ZAKONO ODUZIMANJU RATNE DOBITI STEČENE ZA VREME NEPRIJATELJSKE OKUPACIJE("Sl. list FNRJ", br. 52/46) |
Ratnom dobiti, u smislu ovog zakona, smatra se onaj višak imovine koji je na dan 9. maja 1945. godine imalo pravno ili fizičko lice preko imovine koju je to lice imalo 6. aprila 1941. godine, a koji višak potiče iz privredne ili druge špekulativne delatnosti vršene za vreme rata u zemlji ili van nje uz iskorišćavanje izuzetnih ratnih prilika i bede naroda, a u svojoj ukupnoj vrednosti iznosi više od 25.000 dinara DFJ.
1) Kao ratna dobit smatra se i onaj deo imovine stečene na način i za vreme označeno u članu 1, koji je utrošen za bilo kakve investicije ili za popravku štete nastale za to vreme na imovini ratnog dobitnika ili koji je upotrebljen za otplatu njegovih dugova, učinjenih pre 6. aprila 1941. godine.
2) Ratnom dobiti smatra se i ona imovina ratnog dobitnika koju je stekao u toku rata i koju je docnije putem nasleđa, poklona ili miraza preneo na drugo lice.
3) Neće se smatrati ratnom dobiti dobit stečena zanatskim poslovanjem samostalnog zanatlije koji nije upošljavao više od jednog pomoćnika i jednog učenika i dobit stečena poljoprivrednim radom zemljoradnika koji nije stalno upotrebljavao najamnu radnu snagu. Pod stalno upotrebljavanom najamnom radnom snagom neće se računati ona najamna radna snaga koja je privremeno ili stalno upotrebljavana na seljačkom gazdinstvu ili u zanatskoj radnji da bi se njome zamenila usled rada izgubljena radna snaga (odlazak u vojsku, internacija, zarobljeništvo, ubistvo itd.).
4) Odredbe ovog zakona neće se primenjivati na ono lice koje je usled neposrednog dejstva ratnih događaja pretrpelo štetu u toj meri da je vrednost njegove celokupne imovine na dan 9. maja 1945. godine bila manja od njene vrednosti na dan 6. aprila 1941. godine.
5) Ne smatraju se ratnom dobiti u smislu člana 1 ovog zakona oni iznosi koji su upotrebljeni za otplatu dugova od strane zemljoradnika, čiji posed ne prelazi površinu od 10 hektara obradive zemlje odnosno kod porodične zadruge 20 hektara, ukoliko su ti dugovi podmireni iz prihoda od poljoprivrednog rada.
6) Propisi ovog zakona neće se primenjivati na zadružne organizacije (zadruge u zadružne saveze) i njihove ustanove i preduzeća.
7) Ukidaju se sve odluke i rešenja doneti protiv zadružnih organizacija i njihovih ustanova i preduzeća i svi postupci, izvršne i obezbedne radnje, preduzeti ili sprovedeni protiv njih na osnovu dosadašnjih propisa Zakona o oduzimanju ratne dobiti stečene za vreme neprijateljske okupacije.
1) Visinu ratne dobiti utvrđuje okružni sud, na predlog okružnog javnog tužioca.
2) Za utvrđivanje ratne dobiti fizičkog lica nadležan je onaj okružni sud na čijem je području ratni dobitnik imao za vreme rata glavno preduzeće, radnju ili zanimanje, a ako je imao jedno ili više preduzeća, radnja ili zanimanja na području dva ili više okružnih sudova, za utvrđivanje ratne dobiti nadležan je onaj okružni sud na čijem području ratni dobitnik ima svoje prebivalište, a ako takvoga nema, onda onaj okružni sud na čijem je području ratni dobitnik imao poslednje boravište u zemlji.
3) Za utvrđivanje ratne dobiti pravnog lica nadležan je onaj okružni sud na čijem se području nalazilo sedište pravnog lica na dan oslobođenja.
Komisije za utvrđivanje ratne dobiti pri sreskim gradskim, reonskim i okružnim narodnim odborima, koje su do dana stupanja na snagu ovog zakona bile nadležne za utvrđivanje ratne dobiti, ustupiće:
a) okružnom javnom tužiocu sve podatke i predmete po kojima do dana stupanja na snagu ovog zakona ne bude donesena prvostepena odluka, radi nastavljanja postupka pred nadležnim okružnim sudom;
b) komisijama iz st. 1 člana 13 ovog zakona sve predmete po kojima do dana stupanja na snagu ovog zakona budu donesene prvostepene odluke i protiv kojih budu izjavljene žalbe, radi donošenja odluka po tim žalbama;
v) poverenicima za finansije sreskih odnosno gradskih i reonskih narodnih odbora, nadležnim prema st. 2 člana 16 ovog zakona, sve predmete po kojima je donesena pravosnažna odluka, radi traženja naplate.
1) Ako okružni javni tužilac, na osnovu podataka primljenih po članu 4 tački a) ili inače, stekne uverenje za neko lice da je ratni dobitnik, on će to lice pozvati pismenim pozivom da u roku od osam dana podnese prijavu o svojoj ratnoj dobiti.
