UREDBAO IMOVINSKIM ODNOSIMA I REORGANIZACIJI SELJAČKIH RADNIH ZADRUGA("Sl. list FNRJ", br. 14/53 i 20/54) |
Seljačku radnu zadrugu, kao proizvođačku zadrugu zasnovanu na zajedničkoj obradi zemlje, zemljoradnici osnivaju i imovinske odnose u njoj utvrđuju samostalno.
Odnosi između seljačke radne zadruge i njenih članova utvrđuju se pravilima zadruge i ugovorom.
Pravilima seljačke radne zadruge utvrđuju se organi i oblici upravljanja zadrugom, prava i dužnosti njenih članova, organizacija rada i odredbe o poslovanju.
Seljačka radna zadruga donosi svoja pravila samostalno.
Ugovorom se utvrđuju način i obim unošenja zemlje, zgrada i sredstava za rad, kao i imovinski odnosi koji iz toga proističu.
Ugovor o imovinskim odnosima sklapa se slobodno, na osnovu opštih načela imovinskog prava, a u skladu sa pravilima zadruge.
Ako se posle stupanja zemljoradnika u zadrugu pravila promene, tako da dođe do nesaglasnosti između pravila i ugovora, za uređenje imovinskih odnosa između zadruge i njenog člana ostaje merodavan ugovor.
Zemljoradnici slobodno stupaju u seljačku radnu zadrugu i slobodno istupaju iz nje u rokovima određenim ovom uredbom.
Članovi zadruge koji istupaju iz zadruge jemče po zakonskim propisima i pravilima zadruge za njene obaveze zasnovane do dana njihovog istupanja.
Odnosi između zadruge i njenih članova koji nastaju prilikom istupanja iz zadruge utvrđuju se pismeno, na osnovu zakona, ugovora i pravila zadruge.
Seljačka radna zadruga prestaje spajanjem sa postojećom zemljoradničkom zadrugom, reorganizacijom u druge vrste zemljoradničkih zadruga ili likvidacijom.
Zemlja, zgrade, inventar, stoka i ostali fondovi seljačke radne zadruge, stečeni iz sredstava zadruge, ne mogu se, kao zadružna svojina, u slučaju prestanka zadruge ili istupanja pojedinih članova zadruge deliti članovima zadruge.
Imovina u svojini one seljačke radne zadruge koja se likvidira ustupiće se postojećoj zemljoradničkoj zadruzi, ako se ova s tim saglasi i ako na osnovu ove uredbe nije drukčije određeno.
Načela o regulisanju imovinskih odnosa propisana ovom uredbom primenjuju se i na ostale vrste zemljoradničkih zadruga.
II. REORGANIZACIJA SELJAČKE RADNE ZADRUGE
Skupština seljačke radne zadruge može odlučiti da se zadruga reorganizuje u drugu vrstu zemljoradničkih zadruga, kad to predloži većina članova zadruge.
Skupština rešava o reorganizaciji kad većina članova zadruge podnese prijavu za istupanje iz zadruge.
Ako se većina članova izjasni za reorganizaciju, preostali članovi ili njihov deo mogu odlučiti da nastave sa radom seljačke radne zadruge uređujući imovinske odnose sa zadrugom po čl. 1-5 ove uredbe.
Reorganizacija seljačke radne zadruge može se izvršiti:
1) spajanjem cele seljačke radne zadruge sa postojećom zemljoradničkom zadrugom;
2) pripajanjem jednog dela seljačke radne zadruge postojećoj zemljoradničkoj zadruzi, dok drugi deo članstva ostaje u seljačkoj radnoj zadruzi, ili osniva novu seljačku radnu ili novu zemljoradničku zadrugu;
3) osnivanjem nekoliko novih seljačkih radnih ili novih zemljoradničkih zadruga iz postojeće seljačke radne zadruge.
Spajanje cele seljačke radne zadruge ili pripajanje jednog njenog dela postojećoj zemljoradničkoj zadruzi može se izvršiti samo uz saglasnost zemljoradničke zadruge.
