PRAVILNIKO USLOVIMA I NAČINU VRŠENJA PREGLEDA SREDSTAVA ZA ISHRANU BILJA I OPLEMENJIVAČA ZEMLJIŠTA, NAČINU UZORKOVANJA I DOSTAVLJANJA UZORAKA I BROJU I VELIČINI UZORAKA RADI ISPITIVANJA U PROMETU I PRIMENI("Sl. glasnik RS", br. 86/2010) |
Ovim pravilnikom bliže se propisuju uslovi i način vršenja pregleda sredstava za ishranu bilja i oplemenjivača zemljišta, način uzorkovanja i dostavljanja uzoraka i broj i veličina uzoraka radi ispitivanja u prometu i primeni.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) alati za uzorkovanje jesu alati koji se koriste za uzimanje pojedinačnih uzoraka, odnosno koji se koriste za pripremu laboratorijskog uzorka iz zbirnog uzorka ili pripremu analitičkog uzorka;
2) zbirni uzorak jeste kombinovana i dobro izmešana grupa pojedinačnih uzoraka uzeta iz iste jedinice uzorkovanja;
3) jedinica uzorkovanja je količina proizvoda koji formira jedinicu i koja poseduje uniformna (ujednačena) svojstva;
4) laboratorijski uzorak (konačni uzorak) jeste reprezentativni deo umanjenog uzorka, koji predstavlja količinu materijala koja je uzeta iz zbirnog uzorka;
5) partija jeste količina sredstava za ishranu bilja i oplemenjivača zemljišta koja je proizvedena istim tehnološkim postupkom, utvrđenog propisanog kvaliteta (partija u proizvodnji), odnosno količina za koju je proizvođač u vreme otpremanja utvrdio isti kvalitet (partija u prometu), odnosno količina određene vrste sredstava za ishranu bilja i oplemenjivača zemljišta, istog određenog kvaliteta i porekla, koja se uvozi (partija pri uvozu);
6) pojedinačni uzorak jeste količina proizvoda uzeta sa jednog mesta iz iste jedinice uzorkovanja;
7) smanjeni uzorak jeste reprezentativni deo zbirnog uzorka dobijen iz jedinice uzorkovanja postupkom smanjivanja;
8) uzorak za ispitivanje jeste uzorak pripremljen iz laboratorijskog uzorka koji formira Pravno lice koje obavlja poslove laboratorijskog ispitivanja uzoraka sredstava za ishranu bilja uzetih u postupku inspekcijske kontrole radi provere fizičkih i hemijskih osobina (u daljem tekstu: Pravno lice koje obavlja poslove od javnog interesa). Od uzorka za ispitivanje uzima se deo za ispitivanje.
2. Uslovi i način vršenja pregleda sredstava za ishranu bilja i oplemenjivača zemljišta
Radi obavljanja fitosanitarnog pregleda sredstava za ishranu bilja i oplemenjivača zemljišta (u daljem tekstu: sredstva za ishranu bilja) u prometu i primeni treba da se obezbedi potrebno osoblje za:
1) pregled dokumentacije, a naročito za pomeranje (utovar i istovar) sredstva za ishranu bilja;
2) uzorkovanje.
Pregled sredstva za ishranu bilja u prometu i primeni vrši se na sledeći način:
1) identifikacija sredstva za ishranu bilja, i to:
(1) upoređivanjem podataka iz dokumentacije koja prati sredstvo za ishranu bilja sa podacima na pakovanju, ako je sredstvo za ishranu bilja upakovano, kao i podataka iz rešenja o upisu u Registar sredstava za ishranu bilja i oplemenjivača zemljišta,
(2) proverom podataka o postojanju privremene ili trajne zabrane proizvodnje i prometa ili uslova pod kojima se sredstva za ishranu bilja mogu proizvoditi, stavljati u promet i primenjivati,
(3) proverom da li je za sredstvo za ishranu bilja izdato rešenje o korišćenju u naučnoistraživačke svrhe,
(4) proverom dokaza o vođenju evidencije o primeni sredstva za ishranu bilja i dostavljanja te evidencije;
2) pregled pakovanja, ako je sredstvo za ishranu bilja upakovano, i to pregledom:
(1) sadržaja deklaracije,
(2) sadržaja uputstva za primenu, koje mora biti u skladu sa posebnim propisom kojim se uređuje deklarisanje sredstava za ishranu bilja;
3) objekta u kojem se sredstvo za ishranu bilja skladišti, uključujući i prevozna sredstva koja se koriste za prevoz sredstva za ishranu bilja, tako što se proveravaju podaci koji se odnose na taj objekat, i to:
(1) da li je proizvođač izvršio kontrolu kvaliteta svake partije proizvedenog sredstva za ishranu bilja, kao i da li vodi evidenciju o kontroli kvaliteta pre stavljanja u promet i dostavlja evidenciju o proizvedenim i u promet stavljenim količinama sredstva za ishranu bilja,
(2) da li je distributer, odnosno uvoznik upisan u Registar distributera i uvoznika, kao i da li vodi evidenciju o prodaji i dostavlja evidenciju o stavljenim količinama sredstva za ishranu bilja u promet.
