PRAVILNIKO UTVRĐIVANJU PROGRAMA MERA ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA ZA 2011. GODINU("Sl. glasnik RS", br. 54/2011) |
Ovim pravilnikom utvrđuje se Program mera zaštite zdravlja bilja za 2011. godinu, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.
Konkretne mere zaštite zdravlja bilja, rokovi, način sprovođenja mera, subjekti koji će ih sprovoditi, izvori i način obezbeđivanja i korišćenja sredstava, kao i način kontrole sprovođenja mera utvrđeni su programom iz člana 1. ovog pravilnika.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAM MERA ZAŠTITE ZDRAVLJA BILJA ZA 2011. GODINU
Radi sprečavanja pojave, ranog otkrivanja, širenja, praćenja, suzbijanja ili iskorenjivanja štetnih organizama na bilju sprovodi se:
1) stalni nadzor nad biljem putem službenog procesa beleženja, prikupljanja i obrade podataka o prisustvu ili odsustvu štetnih organizama na bazi fitosanitarnih pregleda, praćenja, prognoze, provere zdravstvenog stanja ili drugih procedura i na osnovu svih ostalih raspoloživih izvora. Stalni nadzor sprovoditi se na svim kulturama čije je gajenje od značaja za Republiku Srbiju ili pojedine regione na bazi pripreme i dostavljanja izveštaja o prisustvu štetnih organizama;
2) poseban nadzor nad štetnim organizmima, propisan ovim programom, u utvrđenom vremenskom periodu, radi otkrivanja štetnih organizama ili utvrđivanja osobenosti njihove populacije ili utvrđivanja granice područja u kome su prisutni ili odsutni.
Poseban nadzor u krompiru bazira se na biologiji štetnih organizama krompira i sistemu proizvodnje krompira u Republici Srbiji.
Poseban nadzor u krompiru obuhvata karantinski štetne organizme, i to:
- bakterije: Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus, Ralstonia solanacearum,
- nematode: Globodera pallida, Globodera rostochiensis, Meloidogyne chitwoodi, Meloidogyne falax,
- gljive: Synchitrium endobioticum,
- ostale karantenski štetne organizme: viruse Tomato Spotted Wilt Virus, Potato spindle tuber viroid i fitoplazme Potato stolbur.
Poseban nadzor u krompiru vrši ovlašćena poljoprivredna stručna služba, fitosanitarna inspekcija i ovlašćena laboratorija.
U slučaju sumnje na prisustvo nekog od štetnih organizama obuhvaćenih posebnim nadzorom u prisustvu fitosanitarnog inspektora vrši se uzorkovanje i uzorak šalje hitno na laboratorijsku analizu.
Clavibacter michiganensis spp. sepedonicus
Radi otkrivanja i sprečavanja širenja sa ciljem eradikacije štetnog organizma Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al. spp. sepedonicus (Spieckermann et Kotthoff) Davis et al., prouzrokovača prstenaste truleži krtola krompiram, sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Obavlja se pregled krtola krompira i gde je to opravdano biljaka krompira (Solanum tuberosum L.) (u daljem tekstu: krtole ili biljke) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanje:
- krtola semenskog krompira,
- krtola merkantilnog krompira (Solanum tuberosum L.), kod proizvođača merkantilnog krompira, iz magacina i skladišta,
- krtola merkantilnog krompira u zbirnim magacinima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje.
Prilikom pregleda krtola krompira uzimaju se uzorci krtola semenskog krompira i krtola merkantilnog krompira, prvenstveno iz lotova u magacinima proizvođača, skladištima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje, radi obavljanja vizuelnog pregleda sečenjem krtola i laboratorijskog testiranja na prisustvo latentne infekcije.
Uzorkovanje i vizuelni pregled krtola (presecanjem 200 krtola) vrši ovlašćena poljoprivredna stručna služba i fitosanitarna inspekcija.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome. Laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma obavlja se u skladu sa propisanim postupkom.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba i fitosanitarna inspekcija vode evidenciju o proizvođačima i pregledima na propisanim obrascima.
Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al.
Radi otkrivanja i sprečavanja širenja sa ciljem eradikacije štetnog organizma Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al., prouzrokovača mrke truleži krtola krompira i bakterijskog uvenuća krompira i paradajza, sprovodi se poseban nadzor nad ovim štetnim organizmom.