Ako se cela seljačka radna zadruga spoji sa zemljoradničkom zadrugom, a nijedan deo njenih članova ne nastavi sa radom seljačke radne zadruge, imovinski odnosi ovako reorganizovane seljačke radne zadruge uređuju se na sledeći način:
1) pojedinim članovima vraća se unesena zemlja i zgrade po odredbama glave III ove uredbe. Po istim odredbama (čl. 25) postupiće se i sa sredstvima za rad, sa stokom i drugim sredstvima koja je član zadruge uneo u zadrugu. Prava koja po tim odredbama pripadaju seljačkoj radnoj zadruzi vrši zemljoradnička zadruga. Obaveze koje po tim odredbama ima seljačka radna zadruga prema svojim članovima prelaze na zemljoradničku zadrugu koja im za te obaveze izdaje obveznice;
2) celokupna imovina seljačke radne zadruge, stečena iz sredstava i kredita zadruge, prelazi na zemljoradničku zadrugu;
3) obaveze seljačke radne zadruge nastale za investicije u imovini koju preuzima zemljoradnička zadruga prelaze na zemljoradničku zadrugu;
4) ugovori kojima se seljačka radna zadruga obavezala na isporuku poljoprivrednih proizvoda raskidaju se ukoliko zemljoradnička zadruga ne pristane da preuzme obaveze iz tih ugovora;
5) neizmirene novčane obaveze seljačke radne zadruge iz njenog redovnog poslovanja preuzima zemljoradnička zadruga. Članovi reorganizovane seljačke radne zadruge jemče za ove obaveze srazmerno vrednosti imovine koja im je vraćena.
Za preuzete obaveze iz tač. 3) i 5) prethodnog stava zemljoradnička zadruga odgovara u granicama vrednosti preuzete imovine.
Ako prilikom reorganizacije seljačke radne zadruge deo zadruge nastavi sa radom, a ostali članovi, ili njihov deo, pripoje se postojećoj zemljoradničkoj zadruzi ili osnuju novu seljačku radnu ili novu zemljoradničku zadrugu (čl. 11 tač. 2) ili ako se iz postojeće seljačke radne zadruge osnuje nekoliko novih seljačkih radnih ili novih zemljoradničkih zadruga (čl. 11 tač. 3), imovinski odnosi reorganizovane seljačke radne zadruge uređuju se po sledećim načelima:
1) svaka od zadruga navedenih u prethodnom stavu dobija deo imovine u svojini reorganizovane seljačke radne zadruge, srazmerno broju svojih članova sposobnih za rad. Seljačkoj radnoj zadruzi koja nastavlja sa radom može se ostaviti i više imovine nego što to odgovara broju njenih članova sposobnih za rad, ako je to neophodno za njeno normalno poslovanje i ako se s tim saglase sreski savez zemljoradničkih zadruga i narodni odbor sreza;
2) na zadruge koje preuzimaju deo imovine reorganizovane seljačke radne zadruge prelazi i deo njenih obaveza, srazmerno vrednosti preuzete imovine. Za ove obaveze ove zadruge odgovaraju u granicama vrednosti preuzete imovine;
3) imovinski odnosi članova reorganizovane seljačke radne zadruge koji ostaju članovi samo postojeće zemljoradničke zadruge, ili postaju članovi nove seljačke radne ili nove zemljoradničke zadruge uređuju se sa reorganizovanom seljačkom radnom zadrugom po odredbama glave III ove uredbe.
Narodni odbor sreza može poništiti zaključak skupštine o reorganizaciji spajanjem cele seljačke radne zadruge ili jednog njenog dela sa postojećom zemljoradničkom zadrugom, ako nađe da to spajanje ne pruža dovoljno jemstva da će se sa preuzetom imovinom seljačke radne zadruge racionalno gazdovati.
U slučaju iz prethodnog stava seljačka radna zadruga se likvidira, ako se ne reorganizuje na drugi način ili ako ne nastavi sa radom sa manjinom zadrugara.
U slučaju likvidacije, sreski savez zemljoradničkih zadruga može komisiji iz čl. 35 ove uredbe uputiti zahtev da se imovina seljačke radne zadruge ne izloži prodaji, nego da mu se stavi na raspolaganje. Komisija rešava o tom zahtevu rasporednim rešenjem (čl. 36) i dužna je usvojiti ga, ako se s njim saglasio narodni odbor sreza.
Zadruga čiji je zaključak poništen u smislu st. 1 ovog člana ima pravo žalbe državnom sekretarijatu za poslove narodne privrede narodne republike u roku od 15 dana od dana prijema rešenja o poništenju zaključka.
Sreski savez zemljoradničkih zadruga kome je, u smislu st. 3 prethodnog člana, zadružna imovina stavljena na raspolaganje, može tu imovinu u sporazumu sa narodnim odborom sreza ustupiti drugoj privrednoj organizaciji na upravljanje ili je predati narodnom odboru sreza radi korišćenja u svrhe koje ovaj odredi.
Sreski savez zemljoradničkih zadruga može osnovati preduzeće koje će vršiti usluge zemljoradnicima upotrebom imovine koja je stavljena na raspolaganje sreskom savezu zemljoradničkih zadruga.
Privredna organizacija ili narodni odbor sreza koji su preuzeli zadružnu imovinu postaju dužnici zadruge za iznos vrednosti preuzete imovine ukoliko je ona nabavljena iz sredstava zadruge.
