PRAVILNIKO ZNACIMA KOJE UČESNICIMA U SAOBRAĆAJU NA PUTEVIMA DAJU POLICIJSKI SLUŽBENICI("Sl. glasnik RS", br. 56/2010) |
Ovim pravilnikom propisuju se znaci koje učesnicima u saobraćaju na putevima daju policijski službenici rukama, položajem tela, tablicom za kontrolu i regulisanje saobraćaja (u daljem tekstu: "stop tablica"), posebnim uređajima za emitovanje zvučnih, odnosno svetlosnih znakova.
Znaci i naredbe mogu se davati i usmeno ili pomoću tehničkih sredstava za pojačanje zvuka, odnosno pisanim naredbama na odgovarajućem displeju.
Znaci koje daju policijski službenici rukama i položajem tela za učesnike u saobraćaju imaju sledeća značenja:
1) desna ruka podignuta vertikalno sa dlanom otvorene šake usmerenim prema levo - znači zabranu prolaza za sve vozače, osim za one vozače čija se vozila, u času kada policijski službenik podigne ruku, ne mogu na bezbedan način zaustaviti, a za pešake - znači zabranu da prelaze kolovoz (slika 1);
2) desna ruka podignuta vertikalno sa dlanom otvorene šake usmerenim prema napred - znači obavezno zaustavljanje za sve vozače prema kojima je okrenut dlan i prsa policijskog službenika. Ovaj znak ima navedeno značenje samo kada se policijski službenik nalazi na kolovozu, pri čemu se za davanje znaka mora odabrati pregledno i bezbedno mesto. Prilikom davanja ovog znaka, policijski službenik može dodatnim znakom rukom pokazati određenom vozaču gde da pomeri i zaustavi svoje vozilo radi bezbedne kontrole (slika 2);
3) desna ruka horizontalno predručena sa dlanom otvorene šake usmerenim prema levo - znači zabranu prolaza za sve učesnike u saobraćaju čiji smer kretanja seče smer predručene ruke (slika 3);
4) lagano mahanje horizontalno odručenom rukom gore-dole, sa dlanom otvorene šake okrenutim na dole - znači da vozač u čijem smeru se daje taj znak treba da smanji brzinu kretanja vozila (slika 4);
5) horizontalno predručena ruka savijena u laktu, sa otvorenom šakom, i kružno kretanje podlaktice i šake (u smeru okretanja točkova vozila na koje se znak odnosi) - znači da vozač u čijem smeru se daje ovaj znak, treba da ubrza kretanje vozila (slika 5);
6) horizontalno odručena ruka sa dlanom otvorene šake usmerenim prema određenom vozilu - znači da je vozač tog vozila obavezan da zaustavi vozilo (slika 6);
7) horizontalno odručena ruka sa dlanom otvorene šake okrenutim na gore i lagano mahanje podlaktice i šake savijanjem u laktu - znači da vozač u čijem smeru se daje znak treba da pomeri svoje vozilo bliže raskrsnici, odnosno ovlašćenom licu koje daje znak (slika 7);
8) telo u normalnom stojećem stavu ili telo u istom stavu sa rukama horizontalno odručenim - znači da vozači koji vozilima dolaze iz pravca u kome su okrenuta leđa, odnosno prsa policijskog službenika moraju zaustaviti svoja vozila, a da vozači koji vozilima dolaze sa njegovih bočnih strana imaju pravo prolaza (slike 8. i 9).
Znak iz stava 1. tačka 1) ovog člana daje se samo pri regulisanju saobraćaja na raskrsnici, a iz stava 1. tačka 2) ovog člana daje se samo pri regulisanju saobraćaja na otvorenom putu (van raskrsnice), dok se ostali znaci mogu davati i na raskrsnici i na otvorenom putu.
Kada je saobraćaj zaustavljen znacima kojima se naređuje zaustavljanje saobraćaja, pojedinim vozačima policijski službenik može dati znak da ubrzaju kretanje svog vozila, a pešacima da požure, ako se time omogućava brže i bezbednije odvijanje saobraćaja.
Propisane znake kojima se naređuje smanjenje brzine kretanja, ubrzanje kretanja i zaustavljanje vozila, policijski službenici mogu davati i iz vozila, odnosno sa motocikla, kada policijski službenik, odnosno vozilo ima vidno obeležje policije.
Slike 1-9. odštampane su uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo.
