ZAKONO ODBRANI("Sl. glasnik RS", br. 45/91, 58/91 - ispr., 53/93, 67/93, 48/94, 116/2007 - dr. zakon i 111/2009 - dr. zakon) |
Čl. 1-72
(Prestalo da važi)
Radi zaštite i spasavanja ljudi, materijalnih, kulturnih i drugih dobara od ratnih razaranja, elementarnih i drugih većih nepogoda u miru i ratu, preduzimaju se sledeće mere zaštite i spasavanja:
1) sklanjanje ljudi, materijalnih i kulturnih dobara,
2) evakuacija,
3) zamračivanje i maskiranje,
4) zbrinjavanje ugroženih i nastradalih,
5) radiološko-hemijsko-biološka zaštita,
6) zaštita od rušenja i spasavanja iz ruševina,
7) zaštita i spasavanje od poplava i na vodi,
8) zaštita i spasavanje od požara i eksplozija,
9) prva medicinska pomoć,
10) zaštita i spasavanje životinja,
11) asanacija.
Zaštita od požara u miru vrši se u skladu sa posebnim zakonom.
Ministar odbrane može da donese bliže propise o sprovođenju mera zaštite i spasavanja.
Pri izgradnji objekata u gradovima i privrednim centrima, kao i u drugim naseljenim mestima, koja bi, prema proceni ugroženosti i povredivosti od ratnih dejstava koju donosi Ministarstvo odbrane, mogla biti cilj napada u ratu, investitor je dužan da, u skladu sa prostornim, odnosno urbanističkim planom, obezbedi izgradnju skloništa ili drugih zaštitnih objekata za zaštitu ljudi i materijalnih dobara.
Prostorni, odnosno urbanistički plan obuhvata mere zaštite i spasavanja, izgradnju novih i prilagođavanje postojećih skloništa i drugih zaštitnih objekata za zaštitu i sklanjanje ljudi i materijalnih i drugih dobara.
Obaveza investitora objekata iz stava 1. ovog člana izvršava se, u skladu sa prostornim, odnosno urbanističkim planom, izgradnjom skloništa, ili uplatom naknade Ministarstvu odbrane u visini od 2% od ukupne vrednosti građevinskog dela objekta za izgradnju javnih skloništa - ukoliko investitor ne gradi sklonište.
Organ nadležan za izdavanje građevinske dozvole, odnosno upotrebne dozvole za objekat za koji se gradi sklonište, ne može istu da izda ukoliko nisu ispunjeni propisani posebni uslovi za izgradnju, odnosno upotrebu skloništa.
Sredstva za izgradnju i održavanje javnih skloništa obezbeđuju se: iz budžeta Republike Srbije; iz naknade investitora koji su pri izgradnji novih zgrada, u skladu sa zakonom, dužni da obezbede izgradnju skloništa i drugih zaštitnih objekata, a koji u skladu sa prostornim, urbanističkim i drugim planovima ne grade skloništa; iz zakupnine za korišćenje javnih skloništa u miru.
Građevinskim delom objekta iz člana 74. stav 3. ovog zakona, smatra se građevinski objekat sa električnom, vodovodnom, kanalizacionom, telefonskom, gromobranskom i instalacijom za grejanje i delovi objekta u kojima su smeštene trafostanice, ložionice, podrumski prostor, garaže i drugo, ako su stalnog karaktera, kao i tribine, svlačionice i druge zgrade na sportskim terenima, kao i dograđeni i nadzidani novi prostor koji sa postojećim objektom čini građevinsku celinu. U vrednost građevinskog dela objekta ne uračunava se vrednost opreme i nameštaja, troškovi za uređenje zemljišta koje služi za redovnu upotrebu objekta, kao i vrednost privremenih objekata koji su služili za njegovu izgradnju.
Pored privremenih objekata iz stava 2. ovog člana, naknada se ne plaća ni na objekte kao što su kiosci za prodaju robe na malo, za obavljanje ugostiteljske i zanatske delatnosti, prodaju štampe, suvenira i duvana.
Organ iz člana 74. stav 4. ovog zakona ne može izdati građevinsku dozvolu za izgradnju objekta u kome se ne gradi sklonište ukoliko prethodno nije uplaćena naknada iz člana 74. stav 3. ovog zakona, odnosno ne može izdati upotrebnu dozvolu za objekat, ukoliko prethodno nije uplaćena razlika naknade za izgradnju skloništa u slučaju da dođe do povećanja ukupne vrednosti građevinskog dela objekta.
Za zaštitu ljudi i materijalnih dobara grade se: porodična skloništa - za zaštitu članova domaćinstva; kućna skloništa - za zaštitu stanara u zgradi; blokovska skloništa - za zaštitu stanara više zgrada i drugih građana; skloništa preduzeća i drugih organizacija - za zaštitu radnika i materijalnih dobara; i javna skloništa - za zaštitu građana.
Ministarstvo odbrane obezbeđuje izgradnju, opremanje i održavanje javnih skloništa.
