PRAVILNIKO PRIMENI TROŠKOVNOG PRINCIPA, ODVOJENIH RAČUNA I IZVEŠTAVANJU OD STRANE TELEKOMUNIKACIONIH OPERATORA SA ZNAČAJNIM TRŽIŠNIM UDELOM("Sl. glasnik RS", br. 103/2008) |
Ovim pravilnikom se uređuju:
- načela, modeli i osnovna metodologija obračuna troškova i učinaka sa kalkulacijom cena koštanja svih vrsta konačnih učinaka (tržišnih usluga) javnog telekomunikacionog operatora sa značajnim tržišnim udelom (u daljem tekstu: Operator);
- načela i pravila za primenu odvojenih računa prihoda, rashoda, dobitka ili gubitka, imovine i obaveza po vrstama tržišnih usluga, u delu koji uslugama neposredno pripadaju ili se na njih mogu alocirati (računovodstvo po segmentima);
- načela i pravila za obračun troškova kapitala po vrstama tržišnih usluga (konačnih učinaka) i formiranje predloga prodajnih cena Operatora;
- materijalna i formalna sadržina, način i rokovi dostavljanja zvaničnih i internih finansijskih izveštaja Republičkoj agenciji za telekomunikacije (u daljem tekstu: Agencija).
Ciljevi ovog pravilnika su da se njegovom primenom, za potrebe Agencije i Operatora obezbedi:
- odgovarajuća poslovno-finansijska informaciona podloga za planiranje i kontrolu aktivnosti usmerenih na stvaranje i očuvanje odnosa na tržištu telekomunikacionih usluga u skladu sa odgovarajućim propisima;
- pouzdane informacije o troškovima, prihodima, dobicima (ili gubicima) i imovini (angažovanom kapitalu) po vrstama tržišnih usluga javnih telekomunikacionih operatora sa značajnim tržišnim udelom na način kao da te usluge proizvode i prodaju posebna pravna lica, a u svrhu utvrđivanja posebnog tarifnog režima za usluge pod isključivom poslovnom nadležnošću navedenog operatora po metodu "troškovi plus", odnosno jedinični troškovi takvih usluga uvećani za odgovarajući prinos na kapital angažovan u proizvodnji i prodaji usluga, uz uvažavanje opravdanih poslovnih interesa operatora, zaštitu interesa korisnika usluga i sprečavanje troškovnog ili cenovnog subvencionisanja između usluga sa značajnim tržišnim učešćem operatora i njegovih usluga za slobodno konkurentsko tržište;
- potpuni sistem pouzdanih, proverljivih i transparentnih kalkulacija delimičnih učinaka (internih usluga) centara troškova, odnosno vrsta ili grupa aktivnosti čiji se troškovi interno realociraju, i konačnih učinaka (tržišnih usluga) Operatora;
- obaveza formiranja odgovarajućeg internog obračunskog sistema, pre svega Obračuna troškova i učinaka (klasa 9 Kontnog okvira), ali i odgovarajućih analitičkih aspekata (odvajanja računa imovine i obaveza, odnosno angažovanog kapitala) u Finansijskom računovodstvu, kao i obaveza usaglašavanja tog sistema sa Agencijom i njegove dostupnosti Agenciji.
1.3. Načela i modeli obračuna troškova i učinaka sa kalkulacijom
Obračun troškova i učinaka s kalkulacijom, odnosno primena troškovnog principa i odvojenih računa po vrstama telekomunikacionih usluga kod Operatora koji pruža više vrsta javnih telekomunikacionih usluga zasniva se na sledećim načelima:
- načelo potpunosti, se odnosi na obračun i izveštajno iskazivanje svih primarnih i sekundarnih troškova i priznatih učinaka po svim centrima (mestima) troškova, odnosno po svim aktivnostima ili grupama aktivnosti, i po svim nosiocima troškova (tržišnim uslugama), u smislu obuhvatanja i izveštajnog iskazivanja prihoda, rashoda i rezultata po svim tržišnim uslugama i/ili po geografskim područjima ako operator i Agencija tako odluče i u smislu obuhvatanja i izveštajnog iskazivanja angažovanog kapitala, merenog vrednošću angažovane imovine, po svim vrstama tržišnih usluga, iskazujući pri svemu tome uvek i nealocirane iznose i ukupne iznose za Operatora;
- načelo korelacije, se odnosi na stavljanje u odnos prihoda perioda ostvarenih prodajom tržišnih usluga (fakturisane realizacije) s pripadajućim rashodima u istom periodu;
- načelo uzročnosti, se odnosi na što tačnije zaračunavanja troškova nosiocima troškova, odnosno tržišnim uslugama Operatora koje su ih izazvale, bilo neposredno (direktni troškovi konačnih učinaka), bilo posredno preko mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti (opšti troškovi sa stanovišta nosilaca troškova, odnosno tržišnih usluga operatora), što podrazumeva uzročnu alokaciju primarnih troškova ove vrste po mestima troškova, odnosno aktivnostima ili grupama aktivnosti, neposredno kada je pripadnost troškova tim obračunskim jedinicama poznata ili posredno pomoću odgovarajućih ključeva, kao i uzročnu realokaciju sekundarnih troškova (vrednosti internih učinaka, odnosno usluga) između mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti;
- načelo konzistentnosti, se odnosi na vremenski dosledne primene odabranih procedura obračuna troškova i učinaka, kako bi bila obezbeđena međuperiodična uporedivost podataka i pouzdano zaključivanje na osnovu njih, što ne isključuje otvorenost sistema za izvodljive i između Agencije i operatora usaglašene obračunske inovacije;
- načelo transparentnosti, se odnosi na periodično i godišnje izveštavanje Agencije od strane operatora o anagažovanom kapitalu, prihodima, rashodima i rezultatima po vrstama tržišnih usluga, čime se pruža Agenciji mogućnost pravovremenog sprečavanja eventualnih pojava monopolskog ponašanja u formiranju cena, kao i mogućnost odgovarajućeg poznavanja poslovanja operatora u cilju preduzimanja aktivnosti pospešivanja razvoja Operatora;
- načelo proverljivosti podataka, se odnosi na zasnovanost svih izveštaja Operatora za potrebe Agencije na primenjenom računovodstvenom sistemu Operatora, uključujući verodostojne dokumentacione podloge i zaštićena softverska rešenja, uz mogućnost pristupa stručnih službi Agencije tom sistemu u kontrolne svrhe;
- načelo izvodljivosti, se odnosi na postupno uvođenja mogućih modela i procedura obračuna troškova i učinaka u računovodstveni informacioni sistem Operatora, s obzirom na obimnost i složenost takvog poduhvata;
- načelo multiciljnosti (višeciljnosti) se odnosi na postavljanje modela i procedura primene troškovnog principa i izveštavanja po segmentima (vrstama usluga) kao rešenja usmerenog istovremeno na informacione potrebe Agencije i menadžmenta multiservisnog Operatora;
- načelo poverljivosti informacija, se odnosi na obavezu Agencije da pribavljene podatke putem izveštaja o troškovima, kalkulacija cena usluga i izveštaja o angažovanom kapitalu, prihodima, rashodima i rezultatima po vrstama usluga može koristiti samo u cilju ukidanja antikonkurentskog ponašanja;
- načelo kooperativnosti, se odnosi na potpuno poverenje, otvorenost i saradnju Operatora i Agencije u primeni troškovnog principa i odvojenih računa stanja i uspeha Operatora po vrstama prodajnih usluga.
