PRAVILNIKO STRUČNOM OSPOSOBLJAVANJU I USAVRŠAVANJU U MINISTARSTVU UNUTRAŠNJIH POSLOVA("Sl. glasnik RS", br. 80/2010) |
Ovim pravilnikom uređuje se sadržina, oblik i način vršenja stručnog osposobljavanja i usavršavanja u Ministarstvu unutrašnjih poslova, kao i druga pitanja u vezi sa stručnim osposobljavanjem i usavršavanjem.
Stručno osposobljavanje, u smislu ovog pravilnika, podrazumeva proces usvajanja znanja, sticanja veština, izgradnje stavova i ponašanja potrebnih za obavljanje poslova i zadataka iz delokruga Ministarstva unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Stručno usavršavanje, u smislu ovog pravilnika, podrazumeva proces stalnog unapređivanja znanja i veština, stavova i promene ponašanja, u cilju efektivnijeg i efikasnijeg obavljanja poslova iz delokruga Ministarstva.
Stručno osposobljavanje organizuje se kao:
1) osnovna policijska obuka;
2) specijalistička obuka;
3) obuka za rukovodioce.
Osnovna policijska obuka ima za cilj osposobljavanje polaznika za zakonito i efikasno obavljanje poslova i zadataka uniformisanog policijskog službenika, na radnom mestu policajca.
Osnovna policijska obuka traje 52 nedelje, od kojih se 46 nedelja realizuje u Centru za osnovnu policijsku obuku Ministarstva, a šest nedelja praktične obuke realizuje se u policijskim upravama.
Struktura obuke i programski sadržaji određuju se programom stručnog osposobljavanja polaznika osnovne policijske obuke.
Polaznik koji završi osnovnu policijsku obuku i ispunjava uslove za prijem u radni odnos predviđene Zakonom o policiji, zasniva radni odnos u Ministarstvu bez objavljivanja konkursa.
Specijalistička obuka ima za cilj osposobljavanje policijskih službenika za vršenje složenijih policijskih poslova i zadataka.
Specijalistička obuka realizuje se na kursevima, prema utvrđenim potrebama određene oblasti rada ili grupe poslova u Ministarstvu.
Specijalistička obuka organizuje se kao:
1) osnovna specijalistička obuka;
2) subspecijalistička obuka;
3) obuka za trenere;
4) obuka za instruktore;
5) obuka za mentore.
Osnovna specijalistička obuka
Osnovnom specijalističkom obukom policijski službenici usvajaju znanja i stiču veštine neophodne za efikasno obavljanje poslova i zadataka u određenoj oblasti rada Ministarstva.
Poseban vid osnovne specijalističke obuke predstavlja selekciona obuka koja se izvodi po potrebi u jedinicama posebne namene, radi pripremanja ili selekcije kandidata za rad u tim jedinicama.
Subspecijalistička obuka
Subspecijalističkom obukom policijski službenici usvajaju znanja i stiču veštine neophodne za efikasno obavljanje visokospecijalizovanih poslova i zadataka u okviru određene oblasti rada.
Obuka za trenere
Obuka za trenere predstavlja proces osposobljavanja policijskih službenika i obuhvata:
1) obuku za trenere, osnovni i viši nivo;
2) obuku za evaluaciju, osnovni i viši nivo;
3) obuku za izradu programa obuke, osnovni i viši nivo.
Osnovni nivoi navedenih obuka sadrže mentorsku fazu.
Za pohađanje obuke višeg nivoa polaznik treba da ima završen osnovni nivo iste obuke sa odgovarajućom mentorskom fazom.
Za pohađanje obuke za trenere višeg nivoa polaznik treba da ima i završenu obuku za evaluaciju osnovnog nivoa sa odgovarajućom mentorskom fazom.
Za pohađanje obuke za evaluaciju i obuke za izradu programa obuke polaznik treba da ima završenu obuku za trenere osnovnog nivoa. Pohađanje obuke za evaluaciju i obuke za izradu programa obuke nije međusobno uslovljeno.
