UREDBAO SPORAZUMIMA O ISTRAŽIVANJU I RAZVOJU IZMEĐU UČESNIKA NA TRŽIŠTU KOJI POSLUJU NA ISTOM NIVOU PROIZVODNJE ILI DISTRIBUCIJE KOJI SE IZUZIMAJU OD ZABRANE("Sl. glasnik RS", br. 11/2010) |
Ovom uredbom određuju se kategorije sporazuma o istraživanju i razvoju između učesnika na tržištu koji posluju na istom nivou proizvodnog ili distributivnog lanca, (u daljem tekstu: sporazumi o istraživanju i razvoju) i bliže se propisuju posebni uslovi pod kojima ti sporazumi mogu biti izuzeti od zabrane.
Pojedini pojmovi koji se upotrebljavaju u ovoj uredbi imaju sledeće značenje:
1) učesnik u sporazumu jeste stranka u sporazumu i sa njom povezani učesnici na tržištu;
2) distributer jeste kupac koji kupuje proizvod radi dalje prodaje ili prerade;
3) konkurent jeste učesnik na tržištu koji posluje na istom relevantnom tržištu (stvarni konkurent) ili učesnik na tržištu koji bi u kratkom vremenskom roku mogao snositi potrebna dodatna ulaganja ili druge neophodne troškove radi ulaska na relevantno tržište usled malog, ali trajnijeg povećanja cena (potencijalni konkurent);
4) proizvodi jesu roba i/ili usluge, uključujući i poluproizvod;
5) ugovorni proizvod jeste proizvod koji je nastao kao rezultat zajedničkog istraživanja i razvoja ili je proizveden ili nabavljen primenom ugovornih procesa;
6) ugovorni proces je tehnologija ili postupak koji je nastao kao rezultat zajedničkog istraživanja i razvoja;
7) istraživanje i razvoj jeste sticanje posebnog znanja (know-how) koje se odnosi na proizvode ili proizvodne procese, izvođenje analiza, studija ili ogleda uključujući i eksperimentalnu proizvodnju, tehničke probe, ugradnju i korišćenje neophodne opreme i sticanje prava intelektualne svojine na ostvarenim rezultatima;
8) korišćenje rezultata jeste proizvodnja ili distribucija ugovornih proizvoda ili primena ugovornih procesa ili ustupanje ili licenciranje prava intelektualne svojine ili prenos know-how potrebnog za takvu proizvodnju ugovornih proizvoda ili primenu ugovornih procesa;
9) posebno znanje (know-how) jeste skup praktičnih nepatentiranih znanja i praktičnih informacija stečenih iskustvom i proverom koji su tajni (nisu opšte poznati ili lako dostupni), značajni (sadrže znanja i informacije koje su neophodne za proizvodnju ugovornog proizvoda ili primenu ugovornog procesa) i odredivi (opisani na dovoljno razumljiv način da omoguće proveru ispunjenosti kriterijuma tajnosti i značajnosti);
10) prava intelektualne svojine jesu prava industrijske svojine, autorska i srodna prava;
11) aktivna prodaja jeste traženje i pristupanje kupcima ili određenoj grupi kupaca koji se nalaze na području rezervisanom za drugog učesnika u sporazumu i preduzimanje radnji sa ciljem prodaje proizvoda tim kupcima, uključujući posećivanje kupaca, slanje pošte i elektronske pošte, oglašavanje u medijima koji su namenjeni isključivo tim kupcima ili grupi kupaca, osnivanje zavisnih društava, ogranaka ili organizacionih delova na području rezervisanom za drugog učesnika u sporazumu u cilju približavanja kupcima i organizovanja prodaje, kao i zaključivanje pojedinačnih ugovora sa tim kupcima;
12) pasivna prodaja jeste prodaja na osnovu porudžbine kupca sa područja rezervisanog za drugog učesnika u sporazumu, uključujući i porudžbine podstaknute oglašavanjem u medijima i internetom, dostupnim na području širem od područja namenjenog isključivo jednom distributeru ili određenoj grupi kupaca, pri čemu je rezultat slobodnog i neograničenog pristupa oglasnoj poruci od strane svakog kupca ili grupe kupaca.
Sporazumi o istraživanju i razvoju koji se izuzimaju od zabrane
Izuzimaju se od zabrane sporazumi o istraživanju i razvoju zaključeni između dva ili više nezavisnih učesnika na tržištu na istom nivou proizvodnog ili distributivnog lanca, koji za predmet imaju:
1) zajedničko istraživanje i/ili razvoj proizvoda ili proizvodnog procesa i zajedničko korišćenje rezultata istraživanja i razvoja, ili
2) zajedničko korišćenje rezultata istraživanja i/ili razvoja proizvoda ili proizvodnog procesa u skladu sa prethodnim sporazumom između istih učesnika na tržištu, ili
3) zajedničko istraživanje i razvoj proizvoda ili proizvodnog procesa bez obaveze zajedničkog korišćenja rezultata istraživanja i razvoja.
