PRAVILNIK

O NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU OGLEDA ZA OBRAZOVNI PROFIL SARADNIK U DRAMSKOJ UMETNOSTI

("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 10/2010)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se nastavni plan i program ogleda za obrazovni profil saradnik u dramskoj umetnosti, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Program ogleda iz člana 1. ovog pravilnika ostvaruje se u skladu sa:

1. Pravilnikom o planu i programu obrazovanja i vaspitanja za zajedničke predmete u stručnim i umetničkim školama ("Službeni glasnik SRS - Prosvetni glasnik", broj 6/90 i "Prosvetni glasnik", br. 4/91, 7/93, 17/93, 1/94, 2/94, 2/95, 3/95, 8/95, 5/96, 2/02, 5/03, 10/03, 24/04, 3/05, 6/05, 11/05, 6/06, 12/06, 8/08, 1/09, 3/09, 10/09 i 5/10), i to sa nastavnim planom i programom:

1) Srpski jezik i književnost,

2) Srpski jezik kao nematernji jezik,

3) Strani jezik,

4) Istorija,

5) Geografija,

6) Muzička umetnost,

7) Psihologija,

8) Sociologija,

9) Ustav i prava građana,

10) Filozofija,

11) Fizičko vaspitanje,

12) Matematika,

13) Računarstvo i informatika,

14) Fizika,

15) Hemija,

16) Biologija,

17) Maturski ispit;

2. Pravilnikom o nastavnom planu i programu predmeta Verska nastava za srednje škole ("Prosvetni glasnik", br. 6/03, 23/04 i 9/05).

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".

 

NASTAVNI PLAN I PROGRAM OGLEDA

 

Područje rada: Kultura, umetnost i javno informisanje

 

Oblast: Umetnost

 

Obrazovni profil: SARADNIK U DRAMSKOJ UMETNOSTI - ogled

 

Trajanje obrazovanja: četiri godine

Cilj ogleda:

Unapređenje kvaliteta i osavremenjivanje obrazovno-vaspitnog rada kroz:

- uvođenje novog nastavnog plana i programa radi ostvarivanja umetničkog obrazovanja i obrazovanja uopšte;

- uvođenje novih stručnih umetničkih nastavnih predmeta radi formiranja šireg aspekta dramske umetnosti, šire lepeze strukovnog okvira, kao i multifunkcionalnosti savremenog dramskog umetnika;

- uvođenje novih stručnih umetničkih nastavnih predmeta;

- uvođenje sadržaja nastavnih predmeta i koncepcije novog obrazovnog profila;

- omogućavanje učenicima da steknu osnovna znanja, realnu sliku o svojim umetničkim afinitetima i sposobnostima;

- omogućavanje lakšeg i realnijeg izbora željenog fakulteta;

- vertikalno i horizontalno povezivanje nastavnih sadržaja opšteobrazovnih i umetničkih predmeta;

- metodičko osavremenjivanje nastave radi veće efikasnosti i približivanja tendencijama i potrebama novog, modernog vremena;

- izradu nastavnih sredstava i pripremu rukopisa udžbenika po novim nastavnim programima;

- adekvatniju proveru ostvarenosti ciljeva i zadataka obrazovanja.

Uvođenje organizacionih novina:

- uvođenje timskog rada u ostvarivanje programa i zajedničko praćenje efekata obrazovanja;

- ostvarivanje nastave korišćenjem savremenih multimedijalnih tehnologija;

- bolje korišćenje nastavnih sredstava.

Očekivani ishodi ogleda:

- sticanje znanja i umenja za uključivanje u sve poslove koji se obavljaju u radio, televizijskim, pozorišnim i filmskim kućama;

- osposobljavanje učenika za pravilno korišćenje različitih audio i video uređaja u dramskim umetnostima;

- sticanje znanja i umenja za samostalnu primenu softverskih multimedijalnih alata u video produkciji;

- sticanje znanja, veština, navika i umenja za efikasno i kvalitetno obavljanje postavljenih zadataka;

- bolje mogućnosti praćenja, procenjivanja, po potrebi, i korigovanja programa u toku trajanja ogleda.

Trajanje ogleda:

Ogled se sprovodi od 1. septembra 2010. godine i može da traje najduže pet godina.

Način ostvarivanja ogleda:

Ogled se ostvaruje na osnovu ovog nastavnog plana i programa.

Za nastavnike i stručne saradnike u školi u kojoj se ostvaruje program ogleda, radi primene u svakodnevnom obrazovno-vaspitnom radu, organizuju se obuke za:

- primenu nastavnog plana i programa ogleda;

- primenu novih metoda rada sa učenicima;

- stručno usavršavanje nastavnika.

Planira se i razrada postupaka praćenja i ocenjivanja obrazovno-vaspitnog rada, izrada testova sa zajedničkim sadržajima i zajedničkim kriterijumima za procenu znanja.

Uslovi ostvarivanja ogleda:

Za upis u školu kandidat polaže prijemni ispit. Na prijemnom ispitu proveravaju se posebne sposobnosti kandidata koje su neophodne za obrazovni profil saradnik u dramskoj nastavi - ogled.

Prijemni ispit sastoji se iz dva dela.

Prvi deo prijemnog ispita sastoji se iz:

- pismenog dela (kandidat piše esej na jednu od ponuđenih tema, a zatim brani pismeni zadatak);

- usmenog dela.

Drugi deo prijemnog ispita sastoji se iz:

- TOK - Test opšte informisanosti;

- PIE-JRS - Test po Plučik standardizaciji;

- D48 - Domino test.

Ogled se ostvaruje u uslovima svakodnevnog obrazovno-vaspitnog rada u školi.

Nastava se izvodi u odeljenju od 15 do 20 učenika. Nastavu izvode nastavnici škole kojoj je odobreno izvođenje ogleda.

Nastavnici pripremaju potrebna nastavna sredstva (prezentacije, grafofolije, šeme, audio zapise), u skladu sa ovim nastavnim planom i programom, koristeći:

- publikovana multimedijalna nastavna sredstva;

- internet;

- profesionalne šeme (skice, fotografije) audio uređaja i sistema.

Nastava se ostvaruje korišćenjem savremenih multimedijalnih i informaciono-komunikacionih tehnologija.

U okviru svakog nastavnog predmeta naveden je spisak literature koji predstavlja osnovni okvir za rad.

Način vrednovanja ogleda:

Primena ogleda prati se kontinuirano u toku školske godine, a u poslednjoj godini sprovodi se vrednovanje ogleda.

Na kraju školske godine, na osnovu različitih upitnika i izveštaja, ispituju se ishodi obrazovno-vaspitnog rada, adekvatnost ocenjivanja, mišljenja učenika i nastavnika.

U postupku vrednovanja ogleda sprovođenje programa prati Ministarstvo prosvete preko prosvetnog savetnika, a ocenu ostvarenog cilja i očekivanih ishoda na kraju ogleda - Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja, koji daje odgovarajući predlog ministru i inicijatoru ogleda.

Izveštaj o sprovedenom ogledu i ocena ogleda objavljuje se na način koji je dostupan široj stručnoj javnosti.

NASTAVNI PLAN

Područje rada: KULTURA, UMETNOST I JAVNO INFORMISANJE

Obrazovni profil: SARADNIK U DRAMSKOJ UMETNOSTI - OGLED

Trajanje obrazovanja: ČETIRI GODINE

Red. broj

I. OBAVEZNI NASTAVNI PREDMETI
A. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

razr. čas nastava

nast. u bloku god.

razr. čas nastava

nast. u bloku god.

razr. čas nastava

nast. u bloku god.

razr. čas nastava

nast. u bloku god.

razr. čas nastava

nast. u bloku god.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

1.a

Srpski jezik i književnost

3

 

111

 

 

3

 

111

 

 

3

 

105

 

 

3

 

93

 

 

12

 

420

 

 

2.

Srpski kao nematernji jezik*

2

 

 

 

 

2

 

 

 

 

2

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.

Strani jezik

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

8

 

280

 

 

4.

Istorija

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

148

 

 

5.

Geografija

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

6.

Muzička umetnost

1

 

37

 

 

1

 

37

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

7.

Psihologija

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

8.

Sociologija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

9.

Ustav i prava građana

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

31

 

 

1

 

31

 

 

10.

Filozofija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

62

 

 

2

 

62

 

 

11.

Fizičko vaspitanje

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

8

 

280

 

 

12.

Matematika

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

1

 

35

 

 

1

 

31

 

 

6

 

214

 

 

13.

Računarstvo i informatika

 

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

14.

Fizika

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

15.

Hemija

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

16.

Biologija

2

 

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

74

 

 

Ukupno A:

20+2

740+74

 

14

518

 

10

350

 

11

341

 

55+2

1949+74

 

Napomena:*) Za učenike koji nastavu slušaju na jednom od jezika narodnosti (Zakon o srednjoj školi, član 5)

Red. broj

B. STRUČNI PREDMETI (teorija, vežbe, praktična nastava)

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

razr. čas. nastava

nast. u bloku god.

razr. čas. nastava

nast. u bloku god.

razr. čas. nastava

nast. u bloku god.

razr. čas. nastava

nast nast. u bloku god.

razr. čas. nastava

nast. u bloku god.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

nedeljno

godiš.

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

T

V

1.

Likovna kultura

2

 

74

 

 

2

 

74

 

 

1

 

35

 

 

1

 

31

 

 

6

 

214

 

 

2.

Dramaturgija

2

 

74

 

 

2

2

74

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

2

148

74

 

3.

Kulturologija

2

 

74

 

 

3

 

111

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

185

 

 

4.

Produkcija u kulturi i medijima

2

2

74

74

 

2

2

74

74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

4

148

148

 

5.

Multimedija

 

 

 

 

 

2

3

74

111

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

3

74

111

 

6.

Istorija pozorišta i filma

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

70

 

 

2

 

62

 

 

4

 

132

 

 

7.

Scenografija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

2

35

70

 

 

 

 

 

 

1

2

35

70

 

8.

Gluma

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

9.

Režija

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

10.

Kamera

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

11.

Montaža

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

70

70

 

2

2

62

62

 

4

4

132

132

 

12.

Scenario

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

1

31

31

 

1

1

31

31

 

13

Praktična nastava

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

60

 

 

 

 

90

 

 

 

 

150

 

Ukupno B:

8

2

296

74

-

11

7

407

259

-

12

10

420

350

60

12

9

372

279

90

43

28

1495

962

150

 

Ukupno B:

10

370

-

18

666

-

22

770

60

21-

651

90

71

2457

150

 

Ukupno A+B:

28

4

1036

148

-

25

7

925

259

-

21

11

770

350

60

23

9

713

279

90

98

30

3444

1036

150

 

Ukupno A+B:

32

1184

-

32

1184

-

32

1120

60

32

992

90

128

4480

150

 

UKUPNO ČASOVA:

1216

1216

1212

1114

4758

 

V. IZBORNI PREDMETI

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

1.

Verska nastava

1

37

1

37

1

35

1

31

4

140

2.

Građansko vaspitanje

1

37

1

37

1

35

1

31

4

140

Učenik je obavezan da prilikom upisa u prvi razred škole izabere jedan od dva izborna predmeta i taj izborni predmet zadržava do kraja sticanja srednjeg obrazovanja i vaspitanja.

