PRAVILNIK

O NASTAVNOM PLANU I PROGRAMU OGLEDA ZA OBRAZOVNI PROFIL TEHNIČAR ZA LOVSTVO I RIBARSTVO

("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 9/2008 i 2/2012)

Član 1

Ovim pravilnikom utvrđuje se nastavni plan i program ogleda za obrazovni profil tehničar za lovstvo i ribarstvo, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 2

Program ogleda iz člana 1. ovog pravilnika ostvaruje se u skladu sa:

1. Pravilnikom o nastavnom planu i programu za sticanje obrazovanja u trogodišnjem i četvorogodišnjem trajanju u stručnoj školi za područje rada šumarstvo i obrada drveta ("Prosvetni glasnik RS", br. 6/93, 1/94 i 5/02), i to sa nastavnim planom i programom predmeta:

1) Srpski jezik i književnost;

2) Engleski jezik;

3) Nemački jezik;

4) Matematika;

5) Računarstvo i informatika za prvi razred;

6) Pedologija sa geologijom;

7) Dendrologija sa fitocenologijom;

8) delom programa predmeta Fizičko i zdravstveno vaspitanje, za obrazovni profil šumarski tehničar;

2. Pravilnikom o nastavnom planu i programu predmeta Verska nastava za srednje škole ("Prosvetni glasnik RS", br. 6/03, 23/04 i 9/05).

Član 3

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku", a primenjivaće se od 1. septembra 2008. godine.

 

Samostalni član Pravilnika o dopuni
Pravilnika o nastavnom planu i programu ogleda za obrazovni profil tehničar za lovstvo i ribarstvo

("Sl. glasnik RS - Prosvetni glasnik", br. 2/2012)

Član 2

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Prosvetnom glasniku".

 

NASTAVNI PLAN I PROGRAM

 

Područje rada: ŠUMARSTVO I OBRADA DRVETA

 

Oblast: ŠUMARSTVO

 

Obrazovni profil: TEHNIČAR ZA LOVSTVO I RIBARSTVO - ogled

 

Trajanje obrazovanja: četiri godine

Cilj ogleda:

Cilj ogleda je unapređenje kvaliteta i osavremenjivanje obrazovno-vaspitnog rada kroz:

- uvođenje kontinuiranog obrazovnog procesa srednješkolskih kadrova za oblast lovstva i ribarstva koji su neophodni da bi se očuvao biodiverzitet i sprovodila Nacionalna strategija održivog korišćenja prirodnih resursa i dobara Republike Srbije, kao i Nacionalni program zaštite životne sredine Republike Srbije;

- uvođenje novog nastavnog profila koji do sada nije školovan;

- uvođenje u redovnu nastavnu praksu obrazovanja učenika za obavljanje stručnih poslova i zadataka u oblasti lovstva i ribarstva;

- uvođenje novog nastavnog plana i programa radi sticanja nastavnih (pedagoških, metodičkih i organizacionih) iskustava na obrazovanju srednjoškolskih kadrova za oblast lovstva i ribarstva;

- uvođenje fleksibilnog nastavnog programa, koji bi bio definisan u jednom delu od strane škole, a u zavisnosti od interesa preduzeća koja se bave ovom delatnošću, kako bi se obezbedilo efikasnije zapošljavanje stručnjaka ovog obrazovnog profila;

- uvođenje preduzetništva u nastavni program radi razvijanja preduzetničkog duha kod učenika;

- izradu kriterijuma ocenjivanja i građenja standarda ocenjivanja učenika;

- proveru koncepta stručne mature.

Uvođenje organizacionih novina

Uvođenje organizacionih novina vrši se kroz:

- prilagođavanje organizacije nastavnog procesa u školi, u okviru godišnjeg fonda časova, a u skladu sa očekivanim ishodima stručnog obrazovanja i uslovima rada u školi i na radnom mestu;

- nastavne sadržaje za praktičnu obuku u bloku koji su dati integralno za sve predmete, a fond časova je znatno povećan;

- uvođenje izborne nastave, kao mogućnosti da učenik samostalno kreira deo svog obrazovanja;

- uvođenje letnje profesionalne prakse;

- uvođenje optimalnog fonda časova za praktičnu nastavu.

