PRAVILNIKO NAČINU NEŠKODLJIVOG UKLANJANJA ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA I O USLOVIMA KOJE MORAJU DA ISPUNJAVAJU OBJEKTI I OPREMA ZA SABIRANJE, NEŠKODLJIVO UKLANJANJE I UTVRĐIVANJE UZROKA UGINUĆA I PREVOZNA SREDSTVA ZA TRANSPORT ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA("Sl. list SFRJ", br. 53/89 i "Sl. glasnik RS", br. 31/2011 - dr. pravilnik) |
Ovim pravilnikom propisuju se:
1) način neškodljivog uklanjanja životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla,
2) veterinarsko-sanitarni uslovi koje moraju da ispunjavaju objekti i oprema za sabiranje, utvrđivanje uzroka uginuća, preradu i neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla,
3) veterinarsko-sanitarni uslovi koje moraju da ispunjavaju prevozna sredstva za transport životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla.
Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla kontaminiranih radioaktivnim materijama.
Pod životinjskim leševima i otpacima životinjskog porekla, u smislu ovog pravilnika, podrazumevaju se:
1) uginule, mrtvorođene ili pobačene životinje, kao i odstreljene životinje, cele ili u delovima, čije meso nije upotrebljivo za ishranu ljudi,
2) ubijene životinje, cele ili u delovima,
3) zaklane i prinudno zaklane životinje ili njihovi delovi koji su neupotrebljivi za ishranu ljudi, za ishranu životinja u neprerađenom stanju, kao i za preradu u hemijskoj, farmaceutskoj i drugoj industriji,
4) krv zaklanih životinja koja je neupotrebljiva za ishranu ljudi, za ishranu životinja u neprerađenom stanju i za preradu u hemijskoj, farmaceutskoj i drugoj industriji,
5) proizvodi i sirovine životinjskog porekla koji su neupotrebljivi za ishranu ljudi i za ishranu životinja u neprerađenom stanju,
6) ostali otpaci životinjskog porekla.
Držalac životinja prijavljuje uginuće životinje i otpatke životinjskog porekla nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini radi njihovog neškodljivog uklanjanja.
Uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla nepoznatih držalaca je obaveza nadležnih organa opštine na čijem se području nalaze životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla.
Lice koje nađe životinjski leš nepoznatog sopstvenika životinje dužno je da to odmah prijavi nadležnom organu u republici, odnosno autonomnoj pokrajini.
Držalac životinje, odnosno podnosilac prijave iz člana 4. stav 3. ovog pravilnika ne sme da odere, otvori ili raseče životinjski leš.
Nadležni organ u republici, odnosno autonomnoj pokrajini obezbeđuje:
1) službu za prijem prijava o uginuću životinja,
2) transport životinjskih leševa sa mesta uginuća do objekta za sakupljanje ili objekta za obdukciju ili objekta za neškodljivo uklanjanje leševa i otpadaka životinjskog porekla, kao i dezinfekciju prostorija, odnosno mesta na kome se leš nalazio,
3) transport svih leševa životinja od klanice do objekta za sakupljanje, odnosno pogona za preradu otpadaka,
4) transport životinjskih leševa za koje postoji sumnja na zaraznu bolest, od klanice do objekta za obdukciju,
5) sakupljanje i prevoz životinjskih otpadaka iz prodavnica mesa, manjih pogona za preradu, farmi i ostalih pogona, u kojima nije uređen objekt za sakupljanje i organizovan stalni transport u pogon za preradu,
6) obdukciju uginulih životinja, dezinfekciju, dezinsekciju i deratizaciju, kao i higijensko-tehničko održavanje objekata za sakupljanje, objekata za obdukciju, objekata za neškodljivo uklanjanje i vozila za transport životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla.
