ODLUKAO OBAVEZNOJ REZERVI BANAKA KOD NARODNE BANKE SRBIJE("Sl. glasnik RS", br. 12/2010) |
1. Banke su dužne da obračunavaju i izdvajaju obaveznu rezervu - u visini, na način i u rokovima koji su utvrđeni ovom odlukom.
Pod bankama, u smislu stava 1. ove tačke, podrazumevaju se banke koje imaju dozvolu za rad Narodne banke Srbije i upisane su u registar kod nadležnog organa.
2. Obaveznu rezervu banke obračunavaju:
1) na obaveze po dinarskim depozitima, kreditima i hartijama od vrednosti, kao i na druge dinarske obaveze, osim dinarskih depozita primljenih po poslovima koje banka obavlja u ime i za račun trećih lica a koji ne prelaze iznose plasmana koje je banka dala iz tih depozita, i
2) na obaveze po deviznim depozitima, kreditima i hartijama od vrednosti i na druge devizne obaveze, kao i na depozite, kredite i druga devizna sredstva primljena iz inostranstva po poslovima koje banka obavlja u ime i za račun trećih lica.
3. Izuzetno od tačke 2. ove odluke, obaveznu rezervu banke ne obračunavaju na iznos:
1) obaveza prema Narodnoj banci Srbije;
2) obaveza prema bankama koje izdvajaju obaveznu rezervu kod Narodne banke Srbije;
3) subordiniranih obaveza za koje je Narodna banka Srbije utvrdila da su ispunjeni uslovi za njihovo uključivanje u dopunski kapital banke;
4) dinarskih i deviznih obaveza po osnovu sredstava koja banke primaju od međunarodnih finansijskih organizacija, vlada i finansijskih institucija čiji su osnivači strane države, i to posredstvom države kao glavnog dužnika, odnosno vlasnika tih sredstava ili neposredno, uz uslov da se pri replasiranju tih sredstava poštuju dogovoreni principi kod utvrđivanja kamatnih marži;
5) deviznih sredstava koja davaoci lizinga drže na posebnom računu otvorenom kod banke;
6) obaveza u dinarima i devizama po osnovu depozita, kredita i drugih sredstava primljenih iz inostranstva u periodu od 1. oktobra 2008. do 31. marta 2010. godine - i to do prvobitno utvrđenog roka dospeća tih obaveza, a najkasnije do 31. decembra 2013. godine.
4. Osnovicu za obračun obavezne rezerve čini dinarska i devizna osnovica za obračun obavezne rezerve.
Dinarsku osnovicu za obračun obavezne rezerve (u daljem tekstu: dinarska osnovica) čini prosečno dnevno knjigovodstveno stanje dinarskih obaveza iz tačke 2, odredba pod 1, ove odluke u prethodnom kalendarskom mesecu, osim dinarskih obaveza indeksiranih deviznom klauzulom.
Deviznu osnovicu za obračun obavezne rezerve (u daljem tekstu: devizna osnovica) čini prosečno dnevno knjigovodstveno stanje deviznih obaveza iz tačke 2, odredba pod 2, ove odluke u prethodnom kalendarskom mesecu i prosečno dnevno knjigovodstveno stanje dinarskih obaveza indeksiranih deviznom klauzulom iz odredbe pod 1 te tačke u prethodnom kalendarskom mesecu.
Za izračunavanje prosečnog dnevnog knjigovodstvenog stanja obaveza koje čine dinarsku osnovicu, odnosno deviznu osnovicu uzimaju se u obzir svi dani u prethodnom kalendarskom mesecu.
Prosečno dnevno knjigovodstveno stanje deviznih obaveza izražava se u evrima, s tim što se za svaki dan sredstva denominovana u drugim valutama preračunavaju u evre primenom zvaničnih srednjih kurseva Narodne banke Srbije za odgovarajuće valute.
Prosečno dnevno knjigovodstveno stanje dinarskih obaveza iz stava 3. ove tačke izražava se u evrima, s tim što se za svaki dan obaveze izražene u dinarima preračunavaju u evre primenom zvaničnog srednjeg kursa Narodne banke Srbije.
