PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PROGRAMA MERA ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA ZA 2010. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 42/2010) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Program mera zaštite zdravlja bilja za 2010. godinu, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Konkretne mere zaštite zdravlja bilja, rokovi, način sprovođenja tih mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera utvrđeni su programom iz člana 1. ovog pravilnika.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAM MERA
ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA ZA 2010. GODINU
Radi sprečavanja pojave, ranog otkrivanja, širenja, praćenja, suzbijanja ili iskorenjivanja štetnih organizama na bilju sprovodi se:
1) stalni nadzor nad biljem putem službenog procesa beleženja, prikupljanja i obrade podataka o prisustvu ili odsustvu štetnih organizama na bazi fitosanitarnih pregleda, praćenja, prognoze, provere zdravstvenog stanja ili drugih procedura i na osnovu svih ostalih raspoloživih izvora. Stalni nadzor sprovodi se na svim kulturama čije je gajenje od značaja za Republiku Srbiju ili pojedine regione na bazi pripreme i dostavljanja izveštaja o prisustvu štetnih organizama;
2) poseban nadzor nad štetnim organizmima, propisan ovim programom, sprovodi se u utvrđenom vremenskom periodu radi otkrivanja štetnih organizama ili utvrđivanja osobenosti njihove populacije ili utvrđivanja granice područja u kome su prisutni ili odsutni.
Poseban nadzor u krompiru bazira se na biologiji štetnih organizama krompira i sistemu proizvodnje krompira u Republici Srbiji.
Poseban nadzor u krompiru obuhvata karantinski štetne organizme:
- bakterije: Ralstonia solanacearum; Clavibacter michiganensis ssp. Sepedonicus,
- nematode: Globodera pallida, Globodera rostochiensis, Meloidogyne chitwoodi, Meloidogyne falax,
- viruse: Tomato Spotted Wilt Virus, Potato spindle tuber viroid,
- fitoplazme: Potato stolbur,
- gljive: Synchitrium endobioticum.
Poseban nadzor u krompiru vrše poljoprivredne stručne službe, fitosanitarna inspekcija i ovlašćene laboratorije.
U slučaju sumnje na prisustvo nekog od štetnih organizama obuhvaćenih posebnim nadzorom u prisustvu fitosanitarnog inspektora vrši se uzorkovanje i uzorak šalje hitno na laboratorijsku analizu.
(1) Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus
Radi otkrivanja i suzbijanja štetnog organizma Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al. spp.sepedonicus (Spieckermann et Kotthoff) Davis et al. prouzrokovača prstenaste truleži krtola krompira sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Obavlja se pregled krtola krompira, a gde je to opravdano i biljke krompira (Solanum tuberosum L.) (u daljem tekstu: krtole ili biljke) u odgovarajućem vremenskom periodu, kao i uzorkovanje:
- krtola semenskog krompira,
- krtola merkantilnog krompira (Solanum tuberosum L.) kod proizvođača merkantilnog krompira iz magacina i skladišta,
- krtola merkantilnog krompira u zbirnim magacinima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje.
Prilikom pregleda krtola krompira uzimaju se uzorci krtola semenskog krompira i krtola merkantilnog krompira prvenstveno iz lotova u magacinima proizvođača, skladištima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje, radi obavljanja vizuelnog pregleda sečenjem krtola i laboratorijskog testiranja na prisustvo latentne infekcije.
Uzorkovanje i vizuelni pregled krtola (presecanjem 200 krtola) vrši ovlašćena poljoprivredna stručna služba i fitosanitarna inspekcija.
Laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma vrši se u skladu sa propisanim postupkom za detekciju od strane ovlašćene laboratorije.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje biljaka i krtola krompira, kao i dinamiku uzorkovanja.
Ovlašćene poljoprivredne stručne službe sačinjavaju plan i dinamiku pregleda za teritoriju za koju su nadležne i dostavljaju ga Upravi za zaštitu bilja i nadležnom fitosanitarnom inspektoru.
Ovlašćene poljoprivredne stručne službe i fitosanitarna inspekcija vode evidenciju o proizvođačima i pregledima.
(2) Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al.
Radi otkrivanja i suzbijanja štetnog organizma Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al. prouzrokovača mrke truleži krtola krompira i bakterijskog uvenuća krompira i paradajza sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Sprovodi se pregled biljaka i krtola krompira (Solanum tuberosum L.) i pregled biljaka paradajza (Lycopersicon lycopersicum (L.) Karsten ex Farw), osim semena i plodova paradajza (u daljem tekstu: glavne biljke domaćini), drugih biljaka domaćina, površinskih i otpadnih voda, kao i pregled propisanih objekata.
Poseban nadzor obuhvata pregled glavnih biljaka domaćina u odgovarajućem vremenskom periodu i obavezno uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije:
- krtola semenskog krompira,
- krtola merkantilnog krompira (Solanum tuberosum L.) kod proizvođača merkantilnog krompira iz magacina i skladišta,
- krtola merkantilnog krompira u zbirnim magacinima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje,
- biljaka paradajza (Lycopersicon lycopersicum (L.) Karsten ex Farw).
Poseban nadzor obuhvata i pregled u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije:
- drugih biljaka domaćina Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al. uključujući samonikle biljke iz familije Solanaceae, a naročito Solanum dulcamara, tako da pruža podatke o vrsti, prisustvu i rasprostranjenosti, broju i vremenu uzimanja uzoraka, području i metodama analize,
- površinskih voda koje se koriste za navodnjavanje i otpadnih voda tokom industrijske prerade ili pakovanja, tako da pruža podatke o broju i vremenu uzimanja uzoraka, području, odnosno vodotoku, odnosno lokaciji gde se vrši uzorkovanje, kao i metode analize.
Prilikom pregleda krtola krompira uzimaju se uzorci krtola semenskog krompira i krtola merkantilnog krompira, prvenstveno iz lotova u skladištima i distributivnim centrima, radi obavljanja vizuelnog pregleda sečenjem krtola i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije.
Uzorkovanje i vizuelni pregled (presecanjem 200 krtola) obavlja ovlašćena poljoprivredna stručna služba i fitosanitarna inspekcija. Laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma obavlja se u skladu sa propisanim postupkom od strane ovlašćene laboratorije.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje biljaka i krtola krompira, kao i dinamiku uzorkovanja.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba sačinjava plan i dinamiku pregleda za teritoriju za koju je nadležna i dostavlja ga Upravi za zaštitu bilja i nadležnom fitosanitarnom inspektoru.
Tabela 1 - Poseban nadzor u semenskom krompiru nad Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus i Ralstonia solanacearum
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja |
|
Krtole |
Krtole |
700* |
700 |
1 |
* podaci o godišnjoj proceni proizvodnje semenskog krompira
Tabela 2 - Posebni nadzor u merkantilnom krompiru nad Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus i Ralstonia solanacearum
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka (na latentnu infekciju) |
Veličina |
Gustina uzorkovanja (broj uzoraka po ha) |
|
Krtole |
Krtole |
Krtole |
50.000* |
1000 |
200 |
50 |
* podaci Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (PSS)
Uzimaju se uzorci iz svih lotova semenskog krompira (100%), 1000 uzoraka krtola merkantilnog krompira (gustina uzorkovanja -1 uzorak na 50 ha), 100 uzoraka drugih biljaka domaćina i vode (površinske i otpadne vode) za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije.
Poseban nadzor organizuje se tako da pruža podatke o:
- pregledanim površinama pod krompirom i količinama pregledanog krompira (semenski po kategorijama i merkantilni po regionima),
- pregledanim površinama useva paradajza (semenski i merkantilni usev po regionima),
- broju vizuelnih pregleda (u polju i magacinima),
- broju i veličini uzoraka za vizuelni pregled sečenjem krtola krompira,
- broju i veličini uzoraka krtola, biljaka i vode za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije,
- broju i veličini uzoraka za laboratorijsko testiranje u slučaju sumnje na zarazu.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo štetnih organizama Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus i Ralstonia solanacearum (pregled, uzorkovanje, laboratorijsko testiranje i transport uzoraka) obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(2) Nematode
Sprovodi se obavezno uzorkovanje zemljišta u prisustvu fitosanitarne inspekcije i laboratorijske analize na prisustvo Globodera pallida i Globodera rostochiensis pre zasnivanja semenskih useva krompira, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala ("Službeni list SRJ", br. 66/99 i 13/02, "Službeni list Srbije i Crne Gore", br. 10/03 i 13/03 i "Službeni glasnik RS", br. 39/06, 59/06, 115/06, 119/07 i 107/08) i vizuelni pregled semenskih useva krompira tokom vegetacije, kao i vizuelni pregled, uzorkovanje i laboratorijska analiza uzoraka u usevima merkantilnog krompira, skladištima i karantinskim područjima (kontrola zaraženih parcela). Uzorkovanje u usevima merkantilnog krompira sprovodi ovlašćena poljoprivredna služba.
