UREDBA

O ZAŠTITI SPECIJALNOG REZERVATA PRIRODE "KRALJEVAC"

("Sl. glasnik RS", br. 14/2009)

Član 1

Deo područja Deliblatske peščare, na lokalitetima zvanim Obzovik, Spasovina i Kraljevac, stavlja se pod zaštitu kao Specijalni rezervat prirode pod imenom "Kraljevac" i utvrđuje za zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja, odnosno zaštićeno prirodno dobro I kategorije (u daljem tekstu: Specijalni rezervat "Kraljevac").

Član 2

Specijalni rezervat "Kraljevac" stavlja se pod zaštitu da bi se očuvale geomorfološke, hidrogeološke i biološke vrednosti na tri prostorne celine sa različitim ekosistemima: Obzovik (dolina nastala rečnom erozijom); Spasovina (pašnjačka površina na lesnoj terasi) i deo vodotoka Kraljevac, da bi se očuvale reliktne biljne zajednice močvarne paprati i barske ive i prirodnih retkosti, naročito: tekunica i slepo kuče, da bi se očuvala plivajuća ostrva vodotoka Kraljevac i vodena okna koja predstavljaju odgovarajuće stanište faune riba i migratornih vrsta ptica močvarica, kao i stanište za gnežđenje retkih i ugroženih vrsta ptica vodenih staništa, naročito; ćubasti gnjurac; patka crnka; eja močvarica; belobrada crna čigra i dr.

Član 3

Specijalni rezervat "Kraljevac" nalazi se na području opštine Kovin, katastarska opština Deliblato i obuhvata površinu od 264 ha i 30 a, od čega je 206 ha i 91 a u državnoj i 57 ha i 39 a u privatnoj svojini.

Opis granice i grafički prikaz Specijalnog rezervata "Kraljevac" odštampani su uz ovu uredbu i čine njen sastavni deo.

Član 4

Na području Specijalnog rezervata "Kraljevac" utvrđuju se režimi zaštite I, II, i III stepena:

1) režim zaštite I stepena, ukupne površine 15 ha i 88 a, utvrđuje se na prostornoj celini vodotoka Kraljevac, koji obuhvata centralni deo vodotoka Kraljevac oko ostrva Velika greda, opština Kovin, katastarska opština Deliblato;

2) režim zaštite II stepena, ukupne površine 105 ha i 76 a, utvrđuje se na prostornoj celini Spasovina i delu prostorne celine vodotoka Kraljevac sa tršćacima i vodenim površinama od granice režima zaštite I stepena do spoljne granice rezervata na zapad, opština Kovin, katastarska opština Deliblato;

3) režim zaštite III stepena, ukupne površine 142 ha i 6 a, utvrđuje se na prostornoj celini Obzovik i delu prostorne celine vodotoka Kraljevac, od granice režima zaštite I stepena na jugoistok do prelivne brane na kraju sela Deliblata, površine vodnog ogledala sa većinom plovećih ostrva, opština Kovin, katastarska opština Deliblato.

Član 5

Na celom području Specijalnog rezervata "Kraljevac" zabranjuje se:

1) izvođenje radova koji bi mogli narušiti geomorfološke i hidrološke odlike prirodnog dobra ili štetno uticati na očuvanje prirodnih vrednosti;

2) otvaranje pozajmišta peska;

3) narušavanje lesnih odseka;

4) sakupljanje divljih biljnih i životinjskih vrsta;

5) uznemiravanje ptica i drugih vrsta životinja utvrđenih za prirodne retkosti;

6) unošenje alohtonih vrsta;

7) svinjarenje;

8) preoravanje i pošumljavanje pašnjaka;

9) skidanje travnog pokrivača;

10) zagađivanje vode, zemljišta i vazduha;

11) upotreba hemijskih sredstava u poljoprivredi;

12) otvaranje deponija i deponovanje smeća;

13) izgradnja objekata, osim objekata za potrebe zaštite;

14) postavljanje bačija i torova od otpadnog materijala, metala i plastike i

15) preduzimanje drugih aktivnosti koje mogu narušiti osnovna obeležja prirodnog dobra.

Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite I stepena zabranjuje se korišćenje prirodnih bogatstava i drugi oblici korišćenja prostora i aktivnosti, osim naučnih istraživanja i kontrolisane edukacije, a obezbeđuje se očuvanje i unapređivanje populacija utvrđenih za prirodne retkosti.

Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite II stepena zabranjuje se:

1) upuštanje neprečišćenih otpadnih voda;

2) izazivanje naglih promena nivoa vode;

3) zahvatanje vode iz jezera za zalivanje i druge potrebe;

4) upotreba katranisanih plovnih objekata i plovnih objekata sa sopstvenim pogonom;

5) kretanje plovnih objekata za potrebe zaštite i očuvanja, naučnoistraživački rad i kontrolisanu edukaciju;

6) privredni ribolov;

7) sportski ribolov;

8) lov;

9) narušavanje integriteta i prirodne dinamike vezanih i plovećih ostrva;

10) otvaranje divljih plaža i

11) paljenje trske.

Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite III stepena zabranjuje se:

1) upuštanje neprečišćenih otpadnih voda;

2) izazivanje naglih promena nivoa vode;

3) zahvatanje vode iz jezera za zalivanje i druge potrebe;

4) upotreba katranisanih plovnih objekata i plovnih objekata sa sopstvenim pogonom;

5) privredni ribolov;

6) narušavanje integriteta i prirodne dinamike vezanih i plovećih ostrva;

7) otvaranje divljih plaža i

8) paljenje trske.

Član 6

Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite II stepena obezbeđuje se: održavanje kvaliteta vode; sprečavanje infiltracija vode iz septičkih jama; održavanje nivoa vode minimalno 260 cm na mernoj letvi ispred brane; očuvanje ribljeg fonda autohtonih vrsta riba; stalno smanjivanje brojnosti alohtonih vrsta riba; zaštita priobalne vegetacije; naizmenična seča trske prema posebnom programu; stimulisanje proizvodnje zdrave hrane na obradivim površinama; mir u rezervatu za potrebe gnežđenja i zimovanja ptica; sprečavanje širenja trske i žbunja; održavanje plovnosti i pristup čuvarske službe svim delovima rezervata; ispaša (ovce, goveda, konji) ili košenje trave i uređenje i korišćenje prostora na tradicionalan način (održavanje vašara, konjskih trka i sl.).

Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite III stepena obezbeđuje se: uspostavljanje centra za informisanje i edukaciju; uspostavljanje i uređivanje mesta za odmor i rekreaciju prema posebnom programu; izgradnja ograničenog broja tipskih, daščanih milova i platformi za osmatranje ptica prema posebnom programu; održavanje kvaliteta vode; sprečavanje infiltracije vode iz septičkih jama; održavanje nivoa vode minimalno 260 cm na mernoj letvi ispred brane; čišćenje izvora i korita Obzovika; zaštita priobalne vegetacije; sportski ribolov sa obale; očuvanje ribljeg fonda autohtonih vrsta; stalno smanjivanje brojnosti stranih vrsta riba; lov u skladu sa lovnom osnovom; pašarenje gde za to postoje uslovi; revitalizacija obrađenih površina; stimulisanje proizvodnje zdrave hrane; obeleženo mesto za napajanje stada sa Spasovine.

Član 7

Zaštita i razvoj Specijalnog rezervata "Kraljevac" sprovodi se prema programu upravljanja (u daljem tekstu: Program) koji se donosi kao srednjoročni dokument za period od pet godina.

Program naročito sadrži:

1) ciljeve zaštite i razvoja prirodnih vrednosti, uslove, mere, pogodnosti i ograničenja za njihovo ostvarivanje;

2) prikaz osnovnih prirodnih vrednosti zaštićenog prirodnog dobra i njihovih korisnika;

3) prioritetne zadatke na čuvanju i održavanju zaštićenog prirodnog dobra, praćenju stanja prirodnih retkosti, posebno geomorfoloških, hidrogeoloških i bioloških vrednosti na tri prostorne celine sa različitim ekosistemima ptica i riba i njihovih staništa, plivajućih ostrva i njihovoj biološkoj i tehničkoj zaštiti, kao i na očuvanju kvaliteta voda, vazduha i drugih činilaca životne sredine;

4) zadatke i mere na očuvanju divljih biljnih i životinjskih vrsta i prirodnih staništa od međunarodnog značaja posebno uključujući ugrožene i osetljive migratorne vrste koje su identifikovane na području ovog zaštićenog prirodnog dobra;

5) zadatke i mere na zaštiti voda i zemljišta, upravljanju otpadom, opasnim materijama i sanaciji;

6) prioritetne naučnoistraživačke, obrazovne i kulturne aktivnosti i zadatke;

7) zadatke za razvoj turizma i rekreacije, uređenja predela i izgradnje objekata u funkciji zaštićenog prirodnog dobra i zadatke na prikazivanju vrednosti zaštićenog prirodnog dobra;