Organizacija udruženog rada koja prerađuje životinjske leševe i otpatke životinjskog porekla obezbeđuje:
1) redovno otpremanje leševa i otpadaka životinjskog porekla iz objekata za sabiranje i objekata za sekciju u pogon za preradu otpadaka (obaveza ne važi za pogon zatvorenog tipa),
2) sterilizaciju, odnosno preradu leševa i otpadaka životinjskog porekla u pogonu za preradu otpadaka, kao i sanitarno deponovanje neupotrebljivih otpadaka koji ostaju posle prerade otpadaka životinjskog porekla,
3) održavanje veterinarsko-sanitarnog reda u toku transporta i u pogonu za preradu leševa i otpadaka životinjskog porekla.
Organizacija udruženog rada u kojoj postoji prostorija za sabiranje leševa i otpadaka životinjskog porekla obezbeđuje:
1) nesmetan prilaz do prostorije vozilima za transport leševa i otpadaka,
2) održavanje veterinarsko-sanitarnog reda u prostoriji i okolini,
3) pranje i dezinfekciju vozila i opreme za transport leševa i otpadaka.
II NAČIN NEŠKODLJIVOG UKLANJANJA ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla transportuju se do objekta za sabiranje, utvrđivanje uzroka uginuća i neškodljivo uklanjanje, po pravilu, odmah ili najkasnije u roku od 12 časova u letnjem periodu, odnosno u roku od 24 časa u ostalim periodima godine.
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla transportuju se prevoznim sredstvima iz člana 46. ovog pravilnika.
Pošiljku životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da prati potvrda nadležnog organa o veterinarsko-sanitarnom pregledu, a pošiljku životinjskih leševa - i uput o uzroku uginuća i poreklu životinjskog leša.
Ako životinjski leš i otpaci životinjskog porekla potiču iz distrikta antraksa i zaraznih bolesti čiji su uzročnici sporulirajući patogeni anaerobni organizmi, to se u uputu mora naznačiti.
Posle otpremanja leša, obavezni su čišćenje, pranje i dezinfekcija mesta na kome se leš nalazio, mesta sekcije i korišćene opreme i pribora.
Rok čuvanja životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla u objektima za sabiranje je najviše 24 časa.
Ako sabiranje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla traje duže od roka utvrđenog u stavu 1. ovog člana, ali ne duže od 72 časa, sabiranje se vrši samo u prostoriji koja se hladi do +4 °C, osim ako je obezbeđeno smrzavanje leševa i otpadaka.
Neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla vrši se preradom u objektu za preradu životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla (kafilerije).
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, dozvoljavaju se i drugi načini uklanjanja životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla, kao što su:
1) spaljivanje u objektu za spaljivanje,
2) ubacivanje u jamu - grobnicu,
3) zakopavanje na stočnom groblju ili na drugom odgovarajućem mestu.
Neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla na način propisan u članu 15. ovog pravilnika vrši se, po pravilu, odmah ili najkasnije u roku od 24 časa po isteku rokova čuvanja iz člana 12. ovog pravilnika.
Nadležni veterinarski inspektor može dozvoliti da se neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla vrši izuzetno i posle roka utvrđenog u stavu 1. ovog člana.
Leševi i delovi trupa životinja obolelih od antraksa i od zaraznih bolesti čiji su uzročnici sporulirajući patogeni anaerobni mikroorganizmi uklanjaju se spaljivanjem, ubacivanjem u jamu - grobnicu ili zakopavanjem na stočnom groblju.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, prerada životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla dozvoljava se u objektu za neškodljivo uklanjanje ako u njemu postoji i poseban destruktor kojim se obezbeđuje temperatura od 135 °C u trajanju od najmanje 30 minuta.
Po završetku rada objekti i prostorije za sabiranje, sekciju i preradu životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla čiste se, peru i dezinfikuju.
Ako se utvrdi da je životinja uginula od zaraznih bolesti ili da otpaci životinjskog porekla potiču od životinja za koje se posumnja na zaraznu bolest, odnosno za koje se utvrdi da su obolele od zarazne bolesti, obavlja se čišćenje, pranje i pojačana dezinfekcija.