Sprovodi se pregled biljaka i krtola krompira (Solanum tuberosum L.) i pregled biljaka paradajza (Lycopersicon lycopersicum (L.) Karsten ex Farw), osim semena i plodova paradajza, (u daljem tekstu: glavne biljke domaćini), drugih biljaka domaćina, površinskih voda koje se koriste za navodnjavanje ili prskanje glavnih biljaka domaćina i otpadnih voda, kao i pregled propisanih objekata.
Poseban nadzor obuhvata pregled glavnih biljaka domaćina u odgovarajućem vremenskom periodu i obavezno uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije:
- krtola semenskog krompira,
- krtola merkantilnog krompira (Solanum tuberosum L.) kod proizvođača merkantilnog krompira, iz magacina i skladišta,
- krtola merkantilnog krompira u zbirnim magacinima, distributivnim centrima i centrima za pakovanje,
- biljaka paradajza (Lycopersicon lycopersicum (L.) Karsten ex Farw).
Poseban nadzor obuhvata i pregled u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije:
- drugih biljaka domaćina Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al. uključujući samonikle biljke iz familije Solanaceae, a naročito Solanum dulcamara, tako da pruža podatke o vrsti, prisustvu i rasprostranjenosti, broju i vremenu uzimanja uzoraka, području i metodama analize,
- površinskih voda koje se koriste za navodnjavanje i otpadnih voda tokom industrijske prerade ili pakovanja, tako da pruža podatke o broju i vremenu uzimanja uzoraka, području, odnosno vodotoku, odnosno lokaciji gde se vrši uzorkovanje, kao i metode analize.
Prilikom pregleda krtola krompira uzimaju se uzorci krtola semenskog krompira i krtola merkantilnog krompira, prvenstveno iz lotova u skladištima i distributivnim centrima, radi obavljanja vizuelnog pregleda sečenjem krtola i uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije.
Uzorkovanje i vizuelni pregled (presecanjem 200 krtola) sprovodi ovlašćena poljoprivredna stručna služba i fitosanitarna inspekcija. Laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma obavlja se u skladu sa propisanim postupkom.
Poseban nadzor nad Ralstonia solanacearum i Clavibacter michiganensis organizuje se tako da pruži podatke o:
- pregledanim površinama pod krompirom i količinama pregledanog krompira (semenski po kategorijama i merkantilni po regionima),
- pregledanim površinama useva paradajza (semenski i merkantilni usev po regionima),
- broju vizuelnih pregleda (u polju i magacinima),
- broju i veličini uzoraka za vizuelni pregled sečenjem krtola krompira,
- broju i veličini uzoraka krtola, biljaka i vode za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije,
- broju i veličini uzoraka za laboratorijsko testiranje u slučaju sumnje na zarazu,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Uzimaju se uzorci iz svih lotova semenskog krompira (100%), do 1500 uzoraka krtola merkantilnog krompira, drugih biljaka domaćina i vode (površinske i otpadne vode) za laboratorijsko testiranje na prisustvo latentne infekcije.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo štetnih organizama Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus i Ralstonia solanacearum (pregled, uzorkovanje, laboratorijsko testiranje i transport uzoraka) obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Sprovodi se obavezno uzorkovanje zemljišta od strane fitosanitarne inspekcije i laboratorijska analiza na prisustvo Globodera pallida i Globodera rostochiensis pre zasnivanja semenskih useva krompira, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala ("Službeni list SRJ", br. 66/99 i 13/02, "Službeni list SCG", br. 10/03 i 13/03 i "Službeni glasnik RS", br. 39/06, 59/06, 115/06, 119/07 i 107/08) i vizuelni pregled semenskih useva krompira tokom vegetacije, kao i vizuelni pregled, uzorkovanje i laboratorijska analiza uzoraka u usevima merkantilnog krompira, skladištima i karantinskim područjima (kontrola zaraženih parcela). Uzorkovanje u usevima merkantilnog krompira sprovodi ovlašćena poljoprivredna služba.
Za Meloidogyne chitwoodi i Meloidogyne falax sprovodi se vizuelni pregled u vegetaciji u semenskom i merkantilnom krompiru i uzorkovanje krtola u slučaju sumnje na zarazu.
Tabela 1. Poseban nadzor u krompiru za Globodera spp.
Objekat nadzora |
Broj uzoraka |
Semenski usev krompira |
1400 |
Karantinsko područje (zaražene parcele) |
100 |
Usev merkantilnog krompira |
250 |
Tabela 2. Poseban nadzor u semenskom krompiru (nematode)
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja |
700* |
1400 |
2 |
*Podaci o godišnjoj proceni proizvodnje semenskog krompira.