Očekivani ishodi stručnog obrazovanja na nivou Republike Srbije su:

- brzo adaptiranje učenika na uslove rada;

- unapređen i kvalitetan obrazovno-vaspitni rad kroz:

- efikasnije i podsticajnije metode rada sa učenicima primenjene u svakodnevnoj obrazovnoj praksi;

- efikasnije usvajanje generativnih, transfernih i funkcionalnih znanja i veština, relevantnih za buduću profesiju;

- ocenjivanje učenika u odnosu na očekivane ishode;

- razvijanje sistema praćenja ostvarenosti nastavnog programa na nivou škole i na nivou Republike.

Trajanje ogleda

Obrazovanje se sprovodi od 1. septembra 2008. godine kroz najmanje tri generacije upisanih učenika. Odluku o prestanku ogleda doneće, nakon procene rezultata, ministar prosvete.

Način ostvarivanja ogleda

Obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se na osnovu ovog nastavnog plana i programa.

Uvešće se organizovanje obuke nastavnika za primenu novih metoda rada sa učenicima, primene novog nastavnog programa i objektivnog ocenjivanja u svakodnevnoj obrazovnoj praksi.

Obuka za nastavnike organizuje se u sledećim oblastima koje su bitne za unapređenje kvaliteta obrazovnog rada:

- nove koncepcije obrazovanja (usmerenost na ciljeve i ishode obrazovanja);

- stručnog usavršavanja nastavnika za primenu novih nastavnih metoda;

- stručnog usavršavanja nastavnika u okviru matične struke za nove oblasti.

Nastavnici će u okviru obrazovno-vaspitnog rada primenjivati metode rada i ocenjivanja za koje su obučavani na seminarima.

U okviru Zavoda za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja biće izdvojene ključne teme u okviru kojih je potrebno stručno usavršavanje nastavnika.

Stručni tim u školi će sarađivati na horizontalnom i vertikalnom povezivanju nastavnih sadržaja kako sa autorskim timom, tako i sa predstavnicima privrede.

Planirana je izrada testova sa zajedničkim sadržajima i zajednički postavljenim kriterijumima od strane stručnih timova koji će se formirati pri Zavodu za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja - Centru za stručno i umetničko obrazovanje i Zavodu za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja.

Način polaganja stručne mature biće propisan posebnim podzakonskim aktom.

Uslovi ostvarivanja ogleda

Program će se ostvarivati u uslovima svakodnevnog obrazovno-vaspitnog rada u školi (teorijska nastava i vežbe).

Praktična obuka u bloku realizovaće se na školskim poligonima, na terenu u nastavnim školskim bazama i preduzećima.

Ostvarivanje programa podrazumeva uključenost i saradnju nastavnika i pomoćnih nastavnika u okviru stručnih timova i stručnih organa u školi i stručnih saradnika, saradnika u nastavi i spoljnih saradnika na terenu prilikom realizacije praktične obuke.

Vrsta stručne spreme nastavnika i pomoćnih nastavnika za ostvarivanje programa propisana je posebnim pravilnikom.

Ministarstvo prosvete, Zavod za unapređivanje vaspitanja i obrazovanja - Centar za stručno i umetničko obrazovanje, međunarodni programi podrške reformi stručnog obrazovanja i preduzeća, pružiće kadrovsku i materijalnu podršku za realizaciju obuke nastavnika, materijal za rad, praćenje i vrednovanje programa.

Praćenje i vrednovanje ogleda

Praćenje i vrednovanje ogleda obavlja Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja - Centar za stručno i umetničko obrazovanje i prosvetni savetnik.

Na kraju školske godine, na osnovu različitih upitnika i izveštaja, biće ispitani rezultati obrazovno-vaspitnog rada, adekvatnost ocenjivanja, mišljenja učenika i nastavnika.

