UREDBAO ZAŠTITI PREDELA IZUZETNIH ODLIKA "OVČARSKO-KABLARSKA KLISURA"("Sl. glasnik RS", br. 16/2000) |
Klisura Zapadne Morave između planina Ovčara i Kablara stavlja se pod zaštitu kao predeo izuzetnih odlika i utvrđuje za prirodno dobro od izuzetnog značaja i svrstava u I kategoriju (u daljem tekstu: Ovčarsko-Kablarska klisura).
Ovčarsko-Kablarska klisura je predeo izvanredne pejsažne raznolikosti, lepote i atraktivnosti, jedinstvena i veoma značajna kulturno-istorijska celina sa devet manastira, drugim sakralnim i memorijalnim objektima i obeležjima, osobeni spomenik geo-nasleđa značajan kao primer međudejstva geoloških, geomorfoloških i hidroloških procesa i pojava, područje raznovrsne i višestruko značajne flore, vegetacije i faune.
Ovčarsko-Kablarska klisura je na području opština Čačak i Lučani, površine 2.250,00 ha, od čega na području opštine Čačak 1.700,00 ha, na delovima katastarskih opština Vidova, Međuvršje, Pakovraće, Rošci i Vrnčani, a na području opštine Lučani 550,00 ha na delovima katastarskih opština Dljin i Dučalovići.
Opis granica Ovčarsko-Kablarske klisure sa kartografskim prikazom odštampan je uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Na području Ovčarsko-Kablarske klisure ustanovljava se režim zaštite II i III stepena. Područje režima zaštite II stepena obuhvata površinu od 542,77,00 ha i počinje na severnom obodu zaštićene okoline Manastira Nikolje i ide ka severoistoku, ispod samog puta Ovčar Banja-Vidovi do zapadnog ulaza u tunel i nastavlja dalje ivicom puta ka jugu sve do istočnog ulaza u tunel na meandru Rapailovača i pravolinijski seče meandar i tok Zapadne Morave u pravcu početne tačke. Područje režima zaštite III stepena je površine 1.707,23,00 ha i obuhvata prostor između granica prirodnog dobra i područja režima zaštite II stepena.
Na zaštićenom području Ovčarsko-Kablarske klisure u režimu III stepena zaštite zabranjeno je:
1) izvoditi radove i aktivnosti koje bi narušile geomorfološke odlike područja (eksploatacija bigra, kamena, šljunka i drugih mineralnih sirovina, otvaranje pozajmišta zemlje, odlaganje i deponovanje zemljišta i drugog materijala, kaptiranje izvora ili delova vodotoka), obavljati druge delatnosti i izvoditi radove kojima se ugrožavaju vrednosti predela izuzetnih odlika;
2) graditi objekte na zaštićenom području, osim na području Ovčar Banje i na parcelama starosedelačkih seoskih domaćinstava i manastirskih kompleksa i na lokalitetima utvrđenim planskim aktima i odlukama opština;
3) deponovati komunalni i industrijski otpad, šut, sekundarne sirovine i sl;
4) uklanjati vegetaciju u obalnom pojasu, oblagati obale betonom i drugim neprirodnim materijalima, kao i zagrađivati placeve u priobalnom pojasu;
5) seći ili uništavati drveće, žbunje i ostalu vegetaciju na stranama klisure, kao i na ostalim delovima područja kad se time ugrožava biološka raznovrsnost i stabilnost prirodnih ekosistema i izazivaju procesi erozije;
6) uznemiravati, uništavati i sakupljati vrste flore i faune zaštićenih kao prirodne retkosti;
7) unositi strane divlje vrste životinja, kao i strane divlje vrste biljaka, osim za potrebe sprečavanja erozije i klizišta u građevinskim područjima i gajenja agrokultura na poljoprivrednim površinama seoskih domaćinstava;
8) poribljavati akumulacije pre donošenja programa unapređenja ribarstva;
9) lov divljači, osim sanitarnog.
Na delu područja Ovčarsko-Kablarske klisure koji je u režimu II stepena zaštite, osim zabrana iz stava 1. ovog člana
1. Zabranjeno je:
1) graditi bilo koje objekte, uključujući i privremene planinarske i šumarske objekte, kao i objekte za sportski ribolov i sl.;
2) trasiranje novih planinarskih staza;
3) kaptiranje izvora i zahvatanje vode iz vodotoka;
4) sakupljanje i korišćenje propisanih vrsta;
5) lov divljači.
2. Na području Ovčarsko-Kablarske klisure obezbeđuje se uređenje i korišćenje prostora u skladu sa propisanim režimom zaštite na način kojim se omogućava očuvanje prirodnih vrednosti i spomenika kulture; unapređivanje šuma, voda, biljnih i životinjskih vrsta, infrastrukturno opremanje prostora za potrebe turizma i rekreacije, rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih objekata u skladu sa planskim aktima i uslovima zaštite, naučnoistraživački rad i prezentacija prirodnih vrednosti i kulturnih dobara.
Zaštita i razvoj Ovčarsko-Kablarske klisure sprovodi se prema programu zaštite i razvoja (u daljem tekstu: Program).
Program sadrži: ciljeve i prioritetne aktivnosti i zadatke na sprovođenju režima zaštite iz člana 5. ove uredbe, a naročito zadatke: u zaštiti retkih vrsta biljaka i njihovih zajednica; na zaštiti faune; u uspostavljanju monitoringa; sprovođenju naučnoistraživačkih, kulturnih, vaspitno-obrazovnih i turističkorekreativnih aktivnosti; na uspostavljanju i razvijanju saradnje sa lokalnim stanovništvom i drugim korisnicima prirodnog dobra; na prezentaciji i neophodnom opremanju područja za ostvarivanje navedenih aktivnosti i zadataka, sredstva potrebna za realizaciju ovog programa, kao i način njihovog obezbeđivanja.
