preporuka pravnog lica kod koga je ovo lice bilo ili je još uvek zaposleno u poslednje tri godine (preporuke sadrže mišljenje o profesionalnim i etičkim kvalitetima tih lica) ili drugi odgovarajući dokaz,
6) dokaz o radnom iskustvu na poslovima u vezi sa hartijama od vrednosti iz člana 137. stav 3. Zakona - potvrda pravnog lica o vrsti poslova i periodu obavljanja tih poslova i kopija radne knjižice,
7) dokaz o uplaćenoj naknadi Komisiji.
Banka koja obavlja delatnosti brokersko-dilerskog društva u skladu sa članom 176. Zakona dostavlja zahtev za davanje saglasnosti na odluku o imenovanju lica odgovornog za poslovanje organizacionog dela te banke koji obavlja brokersko-dilerske poslove, koji sadrži podatke iz stava 1. ovog člana.
Brokersko-dilersko društvo nema obavezu podnošenja zahteva za davanje saglasnosti na izbor člana uprave brokersko-dilerskog društva za lica koja su ponovo imenovana, odnosno reizabrana, a koja imaju saglasnost Komisije na prethodno imenovanje.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da obavesti Komisiju u roku od osam dana od dana donošenja odluke o imenovanju, odnosno izboru člana uprave i dostavi tu odluku i izjavu ponovo imenovanog lica overenu u sudu da i dalje ispunjava uslove iz člana 137. Zakona.
Na postupak odlučivanja o poslovnoj reputaciji predloženih članova uprave i direktora, shodno se primenjuju odredbe ovog pravilnika o davanju i odbijanju saglasnosti za sticanje kvalifikovanog učešća.
Ukoliko je rešenje o davanju prethodne saglasnosti za imenovanje člana uprave doneto na osnovu neistinitih podataka ili ukoliko je došlo do promene okolnosti u pogledu poslovne reputacije ili finansijskog položaja tog lica, a te promene su takve da bi dovele do negativnog rešenja da su postojale u trenutku podnošenja zahteva, Komisija donosi rešenje kojim se:
- ukida rešenje o davanju prethodne saglasnosti na imenovanje lica,
- nalaže brokersko dilerskom društvu da u primerenom roku predloži drugo lice za te poslove.
V OPŠTI AKTI BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA
Opšti akti brokersko-dilerskog društva su osnivački akt, statut, pravila poslovanja, pravilnik o tarifi i drugi opšti akti.
Brokersko-dilersko društvo se osniva donošenjem odluke, odnosno zaključivanjem ugovora o osnivanju koji predstavljaju osnivački akt u smislu zakona kojim se uređuju privredna društva.
Ako u osnivačkom aktu nije navedena vrsta akcionarskog društva, smatraće se da je brokersko-dilersko društvo osnovano kao otvoreno akcionarsko društvo.
Statut brokersko-dilerskog društva mora sadržati odredbe usklađene sa osnivačkim aktom i odredbe propisane Zakonom koje se odnose na:
- uslove za izbor članova uprave,
- održavanje osnovnog kapitala,
- mere i ovlašćenja koje se preduzimaju po pitanju zaštite od rizika obavljanja delatnosti brokersko dilerskog društva (rezerve za opšte rizike i posebne rezerve, adekvatnost kapitala, izloženost riziku, likvidnost),
- izveštavanje.
Pravila poslovanja brokersko-dilerskog društva sadrže odredbe propisane Zakonom, a naročito odredbe o:
- vrstama poslova iz dozvole i načinu obavljanja tih poslova;
- vrstama naloga klijenata, načinu, uslovima i redosledu njihovog izvršenja;
- međusobnim pravima i obavezama brokersko-dilerskog društva i njegovih klijenata.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da svoje usluge naplaćuje do maksimalnog iznosa tarife koju pre njene primene dostavlja Komisiji, a koji je utvrđen pravilnikom o tarifi brokersko-dilerskog društva.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da od Komisije pribavi prethodnu saglasnost na izmene osnivačkog akta, statuta i pravila poslovanja.
Zahtev za davanje prethodne saglasnosti na izmene akata dostavlja se na obrascu (BDD akta) koji je dostupan na sajtu Komisije:
Uz zahtev iz stava 1. ovog člana se dostavlja odluka nadležnog organa o usvajanju izmena opšteg akta sa obrazloženjem i tekst akta koji se menja.
Komisija donosi rešenje o davanju saglasnosti na izmene opštih akata brokersko dilerskog društva ukoliko utvrdi da su predložene izmene u skladu sa zakonom i drugim važećim propisima.
Ukoliko Komisija utvrdi da neke izmene nisu u skladu sa zakonom i drugim važećim propisima, zaključkom nalaže podnosiocu zahteva da u određenom roku izvrši potrebna usklađivanja.
Nakon postupanja po zaključku iz stava 2. ovog člana, Komisija donosi rešenje o davanju saglasnosti na izmene tog akta, a ukoliko podnosilac zahteva ne postupi po tom zaključku Komisija donosi rešenje o odbijanju zahteva.
Brokersko dilersko društvo je dužno da o svakoj izmeni pravila poslovanja i pravilnika o tarifi obavesti klijente pre početka primene objavljivanjem tih izmena na svoj internet stranici i objavljivanjem obaveštenja o izmenama u jednim dnevnim novinama koje imaju tiraž najmanje 50.000 primeraka koje se distribuiraju na celoj teritoriji Republike.
Ukoliko brokersko dilersko društvo ima klijente strana pravna ili fizička lica, obaveštenje o promeni pravila poslovanja se vrši na način predviđen ugovorom sa klijentom, a ukoliko broj klijenata iz jedne države prelazi 50, obaveštavanje se može vršiti objavljivanjem u jednom dnevnom listu na teritoriji države klijenta.
VI DOZVOLA ZA RAD U DELU BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA
Brokersko dilersko društvo koje želi da obavlja delatnost za koju je dobilo dozvolu u posebnom organizacionom delu van sedišta (u daljem tekstu: filijala) dužno je da podnese zahtev za dobijanje dozvole.
Zahtev se podnosi na dostavlja se na obrascu (BDD filijala) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Uz zahtev iz stava 1. ovog člana dostavlja se:
- odluka nadležnog organa o osnivanju filijale;
- odluka nadležnog organa o imenovanju lica odgovornog za rad filijale;
- podaci i dokumentacija o licu koje je odgovorno za rad filijale (kao za članove uprave);
- dokaz o kadrovskoj i organizacionoj osposobljenosti i tehničkoj opremljenosti;
- dokaz o uplati naknade.
Odredbe člana 16. ovog pravilnika shodno se primenjuju na davanje dozvole za obavljanje tih delatnosti u delu brokersko-dilerskog društva.
VII DOZVOLA U SLUČAJU STATUSNIH PROMENA
Na postupak spajanja i druge statusne promene brokersko dilerskog društva shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuju privredna društva.
Jedan zahtev za davanje dozvole u slučaju statusne promene iz stava 1. ovog člana podnose učesnici u statusnoj promeni na obrascu (BDD statusna promena) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Uz zahtev iz stava 2. ovog člana dostavlja se:
- nacrt ugovora o toj statusnoj promeni,
- izmene osnivačkog akta i predlog statuta društva sticaoca, odnosno novog društva.
