PRAVILNIKO VATROGASNO-SPASILAČKOJ SLUŽBI I OBEZBEĐENJU NA AERODROMIMA("Sl. glasnik RS", br. 93/2009) |
Ovim pravilnikom propisuju se uslovi za vatrogasno-spasilačko obezbeđenje na sportskom aerodromu, ostalim aerodromima, helidromu i letilištu, uslovi za vatrogasno-spasilačku službu na aerodromu koji se koristi za javni avio-prevoz, minimalna oprema i sredstva za gašenje požara i za spasavanje, minimalan broj vatrogasno-spasilačkog osoblja i uslovi koje moraju da ispunjavaju lica koja vrše vatrogasno-spasilačko obezbeđenje i lica u vatrogasno-spasilačkoj službi, minimum prostorija, uređaja i instalacija vatrogasno-spasilačke službe, kao i postupak u slučaju prinudnog sletanja, udesa, ozbiljne nezgode i nezgode vazduhoplova i požara na vazduhoplovu ili objektu aerodroma, sportskog aerodroma, heliodroma i letilišta.
Pojedini izrazi koji se koriste u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) aerodrom je određena kopnena ili vodena površina, s manevarskim površinama, platformama, objektima, uređajima i instalacijama koji su namenjeni za bezbedno i zaštićeno kretanje, poletanje, sletanje i boravak vazduhoplova; u ovom pravilniku izraz "aerodrom" koristi se i za aerodrome koji se koriste za javni avio-prevoz (u daljem tekstu: aerodromi za javni avio-prevoz), a ne koristi se za sportske aerodrome;
2) letilište je određena kopnena ili vodena površina koja ispunjava uslove koji su propisani za bezbedno poletanje i sletanje vazduhoplova koji se, po pravilu, koriste u poljoprivredi i šumarstvu, za sportske aktivnosti, za sopstvene i slične potrebe, a koje je osposobljeno za poletanje i sletanje vazduhoplova čija maksimalna odobrena masa na poletanju (MTOW) ne prelazi 5.700 kg;
3) helidrom je aerodrom ili određena površina na zemlji ili objektu koja je u potpunosti ili delimično namenjena za dolaske, odlaske i kretanje helikoptera;
4) operater aerodroma, sportskog aerodroma, helidroma i letilišta je privredno društvo, drugo pravno lice ili preduzetnik koji koristi aerodrom, sportski aerodrom, helidrom ili letilište, registrovan je da pruža odgovarajuće usluge i ima dozvolu za korišćenje aerodroma, sportskog aerodroma, helidroma ili letilišta koji su upisani u Registar aerodroma Republike Srbije, odnosno u upisnik letilišta.
Aerodrom za javni avio-prevoz ima vatrogasno-spasilačku službu, a sportski aerodrom, ostali aerodromi, helidrom i letilište imaju vatrogasno-spasilačko obezbeđenje.
Kad se u daljem tekstu ovog pravilnika koristi izraz "vatrogasna zaštita", on se koristi kao zajednički izraz za vatrogasno-spasilačku službu (na aerodromu za javni avio-prevoz) i za vatrogasno-spasilačko obezbeđenje (na sportskim aerodromima, ostalim aerodromima, helidromima i letilištima).
Kada se u daljem tekstu ovog pravilnika u odredbi upotrebi izraz "vatrogasno-spasilačka služba", on se odnosi isključivo na aerodrome za javni avio-prevoz.
Vatrogasna zaštita preduzima mere za zaštitu od požara, spasava putnike, članove posade vazduhoplova, druga lica i materijalna dobra u slučaju prinudnog sletanja, udesa, ozbiljne nezgode ili nezgode vazduhoplova ili požara na vazduhoplovu, aerodromu, sportskom aerodromu, helidromu, letilištu i u rejonu aerodroma, sportskog aerodroma ili letilišta.
Operater aerodroma za javni avio-prevoz dužan je da organizuje vatrogasno-spasilačku službu na način koji omogućava spasavanje života ljudi, spasavanje materijalnih dobara i sprovođenje mera za zaštitu od požara.
On je dužan i da obezbedi: odgovarajući sastav i opremljenost vatrogasno-spasilačke službe; smeštaj vatrogasne opreme; mesta za snabdevanje vodom za gašenje požara; sistem veza za obaveštavanje i uzbunjivanje između vatrogasno-spasilačke službe i drugih službi na aerodromu za javni avio-prevoz i izvan njega, posebno sistem veza s pružaocem usluga kontrole letenja, službom hitne pomoći na aerodromu za javni avio-prevoz, teritorijalnim vatrogasnim jedinicama i vatrogasnim jedinicama Vojske Srbije; blagovremeno uzbunjivanje u slučaju požara, prinudnog sletanja, udesa, ozbiljne nezgode ili nezgode vazduhoplova; pravilnu lokaciju prostorija vatrogasno-spasilačke službe (vatrogasne stanice), opreme i sredstava za zaštitu od požara; mrežu pristupnih puteva u zoni aerodroma za javni avio-prevoz; poligon za izvođenje praktičnih vežbi i druge uslove koji su neophodni za efikasne intervencije.
Vatrogasno-spasilačka služba dužna je da sarađuje s pružaocem usluga kontrole letenja, medicinskim obezbeđenjem, službom hitne pomoći i drugim službama na aerodromu za javni avio-prevoz, s teritorijalnim vatrogasnim jedinicama i vatrogasnim jedinicama Vojske Srbije.
Aerodrom i sportski aerodrom se razvrstavaju u vatrogasne kategorije od 1 do 10, zavisno od ukupne dužine vazduhoplova i od maksimalne širine trupa vazduhoplova, a ako prema ukupnoj dužini vazduhoplova aerodrom, odnosno sportski aerodrom spada u jednu, a prema maksimalnoj širini trupa vazduhoplova u drugu vatrogasnu kategoriju - aerodrom, odnosno sportski aerodrom razvrstavaju se u onu vatrogasnu kategoriju koja je viša.
Da bi aerodrom i sportski aerodrom ostao razvrstan u vatrogasnoj kategoriji određenoj zavisno od ukupne dužine vazduhoplova i od maksimalne širine trupa vazduhoplova, neophodno je da vazduhoplovi s dimenzijama koje odgovaraju njegovoj vatrogasnoj kategoriji obave s njega 700 i više poletanja i sletanja u toku tri najopterećenija meseca u godini, a ako je broj poletanja i sletanja manji od 700, aerodrom, odnosno sportski aerodrom razvrstava se u prvu nižu vatrogasnu kategoriju.
