AKCIONI PLANRAZVOJA ORGANSKE PROIZVODNJE U POLJOPRIVREDI NA TERITORIJI GRADA NOVOG SADA ZA 2012. GODINU("Sl. list Grada Novog Sada", br. 3/2012 i 19/2012) |
Akcionim planom razvoja organske proizvodnje u poljoprivredi na teritoriji Grada Novog Sada za 2012. godinu (u daljem tekstu: Akcioni plan) utvrđuju se prioriteti i mere za unapređenje organske proizvodnje u poljoprivredi na teritoriji Grada Novog Sada (u daljem tekstu: Grad).
Osnovna načela Akcionog plana su:
- načelo upravljanja prirodnim i biološkim procesima, koji se odnose na upravljanje prirodnim i biološkim procesima zasnovanim na ekološkim sistemima korišćenja prirodnih resursa,
- načelo ograničene upotrebe ulaznog repromaterijala (spoljašnji input), koji se odnosi na ograničenje upotrebe ulaznog repromaterijala u organskoj proizvodnji,
- načelo strogog ograničenja upotrebe hemijskih sintetizovanih inputa, koji se odnosi na strogo ograničenje upotrebe sintetizovanih inputa u organskoj poljoprivredi,
- načelo prilagođavanja, koje se odnosi na prilagođavanje metoda organske proizvodnje regionalnim i lokalnim klimatskim i agroekološkim uslovima, sanitarnom stanju, stepenu razvoja i specifičnostima tradicionalnog načina uzgoja,
- načelo održavanja i poboljšanja života u zemljištu i prirodne plodnosti tla, stabilnost tla i biološke raznovrsnosti koja sprečava i onemogućuje sabijanje i eroziju zemljišta, kao i hranjenje biljaka prvenstveno kroz eko sistem tla.
Evropska unija je još 1991. godine prepoznala značaj organske proizvodnje, očuvanja životne sredine i održivog razvoja na poljoprivrednim površinama i uredila pravni okvir za organsku proizvodnju.
U Republici Srbiji 2010. godine donet je Zakon o organskoj proizvodnji kojim je uređena proizvodnja poljoprivrednih i drugih proizvoda metodama organske proizvodnje.
Obradive površine su najvećim delom (90%) u privatnoj svojini - farmeri, dok je preostalih 10% u javnoj svojini Republike i preduzeća. Veći deo obradivog zemljišta je zakišeljen što je rezultat nekontrolisanog korišćenja hemijskih sredstava, a u Vojvodini i zaslanjen, što sumarno posmatrano umanjuje proizvodne mogućnosti poljoprivrede i istovremeno uvećava troškove proizvodnje. Organska poljoprivreda je bazirana na esencijalnoj vezi poljoprivrede i prirode sa akcentom na poštovanju prirodne ravnoteže. Putem organske proizvodnje i ponude zdravstveno bezbedne hrane kreiraju se preduslovi za podsticanje izvoza i unapređenje socijalno-ekonomskog položaja ruralne sredine i nacionalne ekonomije.
U Srbiji je danas pokriveno oko 500 ha organskom proizvodnjom, a u procesu konverzije je oko 2.875ha. Ukupan broj poljoprivrednih gazdinstava koja primenjuju metode organske proizvodnje iznosi 224. Na našem tržištu nema sertifikovanog semena, rasada i sadnog materijala u skladu sa metodama organske proizvodnje.
Grad sa svojim prirodno-geografskim i društvenim karakteristikama i resursima pruža mogućnost za razvoj organske proizvodnje. Na teritoriji Grada postoje brojna poljoprivredna gazdinstva i privredni subjekti koji se
bave konvencionalnom poljoprivrednom proizvodnjom. Privredne aktivnosti u ruralnom području Grada vezane su za ratarstvo, povrtarstvo, stočarstvo i voćarstvo. Od ukupne površine teritorije Grada poljoprivredne površine pokrivaju više od 60% zemljišta, od toga je obradivo 92% poljoprivrednih površina.
Na teritoriji Grada organska proizvodnja različitih organskih proizvoda je u skladu sa zahtevima potrošača za organskom hranom, uz primenu postupaka koji nisu štetni za zdravlje ljudi, biljaka, životinja i životnu sredinu.