5. Obaveznu rezervu banke obračunavaju:
1) po stopi od 5% - na dinarsku osnovicu;
2) po stopi od 25% - na deviznu osnovicu.
Obavezna rezerva iz stava 1, odredba pod 1, ove tačke obračunava se u dinarima (u daljem tekstu: obračunata dinarska obavezna rezerva), a obavezna rezerva iz odredbe pod 2 tog stava - u evrima (u daljem tekstu: obračunata devizna obavezna rezerva).
6. Obaveznu rezervu banke obračunavaju 17. u mesecu, i tako obračunata obavezna rezerva važi za obračunski period od 18. u mesecu do 17. u narednom mesecu (u daljem tekstu: obračunski period).
Obračune obavezne rezerve banke dostavljaju Narodnoj banci Srbije 17. u mesecu.
7. Obračunatu dinarsku obaveznu rezervu banke izdvajaju u dinarima na svoj žiro-račun (u daljem tekstu: izdvojena dinarska obavezna rezerva).
Obračunatu deviznu obaveznu rezervu banke izdvajaju u evrima na devizne račune Narodne banke Srbije (u daljem tekstu: izdvojena devizna obavezna rezerva).
Izuzetno od stava 2. ove tačke, banke kod kojih bi, zbog izdvajanja devizne obavezne rezerve u evrima, pokazatelj deviznog rizika odstupao od onog koji je propisan odlukom Narodne banke Srbije kojom se uređuje upravljanje rizicima - mogu deviznu obaveznu rezervu izdvajati i u SAD dolarima.
8. Banke su dužne da u obračunskom periodu održavaju prosečno dnevno stanje izdvojene dinarske obavezne rezerve u visini obračunate dinarske obavezne rezerve.
Banke su dužne da u obračunskom periodu održavaju prosečno dnevno stanje izdvojene devizne obavezne rezerve u visini obračunate devizne obavezne rezerve.
Prosečno dnevno stanje devizne obavezne rezerve izdvojene u SAD dolarima preračunava se u evre primenom zvaničnog srednjeg kursa Narodne banke Srbije koji važi na dan obračuna obavezne rezerve, tj. 17. u mesecu.
Za izračunavanje prosečnog dnevnog stanja izdvojene dinarske obavezne rezerve, odnosno izdvojene devizne obavezne rezerve u smislu st. 1. i 2. ove tačke uzimaju se u obzir svi dani u obračunskom periodu.
Radi ostvarivanja prosečnog dnevnog stanja izdvojene obavezne rezerve u smislu st. 1. i 2. ove tačke - dnevno stanje izdvojene dinarske obavezne rezerve, odnosno devizne obavezne rezerve banke može biti veće ili manje od obračunate dinarske obavezne rezerve, odnosno obračunate devizne obavezne rezerve, pri čemu banke mogu davati naloge za izdvajanje, odnosno povlačenje sredstava s računa iz tačke 7. ove odluke, a Narodna banka Srbije, po ovlašćenju banaka, može davati naloge radi zaduženja i odobrenja računa devizne obavezne rezerve u skladu s propisima kojima se uređuje međubankarski kliring u devizama.
9. Narodna banka Srbije plaća bankama kamatu na iznos ostvarenog prosečnog dnevnog stanja izdvojene dinarske obavezne rezerve u obračunskom periodu koji ne prelazi iznos obračunate dinarske obavezne rezerve, za sve dane obračunskog perioda - po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom kojom se utvrđuju kamatne stope koje Narodna banka Srbije primenjuje u postupku sprovođenja monetarne politike.
10. Banka koja u obračunskom periodu nije ostvarila prosečno dnevno stanje izdvojene dinarske, odnosno izdvojene devizne obavezne rezerve u obračunatim iznosima, na iznos razlike između obračunatog iznosa i ostvarenog prosečnog dnevnog stanja izdvojene dinarske, odnosno izdvojene devizne obavezne rezerve plaća Narodnoj banci Srbije kamatu za sve dane obračunskog perioda - po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom kojom se utvrđuju kamatne stope koje Narodna banka Srbije primenjuje u postupku sprovođenja monetarne politike.
