PRAVILNIK

O NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU OGLEDA ZA OBRAZOVNI PROFIL SARADNIK U MUZIČKOJ UMETNOSTI

("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 10/2010)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se nastavni plan i program ogleda za obrazovni profil saradnik u muzičkoj umetnosti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Program ogleda iz člana 1. ovog pravilnika ostvaruje se u skladu sa:

1. Pravilnikom o planu i programu obrazovanja i vaspitanja za zajedničke predmete u stručnim i umetničkim školama ("Službeni glasnik SRS - Prosvetni glasnik", broj 6/90 i "Prosvetni glasnik", br. 4/91, 7/93, 17/93, 1/94, 2/94, 2/95, 3/95, 8/95, 5/96, 2/02, 5/03, 10/03, 24/04, 3/05, 6/05, 11/05, 6/06, 12/06, 8/08, 1/09, 3/09, 10/09 i 5/10), i to sa nastavnim planom i programom:

1) Srpski jezik i književnost,

2) Srpski jezik kao nematernji jezik,

3) Strani jezik,

4) Istorija,

5) Geografija,

6) Muzička umetnost,

7) Psihologija,

8) Sociologija,

9) Ustav i prava građana,

10) Filozofija,

11) Fizičko vaspitanje,

12) Matematika,

13) Računarstvo i informatika,

14) Fizika,

15) Hemija,

16) Biologija,

17) Maturski ispit;

2. Pravilnikom o nastavnom planu i programu predmeta Verska nastava za srednje škole ("Prosvetni glasnik", br. 6/03, 23/04 i 9/05).

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".

 

NASTAVNI PLAN I PROGRAM OGLEDA

 

Područje rada: Kultura, umetnost i javno informisanje

 

Oblast: Umetnost

 

Obrazovni profil: SARADNIK U MUZIČKOJ UMETNOSTI - ogled

 

Trajanje obrazovanja: četiri godine

Cilj ogleda:

Unapređenje kvaliteta i osavremenjivanje obrazovno-vaspitnog rada kroz:

- uvođenje novog nastavnog plana i programa u radi ostvarivanja umetničkog obrazovanja i obrazovanja uopšte;

- uvođenje novih stručnih umetničkih nastavnih predmeta radi formiranja šireg aspekta muzičke umetnosti, šire lepeze strukovnog okvira, kao i multifunkcionalnosti savremenog muzičkog umetnika;

- uvođenje novih stručnih umetničkih nastavnih predmeta;

- uvođenje sadržaja nastavnih predmeta i koncepcije novog obrazovnog profila;

- omogućavanje učenicima da steknu osnovna znanja, realnu sliku o svojim umetničkim afinitetima i sposobnostima;

- omogućavanje lakšeg i realnijeg izbora željenog fakulteta;

- vertikalno i horizontalno povezivanje nastavnih sadržaja opšteobrazovnih i umetničkih predmeta;

- metodičko osavremenjivanje nastave, radi veće efikasnosti i približivanja tendencijama i potrebama novog, modernog vremena;

- izradu nastavnih sredstava i pripremu rukopisa udžbenika po novim nastavnim programima;

- adekvatniju proveru ostvarenosti ciljeva i zadataka obrazovanja.

Uvođenje organizacionih novina:

- uvođenje timskog rada u ostvarivanje programa i zajedničko praćenje efekata obrazovanja;

- ostvarivanje nastave korišćenjem savremenih multimedijalnih tehnologija;

- bolje korišćenje nastavnih sredstava.

Očekivani ishodi ogleda:

- sticanje znanja i umenja za uključivanje u sve poslove muzičke umetnosti koji se obavljaju u radio i TV centrima, tonskim studijima, pripremi kulturnih i javnih manifestacija;

- osposobljavanje učenika za korišćenje softverskih i hardverskih komponenti multimedijalnih sistema;

- osposobljavanje učenika za pravilno korišćenje različitih audio uređaja;

- sticanje znanja i umenja za samostalnu primenu softverskih multimedijalnih alata u audio i video produkciji;

- sticanje znanja, veština, navika i umenja za efikasno i kvalitetno obavljanje postavljenih zadataka;

- bolje mogućnosti praćenja, procenjivanja, po potrebi, i korigovanja programa u toku trajanja ogleda.

Trajanje ogleda:

Ogled se sprovodi od 1. septembra 2010. godine i može da traje najduže pet godina.

Način ostvarivanja ogleda:

Ogled se ostvaruje na osnovu ovog nastavnog plana i programa.

Za nastavnike i stručne saradnike u školi u kojoj se ostvaruje program ogleda, radi primene u svakodnevnom obrazovno-vaspitnom radu, organizuju se obuke za:

- primenu nastavnog plana i programa ogleda;

- primenu novih metoda rada sa učenicima;

- stručno usavršavanje nastavnika.

Planira se i razrada postupaka praćenja i ocenjivanja obrazovno-vaspitnog rada, izrada testova sa zajedničkim sadržajima i zajedničkim kriterijumima za procenu znanja.

Uslovi ostvarivanja ogleda:

Za upis u školu kandidat polaže prijemni ispit. Na prijemnom ispitu proveravaju se posebne sposobnosti kandidata koje su neophodne za obrazovni profil saradnik u dramskoj nastavi - ogled.

Prijemni ispit sastoji se iz dva dela.

Prvi deo prijemnog ispita sastoji se iz:

- pismenog dela (kandidat piše esej na jednu od ponuđenih tema, a zatim brani pismeni zadatak);

- usmenog dela.

Drugi deo prijemnog ispita sastoji se iz:

- TOK - Test opšte informisanosti;

- PIE-JRS - Test po Plučik standardizaciji;

- D48- Domino test.

Ogled se ostvaruje u uslovima svakodnevnog obrazovno-vaspitnog rada u školi.

Nastava se izvodi u odeljenju od 15 do 20 učenika. Nastavu izvode nastavnici škole kojoj je odobreno izvođenje ogleda.

Nastavnici pripremaju potrebna nastavna sredstva (prezentacije, grafofolije, šeme, audio zapise), u skladu sa ovim nastavnim planom i programom, koristeći:

- publikovana multimedijalna nastavna sredstva;

- internet;

- profesionalne šeme (skice, fotografije) audio uređaja i sistema.

Nastava se ostvaruje korišćenjem savremenih multimedijalnih i informaciono-komunikacionih tehnologija.

U okviru svakog nastavnog predmeta naveden je spisak literature koji predstavlja osnovni okvir za rad.

Način vrednovanja ogleda:

Primena ogleda prati se kontinuirano u toku školske godine, a u poslednjoj godini sprovodi se vrednovanje ogleda.

Na kraju školske godine, na osnovu različitih upitnika i izveštaja, ispituju se ishodi obrazovno-vaspitnog rada, adekvatnost ocenjivanja, mišljenja učenika i nastavnika.

U postupku vrednovanja ogleda sprovođenje programa prati Ministarstvo prosvete preko prosvetnog savetnika, a ocenu ostvarenog cilja i očekivanih ishoda na kraju ogleda - Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja, koji daje odgovarajući predlog ministru i inicijatoru ogleda.

Izveštaj o sprovedenom ogledu i ocena ogleda objavljuje se na način koji je dostupan široj stručnoj javnosti.

 

NASTAVNI PLAN

Područje rada: KULTURA, UMETNOST I JAVNO INFORMISANJE

Obrazovni profil: SARADNIK U MUZIČKOJ UMETNOSTI - OGLED

Trajanje obrazovanja: ČETIRI GODINE

Red.
broj

I. OBAVEZNI NASTAVNI PREDMETI
A. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

raz. čas nastava

nast. u bloku god.

raz. čas nastava

nast. u bloku god.

raz. čas nastava

nast. u bloku god.

raz. čas nastava

nast. u bloku god

raz. čas nastava

nast. u bloku god

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

1.

Srpski jezik i književnost

3

 

111

 

 

3

 

111

 

 

3

 

105

 

 

3

 

93

 

 

12

 

420

 

 

2.

Strani jezik

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

8

 

280

 

 

3.

Istorija

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

148

 

 

4.

Geografija

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

5.

Muzička umetnost

1

 

37

 

 

1

 

37

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

6.

Psihologija

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

7.

Sociologija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

8.

Ustav i prava građana

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

31

 

 

1

 

31

 

 

9.

Filozofija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

62

 

 

2

 

62

 

 

10.

Fizičko vaspitanje

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

8

 

280

 

 

11

Matematika

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

1

 

35

 

 

1

 

31

 

 

6

 

214

 

 

12.

Računarstvo i informatika

 

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

13.

Fizika

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

14.

Hemija

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

15.

Biologija

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

Ukupno A:

20 + 2

740 + 74

 

14

518

 

10

350

 

11

341

 

55+2

1949+74

 

Napomena: *) Za učenike koji nastavu slušaju na jednom od jezika narodnosti (Zakon o srednjoj školi, član 5)

Red.
broj

B. STRUČNI PREDMETI
(teorija, vežbe, praktična nastavka)

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

raz. čas nastava

nast. u bloku god.

raz. čas nastava

nast. u bloku god.

raz. čas nastava

nast. u bloku god.

raz. čas nastava

nast. u bloku god

raz. čas nastava

nast. u bloku god

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

1.

Likovna kultura

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

1

 

35

 

 

1

 

31

 

 

6

 

214

 

 

2.

Dramaturgija

2

 

74

 

 

2

2

74

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

2

148

74

 

3.

Kulturologija

2

 

74

 

 

3

 

111

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

185

 

 

4.

Produkcija u kulturi i medijima

2

2

74

74

 

2

2

74

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

4

148

148

 

5.

Multimedija

 

 

 

 

 

2

3

74

111

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

3

74

111

 

6.

Istorija muzike

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

4

 

132

 

 

7.

Solfeđo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

4

 

132

 

 

8.

Harmonija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

1

35

35

 

1

1

31

31

 

2

2

66

66

 

9.

Pevanje

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

35

 

 

1

 

31

 

 

2

 

66

 

10.

Primenjena muzika

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

1

35

35

 

 

1

 

31

 

1

2

35

66

 

11

Snimanje i obrada zvuka

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

12.

Osnovi snimanja muzika

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

13.

Osnovi muzičke produkcije

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

14.