Javna skloništa u gradovima i većim naseljima grade se na mestima na kojima se okuplja veći broj građana. Pod javnim skloništima, u smislu ovog zakona, podrazumevaju se i blokovska skloništa.
Za javna skloništa koriste se i pogodni postojeći komunalni i drugi objekti ispod površine tla, prilagođeni za tu svrhu.
Investitor je dužan da prilikom izgradnje novih komunalnih i drugih objekata iz stava 4. ovog člana u gradovima prilagodi te objekte za sklanjanje ljudi, materijalnih i drugih dobara.
Sredstva za izgradnju i održavanje javnih skloništa vode se na računu kod Ministarstva odbrane.
Ministarstvo odbrane odlučuje o korišćenju sredstava iz stava 6. ovog člana u skladu sa godišnjim programom izgradnje i održavanja javnih skloništa u Republici koji donosi Vlada.
Vlasnici kućnih skloništa i skloništa preduzeća i drugih organizacija obezbeđuju kao solidarnu obavezu održavanje tih skloništa.
Skloništa i drugi zaštitni objekti moraju se redovno tehnički kontrolisati i održavati u ispravnom stanju.
Inspekcijski nadzor nad održavanjem i korišćenjem skloništa vrši Ministarstvo odbrane.
Tehničku kontrolu i održavanje skloništa iz stava 1. ovog člana vrše preduzeća i druge organizacije stručno osposobljene i tehnički opremljene za vršenje tih poslova, koje odredi ministar odbrane.
Za tehničku kontrolu, održavanje skloništa i izgradnju javnih skloništa može se osnovati javno preduzeće, u skladu sa zakonom.
Javno preduzeće iz stava 1. ovog člana koristi javna i blokovska skloništa kao sredstva u državnoj svojini i njima upravlja.
Skloništa i drugi zaštitni objekti projektuju se i izvode tako da se mogu koristiti i za mirnodopske potrebe.
Način i uslove korišćenja javnih i blokovskih skloništa u miru utvrđuje ministar odbrane.
Prilikom korišćenja skloništa za mirnodopske potrebe ne mogu se vršiti adaptacije koje bi uticale ili bi mogle uticati na ispravnost skloništa, niti se skloništa mogu koristiti za svrhe koje bi pogoršale njihove higijenske i tehničke uslove.
U slučaju neposredne ratne opasnosti i u ratu skloništa koja se koriste u mirnodopske svrhe moraju se odmah, a najkasnije u roku koji odredi opštinski štab civilne zaštite, isprazniti i osposobiti za zaštitu.
Dezaktiviranje i uništavanje neeksplodiranih ubojnih sredstava u miru mogu da vrše lica koja su zdravstveno sposobna i imaju odgovarajuću stručnu spremu koju propisuje ministar odbrane, kao i jedinice civilne zaštite osposobljene za dezaktiviranje i uništavanje neeksplodiranih ubojnih sredstava.
Lica iz stava 1. ovog člana imaju pravo na naknadu u skladu sa propisom koji utvrđuje Vlada.
Ovlašćenje pojedinim licima za dezaktiviranje i uništavanje neeksplodiranih ubojnih sredstava u miru izdaje Ministarstvo odbrane.
Dezaktiviranje i uništavanje neeksplodiranih ubojnih sredstava u miru vrše i jedinice teritorijalne odbrane koje odredi komandant teritorijalne odbrane Republike Srbije.
4. Preduzeća, organizacije i službe opremljene i osposobljene za zaštitu i spasavanje
Preduzeća, organizacije i službe opremljene i osposobljene za zaštitu i spasavanje vrše zaštitu i spasavanje građana, materijalnih i drugih dobara u miru i ratu, u skladu sa svojom delatnošću kao i zadacima koje im narede štabovi civilne zaštite.
Organizacije Crvenog krsta učestvuju u organizovanju i osposobljavanju građana za ličnu i uzajamnu zaštitu, zbrinjavanju ugroženih i nastradalih, organizovanju i vršenju prve medicinske pomoći i izvršavanju drugih zadataka zaštite i spasavanja, koje narede štabovi civilne zaštite.
Vatrogasni savezi učestvuju u organizovanju i osposobljavanju građana za ličnu i uzajamnu zaštitu, gašenju požara i spasavanju ljudi i imovine ugroženih požarom i elementarnim nepogodama i izvršavanju drugih zadataka u skladu sa zakonom.
Ministarstvo odbrane obrazuje republičke, okružne i gradske jedinice civilne zaštite.
U opštinama u kojima preduzeća i druge organizacije i službe iz člana 81. stav 1. ovog zakona, ne mogu da obezbede ostvarivanje funkcija zaštite i spasavanja, Ministarstvo odbrane obrazuje opštinske jedinice civilne zaštite.
U skladu sa procenom ugroženosti i mogućnosti za zaštitu i spasavanje, Ministarstvo odbrane može obrazovati jedinice civilne zaštite u naseljenim mestima, odnosno delovima teritorije opštine.
Preduzeća i druge organizacije obrazuju jedinice civilne zaštite u skladu sa formacijom i procenom ugroženosti i mogućnosti za zaštitu i spasavanje.