Nacrt ugovora iz stava 3. ovog člana ne može se objaviti niti dostaviti nadležnom organu za registraciju privrednih subjekata pre izdavanja dozvole Komisije brokersko dilerskom društvu za predmetnu statusnu promenu.
Brokersko dilersko društvo je dužno da nakon dobijanja dozvole iz stava 4. ovog člana, obavesti svoje klijente na način predviđen ovim pravilnikom za obaveštavanje klijenata o izmeni opštih akata.
Odredbe ovog pravilnika o davanju dozvole za obavljanje delatnosti, shodno se primenjuju na davanje dozvole u slučaju statusnih promena brokersko-dilerskog društva.
Pravilima poslovanja utvrđuju se osnovne obaveze brokersko-dilerskog društva obzirom na vrstu delatnosti koju obavlja to društvo.
Pravilima poslovanja utvrđuje se obaveza brokersko-dilerskog društva da klijenta pre zaključenja ugovora o obavljanju pojedinih poslova upozna:
1) o vrstama usluga koje vrši na osnovu dozvole za obavljanje delatnosti;
2) sa svim okolnostima koje su od značaja za donošenje odluke u vezi usluga koje pruža to društvo, kao i rizicima koji su povezani sa tim poslovima.
Brokersko-dilersko društvo dužno je da u prostorijama u kojima posluje sa klijentima, na vidnom i dostupnom mestu istakne, odnosno omogući uvid u pravila poslovanja i tarifu koji se primenjuju u radu sa klijentima i da ista objavi na svojoj na svojoj internet stranici.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da s klijentom zaključi pisani ugovor, kojim se regulišu njihova međusobna prava i obaveze u obavljanju delatnosti brokersko-dilerskog društva.
Ugovorom iz stava 1. ovog člana utvrđuje se maksimalna provizija, odnosno naknada koju klijent plaća za usluge koje su predmet ugovora, kao i na koji način se, u slučaju promene tarife u odnosu na tarifu koja je važila u vreme zaključenja ugovora, može primeniti važeća tarifa.
Ugovor iz stava 1. ovog člana obavezno sadrži odredbu da je sastavni deo ugovora izjava klijenta.
- da su mu pre zaključenja ugovora bila dostupna pravila poslovanja i da je upoznat s njihovim sadržajem,
- da je upoznat sa pravilnikom o tarifi brokersko-dilerskog društva,
- o njegovom predznanju i iskustvu u obavljanju poslova u vezi sa hartijama od vrednosti i drugim finansijskim instrumentima na finansijskom tržištu.
Izjava klijenta iz stava 2. ovog Pravilnika daje se na obrascu (BDD izjava klijenta) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Brokersko-dilersko društvo na osnovu izjave klijenta o njegovom predznanju i iskustvu sastavlja izjavu o upozorenju.
- o mogućim rizicima koji mogu proisteći iz trgovine određenim hartijama od vrednosti,
- ako bi realizacijom primljenog kupovnog naloga nastala obaveza objavljivanja ponude za preuzimanje ili gubitak prava glasa prema odredbama Zakona o preuzimanju akcionarskih društava.
Izjava brokersko-dilerskog društva iz stava 4. ovog pravilnika daje se na obrascu (BDD izjava o upozorenju) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Obaveze društva prema klijentima
Brokersko-dilersko društvo je dužno da u svom poslovanju poštuje načelo ravnopravnosti klijenata i da se rukovodi isključivo interesima klijenata.
Zaposleni i članovi uprave brokersko-dilerskog društva dužni su da, kao poslovnu tajnu, čuvaju podatke o stanju i prometu na računima hartija od vrednosti klijenata tog društva, kao i druge podatke za koje su saznali u obavljanju poslova tog društva i ne smeju ih saopštavati trećim licima, koristiti ih ili trećim licima omogućiti da ih koriste.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da Pravilima poslovanja utvrdi način na koji se obezbeđuje da zaposleni i članovi uprave u tom društvu postupaju u skladu sa odredbama Zakona o načelima sigurnog i dobrog poslovanja, a posebno:
1) način na koji su dužni da postupaju kad kupuju i prodaju hartije od vrednosti za sopstveni račun;
2) koji se podaci smatraju poslovnom tajnom i način zaštite tih podataka.
Brokersko dilersko društvo može imati i poseban pravilnik o poslovnoj tajni i načinu zaštite tih podataka.
Zaposleni u brokersko-dilerskom društvu moraju biti upoznati sa sadržajem opšteg akta iz stava 1. ovog člana pre početka obavljanja poslova za to društvo.
Brokersko-dilersko društvo ne može svoje interese stavljati ispred interesa klijenata.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da klijenta upozna s mogućim sukobima njegovog interesa sa interesima tog društva, odnosno interesima drugih klijenata brokersko-dilerskog društva.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da poslovanje organizuje tako da se mogući sukobi interesa klijenta, brokersko-dilerskog društva i zaposlenih u tom društvu ograniče na najmanju moguću meru.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA BROKERSKE POSLOVE
Brokersko-dilersko društvo dužno je sa klijentom da zaključi ugovor o obavljanju brokerskih poslova pre prijema prvog naloga klijenta.
Ugovorom o obavljanju brokerskih poslova brokersko-dilersko društvo se obavezuje da će posredovati u kupovini i prodaji hartija od vrednosti za klijenta, odnosno da će obavljati kupovinu i prodaju hartija od vrednosti za račun klijenta, na osnovu naloga tog klijenta, a klijent se obavezuje da će za tu uslugu platiti proviziju.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da pre prijema naloga upozna klijenta sa svim okolnostima koje su od značaja za donošenje odluke u vezi kupovine i prodaje hartija od vrednosti, kao što su trenutna cena hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, likvidnost tih instrumenata na tržištu i ranija kretanja tih cena, kao i o rizicima investiranja u te instrumente.
Brokersko-dilersko društvo prima i izvršava naloge klijenata u skladu sa Zakonom, ovim Pravilnikom, opštim aktima i ugovorom o obavljanju brokerskih poslova.
Klijent brokersko-dilerskog društva dužan je da pre davanja naloga:
1) ima otvoren vlasnički račun hartija od vrednosti kod člana Centralnog registra;
2) ima otvoren novčani račun kod banke člana Centralnog registra;
3) ovlasti brokersko dilersko društvo da u skladu sa datim nalogom vrši prenos i upis prava iz hartija od vrednosti na vlasničkom računu klijenta, odnosno da vrši isplate i uplate na novčani račun klijenta.
Ovlašćenje iz stava 1. tačka 3. ovog člana može biti:
- sadržano u ugovoru o obavljanju brokerskih poslova, kad taj ugovor sadrži i bitne elemente ugovora o vođenju računa hartija od vrednosti;
- dato u posebnom ugovoru o vođenju računa hartija od vrednosti;
- dato na osnovu drugog pravnog posla.
Nalog sadrži:
1) podatke o prijemu naloga (redni broj naloga, mesto, datum, vreme (sat i minut) i način prijema naloga, broj ugovora);
2) podatke o klijentu:
- ime, i prezime/poslovno ime klijenta,
- adresa/ sedište, matični broj,
- broj vlasničkog računa hartija od vrednosti klijenta sa oznakom člana Centralnog registra kod koga se vodi) ili broj zbirnog kastodi računa hartija od vrednosti (sa oznakom kastodi banke),
- broj novčanog računa klijenta (sa oznakom poslovne banke - člana Centralnog registra kod koga se vodi);
3) podaci o nameravanoj transakciji:
- vrsta naloga (kupovni ili prodajni),
- vrstu naloga s obzirom na način na koji je određena cena (tržišni ili limit sa navođenjem cene),
- vrstu naloga prema vremenu važenja naloga (dnevni, do dana i do opoziva, sa navođenjem datuma važenja),
- CFI kod i ISIN broj hartija od vrednosti, nominalna vrednost,
- količina (broj) hartija od vrednosti i cena izražena u valuti;
4) podaci o tržištu:
- organizator tržišta (poslovno ime i matični broj),
- metod trgovanja;
5) iznos provizije (brokersko dilerskog društva, organizatora tržišta, Centralnog registra);
6) naznaku da je nalogodavac upoznat i da su mu jasni svi elementi naloga, a naročito način obračuna naknada i troškova koje mora platiti za izvršenje naloga;
7) potpis klijenta i ovlašćenog lica brokersko-dilerskog društva.
Opoziv naloga sadrži:
1) podatke o prijemu naloga kojim se opoziva dati nalog (redni broj naloga, mesto, datum, vreme (sat i minut) i način prijema naloga;
2) podatke o klijentu
- ime, i prezime/poslovno ime klijenta,
- adresa/ sedište, matični broj;
3) podatke o nalogu koji se opoziva redni broj naloga, mesto, datum, vreme (sat i minut) i način prijema naloga potpis klijenta i ovlašćenog lica brokersko-dilerskog društva;
4) potpis klijenta i ovlašćenog lica brokersko-dilerskog društva.
Svaka izmena već ispostavljenog naloga u pogledu cene ili količine HOV vrši se ispostavljanjem novog naloga.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da naloge klijenata prima u poslovnim prostorijama svog sedišta, mestu obavljanja delatnosti svog organizacionog dela (filijale) i u poslovnim prostorijama drugog pravnog lica, koje ne može biti izdavalac hartija od vrednosti za koje se primaju nalozi, na osnovu zaključenog ugovora;
Izuzetno od stava 1. ovog člana, brokersko-dilersko društvo može ugovorom ovlastiti drugo pravno lice da u svojim poslovnim prostorijama, u ime i za račun brokersko-dilerskog društva, prima naloge klijenata brokersko-dilerskog društva, s tim da to pravno lice nije izdavalac hartija od vrednosti za koje se primaju ti nalozi.
Pre prijema naloga, brokersko dilersko društvo u poslovnim prostorijama drugog pravnog lica iz stava 1. ovog člana, može zaključivati ugovor o posredovanju u trgovini hartijama od vrednosti, odnosno ugovor o otvaranju i vođenju računa hartija od vrednosti.
Ugovor između brokersko-dilerskog društva i drugog pravnog lica iz stava 1. ovog člana treba naročito da sadrži:
- opis, odnosno oznaku prostorija u kojima će brokersko-dilersko društvo vršiti poslove iz ovog stava (adresa, površina, definisanje da je prostorija odvojena od drugih prostorija pravnog lica, kao i da ispunjava i druge uslove za rad sa klijentima),
- namenu za koju se prostorija isključivo koristi i vreme njenog korišćenja,
- pravo brokersko dilerskog društva da istakne oznaku svoje firme na ulazu u prostoriju i radno vreme,
- pravo klijenata brokersko-dilerskog društva na neometan pristup označenim prostorijama i dr.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da se pridržava sledećih standarda i procedura kada vrši prijem naloga van sedišta:
1. da pre otpočinjanja poslova iz stava 1. i 3. ovog člana, u poslovnim prostorijama drugog pravnog lica iz stava 1. i 2. ovog člana objavi obaveštenje u najmanje jednom dnevnom listu koji se distribuira na celoj teritoriji Republike sa naznakom vrste posla, mesta, odnosno adrese poslovnih prostorija, perioda i vremena u kome će se obavljati navedeni poslovi, (što podrazumeva obavljanja tih poslova u kraćem vremenskom periodu samo za konkretan slučaj naveden u javno objavljenom obaveštenju),
2. dostavi Komisiji obaveštenje o zaključenju ugovora sa drugim pravnim licem i kopiju javne objave o obavljanju poslova van sedišta pre početka obavljanja tih poslova,
3. na poslovnim prostorijama drugog pravnog lica jasno istakne poslovno ime svoje firme i radno vreme sa klijentima,
4. poštuje načelo ravnopravnosti klijenata i ostalih prava klijenata propisanih Zakonom i ovim pravilnikom,
5. prijem naloga vrši na isti način i po istom postupku utvrđenom za prijem naloga u svom sedištu (neposredan prijem naloga na obrascu naloga u pisanom obliku ili unosom u informacioni sistem i štampanje naloga u pisanom obliku), s tim da se kao vreme prijema naloga računa vreme kada je nalog primljen u drugom pravnom licu,
6. lice, ovlašćeno od strane odgovornog lica brokersko dilerskog društva za prijem naloga, vrši direktni unos naloga u informacioni sistem brokersko-dilerskog društva u sedištu, što podrazumeva elektronsku povezanost (laptop/notebook i internet vezu). Izuzetno, do prevazilaženja problema tehničke prirode ovlašćeno lice brokersko-dilerskog društva može da telefonskom komunikacijom sa sedištem utvrđuje redosled prijema naloga.
Odredbe ovog člana, shodno se primenjuje i na ovlašćene banke uz kumulativno ispunjenje i sledećih dodatnih uslova:
1) da generalni direktor banke pismeno odredi filijale banke u kojima se mogu obavljati poslovi iz ovog člana;
2) da lice koje rukovodi ovlašćenom bankom ovlasti konkretno lice u tim filijalama za obavljanje poslova iz ovog člana.
Nalog može biti dat u pismenom obliku neposredno, putem pošte, telefaksa, e-mail-a ili drugim elektronskim putem (preko obezbeđenog internet servisa kojim se ne može izmeniti sadržina primljenog dokumenta).
Izuzetno od stava 1. ovog člana, nalog može biti dat telefonom ukoliko se koristi uređaj čije tehničke karakteristike snimanja tonskog zapisa obezbeđuju tačnost i pouzdanost, a što podrazumeva kumulativno ispunjenje sledećih uslova:
1. utvrđivanje tačnog vremena prijema naloga (datum, sat i minut);
2. identifikaciju broja telefona sa koga je nalog dat;
3. tačnu identifikaciju klijenta koji je ispostavio nalog.