Obuka za trenere omogućuje usvajanje znanja i sticanje veština za kreiranje i izvođenje obuke, po principu učenja odraslih, u oblasti stručnog osposobljavanja i usavršavanja.
Posle završene osnovne obuke za trenere, polazniku se izdaje uverenje da je osposobljen da izvodi obuku po principu učenja odraslih, a posle završene više obuke - uverenje da je osposobljen da kao viši trener izvodi obuku za trenere osnovnog i višeg nivoa.
Obuka za evaluaciju omogućuje usvajanje znanja i sticanje veština za evaluaciju kompletnog ciklusa obuke, uključujući i evaluaciju primenljivosti usvojenih znanja i stečenih veština na radnom mestu.
Posle završene osnovne obuke za evaluaciju polazniku se izdaje uverenje da je osposobljen za evaluaciju na oblicima stručnog osposobljavanja i usavršavanja i za evaluaciju primenljivosti usvojenih znanja i stečenih veština na radnom mestu, a posle završene više obuke za evaluaciju - uverenje da je osposobljen za izvođenje obuke za evaluaciju osnovnog i višeg nivoa.
Obuka za izradu programa obuke omogućuje usvajanje znanja i sticanje veština za sprovođenje analize obrazovne potrebe i izradu programa obuke.
Posle završene osnovne obuke za izradu programa obuke, polazniku se izdaje uverenje da je osposobljen za sprovođenje analize obrazovne potrebe i izradu programa obuke, a posle završene više obuke za izradu programa obuke - uverenje da je osposobljen za izvođenje obuke za izradu programa obuke osnovnog i višeg nivoa.
Obuka za instruktore
Na obuci za instruktore policijski službenici stiču veštine i usvajaju znanja potrebna primarno za izvođenje stalne obuke, obuke za instruktore i na drugim oblicima stručnog osposobljavanja.
Obuka za instruktore organizuje se kao:
1) obuka za instruktore policijskih poslova, osnovni i viši nivo;
2) obuka za instruktore u rukovanju vatrenim oružjem i gađanjem, osnovni i viši nivo;
3) obuka za instruktore taktike primene policijskih ovlašćenja, osnovni i viši nivo.
Osnovni nivoi obuka iz stava 2. ovog člana sadrže mentorsku fazu.
Sadržina obuke za instruktore policijskih poslova i obuke za instruktore u rukovanju vatrenim oružjem i gađanjem primerena je potrebama policijskih službenika koji imaju završenu Policijsku akademiju, Vojnu akademiju, Pravni fakultet, odnosno drugi fakultet predviđen važećim aktom o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u Ministarstvu, Višu školu unutrašnjih poslova, Kriminalističko-policijsku akademiju, Srednju školu unutrašnjih poslova, Školu unutrašnjih poslova - Kurs za policajce u trajanju od najmanje šest meseci ili Osnovnu policijsku obuku u trajanju od 12 meseci i završenu obuku za trenere, a u obavljanju policijskih poslova ovlašćenog službenog lica proveli su najmanje pet godina.
Sadržina obuke za instruktore taktike primene policijskih ovlašćenja primerena je potrebama policijskih službenika koji su, pored uslova utvrđenih u stavu 1. ovog člana, završili obuku za instruktore policijskih poslova i obuku za instruktore u rukovanju vatrenim oružjem i gađanjem.
Posle završene osnovne obuke za instruktore policijskih poslova, polazniku se izdaje uverenje da je osposobljen za instruktora policijskih poslova, a nakon završene više obuke - za višeg instruktora policijskih poslova koji je osposobljen i za izvođenje obuke za instruktore osnovnog i višeg nivoa.
Posle završene osnovne obuke za instruktore u rukovanju vatrenim oružjem i gađanjem, polazniku se izdaje uverenje da je osposobljen za instruktora u rukovanju vatrenim oružjem i gađanjem, a nakon završene više obuke - za višeg instruktora u rukovanju vatrenim oružjem i gađanjem koji je osposobljen i za izvođenje obuke za instruktore osnovnog i višeg nivoa.
