PRAVILAO RADU BIRAČKIH ODBORA ZA KOORDINIRANO SPROVOĐENJE SVIH IZBORA RASPISANIH ZA 6. MAJ 2012. GODINE("Sl. glasnik RS", br. 29/2012 - prečišćen tekst) |
(1) Ovim pravilima bliže se uređuje rad biračkih odbora na sprovođenju izbora za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, obrazovanih u skladu sa Uputstvom za sprovođenje izbora za narodne poslanike Narodne skupštine, raspisanih za 6. maj 2012. godine ("Službeni glasnik RS", broj 20/12).
(2) Birački odbori iz stava 1. ovog člana obavljaju i poslove biračkih odbora na sprovođenju izbora za predsednika Republike, za poslanike u Skupštinu Autonomne pokrajine Vojvodine, za odbornike u skupštine opština/gradova, odnosno Skupštinu grada Beograda i Skupštinu grada Niša i za odbornike u skupštine gradskih opština.
(1) Birački odbor neposredno sprovodi glasanje na biračkom mestu, obezbeđuje pravilnost i tajnost glasanja, utvrđuje rezultate glasanja na biračkom mestu i obavlja druge poslove određene zakonom i ovim pravilima.
(2) Birački odbor odlučuje većinom glasova od ukupnog broja članova.
(3) Rad biračkog odbora je javan.
(4) Dok je biračko mesto otvoreno i dok traje glasanje, svi članovi biračkog odbora ili njihovi zamenici moraju da budu na biračkom mestu ili da se u tome naizmenično smenjuju.
(5) Članovima biračkog odbora koji su određeni da rukuju sprejom s nevidljivim mastilom, a glasaju na drugom biračkom mestu, omogućuje se da na njihovom biračkom mestu glasaju uz rešenje o imenovanju za člana biračkog odbora.
B - PRIJEM IZBORNOG MATERIJALA
(1) Radna tela, odnosno opštinske/gradske izborne komisije i izborne komisije gradskih opština, dužni su da do 3. maja 2012. godine u 24 časa predaju biračkim odborima izborni materijal za sprovođenje svih izbora raspisanih za 6. maj 2012. godine.
(2) Spisak izbornog materijala koji se predaje svakom biračkom odboru za sprovođenje izbora za predsednika Republike sadržan je u zapisniku o primopredaji izbornog materijala na obrascu PR-10/12, koji je propisala Republička izborna komisija.
(3) Spisak izbornog materijala koji se predaje svakom biračkom odboru za sprovođenje izbora za narodne poslanike u Narodnu skupštinu sadržan je u zapisniku o primopredaji izbornog materijala na obrascu NP-13/12, koji je propisala Republička izborna komisija.
(4) Spisak izbornog materijala koji se predaje svakom biračkom odboru za sprovođenje izbora za poslanike u Skupštini AP Vojvodine, za odbornike u skupštine opština/gradova, za odbornike u skupštine grada Beograda i grada Niša i za odbornike u skupštine gradskih opština, sadržan je u zapisnicima o primopredaji izbornog materijala na obrascima koje propisuju nadležne izborne komisije.
(5) Radna tela, odnosno opštinske/gradske izborne komisije i izborne komisije gradskih opština dužni su da materijal za sprovođenje izbora biračkim odborima unutar zavoda za izvršenje zavodskih sankcija predaju do 3. maja 2012. godine u 24 časa.
(1) Biračkim odborima u inostranstvu izborni materijal za sprovođenje izbora za predsednika Republike i izbora za narodne poslanike u Narodnu skupštinu predaje koordinator Republičke izborne komisije.
(2) Koordinator Republičke izborne komisije 30. aprila 2012. godine predaje izborni materijal iz stava 1. ovog člana biračkim odborima za glasanje u inostranstvu - u sedištu Ministarstva spoljnih poslova.
(3) O primopredaji izbornog materijala sačinjavaju se zapisnici na propisanim obrascima (PR-11/12 i NP-14/12).
V - PRIPREMA ZA POČETAK GLASANJA
(1) Dana 6. maja 2012. godine birački odbor se sastaje u 6 časova na biračkom mestu, da bi se izvršile pripreme za početak glasanja.
(2) Članovi biračkog odbora pripremaju početak glasanja sledećim redosledom: utvrđuju da li je materijal za glasanje ispravan i potpun, uređuju biračko mesto i dogovaraju se o načinu rada i podeli zaduženja prilikom sprovođenja glasanja.
a) Utvrđivanje potpunosti i ispravnosti izbornog materijala
(1) Primljeni izborni materijal birački odbor upoređuje sa stanjem iz svih zapisnika o primopredaji izbornog materijala i tako utvrđuje da li je primljeni materijal potpun i ispravan.
(2) Ako nešto od izbornog materijala nedostaje, birački odbor to konstatuje u zapisniku o radu biračkog odbora i o tome odmah obaveštava radno telo, odnosno opštinsku/gradsku izbornu komisiju.
