ODLUKA O UTVRĐIVANJU LOKALITETA KALE U SELU KRŠEVICI ZA ARHEOLOŠKO NALAZIŠTE ("Sl. glasnik RS", br. 17/2009)

1. Lokalitet Kale u selu Krševici utvrđuje se za arheološko nalazište.

2. Lokalitet Kale u selu Krševici (u daljem tekstu: arheološko nalazište) nalazi se na teritoriji opštine Bujanovac, selo Krševica, na katastarskim parcelama br. 1279, 1280, 1281, 1282, 1288, 1289, 1293, 1294, 1295, 1296, 1302, 1306, 1308, 1309, 1310, 1311, 1312, 1313, 1314, 1315, 1316, 1317, 1318, 1319, 1320, 1321, 1322, 1323, 1324, 1325, 1326, 1327, 1328, 1329, 1330, 1331, 1332, 1333, 1334 i 1335, KO Krševica, u privatnoj svojini.

Granica arheološkog nalazišta pruža se spoljnim ivicama katastarskih parcela br. 1279, 1280, 1282, 1288, 1289, 1293, 1295, 1296, 1302, 1306, 1308, 1309, 1322, 1323, 1325, 1327, 1328, 1331, 1332, 1333 i 1335, KO Krševica, u privatnoj svojini.

Arheološko nalazište nalazi se na obroncima planine Rujen u selu Krševici, 15 km južno od Vranja, nedaleko od Bujanovca. Prostire se na izduženom platou koji dominira dolinom Južne Morave i Vranjanskom kotlinom. Narodni muzej iz Vranja izveo je prva istraživanja 1966. godine. Utvrđeno je da se radi o izuzetnom lokalitetu koji ima sve elemente višeslojnog utvrđenog naselja (akropola) sa podgrađem. Od 2001. godine Arheološki institut iz Beograda, u saradnji sa Narodnim muzejom u Beogradu, obavlja sistematska istraživanja.

Najstarije naselje na platou datovano je u kasno bronzano doba (XIII-XII vek pre n. e.). Najmoćniji slojevi, u nekim slučajevima visoki i do 3 m, sadrže ostatke praistorijskih kuća i brojne pokretne arheološke nalaze koji su opredeljeni u period od početka IV do prvih decenija III veka pre n.e. Prirodni greben sa manjim zaravnjenim prostorom iskorišćen je za formiranje praistorijskog i helenističkog utvrđenja koje je štitilo celo naselje. U podnožju arheološkog nalazišta (podgrađe), pored reke, otkriven je veliki građevinski kompleks koga čine bedemi građeni od masivnih tesanika, kameni pločnik, tj. ulica, kuće, više peći, kao i drugi objekti. Zbog blizine vode ovaj deo naselja naziva se "Hidrotehnički kompleks". Između akropole i podgrađa, na terasama severoistočne padine, skoncentrisan je veći deo naselja.

Arheološko nalazište sa do sada otkrivenim naseljem koje je štitio impozantan rov sa bedemom i otkriveni ostaci u podgrađu ("Hidrotehnički kompleks") ukazuju na karakteristike arhitekture i urbanizma grčkih gradova iz helenističkog perioda. Način izgradnje i pokretni nalazi grčko-mediteranskog obeležja rečito svedoče o kulturnom nivou stanovnika ovog naselja. Na osnovu delimično otkrivene površine arheološkog nalazišta, očigledno je da ovaj tip naseobine na našem prostoru predstavlja jedinstveno nalazište koje je izuzetno značajno za proučavanje kulturnog kontinuiteta i uticaja iz oblasti mediteranskih zemalja u helenističkom periodu.

3. Zaštićena okolina arheološkog nalazišta obuhvata sledeće katastarske parcele: br. 842, 843, 844, 845, 1271, 1272, 1275, 1276, 1278, 1283, 1284, 1285, 1287, 1290, 1291, 1292, 1297, 1300, 1301, 1303, 1304, 1305, 1307, 1336, 1337, 1338, 1344, 1346, 1347, 1348, 1349, 1350, 1351, 1352/1, 1352/2, 1352/3, 1352/4, 1352/5, 1352/6, 1352/7, 1352/8, 1352/9, 1352/10, 1352/11 i 1352/12, KO Krševica, u privatnoj svojini i katastarske parcele br. 1345 i 4782/1, KO Krševica, u državnoj svojini.

Granica zaštićene okoline pruža se spoljnim ivicama katastarskih parcela br. 842, 843, 844, 845, 1271, 1272, 1275, 1276, 1278, 1283, 1284, 1285, 1287, 1290, 1291, 1292, 1297, 1300, 1301, 1303, 1304, 1305, 1307, 1336, 1338, 1344, 1347, 1349, 1350, 1351, 1352/1, 1352/11 i 1352/12, KO Krševica, u privatnoj svojini i katastarske parcele broj 4782/1, KO Krševica, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite arheološkog nalazišta:

1) zabrana izgradnje infrastrukture preko arheološkog nalazišta, kao i izgradnje objekata koji nisu u funkciji zaštite i korišćenja arheološkog nalazišta;

2) izvođenje građevinskih radova i promena oblika terena dozvoljava se samo uz prethodno obezbeđenje zaštitnih arheoloških iskopavanja i adekvatnu prezentaciju nalaza;

3) zabrana vađenja peska, šljunka, kamena ili zemlje;

4) zabrana sađenja visoke vegetacije i pošumljavanja prostora bez saglasnosti ustanove nadležne za zaštitu prirode;

5) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i štetnih materija - hemijski agresivnih, eksplozivnih, otrovnih i radioaktivnih;

6) zabrana neovlašćenog prikupljanja pokretnih arheoloških površinskih nalaza.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline arheološkog nalazišta:

1) izgradnja infrastrukture, industrijskih, javnih objekata i postrojenja dozvoljava se samo uz prethodno obezbeđenje zaštitnih arheoloških iskopavanja i adekvatne prezentacije nalaza;

2) zabrana sađenja visoke vegetacije i pošumljavanja prostora bez saglasnosti ustanove nadležne za zaštitu prirode;

3) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih ili štetnih materija - hemijski agresivnih, eksplozivnih, otrovnih i radioaktivnih;

4) zabrana neovlašćenog prikupljanja pokretnih arheoloških površinskih nalaza.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".