8) vrstu i sadržaj dokumentacije za sprovođenje ciljeva i zadataka na praćenju, očuvanju i unapređenju stanja prirodnih vrednosti, posebno geomorfoloških, hidrogeoloških i bioloških vrednosti na tri prostorne celine sa različitim ekosistemima ptica i riba i njihovih staništa, plivajućih ostrva i njihovog korišćenja u naučne, obrazovne, rekreativne i druge svrhe;

9) pregled potrebne planske, urbanističke i druge dokumentacije za sprovođenje prostornog uređivanja i razvojnih ciljeva i zadataka, dinamiku i subjekte za njihovu realizaciju;

10) zadatke na uspostavljanju partnerskih odnosa sa lokalnim stanovništvom, preduzećima za upravljanje prirodnim resursima i korisnicima;

11) dinamiku i subjekte realizacije programskih zadataka;

12) sredstva potrebna za realizaciju Programa i način njihovog obezbeđivanja.

Na Program, na koji su prethodno pribavljena mišljenja ministarstava nadležnih za poslove kulture, nauke, prosvete, poljoprivrede, prostornog planiranja, šumarstva i vodoprivrede i finansija, saglasnost daje ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo).

Program se ostvaruje godišnjim programom upravljanja kojim se utvrđuju aktivnosti i zadaci koji se realizuju u tekućoj godini, dinamika, subjekti realizacije i visina potrebnih sredstava.

Godišnji program upravljanja za narednu godinu zajedno sa izveštajem o ostvarivanju programa u tekućoj godini, staralac dostavlja Ministarstvu do 15. decembra.

Član 8

O Specijalnom rezervatu "Kraljevac" stara se Udruženje sportskih ribolovaca "Deliblatsko jezero", Deliblato (u daljem tekstu: staralac).

Član 9

Staralac je dužan da obezbedi:

1) sprovođenje propisanih režima zaštite i mera očuvanja i unapređivanja zaštićenog prirodnog dobra naročito očuvanje geomorfoloških, hidroloških i bioloških karakteristika, revitalizacije staništa, naučnoistraživačkih, vaspitnoobrazovnih, kulturnih, informativno-propagandnih i drugih aktivnosti;

2) donosi Program i godišnji program upravljanja i izveštaj o njegovom izvršavanju.

Član 10

Staralac je dužan da obezbedi unutrašnji red i čuvarsku službu u skladu sa aktom koji donosi uz saglasnost Ministarstva.

Aktom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se pravila za sprovođenje režima zaštite i razvoja, a naročito: mere zaštite prilikom izvođenja naučnih istraživanja; istražnih radova i vaspitnoobrazovnih i kulturnih aktivnosti; mere zaštite prilikom obavljanja turističkih, sportsko-rekreativnih, ugostiteljskih usluga i drugih delatnosti; uslovi, način kretanja i boravak ograničenog broja posetilaca i korisnika; biljne i životinjske vrste koje je zabranjeno uništavati, oštećivati i uznemiravati; mesto i uslovi za odlaganje otpada; način održavanja urednosti i čistoće zaštićenog prirodnog dobra; oprema i sredstva neophodna za čuvanje i održavanje zaštićenog prirodnog dobra; uslovi, način postavljanja informativnih i drugih oznaka i posebne mere zabrane i ograničenja u sprovođenju režima zaštite.

Akt iz stava 1. ovog člana i druge neophodne informacije za sprovođenje režima zaštite, staralac je dužan da na pogodan način javno oglasi, tako da budu dostupna korisnicima i posetiocima.

Član 11

Sredstva za zaštitu i razvoj Specijalnog rezervata "Kraljevac" obezbeđuju se iz prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti staraoca; iz budžeta Republike Srbije; od naknade za korišćenje zaštićenog prirodnog dobra; iz drugih izvora u skladu sa zakonom.

Član 12

Staralac će doneti Program i godišnji program upravljanja Specijalnim rezervatom "Kraljevac" u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.

Do donošenja dokumenata iz stava 1. ovog člana staralac će poslove zaštite i razvoja obavljati prema privremenom programu upravljanja, koji će doneti u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe, uz saglasnost Ministarstva.

Staralac će u roku od deset meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe izvršiti geodetsku identifikaciju granice zaštićenog prirodnog dobra i njeno obeležavanje na propisan način.

Član 13

Planovi uređenja prostora, šumske, lovne, poljoprivredne i druge osnove i programi koji obuhvataju zaštićeno prirodno dobro usaglasiće se sa Programom i režimom zaštite utvrđenim ovom uredbom.

Član 14

Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".