11. Banka koja je obračunala iznos dinarske, odnosno devizne obavezne rezerve manji od iznosa propisanog ovom odlukom, na razliku između propisanog i obračunatog iznosa dinarske, odnosno devizne obavezne rezerve plaća Narodnoj banci Srbije kamatu - po kamatnoj stopi predviđenoj odlukom kojom se utvrđuju kamatne stope koje Narodna banka Srbije primenjuje u postupku sprovođenja monetarne politike, i to za onoliko obračunskih perioda koliko je trajao pogrešan obračun.
12. Kamata iz tač. od 9. do 11. ove odluke obračunava se i plaća, odnosno naplaćuje u valuti u kojoj se vrši izdvajanje obavezne rezerve, tj. u dinarima i evrima.
Kamata iz tačke 9. ove odluke obračunava se i plaća drugog radnog dana posle isteka obračunskog perioda - za taj obračunski period.
Kamata iz tač. 10. i 11. ove odluke obračunava se do kraja meseca za prethodni obračunski period, a naplaćuje do 8. u narednom mesecu.
13. Radnim danima, u smislu ove odluke, smatraju se dani u kojima se izvršavaju međubankarska plaćanja kod Narodne banke Srbije u skladu s propisima kojima se uređuje rad RTGS sistema i kliring sistema Narodne banke Srbije.
14. Banke su dužne da u obračunskom periodu 18. mart - 17. april 2010. godine izdvajaju dinarsku obaveznu rezervu i deviznu obaveznu rezervu u iznosima i po valutnoj strukturi utvrđenim pri obračunu obavezne rezerve koji su dostavile 17. marta 2010. godine.
15. Počev od obračunskog perioda 18. april - 17. maj 2010. godine, a zaključno sa obračunskim periodom 18. januar - 17. februar 2011. godine - banke su dužne da prosečno dnevno stanje izdvojene devizne obavezne rezerve održavaju najmanje u visini bazne devizne obavezne rezerve, u obračunskim periodima u kojima im je obračunata devizna obavezna rezerva manja od bazne devizne obavezne rezerve.
Bazna devizna obavezna rezerva iz stava 1. ove tačke (u daljem tekstu: bazna devizna obavezna rezerva) jednaka je obračunatoj obaveznoj rezervi u evrima na dan 17. marta 2010. godine u skladu sa Odlukom o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 116/2006, 3/2007, 31/2007, 93/2007, 35/2008, 94/2008, 100/2008, 107/2008, 110/2008, 112/2008, 12/2009, 39/2009, 44/2009, 47/2009 i 111/2009), umanjenoj za obračunatu obaveznu rezervu na ovaj dan po osnovu deviznih sredstava koja davaoci lizinga drže na posebnom računu otvorenom kod banke i uvećanoj za obračunatu dinarsku obaveznu rezervu na taj dan po osnovu obaveza u dinarima indeksiranih deviznom klauzulom.
Bazna devizna obavezna rezerva utvrđuje se u evrima, pri čemu se obračunata dinarska obavezna rezerva iz stava 2. ove tačke preračunava u evre primenom zvaničnog srednjeg kursa Narodne banke Srbije koji važi na dan 17. marta 2010. godine.
Pri utvrđivanju bazne devizne obavezne rezerve utvrđuje se odgovarajući deo te rezerve koji se izdvaja u dinarima, i to u propisanom procentu koji je za banku važio na dan 17. marta 2010. godine, i uvećava za iznos obračunate dinarske obavezne rezerve iz stava 2. ove tačke.
16. U periodu iz tačke 15. stav 1. ove odluke banke mogu umanjiti obavezu izdvajanja bazne devizne obavezne rezerve, i to za 25% prirasta određenih kredita u odnosu na stanje tih kredita na dan 28. februara 2010. godine, s tim da ova obaveza nakon umanjenja ne može biti manja od obračunate devizne obavezne rezerve.