Vatrogasna |
Ukupna dužina vazduhoplova |
Maksimalna |
1 |
0 m do 9 m (ne uključujući 9) |
2 m |
2 |
9 m do 12 m (ne uključujući 12) |
2 m |
3 |
12 m do 18 m (ne uključujući 18) |
3 m |
4 |
18 m do 24 m (ne uključujući 24) |
4 m |
5 |
24 m do 28 m (ne uključujući 28) |
4 m |
6 |
28 m do 39 m (ne uključujući 39) |
5 m |
7 |
39 m do 49 m (ne uključujući 49) |
5 m |
8 |
49 m do 61 m (ne uključujući 61) |
7 m |
9 |
61 m do 76 m (ne uključujući 76) |
7 m |
10 |
76 m do 90 m (ne uključujući 90) |
8 m |
U periodu kad se očekuje smanjen obim saobraćaja na aerodromu vatrogasna kategorija aerodroma može da se promeni, ali ne sme biti niža od vatrogasne kategorije koja se određuje prema najvećem vazduhoplovu koji je planiran da u tom periodu koristi aerodrom, bez obzira na broj njegovih poletanja i sletanja.
Helidromi se razvrstavaju u vatrogasne kategorije prema ukupnoj dužini helikoptera, koja uključuje i dužinu rotora helikoptera, na sledeći način:
1) vatrogasna kategorija X1 - helidromi koje koriste helikopteri čija je dužina kraća od 15 m;
2) vatrogasna kategorija X2 - helidromi koje koriste helikopteri čija je dužina između 15 m i 24 m;
3) vatrogasna kategorija X3 - helidromi koje koriste helikopteri duži od 24 m, a kraći od 35 m.
U periodu kad se na helidromu predviđaju poletanja i sletanja helikoptera čija je dužina kraća od helikoptera prema kojima je određena vatrogasna kategorija helidroma, vatrogasna kategorija helidroma određuje se prema dužini najvećeg helikoptera za koji je planirano da u tom periodu koristi helidrom.
Ako aerodrom, sportski aerodrom ili helidrom tek treba da počnu da rade, njihov operater dužan je da zahteva da Direktorat civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije (u daljem tekstu: Direktorat), po prvi put odredi vatrogasnu kategoriju.
Operater aerodroma, sportskog aerodroma ili helidroma može zahtevati da mu Direktorat promeni vatrogasnu kategoriju.
Vatrogasnu kategoriju aerodroma, sportskog aerodroma i helidroma proverava po službenoj dužnosti Direktorat, na osnovu broja poletanja i sletanja na aerodrom, sportski aerodrom odnosno helidrom u toku jedne kalendarske godine i može, zavisno od provere, promeniti vatrogasnu kategoriju. Podatke o broju poletanja i sletanja operater dostavlja Direktoratu na kraju svake kalendarske godine.
Letilišta se ne razvrstavaju u vatrogasne kategorije.
II VATROGASNA VOZILA, OPREMA, SREDSTVA ZA GAŠENJE POŽARA I OPREMA ZA SPASAVANJE PUTNIKA I POSADE IZ VAZDUHOPLOVA, DRUGIH LICA I MATERIJALNIH DOBARA
Zavisno od vatrogasne kategorije aerodroma, na aerodromima moraju da se obezbede vatrogasna vozila, vatrogasna oprema, sredstva za gašenje požara i oprema za spasavanje putnika i posade iz vazduhoplova i za spasavanje drugih lica i materijalnih dobara.
Vatrogasna vozila, vatrogasna oprema, sredstva za gašenje požara i oprema za spasavanje moraju da budu u ispravnom stanju i mogu da se koriste samo u svrhe za koje su namenjeni.
Vatrogasna vozila mogu biti komandno vatrogasno vozilo, glavna vatrogasna vozila i tehnička vozila.
Vatrogasna vozila i vatrogasna nadgradnja na njima, tehnički se pregledaju u organizaciji koja je za to ovlašćena, najmanje jednom godišnje.
Broj glavnih vatrogasnih vozila na aerodromu određuje se tako da omogući efikasno rukovođenje i komandovanje akcijom gašenja požara i akcijom spasavanja putnika i posade iz vazduhoplova i drugih lica i materijalnih dobara, taktički nastup i korišćenje sredstava za gašenje požara određenih prema vatrogasnoj kategoriji aerodroma.
Broj glavnih vatrogasnih vozila određuje se prema Tabeli broj 1.
Tabela broj 1
Vatrogasna kategorija aerodroma |
Glavno vatrogasno vozilo |
1 |
0 |
2 |
0 |
3 |
1 |
4 |
1 |
5 |
1 |
6 |
2 |
7 |
2 |
8 |
3 |
9 |
3 |
10 |
3 |
Broj glavnih vatrogasnih vozila na sportskom aerodromu određuju se zavisno od vatrogasne kategorije sportskog aerodroma.
Glavno vatrogasno vozilo mora da:
1) ima pogon na svim točkovima i da razvije brzinu kretanja od najmanje 100 km/h;
2) za 40 sekundi postigne brzinu kretanja od 80 km/h, pod punim opterećenjem;
3) bude snabdeveno količinom koncentrata pene dovoljnom za dva kompletna punjenja rezervoara za vodu;
4) ima monitor koji obezbeđuje stepen izbacivanja pene s mogućnošću redukcije stepena izbacivanja sredstava za gašenje požara zavisno od vatrogasne kategoriji aerodroma i raspon mlaza koji odgovara najdužem vazduhoplovu koji sleće na aerodrom;
5) ima ugrađena vitla za brzo gašenje požara koja imaju uređaj za regulaciju pritiska, samozaštitu vozila vodom i instalaciju za postavljanje potisnih creva za gašenje požara;
6) bude lako pokretljivo, ima mali radijus okretanja i kreće se izvan puteva;
7) ima ugrađen sistem za održavanje vazduha u instalaciji (brza sklopka).
Pored glavnih vatrogasnih vozila, aerodromi vatrogasne kategorije od 5 do 10 moraju da imaju i jedno komandno vatrogasno vozilo koje, u pogledu brzine, mora da ispunjava uslove koji su određeni za glavno vatrogasno vozilo.
Komandno vatrogasno vozilo mora da ima opremu i dokumentaciju koji su dati u Tabeli broj 2.
