ODLUKA O UTVRĐIVANJU LETNJIKOVCA OBRENOVIĆA NA PLAVINCU KOD SMEDEREVA ZA SPOMENIK KULTURE ("Sl. glasnik RS", br. 71/2009)

1. Letnjikovac Obrenovića na Plavincu kod Smedereva utvrđuje se za spomenik kulture.

2. Letnjikovac Obrenovića na Plavincu kod Smedereva (u daljem tekstu: spomenik kulture) nalazi se na teritoriji opštine Smederevo, na Plavincu, u državnoj svojini, na katastarskoj parceli broj 4957, KO Smederevo.

Kupovinom vinograda 1827-1829. i izgradnjom vinskog podruma sa jednom sobom i kuhinjom iznad, završenom 1833. godine u doba kneza Miloša Obrenovića, a potom 1865. gradnjom jednospratnog dvorca - letnjikovca kneza Mihaila, u Popisu iz 1868. nazvanog "salon", počinje geneza dvorskog kompleksa letnje rezidencije dinastije Obrenović na Plavincu kod Smedereva. U izuzetnom prirodnom okruženju na desnoj obali Dunava, sa šumom u zaleđu i otvorenim pogledom na vinograde, započelo je uspostavljanje novog oblika reprezentativnog vladarskog boravišta na letnjem imanju. Na inicijativu svoje majke kraljice Natalije, kralj Aleksandar Obrenović angažovao je 1897. godine, pretpostavlja se, dvorskog arhitektu Jovana Ilkića da postojeću građevinu izmeni i proširi po ugledu na švajcarske vile - letnjikovce. Eklektički pristup rešavanju izgleda letnjikovca iz 1897. godine, poznat sa nekoliko fotografija i razglednica, saglediv je u izboru dekorativnih elemenata na fasadama i oko prozora, kao i u rezbarenim drvenim zabatima tada postavljenim nad ulazom centralnog prizemnog salonskog dela, kao i nad balkonima na dva dozidana bočna spratna krila i dvokrakom stepeništu koje flankira podrum i vodi u salon. Nakon tragične smene dinastije Obrenović, kraljica Natalija poklonila je letnjikovac porodici Antonija Oreškovića. Posle Drugog svetskog rata "Kraljev letnjikovac u vinogradu u Smederevu" postao je državna svojina i transformisan je u vilu zatvorenog tipa "Zlatni breg". U periodu od 1957. do 1961. godine izvršena je obimna rekonstrukcija vile, kojom je rukovodio arhitekta Bogdan Bogdanović, a opremom i izgledom enterijera slikari Predrag Peđa Milosavljević i Miodrag B. Protić, te je zato u prostorijama izložen veliki broj umetničkih predmeta i nameštaja iz raznih epoha. Prostor oko letnjikovca uređen je kao park sa šetnim stazama koje vode prema šumi u zaleđu i do drugih građevina i sadržaja (ružičnjak, senica, vidikovac, "seoska kuća" - stari dvor, odnosno vinski podrum sa sobom kneza Miloša, pomoćne zgrade), dok je ispred vile 1961. godine postavljena kružna fontana sa bronzanom skulpturom Lede sa labudom, delom Olge Olje Ivanjicki, odakle se po padini pružaju vinogradi i voćnjaci i prostrani pogled na Dunav.

Zbog istorijskih, kulturnih i umetničkih vrednosti, kao jedinstven primer uspostavljanja reprezentativnog boravišta vladara na letnjem imanju, gde su se okupljali srpski umetnici i književnici koji su unapredili kulturni život u smederevskom kraju na prelazu vekova, ovaj spomenik kulture od posebnog je značaja.

3. Zaštićena okolina spomenika kulture obuhvata sledeće katastarske parcele: br. 4940, 4942, 4943, 4944, 4945, 4946, 4948, 4950, 4951, 4952, 4953, 4954, 4955/1, 4956, 4957, 4958, 4959, 4961, 4962, 4963, 4964, 4965, 4966, 4967, 4968, 4969, 4970, 4971, 4973, 4974 i 4976, KO Smederevo, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite spomenika kulture:

1) očuvanje izgleda spoljašnje arhitekture i enterijera, horizontalnog i vertikalnog gabarita, oblika i nagiba krova, stilskih karakteristika, originalnih materijala i javne reprezentativne namene;

2) ažurno praćenje stanja i održavanja konstruktivno-statičkog sistema, krovnog pokrivača, svih fasada, enterijera i ispravnosti instalacija u spomeniku kulture;

3) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku stabilnost spomenika kulture;

4) zabrana prepravki, dogradnje i nadgradnje;

5) vođenje elektro i TT vodova podzemnim putem;

6) zabrana postavljanja priključnih kutija, ormara i rashladnih uređaja na spoljašnjim površinama spomenika kulture.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline spomenika kulture:

1) zabrana gradnje i postavljanja trajnih ili privremenih objekata koji svojom namenom, volumenom gabarita po visini ili obliku mogu ugroziti ili degradirati spomenik kulture ili njegovu zaštićenu okolinu;

2) zabrana gradnje objekata koji nisu u funkciji spomenika kulture;

3) zabrana postavljanja pokretnih tezgi, kioska i drugih privremenih objekata;

4) zabrana radova koji mogu ugroziti statičku bezbednost spomenika kulture;

5) zabrana izvođenja radova kojima se vrši promena oblika ili namene terena;

6) zabrana postavljanja dalekovoda, vazdušnih, elektro i TT vodova preko zaštićenih parcela; njihovo vođenje izvršiti podzemnim kanalima, uz vraćanje terena u prvobitno stanje;

7) urbanističko i komunalno uređenje, hortikulturno opremanje, negovanje dekorativne flore, vinograda i voćnjaka i redovno održavanje prostora zaštićene okoline u funkciji spomenika kulture.

6. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije".