PROGRAM

KONTROLE KVALITETA VAZDUHA NA TERITORIJI GRADA NIŠA ZA 2010/2011 GODINU

("Sl. list grada Niša", br. 73/2010)

I OSNOVE PROGRAMA

Lokalna mreža mernih mesta uspostavlja se radi praćenja kvaliteta vazduha na nivou jedinice lokalne samouprave.

Monitoring kvaliteta vazduha u lokalnoj mreži obavlja se prema programu koji za svoju teritoriju donosi nadležni organ jedinice lokalne samouprave.

Praćenje kvaliteta vazduha vrši se u cilju zaštite zdravlja ljudi, vegetacije i prirodnih ekosistema.

Uprava za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine Grada Niša - Odsek za zaštitu životne sredine dužna je da podatke o rezultatima monitoringa kvaliteta vazduha javno objavljuje i dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine.

Kontrola nivoa zagađujućih materija u vazduhu vrši se fiksnim merenjem nivoa zagađujućih materija u lokalnoj mreži mernih stanica i mernih mesta na lokacijama za:

1) kontinualna fiksna merenja i

2) povremena fiksna merenja.

II LOKALNA MREŽA MERNIH STANICA I MERNIH MESTA

Lokalna mreža mernih stanica i mernih mesta za praćenje kvaliteta vazduha u Nišu uspostavlja se ovim programom, a čine je merna mesta za merenje:

1. Sumpor dioksida i čađi:

a) Kontinualna merenja nivoa zagađujućih materija na fiksnim mernim mestima - svakodnevno merenje u toku godinu dana

b) Povremena merenja nivoa zagađujućih materija na fiksnim mernim mestima - svakodnevno merenje u toku tri meseca.

2. Merenje taložnih materija i određivanje teških metala u taložnim materijama (olovo, kadmijum, nikl i hrom):

a) Kontinualna merenja nivoa zagađujućih materija na fiksnim mernim mestima - mesečno uzorkovanje u toku godinu dana

b) Povremena merenja nivoa zagađujućih materija na fiksnim mernim mestima - mesečno uzorkovanje u toku tri meseca.

3. Merenja suspendovanih čestica i teških metala u suspendovanim česticama (olovo, arsen, kadmijum, nikl) - podaci će se preuzimati iz automatskih stanica za monitoring kvaliteta vazduha.

4. Povremena merenja nivoa zagađujućih materija poreklom od pokretnih izvora zagađivanja - fiksna (azotni oksidi i ugljen monoksid) - jednom mesečno.

II 1.a. Kontinualna merenja sumpordioksida i čađi na fiksnim mernim mestima prikazana su u tabeli 1:

Tabela 1.

Redni broj	Naziv mernog mesta	Vrsta stanice	Zagađujuće materije
Redni broj	Naziv mernog mesta	Vrsta stanice	Čađ	SO2
1.	Opština "Medijana" MK "Božidar Adžija"	urbana	X	X
2.	Opština "Medijana" MK "Duško Radović"	urbana	X	X
3.	Opština "Medijana" OŠ Dušan Radović	škola-naselje Duvanište	X	X
4.	Opština "Palilula" Palilulska rampa	urbana	X	X
5.	Opština "Palilula" MK "Ledena stena"	suburbana (stanovanje i saobraćaj)	X	X
6.	Opština "Pantelej" Prostorije MK "Ratko Pavlović"	urbana	X	X
7.	Opština "Crveni Krst" Prostorije opštine "C. Krst"	industrijska zona	X	X
8.	Opština "Niška Banja" zdravstvena stanica	zona odmora i rekreacije	X	X
9.	selo Gabrovac	ruralna	X	X

II 1.b. Povremena merenja sumpordioksida i čađi na fiksnim mernim mestima:

Merenje sumpordioksida i čađi vršilo bi se svakodnevno, s tim što bi se merna mesta menjala na tri meseca. Povremenim merenjem bila bi obuhvaćena sledeća merna mesta data u tabeli 2:

Tabela 2.