Tabela 3. Poseban nadzor u merkantilnom krompiru (nematode)
Veličina proizvodnog područja (ha) |
Broj testiranih uzoraka |
Gustina uzorkovanja |
50.000 |
250 |
0,5 |
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora na prisustvo karantinskih nematoda u usevima merkantilnog krompira i karantinskim područjima obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Sprovodi se uzorkovanje zemljišta i laboratorijska analiza na Synchitrium endobioticum u semenskom krompiru pre zasnivanja useva, vizuelni pregled tokom vegetacije i u skladištima semenskog krompira, kao i vizuelni pregled tokom vegetacije i u skladištima merkantilnog krompira.
g) Ostali karantinski štetni organizmi
Za ostale karantinski štetne organizme u krompiru (Tomato Spotted Wilt Virus, Potato spindle tuber viroid, Potato stolbur) vrši se vizuelni pregled i uzorkovanje u slučaju sumnje na pojavu tih štetnih organizama, kako u semenskom, tako i merkantilnom krompiru, i to tokom vegetacije i u skladištima.
3. Poseban nadzor u jabučastom voću
Poseban nadzor u jabučastom voću bazira se na biologiji štetnih organizama jabučastog voća i sistemu proizvodnje jabučastog voća u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
- bakterije: Erwinia amylovora,
- fitoplazme:
Apple proliferation phytoplasma (jabuka),
Pear Decline phytoplasma (kruška).
Erwinia amylovora
Poseban nadzor nad štetnim organizmom Erwinia amylovora obuhvata preglede glavnih biljaka domaćina (jabučastog voća) u odgovarajućem vremenskom periodu, uzimanje uzoraka za laboratorijsko testiranje u slučaju sumnje na zarazu i po potrebi uzorkovanje na prisustvo epifitne populacije.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća Erwinia amylovora obuhvata:
- vizuelni pregled objekata za proizvodnju sadnog materijala jabučastog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) tokom vegetacije, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala i uzimanja uzoraka u slučaju sumnje,
- vizuelni pregled proizvodnih zasada u izolacionom pojasu oko matičnih zasada i rastila jabučastog voća, u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala, radi praćenja prisustva simptoma u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanja uzoraka u slučaju sumnje,
- vizuelni pregled biljaka domaćina Erwinia amylovora u izolacionom pojasu sledećih rodova i vrsta: Amelanchier (merala), Chaenomeles (japanska dunja), Cotoneaster (dunjarica), Crataegus (glog), Cydonia (dunja), Eriobotrya (japanska mušmula), Malus (jabuka), Mespilus (mušmula), Photinia davidiana (fotinija), Pyracantha (glogovica), Pyrus (kruška) i Sorbus (oskoruša).
Poseban nadzor nad prouzrokovačem bakteriozne plamenjače jabučastog voća Erwinia amylovora organizuje se tako da pruži podatke o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (vrsta objekta, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima u izolacionom pojasu (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka,
- biljkama domaćinima u izolacionom pojasu (rod, vrsta, objekat, katastarska opština, parcela, GPS koordinate).
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u slučaju sumnje u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima.
Fitosanitarna inspekcija vrši pregled izolacionog pojasa objekata za proizvodnju sadnog materijala i uzorkovanje u slučaju sumnje na prisustvo zaraze.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Erwinia amylovora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka, obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) (proliferacija jabuke)
Poseban nadzor na prisustvo Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala jabuke (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu (oktobar) kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelnim pregledom proizvodnih zasada, posebno na većim nadmorskim visinama i u voćnjacima koji su u blizini četinara na kojima jedan deo životnog ciklusa provodi vektor Apple proliferation phytoplasma.
Poseban nadzor nad Apple proliferation phytoplasma organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba obavlja vizuelni pregled i uzorkovanje u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijako testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Apple proliferation phytoplasma (Candidatus Phytoplasma mali) i laboratorijskog testiranja do 25 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Pear decline phytoplasma (Candidatus Phytoplasma pyri)
Poseban nadzor na prisustvo Pear decline phytoplasma sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala kruške (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu (oktobar) kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelnim pregledom proizvodnih zasada.