II. OSTALI OBAVEZNI OBLICI OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

godišnje

godišnje

godišnje

godišnje

godišnje

1.

Čas odeljenskog starešine/zajednice

74 časa

74 časa

70 časova

62 časa

280 časova

2.

Dodatni rad

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 120 časova

3.

Dopunski rad

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 120 časova

4.

Pripremni i društveno-korisni rad*

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 30 časova

do 120 časova

Napomena: *) Ako se u toku godine ukaže potreba za njim.

III. FAKULTATIVNI OBLICI OBRAZOVNO-VASPITNOG RADA

PRVI RAZRED

DRUGI RAZRED

TREĆI RAZRED

ČETVRTI RAZRED

UKUPNO

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

ned.

godišnje

1. FAKULTATIVNI NASTAVNI PREDMETI

1.1

Jezik drugog naroda i narodnost i sa elementima nacionalne kulture

2

74

2

74

2

70

2

62

8

280

1.2

Drugi strani jezik

2

74

2

74

2

70

2

62

8

280

1.3

Drugi stručni predmeti*

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. FAKULTATIVNE NASTAVNE AKTIVNOSTI

2.1

Ekskurzije

od 2 do 3 dana

od 2 do 3 dana

od 2 do 3 dana

do 5 dana

od 6 do 14 dana

2.2

Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika

30-60 časova

30-60 časova

30-60 časova

30-60 časova

120-240 časova

2.3

Hor

70 časova godišnje

2.4

Kulturna i javna delatnost

2 radna dana

Napomena: *) Pored navedenih predmeta škola može da organizuje, u skladu sa opredeljenjima učenika, fakultativnu nastavu učenika iz predmeta koji su utvrđeni nastavnim planom drugih obrazovnih profila, kao i iz predmeta koji su od značaja za dalji nastavak školovanja (ples, digitalna animacija, kostimografija...).

OSTVARIVANJE NASTAVNOG PLANA I PROGRAMA

 

BROJ I RASPORED RADNIH SEDMICA ZA ČETVOROGODIŠNJE OBRAZOVANJE

Razred

Razredno-časovna nastava

Nastava u bloku

Obavezne i fakultativne vannastavne aktivnosti

Priprema i izvođenje mature

Ukupno sedmica

Stručni predmeti

Prvi razred

37 sedmica

-

2 sedmice

-

39

Drugi razred

37 sedmica

-

2 sedmice

-

39

Treći razred

35 sedmica

2 sedmice

2 sedmice

-

39

Četvrti razred

31 sedmica

3 sedmice

2 sedmice

3 sedmice

39

Podela odeljenja na grupe

Časovi praktične nastave i vežbe iz stručnih predmeta ostvaruju se u učionicama opšte namene i specijalizovanim učionicama predviđenim Normativom posebnog školskog prostora, opreme i nastavnih sredstava.

U prvoj i drugoj godini pri ostvarivanju nastavnih sadržaja odeljenje se ne deli u grupe. Broj učenika u odeljenju je od 15 do 20.

U trećem i četvrtom razredu, prilikom realizacije stručnih časova, odeljenje se deli u tri grupe. Broj učenika u grupi kreće se od 5-8.

Vežbe i blok nastava ostvaruje se podelom odeljenja na tri grupe.

Praktična nastava u celini i vežbe izvode se pod neposrednom kontrolom nastavnika. Isti nastavnici ostvaruju teorijsku nastavu stručnih predmeta i vežbe u grupi u okviru istog predmeta.

LIKOVNA KULTURA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Likovna kultura jeste sticanje neophodnih znanja o likovnim delima i umetnicima kroz istoriju umetnosti, u skladu s društvenom, humanističkom i stručnom orijentacijom.

Zadaci nastave jesu:

- uvođenje učenika u svet vrednosti stvaralačkog mišljenja kroz problemske zadatke u teoretskom radu;

- osposobljavanje učenika da stečena teoretska znanja primeni u budućim zanimanjima;

- uvođenje učenika u svet opažanja i doživljavanja likovnih dela i upućivanje na kritičko mišljenje;

- razvijanje ličnog odnosa učenika prema slikarskim, grafičkim, vajarskim i arhitektonskim ostvarenjima, kao i ostvarenjima primenjenih umetnosti i dizajna;

- upoznavanje učenika s osnovnim odlikama i razvojem umetnosti u društveno-istorijskim razdobljima kod nas i u svetu;

- omogućavanje svestranog razvoja učenikove ličnosti, kako emocionalno-doživljajnih tako i intelektualno-kreativnih sposobnosti;

- razvijanje potrebe i smisla za samostalno stvaranje obrazovanja i doživljavanja umetničkih dela u uslovima slobodnog izražavanja stvaralačkih mogućnosti pojedinca u našem društvu;

- upućivanje učenika da tumači umetnost na naučnim osnovama kako bi doprinosio oplemenjivanju međuljudskih odnosa;

- izgrađivanje shvatanja kod učenika da isticanje univerzalnosti likovnog jezika utiče na ukidanje jezičkih, nacionalnih i rasnih razdvajanja;

- upoznavanje učenika s likovnim nasleđem naše zemlje, kako bi se razvijali smisao, osećanja i potrebe negovanja kulturnih tekovina.

I RAZRED

(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA I (30+0)

Šta je umetnost? Umetnost u prostoru i vremenu. Umetnost i društvo.

Pojava umetničkog stvaranja. Epohe u umetnosti praistorije. Karakter praistorijske umetnosti. Tipična ostvarenja arhitekture, skulpture, slikarstva (Stounhendž, Vilendorska Venera, Altamira). Praistorijska umetnost na našim prostorima: Paleolit (Badanj), Mezolit (Lepenski vir), Neolit (Vinča, Predionica, Butmir). Metalno doba.

LIKOVNA KULTURA II (44+0)

Idejne osnove grčke civilizacije i umetnosti. Uticaji prethodnih civilizacija (Egipat, Krit, Mikena). Tri razdoblja u razvitku. Najznačajniji spomenici i umetnici. Slikarstvo vaza. Istorijski značaj grčke umetnosti.

Grčki spomenici na tlu Balkana. Arhitektura (Herakleja Linkestis, Stobi). Skulptura i dela primenjenih umetnosti.

Umetnost starog Rima. Nove pojave u arhitekturi i skulpturi (Panteon, bazilike, portreti, istorijski reljefi. Slikarstvo (Pompeji). Značaj rimske civilizacije za kasniju umetnost Zapada. Rimske urbane celine na našim prostorima (Emona, Salona, Sirmijum, Viminacijum). Arhitektura (Dioklecijanova palata, Romulijana, Gamzigrad). Skulptura (portreti Konstantina, sarkofazi iz Salone). Mozaici (Risan, Romulijana). Slikarstvo grobnica (Bečka, Viminacijum).

II RAZRED

(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA III (37+0)

Osobenosti starohrišćanske umetnosti. Umetnost u doba seobe naroda. Umetničko stvaranje u razdoblju preromanike.

Spomenici starohrišćanske umetnosti na našim prostorima (sarkofazi Salone). Dela primenjene umetnosti iz doba seobe naroda. Preromanika na tlu Balkana: arhitektura (Sv. Donat u Zadru), skulptura (reljef iz Sv. Nedelje).

Odlike romaničke umetnosti. Novine u arhitekturi i glavni spomenici (Sv. Sernen, Piza), Skulptura i njena vezanost za arhitekturu (Vezlej). Dela primenjene umetnosti. Romanički stil u arhitekturi (katedrale u Trogiru i Zadru). Kamena skulptura (Buvinova vrata). Romaničko slikarstvo (Sv. Mihailo u Stonu). Nameštaj, minijatura, zlatarstvo.

Glavna obeležja gotičke umetnosti. Novine u arhitekturi i glavni spomenici (Šartr, Solzberi). Obeležja skulpture i spomenici (Rems, Amijen). Vitraži i minijature. Osobenosti gotike na Balkanu. Obeležja gotike u Dalmaciji. Dela Jurja Dalmatinca i Andrije Alešija. Palate (Knežev dvor u Dubrovniku). Gotika u Sloveniji: crkve (Ptujska gora), skulptura i reljefi u drvetu, slikarstvo Istre (Beram).

Odlike vizantijske umetnosti. Glavni spomenici arhitekture (Sveti Luka u Fokidi), i slikarstva (Kahrije džamija). Slonovača, emajl. Vizantijski uticaj na umetnost drugih zemalja (Rusija-Rubljov, Bugarska, Gruzija).

Vizantijski spomenici na Balkanu. Srpska umetnost kraj XII i XIII vek: arhitektura (Studenica), slikarstvo fresaka (Mileševa, Sopoćani). Ikone i minijature XIII veka. Umetnost 1300-1370: arhitektura (Gračanica), skulptura (Dečani), slikarstvo fresaka (Staro nagoričino, Dečani). Ikone i minijature. Umetnost 1370-1459: arhitektura (Ravanica, Ljubostinja), osobenosti skulpture (Ravanica, Kalenić). slikarstvo fresaka (Kalenić). Srpska srednjovekovna primenjena umetnost. Slikarstvo u Makedoniji, XIII vek (Sv. Kliment u Ohridu). Srednjovekovna utvrđenja. Postvizantijska umetnost na tlu Balkana XV-XVII vek (Longin). Umetnost stećaka ("Kulinov" stećak). Nekropole.

LIKOVNA KULTURA IV (37+0)

Odlike islamske umetnosti. Glavni spomenici arhitekture. Minijatura.

Islamska umetnost na Balkanu. Arhitektura džamija (Sinan-pašina džamija u Prištini, Aladža džamija u Foči), amami (Dautpašin amam u Skoplju). Karavansaraji. Spomenici minijaturnog slikarstva. Preteče renesansne (Đoto). Idejne osnove nastanka renesansne umetnosti. Glavne osobenosti. Renesansa u Italiji i drugim evropskim zemljama. Najznačajniji umetnici (Donatelo, Leonardno da Vinči, Mikelanđelo, Rafael, Ticijan, Direr). Manirizam. Njegove odlike. Glavni predstavnici.

Italijanska rana renesansa: interesovanje za ljudsku figuru (skulptura i slikarstvo). Italijanska renesansa: nova koncepcija predstavljanja prostora na slici. Visoka renesansa u Italiji: Leonardo da Vinči, Mikelanđelo, Rafaelo. Venecijanska renesansa - umetničke specifičnosti. Umetnost renesanse na Severu Evrope.

Renesansa na Balkanu i njene osobenosti. Arhitektonsko-skulptoralno delo Nikole Firentinca (katedrala u Šibeniku). Dubrovački slikari (Nikola Božidarević, Mihailo Hamzić).

Novo Hopovo, manastir Piva - freska, Nekropola iz Radimlja, Sinan-pašina džamija - Prizren, Šarena džamija - Tetovo, Gazi Husrevbegov bezistan - Sarajevo, Most na Neretvi - Mostar.

III RAZRED

(1+0 časova nedeljno, 35+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA V (20+0)

Idejne osnove nastanka barokne umetnosti. Stilske odlike u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu. Središta procvata barokne umetnosti (Italija, Holandija, Flandrija, Španija). Vodeći umetnici (Benini, Karavađo, Rembrant, Rubens, Velaskez). Rokoko kao završna faza baroka. (Vato). Opšte odlike baroka na Balkanu. Barok u Sloveniji: arhitektura (Ljubljanska katedrala), crkveno slikarstvo i portret (Jelovšek, Bergant). Barok u Hrvatskoj: arhitektura (dubrovačka katedrala), skulptura i slikarstvo (Poco). Barok u Boki Kotorskoj (Kokolja). Barok u Srbiji: pojava barokne arhitekture (manastiri Fruške gore), slikarstvo ikonostasa (Kračun, J. Orfelin), razvoj portreta. Bakrorez (Žefarović). Drvorez u Makedoniji (ikonostas Sv. Spasa).

LIKOVNA KULTURA VI (15+0)

Neoklasicizam. Istorijski uslovi nastanka. Teme. Stilske odlike. Najznačajniji umetnici (David, Engr, Kanova). Bidermajer kao osoben vid neoklasicizma.

Neoklasicizam na Balkanu. Odlike arhitekture i skulpture. Slikarstvo (Kavčić, Stroj, A. Teodorović). Bidermajer (Danil, Tominc).

Romantizam. Istorijski uslovi nastanka romantizma. Tema: Osnovne stilske karakteristike. Najznačajniji umetnici (Žeriko). Romantizam na našim prostorima. Odlike arhitekture i skulpture. Slikarstvo: Slovenija/Panhart, Hrvatska/Karas, Srbija/Jakšić, S. Todorović.

Realizam: Istorijski uslovi nastanka realizma. Teme. Osnovne stilske odlike. Glavni predstavnici (Kurbe, Domije, Rjepin, Rid).

Realizam na našim prostorima. Arhitektura (Bugarski, Vurnik). Skulptura (Roksandić, Rendić). Slikarstvo (Krstić, P. Jovanović, braća Šubić, zagrebačka "Šarena škola").

IV RAZRED

(1+0 časova nedeljno, 31+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

LIKOVNA KULTURA VII (15+0)

Impresionizam - opšte odlike slikarstva i skulpture, glavni predstavnici (Mone, Renoar, Roden), slovenački impresionisti (Jakopič, Jama), hrvatski impresionisti (Kraljević, Račić), srpski impresionisti (Milićević, Milovanović), planerizam, optičke teorije o boji, analiza svetlosti.

Postimpresionizam - reakcija na impresionizam, geometrizacija oblika, modulacija svetla (Sezan), ekspresionizam i simbolizam boje (Van Gog i Gogen). Arhitektura XIX veka, eklekticizam u prvoj polovini veka, secesija (Meštrović).

Moderna umetnost, novi principi, metodi i materijali, FOVIZAM (Matis, Ruo), ritam u slikarstvu (Munk, Nolde, Konjović, Bijelić, Job) KUBIZAM i FATURIZAM, lomljenje oblika, kolaž (Pikaso, Brak, Sava Šumanović, Marino Tartalja, Bijelić), BESPREDMETNI SVET (Kandinski, Miljevič, Mondrijan), sinteza likovnih umetnosti (Bauhaus, De Stijd, industrijski dizajn), KONSTRUKTIVIZAM (Tatlin, Gabo, Penzner), DADAIZAM I NADREALIZAM, antiumetnost, Dišan, Ernst, Mafrit, slikari fantazija - Šagal, Kiriko, Barili, Kregar, internacionalni stil u arhitekturi modernog doba (Korbizje, Ibler, Plečnik, Dobrović, Brašovan) moderna skulptura (Mur, Kršinić, Stijović).

LIKOVNA KULTURA VIII (16+0)

Savremena umetnost, ENFORMEL (Polok, Tanios), OPTIČKA UMETNOST (Vazareli), tendencije šezdesetih godina: pop-art, bodi-art, minimal-art, konceptualna umetnost, hepening, sinteza prostora, svetlosti i boje (Šefer), mobilna skulptura (Kalder).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Primarni cilj likovnog obrazovanja je razvoj i negovanje vizuelnosti (vizuelnog "govora", što znači: vizuelnog izraza i vizuelnog doživljaja). Budući da je svaka slika mentalni proizvod (iskustvena činjenica i intelektualna datost) za razvoj likovnosti u kojoj je slika osnovni sadržaj neophodno je razvijati sposobnost upotrebe generičkih izražajnih moći a takođe i negovati i bogatiti iskustvenu intelektualnu sferu u kojoj, pored intuitivne, nastaje likovnost. Pri tome, treba imati u vidu fundamentalnu potrebu obrazovanja: razvoj sposobnosti doživljavanja, razumevanja i tumačenja sveta, odnosno umetnosti.

Neophodno je da se utvrde zadaci na svakom času koji bi najpotpunije razvijali sposobnosti učenika koje podstiču stvaranje, kao i one koje omogućuju stvaranje. Stoga, gradivo treba planirati tako da se postigne: osnovni nivo opažanja, osposobljenost primanja, odgovarajući osnovni nivo razumevanja.

Poseban akcenat dati razvijanju kritičkog mišljenja učenika.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Janson, H. W, Istorija umetnosti, Beograd, 2005;

- Miško Šuvaković, Pojmovnik moderne i postmoderne likovne umetnosti i teorije posle 1950. (u izdanju Prometej, Novi Sad).

DRAMATURGIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Dramaturgija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima dramaturgije, dramskim izrazima i elementima drame.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa osnovnim pojmovima dramaturgije;

- upoznavanje učenika sa lirskim, epskim i dramskim izrazima;

- upoznavanje učenika sa temeljnim pojmovima i elementima drame;

- savladavanje teorije drame;

- upoznavanje sa piscima drama;

- upoznavanje sa teoretičarima.

I RAZRED

(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

DRAMATURGIJA I (37+0)

Usvajanje gradiva iz uvoda u dramaturgiju. Definisanje lirskog, epskog i dramskog izraza. Usvajanje osnovnih pojmova: prostor i vreme. Sticanje neophodnih znanja iz oblasti filma i pozorišta.

DRAMATURGIJA II (37+0)

Obrađivanje sadržaja iz oblasti elemenata drame. Nastanak dramske umetnosti. Obrađivanje sadržaja teorije drame. Upoznavanje sa Platonom, Aristotelom, Aurelijom Augustinom.

II RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 74+74 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

DRAMATURGIJA III (37+37)

Proširivanje znanja iz uvoda u dramaturgiju. Utvrđivanje sadržaja vezanih za lirske, epske i dramske izraze. Definisanje pojmova prostor i vreme. Sticanje znanja iz oblasti filma i pozorišta.

DRAMATURGIJA IV (37+37)

Utvrđivanje sadržaja elemenata drame neophodnih za bolje razumevanje dramskih umetnosti. Proširivanje znanja iz teorije drame. Renesansa. Francuski i engleski pisci drama i teorija: Bioleau, Corneille (pravci, vreme, dekor). Humor.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Prilikom realizacije planiranih sadržaja, potrebno je dovoditi u vezu njegove elemente sa svakodnevnim životom i ono što čini život. Navoditi učenike na kritički odnos prema životu uz pretpostavku da sami kreiramo svoj život i sve ono što nam se u njemu dešava.

Povezivati epske, lirske i dramske izraze sa svim umetnostima, i demonstrirati te veze učenicima, navodeći ih da i sami pronalaze primere i da ih analiziraju.

Motivisati učenike da kroz realizaciju vežbi, prolazeći kroz proces rada, realizuju različite forme i da na taj način sazrevaju za ono što ih čeka u III i IV razredu u okviru stručnih predmeta.

 

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Đokić Ljubiša, Osnovi dramaturgije, Beograd, Univerzitet umetnosti, 1989;

- Kralj Vladimir, Uvod u dramaturgiju, Novi Sad: Sterijino pozorje, 1966;

- Inkret Andrej, Predmet i princip dramaturgije (o pitanjima drame i pozorišta): studije, Novi Sad: Sterijino pozorje, 1987;

- Filipič Lojze, Živa dramaturgija, 1952 - 1975, Ljubljana: Cankarijeva založba, 1977;

- Đurđević Miodrag, Popović Vasilije, Antologija TV drame, Beograd: Radio - televizija, 1977;

- Putnik Radomir, Dramaturški poslovi, Beograd: Čigoja štampa, R. Putnik, 2005.

KULTUROLOGIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Kulturologija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima kulturologije, teorijskim pristupima i tumačenjima kulture kao i razvoja kulture u odnosu na razvoj društva.

Zadaci nastave jesu:

- osposobljavanje učenika za tumačenje pojava koja ih okružuju, a pripadaju domenu kulture u najširem smislu;

- korišćenje različite metodologije i pristupa u "čitanju" i interpretaciji različitih kulturnih fenomena u kojima se prepliću društvena kretanja, politika, ekonomija, svakodnevni život ali i "ono najbolje što je ljudski duh stvorio";

- sticanje teorijskih znanja kroz čitanje literature, interpretaciju zadatih dela, kroz diskusije, debate, kritike i tumačenja izabranih pojava naše savremenosti.

I RAZRED

(2+0 časova nedeljno, 74+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

KULTUROLOGIJA I (37+0)

Razgraničenje pojmova. Kultura i civilizacija. Pojam simbola. Simbol, alegorija, znak. Pismo ranih civilizacija. Hrišćanstvo - odlike, istorija. Istočna i zapadna hrišćanska crkva. Istorijski razvoj pojma i osnovne naznake savremenog pristupa kulturi. Teorije o kulturi, od prosvetiteljstva do savremenih tumačenja kulture. Uloga kulturne antropologije i sociologije. Mit: pojam i mogući teorijski pristupi. Odnos prema mitu u različitim periodima. Struktura mitskog mišljenja. Funkcije mita. Osnovni mitski motivi. Mit u religiji, književnosti, popularnoj kulturi i kulturi masovnog društva. Remitologizacija i demitologizacija. Politički mit.

KULTUROLOGIJA II (37+0)

Ritual: pojam rituala. Priroda ritualne komunikacije. Mogući oblici rituala. Ritual između religije, pozorišta, politike i svakodnevnog života. Religija: pojam, funkcije, tipovi. Mogući pristupi religiji: antropološki, psihološki, sociološki, kulturološki. Religija i kultura: proširivanje pojma religije. Umetnost: pojam i oblici. Funkcije. Teorije o umetnosti. Estetska egzistencija. Teorija umetničke recepcije. Problem ukusa. Moderni ukus. Vrednovanje umetničkog dela. Estetika lepog i estetika ružnog.

II RAZRED

(3+0 časova nedeljno, 111+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

KULTUROLOGIJA III (55+0)

Jezik i teorije o jeziku. Lingvistika i kompjuterska lingvistika. Psiholingvistika. Sociolingvistika. Teorija kulturne lingvistike. Kodovi i njihove vrste. Denotacija i konotacija. Metafora i metonimija. Persova teorija znaka - ikona, indeks i simbol. Neverbalna komunikacija. Kodovi dodira, prostora, orijentacija i izgled. Telesni jezik (kinetičan ili mimičan kod). Gestovi. Teorija igre. Igra u kulturi. Definicija igre, Homo ludens. Klasifikacija igara. Igra i stvaralaštvo. Igra između poretka i slobode. Igra u različitim kulturnim i civilizacijskim kontekstima. Igra i stvaralaštvo. Visoka kultura i kultura masovnog društva: razlike i tačke spoja. Visoka kultura u funkciji masovnog društva i kulture. Društveni i kulturni slojevi. Zvanična i alternativna kultura.

KULTUROLOGIJA IV (56+0)

Masovna kultura: pojam i karakteristike masovne kulture. Kulturna industrija i industrija svesti. Medijska kultura. Komercijalizacija kulture. Hedonizam i senzacionalizam. Standardizacija, homogenizacija. Ideologičnost masovne kulture. Podkultura i kontrakultura. Razgraničenje pojmova. Teorijski pristupi. Potkultura i kontrakultura. Razgraničenje pojmova. Teorijski pristupi. Pojavni oblici potkultura. Značenje potkulturnih stilova. Popularna kultura od folklora do kulture masovnog društva. Od popularne kulture ka visokoj kulturi. Od visoke kulture ka popularnoj. Popularna kultura i mediji. Fenomeni moderne kulture: u traganju za životnim stilovima, uzroci i oblici ispoljavanja. Moda - pojam i funkcije. Narcizam i moda. Moda kao stil, opredeljenje, komercijalni zahtev, kulturni znak. Problemi kulture u vremenu globalizacije. Novi i stari mediji.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

U radu sa učenicima koristiti najrazličitija nastavna sredstva i izvore informacija radi adekvatnijeg pristupa učenicima i mogućnostima za lakše usvajanje gradiva.

Od nastavnika se očekuje maksimalna intedisciplinarna širina u interpretaciji planiranih sadržaja i pripremi za njegovu realizaciju radi stvaranja preduslova za sistematičan i kvalitetan rad u III i IV razredu uz kritičko mišljenje.

LITERATURA:

(odabrana poglavlja)

- Ivana Spasić, "Kultura", Kritički pojmovnik civilnog društva II, Beograd 2004;

- Sreten Petrović, Kulturologija, Beograd 2000;

- Ratko Božović, Kultura, Enciklopedija političke kulture;

- Đuro Šušnjić, Religija, Čigoja, Beograd, 1995, poglavlje str, 31-87 5;

- Jelena Đorđević, Mit, vera, znanje, mir, BOŠ, 2005;

- Jelena Đorđević, Ritual, Enciklopedija političke kulture;

- Jelena Đorđević, Studije kulture, Službeni glasnik, 2008, 2- 36; 38- 1020;

- Ratka Marić, Potkulture, Kultura, Beograd, 1998;

- Sreten Petrović, Kič kao sudbina, Novi Sad, Matica srpska, 1997;.

- Sreten Petrović, Kultura i umetnost, Niš, Prosveta, 1991;

- Kultura i civilizacija, Sreten Petrović, Beograd, Lela, 1997.

PRODUKCIJA U KULTURI I MEDIJIMA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Produkcija u kulturi i medijima jeste sticanje neophodnih znanja o elementima koji čine medijske programe i sadržaje, produkciji štampanih i elektronskih medija, žanrovima i formama radijskog, televizijskog programa, filmu i kulturi kao i karakteristikama i specifičnostima medijskih i kulturnih sistema.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa produkcijom u kulturi i medijima radi formiranja šireg aspekta profesije u dramskoj oblasti, šire lepeze strukovnog okvira, kao i multifunkcinalnosti savremenog dramskog umetnika;

- sticanje neophodnih znanja iz oblasti produkcije u kulturi i medijima;

- osposobljavanje učenika za osnovnu primenu stečenih znanja u državnim i privatnim filmskim, radijskim, novinskim i televizijskim sistemima, kao i u ustanovama kulture poput pozorišta, koncertnih agencija, izdavačkih kuća, koncertnim agencijama, galerijama, muzejima i mnogim drugim.

 

I RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 74+74 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

POJMOVNO RAZGRANIČENJE TERMINA (37+37)

Organizacija, organizator, produkcija, producent, menadžer. Osnovni aspekti medijskog i kulturno - umetničkog stvaralaštva. Mesto i uloga medija i kulturnih ustanova u društvu. Pojmovi: film, kinematografija, televizija, radio, pozorište, novinske kuće. Vrste, uloga i značaj organizacije. Organizacija kao proces, rukovođenje i stanje. Osnovne karakteristike organizacije na televiziji, filmu, radiju, novinskim kućama i pozorištu. Organizacija - nauka ili veština. Ciljevi organizacije. Ciljevi i zadaci medijskih i kulturnih ustanova. Koncept i organizaciona struktura medija i ustanova kulture. Pojam medija masovnih komunikacija. Film kao sredstvo masovnih komunikacija ili film kao umetnost i industrija. Radio i televizija - sredstva informisanja i komuniciranja.

PRODUKCIJA U KULTURI I FILMU (37+37)

Karakteristike kulturne produkcije - probe kao faza produkcionog procesa i podela zadataka po sektorima. Umetnički sektor i njegova funkcija u produkcionom procesu. Pojam i sastav filmske i umetničke ekipe. Direktor pozorišta, odnosno ustanove kulture, glavni producent organizator. Dramaturg, scenarista i dramaturško odeljenje. Producent, odnosno organizator rada na predstavi, odnosno projektu, filmu. Drama, dramski umetnik - glumac. Reditelj - glavni stvaralac predstave, odnosno filma. Scenograf i scenografija - hodogram rada. Kostimograf i kostimografija. Lektor, sufler, inspicijent. Opera, organizaciona struktura opere. Direktor opere, vokalni umetnici i ansambli u operi. Solista - vokalni umetnik - pevač. Dirigent, rukovodilac hora, sastav i rad hora i orkestra. Tehnički sektor i njegova uloga u pozorištu i filmu. Tehnički direktor - šef tehnike. Scenska tehnika, funkcija scene i scenske tehnike. Radionička tehnika. Zajedničke službe pozorišta, radija i televizije: biblioteka, arhiva i dokumentacioni centri.

II RAZRED

(2+2 čas nedeljno, 74+74 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

OSNOVNI ELEMENTI RADIO I TELEVIZIJSKOG PROGRAMA (24+24)

Informativni sadržaji i programi. Umetnički sadržaji i programi. Obrazovni sadržaji i programi. Zabavno - humoristički programski sadržaji. Specijalizovani programi. Karakteristični oblici interpretacije i prezentacije sadržaja na radiju i televiziji:

a) monološki oblici - vest, izjava, saopštenje, kominike, demant, anketa, izveštaj, prikaz, osvrt, komentar, kritika, beleška, članak, esej, nekrolog

b) dijaloški oblici - panel diskusija, polemika, okrugli sto, intervju, razgovor

c) polifonijski oblici - fičer, reportaža, radio - dramska i ostala akustička umetnička dela

d) autentične prezentacione forme - najava, (društvena) hronika, kviz, kontakt program, direktni prenos, sapunske opere.

FUNKCIJE RADIJA I TELEVIZIJE (25+25)

Osnovne funkcije radija i televizije: kulturno-umetnička, servisna, persuazivna, orijentaciona, mobilizatorska. Edukativna, kulturno - umetnička i obrazovna funkcija radija i televizije. Informativna funkcija. Zabavno - rekreativna funkcija. Propagandna funkcija.

PRODUKCIJA PROGRAMA MEDIJA (25+25)

Informacija, informisanje. Komuniciranje, komunikacija. Poruka - karakteristike i struktura. Subjekti komunikacijskog procesa - komunikator, recipijent. Vrste komuniciranja. Obezbeđivanje programskih projekata za produkciju. Pet osnovnih faza rada produkcije: planiranje, priprema, realizacija, finalizacija, emitovanje programa (nastup, koncert i sl.).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastavu realizovati kroz forme predavanja, primenu znanja putem praktičnog rada na vežbama, radove i eseje i istraživanje raznovrsnih tekstova (literatura, mediji) koji se tiču problematike i produkcije u medijima i kulturi, kao i posetama medijskim sistemima i kulturnim ustanovama.

Sadržajima upoznati i pojasniti učenicima osnovne termine sa kojima će se susretati, a tiču se produkcije, organizacije, karakteristika i specifičnosti medija i kulture, uz ukazivanje na njihove sličnosti, osobenosti i razlike. Obrađivati karakteristike produkcije u kulturi i filmu gde će se detaljno pojasniti uloga i značaj svakog činioca u produkciji. Obrađivati osnovne elemente radijskog i televizijskog programa. Obrađivati sadržaje i programe, s posebnim osvrtom na karakteristične oblike interpretacije i prezentacije sadržaja na radiju i televiziji. Upoznati učenike sa karakteristikama produkcije u medijima, odnosno produkcijom samih programa i obrađivati sadržaje u vezi sa pojmovima poput komunikacije i informacije. Posebnu pažnju obratiti na pet osnovnih faza televizijske produkcije. Upoznati učenike sa funkcijama medija.

LITERATURA:

(Odgovarajuća poglavlja)

- Lorimer Rolend: MASOVNE KOMUNIKACIJE, Klio, Beograd, 1998;

- Mek Kvin Dejvid: TELEVIZIJA - medijski priručnik, Klio, Beograd, 2000;

- Vuksanović Divna: KNJIGA ZA MEDIJE - MEDIJI ZA KNJIGU, Klio, Beograd, 2008;

- Dragićević Šešić Milena, KULTURA, MENADŽMENT, ANI-MACIJA, MARKETING, Klio, Beograd, 2003;

- Šingler Martin i Viringa Sindi, RADIO, Klio, Beograd 2000.

MULTIMEDIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Multimedija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima multimedije, tehnikama i metodama korišćenja multimedije.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje učenika sa multimedijima radi formiranja šireg aspekta profesije u dramskoj oblasti, šire lepeze strukovnog okvira, kao i multifunkcinalnosti savremenog dramskog umetnika;

- upoznavanje sa istorijom multimedije;

- upoznavanje sa hipermedijalnostima i multimedijom;

- osposobljavanje učenika za definisanje multimedijalnog izraza;

- osposobljavanje učenika u kreiranju multimedijalnog prostora i njegove primene;

- korišćenje multimedijalne tehnike u najrazličitijim aspektima svakodnevnog života u novinarskoj, muzičkoj i dramskoj oblasti.

II RAZRED

(2+3 časa nedeljno, 74+111 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

UVOD U MULTIMEDIJU (14+22)

Počeci multimedije. Početna definicija multimedija kao kombinacija različitih medija: teksta i slike (slika, ikona, animacija, film), teksta i tona (muzika, govor), teksta, slike i tona. Primena računarskih tehnologija u multimedijima. Konceptualna medijska integracija tehničkih i softverskih dimenzija unutar jedne digitalne informacione okoline. Kreiranje i prenos multimedije: onlajn (prenos preko računarski mreža) i oflajn (preko memorijskih uređaja, prvenstveno preko portabl kompaktnih diskova, tj. CD ROM-ova i memorijskih stikova. Razlikovanje termina multimedijsko (multiple medija) i multimedijalno (multimedija). Digitalna multimedija.

SUŠTINA MULTIMEDIJA (14+22)

Osnovni kriterijumi za multimedije. Tipovi multimedijalnih aplikacija. Klasifikacija multimedijske aplikacije prema vrsti kompozicije, sinhronizacije, interakcije i integracije banke podataka. Podela multimedijalnih sadržaja na operacione sisteme. Elementi multimedija: hardverske komponente (video disk, desktop video, Desktop Konferensing), sadržajni i funkcionalni sadržaji (igre, prezentacije, Browser), alati (autorski sistemi, Mail, Conferencing), infrastrukturni učinci (Services).

OBRAZOVNO PEDAGOŠKE FUNKCIJE

MULTIMEDIJA (14+22)

Pedagoške funkcije: olakšavanje prilaza mnogim izvorima i različitim informacionim vrstama (podaci, tekstovi, filmovi), štedi se vreme i novac za nabavku glomaznih udžbenika, informaciono bogatstvo vodi do konfrontacije mišljenja, što može da podstakne kreativno razmišljanje i intelektualni rad. Multimedije kao dopune za korišćenje udžbenika. Multimedija u funkciji povezivanja audiovizuelnog sadržaja s tekstom, interaktivnost i individualni pristup. Multimedijalni programi prema njihovim interakcionim metodama u sledećim sadržajima: pomoći (učenje kroz upućivanje), pasivni tutor (učenje kroz autoupravljanje i samoučenje), trening (učenje kroz vežbu), aktivni tutor (vođeno učenje), simulacija (učenje kroz pronalaženje, otkrivanje), igra (zabavno učenje), rešavanje problema (učenje uz rad e-learning by doing) i inteligentni dijalog (sokratovsko učenje).

E-LEARNING I MULTIMEDIJI (14+27)

Učenje za konektovano društvo. Fenomen "net generacije". E-learning kao fleksibilno učenje. Korišćenje uređaja informacione i komunikacione tehnologije (računar, CD ROM, digitalna televizija, mobilni telefon i dr.). Tehnologija komunikacija: upotreba interneta, elektronske pošte, diskusionih grupa i sistema za kolaborativno učenje. Online učenje. Sistem za menadžment učenja. "Web za čitanje", "Web za čitanje i pisanje". Web 2.0.Wab, e-mail, blog. Sadržaji multimedija.

UTICAJI MULTIMEDIJA (18+18)

Multimedija kao savremeno sredstvo prenošenja informacija u procesu interakcije čoveka sa okruženjem je fenomen savremenog društva. Veštine digitalne komunikacije. Kultura medija uopšte.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Omogućiti svakom učeniku da može da uči na svoj način. Omogućiti učenicima testiranje i vraćanje na tačke gde nije bio uspešan kao i na istraživanje područja i koncepta za naprednije učenje. Sadržaje multimedije obrađene teorijskim putem produbiti praktičnim radom kroz osmišljavanje multimedijskih oblika u različitim aspektima korišćenja multimedije. Raditi na analizi forme i sadržaja multimedije.

LITERATURA:

- Nadrljanski Đ. (2000), Obrazovni softver - hipermedijalni sistemi, Sombor, Pedagoški fakultet;

- Gone Ž. (1998), Obrazovanje i mediji, Beograd, Multimedija;

- N. Prelog, Pogled kroz ekran: vodič u informatičko društvo, DRIP, Zagreb 1992.

Proširena literatura:

- McManus, R. & Porter J. (2005), "Web 2.0 for Designers";

- O Neill, G. & McMahon, T. (2005), "Student Centred Learning: What Does it Mean for Students and Lecturers?";

- Tues 19th Oct SCL.html Tapscott, D. (1998). Growing Up Digital: The Rise of the Net Generation. NewYork: McGraw Hill;

- R. Ahscyn, E. Fox: The ACM CD-ROM Hypertext Compendium, ACM Press, New York, 1991;

- A. Afuah: Internet Business Models and Strategies: Text and Cases, Stanton Bridge Forum, Boston, 2004.

ISTORIJA POZORIŠTA I FILMA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Istorija pozorišta i filma jeste sticanje neophodnih znanja o periodizaciji, pojmovima i ličnostima evropskog pozorišta i svetskog filma, mestu srpskog teatra i domaćeg filma u tom kontekstu.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje sa osnovama istorije svetske i domaće drame i pozorišta kao i podsticanje ličnih stvaralačkih afiniteta učenika;

- upoznavanje sa osnovama istorije svetskog i domaćeg filma, kao i podsticanje ličnih stvaralačkih afiniteta;

- omogućavanje uvida u istoriju svetskog i domaćeg filma (periodi, pojmovi, ličnosti).

III RAZRED

(2+0 časova nedeljno, 70+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

ISTORIJA POZORIŠTA

POZORIŠTE I DRAMA ANTIČKE GRČKE (15+0)

Organizacija i scenska konvencija grčkog pozorišta, satirska igra, festivali, arhitektura, scenografija, kostimi, Eshil, Sofokle, Euripid, Aristofan, Meandar i njihova najznačajnija dela.

POZORIŠTE I DRAMA ANTIČKOG RIMA (5+0)

Osnivanje Rima, žanrovi, tipovi komedije, Seneka, propast rimskog pozorišta.

POZORIŠTE SREDNJEG VEKA (8+0)

Period kontinuirane pozorišne delatnosti u Evropi između 5 i 9 veka. Vizantija, Zapadna Evropa, misterije i mirakuli, moraliteti, izvođači. Pozorište zlatnog španskog srednjeg veka: Lope De Vega, Fuente Ovehuna, Pedro Kalderon de la Barka: Život je san.

POZORIŠTE RENESANSE (15+0)

Italija: arhitektura i scenografija, renesansni dramski modeli, učena komedija, tragedija i uticaj Seneke, pučka komedija, Nikolo Makijaveki. Komedija del arte - likovi.

Engleska: Nove scenske vrste, profesionalne družine, pozorišne zgrade i stil igre. Vilijem Šekspir - najznačajnija dela, tragedije i komedije, naslednici i savremenici.

SCENSKA KONVENCIJA I GLUMAČKE TRUPE U POZORIŠTU FRANCUSKOG KLASICIZMA (7+0)

Poetika francuskog klasicizma, Pjer Kornej: Sid, Žan Rasin: Britanik i Andromaha.

Žanrovski obrazci Molijerove komedije: Uobraženi bolesnik, Don Žuan, Mizantrop.

SCENSKA KONVENCIJA I DRAMSKI ŽANROVI U ENGLESKOM POZORIŠTU RESTAURACIJE I SENTIMENTALIZMA (5+0)

Dramski autor Vilijem Kongriv: Takav je svet.

KOMEDIJA 18. VEKA (5+0)

Karakteristike i scenska konvencija. Goldoni: Sluga dvaju gospodara.

ROMANTIZAM U EVROPI (10+0)

Pokret "Šturm und grand" kao preteča ranog romantizma: Šiler: Razbojnici.

Geteov opus: Faust.

Aleksandar Puškin: Boris Godunov.

Pojava umetnosti režije: majningovci, poetika naturalističkog pozorišta: Zola.

Odlike Čehovljeve drame: Tri sestre, Ujka Vanja.

Avangardno pozorište i drama na kraju XIX veka: Apia i Alfred Žari - Kralj Ibi.

Stanislavski.

IV RAZRED

(2+0 časova nedeljno, 62+0 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

ISTORIJA FILMA

PERIOD PREDISTORIJE FILMA (3+0)

Od Altamire do Kamere obskure.

Perzistencija vida, izum fotografije, hronofotografija, optičke igračke.

PRVI UREĐAJI ZA SNIMANJE (3+0)

Edison, Limijerovi, Skladanovski: prva javna projekcija. Preteče: Luj Limijer i Žorž Melijes.

RAĐANJE AMERIČKOG FILMA (3+0)

Dejvid Grifit, najznačajnija dela. Slepstik: Senet, Čaplin, Kiton, Lojd; preteča: Maks Linder.

NORDIJSKI VELIKANI (3+0)

Šestrem, Stiler, Drajer.

NADREALIZAM (3+0)

Luis Bunjuel.

FRANCUSKA AVANGARDA 20-TIH (3+0)

Impresionizam, "čisti film".

NEMAČKI EKSPRESIONIZAM (3+0)

Vine, Murnau, Lang i Karl Majer.

HOLIVUD 20-TIH (3+0)

Štrohajm, Šternberg, Flaerti, Vidor, Hejsov kodeks.

SOVJETSKA ŠKOLA MONTAŽNOG FILMA (3+0)

Dziga Vertov i "kino-oko". Sovjetska škola: "efekat Kulješov". Sovjetska škola: "trolist genija" - Ejzenštejn, Pudovkin, Dovženko.

FRANCUSKI FILM (3+0)

Žan Vigo. Veliki klasici francuskog filma: Rene Kler i Žan Renoar. Poetski realizam u francuskom filmu: Karne i Prever.

HOLIVUD 30-TIH (3+0)

Rađanje mjuzikla. Gangsterski i detektivski film. Frenk Kapra i Džon Ford.

SRPSKI FILM DO 2. SVETSKOG RATA (3+0)

Od Čiča Ilije Stanojevića do Mihajla Al. Popovića.

FILM U SLUŽBI POLITIČKE PROPAGANDE (3+0)

Leni Rifenštal.

ITALIJANSKI NEOREALIZAM (3+0)

Karakteristike pokreta, De Sika i Cavatini, Roselini i Viskonti, Felini.

NOVI TALAS U FRANCUSKOJ (3+0)

Karakteristike pokreta. Žan Lik Godar, Trifo i Šabrol.

JUGOSLOVENSKI "CRNI TALAS" (3+0)

Karakteristike pokreta: Petrović, Pavlović, Makavejev, Đorđević, Žilnik.

PRETEČE NOVOG HOLIVUDA (3+0)

Pen, Pekinpo, Altman, Kasavetis, Novi Holivud: Bogdanovič, Kopola, Skorseze, Spilberg, Lukas.

NOVI NEMAČKI FILM (3+0)

Šlendorf i Hercog. Novi nemački film: Venders i Fazbinder.

SOVJETSKI SAVEZ 60-TIH (3+0)

Tarkovski, Šepitko, Paradžanov.

NAJZNAČAJNIJI SAVREMENI REDITELJI (5+0)

Svet i Srbija.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Omogućiti učeniku da nadogradi stečena znanja iz nastavnog predmeta Istorija umetnosti sa posebnim akcentom na sadržaje vezanim za pozorište i film. Kroz obradu sadržaja ovog nastavnog predmeta, definisati mesto i značaj pozorišta i filma u umetničkim epohama u okviru istorijskih i društvenih okolnosti. Nastavne sadržaje interdisciplinarno povezivati sa ostalim stručnim nastavnim predmetima u cilju sistematičnog sticanja znanja.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Ronald Harvud, Istorija pozorišta, Klio, Beograd, 1998;

- Nikola Batušić, Uvod u teatrologiju, Zagreb 1991;

- Cezare Molinari, Istorija pozorišta, Beograd 1982;

- Dejvid A. Kuk, Istorija filma 1, 2, i 3, Klio, Beograd, 2005-2007;

- Grupa autora, Leksikon filmskih i televizijskih pojmova 2, Univerzitet umetnosti u Beogradu i FDU, Beograd, 1997.

SCENOGRAFIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Scenografija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima, pristupima, standardima scenskih elemenata scenografije, tehničkim i tehnološkim sredstvima u pozorištu, filmu i televiziji.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje sa scenografijom - prostorom kao elementom režijskog procesa;

- osposobljavanje za samostalno razmatranje istorije, teorije, i praktične upotrebe arhitektonskog scenskog prostora u pozorištu i drugim oblicima spektakla;

- osposobljavanje za praktičnu upotrebu dizajna scenskih događaja;

- osposobljavanje za samostalno analiziranje scenskog prostora u dramskoj umetnosti;

- osposobljenost za samostalno razmatranje istorije, teorije i praktične primene scenskih fenomena u savremenom umetničkom stvaralaštvu;

- osposobljenost za praktičnu upotrebu scenske tehnike i tehnologije.

III RAZRED

(1+2 časova nedeljno, 35+70 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

OSNOVI SCENOGRAFIJE (6+11)

Scenografija - prostor kao konstutivni element režijskog procesa proučava sledeće elemente: film, TV, pozorište. Važnost rasvete za scenografiju. Scenografija na filmu: razrada scenarija, izbor objekata, adaptacije objekata, skice i planiranje troškova. Tehnologija procesa i izrade dekora. Rekviziti. Filmski efekti - trikovi. Saradnja sa snimateljem. Scenografija na TV-u. Standardi scenskih elemenata. Tehnologija proizvodnje. Scenografija za razne vrste emisija, obrade površina, zid, pod, strop, boje. Snimanje u naturalnim i građenim objektima. Snimanje u eksterijeru.

ARHITEKTURA SCENSKOG PROSTORA (6+11)

Pojam arhitektonskog scenskog prostora. Pojam objekata spektakla. Vrste i tipovi arhitektonskih scenskih objekata. Razvoj arhitektonskih i scenskih objekata. Pojam scensko - gledališnog prostora. Konfiguracija scensko - gledališnog prostora. Tipologija scensko - gledališnog prostora. Odnos scensko - gledališnog prostora prema ustrojstvu arhitekture objekta.

SCENSKI DIZAJN (6+13)

Pojam scenskog dizajna. Vrste i oblasti scenskog dizajna. Struktura scenske slike. Kompozicija scenske slike. Scenografija. Kostimografija. Dizajn svetla. Dizajn zvuka. Dizajn maske. Dizajn lutke. Komponovana scenska muzika. Izbor scenske muzike. Posebna scenska sredstva. Projekcije. Posebni efekti.

PROSTOR U DRAMSKOJ UMETNOSTI (6+11)

Dramski prostor - analiza i kritika. Rediteljski prostor - analiza i kritika. Glumački prostor - analiza i kritika. Scenski prostori - tipologija i fenomenologija. Funkcija scenskog prostora. Dramaturgija scenskog prostora. Uspostavljanje scenskog prostora. Artikulacija scenskog prostora. Forme scenskog prostora. Načini upotrebe scenskog prostora.

SCENSKI FENOMENI U SAVREMENOJ UMETNOSTI (6+11)

Pojam i fenomen scenskog. Pojam i fenomen sceničnog. Vrste i oblici savremene umetnosti. Državni spektakl i savremeno društvo. Anti - državni spektakli. Umetnički spektakli. Scenski fenomeni u višemedijskoj umetnosti. Komercijalni spektakl. Scenski fenomeni u vizuelnoj umetnosti. Scenski fenomeni u urbanizmu. Scenski fenomeni u arhitekturi. Scenski fenomeni u oblikovanju unutrašnjeg prostora. Scenski fenomeni u fotografiji. Scenski fenomeni u filmu i videu.

SCENSKA TEHNIKA I TEHNOLOGIJA (5+13)

Pojam scenske tehnike. Vrste i oblasti scenske tehnike. Tipologija scenskih tehničkih sistema. Scenska mehanika. Scenska rasveta. Scensko ozvučenje. Video sistemi. Uređaji i sistemi za posebne efekte. Pojam scenske tehnologije. Tehnološke procedure i procesi. Tehničko vođenje projekata. Bezbednost i zaštita.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Uvodeći učenike u svet scenografije, pozicionirati njenu važnost u okviru pozorišta, televizije i filma. Koristeći različita video nastavna sredstva i fotografije, navoditi najrazličitije primere u okviru zadatih tema i sadržaja nastavnog programa. Posvetiti punu pažnju rasveti u kontekstu scenografije.

Učenike usmeravati na kreativnost i osmišljavanje rešenja scenografije u odnosu na medije i postavljeni zadatak.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Stanić, Dušan, Scenografija i kostimografija, Beograd, Savez amatera Srbije, 1979;

- Ivkov Dragoljub, Filmska scenografija u Srbiji: 1945-2000, Beograd, Udruženje filmskih umetnika Srbije, 2000;

- Howard Pamela, Šta je scenografija? Beograd, Klio, 2002;

- Nikolić Dušana, Milena u pozorištu: lutke, kostimi, scenografija Milene Jeftić Ničeve Kostić, Beograd: Klio, 1995;

- Hecel Erih, Odnos scenografa i reditelja, časopis za pozorišnu istoriju i teatrologiju ISSN: 0351-7500 SG=13033/p;

- Izenour, George: Theater Design, Yale University Press, 1986;

- MackintoshIain: Architecture, Actor and Audience, Routledge, London, 1995;

- Dinulović Radivoje, Funkcionalno-tehnološki procesi i oblikovanje prostora modernog pozorišta, FTN, Novi Sad, 2003;

- Ibid. Tipologije pozorišnog prostora, Zbornik FDU br. 8-9, Institut za pozorište, film, radio i televiziju, Beograd, 2006;

- Miomir Mijić, Akustika u arhitekturi, Nauka, Beograd, 2001;

- Dian Kej i Džejms Lebreht, Zvuk i muzika u pozorištu, Klio, 2004;

- Michael Ramsaur, Scene Lighting (skripta), Univerzitet umetnosti - Grupa za scenski dizajn, Beograd, 2002;

- Trevor Griffiths, Stagecraft, Phaidon, London, 1999;

- Bruck, Pither: Prazan prostor, Lapis, Beograd, 2001;

- Sheckner, Richard, Ka postmodernom pozorištu, Institut za pozorište, film, radio i televiziju, FDU, Beograd, 1998;

- Hočevar Meta, Prostori igre, JDP, Beograd, 2003;

- Milićević, Ognjenka (uredila), Prostor, dramsko lice, Sterijino pozorje, Novi Sad, 1998;

- Hauard, Pamela, Šta je scenografija, Klio, Beograd, 2002;

- Ranko Radović, Živi prostor, Nezavisna izdanja, Beograd, 1974;

- Gi Debor: Društvo spektakla, Blok 45, Beograd, 2003;

- Irena Šentevska, Spektakl - Grad - Identitet, Justat, Beograd, 1997;

- Nikolas Fajn, Prizori ulice, Klio, Beograd, 2003;

- Rolan Barth, Svetla komora, Rad, Beograd, 2004;

- Gasthon Bashlar, Poetika npoctopa, Gradac, Čačak, 2005;

- Moris Merlo-Ponti, Fenomenologija percepcije, Veselin Masleša, Sarajevo, 1978;

- M. Mijić; R. Dinulović, Scenska tehnika i tehnologija (skripta), Univerzitet umetnosti - Grupa za scenski dizajn, Beograd, 2006;

- Todor Lalicki, Tehnička struktura pozornice (skripta), Univerzitet umetnosti - Grupa za scenski dizajn, Beograd, 2006.

GLUMA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Gluma jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima glume, različitim teorijskim i praktičnim pristupima recitovanju, besedništvu i glumi.

Zadaci nastave jesu:

- stvaranje scenske ličnosti koja sluša i gleda partnere i koja se kreće po sceni u skladu sa zahtevima karaktera lika koji tumači;

- razumevanje osnovnih teorijskih pitanja vezanih za proces glume;

- prepoznavanje osnovnih trendova u razvoju glume kao nauke;

- učenje vokabulara različitih pristupa glumi;

- razumevanje dinamike proizvodnje glasa;

- razvijanje kvalitetnije artikulacije govora;

- razvijanje govorne veštine;

- razvijanje osećaja za kvalitetno recitovanje, besedništvo i glumu.

III RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 70+70 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

GLUMA I (17+17)

Ponašanje i kretanje po sceni. Korišćenje stepenica uz pevanje. Scenske kretnje i upotreba raznih rekvizita. Brzalice, izreke i poslovice za postizanje razumljivosti i preciznog izgovora. Komične i satirične pesme za decu. Komične i satirične pesme za odrasle. Kabaretski odlomci. Monolozi i dijalozi iz domaćih komedija. Monolozi i dijalozi iz svetske literature.

GLUMA II (17+17)

Teorija, kreiranje karaktera, rad sa režiserom. Zagrejavanje, improvizacija. Improvizacija sa partnerom, rad na dijalogu. Kako razviti scenu sa dijalogom.

DIKCIJA (17+17)

Mehanizmi disanja, kontrola disanja. Glasovni mehanizam. Otvoreno grlo i projekcija. Korekcija problema sa glasom. Glasovi: vokali, prednji i zadnji. Vokali: srednji. Sonanti. Suglasnici: labijalni, labiodentalni i dentalni. Suglasnici: alveolarni, palatalni i velarni. Izgovor. Dijalekti. Vokalna dinamika.

DRAMSKA RADIONICA (19+19)

Govor, govorni nivoi, govorni stilovi. Uslovi dobrog govorenja. Primeri stihijskog govorenja i uzora u govoru. Deklamovanje, recitovanje i tumačenje poezije. Priprema za recitovanje (izbor pesme ili proznog teksta, govorna kultura recitatora, ostali elementi recitovanja, uloga vaspitača kao recitatora, vizuelni kontakt, trema, zbunjivanje, brendovanje recitovanja). Gluma (čitanje po ulogama, dramatizacija teksta, elementi glume, vežbe za oslobađanje u prostoru i pokretu, vežbe za koordinaciju, koncentraciju, pažnju i maštu). Vežbe za oslobađanje i kultivisanje govora. Igre u dijalozima, dramske igre. Veza glume i recitovanja. Besedništvo (govorna interpretacija teksta po žanrovima; pojam, predmet, istorija i elementi retorike; retorika i psihologija deteta; oblici i vrste besede; priprema vaspitača za pisanje besede; vežbe u govorenju ličnih i pozitivnih beseda).

IV RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 62+62 časa godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

GLUMA I (15+15)

Upotreba i savladavanje različitih dijalekata. Scenske improvizacije na razne teme. Uvežbavanje scena smrti, ubistva, padova, tuča. Brzalice, poslovice i narodne izreke za postizanje kvalitetnog i razumljivog izgovora. Scensko postavljanje odlomaka iz dramskih dela: čitanje tekstova, rad na odnosu između likova, pokret.

GLUMA II (15+15)

Teorija, kreiranje karaktera. Zagrejavanje, improvizacija. Improvizacija sa partnerom, rad na dijalogu. Kako razviti scenu sa dijalogom. Izvođenje istog dijaloga sa drugim partnerom. Snimanje scena kamerom. Režiranje.