Za Meloidogyne chitwoodi i Meloidogyne falax sprovodi se vizuelni pregled u vegetaciji u semenskom i merkantilnom krompiru i uzorkovanje krtola u slučaju sumnje na zarazu.
Tabela 3 - Poseban nadzor u krompiru za Globodera spp.
Objekat nadzora |
Broj uzoraka |
Semenski usev krompira |
1400 |
Karantinsko područje (zaražene parcele) |
100 |
Usev merkantilnog krompira |
250 |
Tabela 4 - Poseban nadzor u semenskom krompiru (nematode)
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja |
700* |
1400 |
2 |
Tabela 5 - Poseban nadzor u merkantilnom krompiru (nematode)
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja |
50.000 |
250 |
0,5 |
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo karantinskih nematoda u usevima merkantilnog krompira i karantinskim područjima obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(3) Gljive
Sprovodi se uzorkovanje i laboratorijska analiza na Synchitrium endobioticum u semenskom krompiru pre zasnivanja useva i vizuelni pregled tokom vegetacije i u skladištima semenskog krompira, kao i vizuelni pregled tokom vegetacije i u skladištima merkantilnog krompira.
(4) Ostali karantinski štetni organizmi
Za ostale karantinski štetne organizme u krompiru (Tomato Spotted Wilt Virus, Potato spindle tuber viroid, Potato stolbur) vrši se vizuelni pregled kako u semenskom tako i merkantilnom krompiru, i to tokom vegetacije i u skladištima.
(5) Lisne vaši
Praćenje leta lisnih vaši vrši se na 15 lokaliteta u Republici Srbiji u usevima semenskog i merkantilnog krompira postavljanjem po četiri klopke po lokalitetu i nedeljnim očitavanjem klopki sa određenog broja lokaliteta, radi utvrđivanja prisutnih vrsta vaši, brojnosti i karakteristika njihovih populacija. Nadzor sprovodi i koordinira ovlašćena institucija.
Sredstva za sprovođenje praćenja leta lisnih vaši obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
II POSEBAN NADZOR U JABUČASTOM VOĆU
Poseban nadzor u jabučastom voću bazira se na biologiji štetnih organizama jabučastog voća i sistemu proizvodnje jabučastog voća u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
- bakterije: Erwinia amylovora,
- fitoplazme: Apple proliferation phytoplasma (jabuka)
Pear Decline phytoplasma (kruška).
(1) Erwinia amylovora
Poseban nadzor nad štetnim organizmom Erwinia amylovora obuhvata pregled glavnih biljaka domaćina (jabučastog voća) u odgovarajućem vremenskom periodu, uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje u slučaju sumnje na zarazu i po potrebi uzorkovanje na prisustvo epifitne populacije.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća Erwinia amylovora obuhvata:
- vizuelni pregled objekata za proizvodnju sadnog materijala jabučastog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) tokom vegetacije, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje,
- vizuelni pregled proizvodnih zasada u izolacionom pojasu oko matičnih zasada i rastila jabučastog voća, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala, radi praćenja prisustva simptoma u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanje uzoraka u slučaju sumnje,
- inventarizacija biljaka domaćina Erwinia amylovora sledećih rodova i vrsta: Amelanchier (merala), Chaenomeles (japanska dunja), Cotoneaster (dunjarica), Crataegus (glog), Cydonia (dunja), Eriobotrya (japanska mušmula), Malus (jabuka), Mespilus (mušmula), Photinia davidiana (fotinija), Pyracantha (glogovica), Pyrus (kruška) i Sorbus (oskoruša).
Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća Erwinia amylovora organizuje se tako da pruža podatke o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (vrsta objekta, starost, katastarska opština, parcela, GPS (Global Positioning System - u daljem tekstu: GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima u izolacionom pojasu (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka,
- biljkama domaćinima (rod, vrsta, objekat, katastarska opština, parcela, GPS koordinate).
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u slučaju sumnje u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i beleži sve biljke domaćina Erwinia amylovora na teritoriji za koju su nadležne i vode evidenciju o tome.
Fitosanitarna inspekcija vrši pregled izolacionog pojasa objekata za proizvodnju sadnog materijala i uzorkovanje u slučaju sumnje na prisustvo zaraze.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja, vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Erwinia amylovora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(1) Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) (proliferacija jabuke)
Poseban nadzor na prisustvo Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala jabuke (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu (mesec oktobar) kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelnim pregledom proizvodnih zasada, posebno na većim nadmorskim visinama i u voćnjacima koji su u blizini četinara na kojima jedan deo životnog ciklusa provodi vektor Apple proliferation phytoplasma.
Poseban nadzor nad Apple proliferation phytoplasma organizuje se tako da pruža podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati;
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba na teritoriji za koju je nadležna vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja, vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) i laboratorijskog testiranja do 25 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(2) Pear decline phytoplasma (Candidatus Phytoplasma pyri)
Poseban nadzor na prisustvo Pear decline phytoplasma sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala kruške (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu (mesec oktobar) kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelni pregled proizvodnih zasada.
Poseban nadzor nad Pear decline phytoplasma organizuje se tako da pruža podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba na teritoriji za koju je nadležna vrši vizuelni pregled i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja, vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Pear decline phytoplasma i laboratorijskog testiranja do 25 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
III POSEBAN NADZOR U KOŠTIČAVOM VOĆU
Poseban nadzor u koštičavom voću bazira se na biologiji štetnih organizama koštičavog voća i sistemu proizvodnje koštičavog voća u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata karantinski štetne organizme, i to:
- bakterije: Pseudomonas syringae pv. persicae
Xanthomonas arboricola pv. pruni
- viruse: Plum pox virus
- fitoplazme: European stone fruit yellows.
(1) Plum pox virus
Poseban nadzor nad Plum pox virus bazira se na biologiji ovog virusa, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala koštičavog voća u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanja uzoraka u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala.
Poseban nadzor nad Plum pox virus sprovodi se u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala.
Poseban nadzor nad virusom koštičavog voća organizuje se tako da pruži podatke o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka kao i prisutnim sojevima virusa.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u matičnim zasadima i rastilima i vodi evidencije o tome.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja, vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za laboratorijsko testiranje prijavljenih matičnih stabala obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(1) European stone fruit yellows (Candidatus Phytoplasma prunorum)
Poseban nadzor nad European stone fruit yellows sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u slučaju sumnje u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelnog pregleda proizvodnih zasada u glavnim proizvodnim područjima.
Poseban nadzor nad European stone fruit yellows organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načini i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba na području svog delovanja vrši vizuelne preglede i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja, vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad European stone fruit yellows i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
IV POSEBAN NADZOR U VINOVOJ LOZI
Poseban nadzor u vinovoj lozi bazira se na biologiji štetnih organizama vinove loze i sistemu gajenja vinove loze u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
- fitoplazme: Flavescence doree,
- insekte: Scaphoideus titanus kao vektora.
(1) Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree)
Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze Flavescence doree sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala vinove loze (matični zasadi, prporišta, izolacioni pojas), vizuelnim pregledom proizvodnih zasada u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka u slučaju prisustva simptoma na vinovoj lozi i drugim biljkama domaćinima.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Flavescence doree organizuje se tako da pruža podatke o rasprostranjenosti, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i prporištima (katastarska opština, parcela GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelne preglede u matičnim zasadima, prporištima i proizvodnim zasadima, beleži prisustvo simptoma i vodi evidenciju o tome.
Fitosanitarna inspekcija vrši pregled izolacionog pojasa objekata za proizvodnju sadnog materijala, uzorkovanje bilja u slučaju sumnje na prisustvo zaraze, organizuje transport uzoraka i vodi evidencije o tome.
