PRAVILNIKO NAČINU VRŠENJA VETERINARSKO-SANITARNE KONTROLE STOČNE HRANE I OBJEKATA U KOJIMA SE PROIZVODI STOČNA HRANA I USLOVIMA KOJE MORAJU ISPUNJAVATI LABORATORIJE KOJE VRŠE SUPERANALIZE UZORAKA STOČNE HRANE("Sl. list SFRJ", br. 72/91, "Sl. list SRJ", br. 22/93 i 24/93 - ispr. i "Sl. glasnik RS", br. 103/2009 - dr. pravilnik) |
Pod stočnom hranom, u smislu ovog pravilnika, podrazumeva se sve što životinje peroralno unose u organizam za podmirenje energije i proteinskog i mineralnog bilansa.
Stočnom hranom, u smislu ovog pravilnika, smatraju se i sirovine i aditivi koji se koriste za pripremu stočne hrane.
Veterinarsko-sanitarna kontrola stočne hrane je zbir stručnih postupaka kojima se utvrđuju: organoleptička svojstva, vrste i količine hranljivih sastojaka koje stočna hrana sadrži, higijenska ispravnost i količine štetnih materija u stočnoj hrani (antibiotika, hormona, pesticida, teških metala i radioaktivnih materija).
Veterinarsko-sanitarnom kontrolom obuhvataju se i objekti u kojima se proizvodi stočna hrana, sa stanovišta uslova koji obezbeđuju higijensku ispravnost stočne hrane.
Stočna hrana organoleptički mora biti takva da njena prirodna svojstva (boja, miris i ukus) nisu promenjena, a količine hranljivih sastojaka, ugrađenih u stočnu hranu, uključujući i aditive, moraju odgovarati potrebama pojedinih vrsta i kategorija životinja, odnosno podacima sadržanim u specifikaciji proizvođača, s tim što sadržaj štetnih materija ne sme prelaziti propisane maksimalno dozvoljene količine.
Količine hranljivih sastojaka u stočnoj hrani, sadržaj aditiva, količine štetnih materija i higijenska ispravnost stočne hrane utvrđuju se u specijalističkoj laboratoriji.
Objekti u kojima se stočna hrana proizvodi na industrijski način (u daljem tekstu: fabrike stočne hrane) moraju biti izgrađeni tako da proizvodne jedinice budu međusobno funkcionalno povezane, a krug fabrike ograđen.
Ulaz u fabriku stočne hrane mora biti sanitarno zaštićen dezinfekcionim mestima za obuću uposlenih radnika i prevoznih sredstava kojima se dopremaju sirovine za proizvodnju.
Putevi u krugu fabrike stočne hrane moraju biti izgrađeni od betona ili asfalta, a ostala površina fabričkog kruga mora biti pod zelenilom.
Fabrika stočne hrane mora se snabdevati vodom iz javne vodovodne mreže ili iz izvora koji obezbeđuju potrebne količine higijenski ispravne vode, odnosno vode koja po svom kvalitetu odgovara tehnološkom procesu proizvodnje.
Otpadne vode iz fabrike stočne hrane mogu se ispuštati isključivo u kanalizacionu mrežu ili sanitarno bezbedan taložnik.
Higijenski neispravna hrana i neispravni otpaci nastali u procesu proizvodnje moraju se sakupljati u za to podesnoj ambalaži i za to posebno obezbeđenom prostoru.
Prostorije koje čine fabriku stočne hrane moraju biti izgrađene od čvrstog materijala, izolovane od vlage, pogodne za čišćenje, dezinfekciju i dezinsekciju i zaštićene od ulaska ptica.
Dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija prostorija u fabrici stočne hrane vrši se najmanje dva puta godišnje.
Oprema za proizvodnju stočne hrane u fabrici stočne hrane mora biti izrađena tako da onemogućava zagađivanje hrane štetnim materijama i da se lako može čistiti, dezinfikovati i dekontaminirati.
Svaka fabrika stočne hrane mora imati izgrađen poseban sanitarni čvor koji se sastoji od: prostorije za presvlačenje radnika sa odgovarajućim ormarima, kupatila sa tuševima i toaletnog prostora za pranje ruku i WC kabinama na ispiranje.
Laboratorije za vršenje superanaliza stočne hrane moraju ispunjavati posebne uslove u pogledu:
1) stručnosti i specijalizacije kadrova;
2) posedovanja odgovarajuće laboratorijske opreme;
3) laboratorijskih i drugih prostorija.
Laboratorije za vršenje superanaliza stočne hrane moraju imati potreban broj stručnjaka iz oblasti hemijskih analiza i mikrobiološke i radiološke dijagnostike stočne hrane.
laboratorije za vršenje superanaliza stočne hrane moraju raspolagati dovoljnim brojem prostorija za prijem, obradu i ispitivanje uzoraka stočne hrane, kao i opremom za primenu najsavremenijih laboratorijskih metoda ispitivanja hemijskih, mikrobioloških i radioloških karakteristika stočne hrane.
Radne površine i prostorije laboratorija koje vrše superanalizu stočne hrane moraju biti izgrađene od materijala koji se lako održava, čisti, dezinfikuje i dekontaminira, a otpadne vode iz laboratorije pre izlivanja u kanalizacionu mrežu moraju se na pogodan način učiniti neškodljivim.
Laboratorije ovlašćene za vršenje superanaliza stočne hrane, u skladu sa odredbom člana 13. Zakona, dostavljaju godišnji izveštaj saveznom organu uprave nadležnom za poslove zaštite životinja od zaraznih bolesti koje ugrožavaju celu zemlju o rezultatima izvršenih superanaliza.
Analiza i superanaliza prisustva radioaktivnih materija u stočnih hrani i sirovinama i aditivima koji se koriste za pripremanje stočne hrane vrši se u proizvodnim objektima, dva puta godišnje.
Pri uvozu, izvozu i provozu, na svakih 20.000 kg pošiljke uzima se jedan uzorak za analizu i superanalizu.
Uzorke uzimaju i dostavljaju ih na analizu ovlašćenim laboratorijama organi veterinarske inspekcije. Uzorci se uzimaju u količini od 3 kg po uzorku.
Prisustvo radioaktivnih materija, posebno biološki značajnih radionuklida, u stočnoj hrani i sirovinama i aditivima koji se koriste za pripremanje stočne hrane, u smislu odredaba ovog pravilnika, ispituje se indikatorskim merenjem ukupne beta/gama aktivnosti (UbA(UgA), iz nativnog uzorka korišćenjem uređaja sa Gajger-Milerovim (GM) brojačem i gamaspektrometrijskom analizom korišćenjem gamaspektrometarskog sistema koji se sastoji od čistog Germanijum-detektora visoke rezolucije, višekanalnog analizatora od najmanje 4096 kanala, pisača i računara za automatsku obradu podataka.
Ako se indikatorskim merenjem ustanovi da nivo UbA/UgA u stočnoj hrani i sirovinama koje služe za proizvodnju stočne hrane prelazi granicu maksimalno dozvoljene aktivnosti, shodno Pravilniku o maksimalno dopuštenim granicama prisustva radionuklida u stočnoj hrani sirovinama za izradu krmnih smeša za ishranu životinja i vodi za napajanje životinja i o uslovima pod kojim se mogu stavljati u promet i upotrebljavati za ishranu životinja ako je sadržaj radionuklida iznad određenih granica aktivnosti ("Službeni list SFRJ", br. 16/92) vrši se gamaspektrometrijska analiza radi identifikacije biološki značajnih radionuklida fisionog porekla 134Cs, 137Cs i drugih radionuklida i utvrđivanja njihovog nivoa aktivnosti.
Laboratorija koja vrši radijaciono-higijensku kontrolu indikatorskim merenjem UbA/UgA dužna je da izvrši analizu u roku od pet dana od dana dostavljanja uzorka.
Laboratorija koja vrši gamaspektrometrijsku analizu, kao i superanalize, mora da izvrši te analize u roku od tri dana od dana dostavljanja uzorka.
Rezultati analiza dostavljaju se veterinarskoj inspekciji koja je dostavila uzorak na analizu a rezultati superanalize - saveznom ministarstvu nadležnom za poljoprivredu.
Superanalize prisustva radioaktivnih materija u stočnoj hrani i sirovinama koje služe za proizvodnju stočne hrane vrše laboratorije veterinarskih, naučnih i specijalističkih ustanova koje ovlasti savezno ministarstvo nadležno za poljoprivredu.
Laboratorije koje vrše ispitivanje prisustva radioaktivnih materija iz člana 12b ovog pravilnika moraju raspolagati:
1) odgovarajućim stručnim kadrovima za radijacionu higijenu i zaštitu iz oblasti biotehnologije,
2) specifičnom nuklearnom instrumentacijom i laboratorijskom opremom,
3) odgovarajućim prostorijama i prostorima po međunarodnom radijacionom standardu.
Laboratorije koje vrše radiometrijsku kontrolu prema ovom pravilniku dostavljaju saveznom i republičkom ministarstvu nadležnom za poslove poljoprivrede podatke o ispitivanjima izvršenim tokom kalendarske godine najdocnije do 1. februara naredne godine.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Odredbe ovog pravilnika koje se odnose na uslove koje moraju da ispune objekti za proizvodnju hrane za životinje, prestaju da važe 19. decembra 2009. godine, danom stupanja na snagu Pravilnika o uslovima za objekte u kojima se proizvodi hrana za životinje, kao i o obliku i sadržini evidencije koja se vodi u objektima za proizvodnju i promet hrane za životinje ("Sl. glasnik RS", br, 103/2009).