PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU MERA ZA RANO OTKRIVANJE, DIJAGNOSTIKU, SPREČAVANJE ŠIRENJA, SUZBIJANJE I ISKORENJIVANJE ZARAZNE BOLESTI SLINAVKA I ŠAP("Sl. glasnik RS", br. 15/2010) |
Ovim pravilnikom utvrđuju se mere za rano otkrivanje, dijagnostiku, sprečavanje širenja, suzbijanje i iskorenjivanje zarazne bolesti slinavke i šapa, kao i način njihovog sprovođenja.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) vlasnik odnosno držalac je svako fizičko ili pravno lice u čijem su vlasništvu životinje prijemčivih vrsta ili je odgovorno za držanje takvih životinja bez obzira na finansijsku naknadu;
2) gazdinstvo je svaki objekat i prostor na kome se stalno ili povremeno drže ili uzgajaju životinje, uključujući i cirkuse;
3) vreme inkubacije je vreme od trenutka zaražavanja do pojave kliničkih simptoma slinavke i šapa i iznosi za goveda i svinje 14 dana, a za ovce, koze i druge prijemčive vrste životinja 21 dan;
4) životinje sumnjive da su zaražene su životinje prijemčivih vrsta koje pokazuju kliničke znake slinavke i šapa i/ili postmortalne promene i/ili reakcije na laboratorijske testove koji su takvi da se može postaviti opravdana sumnja na slinavku i šap;
5) životinje sumnjive da su kontaminirane su životinje prijemčivih vrsta za koje se na osnovu prikupljenih epizootioloških podataka smatra da su direktno ili indirektno bile izložene virusu slinavke i šapa;
6) zaštitna vakcinacija je hitna vakcinacija koja se sprovodi na gazdinstvu na određenom području radi zaštite životinja prijemčivih vrsta unutar tog područja od širenja virusa slinavke i šapa vazduhom ili opremom i predmetima i gde se posle vakcinacije ne sprovodi izdvajanje vakcinisanih životinja;
7) izbijanje slinavke i šapa, odnosno žarište je pojava jednog ili više slučajeva slinavke i šapa na gazdinstvu;
8) područje (region) je deo teritorije Republike Srbije površine najmanje 2000 km² i koje uključuje najmanje jedan upravni okrug;
9) pojava slinavke i šapa je bilo koja pojava kod životinja prijemčivih vrsta ili leševa tih životinja kod kojih je potvrđena slinavka i šap na osnovu kliničkih znakova ili postmortalnih promena koje upućuju na slinavku i šap i rezultata laboratorijskog ispitivanja;
10) primarno izbijanje slinavke i šapa je pojava slinavke i šapa koja nije epizootiolaški povezana sa prethodnim izbijanjem te bolesti u istom području;
11) primarna pojava slinavke i šapa kod divljih životinja je pojava slinavke i šapa kod divljih životinja na području gde se ne sprovode mere propisane članom 69. st. 2. i 3. ovog pravilnika;
12) prijemčive vrste životinja su bilo koje domaće ili divlje životinje podvrste Ruminantia, Suina i Tylopoda, reda Artiodactyla, kao i druge životinje (na primer iz roda Rodentia ili Proboscide), koje se mogu na osnovu naučnih dokaza smatrati životinjama prijemčivim na slinavku i šap;
13) regionalizacija je podela područja/regiona na jednu ili više zona koje su pod ograničenjem i bez ograničenja;
14) Savet za veterinarstvo je savet koji osniva ministar nadležan za poslove veterinarstva, u skladu sa zakonom kojim se uređuje veterinarstvo;
15) sentinel životinje su životinje prijemčive vrste koje su slobodne od infekcije ili bolesti slinavke i šapa i koje se u određenom periodu jednom ili više puta uzastopno ispituju na prisustvo antitela na virus slinavke i šapa;
16) supresivna vakcinacija je hitna vakcinacija koja se sprovodi isključivo uz sprovođenje "stamping-out" metode na gazdinstvu ili području gde je hitno potrebno smanjiti količinu virusa slinavke i šapa u okruženju i smanjiti opasnost od širenja virusa slinavke i šapa izvan granica gazdinstva ili područja, s tim da se posle vakcinacije životinje moraju ubiti na human način i neškodljivo ukloniti;
17) stado su životinje ili grupe životinja koje se uzgajaju i/ili drže na gazdinstvu kao epizootiološkoj celini, a ako se na gazdinstvu drži odvojeno više od jednog stada, svako stado predstavlja odvojenu celinu i ima isti zdravstveni status.
Vlasnik odnosno držalac životinje ili bilo koje drugo lice koje prati životinje tokom prevoza ili se brine o njima mora bez odlaganja da prijavi sumnju na pojavu ili pojavu slinavke i šapa i da zaražene životinje ili životinje za koje postoji sumnja da su zaražene drži daleko od mesta gde su druge životinje prijemčive vrste koje mogu da budu u opasnosti da se zaraze virusom slinavke i šapa.
Svaka sumnja na pojavu i pojava slinavke i šapa mora se obavezno i bez odlaganja prijaviti ministarstvu nadležnom za poslove veterinarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Svaka sumnja na pojavu i pojava slinavke i šapa mora se prijaviti Evropskoj komisiji. O potvrđenoj pojavi slinavke i šapa Ministarstvo dostavlja informaciju Evropskoj komisiji, koja sadrži elemente iz Priloga II - Podaci koje Ministarstvo dostavlja u slučaju kada je potvrđena pojava slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
II MERE KOJE SE SPROVODE U SLUČAJU SUMNJE NA POJAVU SLINAVKE I ŠAPA NA GAZDINSTVU
Kada se na gazdinstvu nalazi jedna ili više životinja kod kojih postoji sumnja da su zaražene ili kontaminirane virusom slinavke i šapa sprovodi se odmah epizootiološki uviđaj i uzimaju odgovarajući uzorci za laboratorijsko ispitivanje, kako bi se potvrdilo ili isključilo prisustvo slinavke i šapa, u skladu sa Prilogom I - Definicija izbijanja bolesti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Odmah po prijavi sumnje na slinavku i šap gazdinstvo se odmah stavlja pod nadzor i sprovode se sledeće mere:
1) popis svih životinja na gazdinstvu po kategorijama prijemčivih vrsta životinja, broj uginulih životinja u svakoj kategoriji, kategorije životinja kod kojih postoji sumnja da su zaražene ili kontaminirane. Popis svih životinja mora redovno da se ažurira kako bi se uzele u obzir novorođene i uginule životinje u periodu dok traje sumnja na slinavku i šap na gazdinstvu, a podaci iz popisa moraju biti dostupni i da se proveravaju tokom svake službene kontrole i nadzora;
2) popis zaliha mleka, mlečnih proizvoda, mesa, proizvoda od mesa, leševa, krzna i kože, vune, semena, embriona, jajnih ćelija, stajnjaka i stočne hrane na gazdinstvu;
3) zabrana kretanja na ili sa gazdinstva bilo koje životinje prijemčive vrste, osim kada se gazdinstvo sastoji od različitih epizootioloških proizvodnih jedinica i kada se sve prijemčive vrste životinja na gazdinstvu drže na mestu gde stalno žive ili na drugim mestima na kojima mogu biti izolovane;
4) postavljanje dezinfekcionih barijera na ulazu i izlazu iz objekta u kome se drže prijemčive vrste životinja i na ulazu i izlazu sa gazdinstva. Svako lice koje ulazi ili izlazi sa gazdinstva mora da sprovodi odgovarajuće biosigurnosne mere radi smanjivanja opasnosti od širenja virusa slinavke i šapa. Pre izlaska sa gazdinstva prevozna sredstva moraju se dezinfikovati.
Pored mera iz člana 4. ovog pravilnika sprovode se mere zabrane premeštanja sa ili na gazdinstvo na kome postoji sumnja na pojavu slinavke i šapa, a posebno:
1) premeštanje leševa, mesa i proizvoda od mesa, mleka i proizvoda od mleka, semena, jajnih ćelija ili embriona prijemčivih vrsta životinja ili stočne hrane, pribora, predmeta ili drugih proizvoda (vuna, koža, krzno, čekinje, otpad životinjskog porekla, stajnjak) putem kojih se može preneti virus slinavke i šapa;
2) premeštanje životinja koje nisu prijemčive na slinavku i šap;
3) kretanje osoba na i sa gazdinstva;
4) premeštanje vozila na i sa gazdinstva.
Izuzetno od stava 1. tačka 1) ovog člana može se u slučaju nemogućnosti skladištenja mleka na gazdinstvu naložiti uništavanje mleka na gazdinstvu ili odobriti prevoz mleka isključivo prevoznim sredstvom koje je opremljeno tako da ne postoji opasnost od širenja virusa slinavke i šapa sa gazdinstva na najbliže mesto za neškodljivo uništavanje ili obradu mleka, koje će na taj način sigurno da uništi virus slinavke i šapa.
Izuzetno od stava 1. tač. 2), 3) i 4) ovog člana može se odobriti premeštanje na i sa gazdinstva samo ako su ispunjeni svi uslovi i mere za sprečavanje širenja virusa slinavke i šapa.
Mere iz čl. 4. i 5. ovog pravilnika mogu se proširiti i na druga gazdinstva kada na osnovu njihovog položaja, smeštaja, odnosno rasporeda ili kontakta sa životinjama sa gazdinstva iz člana 4. ovog pravilnika postoji opravdana sumnja da su kontaminirana.
Mere iz čl. 4. i 5. ovog pravilnika sprovode se u objektima ili prevoznim sredstvima iz člana 16. ovog pravilnika, ako postoji sumnja da su životinje prijemčivih vrsta u njima zaražene ili kontaminirane virusom slinavke i šapa.
Kada epizootiološka situacija zahteva, a posebno kada se radi o velikoj gustini prijemčivih vrsta životinja i intenzivnom kretanju i premeštanju životinja ili lica koja su u kontaktu sa prijemčivim vrstama životinja i neblagovremenoj prijavi sumnje na pojavu slinavke i šapa ili nedostatku informacija o mogućem izvoru i putevima unošenja virusa slinavke i šapa, može se odrediti privremena zona kontrole.
U privremenoj zoni kontrole sprovode se mere iz člana 4. st. 1. i 2. tač. 1) i 3) i člana 5. stav 1. ovog pravilnika.
Pored mera koje se preduzimaju u privremenoj zoni kontrole može se privremeno zabraniti kretanje i stavljanje u promet svih životinja na većem području ili na celom području Republike Srbije.
Kretanje i stavljanje u promet životinja onih vrsta koje nisu prijemčive na slinavku i šap ne može trajati duže od 72 sata.
Sprovođenje preventivnog programa iskorenjivanja, uključujući i preventivno ubijanje na human način prijemčivih vrsta životinja koje su kontaminirane i životinja iz drugih proizvodnih jedinica ili susednih gazdinstava koje su sa njima epizootiološki povezane može se dozvoliti kada na to upućuju epizootiološki podaci ili drugi dokazi.
Tokom sprovođenja preventivnog ubijanja na human način vrši se klinički pregled prijemčivih vrsta životinja i uzimaju uzorci za serološko ispitivanje, u skladu sa Prilogom III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Mere iz čl. 4, 5, 6. i 7. ovog pravilnika ostaju na snazi dok sumnja na slinavku i šap nije službeno isključena.
III MERE KOJE SE SPROVODE U SLUČAJU POTVRDE SLINAVKE I ŠAPA NA GAZDINSTVU
Kada je slinavka i šap potvrđena, pored mera iz čl. 4, 5. i 6. ovog pravilnika, naređuje se sprovođenje i sledećih mera na gazdinstvu:
1) ubijanje na human način svih prijemčivih vrsta životinja na licu mesta. U posebnim okolnostima prijemčive vrste životinja mogu se ubiti na najbližem odgovarajućem mestu da bi se sprečilo širenje virusa slinavke i šapa;
2) uzimanje odgovarajućeg broja uzoraka pre ili tokom ubijanja prijemčivih vrsta životinja radi epizootiološkog ispitivanja, u skladu sa Prilogom III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
3) neškodljivo uklanjanje leševa životinja prijemčivih vrsta uginulih na gazdinstvu ili ubijenih u skladu sa stavom 1. tačka 1) ovog člana bez odlaganja tako da ne postoji opasnost od širenja virusa slinavke i šapa. Kada posebne okolnosti zahtevaju da leševi budu spaljeni ili zakopani na licu mesta ili dalje od tog mesta spaljivanje i zakopavanje sprovodi se u skladu sa kriznim planom;
4) sakupljanje i izolovanje u poseban prostor svih proizvoda i materija iz člana 4. stav 2. tačka 2) ovog pravilnika dok se ne utvrdi da nisu kontaminirani ili dok nisu obrađeni tako da je sigurno uništen virus slinavke i šapa.
Posle ubijanja i neškodljivog uklanjanja prijemčivih vrsta životinja i sprovođenja mera iz stava 1. tačka 4) ovog člana sprovodi se:
1) čišćenje i dezinfekcija svih objekata koji su korišćeni za smeštaj prijemčivih vrsta životinja, okoline objekata i sredstava koja su korišćena za njihov prevoz i opreme ako se sumnja da je kontaminirana;
2) dezinfekcija prostora u kome žive ljudi ili kancelarijskih prostorijama gazdinstvu, ako postoji sumnja da su kontaminirane;
3) ponovno uvođenje ili naseljavanje životinja na gazdinstvo, u skladu sa Prilogom V - Ponovno uvođenje ili naseljavanje životinja na gazdinstvima (obnova populacije), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Čišćenje i dezinfekcija sprovodi se na način propisan u Prilogu IV - Načela i postupci čišćenja i dezinfekcije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Proizvodi i materije iz člana 4. stav 2. tačka 2) ovog pravilnika koji potiču od prijemčivih vrsta životinja i koji su prikupljeni na gazdinstvu na kome je potvrđena slinavka i šap, kao i seme, jajne ćelije i embrioni prikupljeni od prijemčivih vrsta životinja na tom gazdinstvu tokom perioda između unošenja uzročnika bolesti na gazdinstvo i sprovođenja naređenih mera moraju se pronaći i preraditi ili u slučaju drugih materija, osim semena, jajnih ćelija i embriona, obraditi tako da je sigurano uništen virus slinavke i šapa i da je sprečena svaka opasnost od njegovog daljeg širenja.
Epizootiološki uviđaj obavezno obuhvata sledeće podatke, i to:
1) vremenski period tokom koga je virus slinavke i šapa mogao biti prisutan na gazdinstvu pre nego što je ova bolest prijavljena ili pre nego što je postavljena sumnja na bolest;
2) mogući izvor slinavke i šapa na gazdinstvu i utvrđivanje svih ostalih gazdinstava gde su životinje smeštene i ako su zaražene ili kontaminirane iz istog izvora;
3) moguće zaražavanje ili kontaminacija drugih prijemčivih vrsta životinja, osim goveda i svinja;
4) kretanje ljudi i premeštanje životinja, vozila i materija iz člana 4. stav 2. tačka 2) ovog pravilnika kojim virus može da se prenese sa ili na gazdinstvo.
Na gazdinstvu na kome je potvrđena slinavka i šap mogu se, osim ubijanja i neškodljivog uklanjanja prijemčivih vrsta životinja, narediti kao dodatne mere ubijanje i prerada životinja koje nisu prijemčive na slinavku i šap tako da se izbegne svaka opasnost od širenja virusa slinavke i šapa.
Mere iz stava 1. ovog člana ne odnose se na vrste životinja koje nisu prijemčive na slinavku i šap i koje se mogu izolovati, a pod uslovom da su obeležene i u slučaju kopitara kako bi se omogućila kontrola njihovog kretanja.
Sprovođenje mera iz člana 10. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika može se narediti na epizootiološki povezanim proizvodnim jedinicama ili susednim/pridruženim gazdinstvima kada se na osnovu epizootioloških podataka ili drugih dokaza opravdano sumnja da su ta gazdinstva kontaminirana. U ovom slučaju uzorkovanje i klinički pregled životinja sprovodi se u skladu sa Prilogom III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Kada se potvrdi prvo izbijanja slinavke i šapa vrši se priprema za primenu hitne vakcinacije na području najmanje veličine ugroženog područja.
Može se naložiti i sprovođenje mera iz čl. 7. i 8. ovog pravilnika.
IV MERE KOJE SE PRIMENJUJU U SLUČAJU IZBIJANJA SLINAVKE I ŠAPA U BLIZINI ILI U ODREĐENIM OBJEKTIMA U KOJIMA SE STALNO ILI POVREMENO DRŽE PRIJEMČIVE VRSTE ŽIVOTINJE
Kada zbog izbijanja slinavke i šapa postoji opasnost od zaražavanja prijemčivih vrsta životinja u laboratorijama, zoološkim vrtovima, parkovima prirode, ograđenim područjima ili drugim mestima, kao i tamo gde se životinje drže u istraživačke svrhe ili radi očuvanja vrste ili genetskih resursa farmskih životinja sprovode se odgovarajuće biosigurnosne mere da bi se životinje zaštitile od zaraze.
Kada je slinavka i šap potvrđena u nekom od objekata/mesta iz stava 1. ovog člana može se doneti odluka kojom se odstupa od primene člana 10. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika.
V MERE KOJE SE PRIMENJUJU U KLANICI, GRANIČNOM PRELAZU I PREVOZNOM SREDSTVU
Kada se potvrdi pojava slinavke i šapa u klanici, graničnom prelazu ili u prevoznom sredstvu, izvršiće se:
1) uništavanje, bez odlaganja, svih prijemčivih vrsta životinja;
2) neškodljivo uklanjanje leševe i otpadaka životinjskog porekla;
3) čišćenje i dezinfekcija stajnjaka, objekata, opreme i prevoznog sredstva;
4) epizootiološki uviđaj.
Mere iz stava 1. ovog člana sprovode se i na kontaktnim gazdinstvima.
Životinja se ne može dopremiti u klanicu, na granični prelaz ili se prevoziti do isteka perioda od 24 sata posle čišćenja i dezinfekcije.
Kada epizootiološka situacija zahteva, a posebno kada se postavi sumnja da su prijemčive vrste životinja na gazdinstvu, koje se nalazi odmah do objekta ili prevoznog sredstva iz stava 1. ovog člana kontaminirane izbijanje bolesti proglašava se u objektu ili prevoznom sredstvu iz stava 1. ovog člana i sprovode se mere iz čl. 10. i 21. ovog pravilnika.
Mere za sprečavanje širenja virusa slinavke i šapa, posebno u odnosu na regionalizaciju i hitnu vakcinaciju, donose se kada se proceni situacija koja se odnosi na posebne slučajeve iz člana 15. ovog pravilnika.
VI GAZDINSTVA KOJA SE SASTOJE OD RAZLIČITIH EPIZOOTIOLOŠKIH PROIZVODNIH JEDINICA I KONTAKTNA GAZDINSTVA
Na gazdinstvima koja se sastoje od dve ili više proizvodne jedinica može se u posebnim slučajevima odobriti odstupanje od sprovođenja mere iz člana 10. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika na proizvodnoj jedinici koja nije zaražena slinavkom i šapom.
Kada se prilikom epizootiološkog uviđaja potvrdi da su se mere za sprečavanje širenja slinavke i šapa između proizvodnih jedinica iz stava 1. ovog člana sprovodile u periodu od najmanje dvostrukog trajanja inkubacije pre datuma kada je utvrđeno izbijanje slinavke i šapa na gazdinstvu može se odobriti odstupanje iz stava 1. ovog člana ako:
1) struktura i veličina objekta omogućava potpuno odvojen smeštaj i držanje različitih stada prijemčivih vrsta životinja uključujući i različiti vazdušni prostor;
2) su postupci u različitim proizvodnim jedinicama, a naročito način držanja i poslovi u štalama i na pašnjacima, hranjenje i uklanjanje stajnjaka je potpuno odvojeno i sprovodi ih različito osoblje;
3) su mehanizacija, oprema, instalacije, instrumenti i pribor za dezinfekciju koji se koriste u različitim proizvodnim jedinicama, životinje za rad onih vrsta koje nisu prijemčive na slinavku i šap potpuno odvojene.
Odstupanje od mera iz člana 10. stav 1. tačka 4) može se dozvoliti gazdinstvima za proizvodnju mleka, pod sledećim uslovima:
1) da gazdinstvo zadovoljava uslove iz stava 2. ovog člana;
2) da se muža u svakoj proizvodnoj jedinici obavlja odvojeno;
3) da je mleko, u zavisnosti od namene, prošlo najmanje jednu obradu iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Gazdinstvo se proglašava kontaktnim gazdinstvom ako se utvrdi da se virus slinavke i šapa uneo kretanjem ljudi, životinjama, proizvodima životinjskog porekla, prevoznim sredstvima ili na bilo koji drugi način sa drugih gazdinstava na gazdinstvo iz člana 4. stav 1. i člana 10. stav 1. ovog pravilnika ili sa tih gazdinstva na druga gazdinstva.
Na kontaktnom gazdinstvu primenjuju se mere iz člana 4. stav 2. i člana 5. ovog pravilnika i sprovode se dok sumnja na prisustvo slinavke i šapa na kontaktnim gazdinstvima nije službeno isključena.