Snimak telefonski datog naloga društvo je dužno da čuva u elektronskom formatu na odgovarajućem mediju, koji omogućava jasnu i preciznu reprodukciju istog, najmanje dve godine od dana ispostavljanja datog naloga u informacioni sistem organizatora tržišta.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da vodi knjigu naloga prema vremenskom redosledu prijema naloga.
U knjigu naloga unose se sve primljeni nalozi, izmene, opoziv naloga i podaci o realizaciji naloga.
Knjiga naloga se vodi na način kojim se:
- onemogućava naknadna izmena unetih podataka,
- obezbeđuje preglednost i hronologija unetih podataka,
- omogućava dobijanje izvoda (za određenog klijenta, po vrsti ugovora, po vrsti hartija, za određeni period, i sl.).
Knjiga naloga sadrži:
1. podatke o svim primljenim nalozima:
- klijenta (sa naznakom vrste ugovora),
- člana uprave i lica zaposlenog u tom društvu, i povezanih lica,
- samog društva i povezanih lica;
2. podatke o realizaciji primljenih naloga (odbijen, potpuno realizovan, delimično realizovan, nerealizovan).
U knjigu naloga unose se svi podaci i to:
1) ime brokera koje je uneo primljeni nalog;
2) datum i broj zaključenja ugovora sa klijentom i naznakom o vrsti posla;
3) vrsta računa hartija od vrednosti:
- vlasnički račun hartija od vrednosti klijenta,
- vlasnički račun hartija od vrednosti brokersko-dilerskog društva i povezanih lica,
- vlasnički račun hartija od vrednosti člana uprave ili lica zaposlenog u brokersko-dilerskom društvu i povezanih lica,
- račun upravljanja klijenta;
4) mesto prijema naloga:
- neposredno u prostorijama brokersko-dilerskog društva,
- neposredno u filijali,
- neposredno van sedišta u prostorijama drugog pravnog lica,
- preko pravnog lica ovlašćenog za prijem, ali ne i za izvršenje naloga;
5) način prijema naloga:
- u pisanom obliku (neposredno, putem pošte, telefaksom ili elektronskim putem,
- telefonskim putem;
6) vrsta naloga prema:
6.1. vrsti transakcije:
nalog za kupovinu,
nalog za prodaju;
6.2. prema ceni:
tržišni nalog,
limit nalog (nalog sa limitiranom cenom);
6.3. vremenu važenja naloga:
dnevni nalog,
nalog do dana (uz oznaku se dodaje datum do kada nalog važi),
nalog do opoziva (nalog bez ograničenog važenja);
7) CFI kod i ISIN broj hartije od vrednosti;
8) broj (količina) hartija od vrednosti;
9) datum i način dostavljanja potvrde o prijemu (izmene ili opoziva) naloga;
10) odbijanje prijema, opoziv ili izmena naloga:
- odbijanje prijema (navesti razlog za odbijanje i datum kad je klijent obavešten o odbijanju),
- opoziv (navesti dan i sat kad je nalog opozvan),
- izmena (navesti dan i čas izmene, odnosno redni broj novog naloga);
11) izvršenje naloga datum i vreme (dan i sat) kad je nalog unet u informacioni sistem organizatora tržišta i ime brokera;
12) realizacija naloga: datum i vreme (dan i sat i minut) kad je nalog realizovan;
13) način realizacije naloga (zaključenje transakcije):
- na organizovanom berzanskom tržištu (organizator tržišta i metod trgovanja),
- na organizovanom vanberzanskom tržištu (organizator tržišta i metod trgovanja),
- van organizovanog tržišta;
14) broj (količina) hartija od vrednosti za koje je nalog realizovan sa naznakom u celosti ili delimično;
15) cena po kojoj je nalog realizovan.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da najkasnije narednog radnog dana od dana prijema naloga, na način predviđen ugovorom, odnosno na način na koji je taj nalog dat klijentu dostaviti potvrdu o prijemu naloga, odnosno potvrdu o prijemu izmene naloga ili opoziva naloga.
Potvrda o prijemu naloga sadrži sve elemente propisane za nalog.
Kad klijent nalogom odredi cenu, izražena cena predstavlja maksimalnu cenu koju je nalogodavac spreman da plati, odnosno kod naloga za prodaju minimalnu cenu koju je nalogodavac spreman da prihvati za određenu hartiju od vrednosti.
Pre ispostavljanja naloga u informacioni sistem organizatora tržišta, društvo je dužno da proveri da li na računu hartija od vrednosti ima dovoljno hartija od vrednosti koje su predmet prodaje, odnosno da li na novčanom računu klijenta ima dovoljno sredstava za izmirenje njegovih obaveza koje bi nastale po osnovu izvršenja naloga za kupovinu hartija od vrednosti.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da odbije izvršenje naloga:
1) nalog za kupovinu kada utvrdi da na novčanom računu klijenta nema dovoljno sredstava za izmirenje njegovih obaveza koje bi nastale po osnovu izvršenja naloga za kupovinu hartija od vrednosti;
2) za prodaju kada utvrdi da na računu hartija od vrednosti klijenta nema dovoljno hartija od vrednosti koje su predmet naloga;
3) za kupovinu, odnosno prodaju hartija od vrednosti kad utvrdi da bi izvršenjem takvog naloga bile prekršene odredbe ovog zakona o zabrani manipulacije i zabrani širenja neistinitih informacija, odnosno učinjeno drugo delo kažnjivo po zakonu kao krivično delo, privredni prestup ili prekršaj;
Brokersko-dilersko društvo je dužno da odbije prijem naloga za kupovinu, odnosno prodaju hartija od vrednosti kad je rok za predaju tog naloga radi njegovog izvršenja istekao.
Potvrda o prijemu naloga u slučaju iz stava 1. i 2. ovog člana sadrži i razloge za odbijanje.
Izvršenjem naloga smatra se unošenje elemenata ispostavljenih naloga klijenata u centralnu informativnu bazu informacionog sistema organizatora tržišta koji je naveden u nalogu.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da izvršava naloge za kupovinu i prodaju hartija od vrednosti na organizovanom tržištu unosom po redosledu prijema naloga, ukoliko organizovano tržište svojim posebnim pravilima za trgovanje određenom hartijom od vrednosti nije utvrdilo drugačiji redosled izvršavanja naloga.
Kad je klijent dao nalog kao dnevni nalog, brokersko-dilersko društvo je dužno da ispostavi taj nalog u informacioni sistem organizatora tržišta odmah nakon provere pokrivenosti naloga (istog dana prema redosledu prijema naloga), odnosno ako je nalog dat nakon završetka trgovanja, na početku trgovanja prvog narednog radnog dana.
Kada klijent nalogom ne odredi cenu nalog je tržišni i prestaje da važi istekom dana kada je unet u informacioni sistem organizatora tržišta na način propisan stavom 3. ovog člana.
Brokersko-dilersko društvo ne sme da izvrši nalog za kupovinu i prodaju hartije od vrednosti za svoj račun ili lica zaposlenog u tom društvu, ako usled toga ne bi moglo da izvrši prethodno ispostavljen nalog klijenta za kupovinu ili prodaju iste hartije od vrednosti ili bi mogao da izvrši nalog po uslovima koji su manje povoljni za klijenta.
