ZAKON O UDRUŽIVANJU GRAĐANA U UDRUŽENJA, DRUŠTVENE ORGANIZACIJE I POLITIČKE ORGANIZACIJE KOJE SE OSNIVAJU ZA TERITORIJU SOCIJALISTIČKE FEDERATIVNE REPUBLIKE JUGOSLAVIJE ("Sl. list SFRJ", br. 42/90, "Sl. list SRJ", br. 16/93, 31/93, 41/93, 50/93, 24/94, 28/96 i 73/2000 - dr. zakon i "Sl. glasnik RS", br. 36/2009 - dr. zakon i 51/2009 - dr. zakon)

 

I OSNOVNE ODREDBE

Član 1

Građani mogu slobodno i dobrovoljno da se povezuju i udružuju i u tom cilju da osnivaju udruženja, društvene organizacije i političke organizacije (u daljem tekstu: organizacija) za teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Pod organizacijom za teritoriju Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije iz stava 1. ovog člana podrazumeva se oblik udruživanja i organizovanja čiji su programski ciljevi i zadaci kao i učlanjivanje i delovanje otvoreni za slobodan pristup građanima i organizacijama sa cele teritorije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i slobodno ustanovljavanje svojih organizacionih oblika - jedinica na celoj teritoriji Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Sedište organizacije može biti u svakom mestu na teritoriji Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.

Član 2

Ne mogu se osnivati organizacije čiji su programski i statutarni ciljevi i način njihovog ostvarivanja usmereni na: nasilno rušenje ustavom utvrđenog uređenja; ugrožavanje teritorijalne celokupnosti i nezavisnosti zemlje; kršenje Ustavom SFRJ zajemčenih sloboda i prava čoveka i građanina; raspirivanje nacionalne, rasne i verske mržnje i netrpeljivosti.

Član 3

Organizacija je dužna da se, u svom delovanju, pridržava ustava i zakona.

Sve organizacije su ravnopravne i imaju jednaku pravnu zaštitu.

Rad organizacija je javan. Organizacija može samo izuzetno isključiti javnost u slučajevima utvrđenim njenim statutom, odnosno njemu odgovarajućim aktom.

Organizacija je dužna da omogući uvid nadležnom organu u njenu delatnost kojom ostvaruje svoje ciljeve i zadatke i uvid u sticanje i korišćenje sredstava kojima raspolaže u granicama obezbeđivanja ustavnosti i zakonitosti.

Član 4

Organizacija stiče svojstvo pravnog lica upisom u registar.

Podaci o upisu organizacije u registar su javni i objavljuju se u "Službenom listu SFRJ".

Član 5*

Za ostvarivanje svojih ciljeva i zadataka organizacija pribavlja sredstva od članarine, od dobrovoljnih priloga, poklona i zaveštanja, domaćih pravnih i fizičkih lica, budžeta društveno-političke zajednice, kao i iz drugih izvora, u skladu sa zakonom.

Član 6

Organizacija ima statut.

Statutom se utvrđuju naročito:

1) ciljevi udruživanja i način njihovog ostvarivanja;

2) oblik udruživanja (udruženje, društvena organizacija, politička organizacija) i unutrašnja organizacija;

3) naziv i sedište;

4) uslovi i način učlanjivanja i prestanak članstva i prava, obaveze i odgovornosti članova;

5) organi organizacije i njihova prava, obaveze i odgovornosti;

6) zastupanje i predstavljanje;

7) sticanje, korišćenje i raspolaganje sredstvima;

8) način obaveštavanja javnosti o radu i o sticanju i raspolaganju sredstvima;

9) način odlučivanja o udruživanju u saveze organizacija i druge oblike udruživanja i učlanjivanje u međunarodne organizacije;

10) način donošenja izmena i dopuna statuta;

11) način donošenja odluka o prestanku organizacije;

12) način raspolaganja imovinom u slučaju prestanka rada;

13) javne oznake organizacije (naziv, pečat, amblem i dr.).

Naziv i druge javne oznake organizacije moraju se jasno razlikovati od naziva i drugih javnih oznaka drugih organizacija koje su upisane ili uredno prijavljene za upis u registar kod nadležnog organa. Ne mogu se upotrebljavati za te nazive i druge javne oznake, nazivi i druga obeležja organizacija i pokreta poraženih u II svetskom ratu.

Politička organizacija dužna je da pored statuta ima utvrđenu programsku orijentaciju, odnosno program.