U periodu inkubacije nalaže se mera zabrane premeštanja svih životinja sa kontaktnih gazdinstava. Izuzetno od člana 4. stav 2. tačka 3) ovog pravilnika može se odobriti prevoz prijemčivih vrsta životinja pod nadzorom direktno u određenu i najbližu klanicu na prinudno klanje. Pre dobijanja odobrenja sprovodi se klinički pregled, u skladu sa tačkom 1. Klinički pregled Priloga III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Kada epizootiološka situacija dozvoljava kontaktnim gazdinstvom može se proglasiti jedna proizvodna jedinica na gazdinstvu i ako ta proizvodna jedinica zadovoljava uslove iz člana 18. ovog pravilnika.
Mere iz čl. 4. i 5. ovog pravilnika sprovode se u objektima ili prevoznim sredstvima iz čl. 15. i 16. ovog pravilnika kada se ne može isključiti epizootiološka povezanost između izbijanja slinavke i šapa i tih objekata ili vozila.
Mere na gazdinstvima iz čl. 18. i 19. ovog pravilnika prate se i njima se koordinira.
VII ZARAŽENO I UGROŽENO PODRUČJE
Kada je potvrđeno izbijanje slinavke i šapa na gazdinstvu određuju se granice zaraženog područja u krugu poluprečnika od najmanje 3 km oko mesta izbijanja bolesti i ugroženog područja u krugu poluprečnika od najmanje 10 km od mesta izbijanja slinavke i šapa.
Kod određivanja granice zaraženog i ugroženog područja uzimaju se u obzir administrativne granice i prirodne barijere. Granice područja mogu se menjati ako je to potrebno.
Zaraženo i ugroženo područje mora se označiti vidljivim znakovima na prilaznim putevima tih područja.
Pronalaženje svih životinja koje su otpremljene iz zaraženog ili ugroženog područja vrši se tokom perioda od najmanje 21 dan pre procenjenog najranijeg datuma unošenja uzročnika zaraze na gazdinstvo u zaraženom području.
Ministarstvo sarađuje sa drugim državama u pronalaženju svežeg mesa, proizvoda od mesa, sirovog mleka i proizvoda od sirovog mleka dobijenih od prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja i koji su proizvedeni u periodu između datuma procenjenog unošenja virusa slinavke i šapa i datuma stupanja na snagu mera iz stava 1. ovog člana. Takvo sveže meso, proizvodi od mesa, sirovo mleko i proizvodi od sirovog mleka moraju biti obrađeni u skladu sa čl. 25, 26. i 27. ovog pravilnika ili zadržani dok moguća kontaminacija virusom slinavke i šapa nije službeno isključena.
VIII MERE KOJE SE SPROVODE NA ZARAŽENOM PODRUČJU
Na zaraženom području sprovode se sledeće mere:
1) popis svih gazdinstava na kojima se drže prijemčive vrste životinja i popis svih životinja na gazdinstvima i redovno ažuriranje tih podataka;
2) redovna kontrola svih gazdinstava na kojima se drže prijemčive vrste životinja tako da se izbegava širenje mogućeg prisutnog virusa slinavke i šapa na gazdinstvu i koja uključuje pregled odgovarajuće dokumentacije, naročito podatke iz tačke 1) ovog stava i mere koje su sprovedene radi sprečavanja unošenja ili iznošenja virusa slinavke i šapa, a koje uključuju klinički pregled ili uzimanje uzoraka za serološko ispitivanje od prijemčivih vrsta životinja, u skladu sa Prilogom III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
3) zabrana premeštanja prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstava na kojima se drže ili uzgajaju.
Izuzetno od tačke 3) ovog člana prijemčive vrste životinja mogu se prevoziti na prinudno klanje direktno u klanicu, koja se nalazi unutar istog zaraženog područja ili u klanicu izvan zaraženog područja prevoznim sredstvom koje je posle svakog korišćenja oprano i dezinfikovano. Premeštanje se može odobriti kada je na osnovu kliničkog pregleda svih prijemčivih vrsta životinja na gazdinstvu i posle procene epizootiološke situacije utvrđeno da ne postoji razlog za sumnju da se na gazdinstvu nalaze zaražene ili kontaminirane životinje. Meso takvih životinja mora se podvrgnuti postupcima iz člana 25. ovog pravilnika.
U zaraženom području ne može se:
1) vršiti premeštanje životinja između gazdinstava i prevoz prijemčivih vrsta životinja;
2) održavati sajam, izložba, pijaca i druga okupljanja životinja;
3) vršiti veštačko osemenjavanje i sakupljanje jajnih ćelija i embriona od prijemčivih vrsta životinja.
Pored mera iz člana 23. ovog pravilnika mogu se sprovoditi i druge dodatne mere:
1) zabrana premeštanja ili prevoza neprijemčivih vrsta životinja između gazdinstava koja se nalaze u zaraženom području, odnosno premeštanje ili prevoz prijemčivih vrsta životinja izvan ili u zaraženo područje;
2) zabrana provoza životinja svih vrsta kroz zaraženo područje;
3) zabrana okupljanja ljudi na mestima na kojima mogu doći u kontakt sa prijemčivim vrstama životinja i gde postoji opasnost od širenja virusa slinavke i šapa;
4) veštačko osemenjivanje ili sakupljanje jajnih ćelija i embriona od životinja koje nisu prijemčive na slinavku i šap;
5) zabrana kretanja vozila za prevoz životinja;
6) zabrana klanja na gazdinstvu prijemčivih vrsta životinja za sopstvene potrebe;
7) zabrana prevoza hrane za životinje, sena i slame na gazdinstva na kojima se drže prijemčive vrste životinja.
Izuzetno odmera iz stava 1. ovog člana može se odobriti:
1) provoz životinja svih vrsta kroz zaraženo područje isključivo glavnim putevima i železnicom;
2) prevoz prijemčivih vrsta životinja za koje je potvrđeno da dolaze sa gazdinstva izvan zaraženog područja i koje su prevožene određenim maršutama direktno u određene klanice radi klanja bez odlaganja, a posle dopremanja prevozno sredstvo se čisti i dezinfikuje;
3) veštačko osemenjivanje životinja na gazdinstvu korišćenjem semena sakupljenog od životinja koje se drže i uzgajaju na tom gazdinstvu ili semena uskladištenog na gazdinstvu ili dostavljenog iz centra za reprodukciju životinja i veštačko osemenjavanje do spoljnih granica gazdinstva;
4) premeštanje i prevoz kopitara uz uslove iz Priloga IV - Načela i postupci čišćenja i dezinfekcije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
5) prevoz hrane za životinje, sena i slame na gazdinstva na kojima se drže prijemčive vrste životinja.
IX MERE KOJE SE ODNOSE NA SVEŽE MESO I PROIZVODE OD MESA KOJI SU DOBIJENI U ZARAŽENOM PODRUČJU
Sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvodi od mesa koji su dobijeni od prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja ne mogu se stavljati u promet.
Sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvodi od mesa od prijemčivih vrsta životinja koji su proizvedeni u objektima koji se nalaze u zaraženom području ne mogu se stavljati u promet.
Sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvodi od mesa iz stava 1. ovog člana moraju se obeležiti u skladu sa propisima kojima se uređuje zdravlje životinja, a u vezi sa proizvodnjom, preradom i prometom hrane životinjskog porekla i prevoze se u zapečaćenim kontejnerima, kako bi od njih dobili proizvode od mesa obrađene u skladu sa tačkom 1. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvode od mesa koji su dobijeni najmanje 21 dan pre procenjenog datuma najranijeg zaražavanja na gazdinstvu u zaraženom području i koje je od dana proizvodnje bilo uskladišteno i prevezeno odvojeno od mesa, usitnjenog mesa i poluproizvoda od mesa dobijenih posle tog datuma. Sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvodi od mesa moraju se razlikovati od mesa, usitnjenog mesa i poluproizvoda od mesa koji se ne mogu otpremati izvan zaraženog područja ako nisu jasno obeleženi, u skladu sa posebnim propisima.
Odredba stava 2. ovog člana ne odnosi se na sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvode od mesa koji su dobijeni iz objekata koji se nalaze u zaraženom području ako su ispunjeni sledeći uslovi:
1) da objekat radi pod veterinarskom kontrolom;
2) da samo sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa iz stava 4. ovog člana ili sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa koji su dobijeni od životinja uzgajanih i zaklanih izvan zaraženog područja ili životinja prevezenih u objekat i zaklanih u skladu sa članom 24. stav 2. tačka 2) ovog pravilnika može preraditi u tom objektu;
3) da sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa budu obeleženi u skladu sa posebnim propisima u pogledu uslova za stavljanje u promet svežeg mesa ili u slučaju mesa papkara obeleženi u skladu sa propisima kojima se uređuje javno zdravlje i zdravlje životinja, a u vezi proizvodnje i stavljanja u promet mesa uzgajane divljači ili u slučaju usitnjenog mesa i proizvoda od mesa koji su obeleženi u skladu sa propisima o uslovima za proizvodnju i stavljanje u promet usitnjenog mesa i proizvoda od mesa;
4) da su tokom proizvodnog procesa sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa jasno obeleženi prilikom prevoza, smešteni odvojeno od svežeg mesa, usitnjenog mesa ili poluproizvoda od mesa koji se ne mogu otpremati izvan zaraženog područja, u skladu sa ovim pravilnikom.
Sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvodi od mesa koji se stavljaju u promet moraju ispunjavati uslove iz stava 5. ovog člana.
Proizvodi od mesa koji su dobijeni od mesa prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na proizvode od mesa koji su podvrgnuti obradi iz tačke 1. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, ili su proizvedeni od mesa iz člana 25. stav 4. ovog pravilnika.
X MERE KOJE SE ODNOSE NA MLEKO I PROIZVODE OD MLEKA KOJI SU DOBIJENI U ZARAŽENOM PODRUČJU
Mleko dobijeno od prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja i proizvodi od mleka dobijeni od tog mleka ne mogu se stavljati u promet.
Mleko i proizvodi od mleka od prijemčivih vrsta životinja koji su proizvedeni u objektima koji se nalaze u zaraženom području ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na mleko i proizvode od mleka dobijene od prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja i koji su proizvedeni najmanje 21 dan pre procenjenog datuma najranijeg zaražavanja na gazdinstvu u zaraženom području i koji su posle proizvodnje uskladišteni i transportovani odvojeno od mleka i proizvoda od mleka koji su proizvedeni pre navedenog datuma.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na mleko dobijeno od prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja i proizvoda od mleka koji su dobijeni od mleka koje je podvrgnuto obradi na neki od načina iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Obrada mleka sprovodi se pod uslovima iz stava 6. ovog člana i u objektima iz stava 5. ovog člana, a ako ne postoje objekti u zaraženom području onda se obrada mleka vrši u objektima koji se nalaze izvan zaraženog područja pod uslovima iz stava 7. ovog člana.
Odredba stava 2. ovog člana ne odnosi se na mleko i proizvode od mleka koji su dobijeni u objektima u zaraženom području i koji ispunjavaju uslove iz stava 6. ovog člana.
Objekti moraju da ispunjavaju sledeće uslove:
1) da rade pod stalnom kontrolom veterinarskog inspektora;
2) da mleko koje se koristi u objektu zadovoljava uslove iz st. 3. i 4. ovog člana ili da je sveže mleko dobijeno od životinja izvan zaraženog područja;
3) da je u toku proizvodnog procesa mleko jasno označeno, transportovano i skladišteno odvojeno od sirovog mleka i proizvoda od sirovog mleka koji nisu namenjeni za otpremanje izvan zaraženog područja;
4) da se sirovo mleko sa gazdinstva koje se nalazi izvan zaraženog područja prevozi u objekte prevoznim sredstvima koja su očišćena i dezinfikovana i koja posle čišćenja i dezinfekcije nisu bila u kontaktu sa gazdinstvima u zaraženom području na kojima se drže prijemčive vrste životinja.
Prevoz svežeg mleka sa gazdinstva koje se nalazi u zaraženom području u objekte koji su smešteni izvan zaraženog područja i prerada tog mleka obavlja se pod sledećim uslovima, i to:
1) da se odobri prerada sirovog mleka dobijenog od prijemčivih vrsta životinja koje se drže u zaraženom područja u objektima koji se nalaze izvan zaraženog područja;
2) da odobrenje iz tačke 1) ovog stava sadrži uputstvo o načinu i maršuti prevoza u određeni objekat;
3) da se prevoz obavlja prevoznim sredstvima koja su izrađena tako da mleko tokom transporta ne ističe i da se ne raspršuju čestice mleka tokom utovara i istovara, kao i da su očišćena i dezinfikovana;
4) da pre napuštanja gazdinstva na kome je prikupljeno mleko prijemčivih vrsta životinja priključne cevi, gume, kućišta točkovi, donji delovi prevoznog sredstva i razliveno mleko očisti i dezinfikuje, a posle završene dezinfekcije i pre napuštanja zaraženog područja prevozno sredstvo ne dolazi u kontakt sa drugim gazdinstvima u zaraženom području na kome se drže prijemčive vrste životinja;
5) da se prevozno koristi samo u određenom području, da je u skladu sa tim označeno i da može ulaziti u drugo područje samo posle čišćenja i dezinfekcije.
Prikupljanje i prevoz uzoraka svežeg mleka od životinja prijemčivih vrsta sa gazdinstva smeštenog u zaraženom području u laboratoriju, kao i postupanje sa mlekom u toj laboratoriji nije dozvoljeno, osim u ovlašćenoj laboratoriji za dijagnostiku slinavke i šapa.
XI MERE KOJE SE ODNOSE NA SEME, JAJNE ĆELIJE I EMBRIONE PRIKUPLJENE OD PRIJEMČIVIH VRSTA ŽIVOTINJA U ZARAŽENOM PODRUČJU
Seme, jajne ćelije i embrioni dobijeni od prijemčivih vrsta životinja, koje potiču iz zaraženog područja ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na smrznuto seme, jajne ćelije i embrione koji su prikupljeni i skladišteni najmanje 21 dan pre procenjenog datuma najranijeg zaražavanja virusom slinavke i šapa na gazdinstvu u zaraženom području.
Smrznuto seme prikupljeno posle roka iz stava 2. ovog člana mora se odvojeno skladišti i može se staviti u promet:
1) posle ukidanja svih mera koje se odnose na izbijanje slinavke i šapa, u skladu sa članom 36. ovog pravilnika;
2) posle kliničkog pregleda svih životinja i uzimanje uzoraka, u skladu sa tačkom 2. podtačka 2.2 Priloga III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, koji moraju biti serološki ispitani da bi se dokazala odsutnost zaraze;
3) kada je životinja od koje se uzima seme ispitana serološkim testom za otkrivanje antitela na virus slinavke i šapa u uzorku koji je uzet najranije 28 dana posle prikupljanja semena sa negativnim rezultatom.
XII PREVOZ I DISTRIBUCIJA STAJNJAKA PRIJEMČIVIH VRSTA ŽIVOTINJA PROIZVEDENIH U ZARAŽENOM PODRUČJU
Stajnjak sa gazdinstva i iz objekta i prevoznog sredstva iz člana 16. ovog pravilnika gde se drže prijemčive vrste životinja ne može se prevoziti i distribuirati unutar zaraženog područja.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana može se odobriti premeštanje stajnjaka prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstva koje se nalazi u zaraženom području u objekat za obradu, u skladu sa propisima kojima se uređuje otpad životinjskog porekla.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana može se odobriti premeštanje stajnjaka prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstva koje se nalazi u zaraženom području i na kome se ne sprovode mere iz člana 4. ili člana 10. ovog pravilnika, pod sledećim uslovima:
1) da je stajnjak proizveden najmanje 21 dan pre procenjenog datuma najranijeg zaražavanja životinje na gazdinstvu u zaraženom području i rasut po zemlji i sa njom odmah pomešan/uzoran i na dovoljnoj udaljenosti od gazdinstva na kome se drže prijemčive vrste životinja, ili
2) u slučaju stajnjaka goveda i svinja:
- da je ispitivanjem svih životinja na gazdinstvu isključeno prisustvo životinja sumnjivih da su zaražene virusom slinavke i šapa,
- da je stajnjak proizveden najmanje četiri dana pre ispitivanja,
- da je stajnjak pomešan sa zemljom na određenom polju blizu gazdinstva porekla i da je na dovoljnoj udaljenosti od drugih gazdinstava u zaraženom području na kojima se drže prijemčive vrste životinja.
Kada se odobri premeštanje stajnjaka sa gazdinstva na kome se drže prijemčive vrste životinja prevoz stajnjaka vrši se prevoznim sredstvom koje je nepropustivo, očišćeno i dezinfikovano posle utovara i pre napuštanja gazdinstva, dabi se sprečilo širenje virusa slinavke i šapa.
XIII MERE KOJE SE ODNOSE NA KOŽU I KRZNO PRIJEMČIVIH VRSTA ŽIVOTINJA, NA VUNU OVACA, DLAKU PREŽIVARA, ČEKINJE SVINJA, HRANU ZA ŽIVOTINJE, SENO I SLAMU KOJI SU PROIZVEDENI U ZARAŽENOM PODRUČJU
Koža i krzno prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz zaraženog područja ne može se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na kožu i krzno:
1) koji su proizvedeni najmanje 21 dan pre procenjenog datuma zaražavanja životinje na gazdinstvu iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i koji se drže odvojeno od kože i krzna koji su proizvedeni posle tog datuma, ili
2) ispunjavaju uslove iz tačke 2. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Vuna ovaca, dlaka preživara i čekinje svinja koje potiču iz zaraženog područja ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na neprerađenu vunu, dlaku i čekinje koje:
1) su proizvedene najmanje 21 dan pre procenjenog datuma zaražavanja životinja na gazdinstvu iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i koje se odvojeno drže od vune, dlake i čekinja proizvedenih posle tog datuma, ili
2) ispunjavaju uslove iz tačke 3. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Proizvodi iz čl. 25, 26, 27, 28, 29, 30. i 31. ovog pravilnika koji su dobijeni od prijemčivih vrsta životinja ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na proizvode koji:
1) su dobijeni najmanje 21 dan pre procenjenog datuma zaražavanja životinja na gazdinstvu iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i koji se drže i prevoze odvojeno od proizvoda koji su dobijeni posle tog datuma, ili
2) su obrađeni u skladu sa tačkom 4. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, ili
3) u slučaju posebnih proizvoda ispunjavaju odgovarajuće uslove iz tač. 5, 6, 7, 8. i 9. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, ili
4) su sastavljeni proizvodi za koje nije potrebna dalja obrada, a koji sadrže proizvode životinjskog porekla koji su ili obrađeni postupkom koji garantuje uništavanje mogućeg virusa slinavke i šapa ili su dobijeni od životinja na koje se ne primenjuju ograničenja iz ovog pravilnika, ili
5) su namenjeni za korišćenje u dijagnostici in vitro ili kao laboratorijski reagensi.
Hrana za životinje, seno i slama koji potiču iz zaraženog područja ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na hranu za životinje, seno i slamu koji su:
1) proizvedeni najmanje 21 dan pre procenjenog datuma zaražavanja životinja na gazdinstvu iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i koji se drže i transportuju odvojeno od hrane za životinje, sena i slame koji su proizvedeni posle tog datuma, ili
2) namenjeni za korišćenje unutar zaraženog područja, ili
3) proizvedeni u prostorima u kojima se ne drže prijemčive vrste životinja, ili
4) proizvedeni u objektima u kojima se ne drže prijemčive vrste životinja za koje su sirovine dobijene iz prostora iz tačke 3) ovog stava ili na prostorima koji se nalaze izvan zaraženog područja.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na hranu za životinje i slamu koja je proizvedena na gazdinstvu na kome se drže prijemčive vrste životinja i koja ispunjava uslove iz tačke 10. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Izuzetno od zabrana iz čl. 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32. i 33. ovog pravilnika može se odobriti da proizvod napusti zaraženu zonu kada se utvrdi da su ispunjeni svi propisani uslovi, kao i da nema opasnosti od širenja virusa slinavke i šapa.
Pored mera koje se primenjuju u zaraženom području, u skladu sa ovim pravilnikom, mogu se narediti i druge mere za efikasno suzbijanje virusa slinavke i šapa, uzimajući u obzir epizootiološku situaciju, način držanja životinja, kao i ekonomske i socijalne prilike u zaraženom području.
XIV UKIDANJE MERA U ZARAŽENOM PODRUČJU
Mere u zaraženom području ostaju na snazi:
1) dok ne protekne 15 dana od ubijanja i neškodljivog uklanjanja prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstva iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i sprovedenog čišćenja i dezinfekcije na gazdinstvu;
2) dok se na svim gazdinstvima u zaraženom području na kojima se drže prijemčive vrste životinja ne završi ispitivanje sa negativnim rezultatima.
Posle ukidanja mera u zaraženom području nastavljaju da se na tom području primenjuju mere koje se primenjuju u ugroženom području propisane čl. 37-42. ovog pravilnika i to najmanje 15 dana dok se te mere ne ukinu, u skladu sa članom 44. ovog pravilnika.
Ispitivanje iz tačke 2) ovog člana sprovodi se kako bi se dodatno potvrdila odsutnost zaraze.
XV MERE KOJE SE PRIMENJUJU NA GAZDINSTVU U UGROŽENOM PODRUČJU
U ugroženom području sprovode se mere iz člana 22. stav 1. ovog pravilnika.