Birački odbor uređuje prostoriju za glasanje tako da od ulaza do glasačkih kutija, mesta za obavljanje izbornih radnji budu postavljena sledećim redosledom:
- mesto na kome član biračkog odbora rukuje UV lampom;
- mesto na kome se utvrđuje identitet birača;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za izbore za predsednika Republike i poseban izvod iz biračkog spiska, ako na biračkom mestu glasaju birači na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za izbore za predsednika Republike;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu i poseban izvod iz biračkog spiska, ako na biračkom mestu glasaju birači na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- mesto na kome se uručuju glasački listići za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- mesto na kome se uručuju glasački listići za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za izbore za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za izbore za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša;
- mesto na kome se nalazi izvod iz biračkog spiska za izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine;
- mesto na kome se uručuju glasački listići za izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine;
- mesto na kome član biračkog odbora rukuje sprejom za obeležavanje prsta birača;
- paravani za glasanje, koji moraju biti tako postavljeni da obezbede tajnost glasanja;
- glasačka kutija za izbore za predsednika Republike;
- glasačka kutija za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- glasačka kutija za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- glasačka kutija za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- glasačka kutija za izbore za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša;
- glasačka kutija za izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine.
(1) Birački odbor proverava da li su na biračkom mestu i na 50 metara od biračkog mesta istaknuti simboli podnosilaca izbornih lista, odnosno predlagača kandidata (političkih stranaka, stranačkih koalicija, grupa građana) i drugi propagandni materijal.
(2) Ako je na biračkom mestu i na 50 metara od biračkog mesta istaknut propagandni materijal, birački odbor ga sam uklanja ili po potrebi da se on ukloni obaveštava nadležnu komunalnu službu.
Članovi biračkog odbora dogovaraju se o podeli rada, pri čemu je najvažnije da se utvrdi koji će članovi, odnosno zamenici članova, biti zaduženi za sprovođenje sledećih radnji:
- rukovanje UV lampom;
- utvrđivanje identiteta birača;
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za predsednika Republike i posebnim izvodom iz biračkog spiska, ako na biračkom mestu glasaju birači na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za izbore za predsednika Republike;
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu i posebnim izvodom iz biračkog spiska, ako na biračkom mestu glasaju birači na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno za odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša;
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za izbore za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno za izbore za odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša;
- rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine;
- čuvanje i uručivanje glasačkih listića za izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine;
- rukovanje sprejom za obeležavanje prsta birača;
- poučavanje birača o tome kako se glasa;
- staranje o tome da birač ubacuje glasačke listiće u odgovarajuće glasačke kutije.
(1) Pošto obavi pripreme za sprovođenje glasanja, birački odbor utvrđuje da glasanje može da počne, i to konstatuje u zapisniku o radu biračkog odbora.
(2) Biračko mesto se otvara 6. maja 2012. godine u 7 časova.
Provera ispravnosti glasačkih kutija
(1) Provera ispravnosti svih glasačkih kutija vrši se u prisustvu prvog birača koji dođe na biračko mesto, a rezultat provere upisuje se u kontrolne listove za proveru ispravnosti glasačkih kutija.
(2) Postupak provere se obavlja sledećim redosledom:
- kada na biračko mesto pristupi prvi birač koji nije član biračkog odbora (ni u stalnom niti u proširenom sastavu), birački odbor će izvršiti proveru UV lampom, utvrdiće njegov identitet i utvrdiće da li je upisan u izvode iz biračkog spiska;
- u prisustvu tog birača birački odbor proverava da li su sve glasačke kutije ispravne i prazne;
- popunjavaju se kontrolni listovi, koje potpisuju svi članovi biračkog odbora i birač koji je prvi došao na biračko mesto;
- u prisustvu prvog birača, kontrolni listovi se ubacuju u odgovarajuće glasačke kutije, koje se nakon toga zatvaraju i pečate jemstvenikom i pečatnim voskom;
- sve izvršene radnje konstatuju se zapisnicima o radu biračkog odbora.
(1) Provera ispravnosti glasačkih kutija ne može se vršiti u prisustvu birača za koga je, nakon provere UV lampom, utvrđeno da je glasao na drugom biračkom mestu, koji nema važeću javnu ispravu za utvrđivanje identiteta, ili koji nije upisan u najmanje jedan izvod iz biračkog spiska.
(2) Ako birač koji je prvi došao na biračko mesto nije upisan u sve izvode iz biračkog spiska, u njegovom prisustvu može se proveravati ispravnost samo one glasačke kutije koja se koristi za izbore na kojima takav birač može da glasa (na primer, ako je prvi birač interno raseljeno lice, on je upisan u izvod iz biračkog spiska za izbore za predsednika Republike i za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, ali nije upisan u izvod iz biračkog spiska za izbore za odbornike, tako da se u prisustvu tog birača može proveravati ispravnost samo onih glasačkih kutija u koje se ubacuju glasački listići za izbore za predsednika Republike i izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu).
D - GLASANJE NA BIRAČKOM MESTU
Kada birač dođe na biračko mesto, birački odbor je dužan da preduzme sledeće radnje: provera da li je birač glasao na drugom biračkom mestu, utvrđivanje identiteta birača, provera da li je birač upisan u izvode iz biračkog spiska, uručivanje glasačkog listića, obeležavanje birača sprejom i poučavanje birača o načinu glasanja.
a) Provera da li je birač glasao na drugom biračkom mestu
(1) Kada uđe na biračko mesto, birač prilazi članu biračkog odbora sa UV lampom, koji proverava da li je kažiprst desne ruke birača već obeležen nevidljivim mastilom.
(2) Za slučaj da birač nema kažiprst desne ruke, proverava se da li su nevidljivim mastilom obeleženi ostali prsti desne ruke, a ako birač nema desnu ruku, proverava se da li su nevidljivim mastilom obeleženi prsti leve ruke.
