UREDBAO UTVRĐIVANJU KRITERIJUMA ZA ODREĐIVANJE STATUSA UGROŽENE ŽIVOTNE SREDINE I PRIORITETA ZA SANACIJU I REMEDIJACIJU("Sl. glasnik RS", br. 22/2010) |
Ovom uredbom utvrđuju se kriterijumi za određivanje statusa ugroženosti životne sredine i/ili prioriteta za sanaciju i remedijaciju.
Određivanje statusa ugroženosti životne sredine vrši se primenom sledećih kriterijuma koji su vrednovani odgovarajućim brojem bodova, i to:
1) vrsta izvora zagađivanja i koncentracija u prostoru do 40 bodova;
2) stepen zagađenja, utvrđen na osnovu merenja, ispitivanja i ocene indikatora stanja u odnosu na propisane vrednosti u skladu sa posebnim propisima do 40 bodova;
3) uticaj zagađenja na zdravlje ljudi i prirodne resurse do 30 bodova.
Vrednovanje svakog kriterijuma vrši se na osnovu elemenata kriterijuma utvrđenih ovom uredbom sa odgovarajućem brojem bodova tako da zbir broja bodova, po kriterijumu pojedinačno, ne može biti veći od broja bodova iz stava 1. ovog člana.
Elementi kriterijuma iz člana 2. stav 1. tačka 1) ove uredbe su:
1) prisustvo zagađivača za koje se izdaje integrisana dozvola:
a) za svakog zagađivača po 5 bodova;
2) prisustvo zagađivača za koje je obavezna izrada studije uticaja na životnu sredinu:
a) za svaka tri zagađivača po 3 boda;
3) udaljenost zagađivača iz tač. 1) i 2) ovog stava od najbližeg osetljivog okruženja kao što su naselja, zaštićena prirodna dobra, staništa ugroženih vrsta:
a) od 0 do 500 m 5 bodova;
b) od 500 m do 2 km 3 boda;
v) od 2 km do 5 km 2 boda;
4) prisustvo kontaminiranih lokacija - zemljišta, klasifikovanih kao:
a) klasa 1, 20 bodova;
b) klasa 2, 15 bodova.
Za klasifikovanje kontaminiranih lokacija iz stava 1. tačke 4) ovog člana koristi se klasifikacioni sistem dat u Prilogu II Klasifikacioni sistem za utvrđivanje prioriteta za sanaciju kontaminiranih lokacija, koji je odštampan uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Elementi kriterijuma iz člana 2. stav 1. tačka 2) ove uredbe su:
1) za drugu kategoriju vazduha (prekoračenje granične vrednosti za bar jednu zagađujuću materiju u vazduhu, za koju je propisana i tolerantna vrednost) 25 bodova;
2) prisustvo zagađujućih materija u površinskimvodama, koje odgovara vodama ocenjenim kao IV klasa, ili van klase 20 bodova;
3) prekoračenje graničnih vrednosti zagađujućih materija u zemljištu i podzemnim vodama, za svaki indikator po 5 bodova.
Zone i aglomeracije u kojima je kvalitet vazduha treće kategorije, odnosno u kojima su prekoračene tolerantne vrednosti za jednu ili više zagađujućih materija u vazduhu proglašavaju se područjem sa statusom ugroženosti životne sredine, bez obzira na ostvareni zbir bodova iz čl. 3, 4. i 6 ove uredbe.
U slučaju da za zagađujuće materije nije propisana granica tolerancije, za tolerantnu vrednost se uzima njihova granična vrednost.
Elementi kriterijuma iz člana 2. stav 1. tačka 3) ove uredbe su:
1) evidentirano i dokumentovano izveštajima nadležnih organa i organizacija, značajno štetno dejstvo zagađenja na zdravlje ljudi i to:
a) obolevanje za više od 35% u odnosu na prosek u Republici Srbiji 30 bodova;
b) obolevanje za 20 do 35% veće u odnosu na prosek u Republici Srbiji 20 bodova;
v) obolevanje za 10 do 20% veće u odnosu na prosek u Republici Srbiji 10 bodova;
2) poznato štetno dejstvo na zdravlje ljudi, biljni i životinjski svet i druge resurse 15 bodova;
3) pretpostavljeno štetno dejstvo zagađenja na zdravlje ljudi, biljni i životinjski svet i druge resurse 10 bodova;
4) potencijal za štetno dejstvo je veliki 5 bodova.
Vrednovanje elemenata kriterijuma iz čl. 3, 4. i 6. ove uredbe utvrđuje se na osnovu podataka i dokumentacije iz:
1) izveštaja o stanju životne sredine;
2) registra izvora zagađenja;
3) monitoringa stanja životne sredine i rezultata sistematskog merenja, ispitivanja i ocene indikatora stanja, u skladu sa posebnim propisima;
4) izveštaja nadležnih organa i organizacija u oblasti zdravlja, meteorologije i drugih nadležnih organa i organizacija o rezultatima merenja i praćenja uticaja zagađenja na zdravlje ljudi i životnu sredinu.
Vrednovanje radi utvrđivanja statusa ugroženosti životne sredine vrši organ jedinice lokalne samouprave nadležan za poslove zaštite životne sredine, u skladu sa čl. 3, 4. i 6. ove uredbe i drugim propisima u oblasti zaštite životne sredine.
Radi utvrđivanja statusa životne sredine i/ili prioriteta za sanaciju i remedijaciju za područja od značaja za Republiku Srbiju, nadležni organ jedinice lokalne samouprave dostavlja ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine listu elemenata kriterijuma sa brojem bodova uz svu prateću dokumentaciju na osnovu koje je vrednovanje izvršeno. Lista bodova data je u Prilogu I Bodovna lista za utvrđivanje statusa životne sredine, koji je odštampan uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Bodovna lista iz stava 2. ovog člana dostavlja se najkasnije do 31. februara u tekućoj godini sa podacima iz prethodne godine.
Status ugrožene životne sredine određuje se za područje za koje je po osnovu kriterijuma iz člana 2. stav 1. ove uredbe, utvrđen zbir od najmanje 75 bodova.
Status ugroženosti životne sredine i/ili prioriteta za sanaciju i remedijaciju za područja od značaja za Republiku Srbiju i za područja od lokalnog značaja proglašavaju se, u skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik RS", br. 135/04, 36/09, 36/09 - dr. zakon i 72/09 - dr. zakon).
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
BODOVNA LISTA PO KRITERIJUMIMA ZA UTVRĐIVANJE STATUSA ŽIVOTNE SREDINE
Br. |
Kriterijum |
Bodovi |
Prilog (naziv dokumenta) |
1 |
Vrsta izvora zagađivanja i koncentracija u prostoru |
||
1.1 |
Prisustvo zagađivača za koje se izdaje integrisana dozvola |
|
|
1.2 |
Prisustvo zagađivača za koje je obavezna izrada studije uticaja na životnu sredinu |
|
|
1.3 |
Udaljenost zagađivača iz tačke 1 - 2 od najbližeg osetljivog okruženja |
|
|
1.4 |
Prisustvo kontaminiranih lokacija - zemljišta |
|
|
2 |
Stepen zagađenja |
||
2.1 |
Druga kategorija vazduha (prekoračenje granične vrednosti za bar jednu zagađujuću materiju u vazduhu, za koju je propisana i tolerantna vrednost |
|
|
2.2 |
Prisustvo zagađujućih materija u površinskim vodama, koje odgovara vodama ocenjenim kao IV klasa ili III - IV klasa |
|
|
2.3 |
Prekoračenje graničnih vrednosti zagađujućih materija u zemljištu i podzemnim vodama |
|
|
3 |
Uticaj zagađenja na zdravlje ljudi i prirodne resurse |
||
3.1 |
Evidentirano značajno štetno dejstvo zagađenja na zdravlje ljudi |
|
|
3.2 |
Poznato štetno dejstvo na zdravlje ljudi, biljni i životinjski svet i druge resurse |
|
|
3.3 |
Predpostavljeno štetno dejstvo zagađenja na zdravlje ljudi, biljni i životinjski svet i druge resurse |
|
|
3.4 |
Potencijal za štetno dejstvo je veliki |
|
|
KLASIFIKACIONI SISTEM ZA UTVRĐIVANJE PRIORITETA ZA SANACIJU KONTAMINIRANIH LOKACIJA
Klasifikacioni sistem za utvrđivanje prioriteta sanacije kontaminiranih lokacija namenjen je proceni štetnosti, ili moguće štetnosti, neke lokacije sumirajući karakteristike lokacije, tako da se one mogu svrstati u tri sledeće kategorije:
- Karakteristike zagađivača - relativna štetnost zagađivača prisutnih na lokaciji.
- Putevi/načini izlaganja - putevi ili načini kojima zagađivači mogu dospeti do receptora (napr. podzemne vode, površinske vode, direktan kontakt, i/ili vazduh).
- Receptori - živa bića ili resursi koji mogu biti izloženi zagađenju (npr., ljudi, biljke, životinje, ili prirodni resursi).
Faktori procene (evaluacionih faktora) koriste se za vršenje procene svake od tri kategorije karakteristika lokacije iz Klasifikacionog sistema. Ovi faktori procene su izabrani da ocene lokaciju na stručno dosledan (jasan, razuman) način. Određuje se štetnost (zagađenost) lokacije na osnovu opštih informacija koje se tiču zagađivača na toj lokaciji i njihovog mogućeg uticaja na ljudsko zdravlje i životnu sredinu preko osnovnih prirodnih medija (voda, zemlja i vazduh).
1.2 Numeričko procenjivanje (bodovanje)
Klasifikacioni sistem koristi bodujući (rezultujući) sistem (maksimum je 100 bodova) u smislu ocenjivanja štetnosti (zagađenosti) lokacije. Tri kategorije karakteristika lokacije (videti podpoglavlje 2.2) određene su tako da budu od podjednakog značaja unutar sistema, i stoga se one boduju ravnomerno (33, 33 i 34 boda, respektivno).
Svakom od faktora procene (evaluacionih faktora) u ovom klasifikacionom sistemu (na pr., fizičko stanje zagađivača, padavine, topografija, itd.) pripisuje se broj bodova u opsegu od 0 do 18. Oblast bodovanja je koncipirana tako da se odredi uticaj faktora prema njihovom potencijalnom ili aktuelnom značaju u doprinošenju zagađenosti ili štetnosti lokacije. Smatra se da su oni faktori kojima se dodeljuju visoke vrednosti bodova od veće važnosti u odnosu na one sa niskim vrednostima bodova.
Za svaki od faktora izvedeno je nekoliko mogućih scenarija (npr., fizičko stanje zagađivača može biti tečno, mulj, ili čvrsto; topografija lokacije (zemljišta) može biti strma, umerena ili ravna), i za svaki od scenarija predložena je vodeća smernica u bodovanju. Kao što je prethodno naznačeno, Klasifikacioni sistem procenjuje lokacije bodovanjem u intervalu od 0 do 100 bodova. Lokacija sa rezultatom 0 u sistemu, predstavlja lokaciju za koju su svim faktorima procene dodeljene najniže moguće vrednosti bodova. Rezultat od 100 predstavlja lokaciju za koju su svim faktorima procene dodeljene najviše moguće vrednosti bodova. Uopšteno, lokacije koje ispoljavaju uočljive ili merljive uticaje na prirodno okruženje ili poseduju visok potencijal u izazivanju negativnih efekata, bodovaće se veoma visoko u okviru sistema. Lokacije sa minimalnim zapaženim uticajima ili sa niskim potencijalom u izazivanju negativnih efekata, uglavnom dobijaju mali zbir bodova. Klasifikacija lokacija data je u ODELJKU A ovog priloga.
Sistem nije postavljen da obezbedi kvantitativnu procenu štetnosti (zagađenosti), već se uglavnom koristi kao sredstvo za snimanje (prikazivanje) lokacija u cilju određivanja prioriteta za potrebnim daljim delovanjem (npr, karakterizacija, procena štetnosti, remedijacija, itd.).
Klasifikacioni sistem se sastoji iz četiri dela:
1) Osobine/opis lokacije (ODELJAK V)
2) Korisničko uputstvo i Radni list: klasifikacija lokacije (za svaku od tri kategorije karakteristika lokacije) (ODELJAK G)
3) Obrazac za detaljnu procenu (ODELJAK D)
4) Obrazac za sažetu procenu (ODELJAK Đ)
Za podesno klasifikovanje kontaminiranih lokacija korišćenjem Klasifikacionog sistema, korisnik treba da sprovede sledeće faze prema prikazanom redosledu i označi ih u Kontrolnoj listi (ODELJAK B):
(1) Pročitati i razumeti korisničko uputstvo
(2) Prikupiti dovoljno informacija o lokaciji potrebnih za kompletiranje klasifikacije lokacije. Informacije o lokaciji da trebalo bi da zadovolje minimum zahtevanih podataka.
(3) Kompletirati radnu listu (prikazati i dokumentovati postojeće informacije i konsultovati stručnjake). Dokumentovati obrazloženje za sve rezultujuće odluke (rezultate).
(4) Kompletirati obrazac za procenu i listu bodovanja (pogledati radni list za klasifikaciju lokacije i korisničko uputstvo).
(5) Klasifikovati lokaciju.
1.4 Minimum zahtevanih podataka
Pre otpočinjanja klasifikacije kontaminirane lokacije pomoću Klasifikacionog sistema, korisnik treba da obezbedi sledeće informacije o lokaciji koja se procenjuje:
- Opis položaja lokacije
- Vrste zagađivača ili materijala koji su verovatno prisutni na lokaciji (i/ili opis toka/načina njihovih aktivnosti)
- Približna površina lokacije i količina zagađivača
- Približna dubina vodene površine
- Geološka mapa ili informacije snimanja terena (informacije o zemljištu, stenovitom tlu)
- Godišnji podaci o padavinama (mogu biti izvedeni iz mape padavina)
- Informacije o površinskom sloju tla
- Blizina površinskih voda
- Topografske informacije
- Mogućnost plavljenja lokacije (područja)
- Blizina izvora napajanja vodom za piće
- Korišćenje okolnih vodenih resursa
- Informacije o zemljištu (na samoj lokaciji i u okolini)
Korisničko uputstvo omogućava dokumentovanje obrazloženja iza svakog faktora procene uključenog u Klasifikacioni sistem. Ovo uputstvo takođe prikazuje glavne smernice za tumačenje podataka i preporučene izvore informacija koje treba razmatrati tokom procenjivanja faktora. Korisničko uputstvo treba detaljno i pažljivo proučiti, pre otpočinjanja postupka klasifikacije lokacije pomoću ovog sistema.
Radni list za osobine/opis lokacije i klasifikaciju lokacije omogućava korisniku da uredi i dokumentuje sirove informacije potrebne za indentifikaciju i rangiranje lokacije. Idejno, radni list treba povezati sa vazdušnim snimcima, ukoliko je to moguće i/ili mapama (npr., topografske ili fizičke mape), podacima o padavinama, podacima o popisu stanovništva, registrima vodenih resursa, i različitim povezanim biofizičkim i zemljišnim mapama. Ako su dostupni, izveštaje koji opisuju aktivnosti lokacije, stanje lokacije, uticaje na životnu sredinu i mere ili sisteme korišćene za zaštitu ljudskog zdravlja i okoline, takođe treba uzeti u razmatranje.
Da bi se obezbedilo adekvatno sumiranje bodova i dokumentacija, Radni list za klasifikaciju lokacije treba završiti u isto vreme kad i obrazac za Detaljnu procenu. Za svaki faktor procene, korisnik treba da se uputi na Korisničko uputstvo (radi definicija i objašnjenja od važnosti za taj faktor), zatim da dokumentuje u radnom listu postojeću informaciju o lokaciji koja je u vezi sa tim faktorom, i na kraju da dodeli odgovarajući rezultat (sumu bodova) faktoru u obrascu za Detaljnu procenu. Objašnjenje za izbor svakog od rezultata treba dokumentovati u radnoj listi u prostoru predviđenom za tu svrhu. (Na primer, smernice za bodovanje fizičkog stanja zagađivača su: tečnost/gas=9, mulj=7, čvrsto=3. Ako lokacija sadrži i tečne i čvrste zagađivače, korisnik može naslutiti da je pogodno usvojiti rezultat 5 ili 6, u zavisnosti od količine prisutne tečne faze. U ovom slučaju, razlog za izbor rezultata treba obrazložiti u radnom listu). Dokumentacija u radnom listu za neobrađene (sirove) podatke o lokaciji, isto kao i objašnjenje za svaki rezultat pripisan bilo kom pojedinom faktoru, pomoći će u izveštavanju i naknadnoj klasifikaciji lokacije, ako je potrebno.
1.7 Obrazac za detaljnu procenu
Obrazac za Detaljnu procenu (ODELJAK D) predstavlja faktore koji se razmatraju pri izvođenju klasifikacije lokacije u okviru Klasifikacionog sistema, isto kao i smernice bodovanja i blanko pozicije za beleženje rezultata (bodova). Za svaki faktor, korisnik može izabrati bilo koji rezultat (broj bodova) unutar definisanog opsega.
1.7.1 Nedostatak informacija
Pre primene obrasca za Detaljnu procenu i pre klasifikacije lokacije, korisnik treba da obezbedi dovoljnu količinu informacija o lokaciji, koje će zadovoljiti minimum potrebnih podataka.. Međutim, čak i kad se zadovolji ovaj minimum potrebnih podataka, može se naći jedan ili više faktora u Klasifikacionom sistemu koji ne mogu biti bodovani usled nedostatka informacija. U slučaju ovakvih "informacionih praznina", treba pratiti sledeću proceduru.
Ako se ne raspolaže sa dovoljno informacija potrebnih za dodeljivanje bodova konkretnom faktoru procene, onda tom faktoru treba pripisati vrednost koja predstavlja polovinu maksimalno dozvoljenog broja bodova. Znak pitanja pored rezultata treba zaokružiti radi ukazivanja da je taj rezultat dodeljen kao aproksimativno procenjena vrednost. Kada je ukupan broj bodova određen prema lokaciji, ovi aproksimativno procenjeni bodovi se sabiraju sa ostalim bodovima dajući ukupan rezultat lokacije. Aproksimativno procenjeni rezultati se takođe sabiraju i odvojeno i beleže pored ukupnog rezultata lokacije sa znakom ± da ukažu na "granice greške" ili stepen odstupanja. (Na primer, 6+2.5?+4+2+1.5?=16±4. Ovakav način zapisivanja se koristi da ukaže da se rezultat u ovom primeru može kretati u intervalu od 12 do 20, ali je procenjeno da je blizak 16 sve dok nove informacije ne budu dostupne. Rezultate za sve faktore za koje se smatra da je raspoloživ dovoljan broj informacija treba obeležiti kontrolnom oznakom (ü, štriklirati).)
1.7.2. Poznata zagađenja nasuprot potencijalnim zagađenjima ili uticajima
U kategorijama Putevi/načini izlaganja i Receptori, obrazac za Detaljnu procenu dozvoljava razlikovanje između zagađenja ili uticaja za koje je poznato da se javljaju i onih koji se mogu potencijalno dešavati. Na primer, u kategoriji Putevi izlaganja ako je poznato da su voda, zemljište ili vazduh zagađeni iznad dopuštenih granica kao rezultat dejstava lokacije, tada se bitnim faktorima može dodeliti rezultat baziran na stepenu do koga izmereno zagađenje premašuje propisane granice, i nije neophodno određivati mogućnost da se ovo zagađenje pojavi. Nasuprot tome, ako stepen zagađenja za bilo koji pojedinačni medijum nije poznat, tada se lokacija može proceniti na osnovu mogućnosti pojave zagađenja. Ovakav pristup (tj., sumiranje bilo poznatih ili potencijalnih uticaja) takođe je adaptirano u kategoriji Receptora kroz procenu uticaja na receptore.
Mada Klasifikacioni sistem upućuje korisnika da dovrši bilo deo za poznato zagađenje ili deo za moguće zagađenje (tj., tretiraju se kao međusobno isključivi slučajevi), korisnik može da kompletira oba ova dela u radnom listu i tada obrađuje (boduje) samo jedan deo u obrascu za Detaljnu procenu zasnovanom na dokumentovanoj informaciji u radnom listu i na korisnikovom profesionalnom rasuđivanju. Na primer, podaci o kvalitetu podzemne vode, koji ukazuju da ovaj medijum nije zagađen iznad dozvoljenih (propisanih) granica, mogu biti dostupni za neku kontaminiranu lokaciju. Međutim, ovo ne znači da na toj lokaciji ne postoji mogućnost zagađivanja podzemne vode, i stoga korisnik može da proceni ovu mogućnost u odgovarajućem delu obrasca za Detaljnu procenu (čak iako je poznato da podzemna voda trenutno zadovoljava zahtevane direktive-propise). Nasuprot tome, naročito za dugotrajnije zagađene lokacije, ako merenja pokazuju da je kvalitet podzemne vode prihvatljiv, ne mora biti neophodno procenjivanje pojave potencijalnog zagađenja. U ovim slučajevima, zahteva se profesionalno prosuđivanje, što je više moguće, da faktori u Klasifikacionom sistemu mogu predvideti, na primer, da je potencijal (mogućnost) zagađenja podzemne vode relativno visok, što bi u ovom slučaju nagovestilo da postoje drugačiji uslovi koji nisu predstavljeni faktorima procene, ali mogu delovati kao barijera zagađenju podzemne vode. Stoga je korisno dokumentovati i izmerene nivoe zagađenja i bilo koje okolnosti ili uticaje koji prouzrokuju pojavu mogućnosti zagađenja ili štetnih dejstava, i zatim pomoću stručnog prosuđivanja odlučiti koji deo obraditi (bodovati) u obrascu za Detaljnu procenu.
Iako se poznati uticaji ne vrednuju više od potencijalnih uticaja (tj., maksimalni dozvoljeni rezultat je isti i za poznatu i za potencijalnu sekciju svake od kategorija), njihovo razlikovanje u obrascu za Detaljnu procenu omogućava jasnije razumevanje (sagledavanje) stanja lokacije na osnovu pregleda informacija o klasifikaciji lokacije. Radi vizuelnog razlikovanja ova dva tipa faktora, oni koji se odnose na poznato zagađenje osenčeni su sivom bojom u obrascu za Detaljnu procenu.
1.7.3. Posebna razmatranja
Ako stručni korisnik smatra da izvesne okolnosti (uslovi) lokacije nisu adekvatno predstavljene faktorima u obrascu za Detaljnu procenu, korisnik ima slobodu da neznatno poveća ili smanji rezultat (bodove) za konkretnu lokaciju u okviru definisanih granica. Ova fleksibilnost je obezbeđena uključivanjem izbornih (opcionalnih) rezultata posebnih razmatranja u okviru svake karakteristične kategorije lokacije. Namena ovih faktora posebnih razmatranja je da omoguće korisniku dovoljno fleksibilnosti u predstavljanju jedinstvenih uslova lokacije ili u isticanju bitnih interesa u vezi sa lokacijom i ovi faktori bi trebalo da se koriste pre kao izuzetak nego kao pravilo.