Izuzetno od zabrane iz člana 22. stav 1. tačka 3) ovog pravilnika i kada u ugroženom području nema klanica ili kapacitet klanica nije dovoljan može se odobriti premeštanje prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstva smeštenog u ugroženom području na klanje u klanicu koja se nalazi izvan ugroženog područja direktnim prevozom ako:
1) epizootiološka situacija na gazdinstvu ne ukazuje na sumnju da su životinje zaražene ili kontaminirane virusom slinavke i šapa;
2) su sve životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvu pregledane i rezultat je negativan;
3) je klanica smeštena u blizini ugroženog područja;
4) je meso obrađeno u skladu sa članom 39. ovog pravilnika.
Životinje prijemčivih vrsta ne mogu se premeštati sa gazdinstva u ugroženom području.
Izuzetno, premeštanje životinja dozvoljeno je:
1) radi odvođenja na pašnjake u ugroženom području, ali da ne dolaze u kontakt sa životinjama prijemčivih vrsta sa drugih gazdinstava i to posle 15 dana od poslednjeg utvrđenog izbijanja slinavke i šapa u zaraženom području;
2) radi klanja u klanici koja se nalazi u istom ugroženom području direktnim prevozom i pod nadzorom;
3) radi prevoza, u skladu sa članom 37. stav 2. ovog pravilnika;
4) radi prevoza, u skladu sa članom 24. stav 2. tač. 1) i 2) ovog pravilnika.
Premeštanje životinja iz stava 2. tačka 1) ovog člana može se odobriti kada je ispitivanjem svih životinja prijemčivih vrsta na gazdinstvu i uzorkovanjem u skladu sa tačkom 2, podtačka 2.2. Priloga III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, isključena prisutnost životinja sumnjivih da su zaražene ili kontaminirane virusom slinavke i šapa.
Premeštanje životinja iz stava 2. tačka 2) ovog člana odobrava se kada su sprovedene mere iz člana 37. stav 2. tač. 1) i 2) ovog pravilnika.
Sve životinje koje su otpremljene iz ugroženog područja u periodu od najmanje 21 dan pre procenjenog datuma najranijeg zaražavanja životinja na gazdinstvu u ugroženom području moraju se odmah, bez odlaganja, pronaći.
XVI MERE KOJE SE PRIMENJUJU NA SVEŽE MESO PRIJEMČIVIH VRSTA ŽIVOTINJA KOJE POTIČU IZ UGROŽENOG PODRUČJA I NA PROIZVODE OD TOG MESA
Sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvodi od mesa koji su dobijeni od životinja prijemčivih vrsta koje potiču iz ugroženog područja i proizvodi od mesa koji su dobijeni od takvog mesa ne mogu se stavljati u promet.
Sveže meso, usitnjeno meso, poluproizvodi i proizvodi od mesa od prijemčivih vrsta životinja koji su proizvedeni u objektima koji se nalaze u ugroženom području ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvode od mesa koji su proizvedeni najmanje 21 dan pre pretpostavljenog datuma prvog zaražavanja životinja na gazdinstvu u zaraženom području i koji su od trenutka proizvodnje bili uskladišteni i prevoženi odvojeno od mesa proizvedenog posle tog datuma. Takvo meso mora da bude jasno označeno da bi se lakše razlikovalo od mesa koje ne sme da se otprema izvan ugroženog područja.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na sveže meso, usitnjeno meso i poluproizvode od mesa koji su dobijeni od životinja dopremljenih u klanicu pod uslovima iz člana 37. stav 2. tač. 1)-4) ovog pravilnika i pod uslovima iz stava 5. ovog člana.
Odredba stava 2. ovog člana ne odnosi se na sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvode od mesa koji su proizvedeni u objektima smeštenim u ugroženom području ako:
1) objekat radi pod veterinarskom kontrolom;
2) se u objektu prerađuje samo sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa iz stava 4. ovog člana i podležu dodatnim uslovima iz tač. 5, 6. i 7. Priloga VIII - Obrada svežeg mesa i dodatne mere koje se primenjuju kod proizvodnje svežeg mesa životinja prijemčivih vrsta koje potiču iz ugroženog područja, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, ili su dobijeni od životinja koje su uzgajane i zaklane izvan ugroženog područja ili od životinja koje su dopremljene u skladu sa članom 24. stav 2. tačka 2) ovog pravilnika;
3) je takvo sveže meso, usitnjeno meso ili proizvodi od mesa obeleženi u skladu sa posebnim propisima u pogledu uslova za stavljanje u promet svežeg mesa ili u slučaju mesa papkara obeleženih u skladu sa posebnim propisima u pogledu javnog zdravlja i zdravlja životinja, a u vezi proizvodnje i stavljanja u promet mesa uzgajane divljači ili u slučaju usitnjenog mesa i proizvoda od mesa obeleženi u skladu sa posebnim propisima o uslovima za proizvodnju i stavljanje u promet usitnjenog mesa i proizvoda od mesa;
4) je takvo sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa tokom proizvodnog procesa jasno obeleženi i se prevoze se i skladište odvojeno od svežeg mesa, usitnjenog mesa ili poluproizvoda od mesa koji ne ispunjavaju uslove za otpremanje izvan ugroženog područja, u skladu sa ovim pravilnikom.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na proizvode od mesa koji su dobijeni od svežeg mesa životinja prijemčivih vrsta poreklom iz ugroženog područja i koje je obeleženo u skladu sa propisima kojima se uređuje zdravlje životinja, a u vezi sa proizvodnjom, preradom i prometom hrane životinjskog porekla i koje je prevezeno u odobreni objekat za obradu.
Odredba stava 2. ovog člana ne odnosi se na proizvode od mesa koji su dobijeni u objektima smeštenim u ugroženom području koji ispunjavaju uslove iz stava 5. ovog člana ili su proizvedeni od mesa koje ispunjava uslove iz stava 4. ovog člana.
XVII MERE KOJE SE ODNOSE NA MLEKO I PROIZVODE OD MLEKA PRIJEMČIVIH VRSTA ŽIVOTINJA KOJI SU DOBIJENI U UGROŽENOM PODRUČJU
Mleko koje je dobijeno od prijemčivih vrsta životinja koje potiču iz ugroženog područja, kao i proizvodi od tog mleka ne mogu se stavljati u promet.
Mleko i proizvodi od mleka koji potiču od prijemčivih vrsta životinja i koji su dobijeni u ugroženom području ne mogu se stavljati u promet.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na mleko i proizvode od mleka koji potiču od prijemčivih vrsta životinja poreklom iz ugroženog područja, a proizvedeni su najmanje 21 dan pre pretpostavljenog datuma prvog zaražavanja životinja na gazdinstvu na zaraženom području i od trenutka proizvodnje bili su uskladišteni i prevoženi odvojeno od mleka i proizvoda od mleka koji su dobijeni posle tog datuma.
Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na mleko i proizvode od mleka koji su dobijeni od prijemčivih vrsta životinja poreklom iz ugroženog područja koji su u zavisnosti od njihove namene obrađeni jednim od postupaka iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo. Obrada se sprovedi pod uslovima iz stava 6. ovog člana i to u objektima iz stava 5. ovog člana ili ako u ugroženom području nema takvog objekta onda u objektima koji se nalaze izvan zaraženog i ugroženog područja.
Odredba stava 2. ovog člana ne odnosi se na mleko i proizvode od mleka koji su dobijeni u objektima koji su smešteni u ugroženom području pod uslovima iz stava 6. ovog člana.
Objekti moraju da ispunjavaju sledeće uslove:
1) da rade pod veterinarskom kontrolom;
2) da mleko koje se upotrebljava u objektu ispunjava uslove iz stava 4. ovog člana ili da je dobijeno od životinja izvan ugroženog i zaraženog područja;
3) da tokom proizvodnog procesa mleko bude jasno označeno, da se prevozi i skladišti odvojeno od mleka i proizvoda od mleka koji nisu namenjeni otpremanju izvan ugroženog područja;
4) da se prevoz sirovog mleka sa gazdinstva smeštenog izvan zaraženog i ugroženog područja do objekata obavlja prevozim sredstvima koja su očišćena i dezinfikovana i koja posle čišćenja i dezinfekcije nisu bila u kontaktu sa gazdinstvima u zaraženom i ugroženom području na kojima se drže prijemčive vrste životinja.
Mleko namenjeno unutrašnjem prometu mora ispunjavati uslove iz stava 6. ovog člana.
Prevoz sirovog mleka sa gazdinstava unutar ugroženog područja do objekata izvan zaraženog i ugroženog područja, kao i prerada tog mleka obavlja se ako:
1) je odobrena prerada sirovog mleka dobijenog od prijemčivih vrsta životinja koje se drže u ugroženom području u objektima smeštenim izvan zaraženog i ugroženog područja;
2) odobrenje sadrži uputstvo o prevozu i određenoj maršuti prevoza do objekata;
3) se prevoz obavlja vozilima koja su napravljena tako da ne dolazi do isticanja mleka tokom prevoza i opremljena tako da ne dolazi do raspršivanja čestica za vreme utovara i istovara mleka, kao i da su očišćena i dezinfikovana;
4) se pre napuštanja gazdinstva na kome je prikupljeno mleko od prijemčivih vrsta životinja očiste i dezinfikuju priključne cevi, gume, kućišta točkova, donji delovi prevoznog sredstva i razliveno mleko, a posle završene dezinfekcije i pre napuštanja ugroženog područja vozilo naknadno ne dođe u kontakt sa gazdinstvom u zaraženom i ugroženom području na kome se drže životinje prijemčivih vrsta;
5) je vozilo namenjeno za prevoz u određenom području i u skladu sa tim je označeno i može ući u drugo područje samo posle čišćenja i dezinfekcije.
Prikupljanje i prevoz uzoraka sirovog mleka prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstava smeštenih u ugroženom području u druge laboratorije, osim u ovlašćenu laboratoriju za dijagnostiku slinavke i šapa, kao i postupak sa mlekom u takvim laboratorijama može se odobriti uz obavezu da se sprovode mere za sprečavanje širenja virusa slinavke i šapa.
XVIII PREVOZ I RAZBACIVANJE STAJNJAKA DOBIJENOG OD PRIJEMČIVIH VRSTA ŽIVOTINJA U UGROŽENOM PODRUČJU
Stajnjak sa gazdinstva i drugih objekata iz člana 16. ovog pravilnika, a koji se nalaze u ugroženom području u kome se drže životinje prijemčivih vrsta, ne može se prevoziti i razbacivati unutar i izvan ugroženog područja.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana može se dozvoliti prevoz stajnjaka vozilima koja su očišćena i dezinfikovana pre i posle upotrebe, može se razbacivati u odobrenom području koje se nalazi unutar ugroženog područja i na dovoljnoj udaljenosti od gazdinstava na kojima se drže životinje prijemčivih vrsta ako:
1) je pregledom životinja prijemčivih vrsta na gazdinstvu isključena prisutnost životinja za koje se sumnja da su zaražene virusom slinavke i šapa i ako se stajnjak odmah razbacuje po zemljištu i zaore da bi se izbeglo stvaranje aerosola, ili
2) kliničkim pregledom životinja prijemčivih vrsta na gazdinstvu nisu utvrđeni simptomi na osnovu kojih se može postaviti sumnja na slinavku i šap, a stajnjak se zaorava ili zakopava u zemljište, ili
3) se stajnjak od prijemčivih vrsta životinja sa gazdinstava koja se nalaze u zaraženom području prevozi u objekte za obradu, u skladu sa propisom kojim se uređuje otpad životinjskog porekla.
Prilikom stavljanja u promet proizvoda životinjskog porekla koji nisu obuhvaćeni čl. 39-41. ovog pravilnika primenjuju se mere iz člana 28. i čl. 30-32. ovog pravilnika.
Pored mera iz čl. 37-42. ovog pravilnika naređuje se sprovođenje dodatnih mera kako bi se suzbio virus slinavke i šapa, a uzimajući u obzir posebne epizootiološke, stočarske, ekonomske i socijalne uslove u ugroženom području.
Takođe, uvode se i posebne mere za ograničenje kretanja kopitara pri čemu se moraju poštovati mere iz Priloga VI - Ograničenje kretanja kopitara, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
XIX UKIDANJE MERA U UGROŽENOM PODRUČJU
Mere koje se primenjuju u ugroženom području ostaju na snazi dok se ne ispune sledeći uslovi:
1) da je prošlo najmanje 30 dana od ubijanja i neškodljivog uklanjanja svih životinja prijemčivih vrsta sa gazdinstva iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i da je sprovedeno čišćenje i tekuća dezinfekcija na tom gazdinstvu;
2) da su u zaraženom području ispunjeni uslovi iz člana 36. ovog pravilnika;
3) da je obavljeno ispitivanje sa negativnim rezultatom.
Ispitivanje iz tačke 3) ovog člana sprovodi se radi potvrđivanja da slinavka i šap ne postoje u ugroženom području, u skladu sa Prilogom III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
XX REGIONALIZACIJA, KONTROLA KRETANJA I OBELEŽAVANJE
Ako se utvrdi da se virus slinavke i šapa širi i pored preduzetih mera iz ovog pravilnika i ako epidemija slinavke i šapa poprimi velike razmere, kao i u svakom slučaju kada se sprovodi hitna vakcinacija izvršiće se podela područja na jednu ili više zona koje su pod ograničenjem ili bez ograničenja.
Pre nego što se odredi granica zone pod ograničenjem procenjuje se epizootiološka situacija, a posebno moguće vreme i mesto unošenja virusa slinavke i šapa, kao i moguće širenje i vreme potrebno za njeno iskorenjivanje.
Granica zone pod ograničenjem određuje se na osnovu upravnih granica ili prirodnih barijera.
Zona pod ograničenjem može se na osnovu rezultata epizootiološkog ispitivanja smanjiti ili proširiti.
U zoni pod ograničenjem primenjuju se sledeće mere:
1) kontroliše se prevoz i kretanje životinja prijemčivih vrsta, proizvoda životinjskog porekla i robe, kao i prevoznog sredstva kao mogućeg prenosioca virusa slinavke i šapa;
2) ulazi se u trag i prati kretanje i u skladu sa posebnim propisima obeležava sveže meso i sirovo mleko i ostali proizvodi koji se nalaze na zalihama i koji ne ispunjavaju uslove za otpremanje izvan zone pod ograničenjem;
3) izdaje se propisana dokumentacija za životinje prijemčivih vrsta i proizvode dobijene od tih životinja, a proizvodi za ishranu ljudi koji su namenjeni otpremanju izvan zone pod ograničenjem i koji ispunjavaju uslove za takvo otpremanje obeležavaju se oznakom zdravstvene ispravnosti u skladu sa posebnim propisima.
Kada se vrši regionalizacija ulazi se u trag i prati kretanje najmanje onih životinja prijemčivih vrsta koje su otpremljene iz zone pod ograničenjem na druga područja u zemlji i/ili u druge zemlje u periodu od datuma pretpostavljenog unosa virusa slinavke i šapa do datuma sprovođenja regionalizacije i takve životinje moraju se izolovati, dok se službeno ne isključi moguća zaraza ili kontaminacija.
Ministarstvo sarađuje sa nadležnim organima drugih zemalja u praćenju kretanja svežeg mesa i sirovog mleka i proizvoda od sirovog mleka koji potiču od životinja prijemčivih vrsta i koji su proizvedeni u zoni pod ograničenjem u periodu između datuma pretpostavljenog unosa virusa slinavke i šapa do datuma sprovođenja regionalizacije. Takvo sveže meso mora da bude obrađeno u skladu sa tačkom 1. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, a sirovo mleko i proizvodi od mleka obrađeni u skladu Prilogom IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji su odštampani uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo, ili se zadržavaju dok se službeno ne isključi moguća kontaminacija virusom slinavke i šapa.
Mogu se doneti posebne mere, a naročito one koje se odnose na oznaku zdravstvene ispravnosti proizvoda koji potiču od životinja prijemčivih vrsta i koji su dobijeni u zoni pod ograničenjem, a nisu namenjeni stavljanju u promet izvan zone pod ograničenjem, u skladu sa propisima kojima se uređuju uslovi u pogledu proizvodnje, prerade i prometa proizvoda životinjskog porekla za ljudsku ishranu.
U slučaju izbijanja slinavke i šapa, a ne isključujući uslove određene propisom o obeležavanju domaćih goveda, ovaca, koza i svinja, životinje prijemčivih vrsta ne mogu napuštati gazdinstvo na kome se drže ako nisu obeležene, jer bi se lakše utvrdilo njihovo kretanje, kao i gazdinstvo sa koga potiču ili sa koga dolaze.
U posebnim slučajevima iz člana 15. stav 1. i člana 16. stav 1. ovog pravilnika može se u određenim okolnostima i uzimajući u obzir zdravstveno stanje životinja odobriti drugi način bržeg ulaženja u trag i praćenja kretanja tih životinja, kao i utvrđivanje gazdinstva njihovog porekla ili gazdinstva sa koga dolaze.
Mere o dodatnom, trajnom i neizbrisivom obeležavanju životinja radi suzbijanja slinavke i šapa, a posebno u slučaju vakcinacije mogu se menjati.
U slučaju izbijanja slinavke i šapa u zoni pod ograničenjem, a radi kontrole kretanja životinja prijemčivih vrsta, mora se obezbediti:
1) da vlasnici dostave odgovarajuće podatke o životinjama koje ulaze na gazdinstvo ili ga napuštaju;
2) da lica koja se bave prevozom i stavljanjem u promet životinja prijemčivih vrsta dostave odgovarajuće podatke o životinjama koje su prevozili ili stavljali u promet.
Protiv slinavke i šapa ne vrši se vakcinacija životinja, kao i davanje hiperimunog seruma, osim u slučajevima propisanim ovim pravilnikom.
Proizvodnja, skladištenje, nabavka, distribucija i prodaja vakcine protiv slinavke i šapa obavlja se pod službenim nadzorom.
Upotreba vakcine protiv slinavke i šapa u druge svrhe, osim za stvaranje aktivnog imuniteta kod životinja prijemčivih vrsta, posebno u okviru laboratorijskih ispitivanja, naučnih istraživanja ili testiranja vakcine može se odobriti i takva upotreba mora se odvijati u odgovarajućim biosigurnosnim uslovima.
Odluka o sprovođenju hitne vakcinacije donosi se:
1) kada je potvrđeno izbijanje slinavke i šapa i preti opasnost od daljeg širenja bolesti;
2) kada su druge države u opasnosti zbog geografskog položaja ili zbog meteoroloških uslova na području mesta izbijanja slinavke i šapa;
3) kada su druge države u opasnosti zbog epizootiološkog kontakta između gazdinstava smeštenih na njihovom području i gazdinstava koja drže životinje prijemčivih vrsta, a koja se nalaze na području gde je izbila slinavka i šap;
4) kada postoji opasnost zbog geografskog položaja ili zbog meteoroloških uslova u drugoj državi u kojoj je izbila slinavka i šap.
Prilikom donošenja odluke o sprovođenju hitne vakcinacije uzimaju se u obzir mere iz člana 15. ovog pravilnika i kriterijumi određeni u Prilogu X - Kriterijumi za donošenje odluke o sprovođenju zaštite vakcinacije i smernice za programe hitne vakcinacije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Odluka o sprovođenju hitne vakcinacije sadrži:
1) granice geografskog područja na kojima će se sprovoditi hitna vakcinacija;
2) vrstu i starost životinja koje će biti vakcinisane;
3) trajanje vakcinacije;
3) posebne zabrane kretanja vakcinisanih i nevakcinisanih životinja prijemčivih vrsta i njihovih proizvoda;
4) dodatno i trajno obeležavanje i posebno registrovanje vakcinisanih životinja;
5) druga pitanja u vezi sa nastalim okolnostima.
Hitna vakcinacija sprovodi se u skladu sa članom 52. ovog pravilnika nezavisno od toga da li se vakcinisane životinje kasnije ubijaju ili ne.
Javnost se mora redovno obaveštavati o bezbednosti mesa, mleka i proizvoda od mleka vakcinisanih životinja koje su namenjene za ishranu ljudi.
U slučaju sprovođenja zaštitne vakcinacije mora se obezbediti:
1) da područje na kome se sprovodi vakcinacija regionalizuje u skladu sa članom 45. ovog pravilnika, a prema potrebi i u saradnji sa susednim državama;
2) da se vakcinacija sprovodi brzo i u skladu sa higijenskim i biosigurnosnim pravilima, kako bi se sprečilo širenje virusa slinavke i šapa;
3) da se sve mere koje se primenjuju u području vakcinacije sprovode tako da se ne isključuje primena mera iz poglavlja XX. ovog pravilnika.
Kada područje vakcinacije obuhvata celu zaraženu ili ugroženu zonu ili neke njene delove potrebno je obezbediti da:
1) mere koje se primenjuju u zaraženom ili ugroženom području ostanu na snazi na tom delu područja vakcinacije dok se ne ukinu, u skladu sa članom 36. i/ili članom 44. ovog pravilnika;
2) posle ukidanja mera koje su se primenjivale u zaraženom i ugroženom području mere koje će se primenjivati u području vakcinacije iz čl. 54-58. ovog pravilnika moraju se i dalje primenjivati.