Do realizacije naloga brokersko-dilersko društvo može da vrši izmenu naloga ispostavljenih u centralnu bazu informacionog sistema organizatora tržišta u skladu sa pravilima poslovanja tog organizatora.
Realizacijom naloga smatra se zaključivanje transakcije na organizovanom tržištu ili van organizovanog tržišta.
Nalog može biti realizovan u celosti ili delimično.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da najkasnije narednog radnog dana od dana realizacije naloga, na način predviđen ugovorom, odnosno na način na koji je taj nalog dat, klijentu dostavi obaveštenje o realizaciji naloga koja sadrži:
1) redni broj naloga;
2) podatke o klijentu
- ime, i prezime/poslovno ime klijenta;
- adresa/ sedište, matični broj,
- broj vlasničkog računa hartija od vrednosti klijenta sa oznakom člana Centralnog registra kod koga se vodi) ili broj zbirnog kastodi računa hartija od vrednosti (sa oznakom kastodi banke),
- broj novčanog računa klijenta (sa oznakom poslovne banke - člana Centralnog registra kod koga se vodi);
3) mesto, datum i vreme (čas i minut) zaključenja transakcije; sa podacima o transakciji:
- oznaku hartije od vrednosti (izdavalac, vrsta, klasa, odnosno serija, CFI kod i ISIN broj ili druga međunarodno priznata oznaka);
- vrstu transakcije (kupovina ili prodaja);
- broj (količinu) hartija od vrednosti;
- cenu hartija od vrednosti;
- način izvršenja naloga (nalog je izvršilo to ili drugo društvo, uz navođenje poslovnog imena i sedišta tog drugog društva i odgovornosti brokersko-dilerskog društva za izvršenje naloga tog drugog društva);
4) iznos provizije (brokersko dilerskog društva, organizatora tržišta, Centralnog registra HOV);
5) potpis ovlašćenog lica brokersko-dilerskog društva.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da izvode stanja i promena na računima hartija od vrednosti klijenata ispostavlja kao izvod iz baze podataka Centralnog registra.
Brokersko-dilersko društvo dužno je da na zahtev klijenta narednog dana od dana prijema tog zahteva dostavi izvod promena na računu hartija od vrednosti za traženi period i novog stanja na dan dostavljanja tog izvoda.
Brokersko-dilersko društvo odgovorno je klijentu za štetu koju mu prouzrokuje neizvršenjem, odnosno nepravilnim ili neblagovremenim izvršenjem kupoprodajnog naloga, odnosno naloga za prenos, u skladu sa propisima kojima se uređuju obligacioni odnosi.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA POSLOVE DILERA
Brokersko dilersko društvo obavlja poslove dilera kupovinom i prodajom hartija od vrednosti u svoje ime i za svoj račun radi ostvarivanja razlike u ceni.
Dilerske poslove brokersko dilersko društvo obavlja na organizovanom tržištu (berzanskom, odnosno vanberzanskom) ili van organizovanog tržišta, u skladu sa zakonom.
U obavljanju dilerskih poslova brokersko dilersko društvo:
- ne sme, pri izvršenju naloga svojih klijenata i izvršavanju drugih ugovornih obaveza prema klijentima, svoje interese i interese povezanih lica stavljati ispred interesa tih klijenata,
- ne sme ispostavljati nalog za kupovinu ili prodaju iste hartije od vrednosti koje su predmet naloga klijenta, pre izvršavanja naloga klijenta,
- je dužno da upravlja sopstvenim portfeljom hartija od vrednosti na način kojim se obezbeđuje takva adekvatnost kapitala, izloženost riziku i upravljanje likvidnošću koja neće ugroziti izvršavanje obaveza društva prema klijentima.
Ako brokersko dilersko društvo prouzrokuje štetu svojim klijentima, postupanjem suprotno stavu 3. ovog člana ili na drugi način, ono je dužno da tu štetu nadoknadi u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuju obligacioni odnosi.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA POSLOVE MARKET-MEJKERA
Društvo obavlja poslove market-mejkera obaveznom kupovinom i prodajom hartija od vrednosti na organizovanom tržištu u svoje ime i za svoj račun po ceni koju unapred objavljuje.
Poslove market-mejkera brokersko dilersko društvo obavlja na organizovanom tržištu u skladu sa pravilima poslovanja organizatora tržišta.
Na odgovornost brokersko dilerskog društva prema klijentima pri obavljanju poslova market-mejkera, shodno se primenjuje odredbe člana 54. ovog pravilnika.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA POSLOVE PORTFOLIO MENADŽERA
Pravila poslovanja brokersko-dilerskog društva koje obavlja poslove portfolio menadžera sadrže naročito odredbe o:
1) osnovnim investicionim strategijama i principima politike ulaganja (kriterijumi za obrazovanje portfelja hartija od vrednosti klijenata);
2) principima upravljanja rizikom (načinu na koji se vrši diversifikacija portfelja hartija od vrednosti klijenata);
3) načinu obaveštavanja klijenta o tržišnoj vrednosti hartija od vrednosti u portfelju klijenata, posebnim rizicima investiranja, stanju na računu upravljanja i o drugim bitnim pitanjima;
4) načinu i uslovima pod kojim članovi uprave i zaposleni u brokersko-dilerskom društvu mogu ulagati u portfelje hartija od vrednosti kojima upravlja to društvo;
5) zabrani ulaganja sredstava klijenata u kupovinu hartija od vrednosti:
- koje sadrže obavezu kupovine određene imovine ili prava u budućnosti, bez prethodne pismene saglasnosti klijenta;
- koje nisu predmet javne ponude na organizovanom tržištu;
- čiji je izdavalac to brokersko-dilersko društvo ili sa njim povezana lica.
Podaci na osnovu kojih portfolio menadžer donosi odluke o investiranju u pojedine hartije od vrednosti moraju biti dostupni klijentu pre zaključenja ugovora o upravljanju hartijama od vrednosti.
Ugovorom o upravljanju hartijama od vrednosti brokersko-dilersko društvo se obavezuje da će za račun klijenta, novčana sredstva klijenata ulagati u hartije od vrednosti, odnosno da će primiti na upravljanje hartije od vrednosti klijenata, a klijent se obavezuje da će za tu uslugu platiti proviziju.
Ugovor o upravljanju hartijama od vrednosti mora da sadrži bitne elemente iz člana 169. Zakona, kao i druge elemente u skladu sa pravilima poslovanja brokersko-dilerskog društva koje obavlja poslove portfolio menadžera.
Sastavni deo ugovora o upravljanju hartijama od vrednosti čini spisak svih hartija od vrednosti koje poverava na upravljanje (sa izvodom sa vlasničkog računa hartija od vrednosti klijenta na dan zaključenja ugovora) kao i iznos novčanih sredstava koja klijent poverava društvu za kupovinu novih hartija od vrednosti (sa izvodom sa novčanog računa klijenta).