Redni broj	Naziv mernog mesta	Vrsta stanice	Zagađujuće materije
Redni broj	Naziv mernog mesta	Vrsta stanice	Čađ	SO2
1.	Opština "Pantelej" OŠ "Čegar" (ili MK kod ul. Kosovke devojke)	urbana	X	X
2.	Opština "Niška Banja" "Nissal"	urbana	X	X
3.	Opština "Crveni Krst" Tehnički fakulteti	urbana	X	X
4.	Obilićev venac - obdanište u Katićevoj ulici (ili OŠ "Dositej Obradović")	urbana	X	X
5.	Opština "Medijana " - MK "Čair"	urbana	X	X

II 2.a. Kontinualna merenja taložnih materija i teških metala u taložnim materijama (olovo, kadmijum, nikl i hrom) na fiksnim mernim mestima prikazana su u tabeli 3:

Tabela 3.

Redni broj	Naziv mernog mesta	Ukupne taložne materije	Zagađujuće materije
Redni broj	Naziv mernog mesta	Ukupne taložne materije	Olovo Pb	Kadmijum Cd	Nikl Ni	Hrom Cr
1.	Opština "Medijana" MK "Božidar Adžija"	X	X	X	X	X
2.	Opština "Medijana" MK "Duško Radović"	X	X	X	X	X
3.	Opština "Medijana" OŠ Dušan Radović	X	X	X	X	X
4.	Opština "Palilula" Palilulska rampa	X	X	X	X	X
5.	Opština "Palilula" MK "Ledena stena"	X	X	X	X	X
6.	Opština "Pantelej" prostorije MK "Ratko Pavlović"	X	X	X	X	X
7.	Opština "Crveni Krst" prostorije opštine "Crveni Krst"	X	X	X	X	X
8.	Opština "Niška Banja" zdravstvena stanica	X	X	X	X	X
9.	selo Gabrovac	X	X	X	X	X

II 2. b. Povremena merenja taložnih materija i teških metala u taložnim materijama (olovo, kadmijum, nikl i hrom) na fiksnim mernim mestima:

Povremena merenja taložnih materija i teških metala u taložnim materijama na fiksnim mernim mestima vršila bi se mesečno, s tim što bi se merna mesta menjala na tri meseca. Merna mesta prikazana u tabeli 4:

Tabela 4.

Redni broj	Naziv mernog mesta	Ukupne taložne materije	Zagađujuće materije
Redni broj	Naziv mernog mesta	Ukupne taložne materije	Olovo Pb	Kadmijum Cd	Nikl Ni	Hrom Cr
1.	Opština "Pantelej" OŠ "Čegar" (ili MK kod ul. Kosovke devojke)	X	X	X	X	X
2.	Opština "Niška Banja" "Nissal"	X	X	X	X	X
3.	Opština "Crveni Krst" Tehnički fakulteti	X	X	X	X	X
4.	Obilićev venac obdanište u Katićevoj ulici (ili OŠ "Dositej Obradović")	X	X	X	X	X
5.	Opština "Medijana " - MK "Čair"	X	X	X	X	X

II 3. Merenje suspendovanih čestica i teških metala u suspendovanim česticama (olovo, arsen, kadmijum, nikl):

Podaci iz državne mreže monitoringa:

1. Institut za javno zdravlje Niš i

2. lokacija škole "Sveti Sava"

Podaci će se preuzimati iz automatskih stanica koje su postavljene na ovim lokacijama.

II 4. Fiksna merenja nivoa zagađujućih materija poreklom od pokretnih izvora zagađivanja (NOx, CO):

Merenja nivoa zagađujućih materija poreklom od pokretnih izvora zagađivanja vršilo bi se na 10 mernih mesta, s tim što bi se merne tačke menjale mesečno, u okviru lokaliteta. Izbor mernih mesta vršio bi se sa spiska mernih mesta datih u tabeli 5:

Tabela 5.