Poseban nadzor nad Pear decline phytoplasma organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, starost, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Pear decline phytoplasma i laboratorijskog testiranja do 25 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
4. Poseban nadzor u koštičavom voću
Poseban nadzor u koštičavom voću bazira se na biologiji štetnih organizama koštičavog voća i sistemu proizvodnje koštičavog voća u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
- bakterije: Pseudomonas syringae pv. persicae, Xanthomonas arboricola pv. pruni,
- virus: Plum pox virus,
- fitoplazma: European stone fruit yellows,
- viroid: Peach latent mosaic viroid.
Pseudomonas syringae pv. persicae Xanthomonas arboricola pv. pruni,
Poseban nadzor nad bakterijama Pseudomonas syringae pv. persicae Xanthomonas arboricola pv. pruni, sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u slučaju sumnje u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelnog pregleda proizvodnih zasada u glavnim proizvodnim područjima.
Poseban nadzor nad Pseudomonas syringae pv. persicae i Xanthomonas arboricola pv. pruni, organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načini i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima, uzima uzorke u prisustvu fitosanitarnog inspektora i vodi evidencije o tome.
Plum pox virus
Poseban nadzor nad Plum pox virus se bazira na biologiji ovog virusa, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala koštičavog voća u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanja uzoraka u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala.
Poseban nadzor nad Plum pox virus sprovodi se u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala.
Poseban nadzor nad virusima koštičavog voća organizuje se tako da pruži podatke o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka, kao i prisutnim sojevima virusa.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u matičnim zasadima i rastilima i vodi evidencije o tome.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje, obezbeđuje transport uzoraka i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za laboratorijsko testiranje prijavljenih matičnih stabala na prisustvo Plum pox virus obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
European stone fruit yellows (Candidatus Phytoplasma prunorum)
Poseban nadzor nad European stone fruit yellows sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi, rastila, izolacioni pojas) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzorkovanja u slučaju sumnje u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala, kao i vizuelnih pregleda proizvodnih zasada u glavnim proizvodnim područjima.
Poseban nadzor nad European stone fruit yellows organizuje se tako da pruži podatke o statusu štetnog organizma, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i rastilima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načini i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzima uzorke u slučaju prisustva simptoma u matičnim zasadima, rastilima i proizvodnim zasadima i vodi evidencije o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad European stone fruit yellows i laboratorijskog testiranja do 25 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Peach latent mosaic viroid
Poseban nadzor nad Peach latent mosaic viroid se bazira na biologiji ovog virusa, kao i na sistemu i obimu proizvodnje sadnog materijala koštičavog voća u Republici Srbiji i sastoji se od vizuelnog pregleda objekata za proizvodnju sadnog materijala koštičavog voća (matični zasadi) u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanja uzoraka u matičnim zasadima koštičavog voća tokom vegetacije kod proizvođača upisanih u Registar proizvođača, prometnika i uvoznika sadnog materijala.
Poseban nadzor nad Peach latent mosaic viroid sprovodi se u skladu sa Pravilnikom o zdravstvenom pregledu useva i objekata za proizvodnju semena, rasada i sadnog materijala i zdravstvenom pregledu semena, rasada i sadnog materijala.
Poseban nadzor nad Peach latent mosaic viroid organizuje se tako da pruži podatke o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka, kao i prisutnim sojevima virusa.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u matičnim zasadima i vodi evidencije o tome.
Sredstva za laboratorijsko testiranje do 100 uzoraka na prisustvo Peach latent mosaic viroid obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
5. Poseban nadzor u vinovoj lozi
Poseban nadzor u vinovoj lozi bazira se na biologiji štetnih organizama vinove loze i sistemu gajenja vinove loze u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata sledeće štetne organizme:
- fitoplazme: Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree) i insekte kao vektora Scaphoideus titanus kao vektora,
- bakterije: Xyllela fastidiosa.
Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree)
Scaphoideus titanus kao vektora
Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze - Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree) sprovodi se vizuelnim pregledom objekata za proizvodnju sadnog materijala vinove loze (matični zasadi, prporišta, izolacioni pojas), vizuelnim pregledom proizvodnih zasada u odgovarajućem vremenskom periodu i uzimanjem uzoraka u slučaju prisustva simptoma na vinovoj lozi i drugim biljkama domaćinima.
