O USLOVIMA ZA IZRADU I POSTUPKU ZA IZRADU GLAVNE LISTE MINIMALNE ISPRAVNOSTI OPREME VAZDUHOPLOVA I LISTE MINIMALNE ISPRAVNOSTI OPREME VAZDUHOPLOVA I O POSTUPKU NJIHOVOG ODOBRAVANJA
("Sl. glasnik RS", br. 16/2009, 20/2009 - ispr. i 14/2010)
Član 1
Ovim pravilnikom propisuju se uslovi za izradu i postupak za izradu Glavne liste minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova i Liste minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova, kao i postupak odobravanja obe liste.
Član 2
Pojedini izrazi koji se koriste u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) Zajedničke vazduhoplovne vlasti (Joint Aviation Authorities - JAA) su pridruženi organ Evropske konferencije civilnog vazduhoplovstva (European Civil Aviation Conference - ECAC);
2) Zajednički vazduhoplovni zahtevi (Joint Aviation Requirements - JAR) su zajednički vazduhoplovni zahtevi koje utvrđuje JAA;
3) JAR 21 (Certification Procedures for Aircraft and Related Products and Parts) - njegov amandman 7, sastoji se od priloga Uredbe Komisije (EZ) broj 1702/2003 od 24. septembra 2003. godine kojom se predviđa sprovođenje pravila za izdavanje uverenja o plovidbenosti i zaštiti životne sredine za vazduhoplove i proizvode vezane za njih, delove i uređaje, kao i za izdavanje uverenja organizacijama za projektovanje i proizvodnju - Deo 21 (Part 21);
4) "Vazduhoplovna vlast" je organ nadležan za regulatorne i nadzorne poslove u oblasti bezbednosti civilnog vazduhoplovstva. U Republici Srbiji - Direktorat civilnog vazduhoplovstva Republike Srbije (u daljem tekstu: Direktorat);
5) Operater označava pravno ili fizičko lice koje koristi ili namerava da koristi jedan ili više vazduhoplova.
Član 3
Uslovi za izradu i postupak za izradu Glavne liste minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova i Liste minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova, kao i postupak odobravanja obe liste, sadržani su u prilozima ovog pravilnika.
Ovaj pravilnik sadrži dva priloga u kojima se nalaze Zajednički vazduhoplovni zahtevi (JAR). U Prilogu 1. ovog pravilnika nalazi se JAR MMEL/MEL, a u Prilogu 2. ovog pravilnika nalazi se ACJ-MMEL/MEL.
Član 4
Glavne liste minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova koje je Direktorat odobrio ili prihvatio (ako ih je odobrila vazduhoplovna vlast strane države), kao i Liste minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova koje je Direktorat odobrio pre stupanja na snagu ovog pravilnika ostaju na snazi.
Član 5
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PRILOG 1
Odeljak A
OPŠTE ODREDBE
JAR-MMEL/MEL.001 Oblast primene MMEL/MEL liste
(a) Primena MEL liste. MEL lista primenjuje se do početka leta (videti ACJ-MMEL/MEL.001).
(b) Nalozi za plovidbenost i drugi obavezni zahtevi. Ako postoji protivrečnost između MMEL ili MEL liste, s jedne strane, i naloga za plovidbenost ili nekog obaveznog zahteva, s druge strane, koriste se podaci ili informacije koje se nalaze u nalozima za plovidbenost ili nekom obaveznom zahtevu (npr. zahtevu za obezbeđivanje kontinuirane plovidbenosti).
JAR-MMEL/MEL.002 Stupanje na snagu izmena i dopuna JAR - MMEL/MEL
Republika Srbija dužna je da posle svake izmene ili dopune JAR-MMEL/MEL izmeni ili dopuni ovaj pravilnik u roku od šet meseci od dana kada je JAA objavio izmenu, odnosno dopunu.
MMEL liste koje je Direktorat odobrio ili prihvatio (ako ih je odobrila vazduhoplovna vlast strane države), kao i MEL liste koje je Direktorat odobrio pre stupanja na snagu ovog pravilnika ostaju na snazi.
JAR-MMEL/MEL.005 Značenje pojmova, izraza i skraćenica
1. Značenje pojmova
(a) "U skladu sa operativnim zahtevima" je izraz koji se koristi u MMEL listi i znači da oprema koja je navedena u MMEL listi podleže odgovarajućim operativnim zahtevima kojima se nešto ograničava ili odobrava.
(b) "Letački dan" je period od 24 časa koji se računa od ponoći do ponoći, po Zajedničkom usklađenom vremenu (UTC) ili po lokalnom vremenu, onako kako odredi operater, u toku koga je započet najmanje jedan let vazduhoplovom u čiju tehničku knjigu je unesen podatak o neispravnosti opreme.
(v) "Ako je ugrađeno" označava opremu navedenu u MMEL listi čija ugradnja nije obavezna ili opremu za koju se ne zahteva da bude ugrađena u vazduhoplov na koji se MMEL lista odnosi.