OPIS GRANICA SPECIJALNOG REZERVATA PRIRODE "KRALJEVAC"

Granica prostorne celine "Obzovik"

Početna tačka opisa granice je jugozapadna međna tačka parcele 5106. Granica ide na sever i prati zapadne međne linije parcela 5106, 5107, 5108, 5110, 5113, 5115, 5118, 5119, 5126, 5127/1, 5129, 5133, 5134, 5144, 5145, 5158, 5162, 5164 obuhvata parcelu 5165 i nastavlja na severoistok međnim linijama parcela 5160, 3945, 3944, 3941, 3940, 3933, 3930, 3929, 3928, 3926, 3923, 3922, 3917, 3916, 3910, 3905, 3904, 3895, 3893, 3890/1, 3890/2, 3890/3, 3890/4, 3890/5, 3885, 3884, 3877, 3876, 3874, 3873, 3868, 3867, 3861, 3859, 3858, 3853, 3851, 3850. Dalje se granica lomi na zapad obuhvatajući put 10226 i nastavlja na sever zapadnom međnom linijom puta 10226 do južne međne tačke sa parcelom 3598. Potom nastavlja na sever zapadnom međnom linijom parcele 3598 do međne tačke parcele 3598 i puta 10227. Granica se lomi na jugoistok južnom međnom linijom puta 10227 do puta 10251. Nastavlja na jugoistok severnom odnosno istočnom međnom linijom parcele 3596 i skreće na jug prateći istočnu međnu liniju iste parcele do međne tačke puta 10251. Obuhvata parcele puta 10251 do severne međne tačke parcele 3948. Nastavlja na jug istočnom međnom linijom parcele 3948 do severoistočne međne tačke parcele 3947. Granica rezervata ide na jug istočnom međnom linijom parcela 3943 do severoistočne međne tačke parcele 3946. Odatle nastavlja na jug istočnom međnom linijom parcele 3946 do puta 10250. Preseca put 10250 i nastavlja na jug istočnom međnom linijom parcele 5098 do puta Mramorak-Deliblato. Granica skreće na zapad međnom linijom parcela 5098, 5099, puta 10261 do početne tačke opisa granice, odnosno jugozapadne međne tačke parcele 5106.

Granica prostorne celine "Spasovina"

Početna tačka opisa granice je jugozapadna međna tačka parcele 10281 i međna tačka parcele 10261. Granica ide na sever i prati zapadnu međnu liniju parcele puta 10281 do međne tačke parcele 4848. Skreće na zapad južnom međnom linijom parcele 4848 do njene jugozapadne međne tačke, gde se lomi na sever i prati zapadnu međnu liniju iste parcele do međne tačke parcele 4849. Granica Rezervata, idući na severoistok, preseca parcelu 4849 i parcelu 10242. Potom se lomi na jug i prati istočnu međnu liniju parcele 10242 sve do krajnje jugoistočne međne tačke parcela 10242, 4842 i puta 10261. Skreće na zapad idući severnom međnom linijom parcele 10261 do jugozapadne međne tačke sa parcelom puta 10281 odnosno do početne tačke opisa granice Rezervata.

Granica prostorne celine "Kraljevac"

Opis granice dajemo od jugozapadne međne tačke parcele 5263/1 i međne tačke parcele 10323/4. Granica Rezervata ide na sever i prati istočnu međnu liniju parcele 10323/4 do jugoistočne međne tačke parcele 10322, nastavlja na severoistok istočnom međnom linijom parcele 10322 do puta 10278. Lomi se na severozapad, severnom međnom linijom parcele 10278 do međne tačke sa parcelom 5263/1. Skreće na zapad i sve vreme prati južnu međnu liniju parcele 5263/1 do severoistočne međne tačke parcele 5377/4 i međne tačke parcele 5263/1. Odatle granica skreće na severozapad, preseca parcelu 5263/1 i ide do granične tačke sa KO Mramorak i međne tačke parcele 5263/1. Lomi se na severoistok i prati međnu liniju KO Mramorak, odnosno severnu međnu liniju parcele 5263/1 do jugozapadne međne tačke parcele 5262/1. Granica se lomi na istok idući severnom međnom linijom parcele 5263/1 do međne tačke iste parcele i međne tačke parcele 10261 (put Mramorak-Deliblato). Nastavlja na istok prateći južnu međnu liniju parcele 10261 (put) do međne tačke koja odvaja građevinski od vangrađevinskog reona. Lomi se na jug graničnom linijom građevinskog reona i parcele 5263/1 do krajnje jugoistočne međne tačke parcele 5263/1. Granica skreće na zapad južnom graničnom linijom parcele 5263/1 do jugozapadne međne tačke iste parcele, odnosno do početne tačke opisa Rezervata.

