REŠENJE O PRETHODNOJ ZAŠTITI PREDELA IZUZETNIH ODLIKA "ZAOVINE" ("Sl. glasnik RS", br. 76/2008)

Član 1

Područje Zaovina stavlja se pod prethodnu zaštitu kao Predeo izuzetnih odlika "Zaovine" (u daljem tekstu: PIO "Zaovine").

Član 2

PIO "Zaovine", stavlja se pod prethodnu zaštitu radi očuvanja veoma bogatog i raznovrsnog biljnog i životinjskog sveta, prirodnih staništa, specifičnih ekosistema i lepote živopisnih predela, radi racionalnog korišćenja prirodnih resursa i očuvanja kvalitne životne sredine. Bogatstvo i raznovrsnost biljnog i životinjskog sveta PIO "Zaovine", ogleda se kroz prisustvo preko 600 vrsta viših biljaka, 14 vrsta riba, 6 vrsta vodozemaca, 5 vrsta gmizavaca, 108 vrsta ptica i 36 vrsta sisara. Veliki broj biljnih i životinjskih vrsta ovog područja ima status prirodnih retkosti zaštićenih na nacionalnom nivou ili status međunarodno značajnih i zaštićenih vrsta.

Na području Zaovina nalaze se tipična i u svetu jedinstvena staništa lokalnog endemita i tercijarnog relikta - Pančićeve omorike (Picea omorika), kao i lokalnog endemita - Pančićevog skakavca (Pyrgomorphulla serbica), koji je u svetskim razmerama prisutan samo na ovom području.

Član 3

PIO "Zaovine" se nalazi u zapadnoj Srbiji, na južnim obroncima planine Tare, u južnom delu opštine Bajina Bašta. Obuhvata delove katastarskih opština Zaovine, Konjska Reka i Rastište na ukupnoj površini od 6.264,59 ha.

Opis granica PIO "Zaovine" sa grafičkim prikazom odštampan je uz ovo rešenje i čini njegov sastavni deo.

Član 4

Zbog posebnih prirodnih i stvorenih vrednosti ovog područja, kao i zbog prioritetne potrebe njegove zaštite, propisuju se mere zaštite prirode i životne sredine u PIO "Zaovine".

Član 5

Na području PIO "Zaovine" zabranjuje se:

U režimu zaštite I stepena:

- korišćenje i degradacija svih prirodnih bogatstava i pojava, kao i sve druge aktivnosti u prostoru, osim naučnih istraživanja i kontrolisane edukacije.

U režimu zaštite II stepena:

- promena namene površina;

- izgradnja svih vrsta objekata, uključujući i privremene objekte za boravak u prirodi, planinarenje, šumarske i objekte koji služe u sportsko-rekreativne svrhe, osim u cilju zaštite i prezentacije prirodnog dobra i funkcionisanja postojećih domaćinstava;

- kampovanje;

- loženje vatre;

- izgradnja infrastrukture i provođenje elektro ili drugih nadzemnih i podzemnih instalacija;

- upotreba hemijskih preparata osim u slučajevima kada se ne mogu zameniti odgovarajućim biološkim preparatima;

- sakupljanje gljiva, lekovitog bilja, šumskih plodova, puževa, žaba i drugih vrsta koje su pod kontrolom korišćenja i prometa;

- izvođenje radova na seči šumskog kompleksa koji mogu izazvati degradiranje i pustošenje šume i ugrožavanje biološke raznovrsnosti;

- lov, osim sanitarnog odstrela i planskih aktivnosti na regulisanju brojnosti divljači;

- napasanje stoke, osim na postojećim pašnjacima;

- sve aktivnosti i radovi koji bi direktno ili indirektno mogli da ugroze prirodne retkosti i njihova staništa.

U režimu zaštite III stepena:

- izvođenje radova koji bi mogli da izmene ili naruše geomorfološke, hidrogeološke i hidrološke karakteristike područja (eksploatacija mineralnih i nemineralnih sirovina, otvaranje pozajmišta zemlje i kamena, odlaganje i deponovanje komunalnog i drugog otpada, odlaganje opasnih i štetnih materija i drugo);

- izgradnja objekata do donošenja planskog akta, osim adaptacije, sanacije i rekonstrukcije već postojećih i izgradnja novih objekata za potrebe seoskog domaćinstva, a u okviru seoskog gazdinstva, kao i onih koji su predviđeni usvojenim programima, planovima i osnovama;

- izgradnja dodatnih infrastrukturnih objekata, osim ako nisu u funkciji efikasnijeg korišćenja postojećih sistema, sa tehnologijom u funkciji zaštite životne sredine i prostora i uz obavezne uslove i mišljenja Zavoda za zaštitu prirode Srbije;

- promena namene šumskih površina, kao i korišćenje šuma bez odgovarajuće doznake;

- izgradnja septičkih jama propusnog tipa;

- deponovanje i skladištenje komunalnog, industrijskog, opasnog i drugog otpada i otpadnih materija;

- ispuštanje otpadnih voda u zemljište i vodotoke;

- kaptiranje izvora i zahvatanje voda mimo procene i uslova Zavoda za zaštitu prirode Srbije;

- otvaranje industrijskih objekata i kapaciteta, stovarišta, magacina, skladišta i sličnih objekata, osim manjih proizvodnih kapaciteta za preradu i skladištenje poljoprivrednih i šumskih proizvoda;

- obavljanje šumarskih, poljoprivrednih, tehničkih i zemljanih radova koji mogu narušiti estetske i druge vrednosti zaštićenog prirodnog dobra ili izazvati eroziju.