Prema jedinstvenoj evidenciji Ministarstva poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede o proizvođačima organskih proizvoda, a na osnovu izveštaja ovlašćenih kontrolnih organizacija, jedan poljoprivredni proizvođač sa teritorije Grada je sertifikovao neke od svojih proizvoda i bavi se organskom proizvodnjom na površini od 20ha.
Na teritoriji Grada, još od 2002. godine započele su aktivnosti u pravcu razvoja organske proizvodnje, pa se već sedam godina održavaju pijace pod nazivom "Moj salaš", na kojima se prodaju organski proizvodi. Tokom godina ova akcija je obuhvatala sve više proizvođača i potrošača, i postala je najveće distributivno mesto organskih proizvoda u Srbiji. Takođe tokom 2011. godine donet je Akcioni plan razvoja organske proizvodnje u poljoprivredi na teritoriji Grada Novog Sada čijom realizacijom je uključeno deset novih proizvođača na površini od 22,4 ha zemlje koji su u periodu konverzije.
2. SERTIFIKACIJA ORGANSKIH POLJOPRIVREDNIH PROIZVODA
Sertifikacija jeste postupak na osnovu koga ovlašćena kontrolna organizacija izdaje pisano uverenje (sertifikat) kojim potvrđuje da je organski proizvod proizveden u skladu sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega.
Vremenski period potreban za prelazak sa konvencionalne proizvodnje na organsku proizvodnju je period konverzije, a proizvodi iz ovog perioda imaju oznaku "Proizvodi iz perioda konverzije".
3. CILJEVI I ZADACI UNAPREĐENJA ORGANSKE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE NA TERITORIJI GRADA ZA 2012. GODINU
Ciljevi i zadaci organske poljoprivredne proizvodnje na teritoriji Grada, za 2012. godinu su:
- proizvodnja kvalitetne i zdravstveno bezbedne hrane,
- povećanje broja proizvođača organskih proizvoda,
- povećanje površina zemljišta pod organskom proizvodnjom,
- uspostavljanje organske proizvodnje kao celovitog sistema upravljanja i proizvodnje hrane koja se bazira na ekološkoj praksi, biodiverzitetu, očuvanju prirodnih resursa i visokih standarda za dobrobit životinja,
- uravnotežena biljna i stočarska proizvodnja koja uvažava prirodne sisteme i cikluse, poboljšava kvalitet zemljišta, vode i vazduha,
- racionalno korišćenje energije i prirodnih resursa: zemlje, vode, organskih materija i drugog,
- proizvodnja različitih organskih poljoprivrednih proizvoda uz primenu postupaka koji nisu štetni za zdravlje ljudi, biljaka, životinja i životnu sredinu,
- ekonomska održivost kroz povećanje kompetetivnosti, jačanja tržišne orijentisanosti, veća i efikasnija pomoć i podrška proizvođačima,
- socijalna održivost kroz veću odgovornost prema zahtevima potrošača, podsticanje proizvodnje kvalitetnije hrane, njene bezbednosti i ravnomerniji ruralni razvoj i
- ekološka održivost kroz efikasnije usvajanje i razvoj ekoloških i ostalih standarda za dobrobit zajednice.
Akcionim planom se utvrđuju prioriteti za realizaciju ciljeva i zadataka organske poljoprivredne proizvodnje na teritoriji Grada i to:
- ustanovljavanje mera za unapređenje organske poljoprivredne proizvodnje,
- sprovođenje stručnog usavršavanja i sticanja dodatnih znanja proizvođača,
- podsticanje povećanja poljoprivrednih površina sa organskim proizvodima,
- pomoć u procesu sertifikacije organske proizvodnje i
- popularizacija, promocija i prezentacija organske proizvodnje na teritoriji Grada.
Uspešna realizacija Akcionog plana, podrazumeva aktivno učešće i saradnju svih relevantnih činilaca iz oblasti organske proizvodnje: Gradske uprave za privredu Grada Novog Sada, organizacija i udruženja, Regionalne agencije za razvoj malih i srednjih preduzeća "Alma Mons", Poljoprivrednog fakulteta, proizvođača organskih proizvoda i drugih.