Definicije sadržane u ovom pravilniku imaju sledeća značenja:
Obračun troškova i učinaka je deo računovodstvenog informacionog sistema posvećen analitičkom praćenju troškova, prihoda i uspeha u cilju obezbeđenja pouzdanih podloga za kalkulacije cena koštanja učinaka, kontrolu troškova i odvajanje računa uspeha po vrstama usluga i, po potrebi, geografskim područjima;
Učinci su rezultati poslovnih aktivnosti preduzeća i delova preduzeća;
Konačni učinci su proizvodi i usluge preduzeća namenjeni eksternom tržištu ili aktiviranju (uključivanju u imovinu) i potrošnji u samom preduzeću, za potrebe stvaranja budućih učinaka;
Delimični učinci su rezultati poslovnih aktivnosti organizacionih delova preduzeća namenjeni neposredno konačnim učincima ili drugim organizacionim delovima za potrošnju u periodu njihovog stvaranja (interni učinci);
Nosioci troškova (NT) ili objekti troškova su konačni učinci preduzeća;
Kalkulacija je jedinični obračun troškova konačnih i delimičnih učinaka;
Mesto troškova (MT) ili centar troškova je skup srodnih, odnosno homogenih poslova objedinjenih kao uži organizacioni deo preduzeća, sektora, funkcije, geografskog područja i sl. za koji se obračunavaju troškovi i delimični učinci u cilju pouzdanosti kalkulacija konačnih učinaka preduzeća (nosilaca troškova), kontrole troškova i odvajanja računa uspeha po vrstama usluga;
Prethodna mesta troškova su ona mesta troškova koja u celini ili prevashodno daju svoje učinke (interne usluge) drugim mestima troškova koja ih troše u istom periodu, s tim što mogu imati nosioce troškova ako proizvode učinke koji se aktiviraju za sopstvene potrebe preduzeća (na primer investicioni radovi u sopstvenoj režiji);
Konačna mesta troškova su ona mesta troškova koja u celini ili prevashodno daju svoje učinke (usluge) konačnim učincima preduzeća (nosiocima troškova), s tim što mogu deo svojih učinaka davati drugim mestima troškova kao interne učinke (usluge);
Aktivnosti su analitičke deskripcije (obračunski proizvodi raščlanjavanja) poslova preduzeća koje se koriste za potrebe ustrojstva obračuna troškova po aktivnostima (ABC - Activity Based Costing);
Grupa aktivnosti (GA) je skup srodnih aktivnosti formiran po kriterijumu homogenosti opštih troškova u smislu mogućnosti pronalaženja zajedničkog ključa ("cost driver") za dalju alokaciju troškova;
Konvencionalni (funkcionalni) pristup obračunu troškova je dvostepeni obračun po kome se u prvom stepenu vrši izbor mesta troškova, direktni troškovi dodeljuju nosiocima troškova, opšti troškovi dodeljuju mestima troškova, vrši interna realokacija troškova prethodnih mesta troškova i utvrđivanje kvota (stopa) troškova konačnih mesta po njihovim jedinicama učinaka (ključevima, cost driver-ima), a u drugom stepenu troškovi ovih poslednjih mesta troškova dodeljuju konačnim učincima (proizvodima i uslugama) preduzeća, primenom kvota (stopa) troškova konačnih mesta troškova na količinu utrošenih njihovih učinaka (ključeva) od strane pojedinih nosilaca troškova (proizvoda i usluga);
Obračun troškova po aktivnostima (ABC - Activity Based Costing) je dvostepeni obračun troškova po kome se u prvom stepenu identifikuju aktivnosti, direktni troškovi dodeljuju nosiocima troškova, opšti troškovi dodeljuju aktivnostima, srodne aktivnosti povezuju u grupe aktivnosti, formiraju homogeni pulovi opštih troškova i obračunavaju kvote (stope) pulova opštih troškova po jedinici učinka (ključu, cost driver-u), a u drugom stepenu zaračunavaju opšti troškovi nosiocima troškova (proizvodima i uslugama preduzeća) primenom kvota (stopa) troškova pojedinih pulova na količinu utrošenih resursa (učinaka, ključeva) od strane pojedinih proizvoda i usluga, i sve to u cilju tačnijih kalkulacija proizvoda i usluga preduzeća, s obzirom na veći broj aktivnosti od broja mesta troškova i upotrebu većeg broja ključeva (cost driver-a) u odnosu na konvencionalni obračun troškova;
Primarni troškovi su novčani izraz trošenja svih materijalnih i nematerijalnih činilaca poslovnog procesa preduzeća, kao i obavezni porezi i doprinosi preduzeća nezavisni od njegovog rezultata, koji se obuhvataju i iskazuju po vrstama utrošenih resursa za preduzeće u celini, u cilju obezbeđenja podataka za izradu bilansa uspeha preduzeća, za analitički obračun troškova i učinaka sa kalkulacijom i za odvajanje računa uspeha po vrstama proizvedenih i prodatih usluga;
Sekundarni troškovi su novčani izraz trošenja internih učinaka (usluga) prethodnih mesta troškova ili aktivnosti, odnosno grupa aktivnosti, od strane drugih mesta troškova ili aktivnosti, odnosno grupa aktivnosti;
Direktni troškovi (DT) su oni primarni troškovi za koje se pouzdano zna kojim nosiocima troškova (proizvodima i uslugama) preduzeća pripadaju i za njih se na osnovu dokumenta o nastanku troška neposredno vezuju;
Opšti troškovi (OT) su oni primarni troškovi koji su zajednički za dva ili više nosilaca troškova te se u cilju njihove konačne alokacije na nosioce troškova moraju prethodno obračunavati po mestima troškova ili aktivnostima, odnosno grupama aktivnosti, s tim što se za njih mogu vezivati neposredno (direktno) ili posredno (indirektno) pomoću ključeva;
Obračun istorijskih troškova (Historical Cost Accounting - HCA) je sistem obračuna koji u svim fazama obračuna koristi stvarno nastale troškove preduzeća u toku obračunskog perioda, što je vidljivo uvidom u sistem i na njemu zasnovane izveštaje;
Potpuno alocirani troškovi (Fully Allocated Costs - FAC) je vrednosni koncept koji zahteva da svi troškovi preduzeća za obračunski period budu raspoređeni (ukalkulisani u cenu koštanja) po svim nosiocima troškova (proizvodima i uslugama) preduzeća, kako onim koji idu na eksterno tržište prodaje, tako i onim koji podležu obavezi aktiviranja za sopstvene potrebe preduzeća;
Kapital predstavlja zbir sopstvenog kapitala i pozajmljenog kapitala;
Sopstveni kapital predstavlja zbir osnovnog kapitala, rezervi, revalorizacionih rezervi i neraspoređenog dobitka, umanjen za neuplaćeni upisani kapital i eventualni gubitak;
Pozajmljeni kapital predstavlja dugove, odnosno ukupne obaveze preduzeća sa kamatama;
Imovinu preduzeća predstavlja poslovna (operativna) imovina po osnovu koje nastaju poslovni (operativni) troškovi i preduzeće ostvaruje poslovne (operativne) prihode;
Direktna imovina (DI) je ona poslovna imovina za koju se pouzdano zna za koju vrstu nosilaca troškova (proizvoda i usluga) preduzeća je angažovana te se, u razdvajanju računa stanja po uslugama kao da ih obavljaju posebna pravna lica, za njih neposredno vezuje;
Indirektna imovina (II) je ona poslovna imovina koja je zajednička za dva ili više nosilaca troškova (proizvoda i usluga) preduzeća te se, prilikom odvajanja računa imovine po vrstama usluga, na njih raspoređuje pomoću odabranih ključeva;
Troškovi kapitala predstavljaju zbir razumnog ciljnog prinosa (dobitka) na sopstveni kapital i neto finansijskih rashoda preduzeća (finansijski rashodi umanjeni za finansijske prihode, po isključenju učešća u dobitku i gubitku povezanih pravnih lica i zajedničkih ulaganja, kao i pripadajućih rashoda finansiranja učešća u kapitalu tih entiteta);
Ponderisani prosečni troškovi kapitala (Weighted Average Cost of Capital - WACC) su prosečni troškovi sopstvenog kapitala i dugova ponderisani učešćem sopstvenog kapitala i dugova u ukupnom kapitalu;
Stopa prinosa na nerizična ulaganja je kamatna stopa za koju se pretpostavlja da može biti ostvarena investiranjem u finansijske instrumente bez rizika, uobičajeno državne dugovne hartije od vrednosti;
Telekomunikacioni operator je javni telekomunikacioni operator koga je Agencija svojom odlukom utvrdila kao operatora sa značajnim tržišnim udelom, u skladu sa odgovarajućim odredbama Zakona o telekomunikacijama (u daljem tekstu: Zakon);
Regulisane usluge su telekomunikacione usluge koje pruža javni telekomunikacioni operator, koji je odlukom Agencije utvrđen za operatora sa značajnim tržišnim udelom za pružanje te vrste telekomunikacione usluge.
1.5. Modeli obračuna troškova i učinaka
Polazeći od međunarodne prakse i obračunske sposobnosti Operatora, Agencija će u zavisnosti od ispunjenosti odgovarajućih uslova, kontrolisati primenu tri modela obračuna troškova i učinaka, odnosno troškovnog principa, i to:
- model istorijskih (stvarnih) troškova,
- model tekućih (reprodukcionih) troškova i
- model dugoročnih inkrementalnih troškova.
U smislu ovog pravilnika, modeli obračuna troškova i učinaka, odnosno primene troškovnog principa, u skladu sa načelom izvodljivosti, predstavljaju razvojne faze u tom domenu.