Na celom zaštićenom prostoru strogo je zabranjeno:

- uništavanje i sakupljanje biljnih i životinjskih vrsta koje su zaštićene kao prirodne retkosti, vrsta koje se navode u crvenim knjigama i crvenim listama flore i faune;

- uznemiravanje, zlostavljanje, ozleđivanje i iz obesti ubijanje divljih životinja;

- sakupljanje ptičjih jaja;

- unošenje stranih biljnih i životinjskih vrsta;

- nekontrolisano poribljavanje vodotoka i izgradnja ribnjaka;

- razoravanje planinskih pašnjaka i livada;

- svi oblici intervencija na objektima spomeničkog i etno nasleđa kojima se menja ili narušava njihov spoljni izgled ili umanjuje njihova vrednost;

- loženje vatre, osim na mestima određenim za tu namenu.

Član 6

O PIO "Zaovine" stara se Centar za održivi ruralni razvoj "Tara - Biosfera" iz Zaovina.

Član 7

Za sve radove i aktivnosti koje se planiraju na području iz člana 1. ovog rešenja, obavezni su uslovi Zavoda za zaštitu prirode Srbije.

Član 8

Ovo rešenje se donosi na period od jedne godine i stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku RS".

 

OPIS GRANICA PREDELA IZUZETNIH ODLIKA "ZAOVINE"

Početna tačka granice PIO "Zaovine" nalazi se na severu lokaliteta Dikava, na državnoj granici između Republike Srbije i Federacije Bosne i Hercegovine, tačnije, na tački sa koje polazi i granica između Nacionalnog parka "Tara" i KO Zaovine. Od početne tačke, granica se prostire ka jugoistoku prateći državnu granicu Republike Srbije preko vrhova Dikave, zatim preko vrha Janjač (1473 m), preko kote 912 m, južno od Pečenice, preko kote 1214 m (Bojište), preko kote 1170 m (Veliki viš), preko vrhova Crvene stijene i Tetrebice, sve do lokaliteta Bijela lipa. Od lokaliteta Bijela lipa koji se nalazi na tromeđi između Federacije BiH, KO Mokra Gora (opština Užice) i KO Zaovine (opština Bajina Bašta), granica ide na sever-severoistok prateći granicu administrativnih opština Užice i Bajina Bašta sve do kote 989 m (Božurica) i nastavlja granicom opština presecajući Beli Rzav i prateći njegovu pritoku Trešnjicu u pravcu severoistoka preko Mramorka, Nikšića preseda i zapadnih obronaka Miloševca do kote 1337 m (Bijele vode). U nastavku granica PIO "Zaovine" i dalje prati granicu opština Užice i Bajina Bašta, s tim da sa leve strane granice počinje KO Konjska Reka, a sa desne i dalje ostaje KO Mokra Gora. Granica dalje ide preko Guvništa severno kod kote 1310 m, nastavljajući preko kote 1235 m i zapadno od Krajića bare do kote 1282 m (Janjića brdo). Od ove tačke granica se pruža prema zapadu i prati granicu Nacionalnog parka "Tara" preko Sekulića voda (kota 1261 m), Metaljke, kote 1155 m i kote 1214 m do Čemerišta odakle ide delom toka Konjske reke prema jugu do kote 1123 m. Dalje nastavlja ka Kliku (kota 1060 m) i selu Milekići. Od Milekića granica oštro menja pravac ka severozapadu preko Radakovine i izlazi na put koji prolazi preko brane Kruščica tako da jezero pijaće vode ostaje u granicama Nacionalnog parka "Tara", a jezero Zaovine u granicama PIO "Zaovine". Granica dalje nastavlja putem ka Novoj Vežanji preko kote 1022 m, zatim skreće ka jugu preko Krive Strane i kote 862 m, a nakon toga ka zapadu do rečice Vežanje gde nastavlja uzvodno do kote 938 m u smeru zapada do vrha Borovnjak (kota 1219 m). Od Borovnjaka nastavlja južno, putem ka Donjim Karaklijama, a zatim putem ka Gornjim Karaklijama u pravcu zapada i dalje nastavlja na zapad, pa severozapad, prateći i dalje granicu Nacionalnog parka "Tara" severno od vrha Kamalj (kota 1353 m) do početne tačke opisa granica.