Tabela broj 2 Oprema i dokumentacija komandnog vatrogasnog vozila
|
Komada |
Megafon |
1 |
Kodirane karte R 1:5.000 i topografske kodirane karte R 1:25.000 |
po 1 |
Prenosna baterijska lampa |
1 |
Čunj za obeležavanje mesta nesreće |
4 |
Traka za obeležavanje mesta nesreće |
2 |
Priručnik za rad sa opasnim materijama |
1 |
Operativno-taktički plan aerodroma za gašenje požara i spasavanje |
1 |
Opis vazduhoplova s tehničkim crtežima (za svaki tip vazduhoplova koji sleće na aerodrom) |
1 |
Na aerodromima i helidromima obezbeđuju se glavna sredstva za gašenje požara i dopunska sredstva za gašenje požara, prema važećim standardima.
Minimalne količine glavnih i dopunskih sredstava za gašenje požara na aerodromu date su u Tabeli broj 3.
Tabela broj 3 Minimalne količine sredstava za gašenje požara na aerodromu
Vatrogasna |
GLAVNA SREDSTVA ZA GAŠENJE POŽARA |
Dopunska sredstva za gašenje požara |
|||
Proteinska pena nivoa A |
Vodena pena koja stvara film ili |
Sredstva za suvo |
|||
Voda (l) |
Brzina oslobađanja |
Voda (l) |
Brzina oslobađanja |
||
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
225 |
2 |
0 |
0 |
0 |
0 |
225 |
3 |
1.800 |
1.300 |
1.200 |
900 |
135 |
4 |
3.600 |
2.600 |
2.400 |
1.800 |
135 |
5 |
8.100 |
4.500 |
5.400 |
3.000 |
180 |
6 |
11.800 |
6.000 |
7.900 |
4.000 |
225 |
7 |
18.200 |
7.900 |
12.100 |
5.300 |
225 |
8 |
27.300 |
10.800 |
18.200 |
7.200 |
450 |
9 |
36.400 |
13.500 |
24.300 |
9.000 |
450 |
10 |
48.200 |
16.600 |
32.300 |
11.200 |
450 |
Glavna sredstva za gašenje požara na aerodromu jesu:
1) vodena pena koja stvara film;
2) fluorproteinska pena;
3) proteinska pena;
4) kombinacija glavnih sredstava.
Glavna sredstva za gašenje požara nalaze se na glavnim vatrogasnim vozilima.
Dopunsko sredstvo za gašenje požara na aerodromu može biti suvi hemijski prašak (klasa B i C).
Dopunska sredstva za gašenje požara moraju da se nalaze na glavnim vatrogasnim vozilima. Izuzetno, na aerodromima vatrogasne kategorije 1 i 2, dopunska sredstva za gašenje požara moraju da se nalaze na lakoj prikolici ili u automobilu.
Pri izboru dopunskih sredstava za gašenje požara koja se koriste s penom, mora da se vodi računa o njihovoj komplementarnosti s penom.
Sredstva za gašenje požara na sportskom aerodromu određuju se zavisno od vatrogasne kategorije sportskog aerodroma.
Penilo za dobijanje pene za gašenje požara mora da ispunjava zahteve propisane za gašenje požara i da ima uverenje o kvalitetu koje izdaje ovlašćena organizacija.
Ispravnost penila kontroliše organizacija koja je za to ovlašćena, najmanje jednom u pet godina.
Ako se na aerodromima vatrogasne kategorije od 3 do 10 koristi pena koja zadovoljava nivo A, do 30% vode za pripremu pene može da se zameni dopunskim sredstvom za gašenje požara koje je komplementarno s penom.
Dopunska sredstva za gašenje požara zamenjuju se s vodom po sledećoj proporciji:
- 1 kg sredstva za suvo gašenje požara = 1,0 l vode za pripremu pene nivoa A;
- 1 kg sredstva za suvo gašenje požara = 0,66 l vode za pripremu pene nivoa B.
Aerodromi vatrogasne kategorije od 4 do 10 moraju da imaju prenosnu vatrogasnu pumpu kapaciteta najmanje 1200 l/min.
Količina koncentrata pene u rezervoaru penila glavnog vatrogasnog vozila treba da bude proporcionalna količini vode u rezervoaru za vodu glavnog vatrogasnog vozila i vrsti koncentrata pene.
Količina koncentrata pene u rezervoaru penila glavnog vatrogasnog vozila vatrogasnog vozila treba da bude dovoljna za dva kompletna punjenja rezervoara za vodu glavnog vatrogasnog vozila.
Sredstva za gašenje požara prazne se onom brzinom kojom se postiže njihova optimalna efikasnost.
Aerodromi moraju da imaju rezervu sredstava za gašenje požara dovoljnu za dva uzastopna punjenja rezervoara za penilo glavnih vatrogasnih vozila.
Glavno sredstvo za gašenje požara na helidromima je pena koja zadovoljava nivo B.
Količina vode za pripremu pene i količina dopunskog sredstva za gašenje požara, zavise od vatrogasne kategorije helidroma i lokacije helidroma i određuju se, na osnovu podataka iz Tabele broj 4 i Tabele broj 5.
Tabela broj 4 Minimalna količina sredstava za gašenje požara za helidrome locirane na zemlji
Kategorija |
Pena nivoa B |
Dopunska sredstva za gašenje požara |
|||
Voda |
brzina |
sredstva |
ili |
ili |
|
X1 |
0 |
0 |
250 |
250 |
500 |
X2 |
1.000 |
500 |
45 |
45 |
90 |
X3 |
1.600 |
800 |
90 |
90 |
180 |
Tabela broj 5 Minimalna količina sredstava za gašenje požara za helidrome locirane na objektu
Kategorija |
Pena nivoa B |
Dopunska sredstva za gašenje požara |
|||
Voda |
brzina |
sredstva |
ili |
ili |
|
X1 |
2.500 |
250 |
45 |
45 |
90 |
X2 |
5.000 |
500 |
45 |
45 |
90 |
X3 |
8.000 |
800 |
45 |
45 |
90 |
Na helidromu koji je lociran na objektu ili u blizini objekta, ne mora da postoji propisana zaliha količine vode ako u blizini helidroma postoji odgovarajući sistem vode pod pritiskom koji ima potrebnu brzinu pražnjenja.
Helidrom vatrogasne kategorije X1 koji je lociran na objektu mora da ima crevo s mlaznicom i međumešalicom koje može da izbacuje penu 250 l/min.
Na helidromu koji je lociran na zemlji dopuštena je zamena predviđene količine vode za pripremu pene dopunskim sredstvima za gašenje požara.
Helidrom vatrogasne kategorije X2 i X3 mora da ima dva monitorska uređaja odgovarajuće brzine pražnjenja locirana tako da pena za gašenje požara može da se koristi na svakom delu helidroma i u svim vremenskim uslovima, pri čemu je mogućnost da se oba monitorska uređaja oštete u slučaju udesa helikoptera minimalna.