Ako reguliše saobraćaj na raskrsnici, znake kojima se naređuje zaustavljanje svih vozila i zabrana prolaza za određene učesnike u saobraćaju policijski službenik može davati samo ako se nalazi u središtu raskrsnice.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, ako bi se time efikasnije i bezbednije regulisao saobraćaj, znake iz člana 2. ovog pravilnika može davati i policijski službenik koji se nalazi na drugom pogodnom mestu na kolovozu raskrsnice, pod uslovom da je lako uočljiv od strane svih učesnika u saobraćaju kojima su znaci namenjeni.
Ako se na raskrsnici nalazi više policijskih službenika koji pomažu u regulisanju saobraćaja, znaci koje oni daju moraju biti usklađeni sa znacima koje daje policijski službenik koji se nalazi u središtu raskrsnice.
Ako se na raskrsnici nalazi više policijskih službenika koji regulišu saobraćaj, znaci koje oni daju moraju biti međusobno usklađeni.
Za davanje znakova kojima se naređuje zaustavljanje, zabrana prolaza i smanjenje, odnosno ubrzanje kretanja vozila, policijski službenik može upotrebljavati stop tablicu.
Stop tablica mora biti presvučena reflektujućom materijom ili izrađena na način da se može osvetliti sopstvenim izvorom svetlosti, koji emituje svetlost crvene boje.
Stop tablica presvučena reflektujućom materijom ima oblik kruga prečnika najmanje 12 cm i pričvršćena je na odgovarajuću dršku. Osnova tablice je žute boje, sa crvenom ivicom širine najmanje 2 cm.
Stop tablica sa sopstvenim izvorom svetlosti ima oblik kruga prečnika najmanje 18 cm i pričvršćena je na odgovarajuću dršku. Osnova je žute boje, oko koje je crvena ivica širine najmanje 3 cm, čije su površine od reflektujuće materije. Osnova druge strane je bele boje prečnika najmanje 10 cm oko koje je crvena ivica širine najmanje 3 cm sa reflektujućom materijom. U ovu osnovu je ugrađeno svetleće telo koje može da emituje postojano, odnosno trepćuće svetlo crvene boje.
Na osnovi stop tablice koju koriste policijski službenici ispisan je tekst: "STOP POLICIJA".
Zvučni znaci daju se pištaljkom, odnosno posebnim uređajem za davanje zvučnih znakova na motornom vozilu (u daljem tekstu: sirena).
Zvučni znaci pištaljkom primenjuju se samo u kombinaciji sa znacima koji se daju rukama i to samo kad se policijski službenik nalazi van vozila.
Zvučni znaci koji se daju pištaljkom imaju sledeća značenja:
1) jedan duži zvižduk znači poziv učesnicima u saobraćaju koji ga čuju da obrate pažnju na policijskog službenika koji će dati odgovarajući znak;
2) više uzastopnih kratkih zvižduka znači da je neko od učesnika u saobraćaju postupio protivno datom znaku, pravilima saobraćaja ili postavljenim saobraćajnim znakovima.
Znak iz stava 1. tačka 1) ovog člana daje se samo pri regulisanju saobraćaja na raskrsnici i prilikom davanja znaka rukom iz člana 2. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika.
Ako se zvučni znak sastoji od više uzastopnih kratkih zvižduka, svi učesnici u saobraćaju koji čuju ovaj znak dužni su da se, osmatranjem policijskog službenika, obaveste da li se taj znak odnosi na njih. Uporedo sa davanjem ovog znaka, policijski službenik dužan je da pokaže rukom na kog se učesnika u saobraćaju dati znak odnosi i šta je on obavezan da učini.
Zvučni znak koji se daje sirenom je zvučni znak promenljive frekvencije.
Zvučni znak promenljive frekvencije koji se daje sirenom upotrebljava se samo u kombinaciji sa svetlosnim znacima iz člana 9. stav 1. tač. 1), 2) i 3) ovog pravilnika i ima značenje odgovarajućeg svetlosnog znaka koji se daje.
U vršenju kontrole i regulisanja saobraćaja, policijski službenik može da daje svetlosne znake.
Svetlosni znaci daju se posebnim uređajima za davanje svetlosnih znakova na motornom vozilu, ručnom baterijskom lampom i sl.