2. Značenje izraza i skraćenica
Izrazi i skraćenice koje se koriste u Prilogu 1. ovog pravilnika i Prilogu 2. ovog pravilnika imaju sledeća značenja:
(a) "Odobreno od vazduhoplovne vlasti" znači da je vazduhoplovna vlast izdala akt kojim potvrđuje da predmet odobrenja (MMEL ili MEL lista) odgovara svojoj svrsi;
(b) "Kalendarski dan" je period od 24 časa koji se računa od ponoći do ponoći, po Zajedničkom usklađenom vremenu (UTC) ili po lokalnom vremenu, onako kako odredi operater;
(v) "Početak leta" je trenutak kad vazduhoplov započne kretanje na sopstveni pogon radi pripreme za poletanje;
(g) "Dan kada je uočena neispravnost opreme" je kalendarski dan kada je podatak o neispravnosti opreme unesen u tehničku knjigu vazduhoplova;
(d) "Oprema" je deo, funkcionalni sklop, komponenta ili sistem;
(đ) "Neispravnost" je stanje opreme zbog koga ona ne ispunjava svoju svrhu i namenu ili ne radi u skladu sa operativnim ograničenjima, odnosno dozvoljenim odstupanjima; Određena oprema je projektovana tako da ne reaguje na grešku, ali njen rad prate računari koji poruku o grešci, za potrebe održavanja te opreme, prosleđuju u centralni računar; poruka o grešci ne mora da znači da je oprema neispravna;
(e) "Neupotrebljivost" je stanje opreme zbog koga ona ne ispunjava svoju svrhu i namenu usled svoje neispravnosti ili neispravnosti druge opreme koja je u vezi s njom;
(ž) "JAA MMEL lista" je MMEL lista ili proširena MMEL lista čije je korišćenje JAA preporučio vazduhoplovnim vlastima država članica JAA;
(z) "MEL" je skraćenica za Listu minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova;
(i) "MMEL" je skraćenica za Glavnu listu minimalne ispravnosti opreme vazduhoplova;
(j) "Proširena MMEL lista" je JAA MMEL lista za vazduhoplov kome je prvo uverenje o tipu izdala vazduhoplovna vlast države koja nije članica JAA; proširenjem se utvrđuju razlike između MMEL liste koja je odobrena od vazduhoplovne vlasti države imaoca uverenja o tipu vazduhoplova i zahteva koji su sadržani u Zajedničkim vazduhoplovnim zahtevima (JAR);
(k) "Propisani rok za otklanjanje neispravnosti opreme" je vremensko ograničenje u kome može da se koristi vazduhoplov s neispravnom opremom;
(l) "RIE" (Rectification Interval Extension) je skraćenica koja označava produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme vazduhoplova;
(lj) "Dodatak uverenja o tipu vazduhoplova" je definisan u JAR 21;
(m) "Imalac dodatka uverenja o tipu vazduhoplova" je lice koje poseduje dodatak uverenja o tipu vazduhoplova ili koje je podnelo zahtev za njegovo izdavanje;
(n) "Uverenje o tipu vazduhoplova" definisano je u JAR 21;
(nj) "Imalac uverenja o tipu vazduhoplova" je lice koje poseduje uverenje o tipu vazduhoplova ili koje je podnelo zahtev za njegovo izdavanje.
Odeljak B
MMEL LISTA
JAR-MMEL/MEL.010 Opšte odredbe
(a) MMEL lista je dokument u kome je navedena oprema vazduhoplova koja, pod određenim uslovima, može da bude privremeno neispravna a da se ipak održi prihvatljiv nivo bezbednosti civilnog vazduhoplovstva prema odgovarajućim Zajedničkim vazduhoplovnim zahtevima (JAR) ili drugim odgovarajućim zahtevima. MMEL listu utvrđuje imalac uverenja o tipu vazduhoplova.
(b) Oprema koja se odnosi na plovidbenost vazduhoplova, a koja nije navedena u MMEL listi, mora da bude ispravna.
(v) Oprema koja ne utiče na bezbednost leta, kao što je oprema bifea i oprema koja služi za komfor putnika, ne navodi se u MMEL listi (videti ACJ-MMEL/MEL.010).
JAR-MMEL/MEL.015 Vrste letova koje obuhvata MMEL lista
MMEL lista obuhvata one vrste letova koji su odobreni za određeni tip vazduhoplova.
JAR-MMEL/MEL.020 Odobravanje i objavljivanje MMEL liste
(a) Zahtev za inicijalno odobrenje utvrđene MMEL liste podnosi imalac uverenja o tipu vazduhoplova.
(b) Zahtev za odobrenje izmena u odobrenoj MMEL listi podnosi imalac uverenja o tipu vazduhoplova ili imalac dodatka uverenja o tipu vazduhoplova.
(v) O zahtevu za inicijalno odobrenje utvrđene MMEL liste i za odobrenje izmena u odobrenoj MMEL listi odlučuje vazduhoplovna vlast države imaoca uverenja o tipu vazduhoplova.
(g) Odobrenu MMEL listu objavljuje imalac uverenja o tipu vazduhoplova, a odobrenu izmenu MMEL liste objavljuje imalac uverenja o tipu vazduhoplova ili imalac dodatka uverenja o tipu vazduhoplova.
JAR-MMEL/MEL.025 Forma, sadržina i jezik MMEL liste
(videti ACJ-MMEL/MEL.025)
(a) MMEL lista sadrži uvod, definicije i, ako je potrebno, napomene kojima se objašnjavaju cilj, obim i svrha liste.
(b) MMEL lista piše se na engleskom jeziku.
JAR-MMEL/MEL.030 Više istovremenih neispravnosti opreme
(videti ACJ-MMEL/MEL.030)
Pri utvrđivanju MMEL liste mora da se uzme u obzir uticaj više istovremenih neispravnosti opreme.
JAR-MMEL/MEL.035 Operativni postupci i postupci održavanja
(a) Operativni postupci i postupci održavanja odnose se na tačno određenu opremu navedenu u MMEL listi. Te postupke utvrđuje i objavljuje imalac uverenja o tipu vazduhoplova ili imalac dodatka uverenja o tipu vazduhoplova. Ako se izmeni MMEL lista, menjaju se i ovi postupci.