2) Za pravna lica prijavu podnosi njihov zastupnik, a za mase i lica pod starateljstvom staralac.
3) Ako je ratni dobitnik umro a njegova imovina je preneta na naslednike ili poklonoprimce i primaoce miraza, prijave podnose naslednici, odnosno poklonoprimci, odnosno primaoci miraza svaki za deo imovine ratne dobiti koju je nasledio ili dobio na poklon, odnosno primio u miraz.
Svi državni organi, ustanove i lica dužni su da javnim tužiocima na njihov zahtev pruže sve podatke kojima raspolažu o poslovanju pojedinih ratnih dobitnika.
Okružni javni tužilac podneće nadležnom okružnom sudu predlog za utvrđivanje ratne dobiti za svakog ratnog dobitnika na osnovu prijava i prikupljenih podataka.
1) Visinu ratne dobiti sud utvrđuje po svojoj slobodnoj oceni nakon sprovedene javne rasprave, uzimajući u obzir prijavu, sve prikupljene podatke i predlog javnog tužioca.
2) Na javnu raspravu ima se pozvati ratni dobitnik, odnosno lice koje ga zastupa, i javni tužilac koji je podneo predlog o utvrđivanju ratne dobiti. Oni imaju pravo da na raspravi traže razjašnjenja, stavljaju i obrazlažu predloge, podnose dokaze kao i da izjave žalbu protiv sudske odluke.
Utvrđena ratna dobit oduzima se ratnom dobitniku u celom iznosu u korist Fonda za obnovu zemlje i pomoć postradalim krajevima.
1) Ratni dobitnik koji nije podneo prijavu o ratnoj dobiti u roku određenom opštim javnim pozivom izdatim na osnovu Zakona o oduzimanju ratne dobiti stečene za vreme neprijateljske okupacije od 24. maja 1945. godine, pored utvrđenog iznosa ratne dobiti platiće na ime kazne u korist fonda iz prethodnog člana 15% od utvrđene ratne dobiti, a 30% ako prijavu nije podneo ni u roku određenom posebnim pismenim pozivom.
2) Ove kazne može biti oslobođeno samo ono lice koje dokaže da ga je neka neotklonjiva smetnja sprečila da podnese prijavu.
Odluku o utvrđenoj ratnoj dobiti i o kazni sud će uručiti ratnom dobitniku, odnosno licu koje ga zastupa, i javnom tužiocu, a ujedno će je u izvodu objaviti na vidnom mestu u sudskoj zgradi.
1) Protiv odluke okružnog suda o visini utvrđene ratne dobiti i o kazni ratni dobitnik i javni tužilac mogu se žaliti vrhovnom sudu narodne republike odnosno vrhovno sudu autonomne pokrajine čija je odluka pravosnažna.
2) Žalba se predaje okružnom sudu koji je doneo prvostepenu odluku u roku od osam dana od dana njenog uručenja.
1) Komisije koje su do dana stupanja na snagu ovog zakona bile nadležne da odlučuju u drugom stepenu doneće u drugom stepenu odluku o žalbama protiv svih prvostepenih odluka koje butu donesene do dana stupanja na snagu ovog zakona. U slučaju poništenja prvostepene odluke, predmet će ustupiti nadležnom okružnom sudu radi donošenja nove odluke.
2) Ove komisije pravosnažno će odlučivati i o zahtevu okružnog javnog tužioca za zaštitu zakonitosti protiv pravosnažnih odluka prvostepenih komisija koje su postojale do dana stupanja na snagu ovog zakona, ukoliko nisu po tim predmetima odlučivale u drugom stepenu.
3) O zahtevu javnog tužioca za zaštitu zakonitosti protiv odluke okružne komisije, donesene u drugom stepenu, odlučuje komisija autonomne oblasti, odnosno autonomne pokrajine i narodne republike; protiv odluke komisije autonomne oblasti i autonomne pokrajine odlučuje komisija narodne republike, a protiv odluke komisije narodne republike odlučuje komisija od tri člana pri Ministarstvu finansija FNRJ, koju postavlja Ministar finansija FNRJ.
4) Zahtev za zaštitu zakonitosti protiv odluke okružne komisije, donesene u drugom stepenu, podiže okružni javni tužilac, a protiv odluke komisije autonomne oblasti, autonomne pokrajine i narodne republike javni tužilac autonomne oblasti, odnosno autonomne pokrajine i narodne republike.
1) Utvrđen iznos ratne dobiti i kaznu ratni dobitnik dužan je platiti odmah nakon pravosnažnosti sudske odluke.
2) Ukoliko ratni dobitnik dokaže da mu je usled nelikvidnosti njegove imovine nemoguće na vreme i odjednom platiti utvrđen iznos ratne dobiti ili kaznu, može mu se dozvoliti otplata u obrocima ali najviše za šest meseci od pravosnažnosti odluke.
3) Odluku o obročnoj otplati donose zajednički pretsednik i poverenik za finansije okružnog narodnog odbora na čijem se području nalazi organ koji je doneo prvostepenu odluku o utvrđenju ratne dobiti. Protiv ove odluke nema mesta žalbi.