O izvršenom pregledu sredstva za ishranu bilja u prometu i primeni sačinjava se zapisnik, koji naročito sadrži podatke o datumu i mestu pregleda, poreklu, proizvođaču, uvozniku, distributeru, uzorkovanju sredstva za ishranu bilja i odstupanju od metoda uzorkovanja, broju i veličini uzetih uzoraka sredstva za ishranu bilja, kao i da li su i u kojem roku sredstva za ishranu bilja u rasutom stanju bila zaštićena od atmosferskih uticaja.
Podaci o uzorkovanju sredstva za ishranu bilja iz stava 1. ovog člana naročito se odnose na:
1) oznaku uzorka;
2) naziv i tip sredstva za ishranu bilja;
3) naziv i sedište pravnog lica i preduzetnika, odnosno ime i prezime i adresu fizičkog lica kod koga uzorak uzet;
4) mesto na kojem je uzorak uzet (adresa skladišta i sl.);
5) datum uzimanja uzorka;
6) način i broj pakovanja sredstva za ishranu bilja;
7) veličinu jedinice uzorkovanja;
8) broj uzetih pojedinačnih uzoraka;
9) okolnosti prilikom uzimanja uzorka (ako su postojale).
Primerak potpisanog zapisnika iz stava 1. ovog člana dostavlja se uz laboratorijski uzorak.
3. Način uzorkovanja i dostavljanja uzoraka i broj i veličina uzoraka
Uzorkovanje sredstva za ishranu bilja i dostavljanje uzoraka na ispitivanje sprovodi se bez odlaganja, pri čemu se preduzimaju odgovarajuće mere da bi se obezbedila reprezentativnost uzoraka.
Uzorkovanje se vrši ručno ili mehanički, alatima za uzorkovanje koji treba da budu čisti i suvi.
Alati za uzorkovanje i šematski prikaz načina uzorkovanja dati su u Prilogu 1 - Alati za uzorkovanje i šematski prikaz uzorkovanja, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Uzorkovanje se vrši tako što se za:
1) sredstva za ishranu bilja koja su u čvrstom stanju i rasutom stanju, pojedinačni uzorci uzimaju sa površine, odnosno 10 cm ispod površine, iz sredine po dubini i sa dna, pri čemu sonda treba da bude uronjena najviše 10 cm od dna;
2) upakovana sredstva za ishranu bilja u čvrstom stanju, u slučaju da se sadržaj u pakovanju zgrudvao, pakovanje izdvojeno kao pojedinačni uzorak baca jedanput ili dva puta sa male visine (40 do 50 cm) na pod radi usitnjavanja;
3) upakovana sredstva za ishranu bilja u tečnom stanju pojedinačne uzorke pre uzorkovanja treba homogenizovati.
Pri uzorkovanju upakovanih sredstava za ishranu bilja u čvrstom ili tečnom stanju pojedinačni uzorci moraju biti neotvorena i neoštećena pakovanja.
Uzorkovanje se vrši alatima koji su izrađeni od materijala koji ne utiču na karakteristike sredstva za ishranu bilja koje se uzorkuje.
Uzorkovanje sredstva za ishranu bilja u čvrstom stanju vrši se sledećim alatima:
1) lopatom ravnog dna i vertikalnih stranica ili
2) sondom za uzorkovanje sa dugačkim otvorom i odeljcima ili
3) posudom za uzorkovanje sa pokretne trake.
Dimenzije sonde za uzorkovanje moraju odgovarati veličini čestica, granula i karakteristikama dela sredstva za ishranu bilja iz koga se vrši uzorkovanje (dubina kontejnera, veličina vreća i dr.).