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla prerađuju se u objektu za preradu odgovarajućim postupcima sterilizacije, tako da se učine neškodljivim za zdravlje ljudi i životinja i da se dobiju proizvodi koji mogu da se upotrebljavaju samo za ishranu životinja.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, može se dozvoliti upotreba neprerađenih životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla samo za pripremanje hrane za ribe i krznašice, pod uslovom da leševi i otpaci životinjskog porekla ne sadrže uzročnike zaraznih bolesti ili materije štetne za zdravlje životinja.
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla spaljuju se u pećima za spaljivanje na temperaturi koja obezbeđuje potpuno sagorevanje životinjskih leševa i otpadaka.
Neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla ubacivanjem u jamu - grobnicu vrši se dok se jama - grobnica ne napuni do visine 1 m ispod poklopca. Kada se jama - grobnica napuni, poklopac se obezbeđuje od otvaranja, a jama - grobnica se vidno označava (mesto i datum) i stavlja van upotrebe.
Jama - grobnica u koju su ubačeni leševi ili delovi leševa životinja obolelih od antraksa i zaraznih bolesti čiji su uzročnici sporulirajući anaerobni patogeni mikroorganizmi posebno se označava.
Jama - grobnica može ponovo da se upotrebljava posle isteka 10 godina od dana stavljanja van upotrebe, a jama - grobnica u koju su ubačeni leševi i delovi životinja iz stava 2. ovog člana - posle isteka 50 godina od dana stavljanja van upotrebe.
Po isteku vremena iz stava 3. ovog člana, jama - grobnica može ponovo da se upotrebljava posle dezinfekcije i popravke.
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla zakopavaju se na stočnom groblju tako da debljina zemlje iznad životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da bude najmanje 1 m.
Stočno groblje mora biti obeleženo.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, životinjski leševi mogu da se zakopavaju na mestu uginuća, odnosno zemljištu držaoca životinje kad to odredi nadležni organ, s tim da mesto na kome se leš zakopava bude najmanje 20 m udaljeno od objekta za snabdevanje vodom. Dno mesta na kome se leš zakopava mora da bude najmanje 1 m iznad najvišeg nivoa podzemnih voda.
Stočni grob može ponovo da se upotrebljava posle isteka 10 godina od dana zakopavanja leša.
Stočni grob u kome je zakopan leš ili delovi leša životinje obolele od antraksa i zaraznih bolesti čiji su uzročnici sporulirajući anaerobni patogeni mikroorganizmi posebno se označava i može ponovo da se upotrebljava posle isteka 50 godina od dana zakopavanja.
Trava i bilje sa stočnog groblja ne smeju da se koriste, već moraju povremeno da se kose i spaljuju na licu mesta.
Pre ubacivanja u jamu - grobnicu ili zakopavanja na stočnom groblju, životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla posipaju se petrolejom, krečom, hlornim preparatima, karbolnom kiselinom ili drugim preparatima sa jakim mirisom (dekarakterizacija).
III USLOVI KOJE MORAJU DA ISPUNJAVAJU OBJEKTI I OPREMA ZA SABIRANJE, UTVRĐIVANJE UZROKA UGINUĆA I NEŠKODLJIVO UKLANJANJE ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA
Objekti i oprema za sabiranje, utvrđivanje uzroka uginuća i neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla moraju,
1) da budu izgrađeni van naseljenog mesta i u području koje urbanističkim planom nije predviđeno za izgradnju stambenih objekata, objekata prehrambene industrije, drugih industrijskih objekata i objekata za proizvodnju, držanje i promet životinja,
2) da budu izgrađeni na zemljištu koje nije vodoplavno i na kome je nivo podzemnih voda nizak,
3) da budu izgrađeni na mestu na kome glavni vetrovi ne duvaju u pravcu naselja ili drugih objekata prehrambene industrije,
4) da budu ograđeni tako da se onemogući ulazak životinja,
5) da imaju prilazni put i oivičene puteve u krugu objekta, od čvrstog materijala (asfalt, beton), a ostale površine moraju biti pokrivene zelenilom,
6) da budu obezbeđeni tako da se ne šire neprijatni mirisi i da su koncentracije štetnih materija koje se mogu ispuštati u vazduh u skladu sa propisima kojima se reguliše zaštita životne sredine,
7) da imaju dovoljne količine hladne i vruće (83 °C) vode koja ispunjava uslove propisane za vodu za piće,
8) da imaju uređaje za prečišćavanje otpadne vode,
9) da imaju uređaje i opremu za pranje i dezinfekciju i za održavanje lične higijene radnika koji obavljaju ove poslove,
10) da imaju prostoriju za smeštaj sredstava za pranje i dezinfekciju prostorija, opreme i radnika,
11) da imaju drenirani prostor i opremu za pranje i dezinfekciju prevoznih sredstava.