Rezultati ogleda biće objavljeni na način dostupan široj stručnoj javnosti.

CILJEVI I ZADACI STRUČNOG OBRAZOVANJA

Za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA LOVSTVO I RIBARSTVO - ogled

CILJEVI STRUČNOG OBRAZOVANJA

OČEKIVANI ISHODI STRUČNOG OBRAZOVANJA
Po završenom obrazovanju za ovaj profil, učenik će steći:

znanja

veštine

radne kompetencije za:

• Obrazovanje učenika za neposredan rad na očuvanju biodiverziteta;
• Obrazovanje učenika za neposredan rad na održivom korišćenju i razvoju lovne i ihtiofaune;
• Obrazovanje učenika za prikupljanje podataka za indentifikaciju pojedinih vrsta faune i flore;
• Obrazovanje učenika za neposredan rad na gajenju, proizvodnji i korišćenju lovne ihtiofaune;
• Obrazovanje učenika za neposredan rad na izgradnji, održavanju i korišćenju lovnih i ribolovnih objekata, opreme i pribora;
• Obrazovanje učenika za neposredan rad na uređenju i očuvanju predela u ribarskim i lovnim područjima;
• Obrazovanje učenika za prikupljanje podataka o fauni, flori, vodi i klimatskim elementima u području;
• Obrazovanje učenika za neposrednu realizaciju, lova i ribolova, vođenju evidencije i prezentacije;
• Obrazovanje učenika za kontrolu lica u lovnim i ribolovnim lovištima i revirima;
• Sticanje teorijskih osnova i veština za obavljanje poslova lovočuvara i ribočuvara i napredovanja u struci-nastavak školovanja na odgovarajućim fakultetima.

• o bioekološkim osobinama flore, lovne i ihtiofaune;
• o bioekološkim osobinama proređenih, retkih, ugroženih i zaštićenih vrsta faune i merama za njihovu zaštitu;
• o gajenju, proizvodnji, zaštiti i korišćenju lovne i ihtiofaune;
• o zahtevima i potrebama ishrane, tehnologiji proizvodnje hrane i načinima prihranjivanja lovne i ihtiofaune;
• o mehanizaciji, uređajima i opremi koja se koristi u gajenju, proizvodnji, zaštiti i korišćenju lovne i ihtiofaune;
• o izgradnji lovnih i ribolovnih objekata;
• o uređenju predela;
• o osnovama balistike, oružja i municije;
• o prikupljanju podataka za izradu planova gazdovanja;
• o primeni i širenju etike i morala u odnosu na lovnu i faunu uopšte;
• o upravno-pravnom postupku pri otkrivanju lovokradica i ribokradica.

• ustanovljavanja i praćenja brojnosti i strukture populacija lovne i ihtiofaune;
• tehnika i načina izgradnje lovnih i ribolovnih objekata; izrada objekata u okviru uređenja predela;
• pripremanja i davanja hrane i lekova;
• rukovanja lovačkim oružjem, mehanizacijom, opremom i uređajima za lov i ribolov i kontrolu lica;
• uzimanja uzoraka za analizu uginulih jedinki lovne i ihtiofaune i postupak sa uginulim jedinkama;
• premera zemljišta;
• inventure šume; divljači i riba
• organizacije vremena, mesta i načina lova i ribolova;
• davanja prve pomoći;
• obrade, skladištenja i otpreme ulovljene divljači i ribe;
• pripreme, obrade i ocenjivanja lovačkih trofeja;
• otkrivanja, identifikacije i privođenja lica zatečenih u lovokrađi ili ribokrađi.