Brokersko-dilersko društvo je dužno da klijentu najmanje jednom mesečno dostavi izveštaj o stanju na računu upravljanja tog klijenta, prema stanju poslednjeg dana perioda na koji se izveštaj odnosi.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da klijente upozna sa poreskim obavezama koje se odnose na promet i držanje hartija od vrednosti u portfelju, i o drugim troškovima.
Brokersko-dilersko društvo može vršiti prenos portfelja hartija od vrednosti svojih klijenata samo brokersko-dilerskim društvima, odnosno ovlašćenim bankama koje imaju dozvolu za obavljanje poslova portfolio menadžera, uz prethodnu pismenu saglasnost klijenta.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da čuva dokumentaciju i podatke o činjenicama koje su uticale na utvrđivanje i promenu vrednosti u portfeljima hartija od vrednosti kojima upravlja to društvo, kao i podatke o uticaju procene na vrednost portfelja.
Procena vrednosti portfelja vrši se na osnovu tržišne vrednosti hartija od vrednosti iz kojih se taj portfelj sastoji i vrši se najmanje jednom mesečno, o čemu je portfolio menadžer dužan da obavesti klijente.
Pri proceni vrednosti portfelja moraju biti uzeti u obzir svi prinosi koje hartije od vrednosti koje se nalaze u tom portfelju donose (kamate, dividende i drugi prinosi).
Izveštaj iz stava 1. ovog člana sadrži:
- period na koji se odnosi;
- stanje na računu upravljanja tog klijenta (CFI kod i ISIN broj, broj i vrednost hartija od vrednosti u portfelju),
- iznos sredstava u gotovom novcu (iznos kamata, dividendi i svih drugih nenaplaćenih potraživanja kao i neizmirenih obaveza klijenta, kao i iznos potraživanja koje je brokersko-dilersko društvo naplatilo za račun klijenta);
- proviziju za usluge brokersko-dilerskog društva, organizatora tržišta i Centralnog registra, sa obrazloženjem načina na koji je izvršen obračun te naknade;
- ukupna vrednost hartija od vrednosti i druge imovine u portfelju, umanjena za naknadu iz alineje 4. ovog stava.
Brokersko dilersko društvo je dužno da nakon svake bitnije promene vrednosti portfelja klijentu dostavi obaveštenje o tim promenama u roku koji ne može biti duži od tri radna dana od dana nastupanja svake bitnije promene vrednosti portfelja.
Pod bitnijim promenama u vrednosti portfelja hartija od vrednosti smatra se svaka promena u vrednosti portfelja u iznosu od +/-10% ili ugovorom o upravljanju utvrđenom manjem iznosu.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA POSLOVE AGENTA, ODNOSNO POKROVITELJA EMISIJE
Pravila poslovanja brokersko-dilerskog društva koje obavlja poslove agenta emisije sadrže naročito odredbe o načinu:
1) organizovanja poslova u vezi izdavanja hartija od vrednosti koje se izdaju javnom ponudom:
2) organizovanja poslova u vezi sa uključivanjem hartija od vrednosti izdatih bez javne ponude na organizovano tržište i načinu vršenja priprema za uključivanje tih hartija od vrednosti na organizovano tržište.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da primeni strategiju organizacije distribucije hartija od vrednosti koja je najpovoljnija za klijenta, posebno vodeći računa o tome da li se distribucija vrši javnom ponudom ili bez javne ponude hartija od vrednosti.
Ugovorom o organizovanju distribucije hartija od vrednosti bez obaveze otkupa brokersko-dilersko društvo se obavezuje da organizuje tu distribuciju putem javne ponude ili bez javne ponude tako što će nastojati da treća lica vrše upis i uplatu hartija od vrednosti, a klijent se obavezuje da za tu uslugu plati naknadu.
Pravila poslovanja brokersko-dilerskog društva koje obavlja poslove pokrovitelja emisije sadrže naročito odredbe o načinu:
1) organizovanja distribucije hartija od vrednosti koje se izdaju javnom ponudom, odnosno bez javne ponude u cilju osiguranja uspeha upisa i uplate;
2) odredbe o načinu utvrđivanja rizika koji brokersko-dilersko društvo preuzima prilikom organizovanja distribucije.
Ugovorom o organizovanju izdavanja hartija od vrednosti sa obavezom otkupa brokersko-dilersko društvo se obavezuje da od izdavaoca kupi sve hartije od vrednosti i potom organizuje njihovu dalju prodaju ili da kupi samo one hartije od vrednosti koje ostanu neupisane i neuplaćene nakon isteka roka za upis i uplatu, a potom da organizuje njihovu distribuciju, dok se izdavalac obavezuje da za te usluge plati naknadu.
Ugovorom iz stava 2. ovog člana:
- utvrđuje se obaveza pokrovitelja da otkupi celu emisiju ili samo deo neprodatih hartija od vrednosti do isteka roka za upis i uplatu,
- precizira se odgovornost ugovornih strana u vezi pripreme prospekta za izdavanje hartija od vrednosti i utvrđuje se emisiona cena, odnosno kamatna stopa,
- može se odrediti obaveza izdavaoca da u određenom periodu nakon otpočinjanja primarne prodaje, a koji ne može trajati duže od šest meseci, ne vrši izdavanje ili prodaju hartija od vrednosti iste vrste,
- sadrži odredbe o naknadi koju pokrovitelj naplaćuje za obavljanje ovih poslova.
Kad u organizovanju izdavanja hartija od vrednosti sa obavezom otkupa učestvuje na strani pokrovitelja emisije više brokersko dilerskih društava, ova društva su dužna da zaključe poseban ugovor kojim uređuju međusobna prava i obaveze i utvrđuju jedno brokersko dilersko društvo kao glavnog organizatora distribucije, koji potpisuje ugovor sa izdavaocem.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA POSLOVE INVESTICIONOG SAVETNIKA
Brokersko-dilersko društvo je dužno da sa klijentom kome pruža savetodavne usluge zaključi ugovor o obavljanju poslova investicionog savetnika.
Pod savetodavnim uslugama smatra se:
1) obaveštavanje klijenata o stanju na tržištu hartija od vrednosti i davanje saveta u vezi kupovine, odnosno prodaje određenih hartija od vrednosti,
2) davanje pravnih ili finansijskih saveta iz oblasti korporativnog upravljanja,
3) obavljanje tehničke, fundamentalne i druge analize,
4) učestvovanje u izradi pravnih i drugih akata i dokumenata,
5) obavljanje drugih sličnih poslova za klijenta.
Opšte informacije u cilju upoznavanja zainteresovanih lica sa pravilima poslovanja lica koja obavljaju brokersko-dilersku delatnost, principima rada regulatornog organa i tehnikom funkcionisanja tržišta hartija od vrednosti nemaju karakter savetodavnih usluga u smislu ovog člana.
OBAVEZE BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA KAD OBAVLJA POSLOVE IZ ČLANA 124. STAV 2. ZAKONA
Otvaranje i vođenje vlasničkih računa hartija od vrednosti
Brokersko-dilersko društvo je dužno da upozori klijenta o njegovoj obavezi da otvori novčani i vlasnički račun hartija od vrednosti pre davanja naloga za kupovinu, odnosno prodaju hartija od vrednosti.