Praktična nastava

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

60

 

 

 

 

90

 

 

 

 

150

 

Ukupno B:

8

2

296

74

-

11

7

407

259

-

13

9

455

315

60

12

9

372

279

90

44

27

1530

927

150

 

Ukupno B:

10

370

-

18

666

-

22

770

 

21

651

90

71

2457

150

 

Ukupno A+B:

28

4

1036

148

-

25

7

925

259

-

23

9

805

315

60

23

9

713

279

90

99

29

3479

1001

150

 

Ukupno A+B:

32

1184

-

32

1184

-

32

1120

60

32

992

90

128

4480

150

 

UKUPNO ČASOVA:

1216

1216

1212

1114

4758

 

V. IZBORNI PREDMETI

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

1.

Verska nastava

1

37

1

37

1

35

1

31

4

140

2.

Građansko vaspitanje

1

37

1

37

1

35

1

31

4

140

 

Učenik je obavezan da prilikom upisa u prvi razred škole izabere jedan od dva izborna predmeta i taj izborni predmet zadržava do kraja sticanja srednjeg obrazovanja i vaspitanja.

II. OSTALI OBAVEZNI OBLICI OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

godišnje

godišnje

godišnje

godišnje

godišnje

1.

Čas odeljenskog starešine/zajednice

74 časa

74 časa

70 časova

62 časa

280 časova

2.

Dodatni rad

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 120 časova

3.

Dopunski rad

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 120 časova

4.

Pripremni i društveno-korisni rad*

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 120 časova

Napomena: *) Ako se u toku godine ukaže potreba za njim

III.
FAKULTATIVNI OBLICI OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

1. FAKULTATIVNI NASTAVNI PREDMETI

1.1

Jezik drugog naroda i narodnosti sa elementima nacionalne kulture

2

74

2

74

2

70

2

62

8

280

1.2

Drugi strani jezik

2

74

2

74

2

70

2

62

8

280

1.3

Drugi stručni predmeti*

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. FAKULTATIVNE NASTAVNE AKTIVNOSTI

2.1

Ekskurzije

od 2 do 3 dana

od 2 do 3 dana

od 2 do 3 dana

do 5 dana

od 6 do 14 dana

2.2

Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika

30-60 časova

30-60 časova

30-60 časova

30-60 časova

120-240 časova

2.3

Hor

70 časova godišnje

2.4

Kulturna i javna delatnost

2 radna dana

Napomena: *) Pored navedenih predmeta škola može da organizuje, u skladu sa opredeljenjem učenika, fakultativnu nastavu učenika iz predmeta koji su utvrđeni nastavnim planom drugih obrazovnih profila, kao i iz predmeta koji su od značaja za dalji nastavak školovanja (ples, digitalna animacija, kostimografija i sl.).

OSTVARIVANJE NASTAVNOG PLANA I PROGRAMA

 

BROJ I RASPORED RADNIH SEDMICA ZA ČETVOROGODIŠNJE OBRAZOVANJE

Razred

Razredno-časovna nastava

Nastava u bloku

Obavezne i fakultativne vannastavne aktivnosti

Priprema i izvođenje mature

Ukupno sedmica

Stručni
predmeti

Prvi razred

37 sedmica

-

2 sedmice

-

39

Drugi razred

37 sedmica

-

2 sedmice

-

39

Treći razred

35 sedmica

2 sedmice

2 sedmice

-

39

Četvrti razred

31 sedmica

3 sedmice

2 sedmice

3 sedmice

39

Podela odeljenja na grupe

Časovi praktične nastave i vežbe iz stručnih predmeta ostvaruju se u učionicama opšte namene i specijalizovanim učionicama predviđenim Normativom posebnog školskog prostora, opreme i nastavnih sredstava.

U prvoj i drugoj godini pri ostvarivanju nastavnih sadržaja odeljenje se ne deli u grupe. Broj učenika u odeljenju je od 15 do 20.

U trećem i četvrtom razredu, prilikom realizacije stručnih časova, odeljenje se deli u tri grupe. Broj učenika u grupi kreće se od 5-8.

Vežbe i blok nastava ostvaruje se podelom odeljenja na tri grupe.

Praktična nastava u celini i vežbe izvode se pod neposrednom kontrolom nastavnika. Isti nastavnici ostvaruju teorijsku nastavu stručnih predmeta i vežbe u grupi u okviru istog predmeta.

LIKOVNA KULTURA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Likovna kultura jeste sticanje neophodnih znanja o likovnim delima i umetnicima kroz istoriju umetnosti, u skladu s društvenom, humanističkom i stručnom orijentacijom.

Zadaci nastave jesu:

- uvođenje učenika u svet vrednosti stvaralačkog mišljenja kroz problemske zadatke u teoretskom radu;

- osposobljavanje učenika da stečena teoretska znanja primeni u budućim zanimanjima;

- uvođenje učenika u svet opažanja i doživljavanja likovnih dela i upućivanje na kritičko mišljenje;

- razvijanje ličnog odnosa učenika prema slikarskim, grafičkim, vajarskim i arhitektonskim ostvarenjima, kao i ostvarenjima primenjenih umetnosti i dizajna;

- upoznavanje učenika s osnovnim odlikama i razvojem umetnosti u društveno-istorijskim razdobljima kod nas i u svetu;

- omogućavanje svestranog razvoja učenikove ličnosti, kako emocionalno-doživljajnih tako i intelektualno-kreativnih sposobnosti;

- razvijanje potrebe i smisla za samostalno stvaranje obrazovanja i doživljavanja umetničkih dela u uslovima slobodnog izražavanja stvaralačkih mogućnosti pojedinca u našem društvu;

- upućivanje učenika da tumači umetnost na naučnim osnovama kako bi doprinosio oplemenjivanju međuljudskih odnosa;

- izgrađivanje shvatanja kod učenika da isticanje univerzalnosti likovnog jezika utiče na ukidanje jezičkih, nacionalnih i rasnih razdvajanja;

- upoznavanje učenika s likovnim nasleđem naše zemlje, kako bi se razvijali smisao, osećanja i potrebe negovanja kulturnih tekovina.

I RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA I (30+0)

Šta je umetnost? Umetnost u prostoru i vremenu. Umetnost i društvo.

Pojava umetničkog stvaranja. Epohe u umetnosti praistorije. Karakter praistorijske umetnosti. Tipična ostvarenja arhitekture, skulpture, slikarstva (Stounhendž, Vilendorska Venera, Altamira). Praistorijska umetnost na našim prostorima: Paleolit (Badanj), Mezolit (Lepenski vir), Neolit (Vinča, Predionica, Butmir). Metalno doba.

LIKOVNA KULTURA II (44+0)

Idejne osnove grčke civilizacije i umetnosti. Uticaji prethodnih civilizacija (Egipat, Krit, Mikena). Tri razdoblja u razvitku. Najznačajniji spomenici i umetnici. Slikarstvo vaza. Istorijski značaj grčke umetnosti.

Grčki spomenici na tlu Balkana. Arhitektura (Herakleja Linkestis, Stobi). Skulptura i dela primenjenih umetnosti.

Umetnost starog Rima. Nove pojave u arhitekturi i skulpturi (Panteon, bazilike, portreti, istorijski reljefi. Slikarstvo (Pompeji). Značaj rimske civilizacije za kasniju umetnost Zapada. Rimske urbane celine na našim prostorima (Emona, Salona, Sirmijum, Viminacijum). Arhitektura (Dioklecijanova palata, Romulijana, Gamzigrad). Skulptura (portreti Konstantina, sarkofazi iz Salone). Mozaici (Risan, Romulijana). Slikarstvo grobnica (Bečka, Viminacijum).

II RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA III (37+0)

Osobenosti starohrišćanske umetnosti. Umetnost u doba seobe naroda. Umetničko stvaranje u razdoblju preromanike.

Spomenici starohrišćanske umetnosti na našim prostorima (sarkofazi Salone). Dela primenjene umetnosti iz doba seobe naroda. Preromanika na tlu Balkana: arhitektura (Sv. Donat u Zadru), skulptura (reljef iz Sv. Nedelje).

Odlike romaničke umetnosti. Novine u arhitekturi i glavni spomenici (Sv. Sernen, Piza), Skulptura i njena vezanost za arhitekturu (Vezlej). Dela primenjene umetnosti. Romanički stil u arhitekturi (katedrale u Trogiru i Zadru). Kamena skulptura (Buvinova vrata). Romaničko slikarstvo (Sv. Mihailo u Stonu). Nameštaj, minijatura, zlatarstvo.

Glavna obeležja gotičke umetnosti. Novine u arhitekturi i glavni spomenici (Šartr, Solzberi). Obeležja skulpture i spomenici (Rems, Amijen). Vitraži i minijature. Osobenosti gotike na Balkanu. Obeležja gotike u Dalmaciji. Dela Jurja Dalmatinca i Andrije Alešija. Palate (Knežev dvor u Dubrovniku). Gotika u Sloveniji: crkve (Ptujska gora), skulptura i reljefi u drvetu, slikarstvo Istre (Beram).

Odlike vizantijske umetnosti. Glavni spomenici arhitekture (Sveti Luka u Fokidi), i slikarstva (Kahrije džamija). Slonovača, emajl. Vizantijski uticaj na umetnost drugih zemalja (Rusija-Rubljov, Bugarska, Gruzija).

Vizantijski spomenici na Balkanu. Srpska umetnost kraj XII i XIII vek: arhitektura (Studenica), slikarstvo fresaka (Mileševa, Sopoćani). Ikone i minijature XIII veka. Umetnost 1300-1370: arhitektura (Gračanica), skulptura (Dečani), slikarstvo fresaka (Staro nagoričino, Dečani). Ikone i minijature. Umetnost 1370-1459: arhitektura (Ravanica, Ljubostinja), osobenosti skulpture (Ravanica, Kalenić). slikarstvo fresaka (Kalenić). Srpska srednjovekovna primenjena umetnost. Slikarstvo u Makedoniji, XIII vek (Sv. Kliment u Ohridu). Srednjovekovna utvrđenja. Postvizantijska umetnost na tlu Balkana XV-XVII vek (Longin). Umetnost stećaka ("Kulinov" stećak). Nekropole.

LIKOVNA KULTURA IV (37+0)

Odlike islamske umetnosti. Glavni spomenici arhitekture. Minijatura.