Kada se sprovodi zaštitna vakcinacija, područje vakcinacije mora biti okruženo u pojasu od najmanje 10 km od njegovih spoljašnjih granica ugroženim područjem:
1) u kome je vakcinacija zabranjena;
2) u kome se sprovodi pojačani nadzor;
3) u kome kretanje životinja prijemčivih vrsta podleže nadzoru;
4) koje ostaje na snazi dok se ne sprovedu mere iz čl. 36, 44, 54, 56. i 57. ovog pravilnika i dok nije prošlo najmanje tri meseca od klanja zadnje vakcinisane životinje i kada je obavljeno serološko ispitivanje ili je prošlo najmanje šest meseci od poslednjeg slučaja slinavke i šapa ili od završetka hitne vakcinacije u zavisnosti koji je događaj kasniji, a serološko ispitivanje za dokazivanje antitela za nestrukturne proteine virusa potvrdilo odsutnost zaraze kod vakcinisanih životinja.
Kada je doneta odluka o sprovođenju supresivne vakcinacije sprovode se mere nadzora koje uključuju najmanje mere iz člana 21. ovog pravilnika i obezbeđuju da se vakcinacija sprovodi:
1) samo u zaraženom području;
2) samo na jasno utvrđenim gazdinstvima na kojima se sprovode mere iz člana 10. stav 1. ovog pravilnika i posebno mere iz člana 10. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika.
Izuzetno od člana 10. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika ubijanje svih životinja na tim gazdinstvima može se odložiti ako je potrebno, u skladu sa propisima kojima se uređuje dobrobit životinja i članom 10. stav 1. tačka 3) ovog pravilnika.
XXII MERE KOJE SE SPROVODE U PODRUČJU VAKCINACIJE U PERIODU OD POČETKA HITNE VAKCINACIJE DO ISTEKA NAJMANJE 30 DANA POSLE ZAVRŠETKA VAKCINACIJE
Žive životinje prijemčivih vrsta ne mogu se premeštati sa jednog na drugo gazdinstvo unutar područja vakcinacije, kao i da izlaze iz područja vakcinacije.
Izuzetno, može se odobriti da se posle kliničkog pregleda tih životinja i stada iz kojih potiču ili su otpremljene te životinje prevezu na neodložno klanje u klanicu koja se nalazi unutar područja vakcinacije ili u njegovoj blizini.
Sveže meso dobijeno od vakcinisanih životinja zaklanih u periodu iz stava 1. ovog člana mora se:
1) obeležiti u skladu sa propisima kojima se uređuje zdravlje životinja, a u vezi sa proizvodnjom, preradom i prometom hrane životinjskog porekla;
2) skladišti i prevoziti odvojeno od mesa koje nije obeleženo na način iz tačke 1) ovog stava i prevoziti u zapečaćenim kontejnerima do objekta da bi se obradilo u skladu sa Prilogom VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Mleko i proizvodi od mleka koji su dobijeni od vakcinisanih životinja mogu se staviti u promet unutar ili izvan područja vakcinacije pod uslovom da su podvrgnuti jednim od postupaka iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, u zavisnosti od toga da li su namenjeni za ishranu ljudi ili ne.
Obrada mleka sprovodi se u objektima koji se nalaze u području vakcinacije ili ako u tom području nema tih objekata onda u objektima koji se nalaze izvan područja vakcinacije i u koje se sirovo mleko prevozi pod uslovima određenim u stavu 7. ovog člana.
Na području vakcinacije u periodu od početka hitne vakcinacije do isteka najmanje 30 dana posle završene vakcinacije primenjuju se mere iz st. 1. do 5. ovog člana.
Objekat mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da radi pod stalnom kontrolom;
2) da mleko koje se prerađuje u objektu ispunjava uslove iz stava 4. ovog člana ili da je sirovo mleko dobijeno od životinja izvan područja vakcinacije;
3) da je tokom proizvodnog procesa mleko jasno obeleženo, kao i da se prevozi i skladišti odvojeno od sirovog mleka i proizvoda od sirovog mleka koji nisu namenjeni otpremanju izvan područja vakcinacije;
4) da se prevoz sirovog mleka sa gazdinstva smeštenog izvan područja vakcinacije do objekta obavlja prevozim sredstvima koja su pre prevoza očišćena i dezinfikovana i koja posle čišćenja i dezinfekcije nisu bila u kontaktu sa gazdinstvima koja se nalaze u zoni pod ograničenjem i na kojima se drže životinje prijemčivih vrsta.
Prevoz sirovog mleka sa gazdinstava smeštenih unutar područja vakcinacije do objekata smeštenih izvan područja vakcinacije i prerada tog mleka može se obavljati pod sledećim uslovima:
1) da je odobrena prerada sirovog mleka dobijenog od životinja prijemčivih vrsta koje se drže unutar područja vakcinacije u objektima smeštenim izvan područja vakcinacije;
2) da odobrenje sadrži uputstvo o prevozu i određen put prevoza do odobrenog objekta;
3) da je prevozno sredstvo očišćeno i dezinfikovano pre prevoza, da je napravljeno tako da ne dolazi do prosipanja i raspršivanja mleka za vreme utovara, istovara i prevoza;
4) da se pre napuštanja gazdinstva na kome je prikupljeno mleko životinja prijemčivih vrsta očiste i dezinfikuju priključne cevi, gume, kućišta točkova, donji delovi prevoznog sredstva i razliveno mleko, a posle završene dezinfekcije i pre napuštanja područja vakcinacije prevozno sredstvo ne dolazi u kontakt sa gazdinstvom koje se nalazi u području vakcinacije i na kome se drže životinje prijemčivih vrsta;
5) da je vozilo namenjeno za prevoz u određenom geografskom ili administrativnom području označeno i da može da uđe u drugo područje samo posle sprovedenog čišćenja i dezinfekcije.
Prikupljanje i prevoz uzoraka sirovog mleka životinja prijemčivih vrsta ne može da se vrši sa gazdinstava smeštenih u području vakcinacije u laboratorije, osim u ovlašćenu laboratoriju za dijagnostiku slinavke i šapa.
Sakupljanje semena za veštačko osemenjavanje od životinja donatora koje pripadaju prijemčivim vrstama i koje se nalaze u centrima za reprodukciju životinja i veštačko osemenjavanje smeštenim unutar područja vakcinacije, mora se privremeno obustaviti. Izuzetno, može se dozvoliti sakupljanje semena u centru za reprodukciju životinja i veštačko osemenjavanje koji je smešten unutar područja vakcinacije radi proizvodnje zamrznutog semena pod uslovom da seme koje je prikupljeno u periodu iz stava 1. ovog člana mora biti najmanje 30 dana odvojeno skladišteno, kao i da pre otpremanja semena:
1) životinja donator nije bila vakcinisana i da ispunjava uslove iz člana 28. stav 3. tač. 2) i 3) ovog pravilnika, ili
2) da je životinja donator bila vakcinisana posle obavljenog ispitivanja na antitela virusa slinavke i šapa sa negativnim rezultatom, i to:
- da je test za dokazivanje virusa ili virusnog genoma ili odobreni test za dokazivanje antitela za nestrukturne protein, koji je obavljen na kraju karantina za seme i na uzorcima uzetim od svih životinja prijemčivih vrsta koje su u to vreme prisutne u centru za reprodukciju životinja i veštačko osemenjavanje, dao negativan rezultat,
- da je seme koje potiče od životinja vakcinisanih protiv slinavke i šapa tokom perioda od 12 meseci od uzetih 5 % semena od svakog prikupljanja (najmanje pet pajeta) virusološki ispitano testom izolacije virusa sa negativnim rezultatom.
Jajne ćelije i embrioni od životinja donatora ne mogu se uzimati.
Stavljanje u promet proizvoda životinjskog porekla, osim proizvoda iz st. 8. i 9. ovog člana, vrši se pod uslovima iz čl. 30, 31, 32. i 41. ovog pravilnika.
XXIII MERE KOJE SE SPROVODE U PODRUČJU VAKCINACIJE U PERIODU OD HITNE VAKCINACIJE DO ZAVRŠETKA ISPITIVANJA I RAZVRSTAVANJA GAZDINSTAVA U KATEGORIJE
U području vakcinacije, u periodu koji počinje najranije 30 dana od dana završetka hitne vakcinacije i završava se posle sprovedenih mera iz čl. 56. i 57. ovog pravilnika moraju se sprovoditi mere iz st. 2. do 5. ovog člana.
Životinje prijemčivih vrsta ne mogu se kretati sa jednog na drugo gazdinstvo unutar područja vakcinacije i izlaziti iz tog područja.
Izuzetno od odredbe stava 2. ovog člana može se odobriti da se životinje prijemčivih vrsta direktno prevezu sa gazdinstava iz člana 57. stav 5. ovog pravilnika na klanje bez odlaganja u klanicu koja se nalazi u ili izvan područja vakcinacije ako:
1) tokom prevoza u klanicu životinje ne dolaze u dodir sa drugim životinjama prijemčivih vrsta;
2) životinje prati dokumentacija kojom se potvrđuje da su pregledane i ispitane u skladu sa članom 56. stav 2. ovog pravilnika;
3) je prevozno sredstvo očišćeno i dezinfikovano pre utovara i posle isporuke životinja i evidentiran datum i vreme čišćenja i dezinfekcije;
4) je životinja podvrgnuta ante-mortem pregledu u klanici u periodu od 24 sata pre klanja, ispitana na bolest usta i papaka i ne pokazuje znake bolesti.
Sveže meso, osim nusproizvoda, koje je dobijeno od vakcinisanih malih i velikih preživara u periodu iz stava 1. ovog člana može se staviti u promet unutar i izvan područja vakcinacije ako:
1) je objekat pod kontrolom;
2) se u objektu prerađuje samo sveže meso koje je bilo podvrgnuto postupcima iz Priloga VIII - Obrada svežeg mesa i dodatne mere koje se primenjuju kod proizvodnje svežeg mesa životinja prijemčivih vrsta koje potiču iz ugroženog područja, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, ili je sveže meso dobijeno od životinja koje su uzgajane i zaklane izvan područja vakcinacije;
3) je sveže meso, usitnjeno meso ili poluproizvodi od mesa obeleženi u skladu sa posebnim propisima ili u slučaju mesa papkara obeleženo u skladu sa posebnim propisima o problemima javnog zdravlja i zdravlja životinja koji utiču na stavljanje u promet mesa divljači iz uzgoja ili u slučaju usitnjenog mesa i poluproizvoda od mesa oznakom zdravstvene ispravnosti u skladu sa posebnim propisima o uslovima za proizvodnju i stavljanje u promet usitnjenog mesa i poluproizvoda od mesa;
4) je tokom proizvodnog procesa sveže meso jasno obeleženo i prevozi se i skladišti odvojeno od mesa koje ima drugačiji zdravstveni status, u skladu sa ovim pravilnikom.
Sveže meso koje je dobijeno od vakcinisanih svinja zaklanih u periodu iz stava 1. ovog člana obeležava se u skladu sa propisima kojima se uređuje zdravlje životinja, a u vezi sa proizvodnjom, preradom i prometom hrane životinjskog porekla i skladišti i prevozi odvojeno od mesa koje nije obeleženo na taj način i prevozi u zapečaćenim kontejnerima do objekta kako bi se preradilo u skladu sa Prilogom VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Mleko i mlečni proizvodi koji su dobijeni od vakcinisanih životinja mogu se staviti u promet unutar i izvan područja vakcinacije pod uslovom da su, u zavisnosti od toga da li su namenjeni za ishranu ljudi ili ne, obrađeni najmanje jednim od postupaka iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo. Obrada se obavlja u objektu koji je smešten unutar ili izvan područja vakcinacije, u skladu sa članom 54. st. 4. do 8. ovog pravilnika.
Za uzimanje semena, jajnih ćelija i embriona životinja prijemčivih vrsta primenjuju se mere iz člana 54. st. 8. i 9. ovog pravilnika.
Stavljanje u promet proizvoda životinjskog porekla, osim onih iz st. 4, 5, 6. i 7. ovog člana, vrši se pod uslovima iz čl. 30, 31, 32. i 41. ovog pravilnika.
XXIV KLINIČKO I SEROLOŠKO ISPITIVANJE U PODRUČJU VAKCINACIJE
Kliničko i laboratorijsko ispitivanje sprovodi se u području vakcinacije u periodu koji počinje najranije 30 dana od dana završetka hitne vakcinacije i završava se posle sprovođenja kliničkog i serološkog ispitivanja.
Ispitivanje iz stava 1. ovog člana sprovodi se radi otkrivanja stada životinja prijemčivih vrsta koje su bile u kontaktu sa virusom slinavke i šapa, a koje ne pokazuju kliničke simptome slinavke i šapa. Ispitivanje uključuje klinički pregled svih životinja prijemčivih vrsta u svim stadima u području vakcinacije, kao i laboratorijsko ispitivanje u skladu sa stavom 3. ovog člana.
U laboratorijskom ispitivanju koriste se testovi koji zadovoljavaju kriterijume za dijagnostičke testove iz Priloga XII - Dijagnostički testovi i standardi za slinavku i šap i za diferencijalnu dijagnostiku drugih vezikularnih virusnih bolesti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, kao i jedan od sledećih uslova:
1) da ispitivanje zaraze virusom slinavke i šapa pomoću testa za dokazivanje antitela za nestrukturne proteine virusa slinavke i šapa ili pomoću neke druge odobrene metode zadovoljava kriterijume za uzorkovanje na gazdinstvu, kao što je određeno u podtački 2.2. tačka 2. Priloga III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo. Ako se koristi i sentinel životinje moraju se uzeti u obzir uslovi za obnavljanje populacije životinja na zaraženim gazdinstvima;
2) da se testiranje za dokazivanje antitela za nestrukturne proteine virusa slinavke i šapa obavlja na uzorcima kod svih vakcinisanih životinja prijemčivih vrsta i njihovog nevakcinisanog potomstva u svim stadima unutar područja vakcinacije.
XXV RAZVRSTAVANJE STADA U PODRUČJU VAKCINACIJE
Gazdinstvo na kome se drže životinje prijemčivih vrsta mora:
1) da je razvrstano u skladu sa rezultatima ispitivanja iz člana 56. stav 2. ovog pravilnika i kriterijumima iz Priloga I - Definicija izbijanja bolesti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo;
2) da se primenjuju mere iz st. 2. do 4. ovog člana.
Na gazdinstvu sa najmanje jednom životinjom za koju se sumnja da je zaražena i na kome je potvrđena prisutnost virusa slinavke i šapa, u skladu sa kriterijima iz Priloga I - Definicija izbijanja bolesti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, sprovede se mere iz čl. 10. i 21. ovog pravilnika.
Na gazdinstvu sa najmanje jednom životinjom prijemčive vrste za koju se sumnja da je zaražena virusom slinavke i šapa zbog ranijeg kontakta, ali se daljim ispitivanjem svih životinja prijemčivih vrsta na gazdinstvu potvrdi da virus slinavke i šapa nije prisutan sprovode se sledeće mere:
1) životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvu:
- ubijaju se, a njihovi leševi uništavaju, ili
- se vrši klasifikacija (razvrstavanje) životinja tako da životinje koje su pozitivno reagovale na najmanje jedan odobreni test iz člana 56. stav 3. ovog pravilnika se ubijaju i njihovi leševi uništavaju, dok životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvu koje nisu reagovale pozitivno upućuju se na klanje;
2) čišćenje i dezinfekcija gazdinstava;
3) obnavljanje populacije životinja koje se sprovodi u skladu sa Prilogom V - Ponovno uvođenje ili naseljavanje životinja na gazdinstvu (obnova populacije), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Proizvodi koji potiču od životinja prijemčivih vrsta i koji su dobijeni u periodu iz člana 56. stava 1. ovog pravilnika moraju zadovoljavati sledeće uslove:
1) da sveže meso dobijeno od životinja iz stava 3. tačka 1) alineje druga ovog člana zadovolji uslove iz člana 55. stav 4. ovog pravilnika ako je u pitanju meso preživara, odnosno uslove iz člana 55. stav 5. ovog pravilnika ako je u pitanju svinjsko meso;
2) da mleko i proizvodi od mleka koji su dobijeni od životinja iz stava 3. tačka 1) alineje druga ovog člana podvrgnuto jednom od postupaka iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, u zavisnosti od namene i u skladu sa članom 54. st. 4. do 7. ovog pravilnika.
Mere iz člana 58. ovog pravilnika mogu se primenjivati na životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvima na kojima je, u skladu sa članom 56. stav 3. ovog pravilnika, službeno isključena prisutnost zaraze virusom slinavke i šapa.
XXVI MERE KOJE SE PRIMENJUJU U PODRUČJU VAKCINACIJE POSLE ZAVRŠENOG ISPITIVANJA I RAZVRSTAVANJA GAZDINSTAVA
Na području vakcinacije posle sprovođenja mera iz člana 57. ovog pravilnika primenjuju se mere iz st. 2. do 6. ovog člana sve dok se službeno ne isključi prisutnost zaraze virusom slinavke i šapa.
Kretanje životinja prijemčivih vrsta sa gazdinstva na gazdinstvo unutar područja vakcinacije mora se odobriti.
Životinje prijemčivih vrsta ne mogu izlaziti iz područja vakcinacije. Izuzetno, može se odobriti direktan prevoz životinja prijemčivih vrsta u klanicu radi neodložnog klanja pod uslovima iz člana 55. stav 3. ovog pravilnika.
Prevoz nevakcinisanih životinja prijemčivih vrsta može se odobriti ako:
1) su sve životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvu klinički pregledane u roku od 24 sata od utovara i ne pokazuju kliničke simptome slinavke i šapa;
2) se životinje drže na gazdinstvu porekla najmanje 30 dana i u tom periodu nijedna životinja prijemčivih vrsta nije bila uvedena na to gazdinstvo;
3) se gazdinstvo porekla ne nalazi u zaraženom ili ugroženom području;
4) su životinje namenjene prevozu pojedinačno ispitane testom za dokazivanje antitela na virus slinavke i šapa na kraju perioda izolacije sa negativnim rezultatom ili je na tom gazdinstvu sprovedeno serološko ispitivanje, u skladu sa podtačkom 2.2. tačkom 2. Priloga III - Ispitivanje, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, nezavisno od vrste životinja;
5) tokom prevoza od gazdinstva porekla do odredišta životinje nisu bile izložene nikakvom izvoru zaraze.
Nevakcinisano potomstvo vakcinisanih ženki ne može napustiti gazdinstvo porekla, osim ako se prevozi:
1) na gazdinstvo unutar područja vakcinacije koje ima isti zdravstveni status kao i gazdinstvo porekla;
2) u klanicu na neodložno klanje;
3) na gazdinstvo sa koga će potomstvo da se pošalje direktno u klanicu;
4) na bilo koje gazdinstvo posle dobijanja negativnog rezultata serološkim testom za dokazivanje antitela na virus slinavke i šapa koji je sproveden na uzorku krvi pre otpremanja sa gazdinstva porekla.
Sveže meso dobijeno od nevakcinisanih životinja prijemčivih vrsta može se staviti u promet unutar i izvan područja vakcinacije ako:
1) su mere iz člana 57. stav 3. ovog pravilnika sprovedene na celom području vakcinacije ili se životinje prevoze u klanicu pod uslovima iz stava 3. ili stava 4. tačka 4) ovog člana;
2) objekat radi pod nadzorom;
3) se u objektu prerađuje isključivo sveže meso dobijeno od životinja iz tačke 1) ovog stava ili od životinja koje su uzgajane i/ili zaklane izvan područja vakcinacije ili sveže meso iz stava 7. ovog člana;
4) je takvo sveže meso obeleženo u skladu sa posebnim propisima u pogledu uslova za stavljanje u promet svežeg mesa ili u slučaju mesa papkara obeleženo u skladu sa propisima kojima se uređuje javno zdravlje i zdravlje životinja, a u vezi proizvodnje istavljanja u promet mesa uzgajane divljači ili u slučaju usitnjenog mesa i proizvoda od mesa obeleženi u skladu sa propisima o uslovima za proizvodnju i stavljanje u promet usitnjenog mesa i proizvoda od mesa;
5) je tokom proizvodnog procesa sveže meso jasno obeleženo i prevozi se i skladišti odvojeno od mesa koje u skladu sa odredbama ovog pravilnika ima drugačiji zdravstveni status.
