NAREDBAO OBAVEZNOM ATESTIRANJU PAMUKA("Sl. list SFRJ", br. 65/84 i 44/88) |
1. Obaveznom atestiranju podleže pamučna vlakna namenjena industrijskoj preradi, bez obzira na vrstu, način dobijanja, kvalitet i poreklo (u daljem tekstu: pamuk).
2. Ispitivanju za obavezno atestiranje podleže sledeće karakteristike kvaliteta pamuka, i to:
1) klasa i međuklasa, stepen, odnosno sorta;
2) boja i pegavost;
3) čistoća i sadržaj stranih primesa;
4) zrelost;
5) finoća vlakana;
6) prekidna sila;
7) dužina štapla;
8) sadržaj kratkih vlakana (do 10 mm);
9) priprema - preparacija;
10) karakter;
11) sadržaj vlage;
12) opšte stanje.
Pre ispitivanja propisanih karakteristika kvaliteta pamuka mora se utvrditi ispravnost deklarisane bruto-mase, tare i neto-mase pamuka za svaki lot, i to vaganjem najmanje 10% bala svakog lota, za lotove koji sadrže više od 80 bala. Ispravnost deklarisane mase pojedinog lota koji sadrži do 80 bala utvrđuje se vaganjem najmanje osam bala, a ako lot sadrži manje od osam bala - vaganjem svih bala. Ako se vaganjem ustanovi odstupanje od deklarisane mase, moraju se vagati sve bale u lotu.
3. Vrednosti karakteristika kvaliteta pamuka iz tačke 1. ove naredbe koje podleže ispitivanju za atestiranje utvrđene su jugoslovenskim standardima, i to:
1) jugoslovenskim standardom JUS F.B1.021 - Pamučna vlakna. Tehnički uslovi;
2) jugoslovenskim standardom JUS F.B1.023 - Pamučna vlakna. Klasifikacija.
4. Karakteristike kvaliteta pamuka iz tačke 1. ove naredbe ispituju se na sledeći način:
1) klasa i međuklasa, stepen, odnosno sorta - organoleptički, odnosno prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.241 - Pamučna vlakna. Razvrstavanje u stepene prema boji, čistoći i pripremi - preparaciji;
2) boja i pegavost - organoleptički;
3) čistoća, sadržaj stranih primesa - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.235 - Ispitivanje tekstila. Određivanje sadržaja stranih primesa i nečistoća u pamučnim vlaknima. Postupak pomoću mehaničko-pneumatskog analizatora;
4) zrelost - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.230 - Ispitivanje tekstila. Određivanje zrelosti pamučnih vlakana. Određivanje indeksa kaustične zrelosti;
5) finoća - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.237 - Ispitivanje tekstila. Određivanje finoće pamučnih vlakana. Metoda čitanja mikroner-indeksa;
6) prekidna sila - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.242 - Pamučna vlakna. Određivanje jačine vlakana na aparatu po Presliju (Pressley);
7) dužina štapla - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.240 - Pamučna vlakna. Određivanje dužine vlakna ručnim štaplovanjem;
8) sadržaj kratkih vlakana (ispod 10 mm) - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.219 - Ispitivanje tekstila. Određivanje dužine pamučnih vlakana metodom sortiranja snopića vlakana;
9) priprema - preparacija - organoleptički;
10) karakter - organoleptički;
11) sadržaj vlage - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.010 - Ispitivanje tekstila. Određivanje sadržaja vlage u sirovom pamuku i pamučnim vlaknima;
12) opšte stanje - organoleptički.
5. Uzimanje uzoraka za ispitivanje radi obaveznog atestiranja vrši se na način određen jugoslovenskim standardom JUS F.S9.050 - Ispitivanje tekstila. Izdvajanje uzoraka za ispitivanje kvaliteta sirovog pamuka i pamučnih vlakana.
Klasa, međuklasa, stepen, odnosno sorta, boja i pegavost, dužina štapla i opšte stanje pamuka kontroliše se na uzorcima izdvojenim iz najmanje 10% bala svakog lota isporuke, za lotove koji sadrže više od 80 bala. Za lotove koji sadrže do 80 bala, navedene karakteristike iz tačke 2. stav 1. ove naredbe, kontrolišu se na uzorcima iz najmanje osam bala, odnosno iz svih bala ako lotovi sadrže manje od osam bala.