(b) Namena postupaka određuje se pri utvrđivanju MMEL liste. Postupci se ne odobravaju pojedinačno.
(v) Postupci su povezani sa odobrenom MMEL listom i objavljuju se zajedno s njom.
JAR-MMEL/MEL.040 Propisni rok za otklanjanje neispravnosti opreme
(videti ACJ-MMEL/MEL.040/.080)
U MMEL listi propisuju se rokovi za otklanjanje neispravnosti opreme tako što se oprema razvrstava na kategorije A, B, C i D.
Kategorija neispravnosti opreme određuje se na osnovu sledećih zahteva:
(a) Kategorija A:
(i) rok za otklanjanje neispravnosti opreme ove kategorije utvrđuje se posebno za svaki deo, funkcionalni sklop, komponentu ili sistem koji čini opremu;
(ii) ako je rok za otklanjanje neispravnosti opreme izražen u kalendarskim danima, početak roka računa se od 00:01 časova, počev od prvog narednog dana od dana kada je uočena neispravnost;
(b) Kategorija B: neispravnost opreme ove kategorije mora da bude otklonjena u roku od tri kalendarska dana, počev od prvog narednog dana od dana kada je uočena neispravnost;
(v) Kategorija C: neispravnost opreme ove kategorije mora da bude otklonjena u roku od deset kalendarskih dana, počev od prvog narednog dana od dana kada je neispravnost uočena;
(g) Kategorija D: neispravnost opreme ove kategorije mora da bude otklonjena u roku od 120 kalendarskih dana, počev od prvog narednog dana od dana kada je uočena neispravnost.
JAR-MMEL/MEL.045 Odobravanje novih i izmena postojećih MMEL lista
(a) Nove MMEL liste i izmene postojećih MMEL lista odobravaju se prema odredbama odeljka B Priloga 1. ovog pravilnika.
(b) JAA preporučuje vazduhoplovnim vlastima država članica JAA da prihvate JAA MMEL liste kako bi oprateri mogli da ih koriste za izradu svojih MEL listi.
JAR-MMEL/MEL.046 Izmene MMEL liste
Imalac uverenja o tipu vazduhoplova ili imalac dodatka uverenja o tipu vazduhoplova dužan je da obavesti operatere o objavljenoj izmeni MMEL liste.
Odeljak V
MEL LISTA
JAR-MMEL/MEL.050 Opšte odredbe
(a) MEL lista je dokument u kome je navedena oprema vazduhoplova koja, pod određenim uslovima, može da bude privremeno neispravna u trenutku početka leta. MEL listu utvrđuje operater za svaki vazduhoplov, uzimajući u obzir opremljenost vazduhoplova, kao i odgovarajuće uslove održavanja i korišćenja prema postupcima koje je odobrio Direktorat.
(b) Oprema koja utiče na plovidbenost vazduhoplova, a koja nije navedena u MEL listi, mora da bude ispravna.
(v) Oprema koja ne utiče na bezbednost leta, kao što je oprema bifea i oprema koja služi za komfor putnika, ne navodi se u MEL listi. Operater dužan je da ustanovi efikasan postupak donošenja odluka za slučaj neispravnosti opreme koja nije navedena u MEL listi, kako bi utvrdio njihov uticaj na plovidbenost vazduhoplova i bezbednost leta (videti ACJ-MMEL/MEL.010).
(g) MEL lista može da sadrži dodatni savetodavni materijal ili izmenjene operativne postupke i postupke održavanja.
JAR-MMEL/MEL.055 Vrste letova koje obuhvata MEL lista (videti ACJ-MMEL/MEL.055)
U dogovoru s Direktoratom, operater može da u MEL listu unese posebne odredbe za određene vrste letova koje obavlja (npr. obuka posade, pozicioni letovi, pokazni letovi itd.).
JAR-MMEL/MEL.060 Priprema MEL liste
(a) MEL lista, uključujući uvod i definicije, zasniva se na tačno određenoj MMEL listi koju je prihvatio Direktorat, i ne sme da bude manje ograničavajuća od MMEL liste.
(b) Ako ne postoji tačno određena MMEL lista na kojoj bi se zasnovala MEL lista, onda se MEL lista zasniva na alternativnoj MMEL listi čije korišćenje se utvrđuje u dogovoru s Direktoratom (videti ACJ-MMEL/MEL.060).
(v) Ako se MMEL lista izmeni, operater dužan je da, u roku od 90 dana od dana izmene MMEL liste, izmeni MEL listu i dostavi je Direktoratu na odobravanje.
(g) Ako izmene MMEL liste utiču na bezbednost leta, rok za dostavljanje izmenjene MEL na odobravanje Direktoratu je 30 dana.
JAR-MMEL/MEL.065 Forma, sadržina i jezik MEL liste (videti ACJ-MMEL/MEL.065)
(a) MEL lista sadrži uvod i definicije i, ako je potrebno, napomene kojima se objašnjavaju cilj, obim i svrha liste.
(b) MEL lista mora da sadrži podatak o važećoj izmeni MMEL liste na kojoj se zasniva.
(v) Uvod sadrži uputstvo za korišćenje MEL liste, kako za članove letačke posade, tako i za osoblje koje održava vazduhoplov.
Operater mora da obezbedi da MEL lista, uključujući i uvod, sadrži uputstvo o uticaju više istovremenih neupotrebljivosti opreme na bezbednost leta.
JAR-MMEL/MEL.075 Operativni postupci i postupci održavanja
(videti ACJ-MMEL/MEL.075)
(a) Pri utvrđivanju MEL liste operater dužan je da uzme u obzir operativne postupke i postupke održavanja vazduhoplova koji su navedeni u MMEL listi. Operater mora biti spreman da Direktoratu, u toku postupka odobravanja MEL liste, demonstrira te postupke.