Ugovorom o otvaranju i vođenju vlasničkog računa hartija od vrednosti propisuje se obaveza brokersko-dilerskog društva da:
1) kod Centralnog registra otvori vlasnički račun hartija od vrednosti u ime i za račun klijenta,
2) vodi stanje na vlasničkom računu hartija od vrednosti klijenta (ažurno evidentira sve promene na tom računu koje nastaju usled kupovine i prodaje hartija od vrednosti i prenosa prava na hartijama od vrednosti koje se vode na računu tog klijenta),
3) dostavlja klijentu stanje, odnosno promene na tom računu kao izvod iz baze podataka Centralnog registra.
Prenos prava iz hartija od vrednosti među računima istog imaoca i prenos na račun novog imaoca, kao i upis i brisanje prava trećih lica na hartijama od vrednosti, brokersko-dilersko društvo vrši u ime i za račun svojih klijenata unosom naloga za prenos hartija od vrednosti, odnosno naloga za upis i brisanje prava trećih lica kod Centralnog registra.
Otvaranje i vođenje emisionih računa
Ugovor o vođenju emisionog računa brokersko-dilersko društvo zaključuje sa izdavaocem hartija od vrednosti u skladu sa zakonom, Pravilima poslovanja Centralnog registra i drugim propisima.
Ugovorom o vođenju emisionog računa brokersko-dilersko društvo se obavezuje da kod Centralnog registra otvori emisioni račun hartija od vrednosti u ime i za račun klijenta, u cilju:
1) dodele ISIN broja i CFI koda za hartije od vrednosti kojima ove oznake nisu ranije dodeljene,
2) prenosa prava iz hartija od vrednosti sa emisionog na vlasničke račune hartija od vrednosti u postupku izdavanja hartija od vrednosti,
3) vođenja evidencije o izdatim hartijama od vrednosti.
Poslove iz tačke 2. stava 2. ovog člana za nove emisije mogu obavljati samo brokersko dilerska društva koja imaju dozvolu za poslove agenta emisije.
Otvaranje i vođenje depo računa hartija od vrednosti
Ugovorom o vođenju depo računa hartija od vrednosti brokersko-dilersko društvo se obavezuje da će u ime i za račun klijenta otvoriti depo račun hartija od vrednosti kod Centralnog registra u skladu sa zakonom, Pravilima poslovanja Centralnog registra i drugim propisima, a da će klijent za to platiti naknadu u skladu sa pravilnikom o tarifi brokersko dilerskog društva.
Klijent iz stava 1. ovog člana može biti:
- ponuđač - saglasno zakonu kojim se uređuje preuzimanje akcionarskih društava,
- izdavalac - u postupku sticanja sopstvenih akcija saglasno zakonu kojim se uređuju privredna društva
- Akcijski fond - radi pridruživanje akcija pojedinačnih akcionara paketu akcija određenog izdavaoca u portfelju Akcijskog fonda, a radi istovremene prodaje putem tendera, odnosno na organizovanom tržištu.
Ugovorom o zastupanju na skupštinama akcionarskih društava brokersko-dilersko društvo se obavezuje da će klijenta koji poseduje akcije sa pravom glasa određenog akcionarskog društva zastupati na skupštini tog društva na osnovu punomoćja koje se daje za svaku skupštinu posebno, na način i pod uslovima utvrđenim zakonom, osnivačkim aktom i statutom tog društva, a klijent se obavezuje da će za to platiti naknadu u skladu sa pravilnikom o tarifi brokersko dilerskog društva.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da zastupa akcionare na skupštini društva u njihovom najboljem interesu.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da akcionare koji mu daju punomoćje za zastupanje upozori na sva ograničenja za takvo zastupanje koja proizilaze iz zakona i drugih propisa.
Ugovorom o obavljanju korporativnih poslova brokersko-dilersko društvo se obavezuje da izdavaocu dostavlja izvod iz jedinstvene evidencije Centralnog registra za svaku skupštinu akcionarskog društva posebno, odnosno knjigu akcionara sa brojem glasova koji pripada svakom akcionaru.
Ugovorom o obavljanju pojedinih poslova mogu se utvrditi i drugi poslovi brokersko-dilerskog društva, kao što su poslovi u vezi sa izvršavanjem poreskih obaveza zakonitih imalaca hartija od vrednosti klijenata društva, poslovi pozajmljivanja hartija od vrednosti i drugi poslovi u vezi sa sprovođenjem i izvršenjem osnovnog ugovora.
1) Brokersko-dilersko društvo, dužno je da, u slučaju kada izdavalac sa kojim ima zaključen ugovor o obavljanju korporativnih usluga saziva Skupštinu na kojoj će biti doneta odluka o izdavanju akcija zbog promene nominalne vrednosti (kada se menja broj izdatih akcija), odnosno zbog statusne promene, a kojom će biti poništene prethodno izdate akcije, od Centralnog registra zatraži jedinstvenu evidenciju akcionara sa podacima o:
- zakonitim imaocima, čije su akcije predmet upisa založnog prava, zabrane raspolaganja ili zabrane korišćenja prava glasa, kao i broju tih akcija,
- članu Centralnog registra kod koga se vodi račun zakonitih imalaca iz prethodne alineje ovog stava.
(2) Brokersko-dilersko društvo, dužno je da na osnovu evidencije iz stava 1. ovog člana odmah, a najkasnije u roku od tri dana pisanim putem obavesti člana Centralnog registra kod koga se vodi vlasnički, odnosno založni račun zakonitog imaoca o:
- datumu održavanja Skupštine izdavaoca na kojoj je dnevnim redom predviđeno donošenje predmetne odluke,
- odnosu zamene postojećih akcija i akcija koje se izdaju (sa preciziranjem broja akcija koje se izdaju, a koji odgovara broju akcija na kojima je upisano određeno pravo, odnosno zabrana na odgovarajućem računu zakonitog imaoca),
- zakonom propisanim rokovima za sprovođenja te odluke.
(3) Brokersko-dilersko društvo kod koga se vodi odgovarajući račun zakonitog imaoca, dužno je da u roku od osam dana od dana prijema obaveštenja iz stava 2. ovog člana:
- pisanim putem obavesti zalogoprimca i zalogodavca, odnosno zakonitog imaoca akcija i podnosioca zahteva za upis predmetne zabrane, da će biti poništene akcije na kojima je konstituisano pravo zaloge ili zabrane raspolaganja, odnosu zamene i zakonom propisanim rokovima za sprovođenja te odluke,
- zatražiti izjašnjenje u roku od 15 dana od dana prijema obaveštenja (1) zalogoprimca da li će zaključiti aneks ugovora o zalozi sa odložnim uslovom (dan upisa novoizdatih akcija u Centralni registar HOV), ili na drugi način obezbediti svoje potraživanje, odnosno (2) podnosioca zahteva da li će pokrenuti postupak za donošenje dopunskog ili rešenja o zabrani raspolaganja, odnosno zabrani korišćenja prava glasa na novoizdatim akcijama.