Član 7

Na saveze organizacija i druge oblike udruživanja shodno se primenjuju odredbe ovog zakona.

Član 8

Organizacija se ne može učlaniti u međunarodnu organizaciju i udruženje koji deluju suprotno članu 2. ovog zakona.

II OSNIVANJE ORGANIZACIJE

Član 9

Političku organizaciju može osnovati najmanje sto građana, a udruženja građana ili društvenu organizaciju - najmanje deset građana, koji imaju biračko pravo.

Član 10

Organizacija se osniva na skupštini osnivača, na kojoj donosi odluku o osnivanju i statut.

Odluka o osnivanju sadrži:

1) imena osnivača;

2) naziv organizacije;

3) sedište;

4) ciljeve i zadatke;

5) lično ime ovlašćenog lica koje će vršiti poslove upisa u registar.

Politička organizacija, pored akata iz stava 1. ovog člana, na skupštini osnivača donosi i svoju programsku orijentaciju, odnosno program.

III REGISTRACIJA ORGANIZACIJE

Član 11

O organizacijama se vodi registar.

Registar organizacije vodi savezni organ uprave nadležan za poslove pravosuđa i uprave.

Organizacija je dužna da, u roku od 30 dana od dana osnivanja, podnese prijavu za upis u registar organu iz stava 2. ovog člana.

Uz prijavu za upis u registar podnosi se odluka o osnivanju i statut organizacije, a politička organizacija podnosi i svoju programsku orijentaciju, odnosno program.

Organizacija nema pravo da deluje pre upisa u registar.

Član 12

Organizacija je dužna da o učlanjenju u međunarodnu organizaciju i o nazivu te međunarodne organizacije obavesti organ iz člana 11. ovog zakona u roku od 30 dana od dana učlanjenja u tu organizaciju.

Član 13

Organ iz člana 11. ovog zakona dužan je da, u roku od 15 dana od dana podnošenja prijave, upiše u registar organizaciju, ako je osnovana u skladu sa zakonom, i o tome donese rešenje.

Ako funkcioner koji rukovodi radom organa iz stava 1. ovog člana, u roku iz tog stava, ne donese rešenje o upisu u registar, smatraće se da je organizacija upisana u registar.

Član 14

Organ iz člana 11. ovog zakona neće izvršiti upis u registar ako utvrdi da se organizacija osniva radi ostvarivanja ciljeva iz člana 2. ovog zakona i ako ne ispunjava druge uslove utvrđene u ovom zakonu.

Rešenje o odbijanju upisa u registar iz stava 1. ovog člana donosi funkcioner koji rukovodi organom iz člana 11. ovog zakona u roku od 15 dana od dana podnošenja prijave za upis u registar i ono mora biti obrazloženo.

Protiv odluke Saveznog suda može se podneti žalba tom sudu u roku od 15 dana od dana dostavljanja odluke.

Protiv pravnosnažne odluke Saveznog suda savezni javni tužilac može podneti zahtev za zaštitu zakonitosti pod uslovima utvrđenim u Zakonu o upravnim sporovima.

Član 15

U slučaju izmena i dopuna statuta, organizacija je dužna da, u roku od 30 dana od dana donošenja izmena i dopuna statuta, obavesti o tome organ iz člana 11. ovog zakona i dostavi izmene i dopune statuta i zapisnik sa sednice na kojoj su usvojene.

Politička organizacija dužna je da na način propisan u stavu 1. ovog člana postupi i u slučaju izmena i dopuna utvrđene programske orijentacije, odnosno programa.

Član 16

U registar organizacije upisuju se njen naziv, sedište, ciljevi i oblici unutrašnje organizacije, članstvo u međunarodnoj organizaciji i naziv te međunarodne organizacije, a ako nema poslovne prostorije - adresa lica koje ih zastupa i predstavlja.

O promeni činjenica koje se upisuju u registar, organizacija je dužna da obavesti organ iz člana 11. ovog zakona, u roku od 30 dana od dana nastale promene.

Član 17

Funkcioner koji rukovodi saveznim organom uprave nadležnim za poslove pravosuđa i uprave propisaće način vođenja registra organizacija i obrazac za vođenje tih registara.

IV PRESTANAK ORGANIZACIJE

Član 18

Organizacija prestaje:

1) Odlukom organa utvrđenog statutom organizacije;

2) ako se broj članova organizacije smanji ispod broja određenog za njeno osnivanje;

3) ako je organizaciji zabranjen rad iz razloga utvrđenih u članu 20. ovog zakona;

4) ako se utvrdi da je organizacija prestala sa radom za vreme duže od godinu dana.