DIKCIJA (15+15)

Mehanizmi disanja, kontrola disanja. Glasovni mehanizam. Otvoreno grlo i projekcija. Korekcija problema sa glasom. Glasovi: vokali, prednji i zadnji. Vokali: srednji. Sonanti. Suglasnici: labijalni, labiodentalni i dentalni. Suglasnici: alveolarni, palatalni i velarni. Izgovor. Dijalekti. Vokalna dinamika.

DRAMSKA RADIONICA (17+17)

Govor, govorni nivoi, govorni stilovi. Uslovi dobrog govorenja. Primeri stihijskog govorenja i uzora u govoru. Deklamovanje, recitovanje i tumačenje poezije. Priprema za recitovanje (izbor pesme ili proznog teksta, govorna kultura recitatora, ostali elementi recitovanja, uloga vaspitača kao recitatora, vizuelni kontakt, trema, zbunjivanje, brendovanje recitovanja). Gluma (čitanje po ulogama, dramatizacija teksta, elementi glume, vežbe za oslobađanje u prostoru i pokretu, vežbe za koordinaciju, koncentraciju, pažnju i maštu). Vežbe za oslobađanje i kultivisanje govora. Igre u dijalozima, dramske igre. Veza glume i recitovanja. Besedništvo (govorna interpretacija teksta po žanrovima; pojam, predmet, istorija i elementi retorike; retorika i psihologija deteta; oblici i vrste besede; priprema vaspitača za pisanje besede; vežbe u govorenju ličnih i pozitivnih beseda).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Neophodno je raditi na osnovnim govornim veštinama, artikulaciji i dinamici glasa, recitovanju, besedništvu i glumi kroz vežbe i dramske radionice. U radu sa učenicima koristiti najrazličitija audio-vizuelna nastavna sredstva u cilju savladavanja planiranih sadržaja, analize i pripreme za samostalnu realizaciju vežbi.

U cilju formiranja skladne i kompletne umetničke individualnosti učenika, nastavnim sadržajima ovog nastavnog predmeta je neophodno pristupiti sa širim aspektom rada. Potrebna je interdisciplinarna veza sa svim nastavnim predmetima obrazovnog profila saradnik u dramskoj umetnosti - ogled.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Duško Radović, Poezija;

- LJ. Ršumović, Poezija;

- D. Andrić, Antologija američke satirične poezije;

- J. S. Popović, Pokondirena tikva, Laža i paralaža;

- G. Bedo, Kabarei;

- Gete, Faust;

- V. Igo, Kralj se zabavlja;

- Dragomir D. Đorđević, Poezija;

- A. Pjer Kami, Kabarei;

- Šiler, Don Karlos;

- Šekspir, Otelo;

- Puškin, Evgenije Onjegin;

- Molijer, Učene žene;

- Ziradu, Luda iz Sajoa;

- Gramatika srpskog jezika, Živojin Stanojčić i Ljubomir Popović;

- Kratka pregledna gramatika srpskog jezika, Branislav Ostojić;

- Pravopis srpskohrvatskog jezika, Matica srpska i Matica hrvatska, 1960;

- Pravopis srpskoga jezika, Mitar Pešikan, Mato Pižurica, Jovan Jerković, Matica srpska;

- Ratomir Rale Damjanović, O recitovanju, Beograd, 2001;

- Raša Plaović, Režija i gluma, Narodna knjiga, Cetinje, 1953;

- Milivoj Popović Mavid, Lepota kazane reči, Udžbenik dikcije, recitovanja i retorike, Beograd, 1996;

- Branivoj Đorđević, Gramatika srpskohrvatske dikcije, Beograd;

- Ziradu, Luda iz Sajoa.

REŽIJA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Režija jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima, konceptima, oblicima, elementima, pozorišne, radio, TV i filmske režije.

Zadaci nastave jesu:

- upoznavanje sa osnovama pozorišne i radio režije: radom sa glumcima, radom sa ekipom, stilom i žanrom;

- sticanje pojmova iz pozorišne i radio prakse;

- usvajanje neophodnih znanja iz oblasti dramskog prostora i vremena;

- upoznavanje sa dramskim oblicima, vrstom i rodovima;

- upoznavanje sa osnovama TV i filmske režije: radom sa glumcima, radom sa ekipom, stilom i žanrom;

- sticanje pojmova iz TV i filmske prakse;

- usvajanje neophodnih znanja iz oblasti filmskog prostora: kadar, plan, rampa, sistemi kadriranja;

- usvajanje neophodnih znanja iz oblasti filmskog vremena: ritam i tempo;

- sticanje znanja i veština u stvaralačkom procesu od ideje do scenarija i story board-a;

- upoznavanje sa filmskim oblicima, vrstama i rodovima.

III RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 70+70 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

POZORIŠTE (35+35)

Standardizacija stručnih termina. Drama i dramski sukob. Rediteljski koncept. Prostor i kontinuitet: Kompozicija, planovi. Vreme - osnovni pojmovi. Rad sa glumcem: stilovi glume, rad sa glumcem i sa naturščicima. Dramaturgija kratke forme. Diskontinuitet: dramske celine, sklapanje, zvuk, rad sa ekipom, stilske figure. Kolektivni junak. Statisti. Stil i žanr.

RADIO (35+35)

Standardizacija stručnih termina. Drama i dramski sukob. Rediteljski koncept. Prostor i kontinuitet: kompozicija, planovi. Vreme - osnovni pojmovi. Rad sa glumcem: stilovi glume, rad sa glumcem i sa naturščicima. Dramaturgija kratke forme. Diskontinuitet: dramske celine, sklapanje, zvuk, rad sa ekipom, stilske figure. Kolektivni junak. Statisti. Stil i žanr. Radijska praksa. Pakovanje projekta. Montaža. Autorska prava. Radijsko vreme: ritam i tempo. Znakovi interpunkcije. Poreklo i suština radija. Tehnika i tehnologija. Radijski žanrovi. Analiza radijskih vrsta u programima.

IV RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 62+62 časa godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

TELEVIZIJA (31+31)

Standardizacija stručnih termina. Drama i dramski sukob. Rediteljski koncept. Prostor i kontinuitet: Kompozicija, planovi i story board. Vreme - osnovni pojmovi. Rad sa glumcem: stilovi glume, rad sa glumcem i sa naturščicima. Dramaturgija kratke forme. Diskontinuitet: dramske celine, sklapanje, zvuk, rad sa ekipom, stilske figure. Dramaturgija dugog igranog filma. Sklapanje velikih celina. Ritam naracije. Kolektivni junak. Statisti. Stil i žanr. Televezijska praksa. Pakovanje projekta, producentske kuće. Montaža. Autorska prava. Kadar, plan, rampa, sistemi kadriranja. Televezijsko vreme: ritam i tempo Znakovi interpunkcije. Poreklo i suština TV medija. Tehnika i tehnologija. TV žanrovi. Analiza televezijskih vrsta u programima. Istorija i razvoj vrsta. Rediteljski zanat i kreativnost u svetlu osobenosti medija. Televizija budućnosti.

FILM (31+31)

Standardizacija stručnih termina. Drama i dramski sukob. Rediteljski koncept. Prostor i kontinuitet: Kompozicija, planovi i story board. Vreme - osnovni pojmovi. Rad sa glumcem: stilovi glume, rad sa glumcem i sa naturščicima. Filmski oblici, vrste, rodovi. Dramaturgija kratke forme. Diskontinuitet: dramske celine, sklapanje, zvuk, rad sa ekipom, stilske figure. Dramaturgija dugog igranog filma. Sklapanje velikih celina. Ritam naracije. Kolektivni junak. Statisti. Stil i žanr. Filmska praksa. Pakovanje projekta, producentske kuće. Montaža. Autorska prava. Filmski prostor: kadar, plan, rampa, sistemi kadriranja. Filmsko vreme: ritam i tempo. Znakovi interpunkcije. Tehnika i tehnologija. Film kao umetnost i roba.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Polazeći od standardizacije stručnih termina u kontekstu određenih medija, preko scenarija, odrediti mogući rediteljski koncept.

Definisati ulogu reditelja i potrebu njegove uskostručnosti ali i širine u stručnom i produkciono-tehničkom smislu, radi kvalitetnije realizacije projektnih zadataka.

Usvajanje planiranih sadržaja proveravati i produbljivati realizacijom različitih vežbi ali i uključivanjem, u interdisciplinarnom smislu, u ostale nastavne predmete iz dramske oblasti.

U radu sa učenicima koristiti sva dostupna audio i audio - vizuelna nastavna sredstva.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Lazić Radoslav, Fenomen režija: teatrološki ogledi, Novi Sad, Književna zajednica Novog Sada, 1989;

- Lazić, Radoslav, Umetnost rediteljstva: uvod u teoriju režije: pozorište, drama, opera, balet, lutkarstvo, film, radio, televizija, multidisciplinarna režija, Novi Sad, Pozorišni muzej Vojvodine, 2003.

KAMERA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Kamera jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima, problematici, metodologiji, tehnologiji i tehnici, kreativnim postupcima i aspektima fotografije i kamere.

Zadaci nastave jesu:

- osposobljenost učenika da snime i kompozituju jednostavne digitalne slike i kratke video forme (klipove) bazirane na osnovnim principima perspektive, boje i osvetljavanja;

- upoznavanje učenika sa aktuelnom umetničkom i filmskom produkcijom u oblasti digitalne slike;

- sticanje neophodnih znanja neophodnih za razumevanje tehničkih osnova na kojima su zasnovani uređaji sa kojima učenici rade;

- sticanje znanja neophodnog pri odabiru uređaja sa kojim će se raditi;

- osposobljenost učenika da snime i kompozituju jednostavne digitalne slike i kratke video forme (klipove) bazirane na osnovnim principima perspektive, boje i osvetljavanja;

- upoznavanje učenika sa aktuelnom umetničkom i filmskom produkcijom u oblasti digitalne slike;

- sticanje neophodnih znanja neophodnih za razumevanje tehničkih osnova na kojima su zasnovani uređaji sa kojima učenici rade;

- sticanje znanja neophodnog pri odabiru uređaja sa kojim će se raditi.

III RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 70+70 časa godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

FOTOGRAFIJA (35+20)

Istorija fotografije. Fotografska emulzija. Hemija. Moderni višeslojni fotografski materijali. Maskiranje. Optika. Fotografska sočiva. Teorija boje u digitalnom okruženju i kolorni modeli u digitalnom okruženju. Kolor profili. Definicija piksela, CCD, CMOS i FOVEON tehnologija, formiranje digitalne slike. Uređaji za snimanje digitalnih slika. Kompjuterski programi (alati) za manipulaciju digitalnom slikom. Parametri digitalne slike u softverskom okruženju Kolor grejding. Geometrijske deformacije. Perspektiva i pokret. Selektivno intervenisanje na digitalnoj slici. Lejering. Definicije vizuelnih efekata. Potkategorije vizuelnih efekata. Percepcija. Ritam i tempo u vizuelnim efektima.