Ukoliko je preuzeta imovina nabavljena iz sredstava investicionih kredita, privredna organizacija ili narodni odbor sreza postaje neposredni dužnik banke do visine stvarne vrednosti preuzete imovine na dan preuzimanja.
Stvarnu vrednost preuzete imovine utvrđuje komisija u čiji sastav ulaze po jedan pretstavnik banke, sreskog saveza zemljoradničkih zadruga i privredne organizacije odnosno narodnog odbora koji je imovinu preuzeo.
Ako u aktivi zadruge nema dovoljno likvidnih sredstava za isplatu troškova postupka reorganizacije ili likvidacije zadruge, privredna organizacija ili narodni odbor sreza koji su preuzimanjem zadružne imovine postali dužnici zadruge uplatiće odmah u aktivu zadruge na ime namirenja toga duga iznos koji je potreban da ovi troškovi budu isplaćeni.
Ako narodni odbor sreza nađe da seljačka radna zadruga koja nastavlja rad sa smanjenim brojem članova ne pruža dovoljno jemstva da će racionalno gazdovati sa imovinom u zadružnoj svojini koja ostaje posle povraćaja imovine članovima zadruge, on može rešenjem staviti tu imovinu na raspolaganje sreskom savezu zemljoradničkih zadruga.
Sreski savez zemljoradničkih zadruga može sa tom imovinom postupiti na način predviđen u prethodnom članu.
Protiv rešenja donesenog po st. 1 ovog člana zadruga ima pravo žalbe državnom sekretarijatu za poslove narodne privrede narodne republike u roku od 15 dana od dana prijema rešenja.
Odredbe st. 1-3 ovog člana primeniće se i na zadrugu u kojoj se broj članova znatno smanjio zbog pojedinačnog istupanja.
U svakom slučaju reorganizacije seljačke radne zadruge, sa celokupnom opštenarodnom imovinom koja je zadruzi bila data na korišćenje raspolaže narodni odbor sreza.
Narodni odbor sreza može opštenarodnu imovinu iz prethodnog stava dati na upravljanje preduzećima koja će osnovati za vršenje usluga zemljoradnicima.
Sa opštenarodnom imovinom iz st. 1 ovog člana narodni odbor sreza može postupiti i tako što će je, u sporazumu sa sreskim savezom zemljoradničkih zadruga, ustupiti na trajno besplatno korišćenje postojećoj zemljoradničkoj zadruzi sa kojom se reorganizovana seljačka radna zadruga spojila, ili seljačkoj radnoj zadruzi koja je nastavila sa radom ili novoj seljačkoj radnoj ili novoj zemljoradničkoj zadruzi koja je iz nje obrazovana.
Opštenarodna imovina iz st. 1 ovog člana može jednim delom biti ustupljena jednoj, a drugim delom drugoj od zadruga iz prethodnog stava.
Na isti način može narodni odbor sreza postupiti i sa opštenarodnom imovinom koja je bila data na korišćenje seljačkoj radnoj zadruzi čiji se broj članova znatno smanjio usled pojedinačnog istupanja.
Seoske utrine i pašnjaci koji su kao opštenarodna imovina bili dati seljačkoj radnoj zadruzi na korišćenje, vraćaju se selu, s tim da zadruga ima na njima pravo korišćenja prema svojim potrebama.
Ovlašćuju se narodne republike da donesu bliže propise za uređenje odnosa iz prethodnog stava.
Zemljišta koja su iz Zemljišnog fonda agrarne reforme i kolonizacije neposredno unesena u imovinu seljačke radne zadruge smatraju se kao opštenarodna imovina data zadruzi na korišćenje.
III. POJEDINAČNO ISTUPANJE IZ SELJAČKE RADNE ZADRUGE
Član seljačke radne zadruge može istupiti iz zadruge u godini u kojoj mu ističe rok određen za to pravilima ili ugovorom. Ako rok nije određen, član zadruge ima pravo da iz zadruge istupi u trećoj godini posle stupanja u zadrugu, ne računajući godinu u kojoj je u zadrugu stupio.
Ako član zadruge ne istupi iz zadruge u godini u kojoj mu ističe rok za istupanje, taj rok se produžava za sledeće tri godine.
Član zadruge koji želi da istupi iz zadruge mora svoj zahtev podneti zadruzi najkasnije do 1 jula one godine u kojoj ima pravo da istupi. Zahtev se podnosi pismeno bilo neposredno zadruzi bilo preko pošte ili preko sreskog suda.
Istupanje iz zadruge vrši se samo sa danom 1 oktobra.
Izuzetno, skupština zadruge može u 1953 godini, uz saglasnost narodnog odbora sreza, odrediti druge rokove, ali u tom slučaju ne može proteći manje od 30 dana od poslednjeg dana kad član zadruge ima pravo podneti prijavu za istupanje pa do dana istupanja.