Sveže meso koje je dobijeno od vakcinisanih životinja prijemčivih vrsta ili od nevakcinisanog seropozitivnog potomstva vakcinisanih ženki zaklanih u periodu iz stava 1. ovog člana mora da bude obeleženo u skladu sa propisima koji uređuju zdravlje životinja, a u vezi sa proizvodnjom, preradom i prometom hrane životinjskog porekla i posle toga preveženi u zapečaćenim kontejnerima u određene objekte, kako bi se od njih dobili proizvodi od mesa obrađeni u skladu sa tačkom 1. Priloga VII - Obrada proizvoda da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Izuzetno od stava 7. ovog člana sveže meso i delovi od klanične obrade trupa vakcinisanih velikih i malih preživara ili njihovo nevakcinisano seropozitivno potomstvo može se staviti u promet unutar i izvan područja vakcinacije ako:
1) objekat radi pod nadzorom;
2) se u objektu prerađuje isključivo sveže meso, osim nusproizvoda, koje je bilo podvrgnuto jednom od postupaka iz Priloga VIII - Obrada svežeg mesa i dodatne mere koje se primenjuju kod proizvodnje svežeg mesa životinja prijemčivih vrsta koje potiču iz ugroženog područja, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, ili sveže meso iz stava 6. ovog člana ili koje je dobijeno od životinja koje su uzgajane i/ili zaklane izvan područje vakcinacije;
3) je sveže meso obeleženo u skladu sa propisima u pogledu uslova za stavljanje u promet svežeg mesa ili u slučaju mesa papkara koje je obeleženo u skladu sa propisima kojima se uređuje javno zdravlje i zdravlje životinja, a u vezi proizvodnje i stavljanja u promet mesa uzgajane divljači ili u slučaju usitnjenog mesa i proizvoda od mesa obeleženi u skladu sa propisima o uslovima za proizvodnju i stavljanje u promet usitnjenog mesa i proizvoda od mesa;
4) je tokom proizvodnog procesa sveže meso jasno obeleženo i prevozi se i skladišti odvojeno od mesa koje u skladu sa ovim pravilnikom ima drugačiji zdravstveni status.
Izuzetno od stava 7. ovog člana sveže meso vakcinisanih svinja i njihovog nevakcinisanog seropozitivnog potomstva koje je proizvedeno u periodu od početka ispitivanja pa sve dok se mere iz člana 57. ovog pravilnika ne sprovedu na celom području vakcinacije i dok ne prođe najmanje tri meseca od poslednjeg zabeleženog izbijanja bolesti na tom području može se staviti u promet unutar i izvan područja vakcinacije ako:
1) objekt radi pod nadzorom;
2) se u objektu prerađuje isključivo sveže meso životinja koje su poreklom sa gazdinstava koja ispunjavaju uslove iz člana 57. stav 5. ovog pravilnika ili je sveže meso dobijeno od životinja koje su uzgajane i zaklane izvan područja vakcinacije;
3) je sveže meso obeleženo u skladu sa propisima kojima se uređuje zdravlje životinja, a u vezi sa proizvodnjom, preradom i prometom hrane životinjskog porekla;
4) je tokom proizvodnog procesa sveže meso jasno obeleženo i prevozi se i skladišti odvojeno od mesa koje ima drukčiji zdravstveni status.
Izuzetno od stava 8. ovog člana može se na sveže meso preživara za koje se ne zahteva obrada u skladu sa Prilogom VIII - Obrada svežeg mesa i dodatne mere koje se primenjuju kod proizvodnje svežeg mesa životinja prijemčivih vrsta koje potiču iz ugroženog područja, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, i usitnjeno meso i poluproizvodi od takvog mesa namenjeni stavljanju u promet u određenoj regiji obeležavati tako da se ne može zameniti sa svežim mesom, usitnjenim mesom i poluproizvodima od takvog mesa obeleženim na način koji je određen u stavu 8. tačka 3) i stavu 9. tačka 3) ovog člana.
Mleko i proizvodi od mleka koji su dobijeni od vakcinisanih životinja mogu se staviti u promet unutar i izvan područja vakcinacije pod uslovom da su, u zavisnosti od toga da li su namenjeni za ishranu ljudi ili ne, obrađeni najmanje jednim od postupaka iz Priloga IX - Obrada mleka da bi se obezbedilo uništavanje virusa slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo. Obrada se obavlja u objektu koji je smešten unutar područja vakcinacije ili u skladu sa članom 54. st. 4. do 6. ovog pravilnika.
Prikupljanje i prevoz uzoraka sirovog mleka životinja prijemčivih vrsta sa gazdinstava smeštenih u ugroženom području u laboratorije, osim u ovlašćenu laboratoriju za dijagnostiku slinavke i šapa, kao i postupci sa mlekom u takvim laboratorijama odobravaju se uz sprovođenje mera za sprečavanje širenja virusa slinavke i šapa.
XXVII LABORATORIJE I USTANOVE U KOJIMA SE RADI SA VIRUSOM SLINAVKE I ŠAPA
Laboratorije i ustanove u kojima se rade istraživanja, dijagnostike ili proizvodnja sa živim virusom slinavke i šapa, njegovim genomom, antigenima ili vakcinama koje se proizvode od tih antigena kontrolišu se.
Rad sa živim virusom slinavke i šapa radi istraživanja i dijagnostike obavlja se isključivo u ovlašćenoj laboratoriji.
Rad sa živim virusom slinavke i šapa radi dobijanja inaktivisanih antigena za proizvodnju vakcine i vakcine u istraživačke svrhe obavlja isključivo ovlašćena laboratorija.
Laboratorije i ustanove iz st. 2. i 3. ovog člana rade u skladu sa biosigurnosnim normama koje su određene u Prilogu XI - Biosigurnosne norme za laboratorije i ustanove u kojima se radi sa živim virusom slinavke i šapa, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Dijagnostičko ispitivanje slinavke i šapa obavlja se u ovlašćenoj laboratoriji.
Nacionalna laboratorija za slinavku i šap odgovorna je za usklađivanje dijagnostičkih standarda i metoda za dijagnostiku slinavke i šapa u Republici Srbiji.
Nacionalna laboratorija za slinavku i šap obavlja poslove i zadatke iz Priloga XIII - Poslovi i zadaci nacionalne laboratorije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Laboratorijsko ispitivanje u skladu sa ovim pravilnikom sprovodi se radi potvrđivanja ili isključivanja prisustva slinavke i šapa, kao i radi isključivanja drugih vezikularnih bolesti.
Kad se potvrdi izbijanje slinavke i šapa i utvrdi serotip virusa određuju se antigenske karakteristike tog virusa u odnosu na referentni vakcinalni soj prema potrebi uz pomoć Referentne laboratorije za slinavku i šap Evropske unije. Uzorci domaćih životinja koji pokazuju znake vezikularne bolesti i koji su negativni na virus slinavke i šapa i gde je bitno na virus vezikularne bolesti svinja šalju se na dalje ispitivanje u Referentnu laboratoriju Evropske unije.
U laboratorijama i ustanovama u kojima se radi sa živim virusom slinavke šapa primenjuje se sigurnosne norme, smernice i kodeks dobre prakse.
Nacionalna laboratorija primenjuje dijagnostičke testove i standarde iz Priloga XII - Dijagnostički testovi i standardi za slinavku i šap i za diferencijalnu dijagnostiku drugih vezikularnih virusnih bolesti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
XXVIII KRIZNI PLAN I CENTRI ZA SUZBIJANJE SLINAVKE I ŠAPA
Krizni plan sadrži mere koje se sprovode u slučaju pojave slinavke i šapa i određuje način na koji će se obezbedi pristup osoblju, objektima, opremi i drugom materijalu neophodnom za brzo i efikasno iskorenjivanje bolesti.
U slučaju velikog broja izbijanja bolesti u kratkom periodu koju uzrokuje više antigenski različitih serotipova ili sojeva, kao što je slučaj kod namernog ispuštanja virusa slinavke i šapa, krizni plan mora predvideti:
1) količinu vakcine za slučaj hitne vakcinacije;
2) područja sa velikom gustinom populacije stoke, uzimajući u obzir kriterijume iz Priloga X - Kriterijumi za donošenje odluke o sprovođenju zaštitne vakcinacije i smernice za programe hitne vakcinacije, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Krizni plan sadrži mere kojima se u slučaju izbijanja bolesti sprečava štetni uticaj na životnu sredinu naročito prilikom zakopavanja ili spaljivanja leševa uginulih ili ubijenih životinja na human način na licu mesta.
Kriterijumi i zahtevi za izradu kriznog plana predviđeni su u Prilogu XIV - Kriterijumi i zahtevi koje mora da ispuni Krizni plan, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Krizni plan može se menjati u zavisnosti od razvoja situacije.
Krizni plan ažurira se svake pete godine, uzimajući u obzir vežbe simulacije.
Sprovođenje vežbi simulacije obezbeđuje se u skladu sa kriznim planom, a kada je to moguće sprovode se u saradnji sa nadležnim organima susednih država.
U slučaju izbijanja slinavke i šapa obrazuje se krizni centar za suzbijanje bolesti koji ima područne jedinice organizovane za teritoriju upravnog okruga ili opštine.
Krizni centar za suzbijanje bolesti odgovoran je za:
1) utvrđivanje mera za suzbijanje bolesti;
2) brzo i efikasno sprovođenja mera za suzbijanje bolesti od strane područnih jedinica;
3) raspoređivanje osoblja i drugih sredstava u područne jedinice;
4) dostavljanje podataka Evropskoj komisiji, državama u okruženju i drugim zainteresovanim institucijama u zemlji;
5) organizovanje akcije hitne vakcinacije i određivanje područja na kojima će se vršiti vakcinacija;
6) povezivanje sa dijagnostičkim laboratorijama;
7) povezivanje sa institucijama nadležnim za zaštitu životne sredine, kako bi se uskladila delovanja;
8) povezivanje sa sredstvima javnog informisanja.
Krizni centar za suzbijanje bolesti mora raspolagati potrebnim osobljem i sredstvima za rad, objektima i opremom za vođenje efikasne akcije iskorenjivanja bolesti, i to:
1) opremom za identifikaciju stada i utvrđivanje lokacije životinja, koja je u zavisnosti od uslova i kompjuterizovana;
2) telefonima, telefaksom i drugom opremom neophodnom za komunikaciju sa sredstvima javnog informisanja;
3) sredstvima za razmenu podataka sa područnim jedinicama, laboratorijama i drugim relevantnim organizacijama;
4) mapama i drugim izvorima podataka koji se mogu koristiti za usmeravanje mera za suzbijanje bolesti;
5) dnevnikom u kojem se hronološkim redom upisuju svi događaji u vezi sa izbijanjem slinavke i šapa;
6) spiskom nacionalnih i međunarodnih organizacija i laboratorija koje su zainteresovane za bolest slinavke i šap i sa kojima treba kontaktirati u slučaju izbijanja bolesti;
7) spiskom osoblja koje se odmah poziva da radi u područim jedinicama u slučaju izbijanja slinavke i šapa;
8) spiskom institucija koje su nadležne za zaštitu životne sredine sa kojima treba kontaktirati u slučaju izbijanja slinavke i šapa;
9) mapama sa označenim odgovarajućim područjima na kojima se nalaze mesta prerade;
10) popisom objekata sa adresom i kapacitetom za obradu i preradu leševa i otpadaka životinjskog porekla, kojima se mogu poveriti poslovi u slučaju izbijanja slinavke i šapa;
11) merama za praćenje i sprečavanje zagađivanja životne sredine, naročito površinskih i podzemnih voda, uzrokovanih prodorom dezinfekcionog sredstva i telesnih tkiva i tečnosti nastalih raspadanjem leševa.
Da bi se obezbedio najviši stepen spremnosti u slučaju izbijanja slinavke i šapa Savet za veterinarstvo u skladu sa zakonom pruža stručnu pomoću vezi sa:
1) epizootiološkim uviđajem;
2) uzorkovanjem, laboratorijskom dijagnostikom i tumačenjem rezultata laboratorijskih ispitivanja;
3) sprovođenjem mera suzbijanja i iskorenjivanja bolesti.
U okviru Kriznog plana uspostavlja se banka antigena i vakcine u kojoj se čuvaju zalihe antigena i vakcine za potrebe hitne vakcinacije.
Kada je uspostavljena nacionalna banka antigena i vakcine obaveštava se Evropska komisija o zalihama antigena i vakcine.
Podaci o zalihama dostavljaju se Evropskoj komisiji svakih 12 meseci.
Podaci o količinama i podtipovima antigena ili odobrenih vakcina smatraju se poverljivim podacima i ne objavljuju se.
XXIX SLINAVKA I ŠAP KOD DRUGIH VRSTA ŽIVOTINJA
Pomije se ne mogu koristiti u ishrani životinja bez obzira na njihovu upotrebu i mesto držanja.
Kada postoji sumnja da su divlje životinje zaražene slinavkom i šapom preduzimaju se odgovarajuće mere kojima se potvrđuje ili isključuje prisustvo bolesti ispitivanjem svih odstreljenih ili uginulih divljih životinja prijemčivih vrsta i o tome se obaveštava vlasnik životinja prijemčivih vrsta i nadležni organ za poslove lovstva.
Kada se potvrdi primarno izbijanje slinavke i šapa kod divljih životinja preduzimaju se odmah mere kako bi se smanjila opasnost od širenja bolesti i izrađuje plan iskorenjivanja slinavke i šapa u skladu sa Prilogom XV - Mere koje se preduzimaju u slučaju potvrde slinavke i šapa kod divljih životinja i Planovi iskorenjivanja slinavke i šapa kod divljih životinja, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
O potvrdi slinavke i šapa obaveštavaju se vlasnici životinja prijemčivih vrsta i organi nadležni za poslove lovstva.
Kada se prilikom sprovođenja mera predviđenih ovim pravilnikom utvrdi da određena mera ne odgovara epizootiološkom stanju ili kad se virus slinavke i šapa širi i pored preduzetih mera iz ovog pravilnika može se dozvoliti sprovođenje i drugih mera koje imaju isti efekat u ograničenom periodu koji odgovara epizootiološkom stanju.
XXX PRELAZNA I ZAVRŠNA ODREDBA
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o načinu, postupku i merama za suzbijanje i iskorenjivanje slinavke i šapa ("Službeni list SFRJ", br. 5/70 i 32/70).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
DEFINICIJA IZBIJANJA BOLESTI
Izbijanje bolesti slinavka i šap proglašava se na gazdinstvu ako:
1. je virus slinavke i šapa izolovan iz životinje ili iz bilo kog proizvoda koji potiče od te životinje ili iz njene okoline;
2. su kod životinje prijemčive vrste uočeni klinički znaci koji ukazuju na slinavku i šap, a u uzorcima uzetim od životinje ili životinje iz iste epizootiološke jedinice otkriven i identifikovan virusni antigen ili virusna ribonukleinska kiselina (RNK) koja je specifična za jedan ili više serotipova virusa slinavke i šapa;
3. su kod životinje prijemčive vrste uočeni klinički znaci koji ukazuju na slinavku i šap i ta životinja i njene "kohorte" pozitivno reaguju na antitela za strukturne ili nestrukturne proteine virusa slinavke i šapa pod uslovom da se kao mogući uzroci seropozitivnosti može isključiti ranija vakcinacija, rezidualna materinska antitela ili nespecifične reakcije;
4. je u uzorcima uzetim od životinja prijemčive vrste otkriven i identifikovan virusni antigen ili virusna RNK koja je specifična za jedan ili više serotipova virusa slinavke i šapa i te životinje pozitivno reaguju na antitela za strukturne ili nestrukturne proteine virusa slinavke i šapa pod uslovom da se u slučaju antitela za strukturne proteine kao mogući uzroci seropozitivnosti mogu isključiti ranija vakcinacija, rezidualna materinska antitela ili nespecifične reakcije;
5. je utvrđena epizootiološka povezanost sa potvrđenom pojavom slinavke i šapa i ispunjen jedan od sledećih uslova:
- da jedna ili više životinja pozitivno reaguju na antitela za strukturne ili nestrukturne proteine virusa slinavke i šapa, pod uslovom da se kao mogući uzroci seropozitivnosti mogu isključiti ranija vakcinacija, rezidualna materinska antitela ili nespecifične reakcije;
- da je u uzorcima uzetim od jedne ili više životinja prijemčive vrste otkriven i identifikovan virusni antigen ili virusna RNK koja je specifična za jedan ili više serotipova virusa slinavke i šapa;
- da je otkrivanjem serokonverzije iz negativne u pozitivnu pri ispitivanju na antitela za strukturne ili nestrukturne proteine virusa slinavke i šapa kod jedne ili više životinja prijemčive vrste, serološki dokazana aktivna zaraza virusom slinavke i šapa, a ranija vakcinacija, rezidualna materinska antitela ili nespecifične reakcije mogu se isključiti kao mogući uzroci seropozitivnosti. Ako se ne može opravdano očekivati da je zadržan raniji seronegativni status, utvrđivanje serokonverzije obavlja se na parnim uzorcima koji su dvokratno ili višekratno uzeti od istih životinja i to u razmaku od najmanje pet dana u slučaju dokaza antitela za strukturne proteine i u razmaku od najmanje 21 dan u slučaju dokaza antitela za nestrukturne proteine;
- da su kod životinje prijemčive vrste uočeni klinički znaci koji ukazuju na slinavku i šap.
PODACI KOJE MINISTARSTVO DOSTAVLJA U SLUČAJU KADA JE POTVRĐENA POJAVA SLINAVKE I ŠAPA
1. U roku od 24 sata od potvrde svakog primarnog izbijanja ili primarne pojave bolesti u objektima ili prevoznim sredstvima iz člana 16. ovog pravilnika Ministarstvo, preko sistema prijavljivanja bolesti životinja, prijavljuje bolest Evropskoj komisiji i dostavi sledeće podatke:
1) datum slanja;
2) vreme slanja;
3) naziv države;
4) naziv bolesti i prema potrebi, tip virusa;
5) redni broj izbijanja bolesti;
6) vrstu izbijanja bolesti;
7) poziv na broj izbijanja bolesti povezanim sa ovim izbijanjem;
8) regija - područje i geografski položaj gazdinstva;
9) ostala područja koja su obuhvaćena ograničenjima;
10) datum potvrđivanja bolesti i metode dokazivanja bolesti;
11) datum postavljanja sumnje;
12) pretpostavljeni datum prve zaraze;
13) izvor bolesti, ako ga je moguće utvrditi;
14) mere koje su preduzete za suzbijanje.
2. U slučaju primarnog izbijanja bolesti ili pojave bolesti u objektima ili prevoznim sredstvima iz člana 16. ovog pravilnika Ministarstvo, osim podataka iz tačke 1. ovog priloga dostavlja i sledeće podatke:
1) broj životinja svake prijemčive vrste prisutne na mestu izbijanja bolesti ili u objektima i prevoznim sredstvima iz člana 16. ovog pravilnika;
2) za svaku vrstu i kategoriju (uzgoj, tov, klanje itd.) broj uginulih životinja prijemčivih vrsta na gazdinstvu, u klanici ili u prevoznom sredstvu;
3) za svaku kategoriju (uzgoj, tov, klanje itd.) stopu oboljevanja i broj životinja prijemčivih vrsta kod kojih je potvrđena slinavka i šap;
4) broj životinja prijemčivih vrsta ubijenih na human način na mestu izbijanja bolesti, u klanici ili prevoznom sredstvu;
5) broj prerađenih i neškodljivo uništenih leševa;
6) udaljenost mesta izbijanja bolesti od najbližeg gazdinstva na kome se drže životinje prijemčivih vrsta;
7) lokaciju gazdinstva ili gazdinstava sa kojih potiču zaražene životinje ili leševi, ako je slinavka i šap potvrđena u klanici ili prevoznom sredstvu.
3. U slučaju sekundarnih izbijanja podaci iz tač. 1. i 2. ovog priloga moraju se dostaviti Evropskoj komisiji najkasnije prvog radnog dana svake nedelje, a dostavljeni podaci moraju obuhvatiti prethodnu nedelju do nedelje u ponoć.
4. Ministarstvo, posle dostavljanja podataka u vezi sa izbijanjem ili pojavom slinavke i šapa na gazdinstvu, u klanici ili prevoznom sredstvu u skladu sa tač. 1, 2. i 3. ovog priloga, dostavlja Evropskoj komisiji pisani izveštaj koji sadrži najmanje sledeće podatke:
1) datum kada su životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvu, u klanici ili prevoznom sredstvu ubijene na human način i datum kada su njihovi leševi prerađeni;
2) rezultate ispitivanja uzoraka uzetih pri ubijanju, životinja prijemčivih vrsta na human način;
3) u slučaju kada se primenjuje odstupanje predviđeno članom 18. ovog pravilnika broj životinja prijemčivih vrsta koje su ubijene na human način i prerađene i kada je to moguće broj životinja prijemčivih vrsta koje će se naknadno zaklati i rok do koga treba obaviti klanje;
4) sve podatke o mogućem izvoru bolesti ili o utvrđenom izvoru bolesti;
5) u slučaju primarnog izbijanja ili pojave slinavke i šapa u klanici ili prevoznom sredstvu podatke o genotipu virusa koji je uzrokovao izbijanje ili pojavu bolesti;
6) u slučajevima kada su životinje prijemčivih vrsta ubijene na human način na kontaktnim gazdinstvima ili na gazdinstvima na kojima su se nalazile životinje prijemčivih vrsta za koje se sumnjalo da su zaražene virusom slinavke i šapa, podatke o:
- datumu ubijanja na human način i broju životinja prijemčivih vrsta iz svake kategorije koje su bile ubijene na svakom gazdinstvu, a u slučajevima kada životinje prijemčivih vrsta na kontaktnim gazdinstvima nisu bile ubijene, moraju se navesti razlozi za donošenje takve odluke,
- epizootiološkoj povezanosti između izbijanja ili pojave slinavke i šapa i svakog kontaktnog gazdinstva ili razlozima za postavljanje sumnje na slinavku i šap na svakom sumnjivom gazdinstvu,
- rezultatima laboratorijskog ispitivanja uzoraka uzetih od životinja prijemčivih vrsta na gazdinstvima i pri klanju.