U okviru kategorije, korisnik može dodeliti rezultate posebnih razmatranja koji su pozitivni (tj., pridodani) ili negativni (tj., oduzeti) da naglasi koliko su važna izvesna interesovanja o konkretnoj lokaciji. Jedan primer može biti neka osetljiva populacija ugrožena na izvesnoj lokaciji, što zahteva da rezultati (bodovi) za posebna razmatranja budu dodati u okviru kategorije receptora da istaknu ovu činjenicu. Ili, drugi primer jedinstvene situacije je neka lokacija zagađena duže vreme radioaktivnim otpadom sa kratkim vremenom poluraspada. Ako se najveći deo radioaktivnog materijala raspao u toku postupka klasifikacije lokacije, korisnik može poželeti da odbije rezultate posebnih razmatranja od rezultata kategorije Karakteristike zagađivača, da izbegne pridavanje prevelikog značaja štetnosti radioaktivnog otpada (kao što je definisano u Korisničkom uputstvu). Evidencija i obrazloženje za izbor bilo kojih rezultata (bodova) posebnih razmatranja moraju uvek biti jasno i razumljivo dokumentovani u radnom listu.
Dozvoljeni opseg rezultata (bodova) za faktore posebnih razmatranja za svaku od kategorija dat je u obrascu za Detaljnu procenu. Uopšteno, opseg ovih rezultata je izabran tako da bude ispod polovine vrednosti najvažnijeg faktora u određenoj kategoriji, i taj opseg ne sme biti prekoračen.
Ni pod kojim okolnostima korisnik ne može, u posebnim razmatranjima, dodeliti rezultat koji će prouzrokovati da ukupan rezultat za tu kategoriju premaši maksimum ili da bude niži od dodeljenog minimuma. Stoga, mada su ovi rezultati posebnih razmatranja dodatak maksimalnom ukupnom rezultatu lokacije od 100 bodova, nije neophodno podesiti maksimalni ukupni rezultat da bi se prikazalo uključenje rezultata posebnih razmatranja. Da bi se izbeglo preterano odstupanje, preporučuje se da korisnik završi celokupnu formu za procenu i da boduje lokaciju pre uvrštavanja posebnih razmatranja u ukupni rezultat.
U Klasifikacionom sistemu je uključen i obrazac za Sažetu procenu (ODELJAK Đ). Sažeta procena se može koristiti za klasifikaciju lokacija za koje su štetni uticaji poznati i dobro dokumentovani u odgovarajućim izveštajima o lokaciji. Obrazac za Sažetu procenu se sastoji od pet pitanja na koja treba odgovoriti sa "da" ili "ne". Pitanja su sastavljena tako da se brzo rezimira lokacija, u slučaju da je poznato da lokacija sadrži štetne materijale koji utiču na ljudsko zdravlje i životnu okolinu. Ako je poznato da lokacija nepovoljno utiče na ljude ili izaziva štetu usled požara ili eksplozije (tj., na pitanje 1a ili 1b odgovara se potvrdno), lokacija se automatski svrstava u Klasu 1. Ako se na tri ili više preostalih pitanja odgovori potvrdno, lokacija se takođe rangira kao Klasa 1.
Korisniku se preporučuje da kompletira obrazac za Sažetu procenu samo ako je poznato da postoje ozbiljni nepovoljni uticaji kontaminirane lokacije.
KLASIFIKACIONE KATEGORIJE LOKACIJA
Na osnovu individualnih karakteristika lokacije će biti klasifikovane i raspodeliće se po klasama:
Klasa 1 (Rezultat 70 do 100): Potrebno preventivno delovanje
Dostupne informacije ukazuju da je delovanje (napr., dopunska karakterizacija lokacije, zaštitne aktivnosti, remedijacija, itd.) potrebno za usmeravanje postojećih interesovanja. Tipično za Klasu 1 - pridavanje velikog značaja za remedijaciju uz dokumentovani materijal.
Klasa 2 (Rezultat 50 do 69.9): Verovatno potrebno preventivno delovanje
Dostupne informacije ukazuju da postoji visok potencijal za štetna dejstva, mada opasnost po ljudsko zdravlje i okruženje obično nije bliska. U ovom slučaju verovatno nema indikacije zagađenja lokacije, međutim potencijal za ovo je visoko ocenjen i stoga su po svoj prilici potrebne izvesne preventivne akcije.
Klasa 3 (Rezultat 37 do 49.9): Može biti potrebno preventivno delovanje
Dostupne informacije ukazuju da ova lokacija nije od velikog značaja, u pogledu štetnog uticaja na okolinu ili opasnosti po ljudsko zdravlje. Ipak se mogu izvoditi dopunska istraživanja u smislu potvrde klasifikacije lokacije, i izvestan stepen preventivnih aktivnosti može biti potreban.
Klasa 4 (Rezultat < 37): Verovatno nije potrebno preventivno delovanje
Dostupne informacije ukazuju da verovatno ne postoji značajan uticaj na okolinu ili opasnost po ljudsko zdravlje. U ovom slučaju verovatno nema potrebe za preventivnom akcijom, sem ako ne pristignu nove informacije koje ukazuju na veći značaj lokacije što znači da lokaciju treba ponovo proceniti (ponovo klasifikovati).
Klasa 5 (Procenjen rezultat > 15): Nedovoljno informacija
U ovom slučaju informacije su nedovoljne da bi se lokacija pouzdano klasifikovala. Prema tome potrebne su dodatne informacije da se prevaziđu praznine u podacima
KONTROLNA LISTA POSTUPKA U OKVIRU KLASIFIKACIONOG SISTEMA
ČLANOVI TIMA ZA KLASIFIKACIJU KONTAMINIRANIH LOKACIJA
1.
2.
3.
KONTROLNA LISTA POSTUPKA
1. PREGLED KORISNIČKOG UPUTSTVA
2. MINIMUM ZAHTEVANIH PODATAKA
- Opis položaja lokacije
- Vrste zagađivača ili materijala koji su verovatno prisutni na lokaciji (i/ili opis toka/načina njihovih aktivnosti)
- Približna površina lokacije i količina zagađivača
- Približna dubina vodene površine
- Geološka mapa ili informacije snimanja terena (informacije o zemljištu, stenovitom tlu)
- Godišnji podaci o padavinama (mogu biti izvedeni iz mape padavina)
- Informacije o površinskom sloju tla
- Blizina površinskih voda
- Topografske informacije
- Mogućnost plavljenja lokacije (područja)
- Blizina izvora napajanja vodom za piće
- Korišćenje okolnih vodenih resursa
- Informacije o zemljištu (na samoj lokaciji i u okolini)
3. OSOBINE/OPIS POLOŽAJA (LOKACIJE) - KOMPLETIRAN
4. RADNA LISTA KLASIFIKACIJE POLOŽAJA (LOKACIJE) - KOMPLETIRANA
5. FORMA PROCENE (EVALUACIJE) - KOMPLETIRANA
__________ Detaljan opis __________ Sažet opis
6. LISTA REZULTATA KOMPLETIRANA
7. KLASIFIKACIJA LOKACIJE
Klasa: __ 1 2 3 _ 4 _ 5
Rezultat: _____________ ± _____________
Aproksimativno procenjeni rezultat _____________________
OSOBINE/OPIS LOKACIJE
Dokumentovati informacije o lokaciji:
Broj lokacije: |
|
Naziv lokacije: |
|
|
Opština: |
|
Nadležno odeljenje: |
|
Naziv objekta: |
|
Operator/Rukovodilac: |
|
Tip lokacije: |
|
Vlasnik lokacije: |
|
|
Područje: |
|
|
Geografske koordinate: |
|
|
Istočna geogr. širina: |
|
stepeni. |
|
min |
|
sek |
|
|
Severna geogr. dužina: |
|
stepeni. |
|
min |
|
sek |
|
Položaj: |
|
Pravni opis poseda: |
|
Adresa: |
|
Katastarski broj parcele: |
|
Sažet opis lokacije: |
|
Upotreba zemljišta na lokaciji: |
Aktuelna: |
|
Predložena: |
|
Komentari: |
Rezime klasifikacionih informacija o lokaciji: |
Kompletirana forma procene: __________ detaljna __________ sažeta |
|
Rezultat lokacije: _____ ukupan, ± _____ aproksimativno procenjen |
Klasa: (1, 2, 3, 4 ili 5) |
Opasnost/Štetnost: |
|
Beleške: |
|
Ime osobe za kontakt: |
|
Služba/Položaj: |
|
Adresa: |
|
Mesto: |
|
Opština: |
|
Poštanski broj: |
|
Tel.: |
|
Faks: |
|
|
Lokaciju klasifikovao gore navedeni _____________________ ili ____________________ Stepen poznavanja lokacije: _____ veoma upoznat _____ umereno upoznat _____ posredno upoznat _____ neupoznat |
||||
Posećena lokacija: |
|
da |
|
ne |
Služba/Položaj:
Adresa: |
|
|
Mesto: |
|
Opština |
|
Poštanski broj: |
|
|
Datum kompletirane klasifikacije: |
|
Identifikacija lokacije |
|
KORISNIČKO UPUTSTVO I RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
I KARAKTERISTIKE ZAGAĐIVAČA
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
I |
1. Stepen zagađenja (štetnosti) |
|
Utvrđivanjem stepena štetnosti otpada, može se uočiti da su visoko rizični (štetni) nabrojani otpadi obično od većeg značaja (sa većim stepenom učešća) nego tečni ili čvrsti industrijski otpad. Oni su, redom, od većeg značaja u odnosu na druge čvrste otpade. Komunalni i organski otpadi se smatraju zagađivačima srednjeg značaja (sa srednjim stepenom učešća) usled njihove razgradljive prirode (pri tom nastaje metan i drugi prirodni gasovi). Otpadi iz domaćinstava mogu sadržati vrlo štetne materije (napr., sadržaj baterija/akumulatora, medicinski otpad, boje, itd.) |
Nivo zagađenja se određuje prema priloženoj tabeli karakterističnih zagađivača i definicije visoke koncentracije: Zagađivači sa visokim stepenom učešća (veliki značaj |
Regulativa iz oblasti zaštite životne sredine |
- Zagađivači velikog značaja: visoka koncentracija |
14 |
||||
- Zagađivači velikog značaja: niska koncentracija |
11 |
||||
- Zagađivači srednjeg značaja: visoka koncentracija |
8 |
||||
- Zagađivači srednjeg značaja: niska koncentracija |
5 |
||||
- Zagađivači malog značaja |
3 |
||||
|
2. Količina zagađenja (površina / zapremina zagađene lokacije) |