Zadruga se može sporazumeti sa pojedinim članovima i o drugim uslovima istupanja, ukoliko se time ne štete interesi zadruge. Odluku o tome donosi upravni odbor zadruge.
U slučaju istupanja, zadruga je dužna sopstveniku vratiti zemlju koju je uneo u zadrugu.
Ako bi se vraćanjem zemlje rasparčavao zemljišni posed koji ostaje u zadruzi a koji je grupisan, ili ako je zadruga na zemlji izvršila investicije većeg obima ili podigla zgrade, ona ima pravo da sopstveniku umesto unesene zemlje da drugu zemlju iste vrednosti.
Ako je u slučaju iz prethodnog stava zadruga u mogućnosti da sopstveniku da samo zemlju manje vrednosti nego što je vrednost unesene zemlje, ona je dužna da mu razliku u vrednosti naknadi u novcu.
Naknada za zemlju određuje se prema njenoj lokalnoj prometnoj vrednosti na dan istupanja.
Zadruga je dužna da naknadu za zemlju isplati sopstveniku u roku od osam godina, u jednakim godišnjim obrocima računajući od dana istupanja. Zadruga i sopstvenik zemlje mogu sporazumno odrediti i kraći ili duži rok za isplatu ove naknade.
Ako je grupa članova zadruge u smislu čl. 23 Zakona o agrarnoj reformi i kolonizaciji unela u zadrugu nepodeljen zemljišni kompleks, vratiće se svakom pojedinom domaćinstvu u slučaju istupanja iz zadruge deo toga zemljišta prema veličini njegovog suvlasničkog dela.
Zadruga i sopstvenik zemlje sporazumeće se o usevima na zemlji koja se vraća. Ako oni o tome ne postignu sporazum, usevi pripadaju sopstveniku zemlje, a on je dužan zadruzi naknaditi vrednost uloženog rada, kao i vrednost semena i drugih sredstava utrošenih u obradi.
Zgrade koje je zemljoradnik uneo u zadrugu vraćaju mu se, osim ako bi to moglo naneti štetu gazdovanju zadruge.
U slučaju kad ne vraća zgrade, zadruga je dužna da sopstveniku naknadi njihovu vrednost ili da mu umesto unesenih zgrada da druge zgrade.
Ako je vrednost zgrada koje se vraćaju manja od vrednosti unesenih zgrada, zadruga je dužna sopstveniku naknaditi tu razliku.
Zadruga je dužna naknadu za zgrade, kao i naknadu za razliku između vrednosti zgrada, isplatiti sopstveniku u roku od 5 godina, u jednakim godišnjim obrocima računajući od dana istupanja.
Ako je vrednost zgrada koje se članu zadruge daju umesto unesenih veća od vrednosti unesenih, on je dužan naknaditi zadruzi razliku u vrednosti u roku i na način određen u prethodnom stavu.
Naknada za zgrade, kao i naknada za razliku u vrednosti, određuje se prema lokalnoj prometnoj vrednosti zgrada na dan istupanja.
Neisplaćenu vrednost sredstava za rad, stoke i drugih sredstava koja je zemljoradnik uneo u zadrugu dužna je zadruga naknaditi mu u roku od 3 godine po istupanju, u jednakim godišnjim obrocima, i to prema knjigovodstvenoj vrednosti na dan stupanja na snagu ove uredbe.
Ako knjigovodstvena vrednost nije određena, zadruga je dužna dati naknadu prema lokalnoj prometnoj vrednosti sredstava iz st. 1 na dan istupanja.
Sredstva iz st. 1 mogu se ranijem sopstveniku prilikom njegovog istupanja vratiti, ako nisu neophodna za vođenje zadružnog gazdinstva. U tom slučaju sopstvenik je dužan vratiti zadruzi iznos koji mu je ona za ta sredstva isplatila, i to u rokovima koje oni sporazumno utvrde, a najduže u roku od tri godine.
Sopstvenik kome je zemlja vraćena dužan je naknaditi zadruzi vrednost izvršenih investicija na toj zemlji, u jednakim godišnjim obrocima, u roku od 8 godina od dana prestanka članstva, a prema vrednosti koju te investicije imaju na taj dan.
Odredba prethodnog stava važi i za poboljšanja i dogradnje izvršene na zgradi koja se vraća sopstveniku.
Sopstvenici vraćenih zemljišta i zgrada jemče za deo duga zadruge koji je postojao na dan njihovog istupanja iz zadruge, srazmerno vrednosti zemljišta i zgrada koji su im vraćeni, prema ukupnoj vrednosti zadružne imovine.