Islamska umetnost na Balkanu. Arhitektura džamija (Sinan-pašina džamija u Prištini, Aladža džamija u Foči), amami (Dautpašin amam u Skoplju). Karavansaraji. Spomenici minijaturnog slikarstva. Preteče renesansne (Đoto). Idejne osnove nastanka renesansne umetnosti. Glavne osobenosti. Renesansa u Italiji i drugim evropskim zemljama. Najznačajniji umetnici (Donatelo, Leonardno da Vinči, Mikelanđelo, Rafael, Ticijan, Direr). Manirizam. Njegove odlike. Glavni predstavnici.

Italijanska rana renesansa: interesovanje za ljudsku figuru (skulptura i slikarstvo). Italijanska renesansa: nova koncepcija predstavljanja prostora na slici. Visoka renesansa u Italiji: Leonardo da Vinči, Mikelanđelo, Rafaelo. Venecijanska renesansa - umetničke specifičnosti. Umetnost renesanse na Severu Evrope.

Renesansa na Balkanu i njene osobenosti. Arhitektonsko-skulptoralno delo Nikole Firentinca (katedrala u Šibeniku). Dubrovački slikari (Nikola Božidarević, Mihailo Hamzić).

Novo Hopovo, manastir Piva - freska, Nekropola iz Radimlja, Sinan-pašina džamija - Prizren, Šarena džamija - Tetovo, Gazi Husrevbegov bezistan - Sarajevo, Most na Neretvi - Mostar.

III RAZRED
(1+0 časova nedeljno, 35+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA V (20+0)

Idejne osnove nastanka barokne umetnosti. Stilske odlike u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu. Središta procvata barokne umetnosti (Italija, Holandija, Flandrija, Španija). Vodeći umetnici (Benini, Karavađo, Rembrant, Rubens, Velaskez). Rokoko kao završna faza baroka. (Vato). Opšte odlike baroka na Balkanu. Barok u Sloveniji: arhitektura (Ljubljanska katedrala), crkveno slikarstvo i portret (Jelovšek, Bergant). Barok u Hrvatskoj: arhitektura (dubrovačka katedrala), skulptura i slikarstvo (Poco). Barok u Boki Kotorskoj (Kokolja). Barok u Srbiji: pojava barokne arhitekture (manastiri Fruške gore), slikarstvo ikonostasa (Kračun, J. Orfelin), razvoj portreta. Bakrorez (Žefarović). Drvorez u Makedoniji (ikonostas Sv. Spasa).

LIKOVNA KULTURA VI (15+0)

Neoklasicizam. Istorijski uslovi nastanka. Teme. Stilske odlike. Najznačajniji umetnici (David, Engr, Kanova). Bidermajer kao osoben vid neoklasicizma.

Neoklasicizam na Balkanu. Odlike arhitekture i skulpture. Slikarstvo (Kavčić, Stroj, A. Teodorović). Bidermajer (Danil, Tominc).

Romantizam. Istorijski uslovi nastanka romantizma. Tema: Osnovne stilske karakteristike. Najznačajniji umetnici (Žeriko). Romantizam na našim prostorima. Odlike arhitekture i skulpture. Slikarstvo: Slovenija/Panhart, Hrvatska/Karas, Srbija/Jakšić, S. Todorović.

Realizam: Istorijski uslovi nastanka realizma. Teme. Osnovne stilske odlike. Glavni predstavnici (Kurbe, Domije, Rjepin, Rid).

Realizam na našim prostorima. Arhitektura (Bugarski, Vurnik). Skulptura (Roksandić, Rendić). Slikarstvo (Krstić, P. Jovanović, braća Šubić, zagrebačka "Šarena škola").

IV RAZRED
(1+0 časova nedeljno, 31+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA VII (15+0)

Impresionizam - opšte odlike slikarstva i skulpture, glavni predstavnici (Mone, Renoar, Roden), slovenački impresionisti (Jakopič, Jama), hrvatski impresionisti (Kraljević, Račić), srpski impresionisti (Milićević, Milovanović), planerizam, optičke teorije o boji, analiza svetlosti.

Postimpresionizam - reakcija na impresionizam, geometrizacija oblika, modulacija svetla (Sezan), ekspresionizam i simbolizam boje (Van Gog i Gogen). Arhitektura XIX veka, eklekticizam u prvoj polovini veka, secesija (Meštrović).

Moderna umetnost, novi principi, metodi i materijali, FOVIZAM (Matis, Ruo), ritam u slikarstvu (Munk, Nolde, Konjović, Bijelić, Job) KUBIZAM i FATURIZAM, lomljenje oblika, kolaž (Pikaso, Brak, Sava Šumanović, Marino Tartalja, Bijelić), BESPREDMETNI SVET (Kandinski, Miljevič, Mondrijan), sinteza likovnih umetnosti (Bauhaus, De Stijd, industrijski dizajn), KONSTRUKTIVIZAM (Tatlin, Gabo, Penzner), DADAIZAM I NADREALIZAM, antiumetnost, Dišan, Ernst, Mafrit, slikari fantazija - Šagal, Kiriko, Barili, Kregar, internacionalni stil u arhitekturi modernog doba (Korbizje, Ibler, Plečnik, Dobrović, Brašovan) moderna skulptura (Mur, Kršinić, Stijović).

LIKOVNA KULTURA VIII (16+0)

Savremena umetnost, ENFORMEL (Polok, Tanios), OPTIČKA UMETNOST (Vazareli), tendencije šezdesetih godina: pop-art, bodi-art, minimal-art, konceptualna umetnost, hepening, sinteza prostora, svetlosti i boje (Šefer), mobilna skulptura (Kalder).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Primarni cilj likovnog obrazovanja je razvoj i negovanje vizuelnosti (vizuelnog "govora", što znači: vizuelnog izraza i vizuelnog doživljaja). Budući da je svaka slika mentalni proizvod (iskustvena činjenica i intelektualna datost) za razvoj likovnosti u kojoj je slika osnovni sadržaj neophodno je razvijati sposobnost upotrebe generičkih izražajnih moći a takođe i negovati i bogatiti iskustvenu intelektualnu sferu u kojoj, pored intuitivne, nastaje likovnost. Pri tome, treba imati u vidu fundamentalnu potrebu obrazovanja: razvoj sposobnosti doživljavanja, razumevanja i tumačenja sveta, odnosno umetnosti.

Neophodno je da se utvrde zadaci na svakom času koji bi najpotpunije razvijali sposobnosti učenika koje podstiču stvaranje, kao i one koje omogućuju stvaranje. Stoga, gradivo treba planirati tako da se postigne: osnovni nivo opažanja, osposobljenost primanja, odgovarajući osnovni nivo razumevanja.

Poseban akcenat dati razvijanju kritičkog mišljenja učenika.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Janson, H. W, Istorija umetnosti, Beograd, 2005;

- Miško Šuvaković, Pojmovnik moderne i postmoderne likovne umetnosti i teorije posle 1950. (u izdanju Prometej, Novi Sad).

DRAMATURGIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Dramaturgija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima dramaturgije, dramskim izrazima i elementima drame.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa osnovnim pojmovima dramaturgije;

- upoznavanje učenika sa lirskim, epskim i dramskim izrazima;

- upoznavanje učenika sa temeljnim pojmovima i elementima drame;

- savladavanje teorije drame;

- upoznavanje sa piscima drama;

- upoznavanje sa teoretičarima.

I RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

DRAMATURGIJA I (37+0)

Usvajanje gradiva iz uvoda u dramaturgiju. Definisanje lirskog, epskog i dramskog izraza. Usvajanje osnovnih pojmova: prostor i vreme. Sticanje neophodnih znanja iz oblasti filma i pozorišta.

DRAMATURGIJA II (37+0)

Obrađivanje sadržaja iz oblasti elemenata drame. Nastanak dramske umetnosti. Obrađivanje sadržaja teorije drame. Upoznavanje sa Platonom, Aristotelom, Aurelijom Augustinom.

II RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 74+74 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

DRAMATURGIJA III (37+37)

Proširivanje znanja iz uvoda u dramaturgiju. Utvrđivanje sadržaja vezanih za lirske, epske i dramske izraze. Definisanje pojmova prostor i vreme. Sticanje znanja iz oblasti filma i pozorišta.

DRAMATURGIJA IV (37+37)

Utvrđivanje sadržaja elemenata drame neophodnih za bolje razumevanje dramskih umetnosti. Proširivanje znanja iz teorije drame. Renesansa. Francuski i engleski pisci drama i teorija: Bioleau, Corneille (pravci, vreme, dekor). Humor.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Prilikom realizacije planiranih sadržaja, potrebno je dovoditi u vezu njegove elemente sa svakodnevnim životom i ono što čini život. Navoditi učenike na kritički odnos prema životu uz pretpostavku da sami kreiramo svoj život i sve ono što nam se u njemu dešava.

Povezivati epske, lirske i dramske izraze sa svim umetnostima, i demonstrirati te veze učenicima, navodeći ih da i sami pronalaze primere i da ih analiziraju.

Motivisati učenike da kroz realizaciju vežbi, prolazeći kroz proces rada, realizuju različite forme i da na taj način sazrevaju za ono što ih čeka u III i IV razredu u okviru stručnih predmeta.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Đokić Ljubiša, Osnovi dramaturgije, Beograd, Univerzitet umetnosti, 1989;

- Kralj Vladimir, Uvod u dramaturgiju, Novi Sad: Sterijino pozorje, 1966;

- Inkret Andrej, Predmet i princip dramaturgije (o pitanjima drame i pozorišta): studije, Novi Sad: Sterijino pozorje, 1987;

- Filipič Lojze, Živa dramaturgija, 1952 - 1975, Ljubljana: Cankarijeva založba, 1977;

- Đurđević Miodrag, Popović Vasilije, Antologija TV drame, Beograd: Radio-televizija, 1977;

- Putnik Radomir, Dramaturški poslovi, Beograd: Čigoja štampa, R. Putnik, 2005.

KULTUROLOGIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Kulturologija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima kulturologije, teorijskim pristupima i tumačenjima kulture kao i razvoja kulture u odnosu na razvoj društva.

Zadaci nastave jesu:

- osposobljavanje učenika za tumačenje pojava koja ih okružuju, a pripadaju domenu kulture u najširem smislu;

- korišćenje različite metodologije i pristupa u "čitanju" i interpretaciji različitih kulturnih fenomena u kojima se prepliću društvena kretanja, politika, ekonomija, svakodnevni život ali i "ono najbolje što je ljudski duh stvorio";

- sticanje teorijskih znanja kroz čitanje literature, interpretaciju zadatih dela, kroz diskusije, debate, kritike i tumačenja izabranih pojava naše savremenosti.

I RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

KULTUROLOGIJA I (37+0)

Razgraničenje pojmova. Kultura i civilizacija. Pojam simbola. Simbol, alegorija, znak. Pismo ranih civilizacija. Hrišćanstvo - odlike, istorija. Istočna i zapadna hrišćanska crkva. Istorijski razvoj pojma i osnovne naznake savremenog pristupa kulturi. Teorije o kulturi, od prosvetiteljstva do savremenih tumačenja kulture. Uloga kulturne antropologije i sociologije. Mit: pojam i mogući teorijski pristupi. Odnos prema mitu u različitim periodima. Struktura mitskog mišljenja. Funkcije mita. Osnovni mitski motivi. Mit u religiji, književnosti, popularnoj kulturi i kulturi masovnog društva. Remitologizacija i demitologizacija. Politički mit.

KULTUROLOGIJA II (37+0)

Ritual: pojam rituala. Priroda ritualne komunikacije. Mogući oblici rituala. Ritual između religije, pozorišta, politike i svakodnevnog života. Religija: pojam, funkcije, tipovi. Mogući pristupi religiji: antropološki, psihološki, sociološki, kulturološki. Religija i kultura: proširivanje pojma religije. Umetnost: pojam i oblici. Funkcije. Teorije o umetnosti. Estetska egzistencija. Teorija umetničke recepcije. Problem ukusa. Moderni ukus. Vrednovanje umetničkog dela. Estetika lepog i estetika ružnog.

II RAZRED
(3+0 časova nedeljno, 111+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

KULTUROLOGIJA III (55+0)

Jezik i teorije o jeziku. Lingvistika i kompjuterska lingvistika. Psiholingvistika. Sociolingvistika. Teorija kulturne lingvistike. Kodovi i njihove vrste. Denotacija i konotacija. Metafora i metonimija. Persova teorija znaka - ikona, indeks i simbol. Neverbalna komunikacija. Kodovi dodira, prostora, orijentacija i izgled. Telesni jezik (kinetičan ili mimičan kod). Gestovi. Teorija igre. Igra u kulturi. Definicija igre, Homo ludens. Klasifikacija igara. Igra i stvaralaštvo. Igra između poretka i slobode. Igra u različitim kulturnim i civilizacijskim kontekstima. Igra i stvaralaštvo. Visoka kultura i kultura masovnog društva: razlike i tačke spoja. Visoka kultura u funkciji masovnog društva i kulure. Društveni i kulturni slojevi. Zvanična i alternativna kultura.

KULTUROLOGIJA IV (56+0)

Masovna kultura: pojam i karakteristike masovne kulture. Kulturna industrija i industrija svesti. Medijska kultura. Komercijalizacija kulture. Hedonizam i senzacionalizam. Standardizacija, homogenizacija. Ideologičnost masovne kulture. Podkultura i kontrakultura. Razgraničenje pojmova. Teorijski pristupi. Potkultura i kontrakultura. Razgraničenje pojmova. Teorijski pristupi. Pojavni oblici potkultura. Značenje potkulturnih stilova. Popularna kultura od folklora do kulture masovnog društva. Od popularne kulture ka visokoj kulturi. Od visoke kulture ka popularnoj. Popularna kultura i mediji. Fenomeni moderne kulture: u traganju za životnim stilovima, uzroci i oblici ispoljavanja. Moda - pojam i funkcije. Narcizam i moda. Moda kao stil, opredeljenje, komercijalni zahtev, kulturni znak. Problemi kulture u vremenu globalizacije. Novi i stari mediji.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

U radu sa učenicima koristiti najrazličitija nastavna sredstva i izvore informacija u cilju adekvatnijeg pristupa učenicima i mogućnostima za lakše usvajanje gradiva.

Od nastavnika se očekuje maksimalna intedisciplinarna širina u interpretaciji planiranih sadržaja i pripremi za njegovu realizaciju u cilju stvaranja preduslova za sistematičan i kvalitetan rad u III i IV razredu uz kritičko mišljenje.

LITERATURA:

(odabrana poglavlja)

- Ivana Spasić, "Kultura", Kritički pomovnik civilnog društva II,

Beograd 2004;

- Sreten Petrović, Kulturologija , Beograd 2000;

- Ratko Božović, Kultura, Enciklopedija političke kulture;

- Đuro Šušnjić, Religija, Čigoja, Beograd, 1995, poglavlje str, 31-87 5;

- Jelena Đorđević, Mit, vera, znanje, mir, BOŠ, 2005;

- Jelena Đorđević, Ritual, Enciklopedija političke kulture;

- Jelena Đorđević, Studije kulture, Službeni glasnik, 2008, 2-36; 38-1020;

- Ratka Marić, Potkulture, Kultura, Beograd, 1998;

- Sreten Petrović, Kič kao sudbina, Novi Sad, Matica srpska, 1997;

- Sreten Petrović, Kultura i umetnost, Niš, Prosveta, 1991;

- Kultura i civilizacija, Sreten Petrović, Beograd, Lela, 1997;

PRODUKCIJA U KULTURI I MEDIJIMA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Produkcija u kulturi i medijima jeste sticanje neophodnih znanja o elementima koji čine medijske programe i sadržaje, produkciji štampanih i elektronskih medija, žanrovima i formama radijskog, televizijskog programa, filmu i kulturi kao i karakteristikama i specifičnostima medijskih i kulturnih sistema.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa produkcijom u kulturi i medijima u cilju formiranja šireg aspekta profesije u dramskoj oblasti, šire lepeze strukovnog okvira, kao i multifunkcinalnosti savremenog dramskog umetnika;

- sticanje neophodnih znanja iz oblasti produkcije u kulturi i medijima;

- osposobljavanje učenika za osnovnu primenu stečenih znanja u državnim i privatnim filmskim, radijskim, novinskim i televizijskim sistemima, kao i u ustanovama kulture poput pozorišta, koncertnih agencija, izdavačkih kuća, koncertnim agencijama, galerijama, muzejima i mnogim drugim.

I RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 74+74 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

POJMOVNO RAZGRANIČENJE TERMINA (37+37)

Organizacija, organizator, produkcija, producent, menadžer. Osnovni aspekti medijskog i kulturno - umetničkog stvaralaštva. Mesto i uloga medija i kulturnih ustanova u društvu. Pojmovi: film, kinematografija, televizija, radio, pozorište, novinske kuće. Vrste, uloga i značaj organizacije. Organizacija kao proces, rukovođenje i stanje. Osnovne karakteristike organizacije na televiziji, filmu, radiju, novinskim kućama i pozorištu. Organizacija - nauka ili veština. Ciljevi organizacije. Ciljevi i zadaci medijskih i kulturnih ustanova. Koncept i organizaciona struktura medija i institucija kulture. Pojam medija masovnih komunikacija. Film kao sredstvo masovnih komunikacija ili film kao umetnost i industrija. Radio i televizija - sredstva informisanja i komuniciranja.

PRODUKCIJA U KULTURI I FILMU (37+37)

Karakteristike kulturne produkcije - probe kao faza produkcionog procesa i podela zadataka po sektorima. Umetnički sektor i njegova funkcija u produkcionom procesu. Pojam i sastav filmske i umetničke ekipe. Direktor pozorišta, odnosno ustanove kulture, glavni producent organizator. Dramaturg, scenarista i dramaturško odeljenje. Producent, odnosno organizator rada na predstavi, odnosno projektu, filmu. Drama, dramski umetnik - glumac. Reditelj - glavni stvaralac predstave, odnosno filma. Scenograf i scenografija - hodogram rada. Kostimograf i kostimografija. Lektor, sufler, inspicijent. Opera, organizaciona struktura opere. Direktor opere, vokalni umetnici i ansambli u operi. Solista - vokalni umetnik - pevač. Dirigent, rukovodilac hora, sastav i rad hora i orkestra. Tehnički sektor i njegova uloga u pozorištu i filmu. Tehnički direktor - šef tehnike. Scenska tehnika, funkcija scene i scenske tehnike. Radionička tehnika. Zajedničke službe pozorišta, radija i televizije: biblioteka, arhiva i dokumentacioni centri.

II RAZRED
(2+2 čas nedeljno, 74+74 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

OSNOVNI ELEMENTI RADIO I TELEVIZIJSKOG PROGRAMA (24+24)

Informativni sadržaji i programi. Umetnički sadržaji i programi. Obrazovni sadržaji i programi. Zabavno - humoristički programski sadržaji. Specijalizovani programi. Karakteristični oblici interpretacije i prezentacije sadržaja na radiju i televiziji:

a) monološki oblici - vest, izjava, saopštenje, kominike, demant, anketa, izveštaj, prikaz, osvrt, komentar, kritika, beleška, članak, esej, nekrolog

b) dijaloški oblici - panel diskusija, polemika, okrugli sto, intervju, razgovor

c) polifonijski oblici - fičer, reportaža, radio - dramska i ostala akustička umetnička dela

d) autentične prezntacione forme - najava, (društvena) hronika, kviz, kontakt program, direktni prenos, sapunske opere.

FUNKCIJE RADIJA I TELEVIZIJE (25+25)

Osnovne funkcije radija i televizije: kulturno-umetnička, servisna, persuazivna, orijentaciona, mobilizatorska. Edukativna, kulturno - umetnička i obrazovna funkcija radija i televizije. Informativna funkcija. Zabavno - rekreativna funkcija. Propagandna funkcija.

PRODUKCIJA PROGRAMA MEDIJA (25+25)

Informacija, informisanje. Komuniciranje, komunikacija. Poruka - karakteristike i struktura. Subjekti komunikacijskog procesa - komunikator, recipijent. Vrste komuniciranja. Obezbeđivanje programskih projekata za produkciju. Pet osnovnih faza rada produkcije: planiranje, priprema, realizacija, finalizacija, emitovanje programa (nastup, koncert i sl.).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastavu realizovati kroz forme predavanja, primenu znanja putem praktičnog rada na vežbama, radove i eseje i istraživanje raznovrsnih tekstova (literatura, mediji) koji se tiču problematike i produkcije u medijima i kulturi, kao i posetama medijskim sistemima i kulturnim ustanovama.