|
Malo informacija je poznato o količini otpada na pojedinim lokacijama. Stoga se procene količine otpada mogu biti protumačene na osnovu površine ili preko nekih kvantitativnih informacija |
Merenje ili procena površine ili količine potencijalnog zagađenja. Napomena: Svaki od rezervoara odloženog materijala smatra se potencijalnim zagađivačem visokog učešća. |
|
- > 10 ha, ili > 1000 m3, ili rezervoari tečnosti |
10 |
||||
- od 2 do 10 ha, ili 100 do 1000 m3 |
6 |
||||
- <2 ha, ili 100 m3 |
2 |
||||
|
3. Fizičko stanje zagađivača |
|
Tečni zagađivači su pokretljiviji i lakše zagađuju zemljište i vodu od čvrstog otpada. Međutim, izvesni čvrsti otpadi, rastvorljivi u vodi, su mobilniji od viskoznih tečnosti, i oni bi trebalo da se razmatraju od slučaja do slučaja |
Određivanje stanja zagađivača nakon odlaganja |
|
- Tečno/gasovito |
9 |
||||
- Mulj |
7 |
||||
- Čvrsto |
3 |
||||
|
4. Posebna razmatranja |
-6 do +6 |
(videti odeljak 1.7.3 u tekstu) |
Stručno prosuđivanje |
|
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
I KARAKTERISTIKE ZAGAĐIVAČA
REZULTAT
1. |
Stepen zagađenja (štetnosti) |
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
2. |
Količina zagađivača |
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
3. |
Fizičko stanje zagađivača |
|||||
|
Da li lokacija sadrži: |
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
4. |
Posebna razmatranja |
|||||
|
|
|||||
|
|
|||||
II PUTEVI IZLAGANJA
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
II |
A. Podzemne vode |
|
Svrha zakonodavnih osnova za većinu nadležnosti je da spreči migraciju zagađenja van lokacije |
Pregled hemijskih podataka i procena kvaliteta podzemnih voda. Ako zagađenje na ili van granica sistema premašuje dozvoljene granične vrednosti propisa za kvalitet vode ili ako je poznato da su zagađivači u kontaktu sa podzemnom vodom, onda tu lokaciju treba oceniti kao visoko rizičnu. |
Propisi o kvalitetu vode; Propisi o kvalitetu pijaće vode |
1. Poznati nivo zagađenja na granicama određene lokacije |
|
||||
- Podzemne vode koje značajno prekoračuju propise za kvalitet vode za > 2 x ili je poznata količina zagađivača u kontaktu sa podzemnom vodom |
11 |
||||
- Podzemne vode sa prekoračenjem između 1 i 2 x na osnovu propisa za kvalitet vode ili je moguć kontakt zagađivača sa podzemnom vodom |
6 |
||||
- Podzemne vode koje zadovoljavaju propise o kvalitetu vode |
0 |
||||
2. Mogućnost zagađenja podzemnih voda |
|
Na lokacijama sa dobrim zadržavanjem zagađivača u graničnom sloju vodozahvata mogućnost zagađenja podzemnih voda je minimalno. Mogućnost zagađivanja se smanjuje sa povećanjem zadržavanja zagađivača. Debljina ograničavajućeg sloja (npr., glina, škriljac, itd.) između zagađivača i nekog vodenog sloja od interesa uticaće na razblaživanje zagađivača, pa prema tome i na količinu zagađivača koja dospeva u vodeni sloj. Brzina migracije zagađivača kroz granični sloj uticaće na razblaživanje i na zadržavanje zagađivača u vodozahvatu. Količina padavina određuje količinu vode koja će nakvasiti tlo. Veće izlužene količine imaju veći uticaj na okolinu. Vodozahvati sa velikom hidrauličnom propustljivošću mogu prenositi zagađivače velikom brzinom na velike udaljenosti, na primer rastvoreni krečnjak, stene sa puno naprslina i pukotina ili naslage šljunka. |
Razmotriti postojeće inženjerske sisteme i povezati ove strukture sa hidrogeologijom lokacije (zemljišta) i odrediti da li je postignuto potpuno zadržavanje zagađivača u zemljištu. Potpuno zadržavanje je definisano kao inženjerski sistem, nadgledan u smislu efikasnosti, koji obezbeđuje prikupljanje i tretiranje zagađivača. Ako ne postoji sistem, ovaj faktor procene je visok. Ako je na posmatranoj lokaciji zadržavanje zagađivača manje od potpunog ili ako je neizvesno, onda ovaj faktor treba proceniti kao srednju vrednost. Tipični inženjerski sistemi uključuju kolektorske sisteme i vodove male propustljivosti. Izmeriti ili proceniti debljinu svih graničnih slojeva (npr., glina, škriljac, itd.) oko svih vodozahvata od interesa na osnovu postojećih hidrogeoloških zapisnika ili opšteg poznavanja lokalnih uslova. Ako je moguće, procena kontinuiteta graničnog sloja bi trebalo da bude izvršena na osnovu informacija o strukturi terena (bušotine, bunari, ili izvori.). Napomena: Vodozahvat je definisan kao geološki materijal koji će podzemne vode propuštati u upotrebljivim količinama. Odrediti prirodu geoloških materijala i proceniti hidrauličnu propustljivost iz objavljenih radova (ili koristiti sliku na kraju ovog Odeljka). Gline, graniti i škriljci bi trebalo da budu ocenjeni nisko; muljevi srednje, a pesak, šljunak i krečnjak visoko. Pozvati se na izveštaje o padavinama razmatranih područja. Koristiti 30-to godišnju srednju vrednost padavina radi izvršenja procene. Podeliti vrednost padavina sa 1000 i zaokružiti rezultat na jednu decimalu (napr. 667 mm=0.7 rezultat) Odrediti prirodu geološkog materijala i proceniti hidrauličnu propustljivost svih vodozahvata od interesa na osnovu publikovanog materijala. |
Geološke mape, izveštaji o podzemnim rezervoarima vode Hidrogeolozi ili lokalni konsultanti. Hidrološki atlas |
|
a) Izdejstvovano podpovršinsko zadržavanje u čvrstom ograničavajućem sloju (vodozahvata) oko vodene naslage |
|
||||
- Bez zadržavanja |
4 |
||||
- Delimično zadržavanje |
2 |
||||
- Potpuno zadržavanje |
0 |
||||
b) Debljina graničnog sloja doza-hvata od interesa |
|
||||
- 3 m ili manje |
1,5 |
||||
- od 3 do 10 m |
1 |
||||
- > 10 m |
0 |
||||
v) Hidraulična propustljivost graničnog sloja vodozahvata |
|
||||
- > 10-4 cm/sec |
1,5 |
||||
- od 10-4 do 10-6 cm/sec |
1 |
||||
- < 10-6 cm/sec |
0 |
||||
g) Godišnje padavine |
|
||||
- > 1000 mm |
1 |
||||
- 600 mm |
0,6 |
||||
- 400 mm |
0,4 |
||||
- 200 mm |
0,2 |
||||
d) Hidraulička propustljivost vodozahvata od interesa |
|
||||
- > 10-2 cm/sec |
3 |
||||
- 10-2 - 10-4 cm/sec |
1,5 |
||||
- < 10-4 cm/sec |
0,5 |
||||
|
3. Posebna razmatranja |
-6 do +6 |
(videti odeljak 1.7.3 u tekstu) |
Stručno prosuđivanje |
|
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
II PUTEVI IZLAGANJA
REZULTAT
A. Podzemne vode
1. |
Poznato zagađenje podzemne vode |
||||
|
|
||||
|
|
||||
2. |
Mogućnost zagađenja podzemnih voda |
||||
|
a) Izdejstvovano podpovršinsko zadržavanje |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
b) Debljina graničnog sloja širom vodozahvata |
||||
|
|
||||
|
|||||
|
|
||||
|
v) Hidraulična propustljivost graničnog sloja |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
g) Godišnje padavine |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
d) Hidraulična propustljivost vodozahvata od interesa |
||||
|
|
||||
|
|
||||
3. |
Posebna razmatranja |
||||
|
|
||||
|
|
||||
II PUTEVI IZLAGANJA (NASTAVAK)
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
II |
B. Površinske vode |
|
Svrha zakonodavnih osnova svih nadležnosti je da spreči zagađenje površinskih voda van uspostavljenih ograničenja. |
Prikupiti sve dostupne informacije o kvalitetu površinske vode u blizini posmatrane lokacije. Proceniti raspoložive podatke prema propisima za kvalitet vode (izabrati odgovarajuće smernice zasnovane na lokalnoj upotrebi vode, na pr., za rekreaciju, navodnjavanje, itd.) i relevantnim provincijskim/teritorijalnim ciljevima u pogledu kvaliteta vode. |
Propisi za kvalitet vode; |
|
1. Uočena ili izmerena zagađenja vode/efluenta oslobođene iz lokacije |
11 |
|||
- Poznato ili veoma sumnjivo da prekoračuje propise o kvalitetu vode za više od 2 puta |
6 |
||||
- Poznato ili veoma sumnjivo da prekoračuje propise o kvalitetu vode između 1 i 2 puta |
0 |
||||
- Zadovoljeni su propisi o kvalitetu vode |
|
||||
|
2. Mogućnost zagađenja površinskih voda |
|
Nivo i tip izdejstvovanog zadržavanja uticaće na mogućnost ispuštanja zagađivača u površinske vode. |
Prosuditi postojeće inženjerske sisteme i povezati ove strukture sa uslovima na lokaciji i blizinom površinskih voda i odrediti da li je dostignuto potpuno zadržavanje; tj., ovaj faktor proceniti niskim ako postoji potpuno zadržavanje kao što su zatvaranje (kaptaža), bankine, nasipi; faktoru dodeliti srednju vrednost ako je prisutno delimično zadržavanje kao što su prirodne barijere, drveće, jarci, taložna jezerca; ako ne postoje nikakve interventne barijere između lokacije i blizu površinske vode, onda faktoru pripisati visoku vrednost. Pregledati raspoložive mape i podatke na osnovu snimanja terena u cilju utvrđivanja rastojanja do najbližih površinskih voda. |
Izveštaji o ispitivanju lokacije, fotografije iz vazduha, itd.