Poseban nadzor nad prouzrokovačem zlatastog žutila vinove loze Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence doree) organizuje se tako da pruži podatke o rasprostranjenosti, a naročito o:
- vrsti i sortama bilja na kojima se vrši nadzor,
- matičnim zasadima i prporištima (katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- proizvodnim zasadima (pregledana površina, broj objekata, katastarska opština, parcela, GPS koordinate),
- vremenu, načinu i obimu uzorkovanja,
- pakovanju i kretanju uzoraka i dokumentaciji koja ih prati,
- rezultatima i metodama analiza uzetih uzoraka.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled u matičnim zasadima, prporištima i proizvodnim zasadima, beleži prisustvo simptoma i vodi evidencije o tome.
Fitosanitarna inspekcija vrši pregled izolacionog pojasa objekata za proizvodnju sadnog materijala, uzorkovanje bilja u slučaju sumnje na prisustvo zaraze, organizuje transport uzoraka i vodi evidencije o tome.
Uzorkovanje biljaka sa simptomima se vrši u skladu sa planom koji donosi fitosanitarna inspekcija.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba signalizira momenat piljenja larvi Scaphoideus titanus i najpogodnije vreme tretmana na svom području.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora nad Flavescence doree i laboratorijskog testiranja do 300 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Xyllela fastidiosa
Poseban nadzor nad ovim štetnim organizmima sprovodi se u cilju utvrđivanja odsustva/prisustva i potvrde statusa ovog štetnog organizma obzirom na publikovane podatke o nalazu ove bakterije na uzorcima vinove loze u kosovskom vinogorju.
Xylella fastidiosa je bakterija koja parazitira širok spektar domaćina među kojima su neke ekonomski veoma značajne biljne vrste poljoprivrednih (vinova loza, šljiva, breskva, lucerka), ali i šumskih i ukrasnih biljaka.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Phytophthora fragariae var. rubi
Poseban nadzor u malini bazira se na biologiji štetnih organizama maline i sistemu proizvodnje maline u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata karantinski štetni organizam, i to gljive Phytophthora fragariae var. rubi.
Poseban nadzor na prisustvo gljive Phytophthora fragariae var. rubi sprovodi se u matičnim i proizvodnim zasadima maline.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje u matičnim i proizvodnim zasadima maline u glavnim proizvodnim područjima na prisustvo štetnog organizma i vodi evidencije o tome.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 30 uzoraka u proizvodnim zasadima maline obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Xanthomonas fragariae Phytophthora fragariae var. fragaria
Poseban nadzor u jagodi bazira se na biologiji štetnih organizama jagode i sistemu proizvodnje jagode u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata karantinski štetne organizme, i to:
- bakterije: Xanthomonas fragariae,
- gljive: Phytophthora fragariae var. fragaria.
Ovlašćena poljoprivredna stručna služba vrši vizuelni pregled i uzorkovanje na navedene štetne organizme u proizvodnim zasadima koji su podignuti od materijala uvezenog u poslednje dve godine i vodi evidenciju o tome.
Ovlašćena laboratorija vrši laboratorijsko testiranje i vodi evidenciju o tome.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 10 uzoraka u proizvodnim zasadima jagode obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Diaporthe vaccinii
Poseban nadzor u borovnici na prisustvo Diaporthe vaccinii sprovodi se na proizvodnim zasadima koji su podignuti od materijala poreklom iz uvoza.
Poseban nadzor obuhvata karantinski štetni organizam, i to gljive Diaporthe vaccinii.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli
Poseban nadzor u pasulju bazira se na biologiji štetnih organizama pasulja i sistemu proizvodnje pasulja u Republici Srbiji.
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli obuhvata uzorkovanje naturalnog semena svih kategorija osim predosnovnog semena od strane fitosanitarne inspekcije. Broj uzoraka koji se uzima u toku posebnog nadzora u pasulju odgovora ukupnom broju prijava za zdravstveni pregled useva.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja naturalnog semena obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
10. Poseban nadzor u paradajzu
Poseban nadzor u u paradajzu bazira se na biologiji štetnih organizama krompira i sistemu proizvodnje krompira u Republici Srbiji.
Poseban nadzor u u paradajzu obuhvata karantinski štetne organizme, i to:
- bakterije: Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria,
Clavibacter michiganensis ssp. michiganensis,
- viruse: Pepino mosaic virus,
Tomato yellow leaf curl virus.
Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria Clavibacter michiganensis ssp. michiganensis
Poseban nadzor u paradajzu bazira se na biologiji štetnih organizama i sistemu proizvodnje paradajza u Republici Srbiji.