(b) Ako se koristi vazduhoplov s neispravnom opremom, operativni postupci moraju da se završe u toku planiranja korišćenja vazduhoplova. Te postupke sprovodi letačka posada, a ostalo osoblje samo ako je osposobljeno i ovlašćeno za njihovo obavljanje. Operater dužan je da obezbedi sprovođenje operativnih postupaka, bez obzira ko ih sprovodi. Postupci moraju da se navedu u odgovarajućem priručniku operatera ili u MEL listi.
(v) Postupci održavanja sprovode se pre korišćenja vazduhoplova s neispravnom opremom. Njih sprovodi osoblje koje održava vazduhoplov, a ostalo osoblje samo ako je osposobljeno i ovlašćeno za njihovo obavljanje. Operater je dužan da obezbedi sprovođenje postupaka održavanja, bez obzira ko ih sprovodi. Postupci moraju da se navedu u odgovarajućem priručniku operatera ili u MEL listi.
(g) MEL lista mora da sadrži postupke ili oznake koje ukazuju na to kako se postupak izvršava i ko ga izvršava i da korisnika precizno usmeri na ono mesto u MEL listi gde se postupci mogu naći.
(d) U slučaju izmene operativnih postupaka i postupaka održavanja sadržanih u MMEL listi, menjaju se i odgovarajući postupci u MEL listi.
(đ) Neispravna oprema ne sme da se ukloni iz vazduhoplova, izuzev kad je to izričito dopušteno.
JAR-MMEL/MEL.080 Propisani rok za otklanjanje neispravnosti opreme
(videti ACJ-MMEL/MEL.040/080)
(a) Pri utvrđivanju MEL liste operater mora da uzme u obzir propisani rok za otklanjanje neispravnosti opreme koji je naveden u MMEL listi. Propisani rok za otklanjanje neispravnosti u MEL listi ne može biti duži od odgovarajućeg propisanog roka za otklanjanje neispravnosti koji je naveden u MMEL listi.
(b) Operater mora da utvrdi efikasan program za otklanjanje neispravnosti opreme koji uključuje: praćenje neispravne opreme i odgovarajućih delova i osoblje, sredstva i postupke koji su neophodni za blagovremeno otklanjanje neispravnosti.
(v) Po isteku propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme, navedenog u MEL listi, nije dozvoljeno korišćenje vazduhoplova, izuzev ako je:
(i) neispravnost otklonjena;
(ii) propisani rok za otklanjanje neispravnosti produžen u skladu sa JAR-MMEL/MEL.081.
JAR-MMEL/MEL.081 Produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme (RIE) (videti ACJ-MMEL/MEL.081)
Postupak za produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme kategorije B, C i D odobrava Direktorat i odobreni postupak navodi se u priručniku organizacije za obezbeđivanje kontinuirane plovidbenosti (CAME). Operater može, primenom postupka koji je odobrio Direktorat, da produži propisani rok za period koji je jednak roku koji je naveden u MEL listi za određenu opremu, pod uslovom:
(a) da postupak sadrži posebne dužnosti i odgovornosti za kontrolu produženja propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme;
(b) da je postupkom predviđeno samo jedno produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme;
(v) da je postupkom predviđeno obaveštavanje Direktorata u roku od sedam dana od dana kad je produžen propisani rok za otklanjanje neispravnosti opreme;
(g) da je u postupku navedeno da neispravnost opreme mora da se otkloni što je pre moguće.
JAR-MMEL/MEL.085 Odobravanje novih i izmena postojećih MEL lista
Nove MEL liste i izmene postojećih MEL lista odobravaju se prema odredbama odeljka V Priloga 1. ovog pravilnika.
JAR-MMEL/MEL.090 Korišćenje vazduhoplova van propisanog roka u MEL listi
Bez obzira na odredbe JAR-MMEL/MEL.081 operater može, ako to odobri Direktorat, biti izuzet od primene odredaba koje se odnose na usaglašenost sa odgovarajućom MEL listom, s tim što izuzeće mora da bude u skladu sa propisanim rokom za otklanjanje neispravnosti opreme navedenim u MMEL listi.
PRILOG 2
ODELJAK A
ACJ-MMEL/MEL.001(a) Oblast primene MMEL/MEL liste
(videti JAR-MMEL/MEL.001)
(a) Ako neispravnost opreme nastane za vreme voženja vazduhoplova, a pre zaleta za poletanje, vođa vazduhoplova dužan je da na osnovu stručne ocene donese odluku koja se odnosi na dalji nastavak leta. Pre donošenja te odluke, vođa vazduhoplova može da proveri MEL listu.
(b) Operater dužan je da u MEL listi propiše postupak rada posade vazduhoplova za slučaj bilo kojih neispravnosti opreme koje mogu nastati od početaka voženja vazduhoplova do otpuštanja kočnica za poletanje.
ACJ-MMEL/MEL.003 Mogućnost povratnog dejstva (videti JAR-MMEL/MEL.003)
Operater može dobrovoljno, u saradnji s Direktoratom, da usaglasi već odobrenu MEL listu za vazduhoplove koje koristi sa odredbama sadržanim u odeljku V Priloga 1. ovog pravilnika i u odeljku V Priloga 2. ovog pravilnika.