Broj, veličina i tehnička opremljenost prostorija za neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla treba da budu takvi da se omogući neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka na način propisan ovim pravilnikom.
Materijal koji se koristi za izgradnju prostorija u objektu mora da omogući higijensko održavanje tih prostorija i da je otporan na habanje i koroziju.
Podovi prostorija moraju da budu od čvrstog materijala, nepropustljivi za vodu i otporni na so i masne kiseline i na sredstva za pranje i dezinfekciju.
Podovi moraju imati odgovarajući pad prema slivnicima, koji treba da budu pokriveni rešetkama i iz kojih ne smeju da se vraćaju neprijatni mirisi iz kanalizacije.
Spojevi podova i zidova u svim prostorijama moraju biti zaobljeni.
Površine zidova moraju biti ravne, glatke, svetle i prekrivene vodootpornim materijalom.
Tavanica i unutrašnje krovne konstrukcije moraju imati ravne površine svetle boje.
Prozori moraju imati okvire od nerđajućeg materijala. Donja ivica zidnog okvira prozora treba da je nagnuta prema podu pod uglom od najmanje 25°.
Vrata moraju biti izrađena od nerđajućeg materijala čije površine mogu lako da se čiste, peru i dezinfikuju.
Sve prostorije treba da budu zaštićene tako da u njih ne mogu ulaziti glodari, druge životinje i insekti (automatsko zatvaranje i potpuno zaptivanje spoljnih vrata, zaštitne mreže i sl.).
Prostorije moraju biti osvetljene prirodnim ili veštačkim svetlom, odgovarajućeg intenziteta.
U svim prostorijama objekta, prema veličini i nameni, mora da se obezbedi ventilacija radi uklanjanja neprijatnih mirisa.
Oprema koja se upotrebljava pri neškodljivom uklanjanju životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora biti izrađena od čvrstog materijala otpornog na koroziju koji u dodiru sa bilo kojom sirovinom i sredstvom za pranje i dezinfekciju ne sme stvarati reakciju i ne utiče na higijensku ispravnost i kvalitet stočne hrane.
Opremu treba konstruisati i postaviti tako da se omogući lako i odgovarajuće higijensko održavanje.
U objektima u kojima se vrši sabiranje, utvrđivanje uzroka uginuća i neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla oprema za pranje ruku mora biti postavljena na pogodnom mestu.
Oprema za pranje ruku sastoji se od:
1) lavaboa od nerđajućeg čelika sa nožnim pogonom koji je snabdeven hladnom i toplom vodom. Odvod vode iz lavaboa, preko vodenog zatvarača (sifona), mora biti direktno povezan sa kanalizacijom,
2) posude sa tečnim sapunom pričvršćene za lavabo,
3) papirnatih peškira, postavljenih uz lavabo,
4) posude za upotrebljene papirnate peškire, postavljene uz lavabo.
U objektima za sabiranje, utvrđivanje uzroka uginuća i neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla moraju da postoje prostorije za presvlačenje radnika (garderobe), sa dvodelnim garderobnim ormarima za svakog radnika.