Sadržajima upoznati i pojasniti učenicima osnovne termine sa kojima će se susretati, a tiču se produkcije, organizacije, karakteristika i specifičnosti medija i kulture, uz ukazivanje na njihove sličnosti, osobenosti i razlike. Obrađivati karakteristike produkcije u kulturi i filmu gde će se detaljno pojasniti uloga i značaj svakog činioca u produkciji. Obrađivati osnovne elemente radijskog i televizijskog programa. Obrađivati sadržaje i programe, s posebnim osvrtom na karakteristične oblike interpretacije i prezentacije sadržaja na radiju i televiziji. Upoznati učenike sa karakteristikama produkcije u medijima, odnosno produkcijom samih programa i obrađivati sadržaje u vezi sa pojmovima poput komunikacije i informacije. Posebnu pažnju obratiti na pet osnovnih faza televizijske produkcije. Upoznati učenike sa funkcijama medija.

LITERATURA:

(Odgovarajuća poglavlja)

- Lorimer, Rolend: MASOVNE KOMUNIKACIJE, Klio, Beograd, 1998;

- Mek Kvin, Dejvid: TELEVIZIJA - medijski priručnik, Klio, Beograd, 2000;

- Vuksanović, Divna: KNJIGA ZA MEDIJE - MEDIJI ZA KNJIGU, Klio, Beograd, 2008;

- Dragićević Šešić Milena, KULTURA, MENADžMENT, ANIMACIJA, MARKETING, Klio, Beograd, 2003;

- Šingler, Martin i Viringa Sindi, RADIO, Klio, Beograd 2000.

MULTIMEDIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Multimedija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima multimedije, tehnikama i metodama korišćenja multimedije.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa multimedijima radi formiranja šireg aspekta profesije u dramskoj oblasti, šire lepeze strukovnog okvira, kao i multifunkcinalnosti savremenog dramskog umetnika;

- upoznavanje sa istorijom multimedije;

- upoznavanje sa hipermedijalnostima i multimedijom;

- osposobljavanje učenika za definisanje multimedijalnog izraza;

- osposobljavanje učenika u kreiranju multimedijalnog prostora i njegove primene;

- korišćenje multimedijalne tehnike u najrazličitijim aspektima svakodnevnog života u novinarskoj, muzičkoj i dramskoj oblasti.

II RAZRED
(2+3 časa nedeljno, 74+111 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

UVOD U MULTIMEDIJU (14+22)

Počeci multimedije. Početna definicija multimedija kao kombinacija različitih medija: teksta i slike (slika, ikona, animacija, film), teksta i tona (muzika, govor), teksta, slike i tona. Primena računarskih tehnologija u multimedijima. Konceptualna medijska integracija tehničkih i softverskih dimenzija unutar jedne digitalne informacione okoline. Kreiranje i prenos multimedije: onlajn (prenos preko računarski mreža) i oflajn (preko memorijskih uređaja, prvenstveno preko portabl kompaktnih diskova, tj. CD ROM-ova i memorijskih stikova. Razlikovanje termina multimedijsko (multiple medija) i multimedijalno (multimedija). Digitalna multimedija.

SUŠTINA MULTIMEDIJA (14+22)

Osnovni kriterijumi za multimedije. Tipovi multimedijalnih aplikacija. Klasifikacija multimedijske aplikacije prema vrsti kompozicije, sinhronizacije, interakcije i integracije banke podataka. Podela multimedijalnih sadržaja na operacione sisteme. Elementi multimedija: hardverske komponente (video disk, desktop video, Desktop Konferensing), sadržajni i funkcionalni sadržaji (igre, prezentacije, Browser), alati (autorski sistemi, Mail, Conferencing), infrastrukturni učinci (Services).

OBRAZOVNO PEDAGOŠKE FUNKCIJE MULTIMEDIJA (14+22)

Pedagoške funkcije: olakšavanje prilaza mnogim izvorima i različitim informacionim vrstama (podaci, tekstovi, filmovi), štedi se vreme i novac za nabavku glomaznih udžbenika, informaciono bogatstvo vodi do konfrontacije mišljenja, što može da podstakne kreativno razmišljanje i intelektualni rad. Multimedije kao dopune za korišćenje udžbenika. Multimedija u funkciji povezivanja audiovizuelnog sadržaja s tekstom, interaktivnost i individualni pristup. Multimedijalni programi prema njihovim interakcionim metodama u sledećim sadržajima: pomoći (učenje kroz upućivanje), pasivni tutor (učenje kroz autoupravljanje i samoučenje), trening (učenje kroz vežbu), aktivni tutor (vođeno učenje), simulacija (učenje kroz pronalaženje, otkrivanje), igra (zabavno učenje), rešavanje problema (učenje uz rad e-learning by doing) i inteligentni dijalog (sokratovsko učenje).

E-LEARNING I MULTIMEDIJI (14+27)

Učenje za konektovano društvo. Fenomen "net generacije". E-learning kao fleksibilno učenje. Korišćenje uređaja informacione i komunikacione tehnologije (računar, CD ROM, digitalna televizija, mobilni telefon i dr.). Tehnologija komunikacija: upotreba interneta, elektronske pošte, diskusionih grupa i sistema za kolaborativno učenje. Online učenje. Sistem za menadžment učenja. "Web za čitanje", "Web za čitanje i pisanje". Web 2.0. Wab, e-mail, blog. Sadržaji multimedija.

UTICAJI MULTIMEDIJA (18+18)

Multimedija kao savremeno sredstvo prenošenja informacija u procesu interakcije čoveka sa okruženjem je fenomen savremenog društva. Veštine digitalne komunikacije. Kultura medija uopšte.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Omogućiti svakom učeniku da može da uči na svoj način. Omogućiti učenicima testiranje i vraćanje na tačke gde nije bio uspešan kao i na istraživanje područja i koncepta za naprednije učenje. Sadržaje multimedije obrađene teorijskim putem produbiti praktičnim radom kroz osmišljavanje multimedijskih oblika u različitim aspektima korišćenja multimedije. Raditi na analizi forme i sadržaja multimedije.

LITERATURA:

- Nadrljanski Đ. (2000), Obrazovni softver - hipermedijalni sistemi, Sombor, Pedagoški fakultet;

- Gone Ž. (1998), Obrazovanje i mediji, Beograd, Multimedija;

- N. Prelog, Pogled kroz ekran: vodič u informatičko društvo, DRIP, Zagreb 1992.

Proširena literatura:

- McManus, R. & Porter J. (2005), "Web 2.0 for Designers";

- O Neill, G. & McMahon, T. (2005), "Student Centred Learning: What Does it Mean for Students and Lecturers?";

- Tues 19th Oct SCL.html Tapscott, D. (1998). Growing Up Digital: The Rise of the Net Generation. New York: McGraw Hill;

- R. Ahscyn, E. Fox: The ACM CD-ROM Hypertext Compendium, ACM Press, New York, 1991;

- A. Afuah: Internet Business Models and Strategies: Text and Cases, Stanton Bridge Forum, Boston, 2004.

ISTORIJA MUZIKE

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Istorija muzike jeste sticanje neophodnih znanja o istoriji muzike od prvobitne zajednice do XX veka.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje muzičke prošlosti na prostoru Balkana i sveta;

- nadograđivanje stečenog znanja iz I i II razreda u okviru nastavnog predmeta muzička umetnost;

- opšte upoznavanje evropske muzičke prošlosti;

- upoznavanje sa osnovama muzike XX veka;

- upoznavanje sa najvažnijim delima srpskih kompozitora i sa pojavom različitih žanrova u srpskoj muzici XIX i XX veka;

- nadograđivanje stečenog znanja iz I i II razreda u okviru nastavnog predmeta muzička umetnost.

III RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 70+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

MUZIČKA KULTURA OD PRVOBITNE ZAJEDNICE DO XVII VEKA - KOD NAS I U SVETU

MUZIKA PRVOBITNE DRUŠTVENE ZAJEDNICE (6+0)

Prve etape razvoja muzike - muzika i magija. Razvoj napeva i vrste pesama kod primitivnog čoveka. Višeglasje. Instrumenti. Muzika starih istočnih civilizacija: muzičke forme, ansambli, instrumenti.

MUZIKA ANTIČKE GRČKE I VIZANTIJE (6+0)

Uvod, instrumenti, oblici, grčka teorija muzike. Grčki muzički teoretičari.

Muzika u Vizantiji: karakteristike, oblici.

MUZIKA SREDNJEG VEKA (8+0)

Jednoglasje srednjeg veka: uvod, starohrišćanska muzika. Koralni oblici. Karakteristike koralnih melodija. Sekvence i tropi. Liturgijska drama. Srednjevekovna muzička teorija. Razvoj notacije. Svetovna muzika srednjeg veka jednoglasnog tipa: viteška poezija i muzika. Višeglasje srednjeg veka: uvod, prvi oblici. Ars antidue. Razvoj notacije u višeglasju.

RAZVOJ POLIFONIJE - EVROPA (10+0)

Ars nova u Francuskoj. Predstavnici ars nove u Francuskoj. Predstavnici ars nove u Italiji. Flamanska škola: osnovne karakteristike flamanske polifone umetnosti. Predstavnici flamanske škole. Muzika u nemačkim zemljama. Instrumentalna muzika u srednjem veku.

MUZIČKO NASLEĐE BALKANA (15+0)

Počeci pismenosti na Balkanu. Prihvatanje hrišćanstva i vizantijske kulture. Oblici muzičke tradicije srednjovekovne crkvene muzike u Srbiji i prakse u manastiru Hilandaru. Muzički život u periodu pod Otomanskom imperijom.

VOKALNO-INSTRUMENTALNA MUZIKA XVI VEKA (25+0)

Muzička kultura XVI veka: uvod. Vokalna muzika XVI veka. Italija, nove vokalne forme. Flamanci u Italiji: madrigalisti, venecijanska škola, nemačka reformacija i muzika. Instrumentalna muzika XVI veka.