Aerodromi moraju da imaju minimalnu opremu za spasavanje, koja se smešta na glavna vatrogasna vozila ili na tehničko vozilo i koja je navedena u Tabeli broj 6.
Tabela broj 6 Minimalna oprema za spasavanje
Redni |
Naziv opreme za spasavanje |
Vatrogasna kategorija aerodroma |
|||
|
|
1-2 |
3-5 |
6-7 |
8-10 |
1. |
Ručni ključ, sa promenljivim otvorom |
1 |
1 |
1 |
1 |
2. |
Spasilačko-vatrogasna sekira, velika |
- |
1 |
1 |
1 |
3. |
Spasilačko-vatrogasna sekira, mala |
1 |
2 |
4 |
4 |
4. |
Motorna prenosna testera, 61 cm |
1 |
1 |
1 |
1 |
5. |
Ćuskija, 95 cm |
1 |
1 |
1 |
1 |
6. |
Ćuskija, 1,65 cm |
- |
- |
1 |
1 |
7. |
Sekač |
- |
1 |
1 |
1 |
8. |
Ručna baterijska lampa |
2 |
3 |
4 |
8 |
9. |
Čekić, težine 1,8 kg |
- |
1 |
1 |
1 |
10. |
Kuka |
1 |
1 |
2 |
3 |
11. |
Električna prenosna testera za rezanje metala, komplet |
1 |
1 |
1 |
1 |
12. |
Vatrootporna ponjava |
1 |
1 |
2 |
3 |
13. |
Lestve rastegače, odgovarajuće dužine za najveću visinu vazduhoplova na aerodromu |
1 |
1 |
2 |
3 |
14. |
Čelično uže, dužine 15 m |
1 |
1 |
2 |
3 |
15. |
Čelično uže, dužine 30 m |
1 |
1 |
2 |
3 |
16. |
Ručne makaze za sečenje metala, dužine 17,8 cm |
1 |
1 |
1 |
1 |
17. |
Velike ručne makaze za sečenje metala, čija dužina sečiva je 25 cm |
1 |
1 |
1 |
1 |
18. |
Garnitura viljuškastih i okastih ključeva, od 8 mm do 32 mm |
1 |
1 |
1 |
1 |
19. |
Makaze za aluminijum |
1 |
1 |
1 |
1 |
20. |
Podmetači za točkove, visine 15 cm |
- |
- |
1 |
1 |
21. |
Podmetači za točkove, visine 10 cm |
1 |
1 |
1 |
1 |
22. |
Hidraulične makaze za rezanje metala |
1 |
1 |
1 |
2 |
23. |
Nož za sečenje sigurnosnog pojasa |
1 |
2 |
3 |
4 |
24. |
Rukavice za zaštitu, vatrootporne (izuzev ako ih ne poseduje svaki vatrogasac) |
2 |
3 |
4 |
8 |
25. |
Izolacioni aparat s rezervnom bocom |
- |
Jedan komplet za svakog profesionalnog vatrogasca u smeni, izuzev za dežurnog telefonistu |
||
26. |
Kiseonički inhalator |
- |
1 |
1 |
1 |
27. |
Hidraulični ili pneumatski komplet za razvaljivanje |
1 |
1 |
1 |
1 |
28. |
Torbica kompleta prve pomoći |
1 |
1 |
2 |
3 |
29. |
Cirada (nepromočivo platno) |
1 |
1 |
2 |
3 |
30. |
Ventilator za ventilaciju i hlađenje vazduhoplova |
- |
1 |
2 |
3 |
31. |
Zaštitno radno odelo (jakna, pantalone, cipele, čizme, rukavice i vatrogasni šlem) |
- |
Jedan komplet za svakog profesionalnog vatrogasca u smeni |
||
32. |
Nosila |
1 |
2 |
2 |
2 |
33. |
Prenosni agregat za proizvodnju električne energije od 2,5 kW do 5 kW 220/380 V |
- |
- |
1 |
1 |
34. |
Reflektor od 1.000 W, s kablovima dužine 50 m (ako se letenje odvija noću) |
2 |
3 |
4 |
4 |
Minimalna oprema za spasavanje na sportskim aerodromima određuje se zavisno od vatrogasne kategorije sportskog aerodroma.
Jedno od glavnih vatrogasnih vozila i od tehničkih vozila mora da ima ugrađeno vitlo sa čeličnim užetom prečnika Ø 15 mm i dužine 50 m, sa odgovarajućom kukom na kraju ili samo odgovarajuću vučnu kuku za vuču sajlom.
Vatrogasci-spasioci moraju da imaju ličnu zaštitnu opremu i zaštitna odela za prilaz vatri, vatrogasni šlem sa štitnikom, vatrogasne čizme i rukavice.
Zaštitno odelo za prilaz vatri može da bude kombinezon ili kombinacija jakne i pantalona.
Zaštitna odela za prilaz vatri moraju da imaju stepen zaštite od toplotnog zračenja 3 w/cm2 u trajanju od 2 min, odnosno 8 w/cm2 u trajanju od 1 min.
Na helidromima mora da se nalazi sledeća oprema za spasavanje: jedne ručne makaze za sečenje metala, dve velike vatrogasne sekire, dve čelične poluge, alat za razvaljivanje, dva krampa i dve spasilačko-vatrogasne sekire.
Helidromi koji su locirani na objektu mogu da čuvaju opremu za spasavanje u neposrednoj blizini helidroma.
Oprema za spasavanje na aerodromima i helidromima može da se prevozi glavnim, odnosno tehničkim vatrogasnim vozilom ili kontejnerskim načinom.
Na letilištima mora da bude obezbeđen jedan aparat za gašenje požara tipa S 50 za svaki vazduhoplov.
III OSOBLJE VATROGASNE ZAŠTITE
Osoblje vatrogasne zaštite (u daljem tekstu: vatrogasno osoblje) čine profesionalni vatrogasci i vozači vatrogasnih vozila koji su obučeni za gašenje požara i spasavanje putnika i posade iz vazduhoplova i drugih lica i materijalnih dobara, kao i pomoćno osoblje (lica koja su posebno obučena da pružaju pomoć profesionalnim vatrogascima u gašenju požara i spasavanju putnika i posade iz vazduhoplova i drugih lica i materijalnih dobara).