2. Granica površine u režimu zaštite I, II i III stepena

Granica površina u režimu zaštite I, II i III stepena prostorne celine "Kraljevac"

Granice površina u režimu zaštite I stepena u okviru prostorne celine "Kraljevac"

Početna tačka opisa zone režima zaštite I stepena je jugozapadna međna tačka parcele 4950/1 i međna tačka parcele 5263/1. Granica ide na istok prateći severnu međnu liniju parcele 5263/1 (jezero) do jugozapadne međne tačke parcele 4932. Lomi se na jug presecajući parcelu 5263/1 i ide u pravcu severozapadne međne tačke parcele 6038/1, do tačke koja je 50 m udaljena od parcele 6038/1. Lomi se na zapad i ide paralelno sa južnom međnom linijom parcele 5263/1 na udaljenosti od 50 m do tačke koja je na pravcu severozapadne međne tačke parcele 5306/1 i jugozapadne međne tačke parcele 4950/1. Granica nadalje skreće na sever presecajući parcelu 5263/1 i ide do početne tačke opisa granice.

Granice površina u režimu zaštite II stepena u okviru prostorne celine "Kraljevac"

Početna tačka opisa granice zone režima zaštite II stepena je tromeđa parcela 5263/1, 5262/1 i međna tačka KO Mramorak. Granica ide na istok severnom međnom linijom parcele 5263/1 do južne međne tačke parcele 10261 (put). Skreće na jugoistok i prati južnu međnu liniju parcele 10261 do severoistočne međne tačke parcele 4933/1. Lomi se na jug međnom linijom parcele 4933/1 do jugoistočne međne tačke iste parcele i međne tačke parcele 5263/1. Skreće na zapad i prati severnu međnu liniju parcele 5263/1 do jugozapadne međne tačke parcele 4950/1.

Granica nadalje skreće na jug preseca parcelu 5263/1 i ide u pravcu severozapadne međne tačke parcele 5306/1 do tačke koja je udaljena 50 m od severozapadne međne tačke parcele 5306/1. Lomi se na istok i ide paralelno na rastojanju od 50 m od južne međne linije parcele 5263/1 do tačke koja je 50 m udaljena od severozapadne međne tačke parcele 6038/1 na pravcu severozapadne međne tačke iste parcele i jugozapadne međne tačke parcele 4932. Granica se potom lomi se na jug istim pravcem do severozapadne međne tačke parcele 6038/1 i međne tačke parcele 5263/1. Skreće na zapad prateći južnu međnu liniju parcele 5263/1 do severoistočne međne tačke parcele 5377/4. Granica skreće na severozapad, preseca parcelu 5263/1 i ide do granične tačke sa KO Mramorak i međne tačke parcele 5263/1. Lomi se na severoistok i prati međnu liniju KO Mramorak, odnosno severnu međnu liniju parcele 5263/1 do jugozapadne međne tačke parcele 526271, odnosno početne tačke opisa granice zone režima zaštite II stepena.

Granice površina u režimu zaštite III stepena u okviru prostorne celine "Kraljevac"

Početna tačka opisa granice zone režima zaštite III stepena je severozapadna međna tačka parcele 4932 i međna tačka parcele 10261 (put). Granica ide južnom međnom linijom parcele 10261 (put) do međne tačke koja odvaja građevinski od vangrađevinskog rejona. Lomi se na jug graničnom linijom građevinskog rejona i parcele 5263/1. Granica skreće na zapad južnom graničnom linijom parcele 5263/1 do jugozapadne međne tačke iste parcele i međne tačke parcele 10323/4. Potom granica ide na sever i prati istočnu međnu liniju parcele 10323/4 do jugoistočne međne tačke parcele 10322. Nastavlja na severoistok istočnom međnom linijom parcele 10322 do puta 10278. Lomi se na severozapad, severnom međnom linijom parcele 10278 do međne tačke sa parcelom 5263/1. Skreće na severoistok međnom linijom parcele 5263/1 do severozapadne međne tačke parcele 6038/1. Granica ide na sever preseca parcelu 5263/1 do jugozapadne međne tačke parcele 4932. Nastavlja na sever međnom linijom iste parcele do severozapadne njene međne tačke i međne tačke parcele 10261 (put) odnosno do početne tačke opisa granice zone režima zaštite III stepena.

Granica površina u režimu zaštite II stepena prostorne celine "Spasovina"

Granica površina u režimu zaštite III stepena prostorne celine "Obzovik"