4. MERE ZA UNAPREĐENJE ORGANSKE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE NA TERITORIJI GRADA ZA 2012. GODINU
1) Evidentiranje i odabir poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija iz oblasti poljoprivrede koji će biti obuhvaćeni projektom proizvodnje organskih proizvoda kao i ocena mogućnosti organske proizvodnje na odabranom zemljištu
Ova mera obuhvata organizovanje sastanaka sa potencijalnim proizvođačima kako bi se izvršila selekcija i evidencija proizvođača, organizacija i institucija iz oblasti poljoprivrede koji će pristupiti projektu organske poljoprivredne proizvodnje i kontrolu zemljišta sa ocenom mogućnosti za organsku proizvodnju.
U toku 2012. takođe će biti raspisan javni poziv za nove učesnike koji žele da se uključe u ovaj projekat.
Javni poziv za podnošenje prijava za učešće u projektu proizvodnje organskih proizvoda raspisaće Gradonačelnik Grada Novog Sada (u daljem tekstu: Gradonačelnik). Pravo učešća na konkursu imaju poljoprivredni proizvođači (fizička lica), organizacije i institucije iz oblasti poljoprivrede koji imaju registrovano poljoprivredno gazdinstvo. Podnete prijave razmatra komisija koju obrazuje i imenuje Gradonačelnik. Komisiju čine predsednik i dva člana. Zadatak ove komisije je da razmotri blagovremene prijave i sačini predlog odluke o odabiru poljoprivrednih proizvođača koji će učestvovati u projektu proizvodnje organskih proizvoda. Odluku o izboru poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija iz oblasti poljoprivrede koji će učestvovati u ovom projektu, na predlog komisije donosi Gradonačelnik.
Sa izabranim poljoprivrednim proizvođačima, organizacijama i institucijama zaključuje se ugovor kojim se uređuju međusobna prava i obaveze izabranih učesnika projekta i Grada. Ovaj ugovor zaključuje Gradonačelnik ili načelnik Gradske uprave za privredu uz saglasnost Gradonačelnika.
Za realizaciju ove mere planirana su sredstva u budžetu Grada za 2012. godinu u iznosu od 990.000,00 RSD.
Nosilac realizacije ove mere je Gradska uprava za privredu u saradnji sa relevantnim institucijama i udruženjima iz ove oblasti, a u skladu sa zakonom kojim se uređuju javne nabavke.
2) Program stručnog usavršavanja i obrazovanja izabranih poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija iz oblasti poljoprivrede radi sticanja dodatnih znanja i veština iz oblasti organske proizvodnje
Osnovni cilj ove mere jeste da se podigne svest, unapredi znanje i poveća produktivnost iz oblasti organske proizvodnje. Imajući u vidu zahteve tržišta za zdravom i prirodnom hranom, neophodna je stručna edukacija izabranih poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija, kao i dodatni viši nivoi edukacije za proizvođače koji su uključeni u program 2011. godine.
Za realizaciju ove mere sredstva su planirana u budžetu Grada za 2012. godinu u iznosu od 3.230.000,00 RSD.
Nosioce realizacije ove mere odabraće Gradska uprava za privredu u skladu sa zakonom kojim se uređuju javne nabavke.
3) Subvencionisanje sertifikacija izabranih poljoprivrednih proizvođača, organizacija i institucija iz oblasti poljoprivrede za razvoj organske proizvodnje
Subvencije su namenjene izabranim poljoprivrednim proizvođačima, organizacijama i institucijama iz oblasti poljoprivrede sa kojima su zaključeni ugovori iz podtačke 1. ove tačke i poljoprivrednim proizvođačima koji su uključeni u program 2011. godine.
Za realizaciju ove mere sredstva su planirana u budžetu Grada za 2012. godinu u iznosu od 1.802.000,00 RSD.
Nosilac ove mere je Gradska uprava za privredu.
4) Organizovanje i učestvovanje na sajmovima, seminarima, radionicama i stručnim ekskurzijama o organskoj proizvodnji
Realizacija ove mere podrazumeva organizovan nastup poljoprivrednih proizvođača organske hrane na sajmovima organske proizvodnje, kao i odlaske na stručne ekskurzije u cilju obezbeđivanja neposrednih kontakata, potrebnih informacija, praćenja trendova i sticanja pozitivnih iskustava koja bi se primenila za efikasniju realizaciju Akcionog plana.