Na aerodromu koji je otvoren za saobraćaj mora da se nalazi onaj broj vatrogasnog osoblja, koji zavisi od vatrogasne kategorije aerodroma, i to:
1) na aerodromima prve vatrogasne kategorije - dva pripadnika pomoćnog osoblja;
2) na aerodromima druge vatrogasne kategorije - tri pripadnika pomoćnog osoblja;
3) na aerodromima treće vatrogasne kategorije - jedan profesionalni vatrogasac koji je i vozač vatrogasnog vozila i tri pripadnika pomoćnog osoblja;
4) na aerodromima četvrte vatrogasne kategorije - dva profesionalna vatrogasca koji su i vozači vatrogasnih vozila i i tri pripadnika pomoćnog osoblja;
5) na aerodromima pete vatrogasne kategorije - pet profesionalnih vatrogasaca, od kojih je jedan komandir odeljenja/smene, trojica su vozači vatrogasnih vozila, a dvojica su vatrogasci i četiri pripadnika pomoćnog osoblja;
6) na aerodromima šeste vatrogasne kategorije - sedam profesionalnih vatrogasaca, od kojih je jedan komandir odeljenja/smene, trojica su vozači vatrogasnih vozila, a trojica su vatrogasci i četiri pripadnika pomoćnog osoblja;
7) na aerodromima sedme vatrogasne kategorije - devet profesionalnih vatrogasaca, od kojih je jedan komandir odeljenja/smene, trojica su vozači vatrogasnih vozila, a petorica su vatrogasci i osam pripadnika pomoćnog osoblja;
8) na aerodromima osme vatrogasne kategorije - dvanaest profesionalnih vatrogasaca, od kojih je jedan komandir odeljenja/smene, četvorica su vozači vatrogasnih vozila, a sedmorica su vatrogasci i osam pripadnika pomoćnog osoblja;
9) na aerodromima devete vatrogasne kategorije - četrnaest profesionalnih vatrogasaca, od kojih je jedan komandir odeljenja/smene, četvorica su vozači vatrogasnih vozila, a devetorica su vatrogasci i dvanaest pripadnika pomoćnog osoblja;
10) na aerodromima desete vatrogasne kategorije - šesnaest profesionalnih vatrogasaca, od kojih je jedan komandir odeljenja/smene, četvorica su vozači vatrogasnih vozila, a jedanaestorica su vatrogasci i četrnaest pripadnika pomoćnog osoblja.
Na sportskim aerodromima broj vatrogasnog osoblja određuje se zavisno od vatrogasne kategorije sportskog aerodroma.
Vatrogasno-spasilačka služba na aerodromima vatrogasne kategorije od 5 do 10 mora da ima rukovodioca vatrogasno-spasilačke službe, komandira vatrogasne jedinice i dežurnog telefonistu.
Rukovodilac vatrogasno-spasilačke službe mora da ima višu školsku spremu, odnosno VI stepen stručne spreme - inženjer zaštite od požara ili visoku školsku spremu, odnosno VII stepen stručne spreme - diplomirani inženjer zaštite od požara, kao i odgovarajuće radno iskustvo na poslovima zaštite od požara.
Komandir vatrogasne jedinice mora da ima najmanje srednju stručnu spremu, odnosno IV stepen stručne spreme - zaštita od požara, kao i i odgovarajuće radno iskustvo na poslovima zaštite od požara.
Profesionalni vatrogasci u vatrogasno-spasilačkoj službi moraju da imaju najmanje srednju stručnu spremu, odnosno odgovarajući IV ili III stepen stručne spreme.
Svi koji su zaposleni u vatrogasno-spasilačkoj službi moraju da ima lekarsko uverenje koje izdaje ovlašćena zdravstvena ustanova, izuzev dežurnog telefoniste, kao i potvrdu o obučenosti koju izdaje ovlašćeni centar za obuku vazduhoplovno-stručnog osoblja.
Program obuke osoblja vatrogasno-spasilačke službe utvrđuje Direktorat.
Pomoćno osoblje (lica koja su posebno obučena da pružaju pomoć profesionalnim vatrogascima u gašenju požara i spasavanju putnika i posade iz vazduhoplova i drugih lica i materijalnih dobara) jesu lica koja u vreme otvorenosti aerodroma obavljaju i druge poslove na aerodromu, imaju položen ispit za obavljanje poslova zaštite od požara na vazduhoplovu i požara na aerodromu i imaju odgovarajuću potvrdu o završenoj obuci.
Ako je propisano da aerodrom za javni avio-prevoz mora da bude otvoren radi bezbednosti vazdušnog saobraćaja i van vremena otvorenosti, on mora da van vremena otvorenosti ima minimalnu opremu i sredstva za gašenje požara predviđene za vatrogasnu kategoriju 6.
Operater aerodroma, operater sportskog aerodroma i operater helidroma može da obavljanje poslova vatrogasno-spasilačke službe, odnosno vatrogasno-spasilačkog obezbeđenja ustupi ugovorom drugoj organizaciji (profesionalne vatrogasne jedinice grada itd.).
Organizacija kojoj se ugovorom ustupi obavljanje poslova vatrogasno-spasilačke službe, odnosno vatrogasno-spasilačkog obezbeđenja mora da ispunjava uslove koji su ovim pravilnikom predviđeni u pogledu osoblja i njihove obučenosti, vatrogasnih vozila, opreme, sredstava za gašenje požara i spasavanje.
Helidromi i letilišta moraju da imaju jedno lice koje je posebno obučeno za gašenje požara.
Lice koje je posebno obučeno za gašenje požara dužno da se stara da helidrom, odnosno letilište budu obezbeđeni sredstvima i opremom za gašenje požara i za spasavanje koji su predviđeni ovim pravilnikom, da se stara da ona uvek budu u ispravnom stanju i da prisustvuje poletanju i sletanju vazduhoplova.
IV PROSTORIJE, UREĐAJI I INSTALACIJE VATROGASNO-SPASILAČKE SLUŽBE
Prostorije vatrogasno-spasilačke službe (vatrogasna stanica) moraju tako da budu locirane da omoguće propisano vreme odziva i da vatrogasna vozila imaju direktan i slobodan pristup na poletno-sletne staze, manevarske površine i platforme, uz minimalan broj kretanja.
Ako vatrogasno-spasilačka služba ne može da postigne propisano vreme odziva, aerodromi za javni avio-prevoz moraju da ima satelitsku vatrogasnu stanicu.
Vatrogasne stanice moraju da budu priključene na sistem rezervnog napajanja električnom energijom.
Vatrogasna stanica sastoji se od: garaže za vatrogasna vozila, magacina za rezervne delove i sredstava za gašenje požara, prostorije za smeštaj osoblja vatrogasne službe, prostorije za održavanje kondicije osoblja vatrogasne službe s minimumom opreme, od učionice i osmatračkog mesta.