• neposredan rad na uzgoju, proizvodnji, zaštiti i korišćenju lovne i ihtiofaune;
• neposredan rad na realizaciji lova i ribolova;
• učešće u ocenjivanju lovačkih trofeja;
• uređenje, unapređenje i očuvanje predela (izgradnja i održavanje objekata);
• poznavanje preduzetništva za unapređivanje stanja populacija lovne i ihtiofaune kao i prezentaciju lovnoturističke ponude,
• primenu mera bezbednosti i očuvanje zdravlja na radu;
• kontrolu lica zatečenih u lovnom i ribolovnom području u skladu sa zakonima i propisima koji regulišu oblasti (lova, ribolova i šuma)

 

I NASTAVNI PLAN

za obrazovni profil: TEHNIČAR ZA LOVSTVO I RIBARSTVO - ogled

 

Nastavni predmet

Nedeljno opterećenje T-teorija + V-vežbe + P-praksa

Ukupno

I godina

II godina

III godina

IV godina

T

V

P

T

V

P

T

V

P

T

V

P

T

V

P

 

A: OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

8

2

30

8

3

30

8

 

30

8

 

30

32

5

120

1

Srpski jezik i književnost

2

 

 

2

 

 

2

 

 

2

 

 

8

 

 

2

Engleski jezik

2

 

 

2

 

 

2

 

 

2

 

 

8

 

 

3

Matematika

2

 

 

2

 

 

2

 

 

2

 

 

8

 

 

4

Računarstvo i informatika

 

2

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

5

Fizičko i zdravstveno obrazovanje

2

 

30

2

 

30

2

 

30

2

 

30

8

 

120

 

B: OPŠTESTRUČNI PREDMETI

5

4

 

2

1

 

3

1

 

3

1

 

13

7

 

1

Bezbednost i zdravlje na radu

1

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

1

 

2

Nemački jezik

 

 

 

 

 

 

2

 

 

2

 

 

4

 

 

3

Statistika

 

 

 

 

 

 

1

1

 

1

1

 

2

2

 

4

Opšta biologija

2

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

5

Botanika

2

2

60

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

 

6

Osnovi biljne proizvodnje

 

 

2

1

 

 

 

 

 

 

 

2

1

 

 

V: STRUČNI PREDMETI

6

4

10

6

 

12

6

 

14

4

 

42

20

420

1

Pedologija sa geologijom

2

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

 

2

Šumska ekoklimatologija

2

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

 

3

Šumska hidrologija

2

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

1

 

4

Dendrologija sa fitocenologijom

 

 

 

2

2

60

 

 

 

 

 

 

2

2

 

5

Ekologija životinja

 

 

 

2

1

 

 

 

 

 

 

2

1

 

6

Lovna zoologija

 

 

 

3

1

 

 

 

 

 

 

3

1

 

7

Ihtiologija

 

 

 

2

1

 

 

 

 

 

 

2

1

 

8

Lovna kinologija

 

 

 

1

1

 

 

 

 

 

 

1

1

 

9

Osnovi geodezije sa topografijom i pozicioniranjem

 

 

 

 

 

 

1

1

150

 

 

 

1

1

 

10

Ishrana divljači i riba sa osnovama zoohigijene

 

 

 

 

 

 

1

1

 

 

 

1

1

 

11

Proizvodnja i gajenje divljači

 

 

 

 

 

 

2

1

 

 

 

2

1

 

12

Proizvodnja, gajenje i tehnike lova riba

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

2

 

 

13

Zaštita divljači i riba

 

 

 

 

 

 

2

1

 

 

 

2

1

 

14

Uređaji i oprema

 

 

 

 

 

 

2

1

 

 

 

2

1

 

15

Uređenje lovišta i ribnjaka

 

 

 

 

 

 

2

1

2

1

150

4

2

 

16

Planiranje gazdovanja šumskim područjima

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

2

2

 

17

Preduzetništvo u šumarstvu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

3

 

 

18

Pravo i upravni postupak

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

2

 

 

19

Prirodni i ekoturistički potencijali

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

2

 

 

20

Zaštita šuma i voda

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

1

2

1

 

21

Bioetika

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

1

 

 

22

Praktična obuka (u bloku)

 

 

60

 

 

60

 