(4) Brokersko-dilersko društvo kod koga se vodi vlasnički, odnosno založni račun zakonitog imaoca dužno je da dostavi članu Centralnog registra - korporativnom agentu izdavaoca izjašnjenje založnog poverioca, odnosno podnosioca zahteva ili dokaz da je postupio na način i u rokovima iz stava 3. ovog člana.
(5) Brokersko-dilersko društvo, korporativni agent izdavaoca, je obavezno da uz zahtev za upis hartija od vrednosti u Centralni registar, podnese i dokaze da je postupio u skladu sa stavom 2. ovog člana.
(6) Odredbe st. 1. do 4. ovog člana se shodno primenjuju i kada izdavalac donosi odluku o promeni pravne forme, odnosno kada se pokreće stečajni, odnosno likvidacioni postupak izdavaoca.
IX IZVEŠTAJI O POSLOVANJU BROKERSKO-DILERSKOG DRUŠTVA
Brokersko-dilersko društvo je dužno da dostavi Komisiji za hartije od vrednosti:
- godišnje finansijske izveštaje sa izveštajem revizora do 15. jula tekuće godine za prethodnu godinu;
- godišnji izveštaj o poslovanju do 15. jula tekuće godine za prethodnu godinu;
- mesečni izveštaj o poslovanju do 15. dana u mesecu za prethodni mesec;
- mesečne izveštaje s podacima o adekvatnosti kapitala, izloženosti riziku i likvidnosti do 15. dana u mesecu za prethodni mesec;
- obaveštenje o promeni propisanih uslova za obavljanje delatnosti za koju je dobijena dozvola - u roku od 8 dana od dana nastanka promene.
Godišnji finansijski izveštaji i izveštaj revizora se sastavljaju u skladu sa zakonom koji se uređuje revizija i računovodstvo.
Ukoliko je brokersko dilersko društvo otvoreno akcionarsko društvo, izveštaje iz stava 1. alineja 1. ovog člana dužno je da objavi na način propisan Zakonom i aktima Komisije o izveštavanju javnih društava.
Stav 4. ovog člana shodno se primenjuje i na brokerska dilerska društva koja su organizovana kao zatvorena akcionarska društva ukoliko su dužničke hartije od vrednosti izdala javnom ponudom.
Sadržaj mesečnih izveštaja o adekvatnosti kapitala, izloženosti riziku i likvidnosti je predmet regulisanja posebnog pravilnika.
Mesečni izveštaj o poslovanju brokersko dilerskog društva sadrži naročito podatke o prometu hartija od vrednosti (prema izdavaocima, vrstama hartija od vrednosti, učešću članova organizatora u tom prometu).
Izveštaj iz stava 1. ovog člana dostavlja se na obrascu (BDD mesečni izveštaj) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Godišnji izveštaj o poslovanju
Godišnji izveštaj o poslovanju brokersko dilerskog društva sadrži podatke predviđene za mesečni izveštaj, kao i podatke o licima koji imaju kvalifikovano učešće (sa procentima za svako lice) u glasačkim pravima brokersko dilerskog društva i promenama osnovnog kapitala.
Izveštaj iz stava 1. ovog člana dostavlja se na obrascu (BDD godišnji izveštaj) koji je dostupan na sajtu Komisije.
Ukoliko je brokersko-dilersko društvo otvoreno akcionarsko društvo, izveštaj iz stava 1. ovog člana sadrži i:
- analizu ostvarenih rezultata sa osvrtom na likvidnost, solventnost i rentabilnost društva,
- informacije o stanju sopstvenih akcija (broj i procenat stečenih otuđenih i poništenih),
- bitni poslovni događaji od dana bilansiranja do dana podnošenja izveštaja.
Brokersko-dilersko društvo je dužno da obavesti Komisiju o promeni uslova za obavljanje delatnosti na osnovu kojih je to društvo, odnosno organizacioni deo tog društva, dobilo dozvolu za obavljanje delatnosti, kao i o drugim uslovima koje to društvo mora da ispunjava, a naročito o uslovima koji se odnose na:
1) zakonom propisani minimum novčanog dela osnovnog kapitala za obavljanje delatnosti;
2) zakonom propisan minimalan broj lica sa dozvolom za obavljanje poslova brokera, portfolio menadžera ili investicionog savetnika;
3) nastupanje okolnosti na osnovu kojih Komisija povlači saglasnost za izbor člana uprave brokersko-dilerskog društva, odnosno sticanje kvalifikovanog učešća;
4) nemogućnost izmirenja dospelih novčanih obaveza.
Brokersko-dilersko društvo dužno je da pre podnošenja prijave za upis u registar privrednih subjekata promene pravne forme, poslovnog imena, sedišta i adrese obavesti Komisiju o promeni koju vrši.
U slučaju promene pravne forme ili poslovnog imena društva, brokersko-dilersko društvo podnosi Komisiji zahtev za davanje saglasnosti na izmene akata.
Uz obaveštenje o promeni sedišta ili adrese, brokersko-dilersko društvo prilaže dokaz da ispunjava uslove organizacione osposobljenosti i tehničke opremljenosti.
Obaveštenje iz st. 1. i 2. ovog člana sadrži opis događaja o kom se daje obaveštenje i datum njegovog nastupanja.
Brokersko-dilersko društvo obavezno je da uredno vodi poslovne knjige, poslovnu i ostalu dokumentaciju na način da se može proveriti tok pojedinog posla koji je izvršen.
Poslovne knjige, evidencije i dokumentaciju koji su određeni odredbama ovog pravilnika, brokersko-dilersko društvo je obavezno da čuva najmanje 5 godina od isteka poslovne godine na koju se dokumentacija odnosi.
Pitanje posrednika iz člana 127. stav 6. Zakona je predmet regulisanja posebnog pravilnika.
Brokerska dilerska društva, odnosno ovlašćena banke koja imaju dozvolu Komisije za obavljanje delatnosti, dužna su da u postupku usklađivanja sa Zakonom dostave zahtev za davanje saglasnosti na izmenu opših akata saglasno odredbama ovog pravilnika.
Odredbe ovog pravilnika shodno se primenjuju na ovlašćene banke, osim odredbi koje se odnose na osnivače, sticanje kvalifikovanog učešća i statusne promene.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o uslovima za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva broj 3/0-01-59/34-03 od 29. septembra 2003. godine i broj 2/0-01-54/3-06 od 19. januara 2006. godine ("Službeni glasnik RS", br. 102/03 i 10/06).
Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se početkom primene novog Zakona o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata ("Službeni glasnik RS", broj 47/06).
Samostalni član Pravilnika o izmenama i dopunama
Pravilnika o uslovima za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva
("Sl. glasnik RS", br. 116/2006)
Član 10
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Izmenu predviđenu Pravilnikom o izmenama i dopunama Pravilnika o uslovima za obavljanje delatnosti brokersko-dilerskog društva ("Sl. glasnik RS", br. 110/2006) da se u članu 57. stav 1. reči: "ne može biti kraći" zamenjuju rečima: "ne može biti duži", Redakcija nije izvršila u navedenom članu, već u članu 59. stav 4. s obzirom da se navedene reči koje treba zameniti isključivo nalaze u članu 59. stav 4. Pravilnika.