Garaža vatrogasno-spasilačke službe mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da ima vrata koja su postavljena prema platformi aerodroma za javni avio-prevoz, odnosno prema manevarskim površinama, koja se otvaraju dovoljno brzo da omoguće izlazak vatrogasnim vozilima za najviše 20 sekundi;
2) da je zimi temperatura u garaži najmanje 7° C. Ako je temperatura niža od 7° C, vatrogasna vozila koja imaju rezervoar za vodu moraju da imaju ugrađene električne grejalice za zagrevanje vode;
3) da ima ispravljač i priključak za punjenje akumulatora na vatrogasnim vozilima;
4) da ima priključak za održavanje vazduha u instalaciji vatrogasnih vozila;
5) da ima sistem za odvođenje izduvnih gasova iz vatrogasnih vozila.
Korisna površina garaže mora da omogući smeštaj svih vatrogasnih vozila.
Prostor ispred garaže mora da bude stalno slobodan.
Aerodrom za javni avio-prevoz mora da ima poligon za izvođenje praktičnih vežbi osoblja vatrogasno-spasilačke službe, koji se nalazi na području aerodroma za javni avio-prevoz.
Poligon mora da ima avion ili rashodovani autobus i jedan ili više bazena za paljenje goriva i vežbanje gašenja požara.
Aerodrom za javni avio-prevoz mora da raspolaže neophodnom količinom vode za gašenje požara na vazduhoplovu i na njegovom objektu, čiji se izvor nalazi pored platforme (pristanišne zgrade, hangara i drugih objekata koji služe za smeštaj aerodromskih službi).
Za gašenje požara na vazduhoplovu koji se nalaze na platformi aerodroma za javni avio-prevoz i za gašenje požara na objektu aerodroma za javni avio-prevoz mora da postoji spoljna hidrantska mreža.
Cevi razvodnog cevovoda u spoljnoj hidrantskoj mreži i cevi za svaki hidrant moraju da imaju prečnik prema proračunu, koji nije manji od 100 mm.
Pritisak vode u spoljnoj hidrantskoj mreži određuje se proračunom, zavisno od minimalnog protoka vode propisanog za određenu vatrogasnu kategoriju aerodroma i visinu objekta koji se štiti, ali ne sme da bude niži od 5 bar.
Ako spoljna hidrantska mreža ima dovoljnu količinu vode, a pritisak vode u njoj ne ispunjava uslov predviđen ovim pravilnikom (člana 47. stav 3. ovog pravilnika), na aerodromu za javni avio-prevoz mora da se ugradi uređaj za povećanje pritiska vode, čiji napor pumpe odgovara potrebama pri pritisku koji na mostu platforme iznosi najmanje 5 bar.
Aerodrom za javni avio-prevoz mora da ima rezervoar za vodu čiji kapacitet omogućava dva uzastopna punjenja glavnih vatrogasnih vozila čiji je broj propisan za vatrogasnu kategoriju aerodroma. Rezervoar za vodu postavlja se tako da ne ometa saobraćaj na površini za kretanje.
Utakanje vode iz rezervoara za vodu u glavno vatrogasno vozilo vrši se odgovarajućom opremom (pumpa), a ako nje nema, glavna vatrogasna vozila moraju da imaju ugrađene pumpe za utakanje vode.
Kapacitet pumpi za utakanje vode u glavno vatrogasno vozilo mora da bude takav da omogućava brzo punjenje, odnosno održavanje odgovarajućeg kontinuiteta za nabacivanje sredstva za gašenje požara i ne može biti manji od 3.000 l/min.
Operater aerodroma za javni avio-prevoz dužan je da obezbedi prilazne puteve do hidranta, odnosno rezervoara za vodu.
Radi efikasne intervencije, vatrogasno-spasilačka služba mora da ima sistem za komunikaciju i sistem alarma, i to:
1) direktnu vezu između pružaoca usluge kontrole letenja i vatrogasno-spasilačke službe, da bi se omogućilo brzo raspoređivanje vatrogasnih vozila u slučaju udesa, ozbiljne nezgode i nezgode vazduhoplova;
2) dvosmernu radio-vezu između pružaoca usluge kontrole letenja i vatrogasnih vozila, tako da se dogovori mogu vršiti i u toku njihovog kretanja, kao i radio-vezu između vatrogasne stanice i vatrogasnih vozila i radio-vezu između svakog vatrogasca u smeni;
3) telefonsku vezu s pružaocem usluge kontrole letenja, službama na aerodromu za javni avio-prevoz i okolnim vatrogasnim jedinicama.
Između svake pozicije na kojoj se nalazi vazduhoplov na aerodromima za javni avio-prevoz vatrogasne kategorije od 3 do 10 i na ostalim aerodromima vatrogasne kategorije od 3 do 10 mora da se nalazi po jedan prevozni aparat za gašenje požara, kapaciteta punjenja najmanje 50 kg suvog praha ili drugog odgovarajućeg sredstva za gašenje požara.
Izuzetno, na aerodromima za javni avio-prevoz vatrogasne kategorije 1 i 2, na sportskim aerodromima vatrogasne kategorije 1 i 2 i na ostalim aerodromima vatrogasne kategorije 1 i 2, između svake pozicije na kojoj se nalazi vazduhoplov mora da se nalazi po jedan prenosni aparat za gašenje požara, punjenja najmanje 9 kg suvog praha ili drugog odgovarajućeg sredstva za gašenje požara.
V PUNJENJE VAZDUHOPLOVA GORIVOM
Vazduhoplov sme da se puni gorivom na aerodromu samo ako se prethodno utvrdi da su preduzete sledeće opšte i posebne mere zaštite od požara:
1) da je auto-cisterna spojena s vazduhoplovom kablom za izjednačavanje potencijala;
2) da je auto-cisterna postavljena tako da ne ometa prilaz vatrogasnim vozilima, da ne ometa odlazak vazduhoplova koji se nalazi u vanrednoj situaciji, da ne ometa evakuaciju iz vazduhoplova u slučaju požara i da se motor auto-cisterne ne nalazi ispod krila vazduhoplova.
Druga vozila koja služe opsluživanju vazduhoplova ne smeju da se nalaze ispod krila vazduhoplova niti da ometaju prilaz vatrogasnim vozilima.
Ako se vazduhoplov puni visokooktanskim benzinom, pored mera koje su navedene (član 53. ovog pravilnika), auto-cisterna i druga vozila koja opslužuju vazduhoplov moraju da imaju hvatač varnica na izduvnoj cevi.
Dok se ne obezbedi glavno vatrogasno vozilo na manevarskim površinama, vazduhoplov na aerodromu ne može da se puni gorivom u toku ukrcavanja i iskrcavanja putnika ili dok se u njemu nalaze putnici.