Pod određenim kreditima iz stava 1. ove tačke podrazumevaju se:
1) dugoročni stambeni krediti, pod uslovom da su osigurani kod Nacionalne korporacije za osiguranje stambenih kredita i/ili
2) krediti koje su banke, u skladu s Programom mera za ublažavanje negativnih efekata svetske ekonomske krize u Republici Srbiji, odobrile privredi za finansiranje investicija, održavanje likvidnosti, finansiranje trajnih obrtnih sredstava i izvozne poslove, kao i potrošački krediti koje su banke, u skladu sa ovim programom, odobrile za kupovinu trajnih potrošnih dobara proizvedenih u Republici Srbiji.
Pri obračunu prirasta kredita iz stava 1. ove tačke isključuju se efekti promene kursa dinara.
17. U periodu iz tačke 15. stav 1. ove odluke, bazna devizna obavezna rezerva izdvaja se u evrima i dinarima, u skladu sa stavom 4. te tačke, s tim što se postepeno smanjuje deo koji se izdvaja u dinarima i povećava deo koji se izdvaja u evrima, i to na sledeći način:
1) ako je obračunata devizna obavezna rezerva veća od dela bazne devizne obavezne rezerve koji se, prema obračunu na dan 17. marta 2010. godine, odnosno prema prethodnom obračunu, izdvaja u evrima - njihova razlika izdvaja se u evrima, a za tu razliku smanjuje se deo bazne devizne obavezne rezerve izdvojen u dinarima;
2) ako je obračunata devizna obavezna rezerva manja od dela bazne devizne obavezne rezerve koji se, prema obračunu na dan 17. marta 2010. godine, odnosno prema prethodnom obračunu, izdvaja u evrima - bazna devizna obavezna rezerva izdvaja se u evrima u iznosu utvrđenom na taj dan, odnosno prema prethodnom obračunu, a ostatak se izdvaja u dinarima;
3) u slučaju umanjenja obaveze izdvajanja bazne devizne obavezne rezerve u skladu s tačkom 16. ove odluke, najpre se smanjuje preostali deo ove rezerve izdvojen u dinarima, a zatim deo koji se izdvaja u evrima.
Banke koje imaju obračunatu deviznu obaveznu rezervu veću od bazne devizne obavezne rezerve - obračunatu deviznu obaveznu rezervu izdvajaju u evrima.
Izuzetno od stava 1. ove tačke, ako je banka koja izdvaja baznu deviznu obaveznu rezervu u prethodnom obračunskom periodu imala obračunatu deviznu obaveznu rezervu veću od bazne - baznu deviznu obaveznu rezervu izdvaja u evrima.
18. Za izračunavanje dinarske protivvrednosti dela bazne devizne obavezne rezerve koji se izdvaja, odnosno smanjuje u dinarima iz tačke 17. ove odluke - primenjuje se zvanični srednji kurs Narodne banke Srbije koji je važio na dan 17. marta 2010. godine.
19. Banke koje su obračunatu deviznu obaveznu rezervu u obračunskom periodu 18. januar - 17. februar 2011. godine izdvajale u visini razlike između bazne devizne obavezne rezerve i prirasta određenih kredita iz tačke 16. ove odluke (u daljem tekstu: korigovana bazna devizna obavezna rezerva), u obračunskim periodima 18. februar - 17. mart 2011. godine i 18. mart - 17. april 2011. godine postupaju na način utvrđen ovom tačkom, tako što:
1) u obračunskom periodu u kome im je obračunata devizna obavezna rezerva veća od korigovane bazne devizne obavezne rezerve - deviznu obaveznu rezervu izdvajaju u visini obračunate devizne obavezne rezerve, i to u evrima;
2) u obračunskom periodu u kome im je obračunata devizna obavezna rezerva manja od korigovane bazne devizne obavezne rezerve - deviznu obaveznu rezervu izdvajaju u visini:
- korigovane bazne devizne obavezne rezerve umanjene za 1/3 razlike između korigovane bazne devizne obavezne rezerve i obračunate devizne obavezne rezerve u obračunskom periodu 18. februar - 17. mart 2011. godine,
- korigovane bazne devizne obavezne rezerve umanjene za 2/3 razlike između korigovane bazne devizne obavezne rezerve i obračunate devizne obavezne rezerve u obračunskom periodu 18. mart - 17. april 2011. godine.
Deviznu obaveznu rezervu iz stava 1, odredba pod 2, ove tačke banke izdvajaju u evrima i dinarima, pri čemu iznos izdvojen u evrima mora biti najmanje u visini obračunate devizne obavezne rezerve.
Umanjenja iz stava 1, odredba pod 2, ove tačke najpre se vrše iz preostalog dinarskog dela korigovane bazne devizne obavezne rezerve.
20. Banke koje su obračunatu deviznu obaveznu rezervu u obračunskom periodu 18. januar - 17. februar 2011. godine izdvajale u visini bazne devizne obavezne rezerve, u obračunskim periodima 18. februar - 17. mart 2011. godine i 18. mart - 17. april 2011. godine postupaju na način utvrđen ovom tačkom, tako što:
1) u obračunskom periodu u kome im je obračunata devizna obavezna rezerva veća od bazne devizne obavezne rezerve - deviznu obaveznu rezervu izdvajaju u visini obračunate devizne obavezne rezerve, i to u evrima;
2) u obračunskom periodu u kome im je obračunata devizna obavezna rezerva manja od bazne devizne obavezne rezerve - deviznu obaveznu rezervu izdvajaju u visini:
- bazne devizne obavezne rezerve umanjene za 1/3 razlike između bazne devizne obavezne rezerve i obračunate devizne obavezne rezerve u obračunskom periodu 18. februar - 17. mart 2011. godine,
- bazne devizne obavezne rezerve umanjene za 2/3 razlike između bazne devizne obavezne rezerve i obračunate devizne obavezne rezerve u obračunskom periodu 18. mart - 17. april 2011. godine.
Deviznu obaveznu rezervu iz stava 1, odredba pod 2, ove tačke banke izdvajaju u evrima i dinarima, pri čemu iznos izdvojen u evrima mora biti najmanje u visini obračunate devizne obavezne rezerve.
Umanjenja iz stava 1, odredba pod 2, ove tačke najpre se vrše iz preostalog dinarskog dela bazne devizne obavezne rezerve.
21. Banke koje su u obračunskom periodu 18. januar - 17. februar 2011. godine imale obračunatu deviznu obaveznu rezervu veću od bazne devizne obavezne rezerve, u obračunskim periodima 18. februar - 17. mart 2011. godine i 18. mart - 17. april 2011. godine deviznu obaveznu rezervu izdvajaju u visini obračunate devizne obavezne rezerve, i to u evrima.
22. Za izračunavanje dinarske protivvrednosti dela korigovane bazne devizne obavezne rezerve iz tačke 19. ove odluke, odnosno bazne devizne obavezne rezerve iz tačke 20. te odluke koji se izdvaja, odnosno smanjuje u dinarima - primenjuje se zvanični srednji kurs Narodne banke Srbije koji je važio na dan 17. marta 2010. godine.
23. Počev od obračunskog perioda 18. april - 17. maj 2010. godine, a zaključno sa obračunskim periodom 18. mart - 17. april 2011. godine, na dinarska sredstva izdvojena po osnovu devizne obavezne rezerve primenjuju se odredbe ove odluke kojima se utvrđuje obaveza održavanja prosečnog nivoa izdvojene dinarske obavezne rezerve i obračuna kamate na tu rezervu.
24. Za sprovođenje ove odluke Narodna banka Srbije donosi uputstvo.
25. Prvi obračun obavezne rezerve po odredbama ove odluke banke će dostaviti 25. marta 2010. godine, prema stanju dinarske osnovice, odnosno devizne osnovice u februaru 2010. godine.
26. Danom stupanja na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o obaveznoj rezervi banaka kod Narodne banke Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 116/2006, 3/2007, 31/2007, 93/2007, 35/2008, 94/2008, 100/2008, 107/2008, 110/2008, 112/2008, 12/2009, 39/2009, 44/2009, 47/2009 i 111/2009).
27. Ova odluka objavljuje se u "Službenom glasniku RS" i stupa na snagu 18. marta 2010. godine.