Sadržaj stranih primesa, zrelost i sadržaj kratkih vlakana određuju se na jednom prosečnom uzorku, dobijenom iz najmanje 10% bala jednog lota, za lotove koji sadrže više od 80 bala, za lotove koji sadrže do 80 bala - iz najmanje osam bala, a za lotove koji sadrže manje od osam bala - iz svake bale lota.
Sadržaj vlage, jačina i finoća pamuka određuju se na uzorcima iz 10% bala isporuke lota.
6. Izveštaj o ispitivanju za obavezno atestiranje pamuka sadrži podatke o vrednostima karakteristika kvaliteta, utvrđenim u tački 4. ove naredbe.
7. Za pamuk za koji se ispitivanjem utvrdi da ispunjava propisane uslove, organizacija ovlašćena za atestiranje izdaje atest, uz koji se prilaže izveštaj o ispitivanju u tri primerka; jedan primerak se dostavlja podnosiocu zahteva za atestiranje, drugi - Saveznom zavodu za standardizaciju, a treći zadržava organizacija ovlašćena za atestiranje.
Atest se izdaje za svaki lot pamuka.
8. Pamuk za koji je izdat atest, proizvođač, odnosno uvoznik označava atestnim znakom.
Atestni znak se nanosi na etiketu, pričvršćenu za balu pamuka neraskidivom vezom. Izgled atestnog znaka utvrđen je Naredbom o izgledu i upotrebi atestnog znaka ("Službeni list SFRJ", br. 4/79 i 31/81), pri čemu veličina B iz tačke 4. iznosi najmanje 15 mm. Ispod atestnog znaka upisuju se dve slovne i dve brojčane oznake kao i broj izveštaja o ispitivanju. Slovne oznake odnose se na grupu i podgrupu standarda, kojima pamuk pripada (FB), a brojne oznake predstavljaju šifru organizacije ovlašćene za atestiranje.
9. Za atestiranje pamuka može se ovlastiti organizacija udruženog rada koja u pogledu opremljenosti i stručne kvalifikacije kadrova ispunjava sledeće uslove:
a) raspolaže navedenom opremom, i to:
1) analizatorom za određivanje stranih primesa i nečistoća - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.235;
2) mikroner-aparatom - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.237;
3) kondicionir-aparatom sa automatskom regulacijom temperature - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.010;
4) Pressley-aparatom sa potrebnim priborom;
5) aparatom za određivanje dužine vlakana prema Johanzen-Cvajglu - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.219;
6) sušicom sa uređajem za automatsku regulaciju;
7) laboratorijskom vagom sa tačnošću 0,0002 grama;
8) ostalim potrebnim laboratorijskim priborom;
9) uređajem za stvaranje standardne atmosfere - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S0.100 u prostorijama u kojima se vrši ispitivanje;
10) izvorom svetlosti - prema jugoslovenskom standardu JUS F.S2.008 - Ispitivanje tekstila. Uslovi osvetljavanja prostorija za razvrstavanje pamuka po boji.
b) za poslove atestiranja ima radnike koji imaju sledeće stručne kvalifikacije, i to:
- visoku ili višu stručnu spremu tehničke struke, sa najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima ispitivanja tekstila - ako je u pitanju radnik koji rukovodi ispitivanjem pamuka;
- višu ili srednju stručnu spremu tehničke struke, sa najmanje dve godine radnog iskustva na poslovima ispitivanja pamuka - ako su u pitanju radnici koji neposredno izvode ispitivanja;
- višu ili srednju stručnu spremu, sa najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima klasiranja pamuka - ako je u pitanju klaser za organoleptičku kontrolu pamuka;
- stručnu spremu kvalifikovanog radnika, sa najmanje jednom godinom radnog iskustva na poslovima merenja, uzorkovanja i etiketiranja - ako je u pitanju kontrolor merenja, uzorkovanja i etiketiranja.
10. Organizacija udruženog rada ovlašćena za atestiranje dužna je da izvrši atestiranje pamuka u roku od 45 dana, računajući od dana prijema zahteva.
11. Na pamuk se ne primenjuju odredbe Naredbe o tekstilnim proizvodima iz uvoza koji u prometu moraju biti snabdeveni uverenjem o kvalitetu ("Službeni list SFRJ", br. 36/78).
12. Danom stupanja na snagu ove naredbe prestaje da važi Naredba o obaveznom atestiranju pamuka ("Službeni list SFRJ", br. 4/79).
13. Ova naredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".