Vazduhoplov na aerodromu ne može da se puni gorivom dok mu radi motor, dok se popravlja, dok postoji opasnost od ulaska susednog vazduhoplova i dok traje grmljavina nad aerodromom.
Vazduhoplov u tranzitu u kome se nalaze putnici može da se puni gorivom ako su preduzete sledeće mere zaštite od požara:
1) uključeni su svetleći znaci upozorenja i znaci za evakuaciju u vazduhoplovu;
2) dva glavna putnička izlaza, po mogućnosti prednji i zadnji, jesu otvoreni i na njih su postavljene stepenice;
3) u unutrašnjosti vazduhoplova oslobođena su prilazna vrata, izlazi u slučaju opasnosti i srednji prolazi, a sva vrata između odeljenja su otvorena;
4) održava se veza između osoblja prihvata i otpreme vazduhoplova i stručnog osoblja na vazduhoplovu u toku punjenja vazduhoplova gorivom;
5) jedan član posade vazduhoplova, koga odredi vođa vazduhoplova, prisustvuje punjenju vazduhoplova gorivom;
6) putnici u vazduhoplovu obavešteni su će se vazduhoplov puniti gorivom i da mogu da ostanu u vazduhoplovu na svojim mestima odvezani, i da je zabranjeno pušenje, upotreba upaljača, šibica i drugih sredstava kojima se može izazvati iskra, odnosno varnica;
7) obezbeđeno je glavno vatrogasno vozilo s posadom od najmanje dva profesionalna vatrogasca.
Za vreme punjenja vazduhoplova gorivom u zonama opasnosti, zabranjeno je:
1) držanje otvorenog plamena;
2) da se radi sa otvorenim plamenom (zavarivanje itd.) i užarenim predmetima;
3) pušenje i upotreba sredstava za paljenje (upaljači, šibice itd.);
4) rad sa alatom koji varniči;
5) startovanje vozila i drugih pomoćnih električnih postrojenja dok se punjenje ne završi;
6) postavljanje nadzemnih električnih vodova, bez obzira na napon;
7) da radi motor auto-cisterne za vreme utakanja, pretakanja ili istakanja zapaljivih tečnosti ako auto-cisterna na izduvnim cevima nema hvatač varnica a vazduhoplov se puni visokooktanskim benzinom, izuzev ako se motor auto-cisterne upotrebljava za pogon pumpi ili drugih uređaja za pretakanje goriva;
8) pretakanje goriva iz vazduhoplova u vazduhoplov ili u auto-cisternu dok se putnici ukrcavaju ili iskrcavaju.
Cevovodi, cevni spojevi, armature i oprema za punjenje moraju da se održavaju i da budu zaštićeni od oštećenja i nekontrolisanog isticanja zapaljive tečnosti.
Gorivo koje se prospe pri punjenju vazduhoplova mora da se obriše.
Sredstva za brisanje i čišćenje stavljaju se u posebne, hermetički zatvorene kante, koje ne smeju da se prevoze s drugim otpacima.
Lica koja pune ili pretaču gorivo moraju da imaju uverenje o položenom ispitu za rukovaoca rada s gorivom na aerodromu, kojim se dokazuje da su obučena za sigurno rukovanje uređajima za punjenje i pretakanje goriva, opremom i sredstvima za gašenje požara i moraju da na sebi nose antistatik odeću i obuću.
Auto-cisterna iz koje se vazduhoplov puni gorivom mora da ima:
1) kabl za pražnjenje statičnog elektriciteta kojim se ona povezuje s vazduhoplovom radi izjednačavanja statičkog potencijala;
2) vozački alat i dizalicu za auto-cisternu;
3) lestve od materijala koji ne varniči, bez metalnih zakivaka, s gumenim navlakama na delu koji se naslanja na vazduhoplov i gumenim potkovicama;
4) najmanje dva aparata za gašenje požara, od kojih jedan za gašenje požara na motoru auto-cisterne, a drugi za gašenje požara na tovaru auto-cisterne, koja su tako napunjena da, s obzirom na količinu i osobine goriva, omogućavaju efikasno gašenje požara;
5) dve ručne baterijske električne lampe (svetiljke) s trepćućim ili stalnim svetlom narandžaste boje, koje se vidi sa udaljenosti od najmanje 150 m;
6) dve zastavice za označavanje vozila kojima se prevozi gorivo;
7) vatrootpornu ponjavu i odgovarajuću količinu pamučne tkanine za brisanje goriva prosutog po vazduhoplovu.
Oprema za zaštitu od požara koja se koristi kod pretakanja goriva mora svakodnevno da se vizuelno pregleda.
Pored svakog telefonskog aparata na aerodromu mora da bude vidno istaknut broj telefona vatrogasne zaštite.
Na svakom izlazu iz pristanišne zgrade, koji je određen za izlaz putnika na platformu, moraju da budu istaknuti uočljivi natpisi ili znaci o zabrani pušenja.
Zavisno od položaja aerodroma i topografskih uslova, na aerodromu moraju da postoje prilazni putevi za vatrogasna vozila (naročito u pravcu poletno-sletne staze) koji su povezani sa lokalnim putevima, kako bi se postiglo propisano vreme odziva. Posebna pažnja mora da se posveti pristupima do 1000 m od praga poletno-sletne staze.
Ako na aerodromu postoji ograda, ona mora da ima prolaze koji se lako i brzo otvaraju.
Radi što efikasnije intervencije, vatrogasna zaštita mora da ima kartu sa ucrtanim putevima i preprekama u zoni aerodroma koja iznosi 6 km x 9 km.
Aerodromi moraju da imaju ažurnu kodiranu topografsku kartu aerodroma, koja obuhvata zonu oko aerodroma u poluprečniku od 8 km od referentne tačke aerodroma i u razmeri 1:25.000, kao i kodiranu kartu zone aerodroma u razmeri 1:5.000. Na kodiranoj karti razmere 1:5.000 moraju da se naznače objekti, instalacije, prilazni putevi, prepreke i drugi podaci značajni za rad vatrogasne zaštite, s pisanim uputstvom o načinu korišćenja karte.
Kodirana topografska karta aerodroma i kodirana kartu zone aerodroma, sa uputstvom o načinu njihovog korišćenja, moraju da se nalaze u prostoriji vatrogasne zaštite, kontroli letenja, ambulanti za hitnu pomoć i svim vatrogasnim i sanitetskim vozilima i da se ažuriraju svake godine.
Kodirana topografska karta aerodroma i uputstvo o načinu njenog korišćenja dostavljaju se okolnim vatrogasnim jedinicama.