Program se donosi za period od pet godina, a ostvaruje godišnjim programom koji sadrži zadatke i poslove koji se realizuju u tekućoj godini, dinamiku njihovog izvršavanja i visinu potrebnih sredstava.
Na Program, na koji su prethodno pribavljena mišljenja ministarstava nadležnih za poslove šumarstva, vodoprivrede, urbanizma, nauke kulture i prosvete, saglasnost daje ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine.
O Ovčarsko-Kablarskoj klisuri stara se Turistička organizacija "Čačak" iz Čačka (u daljem tekstu: Staralac).
Staralac u obavljanju poslova zaštite i razvoja Ovčarsko-Kablarske klisure obezbeđuje sprovođenje Programa, propisanih režima zaštite i očuvanja prirodnog dobra, naučnoistraživačke, kulturne, vaspitno-obrazovne, informativno-propagandne i druge aktivnosti, donosi program i godišnji program zaštite i razvoja.
Staralac podnosi izveštaj o ostvarivanju programa iz člana 6. ove uredbe do 15. decembra za tekuću godinu ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine.
Staralac u obavljanju poslova zaštite i razvoja Ovčarsko-Kablarske klisure obezbeđuje obeležavanje prirodnog dobra, unutrašnji red i čuvarsku službu u skladu sa aktom koji donosi, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove zaštite životne sredine.
Aktom iz stava 1. ovog člana uređuju se pravila za sprovođenje režima zaštite i razvoja, a naročito: način i uslovi kretanja i boravka posetilaca, korišćenja rekreativnih i drugih javnih površina, postavljanja informativnih i drugih oznaka, mere zaštite prilikom obavljanja naučnih istraživanja i izvođenja istražnih radova, uslovi za obavljanje dozvoljenih delatnosti i posebne mere i ograničenja u sprovođenju režima zaštite.
Pravila određena aktom iz stava 1. ovog člana i druge neophodne informacije za sprovođenje režima zaštite Staralac je dužan da na pogodan način javno oglasi, tako da budu dostupna korisnicima i posetiocima.
Sredstva za zaštitu i razvoj Ovčarsko-Kablarske klisure obezbeđuju se iz prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti Staraoca, iz sredstava u budžetu Republike i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Program iz člana 6. ove uredbe Staralac će doneti u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe, a godišnji program u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu Programa.
Do donošenja programa, Staralac može poslove zaštite i razvoja obavljati prema privremenom programu zaštite i razvoja koji donosi u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Planovi i programi uređenja prostora, šumske, lovne, vodoprivredne, poljoprivredne i druge osnove i programi koji obuhvataju zaštićeno područje usaglasiće se sa Prostornim planom Republike Srbije, Programom i režimima zaštite utvrđenih ovom uredbom.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
OPIS GRANICA PREDELA IZUZETNIH ODLIKA OVČARSKO-KABLARSKA KLISURA
Granica prirodnog dobra "Ovčarsko-Kablarska klisura" počinje na istočnom delu dobra, na levoj obali Zapadne Morave, na oko 1000 m nizvodno od manastira Vavedenje i ide na sever obroncima Vidovske kose do njenog temena i nastavlja dalje na severozapad vododelnicom između sliva Zapadne Morave i Kamenice, preko Parloga, trigonometara 446, 461, 433, preko Vinogradine, trigonometra 455, izbija na Alavučko brdo, zapadno od Vidovskog tunela, izbija na greben Ostrvice i skreće ka jugozapadu. Dalje nastavlja preko trigonometra 551, vrha Ostrvice, Bećine glavice (623 m.n.v), sa južne strane seoskim putem obilazi zaseok Ljubičići (selo Rošci) i nastavlja dalje ka jugozapadu do izohipse 840 m.n.v. ispod trigonometra 885 (drugi po visini vrh Kablara), nastavlja ovom izohipsom na zapad do zapadnog grebena Kablara, odakle se spušta ka Siminoj kući, skreće na jug do trigonometra 630, obilazi zaseok u Ljeskovom dolu sa juga i zapada, pa pošto preseče potok Vaganjci izbija na trigonometar 670, u luku obilazi dva izvorišna kraka potoka Asanovac, izbija na Babin nos i spušta se do leve obale Zapadne Morave, seče je i nastavlja dalje uzvodno desnom obalom. Na 400 m zapadno od Kađenice nastavlja grebenom ka jugu do ispod litice pod kotom 683 i Branojevca, obilazi ih sa juga i izbija na Branojevac. Odatle ide skoro pravom linijom na istok, južno od Veljkove kose, izbija na put Ovčar Banja - Dučalovići i prati ga do kote 418, nastavlja grebenom Kovljevače do nadmorske visine od 470 m, skreće na severoistok grebenom Oglavac, izlazi na kotu 807 i dolazi do puta koji od Dučalovića vodi na vrh Ovčara, prati ovaj puta zapadnom ivicom do nadmorske visine od 900 m, skreće na istok istočnim grebenom Ovčara, a odatle ka severoistoku do temena brda između Vaznesenja i Kladnjeg brda, a odatle vododelnicom na istok, preko kote 395 obuhvatajući sa južne strane teme ovog brda, izbija na padine Ovčarića, dakle ide u pravcu severozapada do magistralnog puta i desne obale Zapadne Morave do tačke koja je od manastira Vavedenja udaljena 500 m nizvodno. Tu seče rečni tok pod pravim uglom i dolazi do početne tačke.
Grafički prikaz opisa granica predela izuzetnih odlika "Ovčarsko-Kablarska klisura", objavljen je u "Sl. glasniku RS", br. 16/2000, str. 497.