Posle završene osnovne obuke za instruktore taktike primene policijskih ovlašćenja, polazniku se izdaje uverenje da je osposobljen za instruktora taktike primene policijskih ovlašćenja, a nakon završene više obuke - za višeg instruktora taktike primene policijskih ovlašćenja koji je osposobljen za izvođenje obuke za instruktore osnovnog i višeg nivoa.
Za pohađanje obuke za instruktore višeg nivoa potrebno je da je polaznik završio osnovnu obuku za instruktore, izvodio obuku u sopstvenoj jedinici ili centrima za obuku policije u trajanju od najmanje jedne godine i da ima iskustvo u izvođenju obuke na najmanje jednoj obuci za instruktore osnovnog nivoa.
Obuka za mentore
Na obuci za mentore polaznici se osposobljavaju da organizovano prate, pružaju pomoć i usmeravaju polaznika osnovne policijske obuke, studenta Kriminalističko-policijske akademije, po posebnim programima, kao i policijskog službenika koji je završio određenu vrstu policijske obuke i raspoređen je na radno mesto koje odgovara završenoj obuci, a nema radno iskustvo u obavljanju tih poslova, radi njihovog uspešnog uključivanja u proces rada.
1. Organizacioni oblici stručnog usavršavanja
Stručno usavršavanje realizuje se kroz sledeće organizacione oblike:
1) stalna obuka;
2) seminar;
3) studijska poseta;
4) savetovanje;
5) naučno-stručni skup;
6) tribina.
Stalna obuka
Stalna obuka usmerena je na unapređenje znanja, veština, stavova i ponašanja u obavljanju poslova iz delokruga Ministarstva.
Tematski sadržaji programa mogu biti zajednički i problemski, a realizuju se u toku radnog vremena, na radnom mestu, kroz nastavne i nenastavne aktivnosti u matičnim organizacionim jedinicama.
Stalnu obuku izvode sve organizacione jedinice Ministarstva po sopstvenim planiranim aktivnostima.
Stalna obuka policijskog službenika traje tokom celokupnog rada u policiji i njome su obuhvaćeni svi policijski službenici Ministarstva.
Vrednovanje obuke (u daljem tekstu: evaluacija) jeste sistem praćenja, registrovanja, obrade, ocenjivanja i interpretacije rezultata procesa obuke u cilju ustanovljavanja postignuća, potrebnih poboljšanja i ustanovljavanja elemenata novih potreba obuke.
Evaluacija obuhvata ocenjivanje kvaliteta obuke od strane svih učesnika, procenu ostvarenog uspeha polaznika obuke i procenu nivoa primenljivosti usvojenih znanja i stečenih veština u obavljanju poslova i radnih zadataka.
Evaluacija procesa obuke sprovodi se radi procene kvaliteta rada izvođača obuke, organizacije obuke, kvaliteta programa stručnog osposobljavanja, plana realizacije, metoda, nastavnih sredstava i okruženja, i preduzimanja mera za njihovo poboljšanje.
3. Evaluacija uspeha polaznika obuke
Evaluacija uspeha polaznika obuke obuhvata praćenje, proveravanje i ocenjivanje njihovih postignuća u obuci.
Proveravanje i ocenjivanje znanja i veština polaznika sprovodi se u toku obuke (na času), u pojedinim fazama realizacije oblika stručnog osposobljavanja i usavršavanja (periodični ili fazni ispiti) i, na kraju obuke (završni ispit).
4. Načini proveravanja i ocenjivanja
Načini proveravanja su: pismeno, praktično i usmeno.
Načini ocenjivanja su: numeričko (brojčano i bodovno), opisno i kombinovano ocenjivanje.
Fazni ispit
Fazni ispit ima za svrhu sticanje uvida u nivo postignuća na kraju pojedinih faza obuke.
Fazni ispit, u skladu sa programom stručnog osposobljavanja, sprovode treneri i instruktori.
Fazni ispit može biti eliminacioni.
Završni ispit
Na kraju obuke, radi provere osposobljenosti polaznika, sprovodi se završni ispit, koji se po pravilu sastoji iz tri dela, i to: testa znanja, praktičnog i usmenog dela.