(3) Ako se nakon provere UV lampom utvrdi da je birač glasao na drugom biračkom mestu, on ne može da glasa i dužan je da bez odlaganja napusti biračko mesto.
b) Utvrđivanje identiteta birača
(1) Pošto se utvrdi da birač nije glasao, on prilazi sledećem članu biračkog odbora, saopštava mu svoje ime i prezime, predaje mu obaveštenje o glasanju i dokazuje svoj identitet.
(2) Birač koji je upisan u izvod iz biračkog spiska može da glasa i bez obaveštenja o danu i vremenu održavanja izbora.
(3) Birač ne može da glasa ako ne podnese dokaz o svom identitetu.
(4) Svoj identitet birač dokazuje važećom ličnom kartom.
(5) Važeća lična karta je:
- lična karta na starom obrascu izdata pre 27. januara 2007. godine, kojoj nije istekao rok važenja naveden u ličnoj karti;
- lična karta na starom obrascu izdata nakon 27. januara 2007. godine, u kojoj je kao rok važenja upisan datum "27. juli 2011. godine";
- lična karta izdata na novom obrascu, sa kontaktnim mikrokontrolerom-čipom, kojoj nije istekao rok važenja naveden u ličnoj karti;
- lična karta izdata na novom obrascu, bez kontaktnog mikrokontrolera-čipa, kojoj nije istekao rok važenja naveden u ličnoj karti.
(6) Osim ličnom kartom, svoj identitet birač može da dokaže i važećom putnom ispravom (pasošem), kao i važećom vozačkom dozvolom koja sadrži jedinstveni matični broj građana.
(7) Birač koji je upisan u poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje birača koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, svoj identitet može da dokaže i vojnom knjižicom koja sadrži sliku birača i njegov jedinstveni matični broj građana.
(8) Birač koji glasa na biračkom mestu unutar zavoda za izvršenje zavodskih sankcija, svoj identitet može da dokaže i odgovarajućom ispravom koju mu izdaje Uprava za izvršenje krivičnih sankcija.
v) Utvrđivanje da li je birač upisan u izvode iz biračkog spiska i uručivanje glasačkih listića
(1) Kada se utvrdi njegov identitet, birač prilazi članu biračkog odbora koji je zadužen za rukovanje izvodom iz biračkog spiska za izbore za predsednika Republike, koji pronalazi birača u izvodu iz biračkog spiska i zaokružuje redni broj ispred imena birača, a nakon toga se birač potpisuje na odgovarajućem mestu u izvodu iz biračkog spiska.
(2) Pošto se birač potpiše, član biračkog odbora mu uručuje glasački listić za izbore za predsednika Republike, a nakon toga birač redom prilazi članovima biračkog odbora koji su zaduženi za rukovanje izvodima iz biračkog spiska za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine, izbore za opštinske/gradske odbornike, odnosno odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša i izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine, koji će ponoviti opisani postupak pronalaženja birača u izvodu iz biračkog spiska, zaokruživanja rednog broja ispred imena birača, potpisivanja u izvodu iz biračkog spiska i uručenja glasačkih listića.
(1) Birački odbor ne sme vršiti nikakva dopisivanja ili druge promene u izvodima iz biračkog spiska.
(2) Birački odbor neće dozvoliti da glasa lice koje nije upisano u izvod iz biračkog spiska.
(3) U slučaju da neki birači nisu upisani u sve izvode iz biračkog spiska (na primer, lica koja glasaju na izabranom mestu glasanja ili interno raseljena lica upisana su u izvode iz biračkog spiska za izbore za predsednika Republike i za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, ali nisu upisana u izvod iz biračkog spiska za izbore za odbornike), oni mogu da glasaju samo na onim izborima za koje su upisani u izvod iz biračkog spiska.
(1) Na jednim izborima (predsedničkim, republičkim, većinskim pokrajinskim, proporcionalnim pokrajinskim, opštinskim/gradskim), birač može da glasa samo jedanput.
(2) Nijedno lice ne može za jedne izbore dobiti više od jednog glasačkog listića niti je dopušteno da jedno lice glasa umesto drugog lica.
(1) Tek kada mu se uruče glasački listići za sve izbore na kojima ima pravo da glasa, birač prilazi članu biračkog odbora koji mu specijalnim sprejom obeležava kažiprst desne ruke ispod korena nokta kao znak da je glasao.
(2) Biraču koji nema kažiprst desne ruke biće obeležen sledeći dostupan prst udesno i konačno palac te ruke, ispod korena nokta.
(3) Biraču koji nema desnu šaku, biće obeležen kažiprst leve ruke, odnosno sledeći dostupan prst ulevo i konačno palac te ruke, ispod korena nokta.
(4) Ako nije moguće da se tako obeleže prsti birača, obeležavanje se ne obavlja.
d) Popunjavanje glasačkog listića
(1) Birač popunjava glasačke listiće iza paravana za glasanje pošto ga član biračkog odbora pouči o načinu glasanja.
(2) Član biračkog odbora će posebno upozoriti birača:
- da može da glasa samo za jednog kandidata za predsednika Republike, zaokruživanjem rednog broja ispred imena i prezimena kandidata;
- da može da glasa samo za jednu izbornu listu, zaokruživanjem rednog broja ispred naziva izborne liste (na teritoriji AP Vojvodine birački odbor će upozoriti birača i na to da na izborima koji se sprovode po većinskom izbornom sistemu može da glasa samo za jednog kandidata, zaokruživanjem rednog broja ispred imena kandidata);
- da je glasanje tajno i da se obavlja iza paravana za glasanje;
- da je glasanje slobodno i da niko nema pravo da sprečava ili primorava birača da glasa, da ga poziva na odgovornost zbog toga što jeste ili nije glasao ili da traži od birača da se izjasni zašto je i za koga je glasao.