2. MODEL ISTORIJSKIH (STVARNIH) TROŠKOVA
Osnovu za obračun po modelu istorijskih troškova predstavljaju stvarno nastali primarni troškovi Operatora u toku obračunskog perioda, izmereni i obuhvaćeni u Finansijskom računovodstvu na računima Klase 5 - Rashodi, prema zvaničnom Kontnom okviru i na njemu zasnovanom Kontnom planu preduzeća ("top-down" metod).
Za potrebe preuzimanja stvarno nastalih primarnih troškova i rashoda iz Finansijskog računovodstva u Obračun troškova i učinaka i njihov dalji obračunski tretman razlikuju se njihove četiri grupe, i to:
- nabavna vrednost prodate robe (grupa računa 50);
- troškovi poslovanja (operativni troškovi), koji sadrže: troškove materijala, troškove zarada sa naknadama zarada i drugim ličnim troškovima, troškove proizvodnih usluga, troškove amortizacije, troškove rezervisanja i nematerijalne troškove (grupe računa 51 - 55);
- finansijski rashodi (grupa računa 56);
- drugi rashodi, koji uključuju: ostale rashode, rashode po osnovu obezvređenja imovine i gubitak poslovanja koje se obustavlja (grupe računa 57 - 59).
Razlikovanje grupa troškova i rashoda iz člana 6. pravilnika uslovljeno je informacionim potrebama kalkulacije prodajnih cena usluga i analize i internog izveštavanja Agencije i menadžmenta operatora o dobitnosti prodatih usluga i preduzeća u celini, odnosno razdvajanja računa po vrstama usluga kao da ih pružaju posebna pravna lica.
Kalkulacija prodajnih cena usluga Operatora, iz člana 6. pravilnika uključuje operativne troškove usluga i pripadajuće prosečne ponderisane troškove kapitala, koji se sastoje od troškova sopstvenog kapitala i troškova pozajmljenog kapitala obračunatih na način koji je utvrđen ovim pravilnikom.
Nabavna vrednost prodate trgovačke robe ima svoje posebne prihode od prodaje robe i ne uključuje se u operativne troškove mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti niti u kalkulaciju prodajnih cena telekomunikacionih usluga.
Finansijski rashodi se uključuju u kalkulaciju telekomunikacionih usluga putem troškova pozajmljenog kapitala te u svrhu formiranja prodajnih cena usluga ne mogu biti uključeni u operativne troškove.
Drugi rashodi, odnosno ostali rashodi, rashodi po osnovu obezvređenja imovine i gubitak poslovanja koje se obustavlja ne pripadaju operativnim troškovima te ih operator može, delimično ili u celini, uključiti u kalkulaciju prodajnih cena usluga kao posebne rashodne stavke ako oni nisu, kao poslovno-finansijski rizici, uključeni u kalkulativne troškove sopstvenog (vlasničkog) kapitala i ako je za takav postupak prethodno dobijena saglasnost Agencije.
U internom finansijskom izveštaju o dobitnosti (ostvarenom uspehu) usluga i preduzeća u celini, odnosno internom bilansu uspeha, iz člana 8. ovog pravilnika, obezbeđuju se odvojeni podaci o:
- bruto dobitku ili gubitku operatora po osnovu prometa trgovačke robe, odnosno ostvarenoj trgovačkoj marži u trgovinskoj delatnosti operatora;
- poslovnom dobitku ili gubitku trgovinske delatnosti, pojedinih telekomunikacionih usluga i preduzeća u celini, po pokriću operativnih troškova iz prihoda od prodaje robe i usluga;
- redovnom dobitku ili gubitku trgovinske delatnosti, pojedinih telekomunikacionih usluga i preduzeća u celini po pokriću stvarnih neto finansijskih rashoda, odnosno po uključivanju finansijskih rashoda i finansijskih prihoda u obračun periodičnog rezultata (uspeha);
- neto dobitku ili gubitku preduzeća po pokriću drugih rashoda (ostalih rashoda, rashoda po osnovu obezvređenja imovine i gubitka poslovanja koje se obustavlja) ili/i po pojedinim uslugama ukoliko se ti rashodi, delimično ili u celini, alociraju na prodate usluge.
U skladu sa ciljevima obezbeđenja informacionih podloga za:
- kalkulacije prodajnih cena i kontrolu ostvarenja utvrđene politike prodajnih cena i
- razdvajanja računa po vrstama usluga, odnosno analize i izveštavanja Agencije i poslovodstva Operatora,
integralna primena troškovnog principa po modelu stvarnih (istorijskih) troškova podrazumeva:
- odgovarajuće raščlanjavanje prihoda po vrstama usluga;
- odgovarajuću alokaciju primarnih troškova, odnosno rashoda preduzeća;
- internu realokaciju troškova između mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti (obračun sekundarnih troškova, tj. obračun učinaka prethodnih mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti realokacijom njihovih troškova na konačna mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti);
- alokaciju troškova konačnih mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti po vrstama tržišnih usluga, odnosno konačni obračun nosilaca (objekata) troškova;
- izradu kalkulacija jediničnih troškova (cena koštanja po jedinici) tržišnih usluga;
- obračun ponderisanih prosečnih troškova kapitala i njihovu alokaciju (zaračunavanje) po vrstama tržišnih usluga, sa formiranjem ciljnih prodajnih cena tih usluga.
Prihodi Operatora se raščlanjavaju po grupama i vrstama prihoda onako kako je to predviđeno propisanim Kontnim okvirom za privredna društva i Kontnim planom preduzeća, razvijenim na način da se obezbedi odvajanje računa po vrstama usluga kao da ih pružaju posebna pravna lica.
U okviru poslovnih prihoda:
- prihodi od prodaje robe predstavljaju direktne prihode trgovinskih aktivnosti preduzeća i za njih se neposredno vezuju;
- prihodi od prodaje proizvoda i usluga predstavljaju direktne prihode pojedinih tržišnih usluga operatora i za njih se neposredno vezuju;
- prihodi od aktiviranja robe i učinaka predstavljaju direktne prihode trgovinskih aktivnosti preduzeća i pojedinih usluga operatora i za njih se neposredno vezuju;
- prihodi od premija, subvencija, dotacija, donacija i drugi poslovni prihodi se:
1. neposredno vezuju za trgovinske aktivnosti Operatora i pojedine telekomunikacione usluge ako predstavljaju njihove direktne prihode;
2. alociraju na trgovinske aktivnosti Operatora i pojedine telekomunikacione usluge pomoću odgovarajućih ključeva, ako su njima zajednički uslovljeni;
3. ostaju nealocirani prihodi Operatora, ako su uslovljeni drugim aktivnostima preduzeća.
Finansijski prihodi predstavljaju prihode preduzeća kao celine i ostaju među nealociranim prihodima, osim u slučaju pojave posebnih finansijskih prihoda trgovinskih aktivnosti i pojedinih telekomunikacionih usluga koji bi bili na njih alocirani.
Drugi prihodi, odnosno ostali prihodi, prihodi od usklađivanja vrednosti imovine i dobitak poslovanja koje se obustavlja, predstavljaju prihode Operatora kao celine i ostaju nealocirani, osim ako se među njima pojave posebni prihodi trgovinskih aktivnosti i pojedinih telekomunikacionih usluga koji bi bili na njih alocirani.
2.3. Alokacija primarnih troškova, odnosno rashoda preduzeća
Alokacija primarnih troškova, odnosno rashoda operatora sa značajnim tržišnim udelom, izmerenih i obuhvaćenih prethodno u Finansijskom računovodstvu Operatora, vrši se preuzimanjem troškova, odnosno rashoda u Obračun troškova i učinaka, poštujući pri tom načelo potpunosti i načelo uzročnosti.
Nabavna vrednost prodate robe predstavlja direktni rashod trgovinskih aktivnosti Operatora, odnosno prodate trgovačke robe i za nju se neposredno vezuje.Operativni troškovi se:
- vezuju neposredno za nosioce troškova, odnosno trgovinske aktivnosti, pojedine telekomunikacione usluge Operatora i druge aktivnosti preduzeća, u delovima u kojima predstavljaju njihove direktne troškove;
- prethodno vezuju za mesta troškova (u uslovima funkcionalnog pristupa obračunu troškova), odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti (u uslovima primene obračuna troškova po aktivnostima, odnosno ABC - Activity Based Costing), u delovima u kojima predstavljaju opšte troškove sa stanovišta nosilaca troškova, odnosno trgovinskih aktivnosti i pojedinih telekomunikacionih usluga Operatora, kojima će, pomoću odabranih i sa Agencijom prethodno usaglašenih ključeva, biti zaračunati u fazi konačnog obračuna nosilaca troškova;
- ostaju i iskazuju se kao nealocirani operativni troškovi preduzeća, u delovima u kojima se neposredno ili po odgovarajućim ključevima odnose na druge opšte aktivnosti preduzeća (na primer, aktivnosti vezane za upravno-administrativne i druge aktivnosti iz odnosa sa zavisnim preduzećima).