5. Kada sistem prijavljivanja bolesti životinja iz bilo kog razloga privremeno ne radi moraju se koristiti druga sredstva komunikacije.
ISPITIVANJE
1.1. Na gazdinstvima mora da se obavi klinički pregled svih životinja prijemčivih vrsta kako bi se otkrili znaci ili simptomi slinavke i šapa.
1.2. Posebnu pažnju treba usmeriti na životinje za koje postoji velika verovatnoća da su bile izložene virusu slinavke i šapa, posebno zbog prevoza sa rizičnih gazdinstava ili bliskog kontakta sa osobama ili opremom koja je bila u kontaktu sa rizičnim gazdinstvima.
1.3. Prilikom kliničkog pregleda treba uzeti u obzir načine prenosa slinavke i šapa, uključujući vremenski period inkubacije i način držanja životinja prijemčivih vrsta.
1.4. Moraju da se pažljivo pregledaju sve bitne evidencije koje se vode na gazdinstvu, naročito podaci koji se vode u veterinarsko-sanitarne svrhe, kao i podaci o obolelim, uginulim životinjama, o pobačajima, kliničkim zapažanjima, promene u produktivnosti i potrošnji hrane, prodaji ili kupovini životinja, dolascima osoba za koje se sumnja da su mogle biti kontaminirane i drugi podaci koji su bitni za anamnezu.
2.1.1. Serološko uzorkovanje obavlja se:
- u skladu sa preporukama Saveta za veterinarstvo;
- da bi se osigurala sledljivost i dobili dokazi o odsutnosti prethodne zaraze.
2.1.2. Kada se uzorkovanje obavlja u okviru nadzora bolesti nakon njenog izbijanja, ono ne sme da počne pre nego što protekne 21 dan od uklanjanja prijemčivih životinja sa zaraženog gazdinstva i od čišćenja i tekuće dezinfekcije, osim ako je drugačije predviđeno ovim prilogom.
2.1.3. Uzimanje uzoraka od životinja prijemčivih vrsta obavlja se u skladu sa odredbama ovog priloga svaki put kada se ovce i koze ili druge prijemčive životinje koje ne pokazuju jasne kliničke znake mogu dovesti u vezu sa izbijanjem bolesti, a naročito ako se takve životinje drže odvojeno od goveda i svinja.
2.2. Uzorkovanje na gazdinstvu
Na gazdinstvima na kojima se i pored izostanka kliničkih znakova sumnja na prisutnost slinavke i šapa treba pregledati ovce i koze, a na preporuku Saveta za veterinarstvo i ostale prijemčive vrste životinja, i to u skladu sa protokolom uzorkovanja koji omogućava otkrivanje prevalencije od 5 % sa najmanje 95% sigurnosti.
2.3. Uzorkovanje u zaraženom području
2.3.1. Da bi se mere koje su na snazi u zaraženom području mogle ukinuti sva gazdinstva koja se nalaze unutar zaraženog područja i na kojima ovce i koze nisu bile u direktnom i bliskom kontaktu sa govedima u periodu od najmanje 21 dan pre uzimanja uzoraka treba pregledati u skladu sa protokolom uzorkovanja koji omogućava otkrivanje prevalencije od 5% sa najmanje 95%sigurnošću.
2.3.2. Ako epizootiološka situacija dozvoljava Ministarstvo odlučuje o uzimanju uzoraka najranije 14 dana posle uklanjanja prijemčivih životinja na zaraženom gazdinstvu ili gazdinstvima i posle izvršenog čišćenja i dezinfekcije, pod uslovom da se uzorkovanje obavlja u skladu sa podtačkom 2.3.1. ove tačke, na način da je omogućeno otkrivanje 2% prevalencije u stadu sa 95%sigurnosti.
2.4. Uzorkovanje u ugroženom području
Da bi se mere koje su na snazi u ugroženom području mogle ukinuti treba pregledati gazdinstva unutar ugroženog područja kod kojih se i pored izostanka kliničkih znakova kod životinja mora sumnjati na prisustvo slinavke i šapa, posebno ona na kojima se drže ovce i koze. Radi ovog ispitivanja preporučljivo je uzorkovanje u više faza, pod uslovom da se uzorci uzimaju:
- na gazdinstvima unutar područja na kojima ovce i koze nisu bile u direktnom i bliskom kontaktu sa govedima u periodu od najmanje 30 dana pre uzimanja uzoraka;
- na što većem broju gazdinstava iz alineje prve ove podtačke kako bi se sa najmanje 95% sigurnošću moglo otkriti najmanje jedno zaraženo gazdinstvo, ako predviđena prevalencija iznosi 2%, s tim da su gazdinstva u uzorku ravnomerno raspoređena u celom području;
- od što većeg broja ovaca i koza po svakom gazdinstvu kako bi se sa najmanje 95% sigurnošću otkrila 5% prevalencija u stadu i od svih ovaca i koza ako ih na gazdinstvu ima manje od 15.
2.5. Uzorkovanje radi nadzora i praćenja
Radi nadzora i praćenja u područjima koja se nalaze izvan područja utvrđenih u skladu sa odredbama člana 21. ovog pravilnika, a naročito da bi se potvrdila odsutnost zaraze u populaciji ovaca i koza koje nisu u bliskom i direktnom kontaktu sa nevakcinisanim govedima i/ili svinjama, primenjuje se protokol uzorkovanja koji u svrhu nadzora i praćenja preporučuje OIE ili protokol uzorkovanja predviđen podtačkom 2.4. ove tačke, s tom razlikom u odnosu na alineju drugu iste podtačke, predviđena prevalencija u stadu iznosi 1%.
2.6. Broj uzoraka, izračunat u skladu sa zahtevima iz podtač. 2.2. i 2.3. ove tačke i alinejom trećom podtačke 2.4. ove tačke, povećava se da bi se uzela u obzir utvrđena osetljivost primenjenog dijagnostičkog testa.
NAČELA I POSTUPCI ČIŠĆENJA I DEZINFEKCIJE
1.1. Postupci čišćenja i dezinfekcije sprovode se pod nadzorom i u skladu sa uputstvima veterinarskog inspektora.
1.2. Dezinfekciona sredstva koja se upotrebljavaju za uništavanje virusa slinavke i šapa i njihove koncentracije moraju biti odobreni u skladu sa posebnim propisima.
1.3. Efikasnost dezinfekcionog sredstva ne sme biti ugrožena dugotrajnim skladištenjem.
1.4. Pri izboru dezinfekcionog sredstva i načina dezinfekcije treba uzeti u obzir vrstu objekata, vozila i predmeta koji se dezinfikuju.
1.5. Sredstva za odmašćivanje i dezinfekciju upotrebljavaju se pod uslovima koji ne smanjuju njihovu efikasnost. Naročito se moraju uvažavati tehnički parametri koje je naveo proizvođač, kao što su pritisak, minimalna temperatura i potrebno vreme delovanja. Delovanje dezinfekcionog sredstva ne može biti ugroženo zbog interakcije sa drugim sredstvima, kao što su sredstva za odmašćivanje.
1.6. Bez obzira koje se dezinfekciono sredstvo koristi primenjuju se sledeća opšta pravila:
- stajnjak treba temeljno natopiti dezinfekcionim sredstvom,
- oprati, očistiti i četkom oribati sve površine koje su verovatno kontaminirane, a naročito podove, rampe i zidove posle uklanjanja i demontaže opreme ili naprava koje bi inače mogle smanjiti efikasnost čišćenja i dezinfekcije,
- ponovo naneti dezinfekciono sredstvo i pustiti da deluje najmanje onoliko dugo koliko preporučuje proizvođač;
- vodu korišćenu za čišćenje treba ukloniti na način da se spreči svaka opasnost od širenja virusa slinavke i šapa.
1.7. Ako se posle dezinfekcije, čišćenje obavlja tečnostima pod pritiskom treba sprečiti naknadnu kontaminaciju već očišćenih i dezinfikovanih delova.
1.8. Treba oprati, dezinfikovati ili uništiti opremu, naprave, predmete ili boksove koji su verovatno kontaminirani.
1.9. O sprovedenom čišćenju i dezinfekciji treba da se vodi evidencija.
2. Posebne odredbe koje se odnose na čišćenje i dezinfekciju zaraženih gazdinstava
2.1. Čišćenje i tekuća dezinfekcija
2.1.1. U toku ubijanja životinja na human način treba da se preduzmu sve potrebne mere kako bi se sprečilo širenje virusa slinavke i šapa. Pored ostalog, treba postaviti privremenu opremu za dezinfekciju, osigurati zaštitnu odeću, tuševe, dekontaminirati korišćenu opremu, instrumente i naprave i isključiti ventilacione uređaje.
2.1.2. Leševi ubijenih životinja treba da se poprskaju dezinfekcionim sredstvom i u zatvorenim i nepropusnim kontejnerima, da se odvezu sa gazdinstva da bi se preradili i uništili.
2.1.3. Kada se leševi životinja prijemčivih vrsta odvezu na preradu i uništavanje, delove gazdinstva na kojima su bile smeštene te životinje kao i sve delove drugih objekata, dvorišta itd. koji su kontaminirani u toku ubijanja, klanja ili postmortalnih pregleda treba poprskati dezinfekcionim sredstvom.
2.1.4. Tkiva i krv koja se razlila tokom klanja ili postmortalnog pregleda i sve vidljive nečistoće na objektima, dvorištu, priboru itd. treba pažljivo skupiti i ukloniti zajedno sa leševima.
2.1.5. Korišćeno dezinfekciono sredstvo mora ostati na tretiranoj površini najmanje 24 sata.
2.2. Završeno čišćenje i dezinfekcija
2.2.1. Treba ukloniti masnoću i prljavštinu sa svih površina upotrebom sredstava za odmašćivanje i površine treba oprati hladnom vodom.
2.2.2. Posle pranja hladnom vodom površine treba ponovo poprskati dezinfekcionim sredstvom.
2.2.3. Posle sedam dana objekte treba ponovo očistiti sredstvom za odmašćivanje, isprati hladnom vodom, poprskati dezinfekcionim sredstvom i ponovo isprati hladnom vodom.
3. Dezinfekcija kontaminiranog stajnjaka
3.1. Stajnjak (čvrsto đubrivo i upotrebljenu stelju) treba sakupiti na gomilu da se zagreva po mogućstvu dodati 100 kg živog kreča na 1 m3 stajnjaka da bi se obezbedila temperatura od najmanje 70°C u celoj gomili, poprskati dezinfekcionim sredstvom i ostaviti najmanje 42 dana tokom kojih gomilu treba ili pokriti ili presložiti, kako bi se obezbedilo da se svi slojevi ravnomerno zagrevaju.
3.2. Tekuću fazu stajnjaka treba ostaviti najmanje 42 dana posle poslednjeg dodavanja infektivnog materijala. Ovaj period može se produžiti, ako je stajnjak veoma kontaminiran ili za vreme nepovoljnih vremenskih uslova. Ovaj period se može skratiti ako je dodato dezinfekciono sredstvo da bi se Ph vrednost dovoljno promenila da se uništi virus slinavke i šapa u celom sadržaju.
4.1. Ako se zbog tehničkih ili sigurnosnih razloga čišćenje i dezinfekcija ne mogu obaviti u skladu sa ovim pravilnikom, objekti i prostori se moraju očistiti i dezinfikovati koliko je to moguće kako bi se sprečilo širenje virusa slinavke i šapa i najmanje jednu godinu u njih se ne smeju smestiti životinje prijemčivih vrsta.
4.2. Izuzetno od podtač. 2.1. i 2.2. tačke 2. ovog priloga u slučaju gazdinstava na kojima se životinje drže na otvorenom mogu se odrediti posebni postupci za čišćenje i dezinfekciju uzimajući u obzir vrstu gazdinstva i klimatske uslove.
4.3. Izuzetno od tačke 3. ovog priloga Ministarstvo može odrediti posebne postupke za dezinfekciju stajnjaka, u skladu sa naučnim saznanjima koja dokazuju da ti postupci obezbeđuju efikasno uništavanje virusa slinavke i šapa.
PONOVNO UVOĐENJE ILI NASELJAVANJE ŽIVOTINJA NA GAZDINSTVO (OBNOVA POPULACIJE)
1.1. Ponovno uvođenje ili naseljavanje životinja na gazdinstvo može početi tek kada istekne 21 dan od izvršene završne dezinfekcije gazdinstva.
1.2. Životinje za obnovu populacije mogu se uvesti na gazdinstvo samo pod sledećim uslovima:
- da životinje ne smeju dolaziti sa područja na kojima su na snazi mere ograničenja vezana za slinavku i šap;
- da je Ministarstvo potvrdilo da se kod životinja namenjenih obnovi populacije može otkriti svaki mogući rezidualni virus slinavke i šapa bilo na osnovu kliničkih znakova, ako se radi o govedima i svinjama, ili ako se radi o drugim vrstama prijemčivih životinja na slinavku i šap, laboratorijskim ispitivanjem koje se sprovodi na kraju perioda praćenja iz podtačke 1.3. ove tačke.
1.2.1. Da bi se kod životinja namenjenih obnovi populacije obezbedio odgovarajući imuni odgovor životinje moraju:
- da potiču i dolaze sa gazdinstva smeštenog u prečniku od najmanje 10 km od gazdinstva na kome nije bilo izbijanja slinavke i šapa tokom najmanje zadnjih 30 dana, ili
- da budu ispitane na prisustvo antitela za virus slinavke i šapa testom opisanim u Prilogu XII ovog pravilnika sa negativnim rezultatom, s tim da su uzorci uzeti pre uvođenja životinja na gazdinstvo.
1.3. Nezavisno od načina uzgajanja na gazdinstvu, ponovno uvođenje životinja mora biti u skladu sa sledećim postupcima.
1.3.1. Životinje se moraju uvesti u sve proizvodne jedinice i objekte dotičnog gazdinstva.
1.3.2. Ako gazdinstvo ima više od jedne proizvodne jedinice ili objekata nije neophodno da se ponovno uvođenje životinja odvija istovremeno u svakoj jedinici ili objektu. Nijedna životinja koja pripada vrsti prijemčivoj na slinavku i šap ne sme napustiti gazdinstvo dok sve novouvedene životinje u svim proizvodnim jedinicama i objektima ne prođu kroz sve postupke koji se odnose na obnovu populacije.
1.3.3. Životinje moraju biti klinički pregledane svaka tri dana tokom prvih 14 dana nakon uvođenja na gazdinstvo.
1.3.4. Životinje moraju biti klinički pregledane jednom nedeljno, između 15. i 28. dana od ponovnog uvođenja.
1.3.5. Najranije 28 dana posle poslednjeg uvođenja životinja sve životinje moraju biti klinički pregledane i u skladu sa zahtevima iz podtačke 2.2. tačke 2. Priloga III ovog pravilnika moraju se uzeti uzorci za testiranje na prisustvo antitela za virus slinavke i šapa.
1.4. Postupak obnavljanja populacije smatra se završenim ako su sve mere iz podtačke 1.3.5. ove tačke sprovedene i ako su dale negativan rezultat.
2. Proširenje mera i odstupanja
2.1. Ministarstvo može odrediti:
2.1.1 korišćenje sentinel životinja, posebno na gazdinstvima koja je teško očistiti i dezinfikovati, što se naročito odnosi na gazdinstva na kojima se životinje drže na otvorenom;
2.1.2 dodatne mere zaštite i kontrole u okviru obnavljanja populacije životinja.
2.2. Ministarstvo može odstupiti od mera određenih u podtač. 1.3.2. do 1.3.4. tačke 1. ovog priloga ako se obnova populacije obavlja posle isteka tri meseca od poslednjeg izbijanja bolesti u prečniku od 10 km od gazdinstva na koje se ponovo naseljavaju životinje.
3. Obnova populacije životinja u odnosu na hitnu vakcinaciju
3.1. Obnova populacije životinja u području vakcinacije obavlja se ili u skladu sa tač. 1. i 2. ovog priloga ili u skladu sa članom 58. stav 2. ili stav 4. tač. 1), 3) i 4) ovog pravilnika.
3.2. Ministarstvo može dozvoliti da se za obnovu populacije životinja na gazdinstvima smeštenim izvan područja vakcinacije koriste vakcinisane životinje, pošto se preduzmu određene mere i pod sledećim uslovima:
- ako je udeo vakcinisanih životinja korišćenih za obnovu populacije veći od 75 %, najranije 28 dana posle zadnjeg uvođenja životinja prijemčivih vrsta vakcinisane životinje se slučajnim odabirom ispituju na antitela za nestrukturne proteine, pri čemu se za uzorkovanje primenjuju kriterijumi iz podtačke 2.2. tačke 2. Priloga III ovog pravilnika, a za nevakcinisane životinje primenjuju se odredbe tačke 1. ovog priloga, ili
- ako udeo vakcinisanih životinja nije veći od 75 %, nevakcinisane životinje smatraju se sentinel životinjama i primjenjuju se odredbe tačke 1. ovog priloga.
OGRANIČAVANJE KRETANJA KOPITARA
Ako se u skladu sa članom 10. ovog pravilnika potvrdi najmanje jedno izbijanje slinavke i šapa, kopitari se ne smeju slati u druge države, osim ako ih prati dokumentacija u skladu sa posebnim propisima.
2.1. Mere tokom potpune zabrane kretanja i stavljanja u promet
U slučaju kada Ministarstvo primenjuje mere potpune zabrane kretanja i stavljanja u promet prevoz kopitara sa gazdinstava za koja su uvedena ograničenja iz čl. 4. i 10. ovog pravilnika može se dozvoliti za one kopitare kojima je potrebno posebno veterinarsko lečenje u objektima u kojima nema životinja prijemčivih vrsta, ako su ispunjeni sledeći uslovi:
- da dežurni veterinar koji je dostupan 24 sata dnevno, sedam dana u nedelji mora da potvrdi da se radi o hitnom slučaju;
- da se predoči saglasnost veterinarske organizacije;
- da prevoz odobri veterinarski inspektor koji je dostupan 24 sata dnevno, sedam dana u nedelji;
- da kopitare tokom prevoza prati dokumentacija u skladu sa posebnim propisima;
- da se pre polaska obavesti veterinarski inspektor o putu/maršuti prevoza;
- da se kopitari očiste i dezinfikuju efikasnim dezinfekcionim sredstvom;
- da se kopitari moraju prevoziti u prevoznom sredstvu posebno namenjenom prevozu kopitara, koje kao takvo mora biti označeno i koje je očišćeno i dezinfikovano pre i posle upotrebe.
2.2. Nadzor nad kopitarima u odnosu na zaraženo i ugroženo područje
2.2.1. Kretanje i stavljanje u promet kopitara van zaraženog i ugroženog područja ne podleže drugim uslovima osim onim koji proizilaze iz posebnih propisa.
2.2.2. Kretanje i stavljanje u promet kopitara unutar zaraženog i ugroženog područja pod sledećim uslovima:
- upotreba kopitara koji se drže na gazdinstvima smeštenim u zaraženom i ugroženom području na kojima nema životinja prijemčivih vrsta dozvoljena je u zaraženom području, pod uslovom da se preduzmu odgovarajuće mere čišćenja i dezinfekcije, a u objektima smeštenim u ugroženom području ta upotreba nije ograničena;
- kopitari se mogu bez ograničenja prevoziti u prevoznim sredstvima posebno namenjenim prevozu kopitara na gazdinstvo na kome se ne drže životinje prijemčivih vrsta;
- izuzetno, veterinarski inspektor može dozvoliti prevoz kopitara u prevoznim sredstvima posebno namenjenim ili registrovanim za prevoz kopitara sa gazdinstva na kome se ne drže životinje prijemčivih vrsta na drugo gazdinstvo na kome se drže životinje prijemčivih vrsta, a koje je smešteno u zaraženom području, pod uslovom da se prevozno sredstvo očisti i dezinfikuje pre utovara životinja i pre napuštanja gazdinstva na koje su kopitari dopremljeni;
- veterinarski inspektor može dozvoliti kretanje kopitara po javnim putevima, na pašnjacima koji pripadaju gazdinstvu na kome se ne drže životinje prijemčivih vrsta i na ispustima.
2.2.3. Prikupljanje semena, jajnih ćelija i embriona kopitara sa gazdinstava na kojima se ne drže životinje prijemčivih vrsta i koja se nalaze u zaraženim i ugroženim područjima, kao i slanje semena, jajnih ćelija i embriona kopitara namenjenih životinjama primaocima na gazdinstva na kojima se ne drže životinje prijemčivih vrsta, može se obavljati bez ograničenja.
2.2.4. Dolazak vlasnika kopitara, veterinara, lica koje vrši osemenjavanje i potkivača na gazdinstvo u ugroženom području na kome se drže životinje prijemčivih vrsta, ali koje nije pod ograničenjem predviđeno čl. 4. do 10. ovog pravilnika, dozvoljen je pod sledećim uslovima:
- kopitari se drže odvojeno od životinja prijemčivih vrsta i efikasno se sprečava pristup životinjama prijemčivih vrsta od strane osoba navedenih u podtački 2.2.4. tački 2. ovog priloga;
- svi posetioci moraju biti evidentirati;
- prevozna sredstva i obuća posetioca obavezno se moraju očistiti i dezinfikovati.