Poverilac zadruge ima pravo da radi obezbeđenja svog potraživanja prema zadruzi uknjiži pravo zaloge na zemlju i zgrade vraćene sopstvenicima, i to za iznos dela duga za koji oni jemče prema odredbi prethodnog stava.
Odredba st. 1 ovog člana ne važi za one sopstvenike vraćenih zemljišta i zgrada koji nisu primali rentu od zadruge i nisu radili u zadruzi, jer nisu bili u mogućnosti da rade.
Članu zadruge koji je istupio iz zadruge zadruga je dužna da do 31 oktobra izda pismenu ispravu u kojoj će se utvrditi koja mu se imovina vraća i koja su njegova prava i obaveze prema zadruzi.
Ako je skupština zadruge u smislu čl. 20 st. 5 ove uredbe odredila za 1953 godinu dan za istupanje iz zadruge, ona je dužna pismenu ispravu iz prethodnog stava izdati članu zadruge u roku od 30 dana računajući od toga dana.
Pismena isprava dostavlja se narodnom odboru opštine u dva primerka, od kojih se jedan sa potvrdom narodnog odbora opštine dostavlja članu zadruge koji istupa iz zadruge, a drugi ostaje kod narodnog odbora.
Na osnovu isprave potvrđene po prethodnom stavu, može sopstvenik uknjižiti svoje pravo svojine na vraćenoj zemlji, a zadruga može uknjižiti založno pravo za svoje potraživanje prema njemu.
Ako zainteresovano lice smatra da su ispravom izdatom u smislu st. 1 ovog člana povređena njegova prava, ono može tužbom tražiti zaštitu tih prava pred redovnim sudom nadležnim po sedištu zadruge, u roku od 30 dana po prijemu isprave.
U rokovima određenim za izdavanje isprave po prethodnom članu zadruga je dužna predati sopstveniku zemlju i zgrade koje mu se vraćaju.
Zadruga može, u slučaju kad je po čl. 20 st. 5 ove uredbe odredila dan za istupanje iz zadruge u 1953 godini, odrediti i drugi rok za predaju zemljišta i zgrada, ali poslednji dan tog roka ne može padati pre istupanja iz zadruge ni posle 31 oktobra.
IV. LIKVIDACIJA SELJAČKE RADNE ZADRUGE
Skupština seljačke radne zadruge donosi odluku o likvidaciji zadruge kad većina članova podnese prijavu za istupanje, a zadruga se ne reorganizuje niti nastavi sa radom sa smanjenim brojem članova.
U slučaju likvidacije zadruge članovima zadruge se vraćaju njihova zemlja, zgrade, stoka i druga sredstva za rad koja su uneli u zadrugu a koja im nisu ni delimično isplaćena. Članu zadruge kome je vrednost stoke i drugih sredstava za rad delimično isplaćena, mogu se ta stoka i sredstva za rad vratiti, ako primljene iznose uplati u celosti u zadružnu aktivu.
Ako je zadruga unesena sredstva za rad otuđila ili rashodovala, član zadruge ima pravo zahtevati da mu se iz zadružne aktive namiri iznos neisplaćene vrednosti tih sredstava.
Članovi zadruge preuzimaju, srazmerno vrednosti vraćenih zemljišta i zgrada, dugove zadruge koji se nisu mogli namiriti iz zadružne aktive.
Odredbe čl. 23 i 26 ove uredbe primenjuju se i u slučaju likvidacije zadruge.
Preostala aktiva i sredstva za rad prestale zadruge prenose se na sreski savez zemljoradničkih zadruga koji će s njima raspolagati u saglasnosti sa narodnim odborom sreza.
Sva opštenarodna imovina predaje se narodnom odboru sreza. Zajedno sa zemljištem u opštenarodnoj imovini predaju se i zgrade koje je zadruga na njima podigla, s tim da je privredna organizacija kojoj je zemljište ustupljeno u smislu čl. 17 dužna da vrednost tih zgrada uplati u zadružnu aktivu.
Ako je zadruga na zemljištu koje treba da se vrati sopstveniku izvršila veće investicije, narodni odbor sreza može preuzeti to zemljište koje time, zajedno sa objektima, postaje opštenarodna imovina.
Narodni odbor sreza može takvo zemljište, u sporazumu sa sreskim savezom zemljoradničkih zadruga, ustupiti na korišćenje drugoj zadruzi, ili ga dati na upravljanje privrednom preduzeću.
Privredna organizacija koja preuzme takvo zemljište u smislu prethodnog stava dužna je da sopstvenika obešteti na način predviđen u glavi III ove uredbe.
Sreski savez zemljoradničkih zadruga može, kada nađe da je to ekonomski korisnije, uputiti zahtev komisiji iz čl. 35 ove uredbe da mu se stavi na raspolaganje imovina u zadružnoj svojini koja ostane posle povraćaja imovine članovima zadruge. Po ovom zahtevu postupa se u smislu st. 3 čl. 14 ove uredbe.