Hidrološki atlas |
a) Površinsko zadržavanje na lokaciji (zemljištu) |
|
||||
- Nema zadržavanja |
5 |
||||
- Delimično zadržavanje |
3 |
||||
- Potpuno zadržavanje |
0.5 |
Rastojanje do površinske vode uticaće na mogućnost da zagađivači dospeju u vodotokove. |
|||
b) Rastojanje do stalnih resursa površinske vode |
|
||||
- 0 do < 100 m |
3 |
||||
- 100 do 300 m |
2 |
||||
- > 300 m |
0.5 |
||||
v) Topografija |
|
Voda može velikom lakoćom oticati (i prema tome može potencijalno zagaditi površinske vode) sa uzvišenih terena preko nagiba (strmina). |
|||
- Zagađivači iznad nivoa tla i veliki nagib (strmo tlo) |
1.5 |
||||
- Zagađivači na ili ispod nivoa tla i veliki nagib (strmo tlo) |
1.2 |
||||
- Zagađivači iznad nivoa tla i ravno tlo (mali nagib) |
0.8 |
||||
- Zagađivači na ili ispod nivoa tla i ravno tlo (mali nagib) |
0 |
||||
g) Potencijal oticanja |
|
Prenošenje zagađivača oticanjem u površinske vode. Oticanje vode je u zavisnosti od stvaranja vodenih taloga i infiltracije/poniranja (manje propustljiva tla usloviće veći stepen oticanja) |
Pregledati tehničke dokumente o topografiji lokacije (područja) i nagib okolnog terena. Pozvati se na izveštaje hidrometeoroloških zavoda o padavinama i stvaranju vodenih naslaga na relevantnim područjima. Koristiti prosečne 30-to godišnje podatke o padavinama u svrhe procene. Proučiti objavljene podatke, kao što su mape plavljenja ravničarskih oblasti ili potencijal plavljenja (npr., prolećno ili brdsko oticanje), kao i izveštaje službi za očuvanje okoline u cilju procene potencijala plavljenja u neposrednoj blizini vodenih tokova (i to oba gradijenta: gornji i donji). Faktoru procene dodeliti vrednost 0 ako lokacija nije u plavnom području. |
Ustanovljene smernice/mape plavnih područja; (mape snimanja terena) |
|
- Padavine > 1000 mm i površinski materijal male propustljivosti |
1 |
||||
- Padavine između 500 i 1000 mm i površinski materijal umerene propustljivosti |
0,6 |
||||
|
0,2 |
||||
- Padavine < 500 mm i površinski materijal veoma propustljiv |
0,5 |
Potencijal ispuštanja velikih količina i Koncentracija zagađivača u površinske vodene tokove u kratkom vremenskom periodu biće uslovljen potencijalom plavljenja vodenog toka u blizini lokacije od interesa. |
|||
d) Potencijal plavljenja |
0,3 |
||||
- 1 u 2 godine |
0,1 |
||||
- 1 u 10 godina |
|
||||
- 1 u 50 godina |
|
||||
|
3. Posebna razmatranja |
-6 do +6 |
(videti odeljak 1.7.3 u tekstu) |
Stručno prosuđivanje |
Posebna razmatranja |
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
II PUTEVI IZLAGANJA (NASTAVAK)
REZULTAT
B. Površinske vode
1. |
Uočeno ili izmereno zagađenje |
||
|
|
||
|
|
||
2. |
Mogućnost zagađenja površinskih voda |
||
|
a) Površinsko zadržavanje |
||
|
|
||
|
|
||
|
b) Rastojanje do stalnih resursa površinske vode |
||
|
|
||
|
|
||
|
v) Topografija |
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
g) Potencijal oticanja |
||
|
|
||
|
|
||
|
d) Potencijal plavljenja |
||
|
|
||
|
|
||
3. |
Posebna razmatranja |
||
|
|
||
|
|
II PUTEVI IZLAGANJA (NASTAVAK)
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
II Putevi izlaganja (nastavak) |
C. Direktan kontakt |
|
Poznato ili izmereno zagađenje blizu lokacije je jedno važno razmatranje pri određivanju uticaja zagađivača. |
Registrovati poznato ili izmereno zagađenje zemljišta (tla), sedimenata ili vazduha na ili blizu lokacije. Notirati bilo kakvo prisustvo prirodnih gasova, kao što je metan, vezano za lokaciju. |
|
1. Poznato zagađenje medija blizu lokacije |
|||||
- Poznato zagađenje zemljišta, sedimenata ili vazduha u blizini lokacije od interesa usled kontakta sa zagađenim zemljištem, prašinom, vazduhom, itd. (vektore prenosa takođe treba uzeti u obzir) |
11 |
||||
- Postoji jaka sumnja da su mediji blizu lokacije zagađeni |
6 |
|
|
|
|
- Nema zagađenja medija blizu lokacije |
0 |
|
|
|
|
2. Potencijal za direktan kontakt sa ljudima i/ili životinjama |
|
Ako su emisije u vazduhu očevidne blizu lokacije, postoji velika opasnost od direktnog zagađenja susednog živog sveta i prirodnih resursa. Što je bolja pristupačnost kontaminiranoj lokaciji i zagađivačima, to je veći rizik za kontaminaciju ljudi i životinja direktnim kontaktom. Poznato je da migracija gasovitog metana prouzrokuje eksplozije u blizini napuštenih deponija (zemljišta za nasipanje). |
Preispitati postojeće informacije o lokaciji da bi se utvrdilo da li su u blizini lokacije registrovana oboljenja i oštećenja (usled isparenja, gasova, prašine, itd.). Izveštaji o ovim problemima nisu raspoloživi za većinu napuštenih lokacija. Pregledati izveštaje kontrolnog ispitivanja lokacije. Ako je poznato da emisije para, gasova i prašine utiču na susednu okolinu i verovatno ugrožavaju stanovništvo, trebalo bi odmah otpočeti neke akcije (uključujući indentifikaciju i karakterizaciju emisije) da bi se smanjile štetne emisije ili na neki drugi način redukovalo ili eliminisalo izlaganje štetnim emisijama. Preispitati položaj i tehničku opremljenost lokacije i odrediti da li postoje interventne barijere između lokacije i ljudi ili životinja. Nizak rezultat treba dodeliti (zaštićenoj, zaklonjenoj) lokaciji okruženoj sa zatvorenom preprekom (ogradom) ili udaljenoj lokaciji, dok visok rezultat treba dodeliti lokaciji bez zaštite, prirodnih prepreka ili branika. |
Izveštaji ispitivanja (inspekcije) lokacije, itd. |
|
a) Emisije nastale u atmosferi (gasovi, pare, prašina, itd.) |
|
||||
- Poznate ili predpostavljene atmosferske emisije utiču na susednu/okolinu |
5 |
||||
- Atmosferske emisije su generalno ograničene na lokaciju |
3 |
||||
- Nema emisija u vazduhu |
0 |
||||
b) Pristupačnost lokaciji (mogućnost kontakta sa materijalima) |
|
||||
- Ne postoje ili su ograničene barijere koje sprečavaju pristup lokaciji; nije sprečen kontakt sa zagađivačima |
4 |
||||
- Ograničena pristupačnost ili postoje interventne barijere; kontakt sa zagađivačima je sprečen |
3 |
||||
- Kontrolisan pristup ili udaljena lokacija; kontakt sa zagađivačima je sprečen |
0 |
||||
c) Opasne migracije zemnih gasova |
|
||||
- Zagađivači su razgradljivi i propustljivost tla je velika |
2 |
||||
- Zagađivači u zemljištu su razgradljivi ali je propustljivost tla niska i/ili je podzemna voda na < 2 m ispod površine |
1 |
||||
- Nema razgradljivih zagađivača na lokaciji |
0 |
||||
3. Posebna razmatranja |
-4 do +4 |
(videti odeljak 1.7.3 u tekstu) |
Stručno prosuđivanje |
Posebna razmatranja |
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
II PUTEVI IZLAGANJA (NASTAVAK)
REZULTAT
C. Direktan kontakt
1. |
Poznato zagađenje blizu lokacije |
||||
|
|
||||
|
|
||||
2. |
Potencijal za direktan kontakt sa ljudima i/ili životinjama |
||||
|
a) Atmosferske emisije |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
b) Pristupačnost lokaciji |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
v) Opasne migracije zemnih gasova |
||||
|
|
||||
|
|
||||
3. |
Posebna razmatranja |
||||
|
|
||||
|
|
||||
III RECEPTORI
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
III |
A. Ljudske i životinjske upotrebe |
|
Zagađenje sa lokacije koje izaziva merljiv uticaj na ljude je od velikog značaja. |
Preispitati i proceniti izveštaje o uticajima usled zagađenja lokacije (npr., povećan sadržaj teških metala izmeren u krvi okolnog stanovništva kao posledica zagađenja lokacije). Svaku lokaciju kojoj se dodeljuje 15 ili više bodova za ovaj faktor procene treba automatski identifikovati kao Klasu 1. Smatra se da štetni efekat može biti bilo koji od nabrojanih: (i) smanjenje kvaliteta okoline za njeno korišćenje, (ii) povreda ili oštećenje prirodnih dobara ili biljnog ili životinjskog sveta, (iii) šteta ili telesna povreda prema nekoj osobi, (iv) smanjenje bezbednosti neke osobe, (v) umanjenje podobnosti okoline ili bilja ili životinja za ljudsku upotrebu, (vi) gubitak zadovoljstva u normalnoj upotrebi okoline i prirodnih dobara, i (vii) remećenje uobičajenog vođenja poslova. |
|
1. Poznat štetni uticaj na ljude ili domaće životinje kao posledica zagađene lokacije |
|
||||
- Poznato štetno dejstvo na ljude i domaće životinje |
18 |
||||
- Sigurno predpostavljeno štetno dejstvo na ljude i domaće životinje |
15 |
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
III RECEPTORI
REZULTAT
A. Ljudske i životinjske upotrebe
1. |
Poznato štetno dejstvo na ljude i domaće životinje |
||
|
|
||
|
|
||
III RECEPTORI (NASTAVAK)
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
|
III |
A. Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak) |
|
Voda koja se koristi za piće treba da bude zaštićena od zagađenja sa bilo koje lokacije. |
Razmotriti raspoložive podatke o lokaciji (kontrolni izveštaji, dokumentacija o proceni) da bi se utvrdilo da li je poznato ili predpostavljeno zagađenje pijaće vode (podzemne vode, privatno, komercijalno ili komunalno snabdevanje) iznad državnih propisa za kvalitet pijaće vode ili primenljivih smernica i odredbi. |
Propisi za kvalitet vode; ostali propisi za pijaću vodu dati od strane priznatih organizacija |
|
2. Potencijal dejstva na ljude i životinje |
|
|||||
a) Snabdevanje vodom za piće |
|
|||||
(i) Poznato je nepovoljno dejstvo na izvore napajanja pijaćom vodom kao posledica zagađenja neke lokacije |
|
|||||
- Poznato je da je zagađenje resursa pijaće vode iznad propisanih nivoa |
9 |
|||||
- Sigurno predpostavljeno zagađenje resursa pijaće vode |
7 |
|||||
- Poznato je da resurs pijaće vode nije zagađen |
0 |
|||||
(ii) Potencijal uticaja na resurse pijaće vode |
|
Što su resursi pijaće vode bliži izvoru zagađenja, to je veća mogućnost zagađenja vode. Resursi vode za navodnjavanje /poljoprivredne svrhe takođe treba uključiti u razmatranje ako se oni mogu upotrebiti za ljudsku potrošnju. Ovaj faktor uzima u obzir mogućnost zamene izvora napajanja vodom, i on se koristi tehničkom smislu kao faktor koji će ukazati na stepen nužnosti, a ne u smislu sociopolitičkih razmatranja. |
Ako se zna da je pijaća voda zagađena iznad propisanih nivoa, treba preduzeti odmah izvesne akcije (napr., nabavka alternativnih izvora snabdevanja pijaćom vodom) u cilju redukcije ili eliminacije izlaganja zagađenju. Razmotriti mape izvora napajanja pijaćom vodom ili fotografije iz vazduha i utvrditi rastojanje od zagađene lokacije do najbližeg naseljenog mesta ili izvora pijaće vode. Prosuditi da li se neki vodeni resurs koristi za piće. Obično seoska područja upotrebljavaju podzemne vode za piće. Za gradska područja treba kontaktirati lokalne javne službe da bi se utvrdio izvor vode i položaj. Utvrditi da li postoji alternativni izvor napajanja pijaćom vodom ili rastojanje do postojećeg alternativnog izvora. |
|||
o Pristupačnost resursu pijaće vode |
|
|||||
- 0 do < 100 m |
6 |
|||||
- 100 do < 300 m |
5 4 |
|||||
- 300 m do < 1 km |
3 |
|||||
- 1 do 5 km |
|
|||||
oo "Raspoloživost" alternativnih izvora snabdevanja pijaćom vodom |
|
|||||
- Alternativni izvori snabdevanja pijaćom vodom nisu dostupni |
3 |
|||||
- Alternativni izvori snabdevanja pijaćom vodom bi se teško nabavili |
2 |
|||||
- Alternativni izvori snabdevanja pijaćom vodom su dostupni |
0.5 |
|||||
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
III RECEPTORI (NASTAVAK)
REZULTAT
A. Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak)
2. |
Potencijal dejstva na ljude i životinje |
||
|
a) Snabdevanje vodom za piće |
||
|
(i) Poznato zagađenje izvora pijaće vode |
||
|
|
||
|
|
||
|
(ii)o Udaljenost do najbližih izvora pijaće vode |
||
|
|
||
|
|
||
|
(ii)oo Raspoloživost alternativnih izvora |
||
|
|
||
|
|
III RECEPTORI (NASTAVAK)
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
|||||||||||||||||||||||
III |
A. Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak) |
|
Voda koja se koristi za ove svrhe (podzemne ili površinske vode) treba da bude zaštićena od zagađenja sa bilo koje lokacije. |
Razmotriti dokumentaciju o prijavljenom ili predpostavljenom zagađenju vode korišćene za rekreaciju ili u lancu ishrane, i pozvati se na državne propise o kvalitetu vode ili druge relevantne propise (izabrati odgovarajuće vodeće smernice na osnovu lokalne upotrebe vode) da bi se utvrdilo da li je razmatrani resurs vode zagađen. |
Propisi za kvalitet vode |
|||||||||||||||||||||||
2. Potencijal dejstva na ljude i životinje |
||||||||||||||||||||||||||||
(i) Poznat uticaj na korišćene resurse vode. |
||||||||||||||||||||||||||||
Poznato je nepovoljno dejstvo na resurse vode (upotrebljavanih za rekreacione svrhe, pojenje stoke, navodnjavanje ili druge potrebe u lancu ishrane) kao posledica zagađenja neke lokacije |
||||||||||||||||||||||||||||
- Poznato je da je zagađenje resursa vode iznad propisanih |
4 |
|||||||||||||||||||||||||||
- Sigurno se predpostavlja da je zagađenje resursa vode iznad propisanih nivoa |
3 |
|||||||||||||||||||||||||||
- Poznato je da resurs vode nije zagađen |
0 |
|||||||||||||||||||||||||||
(ii) Potencijal uticaja na resurse vode |
|
Što su resursi vode bliži izvoru zagađenja, to je veća mogućnost zagađenja |
Odrediti udaljenost od kontaminirane lokacije do najbližeg resursa vode korišćenog za rekreaciju ili potrebe u lancu ishrane. |
|||||||||||||||||||||||||
o Udaljenosti od resursa vode, koji se koriste u razne svrhe nabrojane u prethodnoj tački |
|
|||||||||||||||||||||||||||
- 0 do < 100 m |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||
- 100 do < 300 m |
1,5 |
|||||||||||||||||||||||||||
- 300 m do < 1 km |
1 |
|||||||||||||||||||||||||||
- 1 do 5 km |
0,5 |
|||||||||||||||||||||||||||
oo Upotreba resursa vode - ako je upotreba resursa učestalija, dodeliti veću vrednost (prema narednoj tabeli): |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
Potencijal za štetno dejstvo usled korišćenja resursa vode povezan je sa vrstom i učestalošću upotrebe. Ljudske upotrebe su od najvećeg značaja. |
Proceniti obližnje korisnike vode, u odnosu na lokaciju koja se razmatra, na osnovu mapa i popisa stanovništva. |
|||||||||||||||||||||||||
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
III RECEPTORI (NASTAVAK)
REZULTAT
A. Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak)
2. |
Potencijal dejstva na ljude i životinje |
||||
|
b) Ostali resursi vode |
||||
|
(i) Poznat uticaj na korišćene resurse vode |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
(ii)o Udaljenost resursa vode do lokacije |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
(ii)oo Upotreba vode |
||||
|
|
||||
|
|
||||
III RECEPTORI (NASTAVAK)
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
||||||||||||||||||
III |
A. Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak) |
|
Štetna dejstva u vezi sa zagađenjem tla su direktno povezana sa upotrebom zemljišta. |
Razmotriti mape područja i mape upotrebe zemljišta za zemljišne posede u blizini zagađene lokacije. Proceniti nivoe zagađenosti tla prema postojećim kriterijumima kvaliteta životne. Ako se zna da je zemljište zagađeno iznad ovih nivoa i da verovatno ugrožava zdravlje stanovništva, treba odmah otpočeti neke aktivnosti (npr., ograđivanje/izolovanje područja, ograničavanje pristupa stanovništvu, itd.) u smislu redukovanja ili eliminacije izlaganja zagađenju. |
Kriterijumi zaštite životne sredine za zagađene lokacije. (postojeći propisi i pravilnici) |
||||||||||||||||||
2. Potencijal dejstva na ljude i životinje |
|
||||||||||||||||||||||
v) Korišćenje zemljišta |
|
||||||||||||||||||||||
(i) Poznato zagađenje zemljišta korišćenog za ljudske potrebe |
|
||||||||||||||||||||||
- Poznato zagađenje zemljišta, korišćenog u poljoprivredi ili za stambeno zemljište/zelene površine (parkove)/ školske potrebe, iznad graničnih vrednosti |
5 |
||||||||||||||||||||||
- Poznato zagađenje zemljišta, korišćenog za komercijalne ili industrijske svrhe, iznad graničnih vrednosti |
3,5 |
||||||||||||||||||||||
- Zemljište nije zagađeno |
0 |
||||||||||||||||||||||
(ii) Potencijalno izlaganje ljudi putem korišćenja zemljišta Udaljenost od lokacije
|
0.5 - 5 |
Štetna dejstva u vezi sa zagađenjem tla su direktno povezana sa upotrebom zemljišta i udaljenošću korišćenog zemljišta od zagađene lokacije. Upotreba stambenog i poljoprivrednog zemljišta je od najvećeg značaja, pošto ljudi na ovim površinama borave duže vreme. |
Razmotriti mape područja i mape upotrebe zemljišta u prečniku naznačenih rastojanja. U slučaju da je buduća primena zemljišta "senzitivnija" od trenutne primene, izvršiti procenu ovog faktora usvajajući da je predložena buduća primena već u funkciji (u radnom listu naznačiti da je buduća primena zemljišta predmet razmatranja). Upotreba zemljišta u agrarne svrhe podrazumeva aktivnosti u vezi sa produktivnim mogućnostima zemljišta ili aktivnosti koje se odnose na gajenje stoke. Upotreba zemljišta za stambene površine i zelene površine (parkove) podrazumeva sledeće aktivnosti: stanovanje na stalnoj, privremenoj ili sezonskoj osnovi (stambene površine), isto kao i rekreacione aktivnosti, za čije održavanje su potrebne prirodne ili projektovane pogodnosti zemljišta (zelene površine). Upotreba zemljišta u komercijalne/industrijske svrhe podrazumeva aktivnosti koje se |
||||||||||||||||||||
3. Posebna razmatranja |
-5 do +5 |
(videti odeljak 1.7.3 u tekstu) |
Stručno prosuđivanje |
Posebna razmatranja |
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
III RECEPTORI (NASTAVAK)
REZULTAT
A. Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak)
2. |
Potencijal dejstva na ljude i životinje |
||||
|
v) Korišćenje zemljišta |
||||
|
(i) Poznato zagađenje zemljišta korišćenog za ljudske potrebe |
||||
|
|
||||
|
|
||||
|
(ii) Potencijalno izlaganje ljudi putem korišćenja zemljišta |
||||
|
Dokumentovati primene zemljišta (aktuelne i predložene) na rastojanju do 5 km od lokacije: |
|||
|
sever |
istok |
jug |
zapad |
0 - 300 m |
300 m - 1 km |
1 km - 5 km |
|
|
||||
3. |
Posebna razmatranja |
||||
|
|
||||
|
|
||||
III RECEPTORI (NASTAVAK)
KORISNIČKO UPUTSTVO
KATEGORIJA |
FAKTOR PROCENE |
BODOVANJE |
OBRAZLOŽENJE |
METODE PROCENE |
IZVORI INFORMACIJA |
III |
B. Okolina |
|
Okolinu treba zaštititi od zagađenja sa lokacije. Evidencija štetnih uticaja ukazuje na nedostatak zaštite. |
Pregledati izveštaje o evidenciji ugrožavanja vegetacije ili narušavanja susednih osetljivih okruženja. Pod osetljivim okruženjem se podrazumeva osetljiv vodeni svet, prirodni rezervati, staništa ugroženih vrsta, osetljivi šumski zabrani, nacionalni parkovi ili šume, itd. Štetnim efektom se smatra bilo koji ili više njih od nabrojanih: i) smanjenje kvaliteta prirodnog okruženja u smislu njegovog korišćenja, ii) povreda ili oštećenje prirodnih dobara ili biljnog ili životinjskog sveta, iii) šteta ili telesna povreda prema nekoj osobi, iv) smanjenje bezbednosti neke osobe, v) umanjenje podobnosti okoline ili bilja ili životinja za ljudsku upotrebu, vi) gubitak zadovoljstva u normalnoj upotrebi okoline i prirodnih dobara, i vii) remećenje uobičajenog vođenja poslova. |
|
1. Poznat štetni uticaj na osetljivo okruženje kao posledica zagađene lokacije |
|
||||
- Poznat štetni uticaj na osetljivo okruženje |
16 |
||||
- Evidentirano štetno dejstvo na vodeni živi svet, ili na vegetaciju: drveće, useve, ili na biljni svet smeštenih na posedima oko zagađene lokacije |
14 |
||||
- Predpostavljen štetan uticaj na osetljivo okruženje |
12 |
||||
2. Potencijal za štetni uticaj na osetljivo okruženje a) Udaljenost zagađene lokacije od najbližeg osetljivog okruženja (npr., osetljivi vodeni živi svet, prirodni rezervati, staništa ugroženih vrsta, osetljivi šumski zabrani, nacionalni parkovi ili šume, itd.) |
|
Smatra se da je prostor od približno 1 km u prečniku oko lokacije podložan neposrednom uticaju zagađenja sa lokacije. Stoga će konkretna ekološki osetljiva sredina, smeštena unutar prostora zagađene lokacije, biti predmet interesovanja. Takođe, uopšteno se smatra da svaka osetljiva oblast, smeštena na rastojanju preko 10 km od zagađene lokacije, neće biti ugrožena. |
Pregledati mape službi za očuvanje životne sredine i odgovarajuću literaturu. Takođe razmotriti izveštaje Ministarstva za prirodne resurse. Identifikovati lokalne i državne ekološki osetljive oblasti. |
||
Što je manje rastojanje od oblasti gde je došlo do ispuštanja zagađenja, to je veća mogućnost da se zagade resursi podzemne ili površinske vode. |
Pregledati konturne mape podzemnih voda, ako su dostupne, i druge raspoložive izveštaje. Inače, koristiti ustanovljene hidrogeološke principe. |
Lokalne mape podzemnih voda, itd |
|||
3. Posebna razmatranja |
-5 do +5 |
(videti odeljak 1.7.3 u tekstu) |
Stručno prosuđivanje |
Posebna razmatranja |
RADNA LISTA ZA KLASIFIKACIJU LOKACIJE
III RECEPTORI (NASTAVAK)
REZULTAT
B. Okolina
1. |
Poznato štetno dejstvo(a) na osetljivo okruženje |
||
|
Registrovati poznato štetno dejstvo(a) na svako osetljivo biološko okruženje i/ili oko zagađene lokacije: |
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|
||
2. |
Potencijal za štetni uticaj na osetljivo okruženje |
||
|
a) Udaljenost lokacije od najbližeg osetljivog okruženja |
||
|
Dokumentovati položaj, udaljenost, tip i pojedinosti o svim obližnjim osetljivim okruženjima ili staništima: |
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|
||
|
b) Udaljenost od važnih ili osetljivih resursa podzemnih voda |
||
|
Proceniti udaljenost oblasti sa resursima podzemnih voda od zagađene lokacije |
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|
||
3. |
Posebna razmatranja |
||
|
Dokumentovati sve druge važne uticaje na okruženje koja nisu prethodno navedena: |
||
|
|||
|
|||
|
|||
|
|
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU
I KARAKTERISTIKE ZAGAĐIVAČA (Maksimalni ukupan rezultat je 33)
Kompletirati Sekcije A, B, C i Posebna razmatranja
Ako je rešenje aproksimativna procena, pored rezultata zaokružiti znak pitanja (?), a ako nije aproksimativna procena onda zaokružiti štriklu (ü); (videti podpoglavlje 3.7.1 u tekstu).
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
|||||||
A |
Stepen zagađenja (štetnosti) (max 14) |
|
________ ? ü |
______ |
|||||||
• Zagađivači velikog značaja: visoka koncentracija |
14 |
||||||||||
• Zagađivači velikog značaja: niska koncentracija |
11 |
||||||||||
• Zagađivači srednjeg značaja: visoka koncentracija |
8 |
||||||||||
• Zagađivači srednjeg značaja: niska koncentracija |
5 |
||||||||||
• Zagađivači malog značaja |
3 |
||||||||||
B |
Količina zagađenja (površina / zapremina zagađene lokacije) (max 10) |
|
________ ? ü |
______ |
|||||||
• > 10 ha, ili > 1000 m3, ili rezervoari tečnosti |
10 |
||||||||||
• 2 do 10 ha, ili 100 do 1000 m3 |
6 |
||||||||||
• < 2 ha, ili 100 m3 |
2 |
||||||||||
V |
Fizičko stanje zagađivača (max 9) |
|
________ ? ü |
______ |
|||||||
• Tečno/gasovito |
9 |
||||||||||
• Mulj |
7 |
||||||||||
• Čvrsto |
3 |
||||||||||
|
Posebna razmatranja
DETALJNO OBRAZLOŽENJE MORA BITI DOKUMENTOVANO |
-6 do +6 |
________ ? ü |
______ |
|||||||
I |
|
Ukupno"ü" |
Ukupno"?" |
Ukupno"ü"+"?" |
|||||||
________ |
________ |
________ |
|||||||||
________ |
________ |
________ |
|||||||||
________ |
________ |
________ |
|||||||||
________ |
________ |
________ |
|||||||||
________ |
________ |
________ |
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU (nastavak)
II PUTEVI IZLAGANJA (Maksimalni ukupan rezultat je 33)
Kompletirati Sekcije A, B, C.