Finansijski rashodi, kao posebna grupa rashoda, odnosno troškova:
- vezuju se neposredno za trgovinske aktivnosti i pojedine telekomunikacione usluge operatora u delovima u kojima predstavljaju njihove direktne rashode (troškove) finansiranja;
- alociraju se na trgovinske aktivnosti i pojedine telekomunikacione usluge operatora po ključu angažovane imovine (sredstava, odnosno kapitala) koji se koristi pri obračunu prosečnih ponderisanih troškova kapitala za potrebe formiranja prodajnih cena usluga operatora sa značajnim tržišnim učešćem;
- ostaju i iskazuju kao nealocirani finansijski rashodi (troškovi) u delu u kome se odnose na finansiranje drugih aktivnosti preduzeća (aktivnosti nepovezane sa nabavkom i prodajom trgovinske robe i proizvodnjom i prodajom telekomunikacionih usluga) iz pozajmljenih izvora finansiranja.
Drugi rashodi, odnosno ostali rashodi, rashodi po osnovu obezvređenja imovine i gubitak poslovanja koje se obustavlja, se:
- vezuju neposredno za trgovinske aktivnosti i pojedine telekomunikacione usluge u delovima u kojima predstavljaju njihove direktne rashode;
- alociraju po unapred utvrđenim ključevima na trgovinske aktivnosti i pojedine telekomunikacione usluge ukoliko su zajednički njima uslovljeni;
- ostaju i iskazuju kao nealocirani rashodi preduzeća u preostalim njihovim delovima.
2.4. Interna realokacija operativnih troškova
Konačni izazivači operativnih troškova su konačni učinci Operatora (nosioci troškova), odnosno trgovinske aktivnosti preduzeća, telekomunikacione usluge i druge aktivnosti preduzeća kao celine.
Direktni operativni troškovi nosilaca troškova se neposredno vezuju za trgovinske aktivnosti preduzeća, pojedine telekomunikacione usluge i druge aktivnosti preduzeća.
Indirektni (opšti) operativni troškovi sa stanovišta nosilaca prethodno se vezuju za mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti, i to:
- kao njihovi direktni troškovi neposrednim vezivanjem ili
- kao njihovi indirektni (opšti) troškovi pomoću prethodno odabranih i sa Agencijom usaglašenih ključeva.
Mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti Operatora, sa stanovišta odnosa prema nosiocima troškova, dele se na:
- pomoćna (prethodna) mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti;
- konačna mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti čiji se učinci prevashodno odnose na nosioce troškova (povezane aktivnosti sa nosiocima troškova), ali i na druga konačna mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti (na primer na mesta troškova, odnosno aktivnosti elemenata mreže);
- konačna mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti čiji se učinci odnose isključivo na nosioce troškova kao konačne učinke operatora (na primer mesta troškova, odnosno aktivnosti elemenata mreže).
Interna realokacija operativnih troškova mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti vrši se:
- prenosom ostvarenih učinaka pomoćnih (prethodnih) mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti po ceni koštanja (jediničnim operativnim troškovima) tih učinaka na druga pomoćna mesta troškova ili aktivnosti, ukoliko za tim obračunska potreba postoji, i na konačna mesta troškova, odnosno aktivnosti, ili samo na ova poslednja ako to ne protivureči načelu uzročnosti, a u skladu je s načelom izvodljivosti (racionalnosti) obračuna troškova;
- prenosom dela učinaka konačnih mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti na druga konačna mesta troškova po ceni koštanja (jediničnim operativnim troškovima) tih učinaka, ukoliko ima interne razmene učinaka između konačnih mesta troškova odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti.
Za jedinicu mere učinka mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti u smislu ovog člana pravilnika može biti odabrana bilo koja podobna fizička jedinica mere ili jedinica odabranog ključa za internu realokaciju opštih operativnih troškova, što je predmet prethodnog utvrđivanja i usaglašavanja sa Agencijom i kasnije dosledne primene, ali i moguće usaglašene promene u cilju unapređenja interne realokacije operativnih troškova.
2.5. Alokacija opštih operativnih troškova na nosioce troškova
Nosioci troškova, odnosno konačni učinci operatora sa značajnim tržišnim udelom su:
- trgovinske aktivnosti ukoliko ih Operator ima;
- telekomunikacione usluge namenjene tržištu slobodne konkurencije;
- telekomunikacione usluge sa ekskluzivnim ili značajnim tržišnim udelom (usluge pod kontrolom Agencije);
- druge aktivnosti preduzeća (na primer, aktivnosti preduzeća iz odnosa sa zavisnim preduzećima, razne druge aktivnosti preduzeća koje nisu uslovljene pomenutim identifikovanim nosiocima troškova i sl., čiji se prihodi, operativni troškovi i rashodi tretiraju nealociranim na trgovinske aktivnosti i pojedine telekomunikacione usluge).
U fazi alokacije primarnih operativnih troškova direktni operativni troškovi su neposredno vezani za nosioce troškova kojima pripadaju, a njihovi zajednički troškovi su alocirani na mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti u cilju njihovog što tačnijeg konačnog vezivanja za odgovarajuće nosioce troškova (konačne učinke preduzeća).
U fazi interne realokacije operativnih troškova ukupni iznos opštih operativnih troškova nalazi se na konačnim mestima troškova, odnosno aktivnostima ili grupama aktivnosti, odakle treba da se alociraju na nosioce troškova, odnosno na trgovinske aktivnosti preduzeća, pojedine telekomunikacione usluge i druge aktivnosti preduzeća, što je konačni obračun nosilaca troškova po operativnim troškovima.
Alokacija opštih operativnih troškova sa konačnih mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupa aktivnosti na nosioce troškova vrši se:
- neposrednim vezivanjem za pojedine nosioce troškova ukoliko se učinci (dakle i operativni troškovi) konačnog mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti, odnose samo na jedan konačni učinak preduzeća (tržišnu uslugu operatora);
- posrednim vezivanjem pomoću unapred odabranih i sa Agencijom usaglašenih ključeva ukoliko su učinci (dakle i operativni troškovi) konačnog (s tržišnim uslugama povezanog) mesta troškova, odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti zajednički (opšti) troškovi za više nosilaca troškova (konačnih tržišnih učinaka, odnosno usluga preduzeća).
Konačni obračun nosilaca troškova po operativnim troškovima rezultuje ukupnom cenom koštanja po vrstama konačnih učinaka (tržišnih usluga) operatora, sa dve najvažnije informacione namene, i to:
- da se u okviru Obračuna troškova i učinaka, prenosom punih (i direktnih i opštih) operativnih troškova nosilaca troškova na odgovarajuće račune rashoda prodatih usluga, predviđene propisanim Kontnim okvirom za privredna društva i Kontnim planom preduzeća, obezbede odgovarajuće informacione podloge za razdvajanje računa uspeha (prihoda, rashoda i dobitka ili gubitka) po vrstama usluga kao da ih proizvode posebna pravna lica, kako je to određeno ovim pravilnikom na osnovu odgovarajućeg međunarodnog i domaćeg pravnog okvira;
- da se u okviru Obračuna troškova i učinaka obezbede informacione podloge za kalkulacije jediničnih cena koštanja za svaku vrstu tržišnih usluga operatora.
2.6. Kalkulacija jediničnih troškova telekomunikacionih usluga
Kalkulacije jediničnih troškova telekomunikacionih usluga Operatora od posebnog su informacionog značaja za poslovodstvo Operatora i Agenciju, s obzirom da one obezbeđuju glavne informacione podloge za formulisanje politike prodajnih cena i njihovo operativno formiranje, te otuda zahtev da one budu zasnovane na dovoljno razuđenom (analitičkom) i sa Agencijom usaglašenom Obračunu troškova i učinaka, odnosno u najvećoj racionalnoj meri saglasne sa načelom uzročnosti u povezivanju troškova sa konačnim učincima (tržišnim uslugama operatora).
Operator sa značajnim tržišnim udelom priprema i Agenciji, u rokovima određenim ovim pravilnikom, dostavlja kalkulacije jediničnih troškova za sve tržišne usluge, s ciljem obezbeđenja potpunih i pouzdanih informacionih podloga, odnosno neophodnih dokaza da Operator ne vrši troškovno subvencionisanje jednih na račun drugih telekomunikacionih usluga.