Poseban nadzor na prisustvo bakterija Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria i Clavibacter michiganensis ssp. michiganensis obuhvata uzorkovanje naturalnog semena svih kategorija, osim predosnovnog semena od strane fitosanitarne inspekcije.
Broj uzoraka koji se uzima tokom posebnog nadzora u paradajzu odgovora ukupnom broju prijava za zdravstveni pregled useva.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja naturalnog semena obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Pepino mosaic virus (PepMV)
Poseban nadzor na prisustvo Pepino mosaic virus sprovodi se na površinama na kojima se proizvodi seme, rasad i plodovi paradajza.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Tomato yellow leaf curl virus
Poseban nadzor na prisustvo Tomato yellow leaf curl virus sprovodi se u usevima paradajza u zatvorenom prostoru.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria
Poseban nadzor u paprici bazira se na biologiji štetnih organizama i sistemu proizvodnje paprike u Republici Srbiji.
Poseban nadzor na prisustvo bakterije Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria obuhvata obavezno uzorkovanje naturalnog semena (kategorije: osnovno) od strane fitosanitarne inspekcije.
Broj uzoraka koji se uzima u toku posebnog nadzora u paprici odgovora ukupnom broju prijava za zdravstveni pregled useva paprike za proizvodnju semena osnovne kategorije.
Sredstva za sprovođenje laboratorijskog testiranja naturalnog semena (kategorije: osnovno) obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
12. Poseban nadzor u ukrasnom bilju
Poseban nadzor nad ovim štetnim organizmima sprovodi se u cilju utvrđivanja odsustva/prisustva/ i potvrde statusa sledećih štetnih organizama:
- Phytophthora ramorum,
- Phytophthora kernoviae,
- Iris yellow spot virus (IYSV),
- Impatiens necrotic spot virus.
Poseban nadzor nad Phytophthora ramorum vrši se u ukrasnom bilju u okviru rodova: Rhododendron, Viburnum, Pieris, Syringa, Pseudotsuga menziesii, Kalmia, Camellia, Leucothoe, Taxus baccata.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala iz uvoza na prodajnim mestima i rasadnike na području Republike Srbije, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor nad Phytophthora kernoviae vrši se u ukrasnom bilju u okviru rodova: Fagus, Rhododendron kao i Drimys winteri (Winteraceae), Fagus sylvatica (Fagaceae), Gevuina avellana (Proteaceae), Hedera helix (Araliaceae), Ilex aquifolium (Aquifoliaceae), Liriodendron tulipifera (Magnoliaceae), Magnolia spp. (Magnoliaceae), Michelia doltsopa (Magnoliaceae), Pieris formosa (Ericaceae), Quercus ilex (Fagaceae), Quercus robur (Fagaceae), Vaccinium myrtillus (Ericaceae).
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala iz uvoza na prodajnim mestima i rasadnike na području Republike Srbije, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
v) Iris yellow spot virus (IYSV)
Poseban nadzor na prisustvo Iris yellow spot virus (vektor Thrips tabaci) vrši se u ukrasnom bilju, uključujući i ostale biljne vrste koje se gaje u zatvorenom prostoru: Allium cepa, A. porrum, Eustoma russellianum, Iris hollandica, Amaryllis sp.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala u zaštićenom prostoru, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora i laboratorijskog testiranja do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
g) Impatiens necrotic spot virus
Poseban nadzor na prisustvo Impatiens necrotic spot virus sprovodi se u ukrasnom bilju, uključujući i ostale biljne vrste koje se gaje u zaštićenom prostoru: Impatiens New Guinea, Aconitum, Alstroemeria, Anemone, Antirrhinum, Begonia, Bouvardia, Callistephus, Columnea, Cyclamen persicum, Dahlia, Dendranthema x grandiflorum, Eustoma grandiflorum, Exacum affine, Fatsia japonica, Gerbera, Gladiolus, Limonium, Lobelia, Pittosporum, Primula, Ranunculus, Senecio cruentus, Sinningia speciosa, Zantedeschia aethiopica, Capsicum annuum, Cichorium endivia, Cucumis sativus, Lactuca sativa, Ocimum basilicum, Valerianella olitoria.