IV RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 62+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

MUZIČKA KULTURA XVII I XVIII VEKA

BAROK I ROKOKO (8+0)

Opšte karakteristike baroka, rokokoa, i preteče romantizma. Zajednički stilski elementi raznih vrsta umetnosti - književnosti i likovne umetnosti. Oblici vokalne i vokalno-instrumentalne muzike baroka. Opera - nastanak i vrste. Razlika između "ozbiljne" i komične opere. Opera u Italiji, Francuskoj, Engleskoj i Nemačkoj. Instrumentalna muzika baroka. Stilske karakteristike instrumentalne muzike 17-og i 18-og veka. Barokni vokalno-instrumentalni stil i njegovi najznačajniji predstavnici.

KLASICIZAM (16+0)

"Predklasičari": stilski i formalni elementi koji ukazuju na dolazak klasike Sonata. Klasika: karakateristike stila i oblika.

Bečki klasičari - usavršavanje klasičnog stila kroz njihova dostignuća. Hajdn, kompozitor prvih klasičnih simfonija i kvarteta. Mocart: opera - najznačajnije područje delovanja. Koncerti - prvi značajni koncert klasike. Betoven - najeminentniji predstavnik klasičnog stila. Izrastanje romantizma i stvaranje visoko individualnog stila.

NACIONALNA MUZIKA OD TRADICIONALNE DO UMETNIČKE (5+0)

Prelazak sa tradicionalne muzike na profesionalno stvaralaštvo i koncertni život među Srbima u 19-om veku. Počeci razvoja horskog pevanja, osnivanje pevačkih družina. Stvaralaštvo i delatnost St. Mokranjca i J. Marinkovića. Muzički život Novog Sada i pojava muzičke štampe.

MUZIČKI ŽANROVI (5+0)

Srpska klavirska muzika. Žanrovska sistematizacija: varijacije, internacionalne salonske igre, marševi, obrade srpskih narodnih pesama i igara, umetničke minijature. Od obrada narodnih melodija do solo pesme. Horska muzika posle St. Mokranjca. Muzičko-scenska dela. Značaj komada sa pevanjem i počeci srpske opere. Orkestarska i druga instrumentalna dela.

MUZIČKA KULTURA XIX VEKA (10+0)

Romantizam: ispoljavanje ličnosti, umetnikove nezavisnosti od mecena i intimnih osećanja. Otkrivanje prirode. Izraziti predstavnici stila: F. Šopen, F. List, F. Šubert, R. Šuman.

MUZIKA XX VEKA U EVROPI I SVETU (10+0)

Ekspresionizam u umetnostima. Neoklasicizam u umetnostima. Ruski klasici u umetnostima XX veka: Stravinski, Prokofjev, Šostakovič. Bela Bartok. Od integralnog serijalizma do aleatorike. Elektronska muzika. Postmoderna.

MUZIKA XX VEKA - KOD NAS (8+0)

Uvod u srpsku muziku XX veka. Ekspresionzam i neoekspresionizam u umetnosti i muzici: J. Slavenski, Praška grupa, Vasilije Mokranjac. Neoklasicizam: Predrag Milošević, Milan Ristić, Dušan Radić, Dejan Despić. Avangardne tehnike u srpskoj muzici XX veka. Erne Kiralj i vojvođanska umetnička scena. Elektronska muzika u Srbiji. Postmoderna u Srbiji: Vlastimir Trajković, Miloš Zatkalik, Ivana Stefanović.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Omogućiti učeniku da nadogradi stečena znanja iz nastavnog predmeta Istorija umetnosti sa posebnim akcentom na sadržaje vezanim za muziku. Kroz obradu sadržaja ovog nastavnog predmeta, definisati mesto i značaj muzike u umetničkim epohama u okviru istorijskih i društvenih okolnosti. Nastavne sadržaje interdisciplinarno povezivati sa ostalim stručnim nastavnim predmetima u cilju sistematičnog sticanja znanja.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Sonja Marinković, "Istorija muzike" za srednju muzičku školu.

Proširena literatura:

- Andreis J, Povijest glazbe, Zagreb, 1975;

- Pejović R. Istorija muzike 1, Beograd, 1991;

- Pejović R. Muzika minulog doba, Beograd, 2004;

- Hercigonja Nikola, Kratak pregled razvoja muzičke kulture I deo, Beograd, 1969;

- Pejović R. Istorija muzike 2, Beograd, 1991;

- Pejović Roksanda, Barokni koncert, Beograd Katunac Dragoljub, Skarlatijeva sonata, Beograd, 1990;

- Rozen C. Klasični stil, Beograd 1980;

- Gostuški Dragutin, Vreme umetnosti, Beograd 1968;

- S. Đurić-Klajn: Muzika i muzičari, Prosveta, Beograd 1956;

- S. Đurić-Klajn: Istorija srpske muzike, Pro Musica, Beograd 1971;

- S. Đurić-Klajn: Akordi prošlosti, Prosveta, Beograd 1981;

- Z. Kučukalić, Srpska romantična solo pesma, Sarajevo 1975;

- V. Peričić, Muzički stvaraoci u Srbiji, Prosveta, Beograd 1969;

- Sabrana dela Kornelija - Stankovića;

- Život i delo P. Konjovića, zbornik radova, SANU, 1989.

- Dr Ira Prodanov Krajišnik: Muzika 20. veka, Akademija umetnosti, 2002;

- Mirjana Veselinović Hofman, Stvaralačka prisutnost evropske avangarde u nas, Beograd, Univerzitet umetnosti, 1982;

- Bergamo Marija, Delo kompozitora, Stvaralački put Milana Ristića od prve do šeste simfonije, Beograd, 1977;

- Bergamo Marija, Elementi ekspresionističke orijentacije u srpskoj muzici do 1945. godine, Beograd, SANU, 1980;

- Pašić Vesna, Neoklasicizam u srpskoj umetnosti šeste i sedme decenije, magistarski rad (rukopis), Beograd, Fakultet muzičke umetnosti, 1994;

- Milin Melita, Tradicionalno i novo u srpskoj muzici posle Drugog svetskog rata (1945-1965), Beograd, Muzikološki institut SANU, 1998.

- Peričić, Vlastimir, Tendencije razvoja srpske muzike posle 1945. godine, Muzički talas br. 26, 2000;

- Sedak Eva, Josip Štolcer Slavenski, Zagreb, MIC i Muzikološki zavod Muzičke akademije sveučilišta u Zagrebu, 1984.

Primeri za slušanje:

- Norton Recorded Anthology of Western Music, CR vol. 1. The World of Early Music, CR vol. 1.

SOLFEĐO

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Solfeđo jeste sticanje neophodnih znanja u oblasti muzičkog ritma, melodike i muzičkog diktata.

Zadaci nastave jesu:

- sticanje sposobnosti, navike i veštine potrebne za razumevanje muzike svih epoha i stilova bazirane kako na tonalnoj tako i na atonalnoj osnovi;

- razvijanje muzičko-slušnih predstava;

- sticanje neophodnih znanja i proširivanje postojećih u oblasti muzičkog ritma, melodike i muzičkog diktata;

- izgrađivanje funkcionalnog načina muzičkog mišljenja;

- formiranje muzičkog mišljenja na intervalskoj osnovi.

III RAZRED
(2+0 časova nedeljno, 70+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

SOLFEĐO I (23+0)

Teorija lestvica. Stepen. Stupanj. Intervali. Ritam. Jednoglasno pevanje. C-dur lestvica.

SOLFEĐO II (23+0)

C-dur lestvica. G-dur lestvica. F-dur lestvica. Jednoglasno pevanje. Parlato. Intervali. Ritmički diktati.

SOLFEĐO III (24+0)

Molovi. f-mol. a-mol. Opažanje dura i mola. Opažanje malih i velikih intervala. Trozvuci. Štimkadence. Parlato. Punktiran ritam i sinkope. Melodijski i ritmički diktati.

IV RAZRED
(2+0 časa nedeljno, 62+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

SOLFEĐO IV (20+0)

Trozvuci u obrtaju. Proširenje lestvica do 4 predznaka. Diktati. Jednoglasno pevanje melodijskih vežbi. Parlato.

SOLFEĐO V (21+0)

Trozvuci u obrtaju. Proširenje lestvica do 4 predznaka. Diktati. Jednoglasno pevanje melodijskih vežbi. Parlato. Nove lestvice. Dominantni septakord i obrtaji. Mol i dur. Mnogostranost trozvuka.

SOLFEĐO VI (21+0)

Teorija muzike. Dvoglasno i troglasno pevanje. Opažanje apsolutnih visina, akorada, obrta. Troglasno pevanje. Melodijske vežbe. Parlato. Melodijski i ritmički diktati.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastavnik osmišljava način realizacije nastavnog programa, uzimajući u obzir muzičko predznanje učenika. Plan rada se kreira diferencirano, prema mogućnostima svakog pojedinca kako bi učenik dobio nove i temeljne informacije.

Neophodno je interdisciplinarno povezati ovaj nastavni predmet sa svim stručnim nastavnim predmetima ovog obrazovnog profila u cilju stvaranja preduslova za njegovu najširu primenu u muzičkoj oblasti.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- M. Tajčević, OSNOVNA TEORIJA MUZIKE;

- Z. Vasiljević, I. Drobni, G. Karan, M. Ćalić, SOLFEĐO.

HARMONIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Harmonija jeste sticanje neophodnih znanja o tonalitetitma sa harmonskog gledišta i stilskim razlikama.

Zadaci nastave jesu:

- ovladavanje formiranjem tonaliteta (barok, klasika, romantizam).

III RAZRED
(1+1 časa nedeljno, 35+35 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

HARMONIJA I (17+17)

Osnovne karakteristike renesanse i ranobarokne muzike. Barokni tonalitet. Uloga harmonije u muzičkom delu. Strukturalna, ekspresivna i koloristička uloga harmonije. Kadenca, sekvenca, orgelpunkt.

HARMONIJA II (18+18)

Modulacija (generalno). Dijatonska modulacija u tonalitete I, II, III i IV grupe. Alterovani akordi dijatonskog i hromatskog tipa. Hromatska modulacija. Enharmonska modulacija. Kombinovana modulacija. Harmonski primeri: Šuman, Frank, Maler, Vagner, Reger.

IV RAZRED
(1+1 čas nedeljno, 31+31 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

HARMONIJA III (15+15)

Prošireni tonalitet. Neodređeni tonski rod. Dvorovne akordske strukture. Harmonski primeri: Debisi, Mijo, Stravinski, Geršvin. Harmonski primeri: Sibelijus, Honeger, Hindemit, Kopland. Miksturni paralelizam akorada.

HARMONIJA IV (16+16)

Granica tonalnosti. Harmonski primer: Bartok. Bikord, polikord, kumulus. Harmonizacija na klaviru: sekundni, kvartni, slučajni akordi i klasteri.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

U radu sa učenicima, potrebno je da se plan rada kreira diferencirano, prema mogućnostima i predznanjima učenika, kako bi učenik dobio nove i temeljne informacije.

Neophodno je interdisciplinarno povezivanje ovog nastavnog predmeta sa svim stručnim nastavnim predmetima ovog smera kako bi se ostvarila njegova široka primena.

Permanentnim radom sa učenicima kroz realizaciju što različitijih vežbi u specijalizovanom prostoru, navoditi učenike na kreativan proces autorskog stvaranja kompozicija.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- M. Štatkić: Zbirka zadataka iz harmonije 1 i 2;

- D. Despić: Harmonska analiza.

PEVANJE

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Pevanje jeste sticanje neophodnih znanja o metodološkom pristupu muzičkom delu i neophodnim elementima procesa savladavanja vokalnog jednoglasnog i višeglasnog izvođenja.

Zadaci nastave jesu:

- postavka glasa u visokoj impostaciji sa podrškom na dubokom dahu;

- vladanje vokalnom tehnikom;

- posedovanje znanja o metodološkom pristupu muzičkom delu i neophodnim elementima procesa njegovog savladavanja u radu;

- postavka glasa u visokoj impostaciji sa podrškom na dubokom dahu;

- izgradnja muzičke ličnosti;

- vladanje horskom vokalnom tehnikom;

- posedovanje znanja o metodološkom pristupu muzičkom delu i neophodnim elementima procesa njegovog savladavanja u radu sa horskim kolektivima;

- izgradnja muzičke ličnosti.

III RAZRED
(0+1 čas nedeljno, 0+35 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

SOLO PEVANJE I (0+17)

Tehničke vežbe - vokalize. Kompozicije autora XVII i XVIII veka. Solo pesme autora XIX veka. Solo pesme autora XX veka.

SOLO PEVANJE II (0+18)

Solo pesme srpskih i slovenskih autora. Operske arije. Solo pesme modernog doba.

IV RAZRED
(0+1 čas nedeljno, 0+31 čas godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

HORSKO PEVANJE I (0+15)

Horska impostacija glasa kroz praktičan rad. Pevačko disanje. Pevanje horskih vokaliza. Ukupno usavršavanje fonatornog aparata svakog pojedinca. Savladavanje i drugih elemenata vokalne tehnike.

HORSKO PEVANJE II (0+16)

Pripremanje horskog programa koji omogućava učenicima sticanje iskustva aktivnog muziciranja, praktično i teorijsko upoznavanje i savladavanje horskog načina pevanja.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Prilikom realizacije nastavnog programa, nastavnik je u obavezi da osmišljava način za njegovu realizaciju uzimajući u obzir muzičko predznanje učenika. Plan rada se kreira diferencirano, prema mogućnostima svakog pojedinca kako bi učenik dobio nove i temeljne informacije. Proces rada obuhvata razumevanje sadržaja i forme kompozicija, analizu muzičkog jezika kompozitora različitih epoha, raznovrsnost i izražajnost zvuka, prirodno i neusiljeno fraziranje, intonaciju, jasnu i osmišljenu artikulaciju i vladanje tonom.

U radu sa učenicima, potrebno je premanentno interdisciplinarno povezivanje ovog nastavnog predmeta sa svim stručnim nastavnim predmetima obrazovnog profila saradnik u muzičkoj umetnosti-ogled.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Concon, Zbirke vokaliza;

- Ricordi, Zbirke starih majstora, I do III toma;

- Zbirke kompozicija romantičnog perioda;

- Albumi operskih arija;

- CD i internetom dostupne kompozicije modernog doba;

- Vokalna (horska) i vokalno-instrumentalna dela kompozitora različitih stilskih epoha.

PRIMENJENA MUZIKA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Primenjena muzika jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim muzičkim oblicima, instrumentima, orkestrima i primeni muzike u pozorištu, radiju, televiziji i filmu.

Zadaci nastave jesu:

- upoznanje sa osnovnim muzičkim oblicima;

- upoznavanje sa instrumentima;

- upoznavanje sa vrstama orkestra;

- upoznavanje sa primenom muzike u pozorištu, radiju, televiziji i filmu.

III RAZRED
(1+1 čas nedeljno, 35+35 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

INSTRUMENTI I MUZIČKI OBLICI (7+7)

Osnovni muzički oblici. Instrumenti u simfonijskom orkestru: žičani i udarački. Limeni i drveni duvački instrumenti. Instrumenti sa dirkama.

RADIO (7+7)

Primena muzike na radiju.

POZORIŠTE (7+7)

Primena muzike u pozorištu.

FILM I TV (7+7)

Primena muzike u filmu i na televiziji.

AUDIO-VIZUELNA KORESPODENCIJA (7+7)

Paralelizam ili korespodencija između nekih osobina vizuelnog (slike, pokreta, dramaturgije) i auditivnog izražavanja. Elementi muzike od primarnog značaja u procesu primene: ritam, registar i tonska visina, zvučna boja.

IV RAZRED
(0+1 čas nedeljno, 0+31 čas godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

RADIO (0+7)

Primena muzike na radiju.

POZORIŠTE (0+8)

Primena muzike u pozorištu.

FILM I TV (0+8)

Primena muzike u filmu i na televiziji.

AUDIO-VIZUELNA KORESPODENCIJA (0+8)

Paralelizam ili korespodencija između nekih osobina vizuelnog: slike, pokreta, dramaturgije kao i auditivnog izražavanja. Elementi muzike od primarnog značaja u procesu primene: ritam, registar i tonska visina, zvučna boja.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Upoznati učenike sa osnovnim muzičkim pravcima i oblicima muzike kako bi proširili svoje muzičke afinitete i vidike. Motivisati učenike da istražuje svoje potencijale analizom muzičkih oblika.

Kroz diferenciran rad uz uvažavanje različitih predznanja učenika, raditi na upoznavanju i proširivanju znanja vezanih za vrste instrumenata i orkestara.

Definisati ulogu muzike u filmu i televiziji analizirajući što veći broj filmova i televizijskih emisija. Diferencirano pristupiti analizi kompozicije, aranžmana i zvučno-muzičke produkcije kao sastavnog dela audio-video zapisa. Analizirati forme kao što su: instrumentalna muzika, "filmska muzika", ambijentalna muzika, špice, džinglovi, spotovi i dr.

Putem vežbi, koristeći instrumente i tonski studio, kreirati filmsku i TV muziku za navedene forme, shodno afinitetima, muzičkim predznanjima i talentima učenika.

Upoznati učenike sa funkcijom muzike u pozorišnim komadima. Upoznati učenike sa muzičkim oblicima: instrumentalna muzika, ambijentalna muzika, songovi i dr.

Kroz analizu različitih vrsta radijskih emisija, definisati funkciju muzike na radiju.

Definisati način korespodencije muzike u odnosu na zahteve slike, dramaturških zahteva, pokreta i forme.

Primena ritma, registra, tonske visine i zvučne boje u realizaciji vežbi kojima se definiše veza muzike i najrazličitijih formi dramskog i video izraza.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Zoran Simjanović, Primenjena muzika, Beograd, 1996;

- Miroslav Jokić, Očaravanje uva, RTS, Beograd.

SNIMANJE I OBRADA ZVUKA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Snimanje i obrada zvuka jeste sticanje neophodnih znanja o teoriji analognog i digitalnog snimanja i obrade zvuka, principima, opremi i tehnici za snimanje i obradu zvuka.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa teorijom snimanja zvuka;

- upoznavanje učenika sa istorijom snimanja zvuka;

- upoznavanje učenika sa opremom koja se koristi u svrhu snimanja zvuka;

- upoznavanje sa principima, instrumentima i tehnikama obrade zvuka;

- upoznavanje učenika sa prirodom zvuka korišćenjem mikrofona, opremom i tehnikama digitalnog snimanja i obrade zvuka;

- upoznavanje učenika sa teorijom snimanja zvuka;

- upoznavanje učenika sa osnovnim zahtevima miksovanja i finalne obrade muzike, ozvučavanja i upotrebe muzike u scenskim događajima i na filmu.

III RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 70+70 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

ANALOGNO SNIMANJE ZVUKA I (35+35)

Osnovni pojmovi fizike zvuka, psiho-akustike i primenjene elektrotehnike. Elektricitet i magnetizam. Vazdušni pritisak. Zvučni pritisak. Istorija magnetnog snimanja. Dizajn i funkcija tape head-a. Tape path and speed. Uvođenje hard drive-a. Tehnološke prednosti magnetno rezistentne glave. Povećana gustina prostora. Analogni snimači. Amplifajeri. Svojstva i specifikacije. Spikeri i monitoring. Načini rada drajvera. Zvuk u okruženju: zvučni talasi, akustika i slušanje. Kompjuterski hardver i softver. Analogno snimanje zvuka u studiju.

OBRADA ZVUKA I (35+35)

Eksperimenti sa zvukom i mikrofonima. Analogno snimanje i obrada. Tipovi fajlova (bit-ni fajlovi). Tehnike manipulisanja fajlovima. Rad sa prirodnim zvucima i muzikom. Miksovanje. Eksportovanje fajlova. Obrada zvuka.

IV RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 62+62 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

DIGITALNO SNIMANJE ZVUKA II (31+31)

Digitalni interfejs. Kompjuterski hardver i softver. Amplifajeri. Svojstva i specifikacije. Spikeri i monitoring. Načini rada drajvera.

OBRADA ZVUKA II (31+31)

Digitalno snimanje i obrada. Snimanje zvukova u studiju. Tipovi fajlova (bit-ni fajlovi). Tehnike manipulisanja fajlovima. Rad sa prirodnim zvucima i muzikom. Miksovanje. Eksportovanje fajlova. Obrada zvuka.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Kroz upoznavanje učenika sa istorijatom snimanja, obuhvatiti sadržaje akustike i njenih specifičnosti. Upoznati učenike sa procesom snimanja i njenim zakonitostima. Definisati razliku mono, stereo i soround, zvučne slike.

Upoznati učenike sa najrazličitijim spiker aktivnim i pasivnim sistemima, pojačalima i njihovim primenama.