Sreski savez zemljoradničkih zadruga raspolaže ovom imovinom na način određen u čl. 15 ove uredbe.
Ako u imovini zadruge koja likvidira postoje građevinski objekti koji se u postupku likvidacije nisu mogli prodati niti ustupiti drugoj privrednoj organizaciji na upravljanje, predaće se narodnom odboru sreza.
Narodni odbor sreza nastojaće da se predati objekti upotrebe, sa eventualnim adaptacijama, u privredne, administrativne, kulturne, sportske ili druge opštekorisne svrhe. Na narodni odbor, odnosno na onoga ko preuzme građevinske objekte prelaze i dugovi iz investicionih kredita u smislu čl. 15a st. 2 i 3 ove uredbe.
Ako se građevinski objekti ne mogu upotrebiti ni na način određen u prethodnom stavu, narodni odbor sreza može doneti rešenje da se oni poruše i da se građevinski materijal koji ostane posle njihovog rušenja proda.
Ako se po završenom postupku likvidacije građevinski objekti koji su predati narodnom odboru sreza prodaju, iz prodajne cene namiruju se poverioci zadruge, a ostatak prodajne cene, ako ga ima, prenosi se kao aktiva zadruge na sreski savez zemljoradničkih zadruga (čl. 31 st. 5). Na isti način postupiće se ako se po rešenju narodnog odbora građevinski objekti poruše i materijal dobiven rušenjem proda.
U slučaju likvidacije zadruge, narodni odbor sreza raspolaže opštenarodnom imovinom koja je bila data na korišćenje zadruzi na način predviđen u čl. 17 ove uredbe.
Sa opštenarodnom imovinom koju mu je narodni odbor sreza ustupio, sreski savez zemljoradničkih zadruga može postupiti na način predviđen u čl. 15 st. 2 ove uredbe.
V. POSTUPAK ZA UREĐENJE IMOVINSKIH ODNOSA U SLUČAJU REORGANIZACIJE I LIKVIDACIJE SELJAČKE RADNE ZADRUGE
U slučaju kad se seljačka radna zadruga reorganizuje ili likvidira, obrazuje se komisija sa zadatkom da uredi imovinske odnose.
Komisija ima 9 članova, od kojih pretsednika i jednog člana imenuje narodni odbor sreza, 2 člana sreski savez zemljoradničkih zadruga, a 5 članova bira skupština zadruge.
Komisija donosi rešenje o rasporedu imovine i dugova (rasporedno rešenje).
U slučaju reorganizacije zadruge rasporedno rešenje sadrži:
1) koja se zemlja, zgrade, stoka i druga sredstva za rad (čl. 25 st. 3) vraćaju pojedinim sopstvenicima;
2) koliki deo investicionog duga (čl. 12 tač. 3) preuzima postojeća zemljoradnička zadruga, odnosno seljačka radna zadruga koja nastavlja sa radom ili nova seljačka radna ili nova zemljoradnička zadruga;
3) za koje novčane obaveze zadruge jemče članovi zadruge i za koliki deo tih obaveza jemči svaki od njih (čl. 12 tač. 5);
4) koliko pojedini članovi zadruge potražuju od zadruge i po kom osnovu;
5) obaveze reorganizovane seljačke radne zadruge, odnosno njenog slednika koji je te obaveze preuzeo, prema članovima zadruge.
U slučaju likvidacije zadruge rasporedno rešenje sadrži podatke iz tač. 1), 2), 4) i 5) prethodnog člana, kao i podatke o tome koje dugove zadruge preuzimaju članovi zadruge i koliki deo tih dugova pada na svakog od njih (čl. 31 st. 3).
Rasporednom rešenju prilaže se bilans zadruge sa stanjem na dan određen za istupanje iz zadruge, kao i popis imovine u zadružnoj svojini i opštenarodne imovine date zadruzi na korišćenje.
Vrednost građevinskih objekata koji su u smislu člana 33a ove uredbe predati narodnom odboru sreza, kao i iznos potraživanja banke po osnovu investicionih kredita iz kojih su objekti izgrađeni, unose se u bilans zadruge kao evidencione stavke posle zbira bilansa.
Rasporedno rešenje komisija donosi pošto prethodno sasluša mišljenja i predloge članova zadruge.
Komisija će u slučaju suprotnih predloga članova zadruge nastojati da te predloge uskladi. Ona može u tu svrhu održati raspravu sa zainteresovanim članovima zadruge. Pre početka rasprave, kao i na samoj raspravi, komisija će saslušati mišljenja i predloge upravnog odbora zadruge.