Predmet kalkulacija jediničnih troškova telekomunikacionih usluga su operativni troškovi iskazani:
- po vrstama primarnih troškova preduzeća predviđenim zvaničnim Kontnim okvirom za privredna društva ili detaljnije prema Kontnom planu preduzeća u delu za obuhvatanje primarnih troškova (Klasa 5);
- ili po drukčije grupisanim operativnim troškovima u saglasnosti sa Agencijom;
- uvek u ukupnom iznosu i po jedinici konačnog učinka (telekomunikacione usluge), pri čemu zbir ukupnih operativnih troškova iz svih kalkulacija konačnih učinaka (tržišnih usluga) operatora mora odgovarati ukupnim operativnim troškovima zaračunatim svim telekomunikacionim uslugama kao nosiocima troškova;
- i uvek označeni, odnosno raščlanjeni kao direktni i opšti troškovi.
Izuzetno od stava 1. ovog člana u kalkulacije jediničnih troškova telekomunikacionih usluga mogu biti uključeni delovi drugih rashoda koji se odnose na pojedine usluge, pod uslovom da nisu putem stope na ime poslovno-finansijskih rizika uključeni u ponderisane prosečne troškove kapitala i da je takav kalkulacioni postupak usaglašen sa Agencijom.
2.7. Obračun troškova kapitala i formiranje predloga prodajnih cena telekomunikacionih usluga
Kontrolisane cene telekomunikacionih usluga formiraju se:
- doslednom primenom troškovnog principa,
- dopunjenog rezultatima postepenog otklanjanja dispariteta cena na domaćem tržištu u odnosu na zemlje u okruženju, za uporedive usluge,
- polazeći od usaglašene politike cena između Agencije i operatora zasnovane na zahtevima zaštite interesa korisnika usluga i obezbeđenja materijalne podloge razvoja telekomunikacionih operatora sa značajnim tržišnim udelom.
Primena troškovnog principa u formiranju cena telekomunikacionih usluga pod posebnim tarifnim režimom (regulisanih cena telekomunikacionih usluga od strane Agencije) po modelu istorijskih troškova:
- polazi od kalkulacija stvarnih jediničnih troškova takvih usluga za protekli izveštajni period, proisteklih iz integralnog sistema kalkulacija svih tržišnih usluga Operatora kako je to određeno ovim pravilnikom;
- na šta se zatim dodaju pripadajući prosečni ponderisani troškovi kapitala regulisanim uslugama, obračunati u razumnoj meri.
Formiranje cena regulisanih telekomunikacionih usluga iz stava 1. ovog člana je prema sledećem obrascu:
R = O + (V – D)r,
u kome simboli imaju sledeće značenje:
R = ciljni prihod,
O = operativni troškovi,
V = bruto vrednost ukupne angažovane imovine (sredstava),
D = kumulativna depresijacija (amortizacija) stalne imovine,
V - D = angažovana ukupna imovina umanjena za dotadašnju amortizaciju (investiciona osnova za primenu stope prinosa, odnosno stope troškova kapitala)
r = stopa prinosa na angažovanu imovinu (stopa troškova kapitala).
Stopa prinosa na angažovanu imovinu (kapital) predstavlja prosečnu ponderisanu cenu kapitala Operatora obračunatu primenom obrasca:
WACC = |
Rs |
x |
E |
+ Rd x |
D |
, |
1 - T |
(D + E) |
(D + E) |
u kome simboli imaju sledeće značenje:
Rs = stopa troškova sopstvenog kapitala
Rd = stopa troškova pozajmljenog kapitala
D = ukupni iznos obaveza sa kamatama
E = equity (sopstveni kapital)
T = stopa poreza na dobit.
Stopa troškova sopstvenog kapitala obuhvata ciljnu stopu prinosa na nerizična ulaganja i adekvatnu stopu na ime poslovno-finansijskih rizika preduzeća.
Stopa troškova pozajmljenog kapitala obračunava se stavljanjem u odnos efektivnih neto finansijskih rashoda, odnosno finansijskih rashoda preduzeća umanjenih za finansijske prihode, sa ukupnim obavezama preduzeća.
Tretman poslovno-finansijskih rizika u smislu stava 2. ovog člana imaju i drugi rashodi preduzeća, odnosno ostali rashodi, rashodi po osnovu obezvređenja imovine i gubici poslovanja koje se obustavlja, kompenzovani istorodnim prihodima, koji nisu posebno identifikovani i alocirani na pojedine usluge kao dodatak operativnim troškovima usluga po usaglašenoj proceduri sa Agencijom, u skladu sa ovim pravilnikom.
Pripadajući troškovi kapitala svakoj regulisanoj telekomunikacionoj usluzi operatora obračunavaju se primenom prosečne ponderisane cene (stope troškova) kapitala iz člana 26. ovog pravilnika na angažovanu ukupnu trajnu imovinu (kapital) u proizvodnji i prodaji tih usluga.
Imovinu u smislu stava 1. ovog člana čine:
- stalna imovina bez dugoročnih finansijskih plasmana, odnosno pripadajuća nematerijalna ulaganja, nekretnine, postrojenja i oprema po neto vrednosti (bruto vrednost umanjena za kumulativnu amortizaciju, odnosno ispravke vrednosti) do kraja izveštajnog perioda;
- obrtna imovina bez kratkoročnih finansijskih plasmana, umanjena za kratkoročne obaveze.
U skladu sa zahtevom podvajanja računa po vrstama telekomunikacionih usluga kao da ih pružaju posebna pravna lica, angažovana imovina iz stava 2. ovog člana obračunava se i u izveštajima iskazuje po svim vrstama aktivnosti operatora (trgovinske aktivnosti, pojedine vrste telekomunikacionih usluga i druge aktivnosti preduzeća odnosno nealocirana imovina s nivoa preduzeća):
- kao direktna imovina angažovana u obavljanju navedenih aktivnosti,
- kao indirektna imovina alocirana na navedene aktivnosti pomoću unapred određenih i sa Agencijom usaglašenih ključeva.
3. FINANSIJSKO IZVEŠTAVANJE AGENCIJE OD STRANE OPERATORA
Telekomunikacioni operator sa značajnim tržišnim udelom izveštava Agenciju o primeni troškovnog principa i razdvajanju (divizionalizaciji) računa uspeha i angažovane imovine (kapitala) na sledeći način i to:
- putem službenih finansijskih izveštaja; i
- putem internih izveštaja.
Službene finansijske izveštaje, odnosno Bilans stanja, Bilans uspeha, Izveštaj o tokovima gotovine, Izveštaj o promenama na kapitalu i Napomene uz finansijske izveštaje, Operator podnosi Agenciji, kao pojedinačne i konsolidovane finansijske izveštaje, na propisanim obrascima, za propisane izveštajne periode i u propisanim rokovima za podnošenje finansijskih izveštaja Narodnoj banci Srbije, što se odnosi i na revidovane finansijske izveštaje. Rok za dostavljanje službenih finansijskih izveštaja Agenciji je 31. mart, za prethodnu poslovnu godinu.
Interno finansijsko izveštavanje Agencije od strane Operatora vrši se najmanje polugodišnje, kumulativno od početka kalendarske godine putem izveštaja utvrđenih ovim pravilnikom, u Prilozima, odnosno datim tabelama u osnovnom formatu i napomenama o mogućim usaglašenim prilagođavanjima, koji su odštampani uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo.
Uz popunjene priloge, Operator je u obavezi da Agenciji dostavi i Izveštaj o poslovanju za prethodnu poslovnu godinu, Finansijski plan preduzeća za narednu poslovnu godinu, kao i važeće Cenovnike svih usluga Operatora, sa jasno naznačenim datumima kada je dolazilo do njihove promene. Takođe, sve račune opštih troškova i prihoda, za koje se u tabelama zahteva raščlanjavanje po zvaničnim sintetičkim računima, potrebno je prikazati i analitički - najmanje na šestocifrenim računima.
Zavisno od informacionih potreba, u slučaju hitnog preduzimanja mera na sprečavanju neregularnog ponašanja Operatora, Agencija može zahtevati i kratkoročnije interno finansijsko izveštavanje od polugodišnjeg.
Operator je u obavezi da u saradnji sa Agencijom, radi na razvijanju modela tekućih troškova (CCA - Current Cost Accounting) s ciljem da se otpočne sa njegovom primenom počev od 1. jula 2010. godine. Prvo izveštavanje Agencije po ovom osnovu treba da počne 30. aprila 2011. godine i dalje prema dinamici koja je utvrđena ovim pravilnikom.