Redni broj	Naziv mernog mesta	Zagađujuće materije
Redni broj	Naziv mernog mesta	Ugljen monoksid SO	Azotni oksidi NOx
1.	Narodno pozorište	X	X
2.	Bul. Nemanjića kod Bul. pijace	X	X
3.	ul. Kneginje Ljubice - Ured	X	X
4.	Palilulska rampa	X	X
5.	Železnička stanica	X	X
6.	Raskrsnica ul. Pantelejska (raskrsnica na mostu u Jagodin mali)	X	X
7.	Raskrsnica ul. Knjaževačke i ul. Proleterske	X	X
8.	Glavna autobuska stanica	X	X
9.	Niška Banja - okretnica	X	X
10.	Raskrsnica Bul. dr Zorana Đinđića i Bul. Nemanjića (Trošarina)	X	X
11.	Trg Kralja Milana	X	X
12.	Raskrsnica ul. Pobedine i ul. Dušanove kod benzinske pumpe	X	X
13.	Trg Kralja Aleksandra Ujedinitelja	X	X
14.	Trg Mije Stanimirovića	X	X
15.	Raskrsnica Vizantijskog bulevara i ul. Branka Miljkovića (kod Merkatora)	X	X
16.	Raskrsnica Bul. dr Zorana Đinđića i ul. Vojvode Mišića	X	X

III MERNA MESTA U OKVIRU DRŽAVNE MREŽE ZA PRAĆENJE KVALITETA VAZDUHA

Agencija za zaštitu životne sredine i Grad Niš su odredili dve lokacije na kojima su postavljene automatske merne stanice za praćenje i izveštavanje o kvalitetu vazduha. To su lokacije dvorište Instituta za javno zdravlje Niš i dvorište OŠ Sveti Sava.

IV MERENJA POSEBNE NAMENE

Jedinica lokalne samouprave donosi odluku o merenjima posebne namene kada postoji osnovana sumnja da je došlo do zagađenja vazduha koje može narušiti zdravlje ljudi i/ili životnu sredinu.

V OBRADA I ANALIZA PODATAKA I IZVEŠTAVANJE O REZULTATIMA KONTROLE KVALITETA VAZDUHA

V.1. Obezbeđivanje kvaliteta podataka

Tumačenje rezultata ispitivanja vršilo bi se u skladu sa Zakonom o zaštiti vazduha ("Sl. glasnik RS", br. 36/09) i Uredbom o uslovima za monitoring i zahtevima kvaliteta vazduha ("Sl. glasnik RS", br. 11/10).

Sva merenja, obradu i analizu podataka, proveru validnosti rezultata dobijenih merenjem i/ili uzimanjem uzoraka i interpretaciju rezultata vrši ovlašćena stručna organizacija koja je akreditovana kao laboratorija za ispitivanje, odnosno koja ispunjava propisane uslove za merenje svih navedenih zagađujućih materija i koja poseduje dozvolu nadležnog ministarstva da vrši monitoring vazduha.

Stručna organizacija koja vrši monitoring vazduha stara se o primeni adekvatnih metoda ispitivanja, održavanju mernih mesta, mernih instrumenata sa pratećom opremom, opreme za prijem i prenos podataka radi obezbeđenja zahteva u pogledu kvaliteta podataka koji se koriste za ocenjivanje kvaliteta vazduha.

Na osnovu višegodišnjih rezultata merenja nivoa zagađujućih materija, vršila bi se analiza u cilju praćenja prostorne i vremenske raspodele zagađujućih materija i utvrđivanje trenda koncentracija određenih polutanata u vazduhu.

V.2. Redovno izveštavanje

Izveštaje o izvršenim merenjima, odnosno o rezultatima kontrole kvaliteta vazduha u okviru Lokalne mreže mernih stanica i mernih mesta, stručna organizacija dostavlja Upravi za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine Grada Niša - Odseku za zaštitu životne sredine.

Prilikom dostavljanja izveštaja biće opisana metodologija uzorkovanja, merna oprema i metodologija obrade podataka. Rezultati će biti prikazani tabelarno, grafički i tekstualno objašnjeni, sa zaključkom o stanju aerozagađenja na predviđenim lokacijama.

Podatke o kvalitetu vazduha iz Lokalne mreže kao i rezultate merenja posebne namene Uprava za privredu, održivi razvoj i zaštitu životne sredine Grada Niša - Odsek za zaštitu životne sredine dužna je da dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine jedanput mesečno za prethodni mesec, kao i godišnji izveštaj i da o kvalitetu vazduha redovno obaveštava javnost putem elektronskih i štampanih medija, odnosno putem interneta, u skladu sa zakonom.