Oprema koja se ne zahteva za plovidbenost ili let vazduhoplova jeste oprema koja nije vezana za bezbednost leta vazduhoplova. Da bi se ugrađena neaktivna oprema smatrala opremom koja ne utiče na bezbednost leta vazduhoplova, potrebno je da ona:
(a) nema nepovoljnog uticaja na let vazduhoplova i da ne stvara prepreke za primenu standardnih operativnih postupaka koje sprovode zemaljsko osoblje, letačka i kabinska posada;
(b) nema nepovoljnog uticaja na stanje vazduhoplova, odnosno da ne ugrožava bezbednost putnika i osoblja;
(v) bude ugrađena tako da na najmanju moguću meru smanji verovatnoću nastanka istovremenih neispravnosti koje mogu prouzrokovati povredu putnika ili osoblja ili izazvati oštećenje vazduhoplova;
(g) bude u takvom stanju da ne zahteva upotrebu propisane opreme u slučaju nužde i da ne sprečava pravilno izvođenje postupaka u slučaju nužde, niti da utiče na te postupke.
ACJ-MMEL/MEL.025 Forma, sadržina i jezik MMEL liste
(videti JAR-MMEL/MEL.025)
Pri utvrđivanju MMEL liste koristi se:
(a) ATA 100/2200 sistem za označavanje;
(b) format stranice koji se sastoji od pet kolona. Izgled stranice prikazan je u Dodatku 1. uz ACJ-MMEL/MEL.025;
(v) model uvoda koji je prikazan u Dodatku 2. uz ACJ-MMEL/MEL.025.
(a) U uvodu MMEL liste mora jasno da se navede da nisu razmotrene sve kombinacije neupotrebljivosti opreme.
(b) Korisnici MMEL liste moraju imati u vidu da MMEL lista ne sadrži sve kombinacije neupotrebljivosti opreme koje mogu nastati.
ACJ-MMEL/MEL.040/.080 Rok za otklanjanje neispravnosti opreme (Videti JAR-MMEL/MEL.040 i JAR-MMEL/MEL.080)
(a) MMEL/MEL lista dozvoljava korišćenje vazduhoplova s neispravnom opremom u propisanom roku za otklanjanje neispravnosti.
(b) MMEL/MEL lista nije predviđena kao sredstvo za produženo ili trajno korišćenje vazduhoplova sa opremom koja odstupa od propisane shodno izdatom uverenju o plovidbenosti. Otklanjanje neispravnosti opreme mora da se izvede što je pre moguće kako bi se oprema dovela u stanje shodno izdatom uverenju o plovidbenosti. MMEL listom propisana su ograničenja u pogledu korišćenja vazduhoplova s neispravnom opremom. Propisana ograničenja se nazivaju rokovi za otklanjanje neispravnosti opreme i oni su razvrstani na kategorije A, B, C i D.
(v) Oznaka kategorije u koje su razvrstani rokovi za otklanjanje neispravnosti opreme navedena je u koloni 2 MMEL liste (videti Dodatak 1. uz ACJ-MMEL/MEL.025). Kategorija neispravne opreme određuje se prema JAR-MMEL/MEL.040.
(g) Ako je u vazduhoplov ugrađena oprema koju operater ne koristi pri izvršenju letova, operater može zahtevati od Direktorata odlaganje roka za otklanjanje neispravnosti takve opreme na neodređeno vreme ili zahtevati modifikaciju vazduhoplova. Deaktiviranje opreme, uskraćivanje mogućnosti korišćenja opreme ili uklanjanje opreme iz vazduhoplova, izvodi se po odobrenom postupku za modifikaciju.
ODELJAK V
ACJ-MMEL/MEL.055 Vrste letova koje obuhvata MEL lista (videti JAR-MMEL/MEL.055)
MEL lista mora da sadrži uslove otpreme vazduhoplova za letove koji se izvršavaju u skladu sa listom posebnih odobrenja koja je sastavni deo Uverenja o osposobljenosti za obavljanje javnog avio-transporta, npr. RVSM, RNAV, ETOPS itd.
ACJ-MMEL/MEL.060(v) Priprema MEL liste
(Videti JAR-MMEL/MEL.060)
(a) Ako MMEL listu za određeni vazduhoplov nije odobrio Direktorat, onda operater može da koristi MMEL listu dobijenu od imaoca uverenja o tipu vazduhoplova koja je odobrena od vazduhoplovne vlasti države imaoca uverenja o tipu vazduhoplova, a koju je prihvatio Direktorat.
(b) Ako takva MMEL lista ne postoji, koristi se alternativna MMEL lista, koju je odobrila neka druga vazduhoplovna vlast države članice JAA ili vazduhoplovna vlast države koja nije članica JAA (npr. FAA, TCCA). Alternativna MMEL lista može da se koristi samo na osnovu prethodnog dogovora sa Direktoratom.
ACJ-MMEL/MEL.065 Forma, sadržina i jezik MEL liste
(videti JAR-MMEL/MEL.065)
Pri utvrđivanju MEL liste koristi se:
(a) ATA 100/2200 sistem za označavanje;
(b) format stranice koji se sastoji od pet kolona. Izgled stranice prikazan je u Dodatku 1. uz ACJ-MMEL/MEL.025;
(v) model uvoda koji je prikazan u Dodatku uz ACJ-MMEL/MEL.065.
ACJ-MMEL/MEL.075 Operativni postupci i postupci održavanja (Videti JAR-MMEL/MEL.075)
(a) Operativni postupci i postupci održavanja vazduhoplova su deo MEL liste. Oni predstavljaju dopunske uslove koji su neophodni za održavanje prihvatljivog nivoa bezbednosti, koji omogućavaju Direktoratu da odobri MEL listu. Direktorat može da, u toku postupka odobravanja MEL liste, zahteva demonstriranje pojedinih operativnih postupaka i postupaka održavanja.