IV OBJEKTI I OPREMA ZA SABIRANJE ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA
Objekti i oprema za sabiranje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla, pored ispunjenja uslova iz čl. 22. do 27. ovog pravilnika, moraju da imaju:
1) prostoriju sa rashladnim uređajem za održavanje temperature do +4 °C,
2) nepropustljive posude za smeštaj životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla i/ili zidane bazene sa sopstvenim odvodom u kanalizaciju,
3) drenirani prostor i opremu za pranje i dezinfekciju prevoznih sredstava.
Ako se u objektu utvrđuje uzrok uginuća, on mora da ispunjava i uslove iz člana 33. ovog pravilnika.
Životinjski leševi i/ili otpaci životinjskog porekla u objektima za preradu sirovina i proizvoda životinjskog porekla mogu da se sabiraju u prostoriju ili u sabirnu posudu (kontejner) koji su potpuno odvojeni od proizvodnih prostorija i na takvom su mestu da se putevi transporta životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla ne ukrštaju sa putevima transporta jestivih proizvoda.
Prostorije iz člana 28. i sabirne posude iz čl. 28. i 29. ovog pravilnika moraju da se zaključavaju.
Prostorija i/ili prostor na kome se nalaze posude za sabiranje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla moraju da imaju priključak za hladnu i vruću vodu (83 °C), a podna površina mora da bude drenirana.
V OBJEKTI I OPREMA ZA UTVRĐIVANJE UZROKA UGINUĆA ŽIVOTINJA
Objekti za utvrđivanje uzroka uginuća mogu biti u sastavu objekata za sabiranje, objekata za neškodljivo uklanjanje i specijalizovanih ustanova (dijagnostičke veterinarske stanice, veterinarski fakulteti i sl.) ili samostalni objekti.
Objekti iz člana 32. ovog pravilnika, ako su u sastavu objekata za sabiranje, objekata za neškodljivo uklanjanje i specijalizovanih ustanova, moraju osim što ispunjavaju uslove iz čl. 22. do 27. ovog pravilnika, imati prostoriju za sekciju leševa, kao i sledeću opremu:
1) sto za sekciju leševa,
2) frižider za patološki materijal,
3) sterilizator za instrumente.
Samostalni objekt za utvrđivanje uzroka uginuća, osim što ispunjava uslove iz čl. 22. do 27. ovog pravilnika, mora imati:
1) prostorije za:
a) sekciju,
b) pripremni smeštaj leševa i otpadaka životinjskog porekla, sa opremom iz člana 29. ovog pravilnika i uređajem za hlađenje,
v) pranje i dezinfekciju opreme i pribora,
g) smeštaj sredstava za pranje, dezinfekciju i dekarakterizaciju,
2) opremu i pribor, i to:
a) sto za sekciju,
b) komplet instrumenata za sekciju,
v) frižider za patološki materijal,
g) sterilizator za instrumente,
d) opremu i pribor za pranje, dezinfekciju i dekarakterizaciju,
3) drenirani prostor za pranje i dezinfekciju prevoznih sredstava.
VI OBJEKTI I OPREMA ZA NEŠKODLJIVO UKLANJANJE ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA
Objekt za preradu životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla (kafilerija) može biti otvorenog ili zatvorenog tipa.
Kafilerija otvorenog tipa prerađuje životinjske leševe i otpatke životinjskog porekla sakupljene sa teritorije jedne opštine ili više opština i ne nalazi se u krugu klanica ili drugih objekata za preradu sirovina i proizvoda životinjskog porekla.
Kafilerija zatvorenog tipa prerađuje isključivo životinjske leševe i otpatke životinjskog porekla iz objekta u čijem se krugu nalazi.
Kafilerija mora da ispunjava uslove iz čl. 22. do 27. ovog pravilnika.
Objekt za preradu životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da bude izgrađen tako da raspored zgrada i putevi u krugu objekta prema tehnološkoj nameni obezbede odvajanje "čistog" od "nečistog" dela objekta.