 

150

 

 

150

 

 

420

 

G: IZBORNI PREDMETI

1

 

 

1

 

 

1

 

 

1

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

UKUPNO - NEDELJNO

20

10

21

10

24

7

26

5

91

32

30

31

31

31

 

UKUPNO - GODIŠNJE

1050

90

1085

90

992

180

930

180

4057

540

Lista ponuđenih izbornih predmeta po razredima

V: IZBORNI PREDMETI

I

II

III

IV

Izborni predmet predviđen Zakonom

 

 

 

 

1. Građansko vaspitanje / Verska nastava

*

*

*

*

Izborni predmeti predviđeni ovim programom ogleda

 

 

 

 

1. Istorija (odabrane teme)

*

 

 

 

2. Muzička umetnost

*

 

 

 

3. Likovna kultura

*

 

 

 

4. Hemija

*

 

 

 

5. Gajenje šuma

 

*

*

 

6. Fizika (odabrane teme)

 

*

*

 

7. Gljivarstvo

 

 

*

*

8. Pčelarstvo

 

 

*

*

9. Lekovito bilje

 

 

*

*

10. Gajenje puževa

 

 

*

*

11. Sociologija

 

 

 

*

12. Filozofija

 

 

 

*

Izborna nastava sastoji se svake školske godine iz:

- Izbornog predmeta predviđenog Zakonom: Građansko vaspitanje ili Verska nastava (1 čas nedeljno tokom školske godine)

- Dva izborna predmeta predviđena Programom ogleda - svaki po jedan izborni predmet predviđen programom ogleda (sa mogućnošću realizacije u bloku ili sa dva časa nedeljno tokom jednog polugodišta).

- Lista izbornih predmeta nije konačna i može se dopuniti na predlog škole koja sprovodi ogled, programom koji je prethodno odobrilo Ministarstvo prosvete. Ostvaruje se iz onih predmeta za koje se izjasni najmanje 30 % učenika oglednog odeljenja.

U toku školovanja učenik može da bira određene predmete samo jedanput (likovna kultura, muzička umetnost, sociologija, filozofija i stručni izborni predmeti).

Ocena izbornih predmeta predviđenih Programom ogleda je brojčana i ulazi u prosek ocena na kraju godine.

Ostali obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske godine

Razred

I razred
časova

II razred
časova

III razred
časova

IV razred
časova

ukupno
časova

Čas odeljenskog starešine

do 64

do 64

do 64

do 64

do 256

Dodatni rad *

do 30

do 30

do 30

do 30

do 120

Dopunski rad *

do 30

do 30

do 30

do 30

do 120

Pripremni rad *

do 30

do 30

do 30

do 30

do 120

* Ako se ukaže potreba za ovim oblicima rada

Ostvarivanje programa ogleda

Predviđen broj učenika u odeljenju je 20.

Nastava iz planom predviđenih nastavnih predmeta realizuje se kroz teorijska predavanja (T) za celo odeljenje, po grupama kroz vežbe (V), praktičnu nastavu po grupama (P) i (letnju) profesionalnu - ferijalnu praksu (FP):

Razred

Godišnji fond časova

ukupno

broj učenika u grupi

T

V

P

FP

 

T

V i P

FP

I

700

350

90

60

1200

20

10

pojedinačno

II

735

350

90

60

1235

20

10

pojedinačno

III

768

224

180

90

1262

20

10

pojedinačno

IV

780

150

180

 

1110

20

10

pojedinačno

Ukupno

2983

1074

540

210

4807

 

 

 

Teorijska nastava realizuje se sa celim odeljenjem uz primenu novih nastavnih metoda. Vežbe i praktična obuka se realizuju po grupama, a profesionalna - ferijalna praksa se realizuje individualno u preduzećima koja gazduju lovištima i ribolovnim područjima. Za vreme praktične nastave i profesionalne prakse učenici vode dnevnik rada. Sadržaj dnevnika rada donosi stručno veće škole.

Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada tokom školske godine po razredima

 

I

II

III

IV

Ekskurzija

2-3 dana

2-3 dana

3-4 dana

do 5 dana

Jezik drugog naroda ili nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture

2 časa nedeljno

Drugi predmeti *

1-2 časa nedeljno

Stvaralačke i slobodne aktivnosti učenika (hor, sekcije i drugo)

30-60 časova godišnje

Društvene aktivnosti - učenički parlament, učeničke zadruge

15-30 časova godišnje

Kulturna i javna delatnost škole

2 radna dana

* Pored navedenih predmeta škola može da organizuje, u skladu sa opredeljenjima učenika, fakultativnu nastavu iz predmeta koji su utvrđeni nastavnim planom drugih obrazovnih profila istog ili drugog područja rada, kao i u nastavnim planovima gimnazije, ili po programima koji su prethodno doneti.

Ostvarivanje školskog programa po nedeljama

Razred

razredno-časovna nastava

mentorski rad
(nastava u bloku, praksa)

obavezne
vannastavne
aktivnosti

ostalo
(matura)

ukupno radnih nedelja

I

35

3

1

 

39

II

35

3

1

 

39

III

32

6

1

 

39

IV

30

6

1

2

39

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastavni plan i program za obrazovni profil tehničar za lovstvo i ribarstvo - ogled ostvaruje se u školama gde su školski prostor, oprema i nastavna sredstva propisani: Pravilnikom o bližim uslovima u pogledu prostora, opreme i nastavnih sredstava za ostvarivanje plana i programa zajedničkih predmeta u stručnim školama za obrazovne profile III i IV stepena stručne spreme ("Službeni glasnik Republike Srbije - Prosvetni glasnik", broj 7/91) i Pravilnikom o bližim uslovima u pogledu prostora, opreme i nastavnih sredstava za ostvarivanje planova i programa obrazovanja i vaspitanja za stručne predmete za obrazovne profile III i IV stepena stručne spreme u stručnim školama, u području rada šumarstvo i obrada drveta, koji će biti propisani za ovaj obrazovni profil.

Nastavnici sami pripremaju nastavu u skladu sa ovim nastavnim programom koristeći najsavremenija audio-vizuelna sredstva:

- publikovana multimedijalna nastavna sredstva (štampana literatura, različite publikacije, zbirke fotografija, odgovarajući video zapisi i elektronske publikacije);

- internet.

Nastava se realizuje uz korišćenje:

- računara i projektora za Power Point prezentacije;

- skenera;

- televizora i DVD.

Nastavne baze:

- školsko ogledno lovište:

- Veterinarsko specijalistički institut Kraljevo;

- školsko ogledno strelište;

- školski ogledni ribnjak;

- akvarijumi.

Detaljna uputstva za ostvarivanje programa data su uz svaki predmet pojedinačno.

SADRŽAJI NASTAVNIH PROGRAMA

Nastavni programi za predmete: Srpski jezik i književnost, Engleski jezik, Matematika, Računarstvo i informatika za prvi razred, Pedologija sa geologijom, Dendrologija sa fitocenologijom i deo programa Fizičkog i zdravstvenog obrazovanja (Fizičko obrazovanje) identični su nastavnim programima tih predmeta propisanim Pravilnikom o nastavnom planu i programu za sticanje obrazovanja u trogodišnjem i četvorogodišnjem trajanju u stručnoj školi za područje rada šumarstvo i obrada drveta ("Prosvetni glasnik RS", br. 6/93, 1/94 i 5/02).

RAČUNARSTVO I INFORMATIKA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za korišćenje grafičkih programa za rad sa crtežima i slikama, programa za izradu prezentacija i programa za rad sa tabelama.