Okolnosti iz stava 1. tačka 4. ovog člana utvrđuje organ iz člana 11. ovog zakona rešenjem, koje mora biti obrazloženo i posle toga organizaciju briše iz registra.

Član 19

O prestanku organizacije u slučaju iz člana 18. stav 1. tač. 1. i 2. ovog zakona, lice koje je zastupalo ili predstavljalo organizaciju dužno je da, u roku od 15 dana od dana prestanka organizacije, obavesti organ iz člana 11. ovog zakona, radi brisanja iz registra.

Član 20

Zabraniće se rad organizaciji ili pojedinim njenim unutrašnjim organizacionim oblicima ako deluju radi ostvarivanja ciljeva iz člana 2. ovog zakona, ako vrše poslove na način koji nije u skladu sa zakonom i ciljevima radi kojih su osnovani, ili utvrđenom programskom orijentacijom, odnosno programom političke organizacije, kao i ako se organizacija učlani u međunarodnu organizaciju ili udruženje u čijem je radu obuhvaćena neka od delatnosti iz člana 2. ovog zakona.

Rešenje o zabrani rada organizacije donosi funkcioner koji rukovodi radom organa iz člana 11. ovog zakona i ono mora biti obrazloženo. Po prijemu rešenja, organizacija, odnosno njen unutrašnji organizacioni oblik dužan je da prestane sa radom.

Protiv rešenja iz stava 2. ovog člana može se pokrenuti upravni spor pred Saveznim sudom u roku od 30 dana od dana dostavljanja rešenja.

Protiv odluke Saveznog suda kojom se rešava u upravnom sporu iz stava 3. ovog člana može se izjaviti žalba tom sudu u roku od 15 dana od dana dostavljanja odluke.

Protiv pravnosnažne odluke Saveznog suda savezni javni tužilac može podneti zahtev za zaštitu zakonitosti pod uslovima utvrđenim u Zakonu o upravnim sporovima.

Član 21

Postupak za zabranu rada organizacije pokreće, po službenoj dužnosti ili na predlog nadležnog javnog tužioca, organ iz člana 11. ovog zakona.

Inicijativu za pokretanje postupka za zabranu rada organizacije može dati svaki građanin ili pravno lice.

V KAZNENE ODREDBE

Član 22*

Novčanom kaznom od 9.000 do 90.000 dinara kazniće se za prekršaj organizacija:

1) ako ne omogući uvid nadležnom organu u njenu delatnost kojom ostvaruje svoje ciljeve i zadatke i uvid u sticanje i korišćenje sredstava kojima raspolaže u granicama obezbeđivanja ustavnosti i zakonitosti (član 3. stav 4);

2) (prestala da važi);

3) ako u roku od 30 dana od dana svog osnivanja ne podnese prijavu za upis u registar (član 11. stav 3);

4) ako otpočne da deluje pre upisa u registar (član 11. stav 5);

5) ako u roku od 30 dana od dana učlanjenja u međunarodnu organizaciju ne obavesti o tome nadležni organ (član 12);

6) ako u roku od 30 dana od dana nastanka promena značajnih za organizaciju ne obavesti o tome nadležni organ (član 16).

Za radnje iz stava 1. ovog člana kazniće se za prekršaj i odgovorno lice u organizaciji novčanom kaznom od 450 do 4.500 dinara.

Član 23

Novčanom kaznom od 450 do 4.500 dinara kazniće se za prekršaj zastupnik organizacije ako po donošenju odluke o prestanku organizacije ili smanjenju broja članova ispod zakonom određenog broja, u roku od 15 dana od dana njenog prestanka, odnosno smanjenja broja članova, ne obavesti o tome organ iz člana 11. stav 2. ovog zakona radi brisanja organizacije iz registra (član 18. stav 1. i član 19).

Član 24

Uz kaznu za prekršaj iz člana 22. stav 1. tačka 2. ovog zakona učiniocu će se izreći i zaštitna mera oduzimanja sredstava koja je pribavio iz inostranstva.

VI PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 25

Postojeća udruženja, društvene organizacije, savezi i političke organizacije uskladiće svoje opšte akte sa odredbama ovog zakona u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 26

Funkcioner iz člana 17. ovog zakona doneće propis iz tog člana u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 27

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".