NAREDBAO SPROVOĐENJU POSEBNIH FITOSANITARNIH PREGLEDA RADI OTKRIVANJA ŠTETNOG ORGANIZMA BOROVE NEMATODE BURSAPHELENCHUS XYLOPHILUS (STEINER ET BUHRER) NICKLE ET AL., KAO I O MERAMA KOJE SE PREDUZIMAJU U SLUČAJU POJAVE TOG ŠTETNOG ORGANIZMA("Sl. glasnik RS", br. 67/2011) |
1. Radi otkrivanja štetnog organizma borove nematode - Bursaphelenchus xylophilus (Steiner et Buhrer) Nickle et al. (u daljem tekstu: štetni organizam) fitosanitarni inspektor mora da sprovede posebni fitosanitarni pregled u skladu sa propisanim fitosanitarnim uslovima na prisustvo štetnog organizma prilikom unošenja i daljeg premeštanja osetljivog bilja, drveta i kore na teritoriji Republike Srbije, i to:
1) osetljivog bilja, osim plodova i semena, sledećih rodova: Abies Mill., Cedrus Trew, Larix Mill., Picea A. Dietr., Pinus L., Pseudotsuga Carr. i Tsuga Carr.;
2) osetljivog drveta i kore, koji obuhvataju drvo i izolovanu koru četinara (Coniferales), osim roda Thuja L.
2. Radi otkrivanja štetnog organizma prilikom unošenja na teritoriju Republike Srbije osetljivog bilja, drveta i kore i poreklom iz Portugalije, a kada je to potrebno i iz Španije i drugih zemalja, fitosanitarni inspektor sprovodi posebni fitosanitarni pregled na prisustvo štetnog organizma i proverava da li fitosanitarni sertifikat (u daljem tekstu: fitosertifikat) sadrži podatke kojima se potvrđuje:
1) za osetljivo bilje:
- da je obavljen fitosanitarni pregled tog bilja kojim je utvrđeno da nema znakova ili simptoma zaraze štetnim organizmom,
- da nisu primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom na mestu proizvodnje ili u njegovoj neposrednoj blizini od početka posljednjeg potpunog vegetacijskog ciklusa;
2) za osetljivo drvo i koru dati u tački 1. Priloga, koji je odštampan uz ovu naredbu i čini njen sastavni deo (u daljem tekstu: Prilog) - da je fitosertifikat izdat posle postupka toplotnog tretiranja kojim je u sredini drveta postignuta temperatura od najmanje 56 °C u trajanju od 30 minuta kako bi se uništio štetni organizam (u daljem tekstu: odgovarajuće toplotno tretiranje);
3) za osetljivo drvo dato u tački 2. Priloga - da je fitosertifikat izdat posle fumigacije kojom je uništen živi štetni organizam.
Izuzetno od stava 1. ove tačke osetljivo drvo za pakovanje i učvršćivanje pošiljki dato u tački 3. Priloga mora biti označeno oznakom koja potvrđuje da je to drvo podvrgnuto jednom od odobrenih postupaka tretiranja u skladu sa Međunarodnim standardom za fitosanitarne mere br. 15 (FAO/ISPM) - "Smernice za regulisanje drvenog materijala za pakovanje u međunarodnom prometu" (u daljem tekstu: Međunarodni standard ISPM 15).
3. Radi otkrivanja štetnog organizma na teritoriji Republike Srbije sprovodi se poseban nadzor osetljivog bilja, drveta i kore u skladu s Programom mera zaštite zdravlja bilja.
4. U slučaju sumnje na pojavu štetnog organizma na teritoriji Republike Srbije fitosanitarni inspektor uzima službeni uzorak i šalje ga na laboratorijsku analizu.
5. U slučaju pojave štetnog organizma kada se laboratorijskim analizom iz tačke 4. ove naredbe potvrdi njegovo prisustvo, radi sprečavanja širenja i iskorenjivanja štetnog organizma, određuje se i označava zaraženo područje, ugroženo područje od najmanje 20 km širine oko zaraženog područja, kao i područje bez štetnog organizma za koje je poznato da se u njemu ne pojavljuje štetni organizam.