OBRADA PROIZVODA DA BI SE OBEZBEDILO UNIŠTAVANJE VIRUSA SLINAVKE I ŠAPA
Proizvodi životinjskog porekla:
1. Proizvodi od mesa moraju biti podvrgnuti najmanje jednom od sledećih postupaka obrade:
1) termičkoj obradi u hermetički zatvorenim posudama, uz °F vrednost od 3,00 ili više;
2) termičkoj obradi na minimalnoj temperaturi od 70°C, s tim da je ta temperatura dostignuta u svim delovima;
3) termičkoj obradi na minimalnoj temperaturi od 80°C, s tim da je ta temperatura dostignuta u svim delovima;
4) termičkoj obradi u hermetički zatvorenim posudama na temperaturi od najmanje 60°C u trajanju od najmanje četiri sata, tokom kojih temperatura u sredini mora iznositi najmanje 70°C u trajanju od 30 minuta;
5) prirodnoj fermentaciji i zrenju otkošćenog mesa koje mora trajati najmanje 9 meseci, kao i rezultirati sledećim karakteristikama: sposobnost vezivanja vode (Aw vrednost) nije veća od 0,93 ili Ph vrednost nije veća od 6,0;
6) istoj obradi kao pod 5) za neotkošćeno meso, s tim da se na svaki način mora izbeći unakrsna kontaminacija;
7) termičkoj obradi koja obezbeđuje da je dostignuta temperatura od najmanje 65°C u sredini proizvoda kroz vreme koje je potrebno da se dostigne pasterizacijska vrednost (pv) jednaka ili veća od 40;
2. koža koja ispunjava uslove u skladu sa posebnim propisima;
3. ovčja vuna, dlaka preživara i svinjske čekinje, koji ispunjavaju uslove u skladu sa posebnim propisima.
4. proizvodi dobijeni od životinja prijemčivih vrsta koji su bili podvrgnuti:
1) termičkoj obradi u hermetički zatvorenoj ambalaži uz °F vrednost tri ili više; ili
2) termičkoj obradi kod koje je u sredini proizvoda bila postignuta temperatura od najmanje 70°C u trajanju od 60 minuta;
5. krv i proizvodi od krvi životinja prijemčivih vrsta koji se koriste u tehničke svrhe uključujući farmaceutske proizvode, proizvode za dijagnostiku in vitro i laboratorijske reagense koji su bili podvrgnuti postupcima obrade u skladu sa posebnim propisima;
6. salo i topljene masnoće, koji su bili podvrgnuti termičkoj obradi u skladu sa posebnim propisima;
7. hrana za kućne ljubimce i proizvodi za žvakanje za pse koji ispunjavaju uslove u skladu sa posebnim propisima;
8. lovački trofeji papkara i kopitara, koji ispunjavaju zahteve u skladu sa posebnim propisima;
9. životinjska creva koja su u skladu sa posebnim propisima očišćena, sastrugana i 30 dana usoljena natrijumovim hloridom, ili beljena ili sušena posle struganja i koja su posle obrade bila zaštićena od ponovne kontaminacije;
10. proizvodi koji nisu životinjskog porekla - slama i krmivo koja je:
- bila podvrgnuta delovanju vodene pare u zatvorenoj komori u trajanju od najmanje 10 minuta na temperaturi od najmanje 80°C ili
- bila podvrgnuta delovanju formalinskih para (gasni formaldehid) koje nastaju u komori zatvorenoj najmanje osam sati i pri temperaturi od najmanje 19°C, pri čemu se upotrebljavaju rastvori u koncentraciji od 35 do 40% ili
- bila uskladištena u paketima ili balama na natkrivenom mestu udaljenom najmanje 2 km od najbližeg mesta izbijanja slinavke i šapa i koja nije odvožena sa tog mesta pre isteka najmanje tri meseca od završenog čišćenja i dezinfekcije, a nikako pre ukidanja ograničenja u zaraženom području.
OBRADA SVEŽEG MESA I DODATNE MERE KOJE SE PRIMENJUJU KOD PROIZVODNJE SVEŽEG MESA ŽIVOTINJA PRIJEMČIVIH VRSTA KOJE POTIČU IZ UGROŽENOG PODRUČJA
1. Otkošćeno sveže meso je ceo trup posle klanične obrade tj. posle iskrvarenja, evisceracije, uklanjanja vimena kad se radi o kravama i osim kod svinja, skidanja kože i odvajanja glave i nogu odsečenih u karpusu i tarzusu, a zajedno sa papkom, ali bez unutrašnjih organa, kao i sa koga su uklonjene kosti i glavni dostupni limfni čvorovi.
2. Delovi od klanične obrade trupa:
- srce sa koga je potpuno uklonjeno okolno vezivno i masno tkivo;
- jetra sa koje su potpuno uklonjeni pripadajući limfni čvor i okolno vezivno i masno tkivo;
- celi žvakaći mišići, zarezani u skladu sa posebnim propisima, sa kojih su potpuno uklonjeni okolni limfni čvorovi, vezivno i masno tkivo;
- jezik sa epitelom, ali bez kosti, hrskavice i krajnika;
- pluća sa kojih su uklonjeni dušnik i glavne bronhije kao i bronhijalni i medijastinalni limfni čvorovi;
- ostali proizvodi dobijeni klaničnom obradom, bez kosti ili hrskavice, sa kojih su potpuno uklonjeni limfni čvorovi, vezivno i masno tkivo i sluznica;
3. Zrenje
- držanje trupova na temperaturi iznad +2°C, a da ne dođe do kvarenja, u trajanju od najmanje 24 sata;
- Ph vrednost izmerena u središtu dugog leđnog mišića (longissimus dorsi) manja je od 6,0.
4. Da bi se sprečila unakrsna kontaminacija moraju se primeniti efikasne mere.
5. Sveže meso, ne uključujući glavu, unutrašnje organe i klanične proizvode, koje je namenjeno stavljanju u promet izvan zaraženog i ugroženog područja mora biti proizvedeno u skladu sa najmanje jednim od sledećih dodatnih uslova:
1) u slučaju preživara:
- da su ispunili odgovarajuće uslove iz člana 24. stav 2. ovog pravilnika,
- da se meso podvrgava obradi iz tač. 1, 3. i 4. ovog priloga;
2) u slučaju svih životinja prijemčivih vrsta:
- da su životinje boravile na gazdinstvu najmanje 21 dan i da su bile obeležene tako da se može utvrditi gazdinstvo sa koga potiču,
- da su ispunile odgovarajuće uslove iz člana 24. stav 2. ovog pravilnika,
- da je meso jasno obeleženo i zadržava se pod službenim nadzorom najmanje sedam dana ine stavlja u promet sve dok se na kraju perioda zadržavanja službeno ne isključi svaka sumnja na zarazu virusom slinavke i šapa na gazdinstvu porekla;
3) u slučaju svih životinja prijemčivih vrsta:
- za životinje se završio 21-dnevni period tokom koga nisu smele napustiti gazdinstvo sa koga potiču i ni jedna životinja prijemčiva na slinavku i šap nije bila uvedena na to gazdinstvo,
- u roku od 24 sata od utovara životinje su bile podvrgnute kontrolama iz člana 24. stav 2. ovog pravilnika,
- uzorci koji su u roku od 48 sati od utovara uzeti u skladu sa statističkim zahtevima iz podtačke 2.2. tačke 2. Priloga III ovog pravilnika ispitani su sa negativnim rezultatom testom za dokazivanje antitela za virus slinavke i šapa,
- meso se zadržava pod službenim nadzorom 24 sata i ne stavlja se u promet dok se ponovljenim pregledom životinja na gazdinstvu porekla ne potvrdi, na osnovu kliničkog pregleda, da nema zaraženih životinja ili životinja za koje se sumnja da su zaražene.
6. Delovi od klanične obrade trupa obeleženi u skladu sa posebnim propisima koji propisuju uslove u pogledu zdravlja životinja, a vezano za proizvodnju, preradu, distribuciju i stavljanje u promet hrane životinjskog porekla i podvrgavaju se jednom od postupaka obrade iz tačke 1. Prilog VII ovog pravilnika.
7. Ostali proizvodi se obrađuju kako je predviđeno članom 32. ovog pravilnika.
OBRADA MLEKA DA BI SE OBEZBEDILO UNIŠTAVANJE VIRUSA SLINAVKE I ŠAPA
Mleko i proizvodi od mleka namenjeni ishrani ljudi
Potrebne mere opreza moraju da se preduzimaju kako bi se sprečilo da posle prerade mleko ili proizvodi od mleka dođu u kontakt sa mogućim izvorom virusa slinavke i šapa.
Za uništavanje virusa slinavke i šapa u mleku i proizvodima od mleka namenjenim ishrani ljudi primenjuju se sledeći postupci:
1. Mleko mora da se obradi najmanje jednim od sledećih postupaka:
1.1. sterilizacijom na °F 3 ili više;
1.2. postupkom UHT1;
1.3. postupkom HTST2, primenjenim dva puta na mleku sa Ph vrednošću 7,0 ili više;
1.4. postupkom HTST za mleko sa Ph vrednošću ispod 7,0;
1.5. postupkom HTST u kombinaciji sa drugim fizičkim postupkom koji obuhvata:
- snižavanje Ph vrednosti ispod 6,0 tokom najmanje jednog sata ili
- dodatno zagrevanje do 72°C ili više, u kombinaciji sa isušivanjem.
2. Proizvodi od mleka moraju da se obrade jednim od navedenih postupaka iz tačke 1. ovog dela ili moraju biti proizvedeni od mleka obrađenog u skladu sa istim postupkom.
3. O svakom drugom načinu obrade donosi se odluka, naročito što se tiče proizvoda od sirovog mleka koji se podvrgavaju dužem periodu zrenja koje uključuje snižavanje Ph vrednosti ispod 6.
Mleko i proizvodi od mleka koji nisu namenjeni ishrani ljudi i mleko i proizvodi od mleka namenjeni ishrani životinja
Potrebne mere opreza moraju da se preduzimaju kako bi se sprečilo da posle prerade mleko ili proizvodi od mleka dođu u kontakt sa mogućim izvorom virusa slinavke i šapa.
Za uništavanje virusa slinavke i šapa u mleku i proizvodima od mleka koji nisu namenjeni ishrani ljudi i mleku i proizvodima od mleka namenjenim ishrani životinja primenjuju se sledeći postupci:
1. Mleko mora se obraditi najmanje jednim od sledećih postupaka:
1.1. sterilizacijom na °F 3 ili više;
1.2. postupkom UHT1 u kombinaciji sa drugim fizičkim postupkom obrade iz alineje 1. i 2. podtačke 1.4. ovog dela;
1.3. postupkom HTST2, primenjenim dva puta;
1.4. postupkom HTST u kombinaciji sa drugim fizičkim postupkom koji obuhvata:
- snižavanje Ph vrednosti ispod 6 tokom najmanje jednog sata, ili
- dodatno zagrevanje do 72°C ili više, u kombinaciji sa isušivanjem.
2. Proizvodi od mleka moraju da se obrade jednim od navedenih postupaka ili moraju biti proizvedeni od mleka obrađenog u skladu sa tačkom 1. ovog dela.
3. Surutka za hranjenje životinja prijemčivih vrsta koja je proizvedena od mleka obrađenog na način iz tačke 1. ovog dela mora se sakupiti najmanje 16 sati pošto se mleko usiri i pre prevoza na gazdinstvo za uzgoj svinja njen izmereni Ph mora imati vrednost < 6,0.
KRITERIJUMI ZA DONOŠENJE ODLUKE O SPROVOĐENJU ZAŠTITNE VAKCINACIJE I SMERNICE ZA PROGRAME HITNE VAKCINACIJE
1. Kriterijumi za donošenje odluke o sprovođenju zaštitne vakcinacije
Kriterijumi |
Odluka |
|
Za |
Protiv |
|
Gustina populacije prijemčivih životinja |
Velika |
Mala |
Preovladavajuće vrste životinja sa kliničkim znakovima bolesti |
Svinje |
Preživari |
Kretanje potencijalno zaraženih životinja ili proizvoda van zaraženog područja |
Dokazano |
Nije |
Verovatnoća širenja virusa vazduhom sa zaraženih gazdinstava |
Velika |
Mala ili ne postoji |
Odgovarajuća vakcina |
Na |
Nije na |
Izvor izbijanja bolesti |
Nepoznat |
Poznat |
Grafikon incidencije izbijanja bolesti |
Brzorastuća |
Ravna ili spororastuća |
Rasprostranjenost izbijanja bolesti |
Široka |
Ograničena |
Reakcija javnosti na politiku sistemskog uništavanja svih zaraženih i na zarazu sumnjivih životinja |
Snažna |
Slaba |
Prihvatanje regionalizacije nakon vakcinacije |
Da |
Ne |
2. Dodatni kriterijumi za donošenje odluke o uvođenju hitne vakcinacije
Kriterijumi |
Odluka |
|
Za vakcinaciju |
Protiv vakcinacije |
|
Prihvatanje regionalizacije |
Poznato |
Nepoznato |
Ekonomska ocena konkurentnih strategija |
Predvidivo je da bi strategija suzbijanja bolesti bez hitne vakcinacije dovela do osetno većih gubitaka na gazdinstvu u poljoprivrednim i nepoljoprivrednim sektorima |
Predvidivo je da bi strategija suzbijanja bolesti uz hitnu vakcinaciju dovela do osetno većih gubitaka na gazdinstvu u poljoprivrednim i nepoljoprivrednim sektorima |
Predvidivo je da pravilo "24/48 sati" neće biti moguće efikasno sprovesti tokom dva uzastopna dana |
Da |
Ne |
Politika sistemskog uništavanja svih zaraženih i na zarazu sumnjivih životinja ima značajne sociološke i psihološke efekte |
Da |
Ne |
U području sa malom gustinom populacije stoke postoje velika gazdinstva koja se bave intenzivnom stočnom proizvodnjom |
Da |
Ne |
3. Definicija područja sa gustom populacijom stoke
3.1. Pri donošenju odluke o merama koje će se preduzeti kod primene ovog pravilnika, naročito o merama koje predviđa član 52. stav 2. ovog pravilnika, Ministarstvo mora, pored detaljne epizootiološke procene, razmotriti i definiciju područja sa velikom gustinom populacije stoke iz tačke 3.2. ovog priloga.
3.2. Životinje prijemčivih vrsta
Ako se radi o životinjama prijemčivih vrsta, područje sa gustom populacijom stoke je geografsko područje u prečniku od 10 km oko gazdinstva na kome se nalaze životinje prijemčivih vrsta za koje se sumnja da su zaražene ili koje jesu zaražene virusom slinavke i šapa, gde je gustina populacije životinja prijemčivih vrsta veća od 1000 grla po km2.
BIOSIGURNOSNE NORME ZA LABORATORIJE I USTANOVE U KOJIMA SE RADI SA ŽIVIM VIRUSOM SLINAVKE I ŠAPA
Laboratorije i ustanove u kojima se radi sa živim virusom slinavke i šapa moraju ispuniti minimalne ili veće zahteve od onih koji su utvrđeni u Minimalnim normama za laboratorije koje rade sa virusom slinavke i šapa in vitro i in vivo koje je izradila Evropska komisija za suzbijanje slinavke i šapa na svojoj 26. sednici održanoj u Rimu, u aprilu 1985. godine, a koje su izmenjene 1993. godine.
DIJAGNOSTIČKI TESTOVI I STANDARDI ZA SLINAVKU I ŠAP I ZA DIFERENCIJALNU DIJAGNOSTIKU DRUGIH VEZIKULARNIH VIRUSNIH BOLESTI
Za potrebe ovog priloga test je laboratorijski dijagnostički postupak, a standard je referentni reagens koji je nakon uporednih ispitivanja sprovedenih u nekoliko različitih laboratorija postao međunarodno priznati standard.
Dijagnostički testovi koji su u OIE-ovom Priručniku (u daljem tekstu: OIE-ov Priručnik), opisani kao "propisani testovi" za međunarodnu trgovinu, predstavljaju referentne testove za dijagnostiku vezikularnih bolesti. Nacionalna laboratorija mora da primenjuje standarde i testove koji su najmanje isto strogi kao i oni opisani u OIE-ovom priručniku.
Dozvoljena je primena testova koji su u OIE-ovom priručniku opisani kao "alternativni testovi" ili drugih testova koji se ne nalaze u OIE-ovom priručniku, pod uslovom da je dokazano da njihova osetljivost i specifičnost zadovoljava ili je veća od one utvrđene u OIE-ovom priručniku ili drugim posebnim propisima, pri čemu se u obzir uzimaju oni koji su stroži.
3. Standardi i kontrola kvaliteta
Nacionalna laboratorija mora učestvovati u periodičnim međulaboratorijskim proverama standardnih postupaka i programima spoljne procene sistema osiguranja kvaliteta.
U okviru tih provera i programa referentna laboratorija Evropske unije može uzeti u obzir rezultate koje je postigla nacionalna laboratorija koja je u razumnom vremenskom periodu učestvovala u programu spoljne procene kvaliteta organizovanom od strane neke međunarodne organizacije nadležne za spoljnu procenu kvaliteta dijagnostike vezikularnih virusnih bolesti, kao što je OIE, Organizacija za hranu i poljoprivredu Ujedinjenih nacija (FAO) ili Međunarodna agencija za atomsku energiju.
Nacionalna laboratorija mora sprovoditi i unutrašnje programe osiguranja kvaliteta. Specifikacija takvih programa se utvrđuje u skladu sa OIE-ovim Smernicama za ocenu kvaliteta laboratorija (OIE-ova komisija za standarde, septembar 1995).
U okviru osiguranja kvaliteta, nacionalna laboratorija mora dokazati da su testovi koje rutinski primenjuje u skladu sa zahtevima koji su u pogledu osetljivosti i specifičnosti utvrđeni u Dijagnostičkom priručniku OIE-a.
4. Postupak utvrđivanja usklađenosti
Podaci dobijeni tokom međulaboratorijskih provera standardnih postupaka i spoljnih procena sistema osiguranja kvaliteta, koje organizuje referentna laboratorija Evropske unije ocenjuju se na godišnjim sastancima nacionalnih laboratorija i šalju Evropskoj komisiji da bi ona preispitala popis nacionalnih laboratorija.
U odobrenu laboratoriju šalje se "alikvot" tj. deo materijala uzetog na terenu. Ako takvi uzroci nisu na raspolaganju ili nisu prikladni za prevoz, prihvatljiv je i materijal umnožen na primarnoj kulturi tkiva životinja iste vrste domaćina ili materijal umnožen na linijskoj ćelijskoj kulturi uz manji broj pasaža.
Treba navesti sve prethodne podatke o primarnoj ili linijskoj ćelijskoj kulturi.
Uzorci za dijagnostiku vezikularnog virusa mogu se prevoziti na temperaturi od 4° C ako je predviđeno vreme putovanja do laboratorije manje od 24 sata.
Za ezofagealne/faringealne uzorke (probang) se preporučuje prevoz na suvom ledu ili tečnom azotu, naročito ako su mogući zastoji u vazdušnom saobraćaju (na aerodromima).
Da bi se obezbedio siguran prevoz kako u zemlji tako i u drugu državu, potrebne su posebne mere opreza pri pakovanju materijala dobijenog od životinja sumnjivih na slinavku i šap. Svrha tih mera je u prvom redu sprečiti lom ambalaže i isticanje sadržaja kao i sprečiti kontaminaciju, ali isto je tako važno obezbediti da uzorci stignu u zadovoljavajućem stanju. Bolje je upotrebljavati kese sa ledom umesto topljenog leda da bi se sprečilo curenje vode iz ambalaže.
Laboratorija u koju se šalju uzorci mora biti unapred obaveštena o njihovom slanju i po njihovom dolasku mora potvrditi prijem. Mora se obezbediti usklađenost sa uvoznim i izvoznim propisima.
Protokoli navedeni u OIE-ovom Priručniku sadrže referentne postupke za izolaciju virusa, dokazivanje antigena i dokazivanje antitela za vezikularne bolesti.
U svetskoj referentnoj laboratoriji za slinavku i šap koja radi pri OIE/FAO-u (u daljem tekstu: SRL) mogu se nabaviti standardizovani i inaktivisani antigeni svih sedam serotipova virusa.
Nacionalna laboratorija mora obezbediti da sistem dokazivanja antigena koji primenjuje bude usklađen sa tim minimalnim standardima. Referentna laboratorija Evropske unije po potrebi savetuje u kojim razređenima te antigene treba koristiti za jaku i slabu pozitivnu kontrolu.
Izolati virusa slinavke i šapa se mogu nabaviti u SRL-u.
Nacionalna laboratorija mora obezbediti da tehnike kulture tkiva koje primenjuju za umnožavanje i izolaciju virusa slinavke i šapa budu osetljive na ceo niz serotipova i sojeva za koje laboratorija ima dijagnostičke mogućnosti.
6.3. Dokazivanje virusne nukleinske kiseline
U svrhu kasnije standardizacije, Evropska komisija može odrediti da nacionalna laboratorija obavi međulaboratorijska uporedna ispitivanja osetljivosti metoda dokazivanja RNK virusa slinavke i šapa.
Uzimajući u obzir praktične poteškoće pri čuvanju nukleinskih kiselina tokom dužeg perioda, Evropska komisija može odrediti da se standardizovani reagensi kojima se garantuje kvalitet nabavljaju u referentnoj laboratoriji Evropske unije.