Rasporedno rešenje komisija dostavlja narodnom odboru opštine na čijem području se zadruga nalazi.
Narodni odbor opštine dužan je da na svojoj oglasnoj tabli, kao i na drugi način uobičajen u sedištu zadruge, objavi da zainteresovana lica mogu rasporedno rešenje razgledati u kancelariji narodnog odbora.
Sopstvenici vraćene zemlje imaju pravo da u roku od 15 dana od dana isticanja objave na oglasnoj tabli narodnog odbora opštine stave svoje primedbe na rasporedno rešenje.
Primedbe se podnose pismeno ili usmeno na zapisnik komisiji.
Rasporedno rešenje dostavlja komisija i sreskom javnom pravobraniocu, a ako ovoga nema, narodnom odboru sreza.
Sreski javni pravobranilac, odnosno narodni odbor sreza, mogu u cilju zaštite opštenarodne imovine podneti svoje primedbe i stavljati odgovarajuće predloge u postupku pred sreskim sudom (čl. 44).
Po isteku roka iz st. 3 čl. 41 ove uredbe komisija dostavlja rasporedno rešenje, zajedno sa primedbama, sreskom sudu na odobrenje.
Komisija dostavlja rasporedno rešenje sreskom sudu i u slučaju kad nije bilo primedaba.
Sreski sud u vanparničnom postupku ispituje pravilnost rasporednog rešenja uzimajući u obzir stavljene primedbe.
Sud u vanparničnom postupku raspravlja i sporna pitanja od čijeg rešenja zavisi raspored imovine i dugova.
Postupak suda je hitan.
U slučaju potrebe, sud saslušava zainteresovana lica i izvodi dokaze.
Ako je zadruga koja se reorganizuje ili likvidira imala na korišćenju opštenarodnu imovinu, sud je dužan saslušati i sreskog javnog pravobranioca, a ako ovoga nema, pretsednika narodnog odbora sreza ili lice koje on ovlasti.
Sud je dužan da sasluša mišljenje dvojice veštaka o pravilnosti rasporednog rešenja.
Svoje rešenje sud dostavlja narodnom odboru, opštine da ga ovaj objavi na način određen u st. 2 čl. 41 ove uredbe.
Protiv odluke suda kojom se rasporedno rešenje potvrđuje ili menja zainteresovano lice može podneti žalbu okružnom sudu u roku od 15 dana od dana kada ta odluka bude objavljena po prethodnom stavu. Žalba se predaje sreskom sudu.
Član seljačke radne zadruge koji posle stupanja na snagu ove uredbe uzme u posed imovinu unesenu u zadrugu, ili drugu zadružnu imovinu, pre nego što bude sproveden postupak propisan ovom uredbom, kazniće se za prekršaj zatvorom do 30 dana ili novčanom kaznom do 100.000 dinara.
Kaznom iz prethodnog stava kazniće se i član seljačke radne zadruge koji je pre stupanja na snagu ove uredbe uzeo u posed imovinu unesenu u zadrugu, ili drugu zadružnu imovinu, ako ne vrati uzetu imovinu na poziv komisije iz čl. 35 ove uredbe u roku koji mu ona odredi.
Učinilac će se kazniti za prekršaje po st. 1 i 2 ovog člana ako njegova radnja ne pretstavlja krivično delo.
VII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Zemljoradnici mogu nakon prestanka seljačke radne zadruge reorganizacijom ili likvidacijom osnovati novu seljačku radnu zadrugu po načelima ove uredbe.
Narodni odbor sreza može, u saglasnosti sa sreskim savezom zemljoradničkih zadruga, u slučaju iz prethodnog stava dodeliti novoosnovanoj seljačkoj radnoj zadruzi deo opštenarodne imovine, ako smatra da je zadruga ekonomski sposobna za racionalno gazdovanje.
Sreski savez zemljoradničkih zadruga može u slučaju iz st. 1 ovog člana dodeliti novoosnovanoj seljačkoj radnoj zadruzi deo imovine reorganizovane ili likvidirane seljačke radne zadruge, ako smatra da je ispunjen uslov iz prethodnog stava.
Član postojeće seljačke radne zadruge može u 1953 godini istupiti iz zadruge, bez obzira da li mu je istekao trogodišnji rok, predviđen u čl. 30 Osnovnog zakona o zemljoradničkim zadrugama.
Član zadruge koji želi da u 1953 godini istupi iz zadruge dužan je prijavu za istupanje podneti najkasnije do 1 jula 1953 godine, odnosno do dana koji odredi skupština zadruge u smislu st. 5 čl. 20 ove uredbe.
Članu zadruge koji po prethodnom stavu ne podnese prijavu za istupanje, počinje teći nov trogodišnji rok u smislu st. 2 čl. 20 ove uredbe, ako ugovorom ili pravilima nije drukčije određeno.