Prilikom premeštanja osetljivog bilja, drveta i kore iz zaraženog i ugroženog područja u područje bez štetnog organizma ili prilikom izvoza u druge zemlje, nalažu se sledeće mere:
1) osetljivo bilje mora da prati službeni dokument kojim se potvrđuje da ispunjava propisane fitosanitarne uslove (u daljem tekstu: isprava), odnosno biljni pasoš, koji se izdaje:
- posle obavljenog fitosanitarnog pregleda osetljivog bilja kojim je utvrđeno da nema znakova ili simptoma zaraze štetnim organizmom, i
- ako nisu primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom na mestu proizvodnje ili u njegovoj neposrednoj blizini od početka poslednjeg potpunog vegetacionog ciklusa;
2) zabrana premeštanja iz zaraženog i ugroženog područja osetljivog drveta i kore date u tački 1. Priloga. Izuzetno, može se dozvoliti premeštanje osetljivog drveta ili kore koju prati isprava, odnosno biljni pasoš, koji se izdaje posle odgovarajućeg toplotnog tretiranja osetljivog drveta ili kore;
3) zabrana premeštanja iz zaraženog i ugroženog područja osetljivog drveta datog u tački 2. Priloga. Izuzetno, može se dozvoliti premeštanje tog drveta koje prati isprava, odnosno biljni pasoš, koji se izdaje posle fumigacije tog drveta kako bi se uništio štetni organizam;
4) zabrana premeštanja iz zaraženog i ugroženog područja osetljivog drveta za pakovanje i učvršćivanje pošiljki datog u tački 3. Priloga. Izuzetno, može se dozvoliti premeštanje tog drveta ako je ono bilo podvrgnuto jednom od odobrenih postupaka tretiranja i ako je označeno oznakom u skladu s Međunarodnim standardom ISPM 15, kao i premeštanje kutija za vino proizvedenih od osetljivog drveta koje je podvrgnuto jednom od odobrenih postupaka tretiranja u skladu sa Međunarodnim standardom ISPM 15 i ako ih prati isprava, odnosno biljni pasoš;
5) sprovođenje kontrole subjekata ovlašćenih u skladu sa posebnim propisom za obavljanje poslova tretiranja osetljivog drveta i drvnog materijala za pakovanje i učvršćivanje pošiljki, za izdavanje isprave, odnosno biljnog pasoša za osetljivo bilje, drvo i koru ili za označavanje osetljivog drveta u skladu s Međunarodnim standardom ISPM 15, radi provere efikasnosti primenjenih postupaka tretiranja i praćenja sledljivosti osetljivog bilja, drveta i kore. U skladu sa rezultatima tih kontrola ažurira se spisak ovlašćenih subjekata.
Subjekt iz stava 2. podtačka 5) ove tačke mora ispravu, odnosno biljni pasoš, kao i oznaku u skladu s Međunarodnim standardom ISPM 15, da stavi na svaku jedinicu osetljivog bilja, drveta i kore koja se premešta.
6. U slučaju pojave štetnog organizma prilikom premeštanja osetljivog bilja unutar označenog zaraženog i ugroženog područja, nalažu se sledeće mere:
1) osetljivo bilje gajeno na mestu proizvodnje na kojem nisu primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom, kao i u njegovoj neposrednoj blizini, od početka poslednjeg potpunog ciklusa vegetacije i na kojem pregledom nisu utvrđeni simptomi zaraze štetnim organizmom, mora da prati isprava, odnosno biljni pasoš kada se premešta sa mesta proizvodnje;
2) zabrana premeštanja i uništavanje spaljivanjem osetljivog bilja gajenog na mestu proizvodnje na kojem su primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom ili u njegovoj neposrednoj blizini, od početka poslednjeg potpunog ciklusa vegetacije ili na kojem je potvrđena zaraza štetnim organizmom;
3) uništavanje osetljivog bilja gajenog na mestima kao što su šume, javni ili privatni vrtovi ili parkovi, na kojima je potvrđena zaraza štetnim organizmom ili koje pokazuje simptome slabe vitalnosti ili se to bilje nalazi na području na kojem se sprovode mere iskorenjivanja štetnog organizma, tako da ako se zaraza utvrdi:
- u periodu od 1. novembra do 1. aprila - poseče u tom periodu, ili
- u periodu od 2. aprila do 31. oktobra - poseče bez odlaganja.
Pored mera iz podtačke 3) ove tačke sprovodi se i laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma u slučaju da se to bilje nalazi u delu ugroženog područja. Ako se laboratorijskim testiranjem potvrdi zaraza štetnim organizmom, sprovodi se mera uništavanja zaraženog bilja, uključujući i osetljivo bilje koje se nalazi u poluprečniku od najmanje 50 m oko zaraženog bilja, a u svakom slučaju unutar poluprečnika kojim je obuhvaćeno najmanje 10 osetljivih biljaka (žarište zaraze). Osetljivo bilje koje se nalazi unutar poluprečnika od najmanje 50 m oko žarišta zaraze mora se pregledati svaka dva meseca u periodu od najmanje godinu dana nakon što je zaraženo bilje uklonjeno (zaštitni pojas). Ako se u tom periodu potvrdi u blizini još jedna zaraza štetnim organizmom, granice zaraženog i ugroženog područja se menjaju u skladu s tačkom 5. stav 1. ove naredbe.