Upoznati učenike sa hardverima i softverima za dizajniranje i obradu zvuka. Koristeći najrazličitije dostupne izvore informacija, upoznati učenike sa najaktuelnijim i najrasprostranjenijim digitalnim zvučnim platformama i intrerfejsima: PRO TOOLS, STEINBERG: NUENDO, CUBASE SX, EMAGIC: LOGIC.

Upoznati učenike sa definicijama, razlikama i sličnostima analognog i digitalnog snimanja. Upoznavanje sa izvorima zvuka, višekanalnim miksetama, zvučnim karticama i snimačima.

Kroz teorijski rad ali i kroz neposredan rad u tonskom studiju, definisati prostorno-tehničke elemente tonskog studija, ulogu režije i gluve sobe.

Definisati osnovne funkcije mikseta: ulazi, izlazi, audio kanali, ekvilajzeri, kompresori, panorame, busevi, grupe, podgrupe.

U radu sa dinamičkim i kondezatorskim mikrofinima, eksperimentisati sa zvukom, prilikom snimanja i u toku obrade snimka.

Upoznati učenike sa različitim zvučnim formatima, zvučnim zapisima tj. fajlovima: 24 bit-a i 16 bit-a, 44.1 hz-a, 48 hz-a i 96 hz-a.

Učenike osposobiti za osnovne funkcije snimanja zvuka i muzike kao i njihovo miksovanje putem praktičnog rada u tonskom studiju čime bi se teorijski rad brže i kvalitetnije nadograđivao.

Obučavati učenike za editing snimljenog materijala kao neizostavne aktivnosti u dizajniranju zvuka, koristeće najrazličitije softverske alate u sastavu PRO TOOLS, NUENDO, LOGIC, SOUND FORGE.

Obučiti učenike u eksportovanju fajlova i konvertovanju u različite zvučne formate.

LITERATURA:

- Edgar A. Norton, (2006), History of electronic music, Thomson Learning 7th Edition;

- C. R. Nave (2005), Hyper Phisics, Georgia State University Press;

- Valdemar Poulsen, (2002), Inventor of Magnetic Recording, Prentice Hall.

OSNOVI SNIMANJA MUZIKE

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Osnovi snimanja muzike jeste sticanje neophodnih znanja o osnovama snimanja muzike, zvučnim izvorima i radu u muzičkom studiju.

Zadaci nastave jesu:

- sticanje neophodnih znanja iz oblasti snimanja muzike;

- upoznavanje učenika sa radom u muzičkom studiju, audio uređajima, zvučnim izvorima i ambijentno-akustičkim uslovima snimanja;

- sticanje predstave o mogućnostima i ograničenjima muzičke tehnologije, tj. tehnologije u muzici;

- upoznavanje sa svim elementima i instrumentima u radu koji dovode do kreiranja muzičkih aranžmana.

III RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 70+70 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

AKUSTIKA I MIKROFONI (20+20)

Sticanje neophodnih znanja o akustičkim zakonitostima, kao i problemima, prilikom snimanja zvuka u funkciji muzike. Upotreba mikrofona i najrazličitijih uređaja za snimanje i obradu zvuka, sa posebnim akcentom na snimanju muzike. Pojave pri prostiranju zvuka u vazduhu. Šum i kvalitet snimljenog zvučnog zapisa.

MIDI SNIMANJE (50+50)

Upotreba MIDI protokola. Upotreba analognih sintisajzera, modula i semplera. Softverske platforme: STEINBERG - NUENDO (CUBASE), EMAGIC-LOGIC. VST instrumenti, moduli i sempleri.

IV RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 62+62 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

VIŠEKANALNO SNIMANJE (20+20)

Osnovni principi više kanalnog snimanja. Mikrofonski balans. Upotreba prenosnih snimača zvuka. Kontrola audio signala (instrumenti, zvučnici).

AUDIO I MIDI SNIMANJE (42+42)

Softverska platforma: STEINBERG - NUENDO (CUBASE). Kombinovana upotreba VST instrumenata, modula, semplera i analognih sintisajzera, modula i semplera.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Kroz teorijski ali i praktičan rad, uvesti učenike u protokole snimanja u funkciji muzike. Analizirati primere muzičkih zapisa, a potom, putem praktičnog rada u tonskom studiju, raditi na snimanju vokala i instrumenata u gluvoj sobi tonskog studija. Utvrditi odnos prostora gluve sobe, akustički kvalitet prostora, izbor mikrofona za snimanje, pozicije izvora zvuke u odnosu na mikrofon, aspekt soliste i kvaliteta snimljenog zapisa u funkciji muzike. Raditi na pozicioniranju umetničkih aspekata za postizanje kvalitetnog snimka kao što su: ritam, melodičnost, izražajnost, emotivni doživljaj, tehnički elementi (balans mikrofona, odnos signal-šum).

Radom na višekanalnom snimanju, utvrditi osnovne zakonitosti prilikom izbora adekvatnih mikrofona (dinamičkih ili kondezatorskih) za snimanje vokala i instrumenata različitih frekvencija i boje zvuka. Definisati odnos mikrofona i monitoringa u cilju postizanja što kvalitetnijeg snimljenog zvučnog zapisa.

Upoznati učenike sa najrazličitijim instrumentima i njihovim specifičnostima u cilju kvalitetnijeg pristupa snimanju. Podsticati učenike na preslušavanje i analizu što većeg broja zvučnih zapisa različitih orkestara i muzičkih grupa u okviru različite muzičke produkcije. Kroz praktičan rad u tonskom studiju, teorijske osnove snimanja vokala i instrumenata pretočiti u konkretne zapise.

Upoznati učenike sa prenosnim višekanalnim analognim i digitalnim snimačima, koristeći sve raspoložive izvore informisanja.

U definisanju osnovnih načela MIDI protokola u funkciji kreiranja muzičkih aranžmana, koristiti module i semplere kao izvor zvuka (hardverske ili softverske) i CUBASE NUENDO (LOGIC ILI PRO TOOLS) kao sekvencera tj. snimača. Omogućiti učenicima da kreiraju muzičke aranžmane na zadate originalne, kratke kompozitorske forme a u okviru zadatke muzičke produkcije i na taj način razvijaju svoje autorske kapacitete.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- David Miles Huber, Modern Recording Technniques, SAMS Publishing, 1995.

OSNOVI MUZIČKE PRODUKCIJE

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Osnovi muzičke produkcije jeste sticanje neophodnih znanja o postupcima kreiranja zvučne slike u muzičkoj produkciji u odnosu na stil i žanr muzike.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa postupkom kreiranja zvučne slike u muzičkoj produkciji;

- upoznavanje učenika sa upotrebom muzike u audio-vizuelnim delima;

- sticanje neophodnih znanja iz oblasti miksovanja.

III RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 70+70 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

OZBILJNA MUZIKA (20+20)

Finalno miksovanje ozbiljne muzike. Finalna obrada (mastering) ozbiljne muzike.

MUZIKA U DRAMSKOJ I TV FUNKCIJI (50+50)

Scenski audio sistemi - tipovi sistema. Scenski audio sistemi - problemi postavke. Muzika kao deo scenskog dizajna - odnos sa drugim elementima. Muzika i zvučni efekti u dramskoj funkciji. Odnos muzike i dramske radnje.

IV RAZRED
(2+2 časa nedeljno, 62+62 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

POPULARNA MUZIKA (31+31)

Uređaji za dinamičku, vremensku i frekvencijsku obradu zvuka. Finalno miksovanje popularne muzike. Finalna obrada (mastering) popularne muzike.

FILMSKA MUZIKA (31+31)

Snimanje filmske muzike. Montaža filmske muzike. Konvencije u upotrebi zvučnih efekata i muzike u AV delima.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Sadržaje nastave muzičke produkcije povezivati sa sadržajima nastavnog predmeta SNIMANJE I OBRADA ZVUKA kao osnovom za sticanje znanja iz oblasti muzičke produkcije. U radu sa učenicima koristiti što veći i što raznovrsniji broj najrazličitijih finalnih audio zapisa - mastera. Putem preslušavanja, analizirati finalni snimak i navoditi učenike da prepoznaju način dolaska do postignute zvučne slike u okviru specifične muzičke produkcije.

Radom u tonskom studiju, kroz praktičan rad, osposobljavati učenike da mogu da kreiraju miks snimljenog materija u okviru zadate teme i produkcije koja je sastavni deo datog projekta. Raditi na utvrđivanju zakonitosti ali i slobode u kreiranju miksa snimljenog materijala. Utvrditi koje su razlike u pristupu kreiranja različitih muzičkih formi, razlike u muzičkim produkcijama, međusobnog zvučnog odnosa instrumenata, odnosa instrumenata sa vokalima, akcentiranje muzičkih blokova odnosno instrumenata, a sve u kontekstu funkcije muzike i njene primene.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- David Miles Huber, Modern Recording Technniques, SAMS Publishing, 1995.

MATURSKI ISPIT

Maturski ispit se sastoji iz zajedničkog i posebnog dela.

A. Zajednički deo obuhvata predmet obavezan za sve učenike srednjih stručnih škola, a prema programu koji je ostvaren u toku četvorogodišnjeg obrazovanja:

1. Srpski jezik i književnost (maternji jezik i književnost, za učenike koji su nastavu imali na jeziku narodnosti).

B. Posebni deo maturskog ispita obuhvata:

1. maturski praktični rad sa usmenom odbranom rada,

2. usmeni ispit iz izbornog predmeta.

1. Maturski praktični rad sastoji se iz izrade: kompozicije, aranžmana, audio-video projekta ili muzičkog finalnog snimka.

Sadržaji praktičnog rada definišu se iz sadržaja programa stručnih predmeta iz sledećih oblasti karakterističnih za obrazovni profil saradnik u muzičkoj umetnosti:

- snimanje i obrada zvuka;

- osnovi muzičke produkcije;

- osnovi snimanja muzike.

Sadržaji usmene provere znanja proističu iz sadržaja programa maturskog praktičnog rada i odnose se na znanja iz predmeta (oblasti) iz kojih je rađen maturski praktičan rad.

2. U okviru izbornog dela učenik polaže jedan predmet po sopstvenom izboru iz grupe predmeta značajnih za njegovu profesionalnu delatnost ili za dalje obrazovanje:

- strani jezik;

- solfeđo;

- primenjena muzika;

- pevanje.