(b) Odgovarajući priručnici operatera su Operativni priručnik, Priručnik za obezbeđivanje kontinuirane plovidbenosti (CAME) ili drugi dokument koji je Direktorat prihvatio.
ACJ-MMEL/MEL.081 Produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme (RIE)
(videti JAR-MMEL/MEL.081)
(a) Operater je dužan da obezbedi da se neispravnost opreme otkloni što je pre moguće. Produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme odobrava ovlašćeno lice operatera. Produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme omogućava operateru korišćenje vazduhoplova posle isteka propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme, ako otklanjanje neispravnosti nije bilo moguće. Operater koji koristi produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme dužan je da sva produženja, uključujući i razloge za produženje, prijavi Direktoratu. Direktorat je odgovoran za nadzor nad svim produženjima.
(b) Operater je dužan da Direktoratu dostavi i ime i prezime i funkciju lica koje je ovlastio za odobravanje produženja propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme (ovlašćeno lice), a njegovo ime i prezime navodi se priručniku organizacije za obezbeđivanje kontinuirane plovidbenosti (CAME). Ovlašćeno lice mora da ima odgovarajuću tehničku i operativnu obuku. Operater dužan je da dostavi Direktoratu i ime i prezime i funkciju lica koje treba da bude odgovorno za kontrolu produženja propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme, uključujući njegove posebne dužnosti i odgovornosti koje je operater predvideo radi kontrole tih produženja. Direktorat je dužan da razmotri tehničku osposobljenost operatera, kao i prihvatljivost predloženog ovlašćenog lica. Direktorat može da odbije zahtev za odobravanje postupka za produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme kategorije B, C i D ako operater ne zadovoljava stručne uslove za otklanjanje neispravnosti opreme. Ako operater ima ugovoreno održavanje sa ovlašćenom organizacijom za održavanje, Direktorat je dužan da proveri da li ugovor sadrži odredbe kojima se uređuje produžavanje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme.
(v) Direktorat je dužan da vrši nadzor nad primenom postupka produženja propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme. Obrazac izveštaja o produženju roka za otklanjanje neispravnosti prikazan je u Dodatku uz ACJ-MMEL/MEL.081. Operater je dužan da u roku od sedam dana od dana produženja propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme dostavi Direktoratu obaveštenje o produženju propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme.
(g) Operater je dužan da se pridržava propisanog postupka za produženje propisanog roka za otklanjanje neispravnosti opreme. Ako se operater ne pridržava propisanog postupka, Direktorat je dužan da reaguje slanjem pisma upozorenja i, konačno, privremenim ili trajnim ukidanjem odobrenja za korišćenje postupka za produženje roka za otklanjanje neispravnosti opreme.
Dodatak 1. uz ACJ-MMEL/MEL.025.
JOINT AVIATION AUTHORITIES
MASTER MINIMUM EQUIPMENT LIST
AIRCRAFT:
REVISION NO:
PAGE:
DATE:
(1) Systems & Sequence Numbers
Item
(2) [Rectification Interval Category]
(3) Number Installed
(4) Number Required for Dispatch
(5) Remarks of Exceptions
Dodatak 2. uz ACJ-MMEL/MEL.025.
JOINT AVIATION AUTHORITIES
MASTER MINIMUM EQUIPMENT LIST
(AIRCRAFT TYPE)
PREAMBLE
The following is applicable for authorised certificate holders operating under Authorities Operating Requirements (JAR-OPS). The JAR require that all equipment installed on an aircraft in compliance with the Airworthiness Standards and the Operating Requirements must be operative. However, the Requirements also permit the use of a Minimum Equipment List (MEL) where compliance with certain equipment requirements is not necessary in the interests of safety under all operating conditions. Experience has shown that with the various levels of redundancy designed into aircraft, operation of every system or installed component may not be necessary when the remaining operative equipment can provide an acceptable level of safety.
The JAA Master Minimum Equipment List (MMEL) is developed by the Type Certificate Holder to improve aircraft utilisation and thereby provide more convenient and economic air transportation for the public. The JAA MMEL includes those items of equipment related to airworthiness and operating requirements and other items of equipment which the JAA finds may be inoperative and yet maintain an acceptable level of safety by appropriate conditions and limitations; it does not contain obviously required items such as wings, flaps, and rudders.
The MMEL is the basis for development of individual operator’s MELs which take into consideration the operator’s particular aircraft equipment configuration and operational conditions. An operator’s MEL may differ in format from the MMEL, but cannot be less restrictive than the MMEL. The individual operator’s MEL, when approved permits operation of the aircraft with inoperative equipment.
Equipment not required by the operation being conducted and equipment in excess of JAR requirements are included in the MEL with appropriate conditions and limitations. The MEL must not deviate from Airworthiness Directives or any other Mandatory Requirement. It is important to remember that all equipment related to the airworthiness and the operating requirements of the aircraft not listed on the MMEL must be operative. Suitable conditions and limitations in the form of placards, maintenance procedures, crew operating procedures and other restrictions as necessary are specified in the MEL to ensure that an acceptable level of safety is maintained.
The MEL is intended to permit operation with inoperative items of equipment for a period of time until rectification’s can be accomplished. It is important that rectification’s be accomplished at the earliest opportunity. In order to maintain an acceptable level of safety and reliability the MMEL establishes limitations on the duration of and conditions for operation with inoperative equipment. The MEL provides for release of the aircraft for flight with inoperative equipment.