(3) Pošto popuni glasačke listiće, birač sâm presavija glasačke listiće tako da se ne vidi kako je glasao i stavlja glasačke listiće u odgovarajuće glasačke kutije, a zatim napušta biračko mesto.
(4) Birački odbor će zadužiti člana ili zamenika člana da se stara o tome da birač ubacuje glasačke listiće u odgovarajuće glasačke kutije.
(1) Birački odbor je dužan da se stara o obezbeđivanju tajnosti glasanja.
(2) Birački odbor je dužan da organizuje glasanje tako da niko ne može videti kako birač popunjava glasačke listiće.
(3) U prostoriji u kojoj se glasa može biti prisutno samo onoliko birača koliko ima mesta na kojima je obezbeđena tajnost glasanja.
Đ - POSEBNA PRAVILA GLASANJA ZA LICA SA INVALIDITETOM I SPREČENIH LICA
a) Lice koje nije u stanju da popuni glasački listić
(1) Birač koji ne može sam da popuni glasački listić (slepo, invalidno ili nepismeno lice) ima pravo da na biračko mesto povede lice koje će umesto njega popuniti glasački listić onako kako mu birač odredi.
(2) Ovakav način glasanja konstatuje se zapisnicima o radu biračkog odbora.
(3) Birački odbor unosi u zapisnike o radu biračkog odbora podatak o tome koliko je birača glasalo na taj način.
b) Lice koje nije u stanju da dođe na biračko mesto
(1) Birač koji nije u stanju da glasa na biračkom mestu obaveštava birački odbor najkasnije do 11 časova na dan glasanja, da želi da glasa.
(2) Pošto utvrdi da je takvo lice upisano u najmanje jedan izvod iz biračkog spiska, predsednik biračkog odbora zadužuje tri člana biračkog odbora u proširenom sastavu, koji su predstavnici podnosilaca tri različite izborne liste (poverenici biračkog odbora) da sprovedu glasanje van biračkog mesta.
(3) Poverenici biračkog odbora odlaze kod birača, utvrđuju njegov identitet i vrše proveru UV lampom.
(4) Potom poverenici biračkog odbora predaju službeni koverat u kojem se nalaze: glasački listići, lista kandidata, odnosno zbirne izborne liste, potvrde o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta (Obrazac NP-11/12) i posebne koverte u koje će biti stavljeni popunjeni glasački listići.
(5) Nakon toga, poverenici biračkog odbora specijalnim sprejom obeležavaju prst birača, na način utvrđen članom 19. ovih pravila.
(6) Pošto upoznaju birača s načinom glasanja, poverenici biračkog odbora napuštaju prostoriju u kojoj birač glasa.
(7) Pošto glasa, birač potpisuje potvrde o svom izbornom pravu i stavlja popunjene i presavijene glasačke listiće u posebne koverte koje poverenici biračkog odbora pred njim pečate žigom na pečatnom vosku.
(8) Tako zapečaćene posebne koverte birač stavlja zajedno s potpisanim potvrdama o svom izbornom pravu u službene koverte koje posle toga poverenici pred njim pečate žigom na pečatnom vosku.
(9) Odmah po povratku na biračko mesto, poverenici biračkog odbora predaju službene koverte biračkom odboru, koji otvara službene koverte, potpisane potvrde o izbornom pravu i zaokružuje redni broj pod kojim je birač upisan u izvode iz biračkog spiska.
(10) Zatim birački odbor otvara zapečaćene koverte i iz njih vadi presavijene glasačke listiće i ubacuje ih u odgovarajuću glasačku kutiju.
(11) Ako nedostaje potpisana potvrda o izbornom pravu, smatra se da birač nije glasao, što se unosi u zapisnik o radu biračkog odbora.
(12) Birački odbor unosi u zapisnik o radu biračkog odbora podatak o tome koliko je birača glasalo van biračkog mesta, a uz ostali izborni materijal u posebnoj koverti prilaže i sve potpisane potvrde o izbornom pravu.
(13) Ako birač koji glasa van biračkog mesta nije u stanju da popuni glasački listić (slepo, invalidno ili nepismeno lice), on može da glasa uz pomoć lica koje sam odredi, na isti način na koji tu pomoć koriste slepa, invalidna ili nepismena lica koja glasaju na biračkom mestu.
(14) Glasanje birača van biračkog mesta može se obaviti samo na području biračkog mesta.
E - ODRŽAVANJE REDA NA BIRAČKOM MESTU
(1) Zabranjeno je zadržavanje na biračkom mestu svih lica koja nemaju prava i dužnosti u vezi sa sprovođenjem izbora.
(2) Na biračkom mestu zabranjeno je korišćenje mobilnih telefona i drugih sredstava veza i komunikacija, kao i foto-aparata i kamera.
(3) Na biračkom mestu je zabranjeno da se, van službene evidencije u izvodima iz biračkog spiska, prave spiskovi birača koji su izašli na glasanje (upisivanjem imena ili rednog broja iz izvoda iz biračkog spiska birača koji su izašli, ili nisu izašli na glasanje).
(4) Izuzetno, dozvoljeno je da članovi biračkog odbora koji su zaduženi da rukuju izvodima iz biračkog spiska, upisivanjem crtica na posebnom listu hartije, vode evidenciju o izlaznosti birača i da podatke o izlaznosti saopštavaju svim članovima biračkog odbora.
(5) Povreda zabrana iz st. 1, 2. i 3. ovog člana smatra se narušavanjem reda na biračkom mestu.
(1) Predstavnici sredstava javnog informisanja mogu da budu prisutni na biračkom mestu samo radi pripreme izveštaja o toku glasanja na biračkom mestu.
(2) Sve vreme od otvaranja do zatvaranja biračkog mesta, birački odbor obaveštava Republičku izbornu komisiju o toku glasanja na način koji će biti utvrđen posebnom odlukom Republičke izborne komisije.
(1) Birački odbor je dužan da održava red na biračkom mestu.
(2) Ako se na biračkom mestu naruši red, birački odbor može da prekine glasanje dok se red ne uspostavi. Razlozi za prekid glasanja i trajanje prekida glasanja unose se u zapisnike o radu biračkog odbora.
(3) Ako je prekid glasanja trajao duže od jednog časa, glasanje se produžava za onoliko vremena koliko je prekid trajao.
(1) Birački odbor je dužan da posmatračima kojima je Republička izborna komisija odobrila praćenje izbora i izdala akreditacije, omogući nesmetano praćenje svake izborne radnje i da u zapisnicima o svom radu konstatuje njihovo prisustvo.
(2) Birački odbor može da udalji posmatrača sa biračkog mesta ako narušava red na biračkom mestu, ometa rad biračkog odbora, a posebno ako na bilo koji način pokuša da učestvuje u radu biračkog odbora, što konstatuje u svom zapisniku o radu biračkog odbora, uz navođenje razloga za udaljavanje.
(1) Biračko mesto se zatvara u 20 časova.
(2) Biračima koji su se zatekli na biračkom mestu prilikom zatvaranja biračkog mesta, omogućava se da glasaju.
(3) Kao birač koji se zatekao na biračkom mestu smatra se birač koji se u 20 časova nalazi na biračkom mestu ili neposredno ispred.
(4) Birače koji se zateknu na biračkom mestu birački odbor obaveštava da mogu da glasaju.
(5) Predsednik biračkog odbora dužan je da odredi člana ili zamenika člana biračkog odbora koji će da utvrdi broj birača koji su se zatekli na biračkom mestu, utvrdi redosled po kome oni glasaju, stane iza poslednjeg zatečenog birača kako bi označio kraj reda i sačeka da glasaju svi birači koji su se zatekli na biračkom mestu.
Z - UTVRĐIVANJE REZULTATA GLASANJA
a) Redosled utvrđivanja rezultata izbora
(1) Posle zatvaranja biračkog mesta birački odbor utvrđuje rezultate glasanja na biračkom mestu.
(2) Utvrđivanju rezultata glasanja moraju da prisustvuju svi članovi biračkog odbora ili njihovi zamenici.
(3) Rezultati glasanja na biračkom mestu utvrđuju se sledećim redosledom:
- rezultati glasanja za predsednika Republike;
- rezultati glasanja za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- rezultati glasanja za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- rezultati glasanja za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu (za biračka mesta na teritoriji AP Vojvodine);
- rezultati glasanja za odbornike u opštinsku/gradsku skupštinu, odnosno za odbornike u Skupštinu grada Beograda ili u Skupštinu grada Niša (za biračka mesta na teritoriji Beograda, odnosno Niša);
- rezultati glasanja za odbornike u skupštinu gradske opštine.
b) Postupak utvrđivanja rezultata glasanja
Postupak utvrđivanja rezultata glasanja na izborima za predsednika Republike sprovodi se na sledeći način:
1. prebrojavaju se neupotrebljeni glasački listići i stavljaju se u poseban koverat koji se pečati (rubrika 14. Zapisnika o radu biračkog odbora);
2. prebrojavaju se birači upisani u izvod iz biračkog spiska i tako utvrđuje ukupan broj upisanih birača (rubrika 15. Zapisnika o radu biračkog odbora). U ukupan broj upisanih birača ulaze i birači koji su upisani u poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje birača koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, ako je određeno da glasaju na tom biračkom mestu;
3. prebrojavaju se birači koji su zaokruženi u izvodu iz biračkog spiska i tako se utvrđuje broj birača koji su glasali (rubrika 16. Zapisnika o radu biračkog odbora);
4. otvara se glasačka kutija i proverava se da li se u njoj nalazi kontrolni list za proveru ispravnosti glasačke kutije i rezultat provere se upisuje u Zapisnik o radu biračkog odbora (rubrika 10). Kontrolni list se stavlja u poseban koverat koji se pečati;
5. prebrojavaju se svi glasački listići koji su se nalazili u glasačkoj kutiji i taj broj se upisuje u rubriku 17. Zapisnika o radu biračkog odbora;
6. glasački listići se razvrstavaju na važeće i nevažeće;
7. prebrojavaju se nevažeći glasački listići, stavljaju se u poseban koverat koji se pečati, a broj nevažećih glasačkih listića se upisuje u rubriku 17.1. Zapisnika o radu biračkog odbora;
8. prebrojavaju se važeći glasački listići, a taj broj se upisuje u rubriku 17.2. Zapisnika o radu biračkog odbora;
9. važeći glasački listići razvrstavaju se po izbornim listama, utvrđuje se broj glasova koji je dat svakoj izbornoj listi, koji se upisuje u rubriku 18. Zapisnika o radu biračkog odbora;
10. svi važeći glasački listići stavljaju se u poseban koverat koji se pečati.
Isti postupak se redom ponavlja prilikom utvrđivanja rezultata glasanja na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, na izborima za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu, na izborima za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu, na izborima za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno za odbornike u Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša, kao i na izborima za odbornike u skupštinu gradske opštine.
v) Razlikovanje važećeg i nevažećeg glasačkog listića
(1) Važeći glasački listić jeste onaj na kome je zaokružen jedan redni broj ispred imena i prezimena kandidata, odnosno naziva izborne liste, kao i glasački listić koji je popunjen na način iz kojeg se sa sigurnošću može zaključiti za koga je birač glasao, na primer:
a) za izbore za predsednika Republike:
- listić na kome je zaokružen redni broj ispred imena i prezimena kandidata,
- listić na kome je zaokruženo ime i/ili prezime kandidata,
- listić na kome je zaokružen naziv predlagača kandidata,
- listić na kome je zaokružen deo naziva predlagača kandidata,
- listić na kome su zaokruženi i redni broj i ime i prezime kandidata i naziv predlagača kandidata,
- listić na kome su istovremeno zaokruženi ili podvučeni: redni broj kandidata i/ili ime i prezime kandidata i/ili naziv predlagača kandidata.
b) za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu:
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao ime i prezime prvog kandidata na izbornoj listi;
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao naziv ili deo naziva jedne izborne liste;
- ako je na glasačkom listiću birač istovremeno zaokružio ili podvukao redni broj i naziv izborne liste i ime i prezime prvog kandidata na izbornoj listi;
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao ime jednog nosioca izborne liste;
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao ime prvog kandidata na izbornoj listi i ime jednog nosioca jedne izborne liste,
(2) Nevažeći glasački listić jeste nepopunjeni glasački listić, kao i glasački listić koji je popunjen tako da se ne može utvrditi za kog je kandidata, odnosno za koju je izbornu listu birač glasao, na primer:
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog rednog broja ispred imena i prezimena kandidata, odnosno naziva izbornih lista;
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog imena i prezimena kandidata, odnosno više od jedne izborne liste;
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog nosioca izborne liste.
(3) Ako je listić popunjen na način iz koga se može pouzdano utvrditi za kog kandidata je birač glasao, odnosno za koju izbornu listu je birač glasao, on će biti važeći uprkos tome:
- što su na listiću ispisani ili iscrtani komentari, parole i duge poruke;
- što su drugi kandidati, odnosno druge izborne liste precrtane.
(1) Za glasanje za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu, važeći glasački listić jeste onaj na kojem je zaokružen redni broj ispred imena kandidata za poslanika, kao i glasački listić koji je popunjen na način iz kojeg se sa sigurnošću može zaključiti za kog kandidata je birač glasao, na primer:
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao ime ili deo imena jednog kandidata za poslanika;
- ako je na glasačkom listiću birač zaokružio ili podvukao naziv ili deo naziva jednog predlagača kandidata za poslanika.
(2) Nevažeći glasački listić jeste nepopunjeni glasački listić, kao i glasački listić koji je popunjen tako da se ne može utvrditi za kog kandidata za poslanika je birač glasao, na primer:
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog rednog broja ispred imena kandidata za poslanika;
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao ime više od jednog kandidata za poslanika;
- listić na kome je birač zaokružio ili podvukao više od jednog predlagača kandidata za poslanika.
(3) Ako je listić popunjen na način iz koga se može pouzdano utvrditi za kog kandidata za poslanika je birač glasao, on će biti važeći uprkos tome:
- što su na listiću ispisani ili iscrtani komentari, parole i duge poruke;
- što su drugi kandidati za poslanika precrtani.
g) Popunjavanje zapisnika o radu biračkog odbora
(1) Čim utvrdi rezultate glasanja, birački odbor čitko popunjava zapisnike o radu biračkog odbora u koje, pored ostalog, upisuje: datum i mesto glasanja; broj i naziv biračkog mesta; imena i prezimena članova biračkog odbora; broj primljenih glasačkih listića; broj neupotrebljenih glasačkih listića; ukupan broj upisanih birača (za izbore za predsednika Republike i za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu: u koji ulaze i birači koji su upisani u poseban izvod iz biračkog spiska za glasanje birača na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, ako je određeno da glasaju na tom biračkom mestu); broj birača koji su glasali; broj birača koji su glasali van biračkog mesta; broj birača koji su glasali uz pomoć drugog lica; broj nevažećih glasačkih listića; broj važećih glasačkih listića; broj glasova datih za svaku izbornu listu.
(2) U zapisnike o radu biračkog odbora unose se i primedbe i mišljenja članova i zamenika članova biračkog odbora u stalnom i proširenom sastavu.
(3) Ako zapisnike o radu biračkog odbora ne potpišu svi članovi biračkog odbora, to se konstatuje u zapisniku o radu biračkog odbora i uz to se eventualno navode i razlozi zbog kojih zapisnik nije potpisan.
(1) Zapisnici o radu biračkog odbora izrađuju se na propisanim obrascima koji se štampaju u šest primeraka.
(2) Prvi primerak zapisnika o radu biračkog odbora dostavlja se radnom telu, odnosno opštinskoj/gradskoj izbornoj komisiji.
(3) Drugi primerak zapisnika ističe se na biračkom mestu na javni uvid.
(4) Preostala četiri primerka zapisnika se uručuju predstavnicima predlagača kandidata za predsednika Republike, podnosilaca izbornih lista, odnosno predlagača za poslanika Skupštine AP Vojvodine, koji su osvojili najveći broj glasova na biračkom mestu, vodeći pri tom računa koji predlagači kandidata su osvojili najveći broj glasova na izborima za predsednika Republike, kao i koji podnosioci izbornih lista su osvojili najveći broj glasova na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, izborima za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu, izborima za opštinske/gradske odbornike, odnosno izborima za odbornike u skupštine grada Beograda i grada Niša i izborima za odbornike u skupštinu gradske opštine, odnosno koji predlagači kandidata za poslanika u Skupštinu AP Vojvodine su osvojili najveći broj glasova na izborima za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu.
(5) Birački odbor unutar zavoda za izvršenje zavodskih sankcija prvi primerak zapisnika o radu biračkog odbora dostavlja radnom telu, odnosno opštinskoj/gradskoj izbornoj komisiji.
(6) Birački odbor u inostranstvu dostavlja prvi primerak zapisnika o radu biračkog odbora neposredno koordinatoru Republičke izborne komisije u prostorijama Republičke izborne komisije u zgradi Narodne skupštine u Beogradu, Ulica kralja Milana 14.
I - LOGIČKO-RAČUNSKA KONTROLA ZAPISNIKA O RADU BIRAČKOG ODBORA
Logičko-računska kontrola Zapisnika o radu biračkog odbora na sprovođenju glasanja i utvrđivanju rezultata glasanja za izbor predsednika Republike (Obrazac PR-12/12) i Zapisnika o radu biračkog odbora na sprovođenju glasanja i utvrđivanju rezultata glasanja za izbor narodnih poslanika (Obrazac NP-15/12) obuhvata: računsko slaganje podataka o biračima, računsko slaganje podataka o biračima i glasačkim listićima i računsko slaganje podataka o glasačkim listićima i glasovima.
a) Računsko slaganje podataka o biračima
(1) Ukupan broj birača koji su glasali na izborima za predsednika Republike (rubrika 16. Zapisnika o radu biračkog odbora na izborima za predsednika Republike PR-12/12) jednak je broju glasačkih listića koji se nalaze u glasačkoj kutiji.
(2) Ukupan broj birača koji su glasali na izborima za narodne poslanike (rubrika 16. Zapisnika o radu biračkog odbora na izborima za narodne poslanike NP-15/12) jednak je broju birača koji su zaokruženi u izvodu iz biračkog spiska i posebnom izvodu iz biračkog spiska.
(3) Ukupan broj birača koji su glasali (rubrika 16. zapisnika PR-12/12 i NP-15/12) može biti jednak ili manji od broja birača upisanih u izvodu iz biračkog spiska i u posebnom izvodu iz biračkog spiska (rubrika 15. Zapisnika).
b) Računsko slaganje podataka o biračima i glasačkim listićima
(1) Ukupan broj glasačkih listića koji se nalaze u glasačkoj kutiji (rubrika 17. Zapisnika o radu biračkog odbora na izborima za predsednika Republike PR-12/12) mora da bude jednak broju birača koji su glasali (rubrika 16. Zapisnika).
(2) Ukupan broj glasačkih listića koji se nalaze u glasačkoj kutiji (rubrika 17. Zapisnika o radu biračkog odbora na izborima za narodne poslanike NP-15/12) jednak je ili manji od broja birača koji su glasali (rubrika 16. Zapisnika).
(3) Broj primljenih glasačkih listića za izbore za predsednika Republike (rubrika 13. Zapisnika PR-12/12) jednak je ili manji od zbira: broja neupotrebljenih glasačkih listića (rubrika 14. Zapisnika PR-12/12) i broja birača koji su glasali (rubrika 16. Zapisnika PR-12/12)
(4) Broj primljenih glasačkih listića (rubrika 13. Zapisnika NP-15/12) jednak je zbiru: broja neupotrebljenih glasačkih listića (rubrika 14. Zapisnika NP-15/12) i broja birača koji su glasali (rubrika 16. Zapisnika NP-15/12).
v) Računsko slaganje podataka o glasačkim listićima i glasovima
(1) Broj glasačkih listića koji se nalaze u glasačkoj kutiji (rubrika 17. Zapisnika) jednak je zbiru: broja nevažećih glasačkih listića (rubrika 17.1. Zapisnika) i broja važećih glasačkih listića (rubrika 17.2. Zapisnika).
(2) Broj važećih glasačkih listića (rubrika 17.2. Zapisnika) jednak je zbiru broja glasova koje su dobile sve izborne liste (tabela u rubrici 18. Zapisnika).