7. U slučaju pojave štetnog organizma u periodu od 1. novembra do 1. aprila, prilikom premeštanja osetljivog drveta datog u tački 4. Priloga unutar označenog zaraženog i ugroženog područja nalaže se preduzimanje mera, i to:
1) za osetljivo drvo koje je dobijeno od stabla na kojem je potvrđena zaraza štetnim organizmom ili koje se nalazi na području na kojem se sprovodi iskorenjivanje ili koje pokazuju znakove slabe vitalnosti, najkasnije do 2. aprila:
- uništavanje spaljivanjem pod nadzorom na odgovarajućem mestu, ili
- premeštanje pod nadzorom do pogona za preradu na usitnjavanje i upotrebu unutar tog pogona, ili do pogona za industrijsku preradu u kojem se koristi kao ogrevno drvo ili do pravnih subjekata iz tačke 5. stav 2. podtačka 5) ove naredbe gde se vrši odgovarajuće toplotno tretiranje osetljivog drveta ili usitnjavanje i fumigacija kako bi se uništio živi štetni organizam;
2) za osetljivo drvo koje je dobijeno od stabala koja nisu obuhvaćena u podtački 1) ove tačke, sprovodi se testiranje na prisustvo štetnog organizma i njegovog vektora, strižibube iz roda Monochamus spp. i u slučaju da se potvrdi prisustvo štetnog organizma ili vektora Monochamus spp., preduzimaju se mere iz podtačke 1) ove tačke. Ako se ne potvrdi njihovo prisustvo vrši se premeštanje drveta pod nadzorom do pogona za preradu radi dalje upotrebe kao građevinskog drveta ili se u posebnim slučajevima vrši premeštanje drveta pod nadzorom na područje bez štetnog organizma, a za drvo ili iverje dobijeno od tog drveta, u periodu između 1. novembra i 1. aprila, nalažu se sledeće mere:
(1) za iverje - upotreba u industrijske svrhe, kada je to odobreno,
(2) za drvo:
- odgovarajuće toplotno tretiranje, a drvo posle tretiranja prilikom daljeg premeštanja mora da prati isprava, odnosno biljni pasoš, ili
- usitnjavanje i fumigacija kako bi se uništio štetni organizam, a drvo posle tretiranja prilikom daljeg premeštanja mora da prati isprava, odnosno biljni pasoš, ili
- usitnjavanje i upotreba u industrijske svrhe u tom pogonu, ili
- premeštanje pod nadzorom do pogona gde se vrši odgovarajuće toplotno tretiranje drveta ili usitnjavanje i fumigacija kako bi se uništio štetni organizam ili usitnjavanje i upotreba u industrijske svrhe.
8. U slučaju pojave štetnog organizma u periodu od 2. aprila do 31. oktobra, prilikom premeštanja osetljivog drveta datog u tački 4. Priloga unutar označenog zaraženog i ugroženog područja, nalaže se preduzimanje hitnih mera, i to:
1) za osetljivo drvo dobijeno od stabla na kojem je potvrđena zaraza štetnim organizmom ili koje se nalazi na području na kojem se sprovodi iskorenjivanje ili koje pokazuju znakove slabe vitalnosti, bez odlaganja sprovodi se:
(1) uništavanje spaljivanjem pod nadzorom na odgovarajućem mestu, ili
(2) skidanje kore na odgovarajućem mestu izvan šume i premeštanje pod nadzorom do mesta skladištenja gde se vrši tretiranje odgovarajućim insekticidom, ili do mesta koje je ima odgovarajući skladišni prostor, kako bi se dalje moglo premeštati do pogona za preradu, u kojem se bez odlaganja:
- sprovodi usitnjavanje i upotreba u industrijske svrhe, ili
- koristi kao gorivo u tom pogonu, ili
- sprovodi odgovarajuće toplotno tretiranje ili usitnjavanje i fumigacija radi uništavanja živog štetnog organizma;
2) za osetljivo drvo dobijeno od stabala koja nisu obuhvaćena podtačkom 1) ove tačke, bez odlaganja, sprovodi se skidanje kore na samom mestu seče ili u neposrednoj blizini, a posle toga testiranje na prisustvo štetnog organizma i vektora Monochamus spp. U slučaju da se potvrdi prisustvo štetnog organizma ili vektora Monochamus spp., preduzimaju se mere iz podtačke 1) ove tačke, a ako se ne potvrdi njihovo prisustvo vrši se premeštanje pod nadzorom do pogona za preradu radi dalje upotrebe kao građevinskog drveta ili do pogona gde se sprovodi:
- usitnjavanje i upotreba u industrijske svrhe, ili
- odgovarajuće toplotno tretiranje ili usitnjavanje i fumigacija kako bi se uništio živi štetni organizam.