Zadaci nastave predmeta su:

- da učenik razume način memorisanja grafičkih objekata;

- da uoči razliku između vektorske i rasterske grafike;

- da savlada korišćenje jednog programa za rad sa vektorskom grafikom;

- da savlada korišćenje jednog programa za rad sa rasterskom grafikom;

- osposobi se za obradu grafičkih objekata kao gradivnih elemenata za: DTP, prezentacije i internet;

- osposobi se za korišćenje jednog programa za izradu prezentacija;

- osposobi se za korišćenje programa za rad sa tabelama i za početno programiranje: formule i grananja.

II razred

(3 časa vežbi nedeljno, 105 časova vežbi godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

RAČUNARSKA GRAFIKA (2)

Predstavljanje slika u računaru;

Podela grafičkih programa.

CORELDRAW (28)

Radno okruženje;

Crtanje i oblikovanje;

Transformacije objekata;

Korišćenje teksta;

Slojevi;

Specijalni efekti;

Globalni pregled crteža;

Štampanje crteža.

PHOTOSHOP (28)

Radno okruženje;

Rad sa selekcijama;

Rad sa slikama;

Crtanje i bojenje;

Rad sa stilovima;

Rad sa tekstom;

Skeniranje, digitalni foto aparat;

Slojevi;

Filteri.

POWERPOINT (16)

Prezentacije;

Radno okruženje;

Osnovni elementi prezentacije;

Tekstualni deo prezentacije;

Dodavanje grafike i zvuka;

Dodavanje video formata;

Složene prezentacije.

EXCEL (31)

Podešavanje radnog okruženja;

Vrste podataka;

Unošenje podataka u tabelu;

Kretanje u tabeli;

Manipulacije podataka;

Transformacija tabele;

Oblikovanje tabele;

Manipulacije radnim listovima;

Adrese ćelija;

Reference;

Imena;

Formule;

Funkcije;

Automatsko unošenje serije podataka;

Grafički prikaz podataka;

Kreiranje i izmena grafikona;

Prethodni pregled tabele i grafikona;

Štampanje.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

FIZIČKO I ZDRAVSTVENO OBRAZOVANJE

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je postizanje određenog stepena psihofizičkih sposobnosti za obavljanje poslova i radnih zadataka na terenu (u lovištu i ribarskom reviru).

Zadaci nastave predmeta su:

- trening učenika - plivanje u otvorenim vodama (vodotokovi, brzaci, vrtlozi i sl.);

- trening učenika - skijanje;

- trening učenika - streljaštvo;

- trening učenika - planinarenje i alpinizam.

I razred

(30 časova u bloku godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

Uvod u plivanje, formiranje grupa za nastavu plivanja, obuka neplivača, usavršavanje jedne tehnike u plivanju, provera.

II razred

(30 časova u bloku godišnje)

Uvod u skijanje, istorijat, značaj i oprema;

Skijaška etika i pravila bezbednosti (oznake na pisti);

Uspinjače;

Smrzavanje i prva pomoć;

Povrede pri padu i prva pomoć;

Izbor, podešavanje i održavanje opreme;

Psihofizička priprema za skijanje.

III razred

(30 časova u bloku godišnje)

Uvod u streljaštvo;

Mere sigurnosti i ponašanje na strelištu;

Gađanje vazdušnom puškom;

Gađanje vazdušnim pištoljem;

Gađanje lovačkom puškom i pištoljem;

Uvežbavanje gađanja vazdušnom puškom.

IV razred

(30 časova u bloku godišnje)

Logorovanje;

Orijentacija u otvorenom prostoru;

Planinarenje;

Osnovi alpinizma;

Veslanje;

Rafting;

Razvoj psihofizičkih sposobnosti u vezi sa navedenim aktivnostima;

Logorovanje, orjentiring, rafting, i alpinizam (5-7 dana).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje na terenu u odgovarajućim šumskim područjima (lovištima i ribolovnim revirima) i nastavnim bazama.

Realizacija nastave se planira u toku školske godine u zavisnosti od sezone koja je aktuelna za realizaciju pojedinih programa (jesen-zima, za prvo polugodište i proleće-leto, za drugo polugodište).