Izuzeće od zabrane sporazuma iz stava 1. ovoga člana primenjuje se i na pojedine odredbe koje su sadržane u tim sporazumima, a koje ne predstavljaju primarni cilj takvih sporazuma ali se neposredno na njih odnose i neophodne su za njihovo sprovođenje, kao što su odredbe kojima se učesnici u sporazumu obavezuju da ne vrše samostalno ili zajedno s trećim licima istraživanje i razvoj na relevantnom tržištu za sve vreme trajanja sporazuma.
Uslovi za izuzeće sporazuma o istraživanju i razvoju
Sporazumi o istraživanju i razvoju iz člana 3. stava 1. ove uredbe izuzimaju se od zabrane ako pored uslova iz člana 11. Zakona ispunjavaju i sledeće uslove, i to da:
1) svi učesnici u sporazumu imaju pristup rezultatima zajedničkog istraživanja i razvoja u svrhu daljeg istraživanja ili korišćenja rezultata. Izuzetno, istraživački instituti, univerziteti ili učesnici koji pružaju komercijalne usluge istraživanja i razvoja i koji se redovno ne bave korišćenjem rezultata mogu se sporazumeti da ograniče njihovo pravo korišćenja rezultata u cilju daljeg istraživanja;
2) svaki učesnik u sporazumu može samostalno koristiti rezultate zajedničkog istraživanja i razvoja i postojećeg posebnog znanja (know-how) koje je neophodno za korišćenje tih rezultata kada sporazum o istraživanju i razvoju ima za predmet samo zajedničko istraživanje i razvoj. Korišćenje tih rezultata može biti ograničeno na jedno ili više tehnoloških polja primene ako učesnici u sporazuma nisu bili konkurenti u trenutku zaključenja sporazuma o istraživanju i razvoju;
3) se svako zajedničko korišćenje rezultata istraživanja i razvoja mora odnositi na rezultate koji su zaštićeni pravom intelektualne svojine ili predstavljaju posebna znanja (know-how) koja značajno doprinose tehnološkom i ekonomskom napretku, a ti rezultati su odlučujući za proizvodnju ugovornih proizvoda ili primenu ugovornih procesa;
4) su učesnici sporazuma zaduženi za proizvodnju putem specijalizacije obavezni da izvršavaju porudžbine svih učesnika u sporazumu u cilju njihovog snabdevanja, osim kada sporazum o istraživanju i razvoju istovremeno predviđa i zajedničku distribuciju.
Ograničenja u pogledu sadržine sporazuma o istraživanju i razvoju
Sporazumi o istraživanju i razvoju ne izuzimaju se od zabrane ako neposredno ili posredno, samostalno ili zajedno sa drugim činiocima pod kontrolom učesnika u sporazumu sadrže ograničenja koja imaju za cilj:
1) ograničavanje slobode učesnika u sporazumu da vrše istraživanje i razvoj, samostalno ili u saradnji sa trećim licima, na polju koje nije povezano sa poljem na koje se odnosi sporazum ili po prestanku sporazuma na polju na koje se sporazum odnosi ili povezanom polju;
2) zabranu da se pred nadležnim organima Republike Srbije vodi spor o pravima intelektualne svojine koja se odnose na istraživanje i razvoj ili njegove rezultate, posle završenog istraživanja ili razvoja ili posle isteka sporazuma o istraživanju i razvoju, pri čemu se može predvideti pravo suprotne strane da u slučaju pokretanja spora raskine sporazum;
3) zabranu korišćenja prava intelektualne svojine koja su značajna za istraživanje i razvoj po okončanju perioda zaštite predmeta istraživanja i razvoja, ne isključujući pri tom mogućnost raskida sporazuma o istraživanju i razvoju u slučaju da jedan od učesnika u sporazumu osporava valjanost zaštite prava intelektualne svojine;
4) ograničavanje proizvodnje ili prodaje;
5) utvrđivanje cena ugovornog proizvoda trećim licima;
6) ograničavanje broja kupaca kojima se ugovorni proizvod može prodavati posle isteka roka iz člana 7. stav 1. tačka 1) ove uredbe;
7) zabranu pasivne prodaje ugovornih proizvoda na području rezervisanim za drugog učesnika u sporazumu;
8) zabranu stavljanja u promet ugovornog proizvoda ili njegove aktivne prodaje na područjima koja su rezervisana za druge učesnike u sporazumu posle isteka roka iz člana 7. stav 1. tačka 1) ove uredbe;
9) uslovljavanje učesnika u sporazumu da kupcima ne ustupaju licence za proizvodnju ugovornih proizvoda ili za primenu ugovornih proizvodnih procesa ako korišćenje rezultata zajedničkog istraživanja i razvoja od strane najmanje jednog učesnika u sporazumu nije predviđeno ili se ne ostvari;
10) odbijanje isporuke ugovornog proizvoda kupcima na području rezervisanom za njih ako bi prodavali ugovorni proizvod na drugim područjima;
11) uslovljavanje učesnika u sporazumu da otežaju svojim kupcima da nabave ugovorni proizvod od drugih lica na teritoriji Republike Srbije, a naročito korišćenjem prava intelektualne svojine ili preduzimanjem mera da se spreči prodaja ugovornog proizvoda koji je već zakonito stavljen u promet na tržištu Republike Srbije od strane drugog učesnika u sporazumu ili uz njegovu saglasnost.