Ova mera obuhvata nastupe na sajmovima kao što su: "Međunarodni poljoprivredni sajam" Novi Sad; "BioFach" u Nirnbergu, Nemačka; "SANA" u Bolonji, Italija; "BIOSUED" u Augsburgu, Nemačka; "BtoBIO" u Milanu, Italija; "Bio Balkan Expo" u Beogradu. Takođe će biti obuhvaćeno i učešće na seminarima i radionicama u zemlji i u inostranstvu, kao i na stručnim ekskurzijama. Na sajmovima i seminarima imali bi zajedničko učešće sa svim relevantnim organizacijama kao što su: "Serbia Organica" Nacionalno udruženje za razvoj organske proizvodnje, Poljoprivredni fakultet Novi Sad, Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, Ministarstvo poljoprivrede Srbije i ostalim institucijama koje su zainteresovane za razvoj ove vrste proizvodnje. Troškovi nastupa na sajmovima, seminarima, radionicama i stručnim ekskurzijama obuhvataju delimično finansiranje prostora - zakup štandova i opreme, dnevnice za službena putovanja u zemlji i inostranstvu, troškove prevoza, smeštaja i osiguranja, a u skladu sa raspoloživim sredstvima.
Za realizaciju ove mere sredstva su planirana u budžetu Grada za 2012. godinu u iznosu od 2.928.000,00 RSD.
Nosilac realizacije ove mere je Gradska uprava za privredu i druge relevantne institucije iz organske proizvodnje u skladu sa zakonskim propisima.
5) Popularizacija, promocija i prezentacija organskih proizvoda na teritoriji Grada
Promocija i prezentacija organskih proizvoda na teritoriji Grada vrši se putem štampanih i vizuelnih sredstava. Za promovisanje i dalju afirmaciju organske proizvodnje planira se izrada brošura sa ponudom organskih proizvoda, poslovna galanterija i izrada plakata i banera. Takođe se planira i izrada internet prezentacije udruženja organskih proizvođača koji su uključeni u ovaj program.
Za realizaciju ove mere sredstva su planirana u budžetu Grada za 2012. godinu u iznosu od 1.050.00,00 RSD.
Nosilac ove mere je Gradska uprava za privredu.
5. SREDSTVA ZA REALIZACIJU MERA ZA UNAPREĐENJE ORGANSKE POLJOPRIVREDNE PROIZVODNJE
Sredstva za realizaciju Akcionog plana, planirana su Odlukom o budžetu Grada Novog Sada za 2012. godinu ("Službeni list Grada Novog Sada", broj 50/11) u ukupnom iznosu od 10.000.000,00 RSD na razdelu Gradske uprave za privredu, u okviru Budžetskog fonda koji je otvoren u skladu sa članom 64. stav 1. Zakona o budžetskom sistemu ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 54/09, 73/10, 101/10 i 101/11) a u vezi sa članom 25. i 71. Zakona o poljoprivrednom zemljištu ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 62/06, 65/08 - dr. zakon i 41/09) i u skladu sa Strategijom privrednog razvoja Grada Novog Sada ("Službeni list Grada Novog Sada" broj 49/09).
Gradska uprava za privredu prema Rešenju Gradonačelnika o otvaranju Budžetskog fonda za unapređenje poljoprivrede, broj 3-191/2010-II od 10.11.2010. godine upravlja Budžetskim fondom.
Raspored sredstava za realizaciju mera za unapređenje organske poljoprivredne proizvodnje Grada, za 2012. godinu:
Br. |
Mere za unapređenje organske poljoprivrede |
Sredstva u RSD |
1. |
Odabir proizvođača i ocena odabranog zemljišta |
990.000,00 |
2. |
Stručno usavršavanje i obrazovanje |
3.230.000,00 |
3. |
Subvencije poljoprivrednim proizvođačima, organizacijama i institucijama iz oblasti poljoprivrede |
1.802.000,00 |
4. |
Sajmovi, seminari, radionice, stručne ekskurzije |
2.928.000,00 |
5. |
Promocija i prezentacija |
1.050.000,00 |
UKUPNO |
10.000.000,00 |
|
Na zahtev Gradonačelnika, a najmanje jedanput godišnje, Gradska uprava za privredu podnosi izveštaj o realizaciji Akcionog plana.
6. OBJAVLJIVANJE AKCIONOG PLANA
Ovaj akcioni plan objaviće se u "Službenom listu Grada Novog Sada".