9. U slučaju pojave štetnog organizma na osetljivom bilju, drvetu i kori unutar označenog zaraženog i ugroženog područja pored mera iz tač. 6, 7. i 8. ove naredbe, nalaže se sprovođenje sledećih mera:
1) za osetljivu koru:
- uništavanje spaljivanjem ili upotreba kao goriva u pogonu za industrijsku preradu, ili
- odgovarajuće toplotno tretiranje, ili
- fumigacija kako bi se uništio živi štetni organizam;
2) uništavanje spaljivanjem pod nadzorom osetljivog drveta u obliku otpada dobijenog prilikom seče na odgovarajućem mestu ili usitnjavanje na komade debljine i širine od najviše 3 cm, koje se sprovodi:
- u periodu od 1. novembra do 1. aprila - u tom periodu, ili
- u periodu od 2. aprila do 31. oktobra - bez odlaganja;
3) uništavanje spaljivanjem, bez odlaganja, pod nadzorom osetljivog drveta u obliku otpada dobijenog pri preradi drveta na odgovarajućem mestu ili upotreba kao ogrevnog drveta u prerađivačkim pogonima ili fumigacija kako bi se uništio štetni organizam;
4) tretiranje jednim od odobrenih postupaka i označavanje u skladu sa Međunarodnim standardom ISPM 15. osetljivog drveta za pakovanje i učvršćivanje datog u tački 3. Priloga i osetljivog drveta koje nije zadržalo svoju prirodnu oblu površinu poreklom iz označenog zaraženog i ugroženog područja.
10. U slučaju premeštanja osetljivog bilja, drveta i kore na teritoriji Republike Srbije poreklom iz Portugalije fitosanitarni inspektor sprovodi povremeni fitosanitarni pregled koji obuhvata proveru dokumentacije, propisanih oznaka, identiteta, zdravstvenog stanja, kao i laboratorijsko testiranje po potrebi. Učestalost tih pregleda zavisi od rizika koji postoji s obzirom na obim unošenje različitih vrsta osetljivog bilja, drveta i kore poreklom iz Portugalije, kao i izveštaja o obavljenim fitosanitarnim pregledima u prethodnom periodu.
Ako se pregledom iz stava 1. ove tačke utvrdi da nisu ispunjeni propisani fitosanitarni uslovi, nalaže se sprovođenje sledećih mera:
1) odgovarajuće tretiranje;
2) premeštanje, pod nadzorom do pogona za industrijsku preradu;
3) uništavanje osetljivog bilja, drveta i kore;
4) druge mere u skladu sa zakonom.
11. Ova naredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
OSETLJIVO DRVO I KORA NA KOJE SE PRIMENJUJU MERE RADI OTKRIVANJA ŠTETNOG ORGANIZMA, KAO I MERE U SLUČAJU POJAVE ŠTETNOG ORGANIZMA
Osetljivo drvo i kora na koje se primenjuju mere određene Naredbom o sprovođenju posebnih fitosanitarnih pregleda radi otkrivanja štetnog organizma organizma borove nematode - Bursaphelenchus xylophilus (Steiner et Buhrer) Nickle et al., kao i o merama koje se preduzimanju u slučaju pojave tog štetnog organizma jesu:
1. osetljivo drvo i kora, uključujući drvo koje nije zadržalo svoju prirodnu oblu površinu, osim drveta u obliku:
- iverja, delova, strugotine, piljevine, drvnog otpada i komada dobijenih u celini ili delimično od tih četinara,
- sanduka za pakovanje, kutija, gajbi, kotura za namotavanje (kalemovi) i slične ambalaže,
- paleta, okvira za palete, sandučastih paleta i drugih utovarnih ploča,
- potpornog drveta, graničnika i nosača koji se upotrebljavaju za učvršćivanje i podupiranje tereta;
2. osetljivo drvo u obliku iverja, delova, strugotine, piljevine, drvnog otpada i komada dobijenih u celini ili delimično od četinara;
3. osetljivo drvo za pakovanje i učvršćivanje pošiljki koje obuhvata osetljivo drvo u obliku potpornog drveta, graničnika i nosača, uključujući i drvo koje nije zadržalo svoju prirodnu oblu površinu kao i drvo u obliku sanduka za pakovanje, kutija, osim kutija koje su u celini izrađene od drveta debljine do 6 mm, gajbi, bubnjeva za kablove i slične ambalaže, paleta, sandučastih paleta, i drugih utovarnih ploča, okvira za palete, nezavisno od toga da li se upotrebljavaju ili ne pri prevozu bilo koje vrste tereta;
4. osetljivo drvo u obliku oblog ili piljenog drveta, s korom ili bez nje, uključujući i ono koje nije zadržalo svoju prirodnu oblu površinu.