Poseban nadzor obuhvata vizuelni pregled materijala u zaštićenom prostoru, kao i uzimanje uzoraka za potrebe laboratorijskog testiranja.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora u ukrasnom bilju za laboratorijsko testiranje do 40 uzoraka obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
13. Poseban nadzor nad insektima
Poseban nadzor nad insektima sprovodi se u cilju utvrđivanja odsustva/prisustva/ rasprostranjenosti i potvrde statusa štetnih organizama, i to:
- Ceratitis capitata,
- Tuta absoluta,
- Lyriomyza spp., Bemisia spp., Thrips spp.,
- Diabrotica virgifera,
- Drosophila suzukii.
Poseban nadzor nad Ceratitis capitata sprovodi se u cilju utvrđivanja prisustva/odsustva ovog organizma u Republici Srbiji. Nadzor se sprovodi postavljanjem feromonskih klopki u zapuštenim voćnjacima bresaka, krušaka ili jabuka.
Poseban nadzor obuhvata postavljanje klopki na 30 lokaliteta, vizuelni pregled materijala, kao i identifikaciju uhvaćenih insekata.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor nad Tuta absoluta se sprovodi u cilju rane detekcije, obzirom da se insekt rapidno širi u regionu.
Poseban nadzor se sprovodi u paradajzu postavljanjem feromonskih klopki u zaštićenom prostoru (u odabranim proizvodnim oblastima) i na otvorenom polju gde je proizvodnja paradajza na otvorenom u blizini staklenika.
Poseban nadzor obuhvata postavljanje klopki na 30 lokaliteta, vizuelni pregled materijala, kao i identifikaciju uhvaćenih insekata.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
v) Lyriomyza spp., Bemisia spp., Thrips spp.
Poseban nadzor se sprovodi u cilju inventarizacije vrsta insekata u zaštićenom prostoru i eventualnog utvrđivanja prisustva karantinski štetnih organizama. Usled nedostatka preciznih podataka o prisustvu vrsta insekata u zaštićenom prostoru organizuje se poseban nadzor tako pruži sledeće podatke:
- koje su Liriomyza vrste prisutne u zaštićenom prostoru,
- koje su vrste tripseva prisutne u zaštićenom prostoru,
- koji su biotipovi Bemisia vrsta prisutni u zaštićenom prostoru.
Poseban nadzor obuhvata postavljanje klopki na 30 lokaliteta, vizuelni pregled materijala, kao i identifikaciju uhvaćenih insekata.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Poseban nadzor nad Diabrotica virgifera sprovodi se u cilju utvrđivanja rasprostranjenosti i gustine populacije ovog štetnog organizma u Republici Srbiji.
Poseban nadzor obuhvata postavljanje klopki na 30 lokaliteta, vizuelni pregled materijala, kao i identifikaciju uhvaćenih insekata.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Drosophila suzukii je vinska mušica poreklom iz Azije. U 2009. godini i 2010. godini otkrivena je u nekoliko evropskih zemalja. Data je preporuka svim evropskim i mediteranskim zemljama da podaci o ovom insektu i njegovoj kontroli treba da budu saopšteni kako bi proizvođači bili informisani o ovoj važnoj štetočini.
Drosophila suzukii napada gajene i divlje biljke domaćine. Bilje na kojima izaziva značajne ekonomske štete su: Prunus spp. (uglavnom slatke višnje, ali i breskve, šljive), Vaccinium spp. (borovnice), Rubus spp. (maline i kupine), Fragaria ananassa (jagoda).
Podaci o ostalim biljkama domaćinima su: Actinidia spp. (kivi), Cornus spp. (dren), Diospyros kaki (japanska jabuka), Ficus carica (smokve), Vitis vinifera (stone i vinske sorte). Ženke Drosophila suzukii polažu jaja u fazi zrenja.
Poseban nadzor nad Drosophila suzukii sprovodi se u cilju rane detekcije ovog štetnog organizma i njegove kontrole. Poseban nadzor se sprovodi postavljanjem klopki kada je temperatura konstantno iznad 10 °C i/ili kada plod počne da se formira.
Poseban nadzor obuhvata postavljanje klopki na 30 lokaliteta, vizuelni pregled materijala, kao i identifikaciju uhvaćenih insekata.
Sredstva za sprovođenje posebnog nadzora obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.
Sredstva za sprovođenje postkarantinskog nadzora od strane ovlašćene poljoprivredne stručne službe i laboratorijskog testiranja bilja (do 50 uzoraka) u slučaju sumnje na prisustvo karantinski štetnih organizama obezbeđena su u budžetu Republike Srbije.