Polaznik obuke je položio test znanja ako reši najmanje 70% od ukupnog broja zadataka na testu znanja.
Položeni test znanja uslov je za polaganje praktične vežbe.
Pozitivna ocena iz praktične vežbe uslov je za izlazak na usmeni deo ispita.
Polaznik koji ne pokaže potreban nivo znanja i veština na jednom od delova završnog ispita ima pravo da ponovo polaže završni ispit u roku koji ne može biti kraći od 15, niti duži od 30 dana.
Ispitna komisija
Završni ispit polaže se pred ispitnom komisijom (u daljem tekstu: komisija) od tri člana, od kojih je jedan sa liste izvođača obuke, jedan je predstavnik organizacione jedinice za čije potrebe se obuka realizuje, a jednog kandiduje organizaciona jedinica nadležna za stručno obrazovanje, osposobljavanje, usavršavanje i nauku (u daljem tekstu: Uprava).
Za članove ispitne komisije određuju se policijski službenici koji poseduju odgovarajuća znanja iz oblasti obuke za koju se komisija formira.
Drugačiji sastav komisije može biti određen samo na osnovu pismenog obaveštenja organizacione jedinice za čije potrebe se obuka realizuje (u daljem tekstu: korisnik), da nema mogućnosti da odredi svoje zaposlene za članove ispitne komisije.
5. Procena nivoa primenljivosti stečenih znanja i veština u obavljanju radnih zadataka
Procenu nivoa primenljivosti znanja i veština koje je polaznik usvojio i stekao na obuci, sprovodi korisnik u saradnji sa Upravom.
Procena se vrši primenom standardizovanih instrumenata za istraživanje stepena zadovoljenja obrazovnih potreba, tj. utvrđivanje efekata obuke u zadovoljenju razlike u znanju pre početka obuke i nakon završetka obuke i za utvrđivanje daljih mera za potpunije zadovoljavanje obrazovnih potreba.
Mentorska faza predstavlja poslednju etapu procesa organizovanog osposobljavanja polaznika koji je završio obuku. Sprovodi je korisnik, planski i sistematski na radnom mestu, u uslovima realnog radnog okruženja, u trajanju ne dužem od šest meseci.
Osnovni cilj mentorske faze jeste da se polazniku, uz pomoć mentora, omogući primena usvojenih znanja i stečenih veština do postizanja njegove potpune osposobljenosti za samostalno obavljanje poslova i radnih zadataka, u skladu sa obukom koju je završio.
Sadržaj, vreme, način realizacije i druga pitanja od značaja za sprovođenje mentorske faze utvrđuju se programom stručnog osposobljavanja i usavršavanja za određene oblike stručnog osposobljavanja.
Polaznicima se dodeljuju mentori određeni od strane nadležnih rukovodilaca organizacione jedinice za čije se potrebe vrši osposobljavanje, iz sastava mentora te jedinice.
Tokom mentorske faze, polaznici osnovne policijske obuke ne primenjuju policijska ovlašćenja.
Do završetka mentorske faze, policijski službenik koji je završio obuku za trenere može da izvodi obuku na oblicima stručnog osposobljavanja i usavršavanja uz mentorstvo trenera, a po završetku mentorske faze obuku može izvoditi samostalno.
Stručno osposobljavanje i usavršavanje realizuju izvođači obuke.
Izvođači obuke mogu biti policijski službenici raspoređeni na radnom mestu trenera, odnosno instruktora, policijski službenici raspoređeni na drugim radnim mestima koji izvode obuku po potrebi, kao i stručnjaci iz predmetne oblasti obuke koji nisu zaposleni u Ministarstvu.
Stalnu i selekcionu obuku u jedinicama posebne namene Ministarstva osim lica iz stava 2. ovog člana mogu izvoditi i pripadnici jedinice posebne namene koje odredi rukovodilac te jedinice.
Treneri su policijski službenici koji su osposobljeni za pripremanje i izvođenje obuke u skladu sa principima učenja odraslih.
Instruktori su treneri koji su se specijalizovali za pripremu i izvođenje obuke u oblasti policijskih veština.