KAMERA I (35+50)

Video tehnika. Video kamere, proizvođači, modeli, formati. Video formati. Vrste video stativa, sastavni delovi, transport i priprema za snimanje IT ton na video kameri. Priprema kamere za snimanje: ENG snimanje, sastavni delovi ENG opreme, filteri na kameri, beli i crni balans. Zum objektiv. Snimanje video vežbe "Šetnja sa kamerom" u DVCAM formatu. Rasveta, vrste rasvete. Sigurnosne mere pri rukovanju rasvetom. Organizacija TV ekipe. Pripreme TV ekipe za rad na terenu.

IV RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 62+62 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

KAMERA II (6+6)

Kadar, plan, rakurs.

KAMERA III (6+6)

Izrada fotostripa.

KAMERA IV (6+6)

Dubinska oštrina, objektivi.

KAMERA V (6+6)

Pokreti kamere. Filmski prostor, filmsko vreme. Fi efekat, ginestezija.

KAMERA VI (6+6)

Rampa - osa akcije, pravilo trougla, približavanje i udaljavanje. Objektivni uglovi, subjektivni uglovi.

KAMERA VII (6+6)

Bipolarna organizacija prostora, rakord, pravac pogleda.

KAMERA VIII (6+6)

Pet osnovnih varijanti pravila trougla, pravilo trećine.

KAMERA IX (6+6)

Kontinuitet i povezivanje pokreta, overleping.

KAMERA X (6+6)

Produžavanje akcije. Scena, sekvenca, znaci interpunkcije.

KAMERA XI (8+8)

Tehnologija video montaže na računaru. Izrada video rada.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Upoznati učenike sa problematikom ovog nastavnog predmeta, teorijskim pristupom, ali i konstantnim uvođenjem primera kojima bi se na lakši, brži i kvalitetniji način, učenicima pojasnili planirani nastavni sadržaji.

Praktičan rad u ovom nastavnom predmetu ima veoma važnu ulogu. Neophodno je da se svi teorijski realizovani sadržaji, kroz praktičan rad provere i nadgrade.

Rad sa učenicima usmeriti ka upoznavanju sa video tehnikom, metodologijom snimanja, rasvetom kao neodvojivim delom snimanja, ali i softverskoj manipulaciji perspektivom, bojom i svetlom.

Upoznati učenike sa tehničkim specifikacijama kamere, objektivima, različitim modelima, formatima snimka kroz neposredan rad i prezentaciju.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Peter Pollack, The Picture History of Photography, Thames and Hudson, 1963;

- Joseph S. Friedman, History of Color Photography, The American Photographic Publishing Comp, 1947;

- Michael J. Langford: Advanced Photography, The Focal Press, 1972;

- L. F. A. Mason, Photographic Processing Chemistry, The Focal Press, 1966;

- R. W. G. Hunt, The Reproduction of Colour, Fountain Press, London, 1967;

- D. J. Corbett, Motion Picture and Television Film, 1968;

- N. Tanhofer, Filmska fotografija;

- E Midžić, O slici pokretnih slika;

- E. Midžić, Govor oko kamere;

- ASC, American Cinematographer Video Manual;

- Žak Omon, Alen Bergala, Mishel Mari, Mark Verne, Estetika filma, Beograd, Klio, 2006;

- Michael Rabiger, Directing, Film Techniques and Aesthetics, Focal Press, 2003;

- Marko Babac, Jezik montaže pokretnih slika, Beograd, Klio, 2000.

MONTAŽA

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Montaža jeste sticanje neophodnih znanja o osnovnim pojmovima, tehnologiji i tehnici, protokolima, kreativnim postupcima i aspektima digitalne montaže.

Zadaci nastave jesu:

- sticanje tehničkih i analitičkih veština, putem praktičnog rada, potrebnih za montažu TV i filmskog programa.

III RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 70+70 časa godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

UVOD U MONTAŽU (5+5)

Uloga montažera. Knjiga montaže. Postprodukcijski protokol.

MARKIRANJE SCENARIJA (5+5)

Markiranje scenarija. Coding ana logging. Priča. Scenario.

SEKVENCE (25+25)

Akcijske sekvence. Montažne sekvence.

KOMUNIKACIJA I SARADNJA (5+0)

Komunikacija i saradnja sa režiserom, producentom, dizajnerom zvuka, asistentima.

POKRET KAMERE (20+25)

Pokret kamere, manipulacija vremenom. Paralelna akcija i cross-cutting.

ZVUK (5+5)

Dizajn zvuka i uloga montažera zvuka. Muzika i kompozitor.

SOFTVER I HARDVER (5+5)

Softver i hardver u video produkciji.

IV RAZRED

(2+2 časa nedeljno, 62+62 časova godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

PROTOKOLI (5+5)

Knjiga montaže. Postprodukcijski protokol.

MARKIRANJE SCENARIJA (5+5)

Markiranje scenarija. Coding ana logging. Priča. Scenario.

SEKVENCE (17+17)

Akcijske sekvence. Montažne sekvence.

KOMUNIKACIJA I SARADNJA (5+0)

Komunikacija i saradnja sa režiserom, producentom, dizajnerom zvuka, asistentima.

POKRET KAMERE (20+25)

Pokret kamere, manipulacija vremenom. Paralelna akcija i cross-cutting.

ZVUK (5+5)

Dizajn zvuka i uloga montažera zvuka. Muzika i kompozitor.

SOFTVER I HARDVER (5+5)

Softver i hardver u video produkciji.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastavne sadržaje obrađivati kroz paralelan teorijski i praktičan rad.

Upoznati učenike sa video tehnikom i softversko-hardverskim mogućnostima montaže.

Obučiti učenike u korišćenju softvera za montažu ADOBE CREATIVE SUITE 4 PRODUCTION PREMIUM: After Effects CS4, Adobe Premiere Pro CS4, Photoshop CS4 Extended, Illustrator CS4, Soundbooth CS4, Adobe OnLocation CS4, Encore CS4, Adobe Bridge CS4, Adobe Device Central CS4.

LITERATURA:

- Sergei M. Eisenstein, "Dramaturgy of Film Form" in Selected Works, Volume 1, Writings, 1922-34;

- Richard Taylor (ed. and trans.), London/ Indianapolis, British Film Institute/Indiana University Press, 1988;

- Robert P. Kolker, "The Film Text and Film Form," in John Hill and Pamela Church Gibson (eds.), Oxford Guide to Film Studies, Oxford, Oxford University Press, 1998;

- Peter Lunenfeld, "Art Post-History, Digital Photography and Electronic Semiotics", in Hubertus von Amelunxen, Stefan Iglhaut, Florian Rötzer et al. (eds.), Photography after Photography: Memory and Representation in the Digital Age, London, G&B Arts, 1996;

- Lev Manovich, The Language of New Media, Cambridge, MIT Press, 2001;

- Declan McGrath, "Interview with Robert Scalia" in Editing and Post-Production, Boston, Focal Press, 1998.

SCENARIO

CILJ I ZADACI:

Cilj predmeta Scenario jeste sticanje neophodnih znanja o pravilima pisanja za pozorište, televiziju i film.

Zadaci nastave jesu:

- savladavanje znanja vezanih za pozorišnu, televizijsku i filmsku produkciju: organizacija, proizvodnja, sastav filmske ekipe.

IV RAZRED

(1+1 čas nedeljno, 31+31 čas godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

TELEVIZIJSKI TEKST (8+8)

Komponente televizijskog teksta. Faze u izradi teksta. Razrada teksta - scenarija. Najava. Odnos slike i teksta. Odnos zvuka i teksta. Kompozicija teksta. Kriterijumi provere. Priprema priloga, oblici i žanrovi filmske i TV naracije (uz istorijski osvrt). Pravila pisanja za televiziju.

JEZIK MEDIJA (7+7)

Štampa, radio, televizija, sličnosti i razlike. Jezik medija (vizuelno kodiranje). Upotreba i zloupotreba medija (mediji između stvarnosti i fikcije).

DRAMSKI TEKST (8+8)

Komponovanje dramske radnje (zaplet, likovi, dijalog).

FILMSKI TEKST (8+8)

Dramaturška struktura igranog filma (modeli zapleta). Pravila pisanja za film. Komponente teksta. Faze u izradi teksta. Razrada teksta - scenarija. Odnos slike i teksta. Odnos zvuka i teksta. Kompozicija teksta. Kriterijumi provere. Priprema priloga.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Pisanjem kratkih formi, teoriju povezati sa praksom.

Radi sticanja znanja učenika analizom, kroz najrazličitije primere demonstrirati scenaristička rešenja televizijskih emisija ali i umetničkih formi.

LITERATURA:

(odgovarajuća poglavlja)

- Bojd, Endrju (2002), Novinarstvo u elektronskim medijima. Beograd, KLIO;

- Wurtzel Alen & Rosenbaum John (1995), Television Production. USA, McGraw-Hill;

- Walters, Roger (1994), Broadcast Writing, principles and practice. USA, McGraw-Hill;

- Orlik, P.B. (1994), Broadcast/Cable Copywriting, 5 th ed. Needham Heights, Mass, Allyn & Bacon;

- Finn, S. (1991), Broadcast Writing as a Liberal Art. Englewood Cliffs, N. J. Prentice-Hall;

- Imami Petrit, Filmski scenario: u teoriji i praksi, Beograd, Univerzitet umetnosti, 1983;

- Herman Levis, Scenario za film i televiziju, Beograd, Univerzitet umetnosti, 1976;

- Ilić Srebrenka, Televizijski scenario, Savremeno novinarstvo, priređivač Neda Todorović, Beograd, Fakultet političkih nauka, Čigoja štampa, 1998;

- Beckett Samuel, Film, complete scenario, illustrations, production shots, London, Faber and Faber, 1969;

- Mishel Shion, Napisati scenario, Naučna knjiga, Institut za film, Beograd, 1989;

MATURSKI ISPIT

Maturski ispit se sastoji iz zajedničkog i posebnog dela.

A. Zajednički deo obuhvata predmet obavezan za sve učenike srednjih stručnih škola, a prema programu koji je ostvaren u toku četvorogodišnjeg obrazovanja:

1. Srpski jezik i književnost (maternji jezik i književnost, za učenike koji su nastavu imali na jeziku narodnosti).

B. Posebni deo maturskog ispita obuhvata:

1. maturski praktični rad sa usmenom odbranom rada

2. usmeni ispit iz izbornog predmeta

1. Maturski praktični rad sastoji se iz realizacije kratke ili duge televizijske forme, kratke ili duge filmske forme, kratke ili duge dramske forme,

Sadržaji praktičnog rada definišu se iz sadržaja programa stručnih predmeta iz sledećih oblasti karakterističnih za obrazovni profil saradnik u dramskoj umetnosti:

- gluma;

- režija;

- montaža.

Sadržaji usmene provere znanja proističu iz sadržaja programa maturskog praktičnog rada i odnose se na znanja iz predmeta (oblasti) iz kojih je rađen maturski praktičan rad.

2. U okviru izbornog dela učenik polaže jedan predmet po sopstvenom izboru iz grupe predmeta značajnih za njegovu profesionalnu delatnost ili za dalje obrazovanje:

- strani jezik;

- scenografija;

- kamera;

- filmski i tv scenario.