Razdelnik (rotacioni, sa žlebovima i sl.) se upotrebljava za podelu uzetih uzoraka na jednake delove, a može se koristiti i za pripremu zbirnih, smanjenih uzoraka i laboratorijskih uzoraka. Smanjivanje uzorka se može vršiti i metodom četvrtanja.
Ručno uzorkovanje sredstva za ishranu bilja u tečnom stanju vrši se cevima, sondama, bocama ili drugim odgovarajućim alatom, kojim se može uzeti slučajni uzorak iz jedinice uzorkovanja.
Količina sredstva za ishranu bilja koja podleže pregledu u prometu i primeni može da se sastoji od jedne ili više partija.
Partija ne može da bude mešavina različitih kvaliteta ili različitih procesa proizvodnje.
Veličina jedinice uzorkovanja treba da je prilagođena tako da se može uzorkovati svaki njen sastavni deo.
Veličina jedinice uzorkovanja iz stava 1. ovog člana data je u Prilogu 2 - Veličina i broj uzoraka za kontrolu sredstava za ishranu bilja i sirovina (u daljem tekstu: Prilog 2), koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Svaki pojedinačni uzorak uzima se sa slučajno izabranog mesta u jedinici uzorkovanja, a ako je to fizički nemoguće, pojedinačni uzorak se uzima sa slučajnog položaja u pristupačnom delu jedinice uzorkovanja.
Pojedinačni uzorak, odnosno uzorci treba da sadrže dovoljnu količinu materijala da bi se obezbedio zahtevani laboratorijski uzorak, odnosno uzorci iz jedinice uzorkovanja.
Pojedinačni uzorci treba da budu približno jednake veličine.
Za sredstva za ishranu bilja u rasutom stanju, čvrstom ili tečnom stanju, u kontejnerima većim od 100 kg jedinica uzorkovanja se prividno deli na određen broj jednakih delova. Broj delova odgovara broju pojedinačnih uzoraka, pri čemu treba biti izdvojen najmanje jedan, nasumice izabran, uzorak sa svakog tako podeljenog dela.
Kada to moguće učiniti, uzimanje pojedinačnih uzoraka vrši se prilikom pomeranja jedinice uzorkovanja (utovar ili istovar). U tom slučaju, uzorci se uzimaju sa slučajno izabranih, zamišljenih delova prilikom pomeranja jedinice uzorkovanja.
Za sredstva za ishranu bilja u čvrstom ili tečnom stanju, upakovana u pakovanja manja od 100 kg, posle izbora traženog broja pakovanja za uzorkovanje, deo sadržaja svakog pakovanja se odstranjuje. Ako je potrebno, pojedinačni uzorci se uzimaju posle svakog zasebnog pražnjenja pakovanja.
Minimalni broj pojedinačnih uzoraka koji se uzima iz jedinice uzorkovanja, u zavisnosti od njene veličine, dat je u Prilogu 2.
Zbirni uzorak formira se od uzetih pojedinačnih uzoraka.
Pojedinačni uzorci sredstva za ishranu bilja u čvrstom stanju stavljaju se na čistu i suvu podlogu (papir, plastična folija, čista podloga od dasaka i sl.) i dobro se izmešaju radi homogenizacije.
Pojedinačni uzorci treba da sadrže dovoljno materijala kako bi se obezbedilo da svi laboratorijski uzorci budu uzeti iz zbirnog uzorka.
Po jedinici uzorkovanja potreban je jedan zbirni uzorak.
Ukupna masa pojedinačnih uzoraka koji čine zbirni uzorak data je u Prilogu 2.
Radi formiranja laboratorijskog uzorka sadržaj zbirnog uzorka pažljivo se izmeša. Ako je neophodno, zbirni uzorak se smanjuje do najmanje 4 kg (smanjeni uzorak), korišćenjem mehaničkog razdeljivača ili metodom četvrtanja.
Metoda četvrtanja sprovodi se na sledeći način:
1) zbirni uzorak se stavi na podlogu u sloj debljine 5 cm u obliku kvadrata i podeli se dijagonalnim crtama na četiri jednaka dela;
2) dva suprotna dela zbirnog uzorka se odbace;
3) preostala dva dela zbirnog uzorka se ponovo izmešaju i razastru po podlozi u sloj debljine 5 cm u obliku kvadrata i četvrtaju dok se ne dobije uzorak mase najmanje 4 kg.