Izveštaji bi se dostavljali mesečno, u roku od 12 dana po isteku prethodnog meseca.

Godišnji izveštaj dostavljao bi se u roku od 30 dana, po isteku kalendarske godine.

V.3. Izveštavanje i mere u slučaju prekoračenja koncentracija

U slučaju prekoračenja koncentracija opasnih po zdravlje ljudi javnost se obaveštava o lokaciji ili području prekoračenja, vrsti koncentracije koja je prekoračena, vremenu početka i trajanju prekoračenja, najvišoj jednočasovnoj koncentraciji, odnosno najvišoj osmočasovnoj srednjoj koncentraciji u slučaju prizemnog ozona, geografskom području na kome se očekuje prekoračenje koncentracije, prognozama za naredni period sa očekivanim promenama zagađenja sa procenom promene, podacima za posebno osetljive grupe stanovništva, mogućim efektima po zdravlje i preporučenom ponašanju (podaci o posebno osetljivim grupama, opis mogućih simptoma, preduzimanje preporučenih mera, nove informacije o toku događaja) i podacima o preventivnim merama za smanjenje zagađenja.

U slučaju procenjenog nastavka prekoračenja koncentracija nadležni organ će preduzeti praktične mere i može, po potrebi, doneti kratkoročni akcioni plan koji sadrži mere smanjenja rizika ili trajanja takvog prekoračenja radi zaštite zdravlja ljudi i/ili životne sredine.

Kratkoročnim akcionim planom, u zavisnosti od svakog pojedinačnog slučaja, mogu se preduzeti delotvorne mere za kontrolu aktivnosti koje doprinose nastanku opasnosti od prekoračenja koncentracija opasnih po zdravlje ljudi i, po potrebi, privremeno zaustaviti te aktivnosti.

Kratkoročnim akcionim planom mogu se predvideti mere u vezi sa saobraćajem motornih vozila, radom industrijskih postrojenja, upotrebom proizvoda koji sadrže zagađujuće materije i grejanjem domaćinstava, kao i specifične aktivnosti namenjene zaštiti osetljivih grupa stanovištva, naročito dece.

VI OBAVEZE NADLEŽNOG ORGANA

Obaveza nadležnog organa je da na ovaj Program kojim se uspostavlja Lokalna mreža mernih mesta pribavi saglasnost Ministarstva životne sredine i prostornog planiranja Republike Srbije.

VII MERE ZA REALIZACIJU PROGRAMA

Realizacija Programa kontrole kvaliteta vazduha na teritoriji Grada Niša za 2010/2011 godinu obuhvata dve faze:

I faza - Donošenje Programa kontrole kvaliteta vazduha na teritoriji Grada Niša za 2010/2011 godinu, od strane Gradskog veća Grada Niša;

II faza - Izbor stručne organizacije, koja je akreditovana kao laboratorija za ispitivanje, odnosno koja ispunjava propisane uslove za merenje svih navedenih zagađujućih materija i koja poseduje dozvolu Ministarstva životne sredine i prostornog planiranja da vrši monitoring kvaliteta vazduha, za realizaciju Programa i potpisivanje ugovora.

III faza - Realizacija Programa od strane izabrane ovlašćene stručne organizacije.

VIII IZVORI FINANSIRANJA

Monitoring aerozagađenja na mernim mestima određenim Programom jedinice lokalne samouprave finansiraće se iz sredstava (deo), predviđenih Odlukom o budžetu za 2010. godinu iz sredstava budžetskog fonda za zaštitu životne sredine ("Službeni list grada Niša", br. 90/09), razdeo 3; glava 3.8.; funkcija 560; pozicija 207, ekonomska klasifikacija 424 - specijalizovane usluge, u iznosu od 2.500.000,00 dinara, od ukupno namenjene aproprijacije u iznosu od 46.000.000,00 dinara.

Program objaviti u "Službenom listu Grada Niša".