6.4. Dokazivanje antitela (strukturni proteini)
Standardizovani antiserumi protiv virusa slinavke i šapa tipa O1-Manica, A22-Iraq i C-Noville utvrđeni su 1998. godine u okviru FAO-ve XV faze provere standardizovanih postupaka pri dokazivanju antitela za slinavku i šap (FAO Phase XV Standardisation Exercise in foot-and-mouth disease antibody detection).
Standardizovani referentni serumi za sve glavne antigenske varijante virusa slinavke i šapa određuju na osnovu rezultata provera standardnih postupaka koji se sprovode između referentne laboratorije Evropske unije i nacionalnih laboratorija. Ti se referentni serumi usvajaju kao standardi koje moraju upotrebljavati nacionalne laboratorije.
6.5. Dokazivanje antitela (nestrukturni proteini)
Standardizovani referentni serumi određuju se na osnovu rezultata provera standardnih postupaka koji se sprovode između referentne laboratorije Evropske unije i nacionalnih laboratorija. Ti se referentni serumi usvajaju kao standardi koje moraju upotrebljavati nacionalne laboratorije.
Dijagnostika vezikularne bolesti svinja obavlja se u skladu sa posebnim propisima.
Ministarstvo može obezbediti uslove za laboratorijsku dijagnostiku i drugih vezikularnih bolesti osim slinavke i šapa i vezikularne bolesti svinja, tj. vezikularnog stomatitisa i vezikularnog egzantema svinja. Nacionalna laboratorija ako želi sprovoditi dijagnostiku tih virusa može dobiti referentne reagense od SRL-a u Pirbrightu ili od odgovarajuće OIE-ove referentne laboratorije.
POSLOVI I ZADACI NACIONALNE LABORATORIJE
Nacionalna laboratorija za slinavku i šap i ostale vezikularne bolesti obavlja sledeće poslove i zadatke:
1. nacionalna laboratorija u kojoj se radi sa živim virusom slinavke i šapa mora raditi u strogim sigurnosnim uslovima koji su utvrđeni u Minimalnim normama za laboratorije koje rade sa virusom slinavke i šapa in vitro i in vivo, što ih je donela Evropska komisija za suzbijanje bolesti slinavke i šapa na svojoj 26. sednici održanoj u Rimu 1985. godine, a koje su izmenjene i dopunjene alinejom 2. tačkom 6. Dodatka Izveštaja sa 30. sednice održane u Rimu 1993. godine;
2. nacionalna laboratorija mora biti stalno na raspolaganju u svrhu pružanja usluga dijagnostikovanja vezikularnih virusnih bolesti i mora biti opremljena i stručno osposobljena za brzo postavljanje početne dijagnoze;
3. nacionalna laboratorija mora imati inaktivisane referentne sojeve svih serotipova virusa slinavke i šapa i imune serume protiv virusa, kao i sve druge reagense potrebne za brzo postavljanje dijagnoze. Odgovarajuće ćelijske kulture moraju biti stalno spremne za potvrđivanje negativne dijagnoze;
4. nacionalna laboratorija mora biti opremljena i stručno osposobljena za izvođenje opsežnog serološkog nadzora;
5. kod svake sumnje na primarno izbijanje bolesti moraju se, u skladu sa propisanim protokolom, odmah uzeti odgovarajući uzorci i hitno poslati u nacionalnu laboratoriju. Da bi se u slučaju sumnje na pojavu slinavke i šapa moglo brzo reagovati, na lokalnim mestima će se sačuvati na način koji će obezbediti da u svakom trenutku budu spremni za upotrebu opreme i materijala za uzimanje uzoraka i njihovo slanje u nacionalnu laboratoriju;
6. za sve viruse koji su odgovorni za nove pojave bolesti mora se obaviti tipizacija antigena i karakterizacija genoma. To može obaviti nacionalna laboratorija, ako je za to opremljena. U suprotnom, nacionalna laboratorija mora, što je moguće pre, poslati uzorak virusa iz primarnog slučaja na potvrdu u referentnu laboratoriju koja će obaviti dalju karakterizaciju i dati mišljenje o antigenskoj povezanosti između soja uzetog na terenu i vakcinalnog soja u banci antigena i vakcina;
7. nacionalna laboratorija mora dostaviti podatke o bolest Ministarstvu;
8. nacionalna laboratorija sarađuju sa referentnom laboratorijom da bi omogućila veterinarima na terenu, da u nacionalnoj laboratoriji, u okviru svog stručnog usavršavanja, upoznaju kliničke slučajeve slinavke i šapa;
9. nacionalna laboratorija sarađuje sa referentnom laboratorijom i drugim nacionalnim laboratorijima da bi poboljšala dijagnostičke metode i razmenila bitne materijale i podatke;
10. nacionalna laboratorija učestvuje u programima spoljašnje procene sistema osiguranja kvaliteta i međulaboratorijskim proverama standardnih postupaka;
11. nacionalna laboratorija mora primenjivati testove i standarde koji zadovoljavaju ili prevazilaze zahteve utvrđene u Prilogu XII ovog pravilnika;
12. nacionalna laboratorija mora biti sposobna da identifikuju sve viruse vezikularnih bolesti i virus encefalomiokarditisa da bi se sprečila kašnjenja u postavljanju dijagnoze, a time i u sprovođenju mera za suzbijanje bolesti od strane Ministarstva;
13. nacionalna laboratorija sarađuje sa drugim laboratorijima koje je Ministarstvo ovlastilo za izvođenje testova, kao što su serološki, u kojima se ne radi sa živim virusom slinavke i šapa. Te laboratorije ne smeju izvoditi testove za dokazivanje virusa u uzorcima uzetim od slučajeva sumnjivih na vezikularne bolesti. Te laboratorije ne moraju zadovoljavati biosigurne norme iz tačke 1. dodatka XI ovog pravilnika, ali moraju primenjivati postupke koji garantuju efikasno sprečavanje širenja virusa slinavke i šapa. Uzorci koji daju neodređene rezultate u testovima moraju se poslati u referentnu laboratoriju da bi se sprovelo potvrdno testiranje.
KRITERIJUMI I ZAHTEVI KOJE MORA DA ISPUNI KRIZNI PLAN
Ministarstvo obezbeđuje da krizni plan za slinavku i šap ispuni najmanje sledeće zahteve:
1. treba predvideti sve što je potrebno da se osiguraju zakonska ovlašćenja potrebna za sprovođenje kriznog plana i omogući brzo i uspešno iskorenjivanje bolesti;
2. treba predvideti sve što je potrebno da se osigura pristup sredstvima fondova za vanredne situacije, budžetskim sredstvima i drugim izvorima finansiranja kako bi se pokrili svi vidovi borbe protiv epidemije slinavke i šapa;
3. treba odrediti lanac komandovanja koji garantuje brzo i efikasno donošenje odluka u vezi sa epidemijom slinavke i šapa;
4. u slučaju izbijanja bolesti mora da se uspostavi krizni centar za suzbijanje bolesti koji će usklađivati sprovođenje svih odluka. Mora se imenovati stalni koordinator koji će osigurati brzo uspostavljanje centra;
5. moraju postojati detaljno razrađeni planovi da bi, u slučaju izbijanja slinavke i šapa, odmah bile uspostavljene područne jedinice za suzbijanje bolesti da bi se na nivou upravnog okruga ili opštine sprovele mere suzbijanja bolesti i zaštite životne sredine;
6. Ministarstvo obezbeđuje saradnju između kriznog centra za suzbijanje bolesti, područne jedinice za suzbijanje bolesti kao i institucija nadležnih za pitanja zaštite životne sredine da bi osigurala usklađenost mera koje se preduzimaju u području veterinarstva i zaštite životne sredine;
7. treba obezbediti odgovarajuća sredstva za brzo i efikasno preduzimanje mera, uključujući osoblje, opremu i laboratorijske kapacitete;
8. na raspolaganju mora biti ažurirani operativni priručnik. On mora sadržati detaljan, opsežan i praktičan opis svih postupaka, uputstava i mera za suzbijanje koje se moraju primeniti u slučaju izbijanja slinavke i šapa;
9. na raspolaganju moraju biti detaljni programi hitne vakcinacije;
10. osoblje mora redovno:
10.1. usavršavati znanje o kliničkim znakovima, epizootiološkom uviđaju i suzbijanju epidemija;
10.2. učestvovati u simulacijskim vežbama koje se izvode:
- dva puta u periodu od pet godina, pri čemu prva vežba mora početi najkasnije tri godine posle odobrenja plana, ili
- u periodu od pet godina posle efikasnog suzbijanja i iskorenjivanja velike epidemije, ili
- jedna od dve vežbe iz alineje prve ove podtačke zamenjuje se simulacijskom vežbom koja se zahteva u okviru kriznih planova za druge velike epidemije kopnenih životinja, ili
10.3. učestvovati u programu osposobljavanja u području komunikacijskih veština da bi mogli organizovati informativne kampanje o bolesti, namenjene organima vlasti, stočarima i veterinarima;
11. pri izradi kriznog plana uzimaju se u obzir sredstva koja su potrebna za suzbijanje velikog broja izbijanja bolesti koji se javljaju u kratkom periodu i koje uzrokuje više antigenski različitih serotipova ili sojeva, kao što je slučaj, kod namernog ispuštanja virusa slinavke i šapa;
12. ne isključujući veterinarske zahteve, krizni plan se priprema da bi se obezbedilo da u slučaju izbijanja slinavke i šapa, svako masovno uništavanje leševa i životinjskog otpada bude obavljeno na način kojim se ne ugrožava zdravlje ljudi i da se pri tom koriste postupci i metode koje sprečavaju svaki štetni uticaj na životnu sredinu koji je moguće sprečiti, a naročito na način:
- kojim je opasnost za tlo, vazduh, površinske i podzemne vode, biljke i životinje svedena na najmanju moguću meru,
- kojim su smetnje zbog buke ili mirisa svedene na najmanju moguću meru,
- kojim su štetni uticaji na životnu sredinu i na mesta od posebnog značaja svedena na najmanju moguću meru;
13. u kriznom planu moraju biti navedeni objekti za obradu i neškodljivo uništavanje leševa i životinjskog otpada u slučaju izbijanja bolesti;
14. Ministarstvo obezbeđuje da poljoprivrednici, seosko stanovništvo, kao i stanovništvo u celini, budu redovno obaveštavani o najnovijim događajima. Stanovnicima pogođenog područja mora da se osigura mogućnost uspostavljanja direktne i dostupne veze (između ostalog, putem telefona za pomoć) kao i obaveštavanje putem nacionalnih i regionalnih sredstava informisanja.
MERE KOJE SE SPROVODE U SLUČAJU POTVRDE SLINAVKE I ŠAPA KOD DIVLJIH ŽIVOTINJA I PLANOVI ISKORENJIVANJA SLINAVKE I ŠAPA KOD DIVLJIH ŽIVOTINJA
1. Kada se potvrdi primarni slučaj slinavke i šapa kod divljih životinja prijemčivih vrsta, ministarstvo mora preduzeti sledeće mere da bi se smanjilo širenje bolesti:
1) prijavljuje primarni slučaj u skladu sa Prilogom II ovog pravilnika;
2) saziva Savet za veterinarstvo koji pomaže u:
- proučavanju epizootiološke situacije i određivanju zaraženog područja u skladu sa podtačkom 2) tačke 4. ovog priloga,
- utvrđivanju odgovarajućih mera, pored onih iz podtač. 3) i 4) ove tačke, ove mere mogu uključiti obustavljanje lova i zabranu dohrane divljih životinja,
- izradi plana iskorenjivanja bolesti,
- sprovođenju nadzora da bi se proverila efikasnost mera iskorenjivanja slinavke i šapa u zaraženom području.
3) odmah stavlja pod službeni nadzor gazdinstva koja drže životinje prijemčivih vrsta u određenom zaraženom području, a naročito naređuje:
- da se napravi popis svih vrsta i kategorija životinja prijemčivih vrsta na svim gazdinstvima, a vlasnik je dužan da ažurira popis. Na gazdinstvima na kojima se životinje drže na otvorenom prvi popis se može napraviti na osnovu procene,
- da se sve životinje prijemčivih vrsta na gazdinstvima smeštenim u zaraženom području drže u svojim objektima ili na nekom drugom mestu na kome su izolovane od divljih životinja. Divlje životinje ne smeju imati pristup bilo čemu što bi kasnije moglo doći u dodir sa životinjama prijemčivih vrsta na gazdinstvu,
- da nijedna životinja prijemčive vrste ne sme napustiti gazdinstvo ili se uvesti na njega, osim ako to dozvoli ministarstvo imajući u vidu epizootiološku situaciju,
- da se na ulazima i izlazima iz objekata u kojima su smeštene životinje prijemčivih vrsta, kao i na ulazima i izlazima sa gazdinstva, koriste odgovarajući načini dezinfekcije,
- da sve osobe koje dolaze u dodir sa divljim životinjama sprovode odgovarajuće higijenske mere da bi se smanjila opasnost od širenja virusa slinavke i šapa, a te mere mogu uključiti privremenu zabranu ulaska na gazdinstvo sa životinjama prijemčivih vrsta, osobama koje su bile u dodiru sa divljim životinjama,
- da se na slinavku i šap ispitaju sve uginule ili bolesne životinje prijemčivih vrsta koje se nalaze na gazdinstvu i koje pokazuju simptome slinavke i šapa,
- da se na gazdinstvo na kome se drže životinje prijemčivih vrsta ne sme uneti ni jedan deo divlje životinje, bez obzira da li je ona odstreljena ili pronađena mrtva, kao ni bilo koji materijali ili oprema koji bi mogli biti kontaminirani virusom slinavke i šapa,
- da se životinje prijemčivih vrsta, njihovo seme, embrioni ili jajne ćelije ne smeju premeštati iz zaraženog područja u svrhu trgovine,
4) osigurava da sve divlje životinje koje su odstreljene ili uginule na zaraženom području budu pregledane i ispitane na slinavku i šap da bi se službeno isključilo ili potvrdilo prisustvo slinavke i šapa u skladu sa definicijom izbijanja bolesti koja je navedena u Prilogu I ovog pravilnika. Leševi svih divljih životinja kod kojih je potvrđeno prisustvo slinavke i šapa moraju se preraditi pod službenim nadzorom. Kad su rezultati ispitivanja leševa dali negativnu reakciju na prisustvo slinavke i šapa, trupovi i meso divljih životinja prijemčivih vrsta ne smeju biti stavljeni u promet. Delovi koji nisu namenjeni ishrani ljudi moraju biti prerađeni pod službenim nadzorom;
5) obezbeđuje da se izolat virusa slinavke i šapa laboratorijski ispita propisanim postupkom za genotipizaciju virusa i njegovu antigensku karakterizaciju u odnosu na postojeće vakcinalne sojeve;
2. ako se slinavka i šap pojavi kod divljih životinja u graničnom području, ministarstvo sarađuje sa susednim državama pri određivanju mera suzbijanja bolesti;
3. izuzetno od odredbi iz tačke 1. ovog priloga, mogu se doneti posebne mere, ako se slinavka i šap pojavi kod divljih životinja na području na kome se zbog ekstenzivnog držanja domaćih životinja prijemčivih vrsta ne mogu primeniti određene odredbe tačke 1. ovog priloga;
4. ne isključujući primenu mera koje su određene u tač. 1, 2. i 3. ovog priloga, Ministarstvo u roku od 90 dana od potvrde primarnog slučaja slinavke i šapa kod divljih životinja dostavlja Evropskoj komisiji pisani plan mera za iskorenjivanje bolesti u području koje je definisano kao zaraženo kao i mera koje su uvedene na gazdinstva na tom području;
5. Evropska komisija pregleda plan da bi proverila da li on omogućuje ostvarenje postavljenog cilja. Plan u koji su prema potrebi unete izmene i dopune odobrava se u skladu sa posebnim postupkom. Plan se može naknadno menjati ili dopunjavati, zavisno od razvoja situacije. Ako se te izmene i dopune odnose na određivanje zaraženog područja, ministarstvo mora osigurati da Evropska komisija bez odlaganja bude obaveštena o njima, a ako se izmene i dopune odnose na druge odredbe plana ministarstvo dostavlja Evropskoj komisiji izmenjeni plan da bi ga ona pregledala i eventualno odobrila u skladu sa posebnim postupkom;
6. plan iz tačke 4. ovog priloga sadrži podatke o:
1) rezultatima epizootiološkog uviđaja i kontrolnih pregleda sprovedenih u skladu sa ovim prilogom i o geografskoj proširenosti bolesti;
2) zaraženom području unutar Republike Srbije, a pri određivanju zaraženog područja Ministarstvo uzima u obzir:
- rezultate sprovedenog epizootiološkog uviđaja (ispitivanja) i geografsku raširenost bolesti,
- populaciju divljih životinja na tom području,
- postojanje većih prirodnih ili veštačkih prepreka za kretanje divljih životinja;
3) organizovanju bliske saradnje između biologa čija su uža specijalnost divlje životinje, lovaca, lovačkih organizacija, službi za zaštitu divljih vrsta i veterinarskih službi;
4) medijskoj kampanji koja će se sprovodi da bi se lovci upoznali sa merama koje moraju usvojiti u okviru plana iskorenjivanja bolesti;
5) posebnim naporima koji se preduzimaju da bi se odredio broj i lokacija grupa divljih životinja koje delimično dolaze u dodir sa drugim grupama divljih životinja u i oko zaraženog područja;
6) približnom broju grupa divljih životinja iz podtačke 5) ove tačke i o njihovoj veličini u i oko zaraženog područja;
7) posebnim naporima koji se preduzimaju da bi se odredila raširenost zaraze kod divljih životinja i to istraživanjem odstreljenih ili uginulih divljih životinja i laboratorijskim ispitivanjem, uključujući epizootiološka ispitivanja - uviđaj po starosnim grupama;
8) merama koje su donete da bi se smanjilo širenje bolesti zbog kretanja divljih životinja i/ili kontakata između grupa divljih životinja, a te mere mogu uključiti i zabranu lova;
9) merama koje su donete da bi se smanjila populacija divljih životinja, naročito mladunčadi prijemčivih vrsta u populaciji divljih životinja;
10) uslovima koje moraju ispunjavati lovci da bi se sprečilo širenje bolesti;
11) načini uklanjanja odstreljenih ili uginulih divljih životinja, koji se moraju zasnivati na:
- preradi pod službenim nadzorom, ili
- pregledu i laboratorijskim ispitivanjima u skladu sa Prilogom XII ovog pravilnika. Leševi svih divljih životinja koje su pozitivno reagovale na test za dokazivanje prisustva slinavke i šapa moraju se preraditi pod službenim nadzorom. Kada su rezultati ispitivanja leševa dali negativnu reakciju na prisustvo slinavke i šapa, trupovi i meso divljih životinja prijemčivih vrsta ne smeju biti stavljeni u promet. Delovi koji nisu namenjeni za ishranu ljudi prerađuju se pod službenim nadzorom;
12) epizootiološki uviđaj koji se sprovodi za svaku odstreljenu ili uginulu divlju životinju prijemčive vrste. Uviđaj mora uključiti ispunjavanje upitnika u koji se unose podaci o:
- geografskom području na kome je životinja pronađena mrtva ili odstreljena,
- datumu kada je životinja pronađena mrtva ili odstreljena,
- osobi koja je životinju našla mrtvu ili odstrelila,
- starosti i polu životinje,
- simptomima pre odstrela, ako je životinja bila odstreljena,
- stanju leša, ako je životinja nađena mrtva,
- laboratorijskim nalazima;
13) programima nadzora i preventivnim merama koje se primenjuju na gazdinstvima koja drže životinje prijemčivih vrsta i nalaze se u određenom zaraženom području i prema potrebi, u njegovoj okolini, uključujući i one koje se odnose na prevoz i kretanje životinja prijemčivih vrsta u tom području, u to područje i iz tog područja; kao i mere moraju obavezno uključivati zabranu izlaska životinja prijemčivih vrsta, njihovog semena, embriona i jajnih ćelija iz zaraženog područja u svrhu stavljanja u promet;
14) ostalim kriterijumima na osnovu kojih se ukidaju mere uvedene u svrhu iskorenjivanja bolesti u određenom zaraženom području i mere koje se odnose na gazdinstva na tom području;
15) telu zaduženom za nadziranje i koordinaciju rada jedinica odgovornih za sprovođenje plana;
16) sistemu koji je uspostavljen da bi savet za veterinarstvo, mogao redovno pregledati rezultate plana iskorenjivanja bolesti;
17) merama za praćenje bolesti koje se počinju sprovoditi po isteku perioda od najmanje 12 meseci nakon zadnjeg potvrđenog slučaja slinavke i šapa kod divljih životinja u određenom zaraženom području; ove mere praćenja ostaju na snazi najmanje 12 meseci;
7. izveštaj o epizootiološkoj situaciji u zaraženom području i rezultati plana iskorenjivanja bolesti šalju se Evropskoj komisiji i drugim državama svakih šest meseci;
8. detaljnija pravila o uvođenju planova za iskorenjivanje slinavke i šapa kod divljih životinja donose se u skladu sa posebnim postupkom Evropske komisije.