A Podzemne vode (Maksimalni rezultat je 11)
Oceniti (bodovati) Sekciju 1 (Poznato) ILI 2 (Potencijalno), i Sekciju 3.
Ako je rešenje aproksimativna procena, pored rezultata zaokružiti znak pitanja (?), a ako nije aproksimativna procena onda zaokružiti štriklu (ü).
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
||||||
1 |
Poznati nivo zagađenja na granicama određene lokacije |
|
|
|
||||||
|
• Podzemne vode koje značajno prekoračuju propise za kvalitet vode (više od 2 x) ili je poznata količina zagađivača u kontaktu sa podzemnom vodom |
11 |
|
|
||||||
|
• Podzemne vode sa prekoračenjem između 1 i 2 x na osnovu propisa za kvalitet vode ili je moguć kontakt zagađivača sa podzemnom vodom |
6 |
|
|
||||||
|
• Podzemne vode koje zadovoljavaju propise o kvalitetu vode |
0 |
________ ü |
_______________ |
||||||
|
Ako uticaji na podzemnu vodu nisu poznati, kompletirati (popuniti) 2 |
|
|
|
||||||
ILI
|
Mogućnost zagađenja podzemnih voda (max 11) |
|
|
|
||||||
a) Izdejstvovano podpovršinsko zadržavanje u čvrstom sloju vodozahvata (max 4) |
|
|
|
|||||||
• Bez zadržavanja |
4 |
|
|
|||||||
• Delimično zadržavanje |
2 |
|
|
|||||||
• Potpuno zadržavanje |
0 |
________ ? ü |
|
|||||||
b) Debljina graničnog sloja vodozahvata od interesa (max 1.5) |
|
|
|
|||||||
• 3 m ili manje |
1.5 |
|
|
|||||||
• 3 do 10 m |
1 |
|
|
|||||||
• > 10 m |
0 |
________ ? ü |
|
|||||||
v) Hidraulična propustljivost graničnog sloja vodozahvata (max 1.5) |
|
|
|
|||||||
• > 10-4 cm/sec |
1.5 |
|
|
|||||||
• 10-4 do 10-6 cm/sec |
1 |
|
|
|||||||
• < 10-6 cm/sec |
0.5 |
________ ? ü |
|
|||||||
g) Godišnje padavine (max 1) |
|
|
|
|||||||
• > 1000 mm |
1 |
|
|
|||||||
• 600 mm |
0.6 |
|
|
|||||||
• 400 mm |
0.4 |
|
|
|||||||
• 200 mm |
0.2 |
________ ? ü |
|
|||||||
d) Hidraulička propustljivost vodozahvata od interesa (max 3) |
|
|
|
|||||||
• > 10-2 cm/sec |
3 |
|
|
|||||||
• 10-2 - 10 -4 cm/sec |
1.5 |
|
|
|||||||
• > 10-4 cm/sec |
0,5 |
________ ? ü |
______ |
|||||||
3. |
Posebna razmatranja |
-4 do +4 |
________ ? ü |
______ |
||||||
A |
|
Ukupno"ü" |
Ukupno"?" |
Ukupno"ü"+"?" |
||||||
________ |
________ |
________ |
||||||||
________ |
________ |
________ |
||||||||
________ |
________ |
________ |
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU (nastavak)
II PUTEVI IZLAGANJA (nastavak)
B Površinske vode (Maksimalni rezultat je 11)
Oceniti (bodovati) Sekciju 1 (Poznato) ILI 2 (Potencijalno), i Sekciju 3.
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
||||||||||||||
1 |
Uočeno ili izmereno zagađenje vode/efluenti oslobođeni iz lokacije (zemljišta) (max 11) |
|
|
|
||||||||||||||
• Poznato ili veoma sumnjivo da prekoračuje propise o kvalitetu vode za više od 2 puta |
11 |
|
______ |
|||||||||||||||
• Poznato ili veoma sumnjivo da će biti između 1 i 2 granične vrednosti |
6 |
|
||||||||||||||||
• Zadovoljeni su propisi o kvalitetu vode (granične vrednosti) |
0 |
________ ü |
||||||||||||||||
Ako uticaji na površinsku vodu nisu poznati, kompletirati (popuniti) 2 |
|
|
|
|||||||||||||||
ILI |
Mogućnost zagađenja površinskih voda (max 11) |
|
|
|
||||||||||||||
a) Površinsko zadržavanje na lokaciji (zemljištu) (max 5) |
|
|
|
|||||||||||||||
• Bez zadržavanja |
5 |
|
|
|||||||||||||||
• Delimično zadržavanje |
3 |
|
|
|||||||||||||||
• Potpuno zadržavanje |
0.5 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||
b) Rastojanje do stalnih resursa površinske vode (max 3) |
|
|
|
|||||||||||||||
• 0 do < 100 m |
3 |
|
|
|||||||||||||||
• 100 do 300 m |
2 |
|
|
|||||||||||||||
• > 300 m |
0.5 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||
v) Topografija (max 1.5) |
|
|
|
|||||||||||||||
• Zagađivači iznad nivoa tla i veliki nagib (strmo tlo) |
1.5 |
|
|
|||||||||||||||
• Zagađivači na ili ispod nivoa tla i veliki nagib (strmo tlo) |
1.2 |
|
|
|||||||||||||||
• Zagađivači iznad nivoa tla i ravno tlo (mali nagib) |
0.8 |
|
|
|||||||||||||||
• Zagađivači na ili ispod nivoa tla i ravno tlo (mali nagib) |
0 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||
g) Potencijal oticanja (pogledati nomogram na kraju Priloga D) (max 1) |
|
|
|
|||||||||||||||
• Padavine > 1000 mm i površinski materijal male propustljivosti |
1 |
|
|
|||||||||||||||
• Padavine između 500 i 1000 mm i površinski materijal umerene propustljivosti |
0.6 |
|
|
|||||||||||||||
• Padavine < 500 mm i površinski materijal veoma propustljiv |
0.2 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||
d) Potencijal plavljenja (max 0.5) |
|
|
|
|||||||||||||||
|
• 1 u 2 godine |
0.5 |
|
______ |
||||||||||||||
• 1 u 10 godina |
0.3 |
|
||||||||||||||||
• 1 u 50 godina |
0.1 |
________ ? ü |
||||||||||||||||
3. |
Posebna razmatranja DETALJNO OBRAZLOŽENJE MORA BITI DOKUMENTOVANO |
-4 do +4 |
________ ? ü |
|||||||||||||||
Ukupno: Površinske vode |
Sabrati: |
Sekcija 1 ili 2 Sekcija 3 UKUPNO |
|
|
| |||||||||||||
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU (nastavak)
II PUTEVI IZLAGANJA (nastavak)
C Direktan kontakt (Maksimalni rezultat je 11)
Oceniti (bodovati) Sekciju 1 (Poznato) ILI 2 (Potencijalno), i Sekciju 3.
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
||||||||||||||||
1 |
Poznato zagađenje medija blizu lokacije (max 11) |
|
|
|
||||||||||||||||
• Poznato zagađenje medija (zemljišta, sedimenata ili vazduha) u blizini lokacije od interesa usled kontakta sa zagađenim zemljištem, prašinom, vazduhom, itd. (vektore prenosa takođe treba uzeti u obzir) |
11 |
|
|
|||||||||||||||||
• Postoji jaka sumnja da su mediji blizu lokacije zagađeni |
6 |
|
|
|||||||||||||||||
• Nema zagađenja medija blizu lokacije |
0 |
________ ü |
______ | |||||||||||||||||
Ako uticaji na direktan kontakt nisu poznati, kompletirati (popuniti) 2 |
|
|||||||||||||||||||
ILI 2 |
Potencijal za direktan kontakt sa ljudima i/ili životinjama (max 11) |
|
||||||||||||||||||
a) Emisije nastale u atmosferi (gasovi, pare, prašina, itd.) (max 5) |
|
|
|
|||||||||||||||||
• Poznate ili predpostavljene atmosferske emisije utiču na susednu okolinu |
5 |
|
|
|||||||||||||||||
• Atmosferske emisije su generalno ograničene na lokaciju |
3 |
|
|
|||||||||||||||||
• Nema emisija u vazduhu |
0 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||||
b) Pristupačnost lokaciji (mogućnost kontakta sa materijalima) (max 4) |
|
|
|
|||||||||||||||||
• Ne postoje ili su ograničene barijere koje sprečavaju pristup lokaciji; nije sprečen kontakt sa zagađivačima |
4 |
|
|
|||||||||||||||||
• Ograničena pristupačnost ili postoje interventne barijere; kontakt sa zagađivačima je sprečen |
3 |
|
|
|||||||||||||||||
• Kontrolisan pristup ili udaljena lokacija; kontakt sa zagađivačima je sprečen |
0 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||||
v) Opasne migracije zemnih gasova sa lokacije (max 2) |
|
|
|
|||||||||||||||||
• Zagađivači su razgradljivi i propustljivost tla je velika |
2 |
________ ? ü |
______ |
|||||||||||||||||
• Zagađivači u zemljištu su razgradljivi ali je propustljivost tla niska i/ili je podzemna voda na < 2 m ispod površine |
1 |
|||||||||||||||||||
• Nema razgradljivih zagađivača na lokaciji |
0 |
|||||||||||||||||||
3. |
Posebna razmatranja DETALJNO OBRAZLOŽENJE MORA BITI DOKUMENTOVANO |
-4 do +4 |
________ ? ü |
______ |
||||||||||||||||
V |
Ukupno: Direktan kontakt |
Sabrati: Sekcija 1 ili 2 |
|
|
|
|||||||||||||||
|
Ukupni rezultat lokacije za |
Sabrati: A Podzemne vode |
|
|
|
|||||||||||||||
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU (nastavak)
III RECEPTORI (Maksimalni ukupan rezultat je 34)
Kompletirati Sekcije A i B.
A Ljudske i životinjske upotrebe (Maksimalni rezultat je 18)
Oceniti (bodovati) Sekciju 1 (Poznato) ILI 2 (Potencijalno), i Sekciju 3.
Ako je rešenje aproksimativna procena, pored rezultata zaokružiti znak pitanja (?), a ako nije aproksimativna procena onda zaokružiti štriklu (ü).