When an item of equipment is discovered to be inoperative, it is reported by making an entry in the Aircraft Maintenance Record/Logbook as prescribed by JAR. The item is then either rectified or may be deferred per the MEL or other approval means acceptable to the competent Authority prior to further operation. MEL conditions and limitations do not relieve the operator from determining that the aircraft is in a condition for safe operation with items of equipment inoperative.
When these requirements are met, an Airworthiness Release, Aircraft Maintenance Record/Logbook entry, or other approved documentation is issued as prescribed by JAR. Such documentation is required prior to operation with any item of equipment inoperative.
Operators are responsible for exercising the necessary operational control to ensure that an acceptable level of safety is maintained. The exposure to additional failures during continued operation with inoperative systems or components must also be considered. Wherever possible account has been taken in this MMEL of multiple inoperative items. However, it is unlikely that all possible inoperative items, the inter-relationships between those items and the effect on aircraft operation and crew workload must be considered.
Operators are to establish a controlled and sound rectification programme including the parts, personnel, facilities, procedures and schedules to ensure timely rectification. This programme should identify the actions required for Maintenance discrepancy messages.
WHEN USING THE MEL, COMPLIANCE WITH THE STATED INTENT OF THE PREAMBLE, DEFINITIONS AND THE CONDITIONS AND LIMITATIONS SPECIFIED IN THE MEL IS REQUIRED.
DEFINITIONS AND EXPLANATORY NOTES
In addition to a Preamble arranged and worded along the lines of this Specimen, the MMEL should contain, as part of the Preamble, sufficient Definitions and Explanatory Notes to provide the user (this is primarily the Operator when compiling the MEL) with a full and proper understanding of the intent and purpose of the items it contains. While many of the Definitions used will be common to all MMELs, others will be specific to particular or individual aircraft types. Type Certificate holders should, when preparing the MMEL, ensure that all relevant Definitions are included. Likewise Explanatory Notes should be provided in sufficient detail wherever the intent and purpose of a term or phrase or abbreviation etc. is necessary or advisable. The Type Certificate holders shall provide the following Definitions for Rectification Interval Categories in the MMELs they prepare.
Category A
No standard interval is specified, however, items in this category shall be rectified in accordance with the conditions stated in the Remarks or Exceptions column (5) of the MMEL. Where a time period is specified in calendar days it shall start at 00:01 on the calendar day following the day of discovery.
Category B
Items in this category shall be rectified within three (3) consecutive calendar days, excluding the day of discovery.
Category C
Items in this category shall be rectified within ten (10) consecutive calendar days, excluding the day of discovery.
Category D
Items in this category shall be rectified within one hundred and twenty (120) consecutive calendar days, excluding the day of discovery.
This Specimen Preamble is intended only as an example of what is required and operators may, with the agreement of their Authority, vary the format and content of their MEL Preambles to suit their own needs and requirements.
1. INTRODUCTION
This Minimum Equipment List (MEL) is based on the (Certificating Authority) Master Minimum Equipment List (MMEL) (Revision, dated). This MEL takes into consideration (the operator’s) particular aircraft equipment, configuration and operational conditions, routes being flown and requirements set by the appropriate Authority. This MEL will not deviate from any applicable Airworthiness Directive or any other Mandatory Requirement and will be no less restrictive than the MMEL. The MEL is intended to permit operations with inoperative items of equipment for a period of time until rectification’s can be accomplished. Rectifications are to be accomplished at the earliest opportunity. MEL Conditions and Limitations do not relieve the Commander from determining that the aircraft is in a fit condition for safe operation with specified unserviceabilities allowed by the MEL. The provisions of the MEL are applicable until the aircraft commences the flight. Any decision to continue a flight following a failure or unserviceability which becomes apparent after the commencement of a flight must be the subject of pilot judgement and good airmanship. The Commander may continue to make reference to and use of the MEL as appropriate. By approval of the MEL the Authority permits dispatch of the aircraft for revenue, ferry or training flights with certain items or components inoperative provided an acceptable level of safety is maintained by use of appropriate operational or maintenance procedures, by transfer of the function to another operating component, or by reference to other instruments or components providing the required information.
Note:
For dispatch with airframe or engine parts missing, refer to the CONFIGURATION DEVIATION LIST (CDL).
2. CONTENTS OF MEL
The MEL contains only those items required by Operating Regulations or those items of airworthiness significance which may be inoperative prior to dispatch, provided that appropriate limitations and procedures are observed. Equipment obviously basic to aircraft airworthiness such as wings, rudders, flaps, engines, landing gear, etc. are not listed and must be operative for all flights. It is important to note that:
ALL ITEMS WHICH ARE RELATED TO THE AIRWORTHINESS OF THE AIRCRAFT AND NOT INCLUDED ON THE LIST ARE AUTOMATICALLY REQUIRED TO BE OPERATIVE.
3. CRITERIA FOR DISPATCH
The decision of the Commander of the flight to have allowable inoperative items corrected prior to flight will take precedence over the provisions contained in the MEL. The Commander may request requirements above the minimum listed, whenever in his judgement such added equipment is essential to the safety of a particular flight under the special conditions prevailing at the time. The MEL cannot take into account all multiple unserviceabilities. Therefore, before dispatching an aircraft with multiple MEL items inoperative, it must be assured that any interface or inter-relationship between inoperative items will not result in a degradation in the level of safety and/or an undue increase in crew workload. It is particularly in this area of multiple discrepancies and especially discrepancies in related systems, that good judgement, based on the circumstances of the case, including climatic and en-route conditions must be used.