5. MODEL DUGOROČNIH INKREMENTALNIH TROŠKOVA
Operator i Agencija će raditi na razvijanju modela dugoročnih inkrementalnih troškova (LRIC - Long-run Incremental Costing), s ciljem da on bude primenjen počev od 1. jula 2012. godine. Prvo izveštavanje Agencije po ovom osnovu treba da počne 30. aprila 2013. godine i dalje prema dinamici koja je utvrđena ovim pravilnikom.
Obavezuje se Operator da Agenciji dostavi popunjene Priloge, koji su odštampani uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo, u rokovima, i to:
- rok za dostavljanje liste ključeva za alokaciju troškova - 31. januar;
- rok za davanje saglasnosti Agencije na ključeve za alokaciju, kao i na uključivanje drugih rashoda Operatora u kalkulaciju cene koštanja telekomunikacionih usluga ako oni nisu već uključeni u kalkulativne troškove sopstvenog kapitala - 1. mart;
- rokovi za dostavljanje popunjenih tabela koje su sastavni deo ovog pravilnika su 30. april (za prvi izveštajni period operatora) i 31. oktobar (drugi izveštajni period).
Samo u prvoj godini primene ovog pravilnika, Operatoru se daje mogućnost za dostavljanje popunjenih priloga u jednom izveštajnom periodu.
Rok za dostavu prvog internog izveštaja za potrebe Agencije je godinu dana od dana kada se Operator proglasi za Operatora sa značajnim tržišnim udelom.
Agencija može da angažuje nezavisnog revizora, koji će u skladu sa važećim propisima i standardima izvršiti verifikaciju računovodstvenih razdvajanja kod Operatora.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
za period od _ do __ 20____ godine
u dinarima
Grupa |
Naziv pozicije |
Trgovinske aktivnosti |
Vrste TK usluga |
Druge aktivnosti preduzeća |
Nealocirano |
Svega za preduzeće |
|||||
|
|
|
|
|
|||||||
|
I |
Poslovni prihodi (60 do 65) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60 |
|
Prihod od prodaje robe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
61 |
|
Prihod od prodaje proizvoda i usluga |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
62 |
|
Prihod od aktiviranja učinaka i robe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
64 |
|
Prihod od premija, subvencija, dotacija, donacija i sl. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
65 |
|
Ostali poslovni prihodi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
II |
Poslovni rashodi (50 do 55) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
50 |
|
Nabavna vrednost prodate robe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
51 |
|
Troškovi materijala |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
52 |
|
Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični troškovi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
53 |
|
Troškovi proizvodnih usluga |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
540 |
|
Troškovi amortizacije |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
541 do 549 |
|
Troškovi rezervisanja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
55 |
|
Nematerijalni troškovi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
III |
Poslovni dobitak (gubitak) I-II |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
IV |
Neto finansijski prihodi (rashodi) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
66 |
|
Finansijski prihodi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
55 |
|
Finansijski rashodi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
Neto drugi prihodi (rashodi) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
67, 68 |
|
Drugi prihodi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
57, 58 |
|
Drugi rashodi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
VI |
Redovni dobitak (gubitak) III + IV + V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
69, 59 |
VII |
Neto dobitak (gubitak) poslovanja koje se obustavlja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
VIII |
Dobitak (gubitak) pre oporezivanja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
IX |
Porez na dobitak |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X |
Neto dobitak (gubitak) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
za period od __ do __ 20___ godine
u dinarima
Grupa i Konto |
Naziv pozicije |
Oznaka D-direktni |
Trgovinske aktivnosti |
Vrste TK usluga |
Druge aktivnosti preduzeća |
Nealocirano |
Svega za preduzeće |
||||
|
|
|
|
||||||||
|
I |
Poslovni prihodi (zbirno: svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
60 |
|
Prihodi od prodaje robe |
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
61 |
|
Prihodi od prodaje proizvoda i usluga (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
62 |
|
Prihodi od aktiviranja učinaka i robe (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
64 |
|
Prihodi od premija, subvencija, dotacija, donacija i sl. (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima i na direktne i opšte u okviru svakog konta) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
65 |
|
Ostali poslovni prihodi (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima i na direktne i opšte u okviru svakog konta) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
II |
Finansijski prihodi (zbirno: svi, D i O) (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima i na direktne i opšte u okviru svakog konta) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
III |
Ostali prihodi (zbirno: svi, D i O) (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima i na direktne i opšte u okviru svakog konta) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
IV |
Prihodi od usklađivanja vrednosti imovine (zbirno: svi, D i O) (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima i na direktne i opšte u okviru svakog konta) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
V |
Dobitak poslovanja koje se obustavlja (zbirno: sav, D i O) (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima i na direktne i opšte u okviru svakog konta) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
Svega |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
_____________________________________
za period od __ do __ 20__ godine
po ključu __________________
u dinarima
Vrste aktivnosti |
Prihod po jedinici ključa |
Vrednost ključa |
Iznos prihoda |
1 |
2 |
3 |
4 |
I Trgovinske aktivnosti |
|
|
|
II Telekomunikacione usluge |
|
|
|
1. |
|
|
|
2. |
|
|
|
3. |
|
|
|
4. |
|
|
|
5. |
|
|
|
Itd |
|
|
|
III Druge aktivnosti preduzeća |
|
|
|
Svega alocirano (I + II + III) |
|
|
|
IV Nealocirano |
|
|
|
Svega |
|
|
|
Napomena:
Obrazac Raspored opšteg prihoda sastavlja se za svaki zajednički (opšti, indirektni) prihod koji po načelu uzročnosti treba i može po adekvatnom ključu biti alociran na navedene aktivnosti i telekomunikacione usluge i koji je označen kao opšti prihod u zbirnom izveštaju Alokacija prihoda za period.
Alokacija primarnih operativnih (poslovnih) troškova
za period od __ do __20__ godine
u dinarima
Grupa i Konto |
Naziv pozicije |
Oznaka: |
Trgovinske aktivnosti |
Vrste TK usluga |
Mesta troškova - |
Druge aktivnosti preduzeća |
Nealocirano |
Svega za preduzeće |
|||
|
|
|
|
||||||||
50 |
Nabavna vrednost prodate robe (501+502) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
501 |
Nabavna vrednost prodate robe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
502 |
Nabavna vrednost prodatih nekretnina pribavljenih radi prodaje |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
51 |
Troškovi materijala (zbirno:
svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
52 |
Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični troškovi (zbirno: svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
53 |
Troškovi proizvodnih usluga (zbirno: svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
540 |
Troškovi amortizacije (zbirno: svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Amortizacija nematerijalnih ulaganja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Amortizacija nekretnina |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Amortizacija postrojenja i oprema |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ostala amortizacija |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(Svaka grupa amortizacije raščlanjena na direktne i opšte troškove) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
541 do 549 |
Troškovi rezervisanja (zbirno: svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
55 |
Nematerijalni troškovi
(zbirno: svi, D i O) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Svega operativni (poslovni) troškovi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Napomene:
1. |
Karakter direktnih troškova za potrebe ovog izveštaja imaju samo oni troškovi, odnosno analitički delovi troškova koji se neposredno odnose na trgovinske aktivnosti, pojedine telekomunikacione usluge i druge aktivnosti preduzeća, odnosno nosioce troškova. |
2. |
Karakter opštih troškova imaju oni troškovi ili analitički delovi troškova koji se ne mogu neposredno vezati za nosioce troškova, odnosno za trgovinske aktivnosti, pojedine telekomunikacione usluge i druge aktivnosti preduzeća, već se prethodno vezuju za mesta troškova (funkcionalni pristup Obračuna troškova i učinaka) odnosno aktivnosti ili grupe aktivnosti (Obračun troškova i učinaka po aktivnostima = ABC - Activity Based Costing). Opšti troškovi se u ovom obrascu iskazuju zbirno u koloni "Mesta troškova - Grupe aktivnosti". |
3. |
