PROGRAMISPITIVANJA MASENE AKTIVNOSTI RADIONUKLEIDA U POLJOPRIVREDNOM I NEPOLJOPRIVREDNOM ZEMLJIŠTU I U NAMIRNICAMA NA TERITORIJI GRADA NIŠA ZA 2009. GODINU("Sl. list grada Niša", br. 19/2009) |
Radionukleidi se u prirodi nalaze u vazduhu, vodi i zemljištu i predstavljaju sastavne delove stena i zemljišta. Većina radionukleida koji postoje na Zemlji se mogu grupisati u tri prirodna radioaktivna niza. Prirodni radioaktivni nizovi nastaju raspadom tri izotopa 235U, 238U i 232Th, koji se zbog svog dugog perioda poluraspada još uvek nalaze u prirodi. Potomci ovih izotopa su takođe nestabilni, pa se raspadaju stvarajući nova nestabilna lakša jezgra. Osim prirodnih radioizotopa u atmosferi, vodi i tlu se mogu naći i neki radionukleidi koji su nastali nakon ljudskih (tehnoloških aktivnosti). Od veštačkih radioaktivnih elemenata obično se 137Cs može naći u zemljištu.
Program obuhvata gama - spektrometrijsko određivanje koncentracija aktivnosti radionukleida u poljoprivrednom i nepoljoprivrednom zemljištu, kao i u uzorcima hrane, u cilju sprovođenja zaštite od jonizujućih zračenja.
Monitoring zemljišta je najbolje sprovesti u prolećnoj i jesenjoj sezoni zbog godišnjih varijacija atmosferskih parametara koji mogu uticati na koncentraciju radionukleida. Monitoring hrane ne zavisi od sezone, pa se može sprovesti kontinuirano tokom godine.
U uzorcima zemljišta bi se ispitivala masena aktivnost sledećih radionukleida: 226Ra, 40K, 232Th i 137Cs.
U uzorcima hrane - krtolaste biljke (beli i crni luk, šargarepa, krompir, rotkvice), zeljaste biljke (kupus, zelena salata, spanać) i bobičasto voće (višnja, jagoda, malina, kupina, grožđe), kao i u medu, ispitivala bi se masena aktivnost radionukleida 40K i 137Cs.
Koncentracija aktivnosti radionukleida u uzorcima iz životne sredine određuje se metodom niskofonske gama - spektrometrije.
III - LOKACIJE NA KOJIMA ĆE SE VRŠITI UZORKOVANJE
I - Opština Pantelej:
- poljoprivredno zemljište: Donji Matejevac, Gornji Matejevac, Malča, po jedan uzorak i po jedan uzorak bobičastog voća, krtolastih i zeljastih biljaka;
- nepoljoprivredno zemljište: Kamenički vis, oko bolnice u Knez Selu i izletišta iznad Knez Sela, po jedan uzorak.
II - Opština Crveni Krst:
- poljoprivredno zemljište: Trupale, Vrtište, Mezgraja, Gornja Toponica, Donja Toponica, Gornja Trnava, Donja Trnava, po jedan uzorak i po jedan uzorak krtolastih i zeljastih biljaka;
- nepoljoprivredno zemljište: Tvrđava, Bulevar 12. februar (NIS Jugopetrol), Medoševac (Aerodrom), Popovac, Banja Topilo, Sečanica, Čamurlija, po jedan uzorak.
III - Opština Palilula:
- poljoprivredno zemljište: Lalinac, Čokot, Donje Međurovo, Gornje Međurovo, po jedan uzorak i po jedan uzorak krtolastih, zeljastih biljaka i bobičastog voća; Gabrovac, Vukmanovo, Berbatovo, po jedan uzorak i po jedan uzorak bobičastog voća;
- nepoljoprivredno zemljište: spomen-park "Bubanj", Železnička stanica, Palilulska pijaca, okolina gradske deponije "Bubanj", po jedan uzorak.
IV - Opština Medijana:
- poljoprivredno zemljište: Brzi Brod, na dva lokaliteta, jedan pored Nišave, a drugi bliže saobraćajnici Niš-Niška Banja i po jedan uzorak krtolastih, zeljastih biljaka i bobičastog voća;
- nepoljoprivredno zemljište: JKP "Naisus", Park Sveti Sava, Park Čair, okolina Kliničkog centra, JKP "Gradska toplana", po dva uzorka.
V - Opština Niška Banja:
- poljoprivredno zemljište: Jelašnica, Sićevo, Prva Kutina, Ostrovica po jedan uzorak i po jedan uzorak bobičastog voća;
- nepoljoprivredno zemljište: Niška Banja (tri uzorka), Gornja Studena, naselje "Nikola Tesla" (oko fabrike "Nisal"), po dva uzorka.
Uzorkovanje će se vršiti u proleće (april, maj, jun) i u jesen (septembar, oktobar).
IV - IZVEŠTAVANJE O REZULTATIMA MERENJA
Ovlašćena organizacija je u obavezi da prilikom dostavljanja izveštaja opiše metodologiju uzorkovanja, mernu opremu i metodologiju obrade podataka, stepen oštećenja zemljišta, stepen zagađenja hrane i posledice po zdravlje čoveka. Rezultati će biti prikazani tabelarno, grafički i tekstualno objašnjeni, sa zaključkom o stanju na lokacijama koje su utvrđene Programom i uzorcima analiziranih namirnica. Tumačenje rezultata ispitivanja vršiće se u skladu sa važećom zakonskom regulativom.
V - MERE ZA REALIZACIJU PROGRAMA
Realizacija Programa ispitivanja masene aktivnosti radionukleida u poljoprivrednom i nepoljoprivrednom zemljištu i u namirnicama na teritoriji Grada Niša za 2009. godinu obuhvata dve faze:
I faza - usvajanje Programa ispitivanja masene aktivnosti radionukleida u poljoprivrednom i nepoljoprivrednom zemljištu i u namirnicama na teritoriji Grada Niša za 2009. godinu, od strane Skupštine Grada Niša;
II faza - Izbor organizacije za realizaciju Programa i potpisivanje ugovora.
Sredstva za finansiranje ovog Programa obezbeđena su u budžetu Grada Niša za 2009. godinu, na poziciji Uprave za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine, zaštita životne sredine - specijalizovane usluge, glava 3.8. funkcija 560, pozicija 213/5, ekonomska klasifikacija 424, u iznosu od 1.200.000,00 dinara.
Ovaj Program stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Grada Niša".