Molbe za istupanje iz seljačke radne zadruge koje su podnesene do dana stupanja na snagu ove uredbe, a nisu do toga dana rešene, važe kao prijave za istupanje u smislu čl. 20 ove uredbe.
Narodni odbori i sudovi kod kojih se ove molbe nalaze obustaviće postupak po njima i dostaviti ih zadrugama na koje se odnose.
Lica koja su ma iz kog razloga prestala biti članovi seljačke radne zadruge pre stupanja na snagu ove uredbe imaju pravo da do 1 jula 1953 godine, odnosno do dana koji skupština zadruge odredi u smislu st. 5 čl. 20 ove uredbe, zahtevaju da se njihovi imovinski odnosi sa zadrugom urede po načelima predviđenim u ovoj uredbi, ako smatraju da bi to za njih bilo povoljnije.
U slučaju kad je seljačka radna zadruga prestala postojati pre dana stupanja na snagu ove uredbe, a likvidacija do toga dana nije završena, narodni odbor sreza odrediće komisiju koja će izvršiti likvidaciju zadružne imovine po odredbama čl. 35-45 ove uredbe.
U 1953 godini zadruga može, i pre rokova određenih u čl. 29 ove uredbe, vratiti zemlju i zgrade članu zadruge koji je podneo prijavu za istupanje iz zadruge, i to na dan koji skupština zadruge odredi vodeći računa o potrebi blagovremene obrade zemlje.
Odredbom prethodnog stava ne dira se u obavezu zadruge da izda ispravu sopstveniku kome je imovinu vratila, kao ni u pravo sopstvenika da podnese tužbu u smislu st. 5 čl. 28 ove uredbe.
Ugovori o isporuci poljoprivrednih proizvoda koji se imaju izvršiti u 1953 godini, a koje su seljačke radne zadruge zaključile kao prodavci, ostaju na snazi, ako se mogućnosti zadruge za isporuku tih proizvoda, usled istupanja članova i iznošenja zemlje iz zadruge, nisu znatno smanjile.
Ako su se mogućnosti zadruge u pogledu isporuke znatno smanjile iz razloga navedenih u prethodnom stavu, obaveza isporuke se srazmerno smanjuje.
Ako kupac nema interesa da preuzme smanjenu isporuku on ima pravo da odustane od ugovora.
O sprovođenju ove uredbe staraće se državni sekretari za poslove narodne privrede narodne republike. Oni će donositi u saglasnosti sa republičkim izvršnim većem potrebna uputstva za sprovođenje ove uredbe i vršiti nadzor nad izvršenjem ove uredbe.
Ovlašćuje se savezni Državni sekretar za poslove narodne privrede da u saglasnosti sa Saveznim izvršnim većem može donositi propise za izvršenje ove uredbe.
Ova uredba stupa na snagu danom objavljivanja u "Službenom listu FNRJ".
Samostalni članovi
Uredbe o izmenama i dopunama
Uredbe o imovinskim odnosima i reorganizaciji seljačkih radnih zadruga
("Sl. list FNRJ", br. 20/54)
Član 5
Obveznice Drugog narodnog zajma koje je upisala seljačka radna zadruga koja se reorganizuje ili likvidira po Uredbi o imovinskim odnosima i reorganizaciji seljačkih radnih zadruga, smatraju se dospelim i imaju se isplatiti zadruzi u toku postupka reorganizacije ili likvidacije zadruge.
Ako je postupak reorganizacije ili likvidacije seljačke radne zadruge završen pre dana stupanja na snagu ove uredbe, obveznice se imaju isplatiti sreskom savezu zemljoradničkih zadruga. Iznos dobiven isplatom obveznica upotrebiće se za namirenje dugova zadruge ako se oni nisu mogli namiriti u postupku reorganizacije ili likvidacije zadruge.
Redovna kamata po ovim obveznicama priznaje se za vreme do 30 juna 1954 godine.
Zgodici izvučeni posle isplate obveznica pripadaju saveznom budžetu.
Prilikom podnošenja obveznica na isplatu komisija za uređenje imovinskih odnosa ili sreski savez zemljoradničkih zadruga dužni su podneti i potvrdu narodnog odbora sreza da se zadruga nalazi u postupku likvidacije ili reorganizacije, odnosno da je taj postupak okončan.
Član 6
Kao sreski savez zemljoradničkih zadruga u smislu Uredbe o imovinskim odnosima i reorganizaciji seljačkih radnih zadruga smatra se svaki osnovni savez zemljoradničkih zadruga.
Član 7
Ova uredba stupa na snagu osmog dana po objavljivanju u "Službenom listu FNRJ".