Vatrogasna zaštita na aerodromu mora da ima razrađene taktičke planove pretpostavljenih intervencija gašenja požara i spasavanja u teškim uslovima, sadejstva s drugim vatrogasnim jedinicama, službom hitne pomoći, tehničkim službama, kao i način rukovođenja.
U prostorijama vatrogasne zaštite na aerodromu moraju da se nalaze opisi vazduhoplova s tehničkim crtežima u kojima su naznačeni podaci koji su važni za gašenje požara i spasavanje.
Vazduhoplov na sportskim aerodromima, letilištima i helidromima može da se puni gorivom u toku ukrcavanja i iskrcavanja putnika ili dok se u njemu nalaze putnici i ako nije obezbeđeno vatrogasno vozilo (član 55. stav 1. ovog pravilnika).
Ostale odredbe ove glave (čl. 56. do čl. 69) primenjuju se i na sportske aerodrome, helidrome i letilišta, izuzev odredaba čl. 56, čl. 64, čl. 65, čl. 66, čl. 67. i čl. 68.
VI POSTUPAK KOD PRINUDNOG SLETANJA, UDESA, OZBILJNE NEZGODE ILI NEZGODE NA AERODROMU
Pružalac usluga kontrole letenja dužan je da odmah obavesti vatrogasno-spasilačku službu o prinudnom sletanju, udesu, ozbiljnoj nezgodi ili nezgodi vazduhoplova.
U slučaju prinudnog sletanja vazduhoplova obaveštenje sadrži:
- uzrok prinudnog sletanja;
- tip vazduhoplova;
- vreme sletanja vazduhoplova;
- pravac sletanja vazduhoplova;
- broj putnika i posade vazduhoplova;
- količinu goriva i maziva u vazduhoplovu.
Ako se u vazduhoplovu nalazi opasna materija, u slučaju prinudnog sletanja, udesa, ozbiljne nezgode ili nezgode vazduhoplova, pored podataka koji važe samo za slučaj prinudnog sletanja obaveštenje sadrži i:
- tačan naziv opasne materije;
- UN broj opasne materije ili ID broj;
- klasu i potklasu opasnosti, a za klasu 1 (eksplozivi) grupu kompatibilnosti;
- dodatnu opasnost;
- količinu opasne materije;
- mesto u vazduhoplovu na kome se opasna materija nalazi.
U slučaju udesa, opasne nezgode ili nezgode vazduhoplova u kome se ne nalazi opasna materija obaveštenje sadrži:
- tip vazduhoplova;
- broj putnika i članova posade vazduhoplova;
- mesto udesa, ozbiljne nezgode ili nezgode vazduhoplova prema kodiranoj karti;
- informaciju da li se u vazduhoplovu prevozila opasna materija.
Kad vatrogasno-spasilačka služba primi obaveštenje o prinudnom sletanju, udesu, ozbiljnoj nezgodi ili nezgodi vazduhoplova, vatrogasno osoblje u smeni dužno je da, bez odlaganja, izađe na mesto prinudnog sletanja, udesa, ozbiljne nezgode ili nezgode vazduhoplova s propisanom opremom za spasavanje (član 28. ovog pravilnika) i sredstvima za gašenje požara lociranim na vatrogasnim vozilima.
Vatrogasno-spasilačka služba dužna je da u roku od 20 sekundi od davanja znaka za uzbunu izađe iz garaže sa propisanom opremom za spasavanje i sredstvima za gašenje požara lociranim na vatrogasnim vozilima.
Vatrogasno-spasilačka služba dužna je da u roku od 2 ali ne više od 3 minuta od znaka za uzbunu, stigne na bilo koji deo poletno-sletne staze ili manevarske površine aerodroma, a vatrogasno vozilo koje je prvo stiglo dužno je da postigne 50% brzine izbacivanja pene navedene u Tabeli broj 2 ovog pravilnika za vatrogasnu kategoriju aerodroma.
Provera postupaka i vremena odziva vatrogasno-spasilačke službe vrši se najmanje jednom mesečno, a vežba kompletne vatrogasno-spasilačke službe, prema operativno-taktičkom planu aerodroma za javni avio-prevoz ili prema planu za vanredne situacije na aerodromu za javni avio prevoz, najmanje jednom u dve godine.
Dežurni telefonista vatrogasno-spasilačke službe (na aerodromu za javni avio-prevoz) koji primi obaveštenje o udesu, ozbiljnoj nezgodi, nezgodi ili prinudnom sletanju vazduhoplova, dužan je da:
- odmah, sirenom u dežurani ili na drugi prigodan način (npr. glasom), da znak za uzbunu;
- odmah obavesti službu hitne pomoći na aerodromu za javni avio-prevoz i službu traganja i spasavanja Direktorata;
- po nalogu rukovodioca akcije gašenja požara i spasavanja, odmah obavesti najbliže medicinske službe i obližnje vatrogasne jedinice;
- bez odlaganja preduzme mere propisane opštim aktom o organizaciji, radu i postupanju vatrogasno-spasilačke službe.
Dežurni telefonista vatrogasno-spasilačke službe (na aerodromu za javni avio-prevoz) vodi dnevnik o primljenim obaveštenjima (član 70. ovog pravilnika) u koji upisuje dan i vreme prijema obaveštenja, zonu u kodiranoj karti rejona aerodroma i ime lica od kojeg je primio obaveštenje.
Operater aerodroma mora da obezbedi potrebnu tehničku opremu i sredstva za uklanjanje vazduhoplova, odnosno njegovih ostataka s poletno-sletne staze i manevarskih površina aerodroma, u skladu sa ICAO Aerodromskim priručnikom, Deo 5, Uklanjanje oštećenog vazduhoplova (ICAO Airport Services Manual, Part 5, Removal of Disebled Aircraft).
Ako operater aerodroma ne raspolaže potrebnom tehničkom opremom i sredstvima za uklanjanje vazduhoplova, odnosno njegovih ostataka, uklanjanje vazduhoplova ili njegovih ostataka može ugovorom da poveri drugim licima koja ispunjavaju uslove za uklanjanje vazduhoplova, odnosno njegovih ostataka.
Operater aerodroma dužan je da napravi plan i propiše procedure za uklanjanje vazduhoplova s poletno-sletne staze i manevarskih površina.
U slučaju požara i drugih nezgoda na aerodromu, sportskom aerodromu, helidromu i letilištu svi zaposleni dužni su da na poziv rukovodioca akcije gašenja požara i spasavanja učestvuju u gašenju požara i spasavanju lica i materijalnih dobara.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o vatrogasno spasilačkom obezbeđenju i vatrogasno spasilačkoj službi na aerodromu i letilištu ("Službeni glasnik RS", broj 30/05).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".