MAINTENANCE ACTION
Every effort shall be made by Maintenance to correct all technical defects as early as practicable and that the aircraft be released from a maintenance station in fully operational condition. The Commander must be informed by Maintenance as soon as practicable, should it be impossible to rectify the inoperative item prior to departure. Whenever an aircraft is released by Maintenance for dispatch with items inoperative, the following is required: The technical log book aboard the aircraft must contain a detailed description of the inoperative items(s), special advice to the flight crew, if necessary, and information about corrective action taken.
When they are accessible to the crew in flight, the control(s), and/or indicator(s) related to inoperative unit(s) or component(s) must be clearly placarded.
Note:
To the extent practical, placards should be located adjacent to the control or indicator for the item affected; however, unless otherwise specified, placard wording and location should be determined by the operator.
If inadvertent operation could produce a hazard such equipment must be rendered inoperative physically as given in the appropriate Maintenance Procedure. The relevant Operational and Maintenance Procedures are contained in (identify the particular Manual, Section, Chapter or Part etc. authorised by the appropriate Authority).
RECTIFICATION INTERVALS
Inoperative items or components, deferred in accordance with the MEL, must be rectified at or prior to the rectification intervals established by the following letter designators given in the "Rectification Interval Category" column of the MEL.
Category A
No standard interval is specified, however, items in this category shall be rectified in accordance with the conditions stated in the Remarks or Exceptions column (5) of the MEL. Where a time period is specified in calendar days it shall start at 00:01 on the calendar day following the day of discovery.
Category B
Items in this category shall be rectified within three (3) consecutive calendar days, excluding the day of discovery.
Category C
Items in this category shall be rectified within ten (10) consecutive calendar days, excluding the day of discovery.
Category D
Items in this category shall be rectified within one hundred and twenty (120) consecutive calendar days, excluding the day of discovery.
6. RECTIFICATION INTERVAL EXTENSIONS
Subject to the approval of the Authority, the operator may use a procedure for the extension of the applicable Rectification Intervals B, C and D, for the same duration as specified in the MEL in accordance with JAR-MMEL/MEL.081.
7. DEFINITIONS
For the purpose of this MEL the following definitions shall apply:
(a) "Visual Meteorological Conditions" (VMC) means the atmospheric environment is such that would allow a flight to proceed under the Visual Flight Rules applicable to the flight. This does not preclude operating under Instrument Flight Rules.
(b) "Day" operation is any flight conducted from the point of take-off to landing between 30 minutes before sunrise and 30 minutes after sunset.
(c) "Dash "(-)" in columns 3 and 4 indicates a variable quantity.
(d) "Icing Condition" - the atmospheric environment is such that ice can form on the aircraft or in the engine(s).
(e) "Commencement of flight" The point when an aircraft begins to move under its own power for the purpose of preparing for take off.
(f) "Inoperative" means that the equipment malfunctions to the extent that it does not accomplish its intended purpose or is not consistently functioning within its design operating limits or tolerances. Some equipment has been designed to be fault tolerant and are monitored by computers which transmit fault messages to a centralised computer for the purpose of maintenance. The presence of this category of message does not mean that the equipment is inoperative.
(g) "Combustible Material" is material which is capable of catching fire and burning.
CENTRALISED MESSAGE SYSTEMS (If appropriate)
This aircraft is equipped with a system (such as ECAM/EICAS) which provides different levels of systems information messages (Warning, Caution, Advisory, Status, Maintenance etc.). Any aircraft discrepancy message that affects dispatch will normally be at status message level or higher. Therefore, systems conditions that result only in a Maintenance Message are not normally addressed in the MEL as they, in themselves, do not prohibit dispatch of the aircraft. However, maintenance discrepancy messages, must be recorded and corrected in accordance with the approved maintenance programme.
9. OPERATIONS OUTSIDE THE SCOPE OF THE MEL
Those operators which are authorised by the appropriate Authority in accordance with JARMMEL/ MEL.090 to operate outside the conditions of the MEL should set out in the MEL Preamble the arrangements and procedures for such operations as agreed with their Authority.
Dodatak uz ACJ-MMEL/MEL.081.
DIREKTORAT CIVILNOG VAZDUHOPLOVSTVA REPUBLIKE SRBIJE
CIVIL AVIATION DIRECTORATE OF THE REPUBLIC OF SERBIA
IZVEŠTAJ O PRODUŽENJU ROKA ZA
OTKLANJANJE NEISPRAVNOSTI RIE REPORT FORM
1.
Operater Operator:
2.
Datum uočene
neispravnosti: Date of Defect:
3.
Registarska oznaka
vazduhoplova: Aircraft Registration:
4.
Tip vazduhoplova: Aircraft tipe:
5.
Broj izveštaja: RIE number:
6.
Opis uočene neispravnosti: Detail of Defect:
7.
Razlog neotklanjanja neispravnosti: Reason for not rectifying:
Datum isteka propisanog roka za otklanjanje neispravnosti: Expiry date of rectification period:
10.
Broj pod kojim se vodi oprema u MEL listi: MEL reference:
11.
Ime i prezime odgovorne osobe za praćenje produženog roka za otklanjanje neispravnosti opreme: Name of responsible person:
12.
Funkcija: Position:
13.
Razlog zbog kojeg se traži produženje roka otklanjanja neispravnosti: Why an RIE is required:
14.
Dozvoljeno produženje roka za otklanjanje neispravnosti: Duration of RIE Authorised:
15.
Datum do kada se mora otkloniti neispravnost: Latest date that defect is due for rectification:
16.
Komentar ovlašćenog lica uključujući informacije o prethodnim odobrenim produženjima neispravnosti za predmetnu opremu: Comment of Authorized manager including history of previous RIE use for this item:
17.
Ime i prezime ovlašćenog lica: Name of authorized manage:
