ZAKONO ODBRANI("Sl. list SRJ", br. 43/94, 11/95 - odluka SUS, 28/96, 44/99 i 3/2002 i "Sl. glasnik RS", br. 116/2007 - dr. zakon, 72/2009 - dr. zakon, 88/2009 - dr. zakon i 104/2009 - dr. zakon) |
Čl. 1-48*
(Prestalo da važi)
CIVILNA ODBRANA I ZAŠTITA
Radi otkrivanja i praćenja svih vrsta opasnosti od ratnih dejstava i prirodnih i drugih nesreća koje mogu ugroziti stanovništvo, Vojsku Jugoslavije i materijalna dobra i radi obaveštavanja i uzbunjivanja građana, državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica o tim opasnostima u miru i ratu, organizuje se služba osmatranja i obaveštavanja.
Državni organi, preduzeća i druga pravna lica, koji se u okviru svojih delatnosti bave osmatranjem i utvrđivanjem određenih pojava, a naročito hidrometeorološke, vatrogasne i seizmološke službe, zdravstvene službe, službe radiološke zaštite, službe u oblasti poljoprivrede, vodoprivrede, elektroprivrede, pomorstva i druge službe, dužni su da službi osmatranja i obaveštavanja i njenim organima odmah dostavljaju podatke značajne za civilnu odbranu i zaštitu.
Elektroprivredna i vodoprivredna preduzeća i druga pravna lica koja koriste hidrosisteme dužna su da, preko državnih organa nadležnih za uzbunjivanje, obezbede blagovremeno obaveštavanje i uzbunjivanje stanovništva na ugroženim područjima i da svojim sredstvima pružaju pomoć u obaveštavanju i uzbunjivanju stanovništva.
Znaci za uzbunjivanje su jedinstveni za celu teritoriju SRJ i sa njima se stanovništvo mora blagovremeno upoznati.
Služba osmatranja i obaveštavanja popunjava se vojnim obveznicima i licima koja su obavezna da učestvuju u jedinicama i organima civilne odbrane i zaštite.
Pripadnici službe osmatranja i obaveštavanja nose jedinstvene oznake.
Propise o organizovanju i radu službe osmatranja i obaveštavanja, obavezama državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica u pogledu obaveštavanja u smislu člana 50 stav 2. ovog zakona i određivanju znakova za uzbunjivanje i oznakama službe osmatranja i obaveštavanja donosi Savezna vlada.
2. Zaštita civilnog stanovništva
Građani, državni organi, preduzeća i druga pravna lica organizuju se, pripremaju i učestvuju u zaštiti civilnog stanovništva i materijalnih i drugih dobara od ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i drugih opasnosti u miru i ratu.
Sredstva za ličnu i kolektivnu zaštitu, oprema jedinica i organa za zaštitu civilnog stanovništva, skloništa i drugi objekti namenjeni za zaštitu i spasavanje stanovništva, materijalnih i drugih dobara koje utvrdi Savezno ministarstvo za odbranu, moraju odgovarati jedinstvenim standardima i tehničkim normativima, odnosno normativima kvaliteta propisanim za tu opremu, sredstva i objekte.
Radi lične zaštite od ratnih dejstava i drugih opasnosti, građani sami obezbeđuju sredstva za ličnu zaštitu ako im takva sredstva nisu obezbeđena po drugom osnovu.
Državni organi, preduzeća i druga pravna lica i građani koji su vlasnici stambenih, poslovnih, javnih i drugih zgrada i objekata ili upravljaju njima, obezbeđuju sredstva i opremu za kolektivnu zaštitu u tim zgradama i objektima.
Savezna vlada utvrđuje liste sredstava za ličnu i kolektivnu zaštitu koja su dužni da obezbede građani, državni organi, preduzeća i druga pravna lica, kao i vlasnici zgrada i drugih objekata.
Radi zaštite od ratnih dejstava, državni organi, preduzeća i druga pravna lica, u okviru svojih prava i dužnosti, dužni su da obezbede da se stanovništvo i materijalna i druga dobra smeste u skloništa i druge objekte za zaštitu.
Pri izgradnji zgrada u gradovima i privrednim centrima, kao i u drugim naseljenim mestima koja bi, prema proceni nadležnog državnog organa, mogla biti cilj napada u ratu, državni organi, preduzeća i druga pravna lica, kao i građani pri izgradnji zgrada u svojini, dužni su da obezbede izgradnju skloništa ili drugih objekata za zaštitu stanovništva i materijalnih i drugih dobara.
Sredstva za skloništa i druge objekte za zaštitu, u smislu člana 57. stav 2. ovog zakona, obezbeđuje investitor.
Visina sredstava iz stava 1. ovog člana određuje se prema investicionoj vrednosti objekta i godišnjoj poreskoj stopi koju utvrdi nadležni organ.
Jedinice civilne zaštite obrazuju državni organi, preduzeća i druga pravna lica, u skladu s Planom odbrane zemlje, a mogu ih obrazovati i građani na dobrovoljnom principu.
Jedinice civilne zaštite namenjene su za zaštitu i spasavanje stanovništva i materijalnih i drugih dobara od ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i drugih opasnosti u miru i ratu na teritoriji za koju su obrazovani.
Jedinice civilne zaštite popunjavaju se licima koja su obavezna da učestvuju u jedinicama i organima civilne zaštite i dobrovoljcima.
Jedinice civilne zaštite, ekipe i drugi oblici organizovanja koji se obrazuju radi zaštite i spasavanja stanovništva, materijalnih i drugih dobara, kao i komunalna i građevinska preduzeća i druga pravna lica, uključuju se, prema Planu odbrane zemlje, u akcije zaštite i spasavanja od ratnih razaranja, prirodnih i drugih nesreća i opasnosti u miru i ratu i postupaju po uputstvima organa nadležnih za te poslove.
Propise o organizovanju i radu, opremanju i osposobljavanju jedinica civilne zaštite i drugih oblika organizovanja zaštite civilnog stanovništva, kao i o sprovođenju mera zaštite i spasavanja, donosi Savezna vlada.
Za vreme ratnog stanja, a, po potrebi, i u slučaju neposredne ratne opasnosti, od lokalnog stanovništva mogu se organizovati straže, patrole i jedinice civilne odbrane radi zaštite od napada na civilno stanovništvo i njegovu imovinu, obezbeđenja objekata u opštoj upotrebi (škole, bolnice i dr.) i drugih objekata i dobara koji služe civilnoj nameni.
Jedinice iz stava 1. ovog člana obrazuju se, po odluci Saveznog ministarstva za odbranu, od građana koji ne podležu vojnoj obavezi ili nisu raspoređeni, odnosno uključeni u jedinice civilne zaštite i druge oblike zaštite civilnog stanovništva i materijalnih dobara.
Odlukom iz stava 2. ovog člana uređuju se i organizovanje, rad, opremanje i osposobljavanje jedinica civilne odbrane.
Pripadnici jedinica civilne odbrane i njihova oprema, sredstva i objekti moraju biti vidljivo obeleženi međunarodnim znakom civilne zaštite.
Građani koji su uključeni u straže, patrole i jedinice civilne odbrane naoružavaju se lakim ličnim oružjem za održavanje reda i za samoodbranu.
Stražama, patrolama i jedinicama civilne odbrane komanduju državni organi nadležni za poslove civilne odbrane i zaštite.
Starešina Vojske Jugoslavije na položaju komandanta bataljona ili višem položaju može jedinicama iz stava 1. ovog člana davati posebne zadatke u pogledu odbrane i zaštite civilnog stanovništva i materijalnih dobara i kontrolisati ih u zoni svoje odgovornosti.
U slučaju neposredne ratne opasnosti, ratnog stanja ili vanrednog stanja, u skladu s Planom odbrane zemlje, može se narediti evakuacija stanovništva, odnosno pojedinih kategorija stanovništva (deca, starci i dr.) sa određenog dela teritorije, kao i evakuacija državnih organa, preduzeća i drugih pravnih lica, zajedno sa imovinom za koju to bude naređeno.
Evakuaciju iz člana 64. ovog zakona naređuje Savezna vlada i određuje teritorije za razmeštaj evakuisanog stanovništva i imovine. Evakuaciju civilnog stanovništva organizuju i sprovode državni organi nadležni za poslove civilne odbrane i zaštite.
Evakuaciju na teritoriji ugroženoj ili zahvaćenoj ratnim dejstvima može narediti starešina Vojske Jugoslavije na položaju komandanta brigade, odnosno puka ili višem položaju.
Savezna vlada propisuje organizaciju i rad državnih organa i organizacija na teritoriji sa koje je evakuacija izvršena.
Čl. 67-87*
(Prestalo da važi)
* Danom stupanja na snagu Zakona o odbrani ("Sl. glasnik RS", br. 116/2007) - 19. decembra 2007. godine, odnosno danom stupanja na snagu Zakona o vojnoj, radnoj i materijalnoj obavezi ("Sl. glasnik RS", br. 88/2009) - 5. novembra 2009. godine, kao i danom početka primene Zakona o tajnosti podataka ("Sl. glasnik RS", br. 104/2009), odnosno 1. januara 2010. godine, prestale su da važe odredbe čl. 1. do 48. i čl. 67. do 87. ovog zakona, a ostale su na snazi odredbe čl. 49. do 66. do donošenja posebnih propisa o civilnoj zaštiti.