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
1 |
Poznat štetni uticaj na ljude ili životinje (max 18) |
|
|
|
Poznat štetni uticaj na ljude ili domaće životinje kao posledica zagađene lokacije (pogledati Korisničko uputstvo) |
|
|
|
|
• Poznato štetno dejstvo na ljude ili domaće životinje |
18 |
|
______ |
|
• Sigurno predpostavljeno štetno dejstvo na ljude ili domaće životinje |
15 |
________ ü |
||
Ako uticaji na ljude nisu poznati, kompletirati (popuniti) 2 |
|
|
||
ILI 2 |
Potencijal dejstva na ljude ili životinje (max 18) |
|
|
|
(i) Poznat uticaj na resurse pijaće vode (max 9) (pogledati Korisničko uputstvo) |
||||
Poznato je nepovoljno dejstvo na izvore napajanja pijaćom vodom kao posledica zagađenja neke lokacije |
|
|
|
|
• Poznato je da je zagađenje resursa pijaće vode iznad propisanih nivoa (Pravilnika o pijaćim vodama) |
9 |
|
|
|
• Sigurno predpostavljeno zagađenje resursa pijaće vode |
7 |
|
|
|
• Poznato je da resurs pijaće vode nije zagađen |
0 |
________ ü |
|
|
Ako uticaji na pijaću vodu nisu poznati, kompletirati (popuniti) ii) |
|
|
|
|
|
(ii) Potencijal uticaja na resurse pijaće vode (max 9) |
|
|
|
+ Pristupačnost resursu pijaće vode (max 6) |
|
|
||
• 0 do < 100 m |
6 |
|
||
• 100 do < 300 m |
5 |
|
||
• 300 m do < 1 km |
4 |
|
||
• 1 do 5 km |
3 |
________ ? ü |
||
+ "Raspoloživost" alternativnih izvora snabdevanja pijaćom vodom (max 3) |
|
|
||
• Alternativni izvori snabdevanja pijaćom vodom nisu dostupni |
3 |
|
|
|
• Alternativni izvori snabdevanja pijaćom vodom bi se teško nabavili |
2 |
|
|
|
• Alternativni izvori snabdevanja pijaćom vodom su dostupni |
0.5 |
________ ? ü |
|
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU (nastavak)
III RECEPTORI (nastavak)
A Ljudske i životinjske upotrebe (nastavak)
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
|||||||||||||||||||||||||||
|
b) Ostali vodeni resursi |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
(i) Poznat uticaj na resurse vode (max 4) (pogledati Korisničko uputstvo) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Poznato je nepovoljno dejstvo na resurse vode (upotrebljavanih za rekreacione svrhe, pojenje stoke, navodnjavanje ili druge potrebe u lancu ishrane) kao posledica zagađenja neke lokacije |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• Poznato je da je zagađenje resursa vode iznad propisanih nivoa (Pravilnici) |
4 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• Sigurno se predpostavlja da je zagađenje resursa vode iznad propisanih nivoa |
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• Poznato je da resurs vode nije zagađen |
0 |
________ ü |
|||||||||||||||||||||||||||||
Ako uticaji na resurse vode nisu poznati, kompletirati (popuniti) ii) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
(ii) Potencijal uticaja na resurse vode (max 4) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
+ Udaljenosti od resursa vode, koji se koriste u razne svrhe nabrojane dole (max 2) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• 0 do < 100 m |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• 100 do < 300 m |
1.5 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• 300 m do < 1 km |
1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• 1 do 5 km |
0.5 |
________ ? ü |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
________ ? ü |
|||||||||||||||||||||||||||||
v) Direktno ljudsko izlaganje (max 5) |
|||||||||||||||||||||||||||||||
(i) Poznato zagađenje zemljišta korišćenog za potrebe ljudi (max 5) (pogledati Korisničko uputstvo) |
|||||||||||||||||||||||||||||||
• Poznato zagađenje zemljišta, korišćenog u poljoprivredi ili za stambeno zemljište /zelene površine (parkove)/ školske potrebe, iznad graničnih vrednosti |
5 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
• Poznato zagađenje zemljišta, korišćenog za komercijalne ili industrijske svrhe, iznad graničnih vrednosti |
3.5 |
|
_________ |
||||||||||||||||||||||||||||
• Zemljište nije zagađeno |
0 |
________ ü |
|||||||||||||||||||||||||||||
Ako uticaji na resurse vode nisu poznati, kompletirati (popuniti) ii) |
|||||||||||||||||||||||||||||||
(ii) Potencijalno izlaganje ljudi putem korišćenja zemljišta (dodeliti najveći rezultat za najlošiji sklop okolnosti) (max 5) |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
+ Korišćenje zemljišta na i oko zagađene lokacije (koristiti sledeću tabelu) |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
________ ü |
||||||||||||||||||||||||||||||
3. |
Posebna razmatranja |
-5 do +5 |
________ ? ü |
_________ |
|||||||||||||||||||||||||||
A |
Ukupno: Ljudski i životinjski receptori |
Sabrati: Sekcija 1 ili 2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU (nastavak)
III RECEPTORI (nastavak)
Oceniti (bodovati) Sekciju 1 (Poznato) ILI 2 (Potencijalno), i Sekciju 3.
|
Faktori |
Bodovanje |
Rezultat lokacije |
Zbir |
||||||||||||||
1 |
Poznat štetni uticaj na okruženje kao posledica zagađene lokacije (max 16) |
|
|
|
||||||||||||||
• Poznat štetni uticaj na osetljivo okruženje |
16 |
|
|
|||||||||||||||
• Evidentirano štetno dejstvo na vodeni živi svet, ili na vegetaciju: drveće, useve, ili na biljni svet smeštenih na posedima oko zagađene lokacije |
14 |
|
______ |
|||||||||||||||
• Predpostavljen štetan uticaj na osetljivo okruženje |
12 |
________ ü |
||||||||||||||||
Ako uticaji na direktan kontakt nisu poznati, kompletirati (popuniti) 2 |
|
|
||||||||||||||||
ILI 2 |
Potencijal za štetni uticaj na osetljivo okruženje (max 18) |
|
|
|
||||||||||||||
a) Udaljenost zagađene lokacije od najbližeg osetljivog okruženja (max 10) |
10 |
|
|
|||||||||||||||
• 0 do < 500 m |
6 |
|
| |||||||||||||||
• 500 m do < 2 km |
2 |
|
|
|||||||||||||||
• 2 do < 5 km |
0.5 |
________ ? ü |
|
|||||||||||||||
• 5 do 10 km |
| |||||||||||||||||
b) Podzemne vode (max 6) |
|
|
|
|||||||||||||||
• 0 do < 500 m |
6 |
|
| |||||||||||||||
• 500 m do < 2 km |
4 |
| _________ |
|||||||||||||||
|
• 2 do < 5 km |
2 |
|||||||||||||||||
• 5 do 10 km |
1 |
________ ? ü | ||||||||||||||||
3. |
Posebna razmatranja Diskreciono (po vlastitoj uviđavnosti) povećanje ili smanjenje rezultata (zbira) ove pod-kategorije (Okolina) za po 5 bodova na osnovu stručnog prosuđivanja korisnika. (Suma bodova za Posebna razmatranja ne sme prouzrokovati da ukupni zbir za ovu kategoriju prekorači maksimum (16) ili da bude manji od dozvoljenog minimuma (0).) DETALJNO OBRAZLOŽENJE MORA BITI DOKUMENTOVANO |
-5 do +5 |
________ ? ü |
_________ |
||||||||||||||
B |
Ukupno: Receptori iz okoline |
Sabrati:
|
|
|
|
|
||||||||||||
III |
Ukupni rezultat lokacije za |
Sabrati:
|
|
|
|
|
||||||||||||
Identifikacija lokacije: _________________ |
OBRAZAC ZA DETALJNU PROCENU
ZAVRŠNA TABELA SUME BODOVA I KATEGORIJA LOKACIJE
Kategorije faktora procene |
|
Rezultat kategorije |
Aproksimativna procena |
Ukupni rezultat kategorije |
Ukupna aproksimativna procena |
||||
I |
|
KARAKTERISTIKE ZAGAĐIVAČA (33) |
|
|
|
Ukupno c |
|
± |
|
II |
|
PUTEVI IZLAGANJA (33) |
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
Podzemne vode (11) |
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
Površinske vode (11) |
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
Direktni kontakt (11) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ukupno |
|
|
Ukupno c |
|
± |
||
III |
|
RECEPTORI (34) |
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
Ljudi i životinje (18) |
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
Okolina (16) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ukupno |
|
|
Ukupno c |
|
± |
||
|
|
|
|
|
|
|
± |
||
|
|
|
|
|
|
UKUPNI REZULTAT ZA LOKACIJU |
APROKSIMATIVNA PROCENA ZA LOKACIJU |
||
REZULTAT |
KLASA |
POTENCIJAL |
POTREBNE |
|
KLASIFIKACIJA (1, 2, 3 ili N) |
|
70 - 100 |
Klasa 1 |
Visok |
Da |
|
||
50 - 69 |
Klasa 2 |
Srednji |
Verovatno |
|||
38 - 49 |
Klasa 3 |
Srednji do nizak |
Možda |
|||
≤ 37 |
Klasa N |
Nizak |
Verovatno ne |
OBRAZAC SAŽETE PROCENE
OBRAZAC ZA SAŽETU PROCENU
Instrukcije za upotrebu obrasca
Odgovoriti sa DA ili NE na pitanja od 1 do 5 iz obrasca. Ako je na pitanje 1 a) ili 1 b) odgovor DA, automatski oceniti lokaciju kao Klasu 1 (C1). Ako je na bilo koja tri od pitanja 2 do 5 odgovor DA, takođe lokaciju treba oceniti kao Klasu 1. Za svaki od potvrdnih (DA) odgovora moraju biti navedene ili priložene dokumentacija i obrazloženja kao potpora ovim odgovorima. Da bi se potvrdila procena Klase 1 i/ili ako su data dva ili više NE odgovora, onda takođe treba kompletirati obrazac za Detaljnu procenu.
|
|
|
NE |
DA |
Priložena obaveštenja (reference) |
||
1 |
a) |
Da li je poznato da zagađenje lokacije prouzrokuje štetne uticaje na ljude ili na osetljivo životno okruženje? |
o |
o |
Klasa 1 |
o |
|
|
b) |
Da li postoji opasnost od požara i eksplozija na lokaciji? |
o |
o |
Klasa 1 |
o |
|
I |
Karakteristike zagađivača |
|
|
|
|
||
2 |
Da li se zagađivači, prisutni na lokaciji, mogu svrstati u veoma štetne, tj. "od velikog značaja" (kao što je definisano u Korisničkom uputstvu)? |
o |
o |
|
o |
||
3 |
Da li su zagađivači od velikog značaja/štetnosti prisutni u velikim količinama/koncentracijama? Odgovoriti potvrdno ako je zagađivač: |
|
|
|
|
||
• tečnost (kao odložena/prosuta) |
|
|
|
|
|||
• u količinama > 1000 m3 |
|
|
|
|
|||
• u oblasti zagađenja > 10 ha |
|
|
|
|
|||
• distribuiran ili smešten na takav način da poseduje potencijal za izazivanje značajnog zagađenja na i oko lokacije |
o |
o |
|
o |
|||
II |
Putevi/načini izlaganja |
|
|
|
|
||
|
4 |
Da li je poznato da je lokacija prouzrokovala zagađenje (preko nacionalnih ili podesnih provincijskih/teritorijalnih propisa i odredbi) podzemnih voda, obližnjih površinskih voda, okolnih površinskih materijala (napr., zemljišta) ili vazduha? (pogledati Korisnički vodič) |
o |
o |
|
o |
|
III |
Receptori |
|
|
|
|
||
|
5 |
Da li je poznato da zagađenje lokacije |
|
|
|
|
|
|
|
a) narušava kvalitet lokalne vode za piće ili drugih vodenih resursa (tj., prekoračuju se državni propisi za pijaću vodu ili podesni provincijski/teritorijalni propisi i odredbe); |
|
|
|
|
|
|
|
b) zagađuje zemljište koje se koristi za poljoprivredu, stanovanje ili zelene površine; ili |
|
|
|
|
|
|
|
v) izaziva štetan uticaj na vegetaciju ili neko drugačije ugrožavanje životnog okruženja? |
|
|
|
|
|
(Odgovor DA treba dati ako uticaj lokacije čini vodu, zemljište, životne uslove ili vazduh neprihvatljivim za upotrebu.) |
o |
o |
|
o |
|||
Ako su tri ili više DA odgovora dati u Sekcijama I, II, i III, lokaciju rangirati kao Klasu 1. Ako je procenjena Klasa 1, popuniti polje. |
o |
||||||