"Čist" i "nečist" deo kruga objekta moraju da imaju posebne ulaze, sa dezbarijerama.
Kafilerija zatvorenog tipa mora da se nalazi u "nečistom" delu kruga objekta u čijem se sastavu nalazi.
Prolaze između "čistog" i "nečistog" dela objekta mogu da koriste samo radnici koji zbog prirode posla moraju da se kreću u oba dela objekta za preradu, uz obavezan prolaz kroz dezbarijeru.
"Nečisti" deo objekta za preradu životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da ima:
1) prostoriju i opremu za prijem i skladištenje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla,
2) prostoriju za sekciju,
3) prostoriju za skladištenje kože, papaka, rogova i vune,
4) prostoriju za smeštaj leševa životinja sumnjivih ili uginulih od antraksa i zaraznih bolesti čiji su uzročnici sporulirajući anaerobni patogeni mikroorganizmi, sa rashladnim uređajem,
5) peć za spaljivanje,
6) prostoriju za pranje i dezinfekciju pokretne opreme,
7) mesto za pranje i dezinfekciju prevoznih sredstava,
8) garderobe i sanitarne prostorije,
9) prostoriju za odmor i ishranu radnika,
10) uređaj za prečišćavanje otpadnih voda.
"Čisti" deo objekta za preradu životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da ima:
1) prostoriju za preradu,
2) prostorije za pakovanje i skladištenje gotovih proizvoda,
3) laboratoriju za mikrobiološka i hemijska ispitivanja,
4) garderobe i sanitarne prostorije,
5) prostorije za veterinarsku inspekciju,
6) prostoriju za odmor i ishranu radnika,
7) prostorije za upravu,
8) energetske objekte.
Mesto za pranje i dezinfekciju prevoznih sredstava mora da ima:
1) natkriven betonski plato, sa odgovarajućim kanalizacionim sistemom,
2) prostoriju za uređaje, opremu i sredstva za pranje i dezinfekciju,
3) opremu, sa rezervoarom, za pripremu dezinfekcionih sredstava,
4) opremu za pranje ruku,
5) priključke za hladnu i vruću vodu (83°C).
Garderobe i sanitarne prostorije moraju da imaju:
1) prostorije za presvlačenje radnika, sa dvodelnim garderobnim ormarima za svakog radnika,
2) prostor sa opremom za pranje ruku,
3) prostoriju ili prostor za izdavanje čiste i prostor za prijem prljave zaštitne odeće,
4) kupatila sa tuševima,
5) prostor za uređaje, opremu i sredstava za pranje i dezinfekciju čizama, kecelja i druge zaštitne opreme,
6) toalete (WC).
Objekt za spaljivanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla može biti u sastavu objekta za sakupljanje, objekta za preradu i specijalizovanih ustanova ili samostalni objekt.
Samostalni objekt za spaljivanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora ispunjavati uslove iz čl. 22. do 27. ovog pravilnika i imati prostoriju za prihvatanje i čuvanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla do spaljivanja, s hlađenjem i prostoriju za spaljivanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla, sa opremom.
Jama - grobnica za ubacivanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da bude izgrađena van naseljenog mesta i na području koje urbanističkim planom nije predviđeno za izgradnju stambenih objekata, industrijskih objekata i objekata za proizvodnju, držanje i promet životinja, na zemljištu koje nije vodoplavno i podvodno, pored vodotokova i izvora, mora da bude ograđena tako da se onemogući prilaz životinjama i mora imati prilazni put.
Dubina jame - grobnice mora da bude najmanje pet metara, a dno jame - grobnice - najmanje jedan metar iznad najvišeg nivoa podzemnih voda.
Bočni zidovi jame - grobnice moraju da budu zidani tako da propuštaju tečnost.
Prostor oko jame - grobnice, u širini od najmanje 50 cm, mora da bude od čvrstog materijala, sa padom prema okolnom terenu.