Pripremaju se najmanje tri laboratorijska uzorka u približno istoj količini (najmanje 1 kg), koji se označavaju brojem: "1", "2" i "3" i sa kojima se postupa na sledeći način:
1) uzorak označen brojem: "1" dostavlja se Pravnom licu koje obavlja poslove od javnog interesa uz nalog za ispitivanje;
2) uzorak označen brojem: "2" zadržava fitosanitarni inspektor radi eventualnog ponovnog ispitivanja. Posle završenog ispitivanja taj uzorak se preuzima, u roku od 15 dana;
3) uzorak označen brojem: "3" ustupa se licu kod koga je uzorkovanje izvršeno.
Laboratorijski uzorci pakuju se u odgovarajuće nepropusne, čiste, suve i neupotrebljivane vrećice ili posude, koje ne mogu promeniti svojstva uzorkovanih sredstava za ishranu bilja i koje treba hermetički zatvoriti i zapečatiti službenom plombom.
Na jednoj strani službene plombe utiskuje se skraćenica: "FI", a na drugoj strani određeni serijski broj.
Ispitivanje se vrši na najmanje jednom laboratorijskom uzorku.
Na uzorak se stavlja etiketa, koja se ne može skinuti bez povrede plombe i koja naročito sadrži sledeće podatke:
1) oznaku uzorka;
2) naziv i tip sredstva za ishranu bilja;
3) potpis i pečat fitosanitarnog inspektora koji je uzeo uzorak.
Podaci koji su navedeni na etiketi treba da budu napisani jasno i čitljivo, na način da se ne mogu izbrisati, menjati ili odstraniti.
Uzorak za ispitivanje formira se od laboratorijskog uzorka koji se, po potrebi, smanjuje ili deli.
Masa uzorka za ispitivanje ne može biti manja od 500 gr.
Uzeti uzorak se šifrira.
O šifriranju uzorka vodi se zapisnik.
Zapisnik o šifriranju uzetog uzorka predstavlja službenu tajnu.
Prestanak važenja ranijeg propisa
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o prometu, uvozu i uzorkovanju đubriva ("Službeni list SRJ", broj 59/01 i "Službeni glasnik RS", broj 78/09 - dr. pravilnik).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Alati za uzorkovanje i šematski prikaz uzorkovanja
1. Alati za uzorkovanje
Slika 1. Sonda za uzorkovanje
1. - telo sonde; 2 - šiljak (vođica); 3 - potisna šipka
Slika 2. Posuda za uzorkovanje sa pokretne trake
2. Šematski prikaz uzorkovanja
Veličina i broj uzoraka za kontrolu sredstava za ishranu bilja i sirovina
1. Veličina jedinice uzorkovanja i minimalni broj pojedinačnih uzoraka
1.1. Rasuta sredstva za ishranu bilja u čvrstom ili tečnom stanju i sirovine u kontejnerima većim od 100 kg
Veličina jedinice uzorkovanja u tonama |
Minimalni broj pojedinačnih uzoraka |
< 2.5 |
7 |
2,5 - 80 |
|
> 80 |
40 |
1.2. Upakovana sredstva za ishranu bilja u čvrstom ili tečnom stanju i sirovine u kontejnerima većim od 100 kg
Veličina jedinice uzorkovanja |
Minimalni broj pojedinačnih uzoraka |
|
Pakovanja > 1 kg |
(Pakovanja do 1 kg) |
|
< 5 pakovanja |
Sva pakovanja (2) |
4 |
5-16 pakovanja |
4 (2) |
|
17 - 400 pakovanja |
|
|
> 400 pakovanja |
20 |
|
_______________
(1) Ako dobijeni broj nije ceo broj, decimalan broj se mora zaokružiti na sledeći ceo broj.
(2) Za pakovanja čiji sadržaj ne prelazi 1 kg, pojedinačni uzorak će biti sadržaj jednog originalnog pakovanja.
2 Zbirni uzorak
Ukupna masa pojedinačnih uzoraka koji čine zbirni uzorak ne sme biti manja od:
Ukupna masa pojedinačnih uzoraka |
|
|
Rasuta sredstva za ishranu bilja u čvrstom ili tečnom stanju i sirovine u kontejnerima većim od 100 kg |
4 kg |
|
Upakovana sredstva za ishranu bilja u čvrstom ili tečnom stanju i sirovine u kontejnerima većim od 100 kg |
Pakovanja > 1 kg |
4 kg |
Pakovanja do 1 kg |
Masa sadržaja najmanje 4 originalna pakovanja, odnosno do ukupne mase pojedinačnih uzoraka najmanje 4 kg |
|
Amonijum nitratno đubrivo sa visokim sadržajem azota |
75 kg |
|