J - DOSTAVLJANJE IZBORNOG MATERIJALA POSLE GLASANJA
(1) Pošto utvrdi rezultate glasanja na biračkom mestu, birački odbor bez odlaganja i odvojeno za svake izbore, predaje u zgradi opštine/grada radnom telu, opštinskoj/gradskoj izbornoj komisiji, odnosno izbornoj komisiji gradske opštine:
a) za izbore za predsednika Republike:
- prvi primerak Zapisnika o radu biračkog odbora na sprovođenju glasanja i utvrđivanju rezultata glasanja za izbor predsednika Republike;
- izvod iz biračkog spiska i poseban izvod iz biračkog spiska, ako su na biračkom mestu glasali i birači koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije na izborima za predsednika Republike;
- zapečaćeni koverat u kojem je kontrolni list za proveru ispravnosti glasačke kutije na izborima za predsednika Republike;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni neupotrebljeni glasački listići na izborima za predsednika Republike;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni nevažeći glasački listići na izborima za predsednika Republike;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni važeći glasački listići na izborima za predsednika Republike;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljene potpisane potvrde o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta na izborima za predsednika Republike.
b) za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu:
- prvi primerak Zapisnika o radu biračkog odbora na sprovođenju glasanja i utvrđivanju rezultata glasanja za izbor narodnih poslanika;
- izvod iz biračkog spiska i poseban izvod iz biračkog spiska, ako su na biračkom mestu glasali i birači koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije;
- zapečaćeni koverat u kojem je kontrolni list za proveru ispravnosti glasačke kutije na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni neupotrebljeni glasački listići na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni nevažeći glasački listići na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljeni važeći glasački listići na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu;
- zapečaćeni koverat u koji su stavljene potpisane potvrde o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu.
(2) Izvod iz biračkog spiska, posebni izvod iz biračkog spiska, ako su na biračkom mestu glasali i birači koji se nalaze na odsluženju vojnog roka, na vojnoj vežbi ili na školovanju u jedinicama ili ustanovama Vojske Srbije, prvi primerak Zapisnika o radu biračkog odbora na izborima za predsednika Republike, odnosno Zapisnika o radu biračkog odbora na izborima za narodne poslanike u Narodnu skupštinu i zapečaćeni koverat sa potpisanim potvrdama o izbornom pravu za glasanje van biračkog mesta, birački odbor predaje odvojeno od ostalog izbornog materijala, koji se pakuje u vreću za odlaganje izbornog materijala i tako predaje radnom telu, opštinskoj/gradskoj izbornoj komisiji, izbornoj komisiji grada Beograda ili grada Niša, izbornoj komisiji gradske opštine, odnosno koordinatoru Republičke izborne komisije.
(3) Prilikom predaje izbornog materijala, birački odbor će strogo voditi računa da ne pomeša izborni materijal za sprovođenje izbora za predsednika Republike sa izbornim materijalom za izbore za narodne poslanike u Narodnu skupštinu, odnosno sa izbornim materijalom za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po proporcionalnom izbornom sistemu, za izbore za poslanike u Skupštinu AP Vojvodine po većinskom izbornom sistemu, za izbore za odbornike u skupštinu opštine/grada, odnosno Skupštinu grada Beograda ili Skupštinu grada Niša i za izbore za odbornike u skupštinu gradske opštine.
(4) Preostali materijal (glasačku kutiju, paravane za glasanje, pribor za pisanje i dr.) birački odbor predaje opštinskoj/gradskoj upravi.
(5) O primopredaji izbornog materijala sačinjavaju se zapisnici na propisanim obrascima.
(6) Posle glasanja u zavodu za izvršenje zavodskih sankcija, birački odbor, bez odlaganja, odgovarajući izborni materijal iz stava 1. ovog člana predaje radnom telu, odnosno opštinskoj/gradskoj izbornoj komisiji i izbornoj komisiji gradske opštine u zgradi opštine/grada.
(7) Posle glasanja u inostranstvu, birački odbor bez odlaganja prenosi izborni materijal sa biračkog mesta u inostranstvu u Republiku Srbiju na način na koji se dostavlja diplomatska pošiljka i predaje ga neposredno koordinatoru Republičke izborne komisije u prostorijama Republičke izborne komisije u zgradi Narodne skupštine u Beogradu, Ulica kralja Milana 14.
(1) Prilikom predaje izbornog materijala, predsednik biračkog odbora je dužan da opštinskoj/gradskoj upravi dostavi i evidenciju o prisutnosti članova i zamenika članova biračkog odbora na biračkom mestu.
(2) Predsednik biračkog odbora u inostranstvu evidenciju o prisutnosti članova i zamenika članova biračkog odbora na biračkom mestu dostavlja Ministarstvu spoljnih poslova.
K - PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Stupanjem na snagu ovih pravila prestaju da važe Pravila o radu biračkih odbora za koordinirano sprovođenje svih izbora raspisanih za 11. maj 2008. godine ("Službeni glasnik RS", br. 30/08 i 40/08).
Ova pravila stupaju na snagu danom objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Prečišćen tekst Pravila o radu biračkih odbora za koordinirano sprovođenje svih izbora raspisanih za 6. maj 2012. godine obuhvata:
1. Pravila o radu biračkih odbora za koordinirano sprovođenje svih izbora raspisanih za 6. maj 2012. godine ("Službeni glasnik RS", broj 23/12);
2. Odluku o izmenama i dopunama Pravila o radu biračkih odbora za koordinirano sprovođenje svih izbora raspisanih za 6. maj 2012. godine ("Službeni glasnik RS", broj 28/12), iz koje su izostavljeni član 23. kojim je sekretar Republičke izborne komisije ovlašćen da utvrdi prečišćen tekst i kojim je propisano objavljivanje prečišćenog teksta u "Službenom glasniku Republike Srbije" i član 24. kojim je utvrđeno stupanje na snagu te odluke i objavljivanje u "Službenom glasniku Republike Srbije".