Svetlosni znaci koji se daju posebnim uređajima za davanje svetlosnih znakova na motornom vozilu imaju sledeća značenja:
1) crveno i plavo trepćuće svetlo, od kojih je svetlo plave boje na desnoj, a crvene boje na levoj strani vozila, kad se naizmenično pale, na vozilima pod pratnjom - znače obavezu za vozača koji susretne ta vozila ili vozila koja su pod pratnjom, odnosno koga sustignu ta vozila, da ih propusti, da im omogući mimoilaženje i preticanje, odnosno obilaženje i po potrebi da zaustavi svoje vozilo ili ga ukloni sa kolovoza, da se strogo pridržava naredbi koje mu daju lica iz pratnje i da kretanje nastavi tek pošto sva vozila pod pratnjom prođu, a za pešake obavezu da se, radi propuštanja tih vozila, sklone sa kolovoza;
2) dva trepćuća ili rotaciona svetla plave boje na vozilu s prvenstvom prolaza, koje obezbeđuje prolaz jednom vozilu ili koloni vozila koja se kreću iza njega - znače obavezu za vozača da obrati pažnju na vozilo s prvenstvom prolaza, odnosno na vozila kojima se obezbeđuje prolaz, da ih propusti, po potrebi da zaustavi svoje vozilo ili ga ukloni sa kolovoza dok ta vozila prođu i da se strogo pridržava naredbi koje mu daju lica iz vozila s prvenstvom prolaza, a za pešake obavezu da se, radi propuštanja tih vozila, sklone sa kolovoza;
3) jedno trepćuće ili rotaciono svetlo plave boje na vozilu s prvenstvom prolaza - znači obavezu za vozača koji vidi to svetlo, osim za vozača vozila pod pratnjom, da obrati pažnju na ovo vozilo i da mu ustupi prvenstvo prolaza, odnosno da ga propusti, po potrebi da zaustavi svoje vozilo ili ga ukloni sa kolovoza dok to vozilo prođe, a za pešake obavezu da se, radi propuštanja tog vozila, sklone sa kolovoza;
4) svetlosni znak na vozilu policije koje predstavlja vozilo s prvenstvom prolaza, ispisan na upravljačkoj kutiji led displeja u vidu promenljivih poruka koje su u funkciji kontrole i regulisanja saobraćaja, tipa: STOP POLICIJA, PRATITE NAS, SMANJITE BRZINU, STANITE DESNO, STANITE ISPRED i dr. - znači obavezu za vozača vozila, koje se nalazi neposredno iza policijskog vozila koje daje ovaj svetlosni znak, da postupi po znaku ispisanom u vidu poruke na displeju. Minimalne dimenzije led displeja za ispisivanje poruka su 650 mm h 75 mm, a minimalna visina slova je 65 mm. Promenljive poruke ispisuju se na srpskom jeziku, ćiriličkim pismom, a po potrebi mogu biti ispisane na drugom stranom jeziku.
Svetlosni znaci iz stava 1. tač. 1) do 4) ovog člana postavljaju se tako da su jasno vidljivi, odnosno čitljivi za učesnike u saobraćaju kojima su namenjeni.
Kada se svetlosni znak iz stava 1. tač. 2) i 3) ovog člana daje na vozilu koje stoji na kolovozu, znači obavezu za vozače koji ga vide da smanje brzinu kretanja svog vozila, a po potrebi i da zaustave svoje vozilo i da postupaju po naredbama policijskog službenika.
Kada vozilo pod pratnjom, odnosno vozilo sa prvenstvom prolaza daje istovremeno i svetlosni znak upozorenja, znači da vozač vozila koje se kreće neposredno ispred policijskog vozila koje daje te znake, treba odmah bezbedno da zaustavi svoje vozilo uz desnu ivicu kolovoza, a po mogućnosti van kolovoza.
Svetlosni znak koji se daje baterijskom lampom koja emituje postojano crveno svetlo i kojom policijski službenik maše upravno na uzdužnu osu puta, znači obavezu za vozača vozila koje se kreće na delu puta gde se taj svetlosni znak daje i na koga se znak odnosi, da bezbedno zaustavi svoje vozilo na kolovozu, a po mogućnosti van kolovoza, neposredno ispred policijskog službenika koji taj znak daje. Za ostale učesnike u saobraćaju ovaj znak označava obavezu da smanje brzinu kretanja svog vozila, odnosno da se kreću sa povećanom opreznošću.
Prilikom davanja svetlosnog znaka iz stava 1. ovog člana policijski službenik mora da se nalazi na preglednom i bezbednom mestu na kolovozu.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o znacima koje učesnicima u saobraćaju na putevima daju ovlašćena lica ("Službeni list SFRJ", broj 28/89).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