U obrascu je kod svake vrste troškova predviđena mogućnost podele na direktne i opšte, a primenjivaće se samo na one vrste troškova kod kojih je takva podela materijalno značajna. |
4. |
U koloni "Nealocirano" iskazuju se opšti operativni troškovi preduzeća koji se ni na koji način ne odnose na pomenute nosioce troškova, niti na mesta troškova odnosno grupe aktivnosti, ili je, pak, njihova alokacija na ove objekte troškova neracionalna. |
Pregled primarnih opštih (poslovnih) troškova vezanih za mesta troškova (MT) ili grupe aktivnosti (GA)
u dinarima
Grupa i Konto |
Troškovi po vrstama i načinu vezivanja |
Prethodna MT ili GA |
Konačna MT ili GA |
Svega |
||||||||
|
|
|
|
Svega |
|
|
|
|
Svega |
|||
51 |
Troškovi materijala |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Direktno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Indirektno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
511 |
Troškovi materijala izrade |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Direktno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Indirektno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
512 |
Troškovi ostalog materijala |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Direktno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Indirektno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
513 |
Troškovi goriva i energije |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Direktno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Indirektno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Itd po vrstama opštih troškova zbirno alociranih na MT ili GA iz izveštaja Alokacija primarnih operativnih (poslovnih) troškova, raščlanjeno po karakteru vezivanja za MT ili GA |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Svega opšti operativni (poslovni) troškovi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Direktno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Indirektno vezani |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Napomene:
1. |
Direktno vezani troškovi su oni opšti troškovi sa stanovišta nosilaca troškova za koje se, na osnovu dokumenata o njima, pouzdano zna kojim mestima troškova ili grupama aktivnosti pripadaju. |
2. |
Indirektno vezani troškovi su oni opšti troškovi sa stanovišta nosilaca troškova koji su istovremeno opšti (zajednički) i sa stanovišta mesta troškova ili grupa aktivnosti te se na njih alociraju pomoću unapred utvrđenih i sa Agencijom usaglašenih ključeva. |
3. |
Agencija može zahtevati dopunske izveštaje o rasporedu indirektno vezanih troškova, odnosno primeni ključeva. |
Interna realokacija operativnih (poslovnih) troškova (učinaka) prethodnog (pomoćnog) MT ili GA
_____________________________
za period od __ do __ 20__ godine
po ključu ______________
u dinarima
Grupe i Konto |
Vrste troškova |
Troškovi po jedinici učinka (ključa) |
MT ili GA - primaoci internih učinaka |
Svega |
||||||
|
|
|
||||||||
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
|||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
51 |
Troškovi materijala (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
52 |
Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični troškovi (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Itd po grupama troškova do grupe 55 - Nematerijalni troškovi, i po zvaničnim sintetičkim kontima u okviru svake grupe iz izveštaja. Pregled primarnih opštih operativnih troškova vezanih za MT ili GA. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Svega |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Napomene:
1. |
Ovaj izveštaj se sastavlja za svako prethodno (pomoćno) MT ili GA. |
2. |
Ako se koristi jedan ključ (cost
driver) za realokaciju svih vrsta troškova odnosnog
pomoćnog (prethodnog) MT ili GA, onda se njegov naziv
upisuje u alineju "po ključu" u okviru naslova,
a u prilogu ovog izveštaja daje pregled vrednosti ključa
po MT ili GA primalaca internih učinaka, kada se ukidaju
kolone "vrednost ključa". |
Alokacija operativnih (poslovnih) troškova (učinaka) konačnog MT ili GA ____________ na druga konačna MT ili GA
za period od __ do __ 20__godine
po ključu ___________
u dinarima
Grupa i Konto |
Vrste troškova |
Troškovi po jedinici ključa |
Konačna MT ili GA - primaoci učinaka |
Nosioci troškova |
Svega troškovi |
|||||||
|
|
|
||||||||||
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
|||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
51 |
Troškovi materijala (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
52 |
Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Itd po grupama poslovnih troškova i po zvaničnim sintetičkim kontima iz Izveštaja Pregled primarnih opštih operativnih troškova vezanih za MT ili GA. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Svega |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Napomene:
1. |
Ovaj izveštaj se sastavlja samo za konačna MT ili GA koje svoje učinke daju ne samo nosiocima troškova (trgovinskim aktivnostima, tržišnim TK uslugama i drugim aktivnostima) preduzeća, već i drugim konačnim MT ili GA. |
2. |
Iznosi za nosioce troškova iskazuju se samo zbirno zato što će u izveštaju Alokacija operativnih troškova konačnih MT ili GA na nosioce troškova biti dat raspored troškova analitički po nosiocima troškova. |
3. |
Ako se koristi jedan ključ (cost
driver) za realokaciju svih vrsta troškova odnosnog
konačnog MT ili GA, onda se njegov naziv upisuje u
alineju "po ključu" u okviru naslova, a u
prilogu ovog izveštaja daje pregled vrednosti ključa
po MT ili GA primalaca internih učinaka, kada se ukidaju
kolone "vrednost ključa". |
Alokacija operativnih (poslovnih) troškova (učinaka) konačnog MT ili GA _________________ na nosioce troškova
za period od __ do __ 20__ godine
po ključu _________________
u dinarima
Grupa i Konto |
Vrste troškova |
Troškovi po jedinici ključa |
Trgovinska aktivnost |
Vrste telekomunikacionih usluga |
Druge aktivnosti preduzeća |
Svega |
||||||||
|
|
|
||||||||||||
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
vrednost ključa |
iznos troška |
|||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
51 |
Troškovi materijala (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
52 |
Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi (raščlanjeni po zvaničnim sintetičkim kontima) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Itd po grupama poslovnih troškova i po zvaničnim sintetičkim kontima zaključno sa grupom 55 - Nematerijalni troškovi, u iznosima sakupljenim na MT ili GA. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Svega |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Napomene:
1. |
Ovaj izveštaj se sastavlja za svako konačno MT ili GA i uključuje: (a) deo operativnih troškova MT ili GA koji se odnosi na nosioce troškova kod MT ili GA koje, pored učinaka za nosioce troškova, daje svoje učinke i drugim konačnim MT ili GA, odnosno (b) sve operativne troškove konačnog MT ili GA ako svoje učinke daje isključivo nosiocima troškova (tržišnim učincima preduzeća). |
2. |
Ako se koristi jedan ključ (cost driver) za realokaciju svih vrsta troškova odnosnog pomoćnog (prethodnog) MT ili GA, onda se njegov naziv upisuje u alineju "po ključu" u okviru naslova, a u prilogu ovog izveštaja daje pregled vrednosti ključa po MT ili GA primalaca internih učinaka, kada se ukidaju kolone "vrednost ključa". Ako se koriste različiti ključevi (cost drivers) za pojedine vrste troškova onda se koriste kolone "vrednost ključa", a u prilogu uz izveštaj daje popis korišćenih ključeva. |
Kalkulacija jediničnih troškova (cene koštanja) tržišne TK usluge
__________________________________
za period od __ do__ 20__ godine
Jedinica mere ____________ Količina ______________
u dinarima
Grupa |
Elementi cene koštanja |
Ukupni troškovi |
Troškovi po jedinici |
51 |
Troškovi materijala |
|
|
|
a. Direktno dodeljeni troškovi |
|
|
|
b. Alocirani troškovi konačnih MT ili GA |
|
|
52 |
Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi |
|
|
|
a. Direktno dodeljeni troškovi |
|
|
|
b. Alocirani troškovi konačnih MT ili GA |
|
|
53 |
Troškovi proizvodnih usluga |
|
|
|
a. Direktno dodeljeni troškovi |
|
|
|
b. Alocirani troškovi konačnih MT ili GA |
|
|
deo 54 |
Troškovi amortizacije |
|
|
|
a. Direktno dodeljeni troškovi |
|
|
|
b. Alocirani troškovi konačnih MT ili GA |
|
|
deo 54 |
Troškovi rezervisanja |
|
|
|
a. Direktno dodeljeni troškovi |
|
|
|
b. Alocirani troškovi konačnih MT ili GA |
|
|
55 |
Nematerijalni troškovi |
|
|
|
a. Direktno dodeljeni troškovi |
|
|
|
b. Alocirani troškovi konačkih MT ili GA |
|
|
Svega poslovni (operativni) troškovi |
|
|
|
Napomene:
1. |
Direktno dodeljeni troškovi preuzimaju se iz izveštaja Alokacija primarnih operativnih (poslovnih) troškova. |
2. |
Alocirani troškovi konačkih MT ili GA preuzimaju se iz odgovarajućih izveštaja Alokacija operativnih (poslovnih) troškova (učinaka) konačnog MT ili GA na nosioce troškova i iskazuju se: (a) samo kao zbir alociranih troškova svih konačnih MT ili GA angažovanih na proizvodnji i prodaji konkretne TK usluge ili (b) još i analitički u okviru toga po pojedinim tangiranim konačnim MT ili GA konkretnom TK uslugom. |
3. |