Stručnjaci iz prakse Ministarstva ili predmetne oblasti obuke jesu svi zaposleni i penzionisani policijski službenici, odnosno stručnjaci iz zemlje ili inostranstva, čija su znanja i veštine iz određene oblasti od značaja za izvođenje obuke prema oceni korisnika i Uprave.
Učešće stručnjaka iz prakse Ministarstva ili predmetne oblasti obuke može biti najviše do 30% od fonda časova obuke predviđenog za određenu oblast.
Izvođači obuke, osim policijskih službenika raspoređenih na radnom mestu trenera, odnosno instruktora, primaju odgovarajuću naknadu.
Naknada se određuje u procentu od plate zaposlenog u Ministarstvu na radnom mestu trener stručnog modula u Centru za osnovnu policijsku obuku bez minulog rada i dodatnog koeficijenta za zvanje, odnosno čin, i to:
1,5% po času - za jedan čas obuke;
0,3% po kandidatu - za ispit;
1,2% po danu - za mentorstvo;
1,0% po danu - za rukovođenje kursom;
0,6% po danu - za organizaciju kursa.
Način polaganja ispita za trenera, odnosno instruktora
Treneri i instruktori osposobljenost za izvođenje obuke dokazuju proverom na ispitu znanja i veština.
Kandidat podnosi zahtev za polaganje ispita, sa dokazima o ispunjenosti uslova propisanih ovim pravilnikom Komisiji za proveru znanja i veština trenera, odnosno instruktora.
Ukoliko kandidat ne ispunjava uslove za polaganje ispita, o tome će biti obavešten u roku od 15 dana od dana dobijanja izveštaja Komisije za proveru znanja i veština trenera, odnosno instruktora.
Komisija za proveru znanja i veština trenera, odnosno instruktora
Komisija za proveru znanja i veština trenera, odnosno instruktora (u daljem tekstu: Komisija) sastoji se od tri člana.
Članovi Komisije su policijski službenici koji poseduju potrebna znanja iz oblasti za koju se komisija formira.
Predsednik i zamenik predsednika su predstavnici Uprave, a treći član je predstavnik korisnika.
Ispiti za proveru znanja i veština trenera, odnosno instruktora polažu se pred Komisijom.
Ispit za proveru znanja sastoji se iz dva dela: pismenog dela i praktičnog dela.
Pismeni deo ispita (test) sadrži pitanja iz teorijskog dela (primena principa učenja odraslih u sprovođenju obuke) i stručnog dela (stručna oblast rada za koju se izdaje uverenje), u odnosu 50:50%.
Kandidat je položio test ukoliko tačno odgovori na:
- najmanje 75% pitanja iz teorijskog dela;
- najmanje 85% pitanja iz stručnog dela.
Praktični deo ispita sastoji se iz pripreme i izvođenja jedne tematske celine iz stručne oblasti rada.
Komisija sačinjava izveštaj u roku od 15 dana od dana sprovođenja ispita.
VII ORGANIZACIJA STRUČNOG OSPOSOBLJAVANJA
Stručno osposobljavanje realizuje se putem kursa, kao intenzivnog oblika prenošenja znanja i sticanja veština, koji podrazumeva obradu jednog ili više modula za relativno kratko vreme.
Kurs se sastoji od niza predavanja i vežbi, a njegova dužina, obim i karakter određeni su programom stručnog osposobljavanja u skladu sa ciljem kursa.
Veće kursa čine: rukovodilac kursa, rukovodilac centra za obuku, predstavnik korisnika, predstavnik Uprave, angažovani izvođači obuke i dva člana koje biraju polaznici iz svojih redova.
Veće kursa vrši analizu ispunjenosti uslova za izvođenje obuke, predlaže izmene u rasporedu časova ili mestu izvođenja obuke, analizira rad izvođača obuke, sagledava uspeh polaznika obuke i inicira izmene programa stručnog osposobljavanja.
Rukovodilac kursa mora biti trener, odnosno instruktor sa položenim ispitom za proveru znanja i veština trenera, odnosno instruktora.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".