Uzorkovanje biljaka sa simptomima vrši se u skladu sa planom koji donosi fitosanitarna inspekcija.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja koje dostavlja Upravi za zaštitu bilja, signalizira momenat piljenja larvi Scaphoideus titanus i najpogodnije vreme tretmana.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Flavescence doree i laboratorijskog testiranja do 500 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor u jagodi bazira se na biologiji štetnih organizama jagode i sistemu proizvodnje jagode u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata karantinski štetne organizme, i to:
- bakterije: Xanthomonas fragariae,
- gljive: Phytophthora fragariae var. Fragariae.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelan pregled na štetnim organizmima i obavezno uzima uzorke u matičnim zasadima svih kategorija jagode u prisustvu fitosanitarnog inspektora, kao i u odgovarajućem broju proizvodnih zasada podignutih od materijala uvezenog u poslednje dve godine i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija sačinjava uputstvo za vizuelni pregled i uzorkovanje bilja, vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja do 30 uzoraka u matičnim i proizvodnim zasadima jagode obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(1) Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli
Poseban nadzor u pasulju bazira se na biologiji štetnih organizama pasulja i sistemu proizvodnje pasulja u Republici Srbiji.
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli obuhvata obavezno uzorkovanje naturalnog semena svih kategorija, osim predosnovnog semena od strane fitosanitarne inspekcije. Broj uzoraka koji se uzima tokom posebnog nadzora u pasulju odgovora ukupnom broju prijava za zdravstveni pregled useva.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja naturalnog semena obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
VII POSEBAN NADZOR U PARADAJZU
(1) Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria
(2) Clavibacter michiganensis ssp. michiganensis
Poseban nadzor u paradajzu bazira se na biologiji štetnih organizama i sistemu proizvodnje paradajza u Republici Srbiji.
Poseban nadzor na prisustvo bakterija Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria i Clavibacter michiganensis ssp. michiganensis obuhvata obavezno uzorkovanje naturalnog semena svih kategorija, osim predosnovnog semena od strane fitosanitarne inspekcije.
Broj uzoraka koji se uzima tokom posebnog nadzora u paradajzu odgovora ukupnom broju prijava za zdravstveni pregled useva.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja naturalnog semena obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor u paprici bazira se na biologiji štetnih organizama i sistemu proizvodnje paprike u Republici Srbiji. Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
- bakterije: Xanthomonas axonopodis pv. Vesicatoria,
- viruse paprike.
(1) Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria obuhvata obavezno uzorkovanje naturalnog semena (kategorije osnovno) od strane fitosanitarne inspekcije.
Broj uzoraka koji se uzima tokom posebnog nadzora u paprici odgovora ukupnom broju prijava za zdravstveni pregled useva paprike za proizvodnju semena osnovne kategorije.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja naturalnog semena (kategorije: osnovno) obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(1) Virusi paprike
Poseban nadzor na prisustvo virusa paprike podrazumeva inventarizaciju virusa u merkantilnim usevima paprike u glavnim proizvodnim područjima.
Ovlašćena poljoprivredna služba vrši vizuelni pregled merkantilnih useva u glavnim proizvodnim područjima, uzorkuje bilje u slučaju prisustva simptoma viroza i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na virus paprike, transport uzoraka i laboratorijsko testiranje za 50 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
IX POSEBAN NADZOR U ZATVORENOM PROSTORU
(1) Phytophthora ramorum
Poseban nadzor nad Phytophthora ramorum vrši se u ukrasnom bilju u okviru rodova: Rhododendron, Viburnum, Pieris, Syringa, Pseudotsuga menziesii, Kalmia, Camellia, Leucothoe, Taxus baccata.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala iz uvoza na prodajnim mestima i rasadnike na području Republike Srbije, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(1) Phytophthora kernoviae
Poseban nadzor nad Phytophthora kernoviae vrši se u ukrasnom bilju u okviru rodova: Fagus, Rhododendron kao i Drimys winteri (Winteraceae), Fagus sylvatica (Fagaceae), Gevuina avellana (Proteaceae), Hedera helix (Araliaceae), Ilex aquifolium (Aquifoliaceae), Liriodendron tulipifera (Magnoliaceae), Magnolia spp. (Magnoliaceae), Michelia doltsopa (Magnoliaceae), Pieris formosa (Ericaceae), Quercus ilex (Fagaceae), Quercus robur (Fagaceae), Vaccinium myrtillus (Ericaceae).
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala iz uvoza na prodajnim mestima i rasadnike na području Republike Srbije, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(2) Iris yellow spot virus (IYSV) Alert lista
Poseban nadzor na prisustvo Iris yellow spot virus (vektor Thrips tabaci) vrši se u ukrasnom bilju, uključujući i ostale biljne vrste koje se gaje u zatvorenom prostoru: Allium cepa, A. porrum, Eustoma russellianum, Iris hollandica, Amaryllis sp.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala u zaštićenom prostoru, kao i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(3) Impatiens necrotic spot virus
Poseban nadzor na prisustvo Impatiens necrotic spot virus sprovodi se u ukrasnom bilju, uključujući i ostale biljne vrste koje se gaje u zaštićenom prostoru: Impatiens New Guinea, Aconitum, Alstroemeria, Anemone, Antirrhinum, Begonia, Bouvardia, Callistephus, Columnea, Cyclamen persicum, Dahlia, Dendranthema x grandiflorum, Eustoma grandiflorum, Exacum affine, Fatsia japonica, Gerbera, Gladiolus, Limonium, Lobelia, Pittosporum, Primula, Ranunculus, Senecio cruentus, Sinningia speciosa, Zantedeschia aethiopica, Capsicum annuum, Cichorium endivia, Cucumis sativus, Lactuca sativa, Ocimum basilicum, Valerianella olitoria.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala u zaštićenom prostoru, kao i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora u ukrasnom bilju za laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(4) Pepino mosaic virus (PepMV) Alert lista
Poseban nadzor na prisustvo Pepino mosaic virus sprovodi se u usevima paradajza u zatvorenom prostoru (staklenici, plastenici).
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala u zaštićenom prostoru, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora za laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
X POSEBAN NADZOR NAD INSEKTIMA
Poseban nadzor nad ovim štetnim organizmima sprovodi se radi utvrđivanja odsustva, odnosno prisustva i potvrde statusa ovih organizama.
(1) Ceratitis capitata
Poseban nadzor nad Ceratitis capitata sprovodi se radi utvrđivanja prisustva, odnosno odsustva ovog organizma u Republici Srbiji. Nadzor se sprovedi postavljanjem feromonskih klopki u zapuštenim voćnjacima bresaka, krušaka ili jabuka (u odabranim proizvodnim oblastima).
(2) Tuta absoluta
Poseban nadzor nad Tuta absoluta sprovodi se radi rane detekcije, s obzirom da se tokom 2009. godine rapidno raširila i zvanični izveštaji govore da se pojavila u Italiji, Tunisu, Libiji, Velikoj Britaniji, Grčkoj i Švajcarskoj. Nadzor se sprovodi na paradajzu postavljanjem feromonskih klopki u zaštićenom prostoru (u odabranim proizvodnim oblastima) i na otvorenom polju tamo gde je proizvodnja paradajza na otvorenom u blizini staklenika.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
(3) Lyriomyza spp., Bemisia spp., Thrips spp.
Poseban nadzor sprovodi se radi inventarizacije vrsta insekata u zaštićenom prostoru i eventualnog utvrđivanja prisustva karantinski štetnih organizama. Usled nedostatka preciznih podataka o prisustvu vrsta insekata u zaštićenom prostoru, a posebno vrsta sa karantinske liste Lista A1 deo II i nemogućnosti određivanja statusa organizama koji se uglavnom javljaju u zaštićenom prostoru predviđa se da ovaj nadzor pruži informacije:
- koje su Liriomyza vrste prisutne u zaštićenom prostoru,
- koje su vrste tripseva prisutne u zaštićenom prostoru,
- koji su biotipovi Bemisia vrsta prisutni u zaštićenom prostoru.
Poseban nadzor sprovedi se u odabranim proizvodnim područjima.
Poseban nadzor podrazumeva postavljanje klopki i vizuelan pregled materijala, kao i identifikaciju uhvaćenih insekata.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Sredstva za sprovođenje postkarantinskog nadzora od strane ovlašćenih poljoprivrednih stručnih službi i laboratorijskog testiranja bilja (do 50 uzoraka) u slučaju sumnje na prisustvo karantinski štetnih organizama obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.