4) Pri naplati ratne dobiti odbiće se vrednosti koje su ratnom dobitniku već oduzete i prešle na državu po bilo kakvom osnovu ili su bez naknade povraćene ranijem sopstveniku na osnovu Zakona o postupanju sa imovinom koju su sopstvenici morali napustiti u toku okupacije i imovinom koja im je oduzeta od strane okupatora i njegovih pomagača od 24. maja 1945. godine.
1) Ako po odredbama prethodnog člana ratni dobitnik ne isplati ustanovljeni iznos ratne dobiti, kaznu, kamatu i troškove, naplatu tih novčanih iznosa izvršiće prinudnim putem nadležni sreski sud.
2) Poverenik za finansije sreskog odnosno gradskog ili reonskog narodnog odbora, nadležan za traženje naplate, odlučiće u smislu uputstva Ministra finansija FNRJ o tome iz koje će se imovine ratnog dobitnika izvršiti ova naplata.
1) Prinudna naplata novčanih iznosa ratne dobiti, kazne, kamate i troškova vrši se na taj način što se određena imovina ratnog dobitnika, potrebna za podmirenje tih iznosa, prenosi na državu.
2) Odluku o prenosu donosi sreski sud na čijem se području nalazi imovina ratnog dobitnika koja se ima preneti na državu. Ova odluka donosi se po traženju poverenika za finansije sreskog, odnosno gradskog ili reonskog narodnog odbora, nadležnog prema mestu komisije odnosno suda koji je u prvom stepenu doneo odluku o ratnoj dobiti.
3) Okružni sudovi kao i komisije iz člana 13 dostavljaće sve pravosnažne odluke o ratnoj dobiti poverenicima za finansije sreskih, odnosno gradskih ili reonskih narodnih odbora, radi naplate.
1) Prenos određene imovine ratnog dobitnika na državu vrši se na osnovu prethodnog popisa i procene te imovine koje obavlja komisija određena od izvršnog odbora sreskog odnosno gradskog ili reonskog narodnog odbora prema uputstvima Ministarstva finansija FNRJ. Ova komisija sastavljena je od najmanje tri lica, od kojih su dvojica stručni procenioci.
2) Ako se naplata ratne dobiti ima izvršiti iz objekta stečenog u ratu, čiju je procenu već izvršila komisija za utvrđivanje ratne dobiti, odnosno nadležni sud, neće se vršiti nova procena, već će se prenos na državu takve nepokretnosti izvršiti prema već izvršenoj proceni.
3) Ako na imovini ratnog dobitnika koja se prenosi na državu postoje tereti, procenjena vrednost takve imovine umanjuje se u iznosu tih tereta. Ovi tereti ustanoviće se u odluci o prenosu, a po prethodnoj njihovoj proceni ako vrsta tereta to iziskuje.
Na osnovu pravosnažne odluke, donesene prema članu 16 ovog zakona, sreski sudovi dužni su izvršiti uknjižbu prenosa na državu prava svojine ili drugih prava ratnog dobitnika na nepokretnosti. Sredstva obezbeđenja na imovinu ratnog dobitnika imaju se, na traženje poverenika za finansije sreskog, odnosno gradskog ili reonskog narodnog odbora nadležnog za naplatu, dozvoliti i pre donošenja odluke o utvrđenju ratne dobiti.
1) Protiv odluke o prenosu imovine ratnog dobitnika na državu ima mesta žalbi okružnom sudu u roku od osam dana od saopštenja odluke. Žalba se predaje sreskom sudu koji je doneo odluku o prenosu. U žalbi se mogu isticati i prigovori protiv popisa i procene.
2) Okružni sud koji rešava o žalbi protiv odluke o prenosu ima doneti svoju odluku u roku od osam dana po prijemu žalbe. Njegova odluka je pravosnažna.
Imovinom prenetom na državu, ukoliko se ona sastoji iz industriskih ili zanatskih preduzeća i trgovačkih radnji na veliko, upravljaju do dalje odluke nadležna privredna ministarstva, a ostalom imovinom nadležni sreski odnosno gradski i reonski izvršni odbori, koji je mogu unovčiti po uputstvima Ministra finansija FNRJ, a u korist Fonda za obnovu zemlje i pomoć postradalim krajevima.
Članovima komisije iz člana 13 i člana 17 ovog zakona pripada naknada za izgubljenu nadnicu i stvarno učinjene troškove, što se isplaćuje na teret prihoda od ratne dobiti.
Pravni poslovi koje su zaključili ratni dobitnici u nameri da osujete propise ovoga zakona ništavni su.
Pravo države na oduzimanje ratne dobiti, na izricanje novčane kazne iz čl. 10 ovog zakona i na izvršenje odluka donetih po ovom zakonu ne zastareva.
Ovlašćuje se Ministar finansija FNRJ da izdaje uputstva za primenu ovog zakona.
Ovaj zakon stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom listu Federativne Narodne Republike Jugoslavije".