Kalkulacija se može proširiti za druge rashode, odnosno ostale rashode, rashode po osnovu obezvređenja imovine i gubitak poslovanja koje se obustavlja (grupe konta 57, 58 i 59) za koje je sa Agencijom usaglašeno da se posebno zaračunavaju tržišnim TK uslugama (a ne u okviru poslovno-finansijskih rizika kao dela troškova sopstvenog kapitala), i to u njihovim neto iznosima po kompenzovanju sa istorodnim drugim prihodima (sa grupa konta 67, 68 i 69) i po izuzimanju delova koji se odnose na trgovinsku aktivnost i druge aktivnosti preduzeća. U ovu svrhu sastavljao bi se posebni izveštaj pod nazivom Alokacija drugih rashoda na nosioce troškova. |
4. |
Za potrebe formiranja prodajnik cena regulisanih TK usluga kalkulacija se dopunjuje troškovima kapitala obračunatim na način utvrđen ovim Pravilnikom. |
Obračun stope troškova pozajmljenog kapitala
za period od __ do __ 20__ godine
u dinarima
Grupa i Konta |
Elementi |
Iznos |
|
I Neto finansijski rashodi preduzeća (1 do 7) |
|
|
1. Neto finansijski rashodi (prihodi) iz odnosa sa matičnim i zavisnim pravnim licima (10-11) |
|
560 |
10. Finansijski rashodi iz odnosa sa matičnim i zavisnim pravnim licima |
|
660 |
11. Finansijski prihodi iz odnosa sa matičnim i zavisnim pravnim licima |
|
|
2. Neto finansijski rashodi (prihodi) iz odnosa sa ostalim povezanim pravnim licima (20-21) |
|
561 |
20. Finansijski rashodi iz odnosa sa ostalim povezanim pravnim licima |
|
661 |
21. Finansijski prihodi iz odnosa sa ostalim povezanim pravnim licima |
|
|
3. Neto rashodi (prihodi) kamata (30-31) |
|
562 |
30. Rashodi kamata |
|
662 |
31. Prihodi kamata |
|
|
4. Neto negativne (pozitivne) kursne razlike (40-41) |
|
563 |
40. Negativne kursne razlike |
|
663 |
41. Pozitivne kursne razlike |
|
|
5. Neto rashodi (prihodi) po osnovu valutne klauzule (50-51) |
|
564 |
50. Rashodi po osnovu efekata valutne klauzule |
|
664 |
51. Prihodi po osnovu efekata valutne klauzule |
|
|
6. Neto rashodi (prihodi) po osnovu učešća u gubitku (dobitku) zavisnih pravnih lica i zajedničkih ulaganja (60-61) |
|
565 |
60. Rashodi od učešća u gubitku zavisnih pravnih lica i zajedničkih ulaganja |
|
665 |
61. Prihodi od učešća u dobitku zavisnih pravnih lica i zajedničkih ulaganja |
|
|
7. Neto ostali finansijski rashodi (prihodi) (70-71) |
|
569 |
70. Ostali finansijski rashodi |
|
669 |
71. Ostali finansijski prihodi |
|
|
II Obaveze preduzeća |
|
40 |
Dugoročna rezervisanja |
|
41 |
Dugoročne obaveze |
|
42 do 48 |
Kratkoročne obaveze |
|
|
III Stopa troškova pozajmljenog kapitala (I : II) |
% |
Obračun angažovanog kapitala (investicione osnove) za primenu prosečnih ponderisanih troškova kapitala (WACC)
na dan _______20 ____ godine
u dinarima
Grupa i Konto |
Naziv pozicije |
Trgovinske aktivnosti |
Vrste TK usluga |
Druge aktivnosti preduzeća |
Nealocirano |
Svega |
|||
|
|
|
|
||||||
|
I Stalna imovina (1+2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena SI |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti SI |
|
|
|
|
|
|
|
|
01 |
1. Nematerijalna ulaganja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena NU |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti NU |
|
|
|
|
|
|
|
|
02 |
2. Nekretnine, postrojenja, oprema i biološka sredstva |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene NPOBS |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti NPOBS |
|
|
|
|
|
|
|
|
020 |
20. Zemljišta |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena zemljišta |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti zemljišta |
|
|
|
|
|
|
|
|
021 |
21. Šume i višegodišnji zasadi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene ŠVZ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti ŠVZ |
|
|
|
|
|
|
|
|
022 |
22. Građevinski objekti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljeni GO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti GO |
|
|
|
|
|
|
|
|
023 |
23. Postrojenja i oprema |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena PO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti PO |
|
|
|
|
|
|
|
|
024 |
24. Investicione nekretnine |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene IN |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti IN |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Itd do konta 029 |
|
|
|
|
|
|
|
|
u dinarima
Grupa i Konto |
Naziv pozicije |
Trgovinske aktivnosti |
Vrste TK usluga |
Druge aktivnosti preduzeća |
Nealocirano |
Svega |
|||
|
|
|
|
||||||
|
II Neto obrtna sredstva - kapital (1+2-3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljeni obrtni kapital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirani obrtni kapital |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Zalihe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene zalihe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti zaliha |
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
10. Zalihe materijala |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene ZM |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane ZM |
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
11. Nedovršena proizvodnja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena NP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti NP |
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
12. Gotovi proizvodi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljeni GP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti GP |
|
|
|
|
|
|
|
|
13 |
13. Roba |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena roba |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti robe |
|
|
|
|
|
|
|
|
14 |
14. Stalna sredstva namenjena prodaji |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena SSNP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti SSNP |
|
|
|
|
|
|
|
|
15 |
15. Dati avansi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljeni DA |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti DA |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Kratkoročna potraživanja i gotovina |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena KPG |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti KPG |
|
|
|
|
|
|
|
|
20 |
20. Potraživanja po osnovu prodaje |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena PPOP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti PPOP |
|
|
|
|
|
|
|
|
21 |
21. Potraživanja iz specifičnih poslova |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena PSP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti PSP |
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
22. Druga potraživanja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena druga potr. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti drugih potr. |
|
|
|
|
|
|
|
|
24 |
24. Gotovinski ekvivalenti i gotovina |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljeni GEIG |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti GEIG |
|
|
|
|
|
|
|
|
u dinarima
Grupa i Konto |
Naziv pozicije |
Trgovinske aktivnosti |
Vrste TK usluga |
Druge aktivnosti preduzeća |
Nealocirano |
Svega |
|||
|
|
|
|
||||||
|
3. Kratkoročne obaveze |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene KO |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane KO |
|
|
|
|
|
|
|
|
43 |
30. Obaveze iz poslovanja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene OP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti OP |
|
|
|
|
|
|
|
|
44 |
31. Obaveze iz specifičnih poslova |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene OSP |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane vrednosti OSP |
|
|
|
|
|
|
|
|
45 |
32. Obaveze po osnovu zarada i naknada zarada |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene obaveze po ZNZ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane obaveze po ZNZ |
|
|
|
|
|
|
|
|
46 |
33. Druge obaveze |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene druge obaveze |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane druge obaveze |
|
|
|
|
|
|
|
|
47 |
34. Obave za porez na dodatu vrednost |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene obaveze za PDV |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane obaveze za PDV |
|
|
|
|
|
|
|
|
48 |
35. Obaveze za ostale poreze, doprinose i druge dažbine |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljene obaveze za OPDD |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirane obaveze za OPDD |
|
|
|
|
|
|
|
|
49 |
36. Pasivna vremenska razgraničenja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a. Direktno dodeljena PVR |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b. Alocirana PVR |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
III Svega angažovana sredstva - kapital (I + II) |
|
|
|
|
|
|
|
|
Napomene:
1. |
Navedene pozicije se unose u ovaj izveštaj po njihovim neto vrednostima, tj. po umanjenju za njihovu kumulativnu amortizaciju i druge otpise, odnosno ispravke vrednosti do dana Izveštaja. |
2. |
Stepen analitičnosti, odnosno sintetizovanja pozicija u ovom izveštaju, određuje se dogovorno između operatora i Agencije, vodeći računa o realnoj strukturi sredstava i obaveza operatora i informacionih potreba Agencije. |
3. |
Operator je obavezan na doslednost primene kriterijuma razvrstavanja pozicija na direktno dodeljene i alocirane sa ključevima alokacije za ove poslednje, o čemu Agenciji podnosi odgovarajuće obrazloženje u vidu dodatnih analitičkih izveštaja za materijalno značajne stavke i pruža mogućnost nesmetanog uvida u poslovne knjige. |