Jama - grobnica mora da ima gornju ploču sa poklopcem.
Ploča mora da bude uzdignuta od okolnog terena, a poklopac mora da bude takve konstrukcije da onemogućava izlaženje neprijatnih mirisa i da može da se zaključava.
Stočno groblje za zakopavanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla mora da bude van naseljenog mesta i na području koje urbanističkim planom nije predviđeno za izgradnju stambenih objekata, industrijskih objekata i objekata za proizvodnju, držanje i promet životinja, na zemljištu koje nije vodoplavno, podvodno, pored vodotokova i izvora, mora da bude ograđeno tako da se onemogući ulazak životinja i mora imati prilazni put.
Dno stočnog groba mora da bude najmanje jedan metar iznad najvišeg nivoa podzemnih voda.
VII SREDSTVA ZA TRANSPORT ŽIVOTINJSKIH LEŠEVA I OTPADAKA ŽIVOTINJSKOG POREKLA
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla otpremaju se do objekata za sabiranje, utvrđivanje uginuća ili neškodljivo uklanjanje specijalnim prevoznim sredstvom koje se ne može koristiti u druge svrhe i koje mora da ispunjava sledeće uslove:
1) da se potpuno zatvara i da je onemogućeno ispadanje materijala i neovlašćeno korišćenje sadržaja koji se prevozi,
2) da je nepropusno,
3) da je izrađeno od materijala koji se lako čisti, pere i dezinfikuje,
4) da ima uređaj za utovar leševa,
5) da ima opremu i sredstva za dezinfekciju,
6) da je vidno obeleženo natpisom "kafilerija", slovima crvene boje veličine 25 cm.
Životinjski leševi i otpaci životinjskog porekla mogu se otpremati i drugim prevoznim sredstvima ako se stave u posebne nepropustljive posude ili plastičnu ambalažu koja onemogućava ispadanje materijala koji se transportuje.
Posuda i ambalaža iz stava 2. ovog člana moraju biti izrađene od materijala koji se lako čisti, pere i dezinfikuje, odnosno koji se može neškodljivo uništiti.
Leševi životinja obolelih od antraksa i zaraznih bolesti čiji su uzročnici sporulirajući patogeni anaerobni mikroorganizmi mogu se otpremati samo prevoznim sredstvima iz stava 1. ovog člana.
Prevozna sredstva i korišćena oprema, posle istovara životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla, moraju da se očiste, operu i dezinfikuju.
Kontrolu pranja i dezinfekcije prevoznog sredstva i opreme obavlja nadležni organ.
O izvršenom pranju i dezinfekciji nadležni organ izdaje potvrdu.
VIII PRELAZNA I ZAVRŠNA ODREDBA
Postojeći objekti u kojima se vrši sabiranje, utvrđivanje uzroka uginuća i neškodljivo uklanjanje životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla, kao i sredstva za transport životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla moraju ispuniti uslove iz ovog pravilnika u roku od tri godine od dana njegovog stupanja na snagu.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SFRJ".
Danom stupanja na snagu Pravilnika o načinu razvrstavanja i postupanja sa sporednim proizvodima životinjskog porekla, veterinarsko-sanitarnim uslovima za izgradnju objekata za sakupljanje, preradu i uništavanje sporednih proizvoda životinjskog porekla, načinu sprovođenja službene kontrole i samokontrole, kao i uslovima za stočna groblja i jame grobnice ("Sl. glasnik RS", br. 31/2011), prestaju da važe odredbe Pravilnika o načinu neškodljivog uklanjanja životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla i o uslovima koje moraju da ispunjavaju objekti i oprema za sabiranje, neškodljivo uklanjanje i utvrđivanje uzroka uginuća i prevozna sredstva za transport životinjskih leševa i otpadaka životinjskog porekla ("Sl. list SFRJ", broj 53/89) u delu koji se odnosi na sirovine i otpatke životinjskog porekla.