Izuzetno od stava 1. ovog člana sporazumi o istraživanju i razvoju mogu sadržati odredbe kojima se utvrđuje:
1) ciljni obim proizvodnje u slučaju kada korišćenje rezultata uključuje i zajedničku proizvodnju ugovornih proizvoda;
2) ciljni obim prodaje i cene koje se naplaćuju neposrednim kupcima u slučaju kada korišćenje rezultata uključuje zajedničku distribuciju ugovornih proizvoda.
Sporazumi o istraživanju i razvoju ne izuzimaju se od zabrane ako na relevantnom tržištu postoji više sporazuma o istraživanju i razvoju koji zbog kumulativnog efekta ne ispunjavaju uslove za izuzeće od zabrane iz člana 11. Zakona i ove uredbe.
Utvrđivanje udela na relevantnom tržištu
Tržišni udeo učesnika u sporazumu utvrđuje se na osnovu ostvarenih prihoda od prodaje, odnosno vrednosti nabavke ili obima proizvodnje ugovornog proizvoda.
Tržišni udeo iz stava 1. ovoga člana izračunava se na osnovu podataka koji se odnose na kalendarsku godinu koja prethodi godini u kojoj je sporazum zaključen.
Tržišni udeo učesnika u sporazumu iz stava 1. ovoga člana uključuje i tržišni udeo sa njima povezanih učesnika na tržištu koji se utvrđuje i izračunava na način iz st. 1. i 2. ovoga člana.
Sporazumi o istraživanju i razvoju izuzimaju se od zabrane:
1) za period trajanja istraživanja i razvoja ako učesnici u sporazumu nisu konkurenti i za period od sedam godina od dana stavljanja u promet ugovornog proizvoda u slučaju zajedničkog korišćenja rezultata pod uslovom da u vreme zaključenja sporazuma zajednički tržišni udeo učesnika u sporazumu na relevantnom tržištu proizvoda koje je moguće unaprediti ili proizvoda koji su zamenljivi ugovornim proizvodima nije veći od 25%;
2) i nakon isteka perioda iz tačke 1) ovog stava sve dok zajednički tržišni udeo učesnika u sporazumu na relevantnom tržištu za ugovorni proizvod ne pređe 25%.
Ako zajednički tržišni udeo iz stava 1. ovoga člana u trenutku zaključenja sporazuma nije veći od 25%, a naknadno se poveća iznad 30%, izuzeće se primenjuje i u periodu od dve uzastopne kalendarske godine posle godine u kojoj je tržišni udeo prvi put povećan iznad 25%.
Ako tržišni udeo iz stava 1. ovoga člana u trenutku zaključenja sporazuma nije veći od 25%, a naknadno se poveća iznad 30%, ali ne preko 40%, izuzeće se primenjuje i u periodu od jedne kalendarske godine posle godine u kojoj je taj udeo prvi put povećan iznad 30%.
Period izuzeća iz st. 2. i 3. ovoga člana ne može se kumulirati u cilju produženja izuzeća na više od dve kalendarske godine.
Sporazumi o istraživanju i razvoju zaključeni do dana stupanja na snagu ove uredbe uskladiće se sa odredbama ove uredbe u roku od tri meseca od dana njenog stupanja na snagu.
Za sporazume o istraživanju i razvoju koji su zaključeni do dana stupanja na snagu ove uredbe i koji su usklađeni sa njenim odredbama u roku iz stava 1. ovoga člana, tržišni udeo se izračunava na osnovu podataka iz kalendarske godine koja prethodi godini stupanja na snagu ove uredbe.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".