6. Rukovođenje civilnom zaštitom
Vlada preko Republičkog štaba civilne zaštite vrši operativne poslove rukovođenja akcijama zaštite i spasavanja građana, materijalnih i drugih dobara od ratnih razaranja, elementarnih i drugih većih nepogoda i drugih opasnosti u miru i ratu i usmeravanja priprema za zaštitu i spasavanje.
Republički štab civilne zaštite ima svoje organizacione delove utvrđene formacijom, koji se obrazuju za teritoriju jedne ili više opština - opštinski štabovi civilne zaštite, za deo teritorije Republike - okružni štab civilne zaštite, za teritoriju grada Beograda - Gradski štab civilne zaštite grada Beograda, a može da ima i štabove civilne zaštite za veća naseljena mesta, ili za deo teritorije opštine.
Radi rukovođenja akcijama zaštite i spasavanja građana, materijalnih i drugih dobara od ratnih razaranja, elementarnih i drugih većih nepogoda u miru i ratu i usmeravanja priprema za zaštitu i spasavanje u preduzećima i drugim organizacijama kao i u naseljenim mestima, odnosno delovima teritorija opštine u kojima se ne obrazuje štab civilne zaštite, postavljaju se poverenici civilne zaštite. Poverenike civilne zaštite u preduzećima i drugim organizacijama postavlja direktor, odnosno drugi nadležni organ, a u naseljenim mestima, odnosno delovima teritorije opštine - opštinski štab civilne zaštite.
Komandant civilne zaštite Republike Srbije je potpredsednik Vlade, koga imenuje i razrešava dužnosti Vlada.
Štab civilne zaštite čine načelnik i članovi štaba.
Načelnika i članove Republičkog štaba civilne zaštite postavlja i razrešava dužnosti Vlada.
Načelnika i članove okružnog, odnosno gradskog štaba civilne zaštite postavlja i razrešava dužnosti Republički štab civilne zaštite.
Načelnika i članove opštinskog štaba civilne zaštite postavlja i razrešava dužnosti okružni, odnosno gradski štab civilne zaštite.
Načelnika i članove štaba civilne zaštite naseljenog mesta, odnosno dela teritorije opštine postavlja i razrešava dužnosti opštinski štab civilne zaštite.
Komandant civilne zaštite Republike Srbije koordinira aktivnosti ministarstava i posebnih organizacija, štabova i jedinica civilne zaštite, preduzeća, organizacija i službi opremljenih i osposobljenih za zaštitu i spasavanje i vrši druge poslove u oblasti zaštite i spasavanja koje mu odredi Vlada.
Štabovi civilne zaštite, naročito:
1) usklađuju organizovanje, pripremanje i funkcionisanje civilne zaštite;
2) učestvuju u izradi planova upotrebe i delovanja civilne zaštite;
3) rukovode akcijama zaštite i spasavanja građana, materijalnih i drugih dobara od ratnih razaranja, elementarnih i drugih većih nepogoda i drugih opasnosti;
4) naređuju preduzećima i drugim organizacijama, organima i zajednicama učešće u zaštiti i spasavanju.
Opštinski štab civilne zaštite, naročito:
1) naređuje mobilizaciju građana i njihovih sredstava, ljudstva i sredstava preduzeća i drugih organizacija i drugih organa, organizacija i zajednica, kao i aktiviranja jedinica civilne zaštite radi sprovođenja mera zaštite i spasavanja;
2) naređuje evakuaciju i zamračivanje u slučaju neposredne ratne opasnosti i u ratu.
Okružni, odnosno gradski štab civilne zaštite, može da mobiliše i angažuje snage i sredstva civilne zaštite i da neposredno rukovodi zaštitom i spasavanjem građana, materijalnih i drugih dobara kada su istovremeno ugrožene dve ili više opština od ratnih razaranja, elementarnih i drugih većih nepogoda i drugih opasnosti u miru i ratu na njihovoj teritoriji, a Republički štab civilne zaštite u slučaju istovremene ugroženosti većeg broja opština sa teritorije za koju se obrazuju dva ili više okružnih štabova civilne zaštite, odnosno sa teritorije za koju se obrazuje gradski štab civilne zaštite i jedan ili više okružnih štabova civilne zaštite.
Republički štab civilne zaštite može izdavati naloge za upotrebu i delovanje civilne zaštite i sprovođenje mera zaštite i spasavanja svim štabovima civilne zaštite na teritoriji Republike, a okružni, odnosno gradski štab civilne zaštite - opštinskim štabovima civilne zaštite.
Propise o organizaciji i formaciji jedinica, štabova i poverenika civilne zaštite donosi ministar odbrane.
Čl. 87-125
(Prestalo da važi)
* Odredbe čl. 73. do 86. Zakona o odbrani ("Sl. glasnik RS", br. 45/91, 58/91 - ispr., 53/93, 67/93, 48/94 i 116/2007 - dr. zakon) prestaju da važe 7. jula 2010. godine, danom početka primene Zakona o vanrednim situacijama ("Sl. glasnik RS", br. 111/2009).