U realizaciji praktične obuke učenika, pored nastavnika škole učestvuju i stručni saradnici i demonstratori iz preduzeća i nastavnih baza. Predmetni nastavnici škole su u obavezi da u saradnji sa stručnjacima iz preduzeća, odnosno nastavne baze sačine operativni plan i program za realizaciju nastave.

Nastava se realizuje sa smeštajem učenika na terenu. Bezbednost učenika prilikom realizacije nastave u bloku, na terenu, se sprovodi u skladu sa Pravilnikom o organizovanju i izvođenju praktične nastave učenika. Ukupan angažman smeštaja, ishrane, praktičnog rada, slobodnih aktivnosti i sl. jeste u funkciji sticanja znanja i veština za brzo uključivanje u rad nakon završenog školovanja.

BEZBEDNOST I ZDRAVLJE NA RADU

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za ličnu bezbednost i bezbednost gostiju u lovnim i ribolovnim revirima.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja i veština neophodnih za smanjivanje povreda na radu, profesionalnih oboljenja i oboljenja u vezi sa radom;

- sticanje osnovnih znanja i veština za primenu preventivnih mera koje se preduzimaju od strane poslodavaca i lično od strane zaposlenih radnika;

- sticanje opštih osnovnih znanja o uslovima na radu koji obezbeđuju pretpostavku za puno fizičko, psihičko i socijalno blagostanje zaposlenih;

- sticanje osnovnih znanja o neposrednim opasnostima pri realizaciji lova i ribolova i preventivnim merama za zaštitu;

- pružanje prve pomoći.

I razred

(1+1 čas nedeljno, 35+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

OPŠTI DEO (6)

Bezbednost na radu, izvori opasnosti i faktori sigurnosti;

Štetni faktori radne sredine, opasne materije;

Opasnosti od električne struje;

Zakonski propisi o bezbednosti i zdravlju na radu.

MEDICINSKI DEO (12)

Subjektivni faktori bezbednosti na radu;

Fizička i mentalna sposobnost;

Ishrana;

Mikroorganizmi, glodari, insekti i gmizavci koji se nalaze u šumi, a prouzrokuju određene bolesti;

Higijena;

Buka i vibracije;

Pružanje prve pomoći.

SPECIJALNI DEO (17)

Izvori opasnosti pri seči stabala;

Rizik od povreda ili oštećenja zdravlja;

Tehničke mere zaštite pri radu sa motornom testerom-vožnja čamaca;

Opasnosti i mere sigurnosti u lovstvu (lovačko oružje, municija);

Opasnosti i mere sigurnosti u ribarstvu (na otvorenim i zatvorenim vodama;

Zaštita od požara;

Sredstva i oprema za ličnu zaštitu.

VEŽBE (35)

Izvori opasnosti (1);

Opasne materije (1);

Električna struja (1);

Zakonski propisi, pravilnici i sl. (2);

Pružanje prve pomoći (12);

Izvori opasnosti pri seči stabala (2);

Mikroorganizmi, glodari, insekti i gmizavci koji se nalaze u šumi, a prouzrokuju određene bolesti (4);

Buka i vibracije (2);

Opasnosti i mere sigurnosti u lovstvu (lovačko oružje, municija) (2);

Opasnosti i mere sigurnosti u ribarstvu (na otvorenim i zatvorenim vodama) (2);

Zaštita od požara, primena protivpožarnih aparata i druge opreme (4);

Sredstva i oprema za ličnu zaštitu (2).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

STATISTIKA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta u trećem razredu je obrazovanje učenika za prikupljanje i statističku obradu podataka.

Cilj nastave predmeta u četvrtom razredu je sticanje osnovnih znanja za unošenje i korišćenje podataka u informacione sisteme za lovstvo i ribarstvo.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje znanja o osnovnim fazama statističkog istraživanja;

- upoznavanje učenika sa procesom statističkog istraživanja;

- osposobljavanje učenika za prikupljanje podataka;

- osposobljavanje učenika za prikazivanje statističkih podataka;

- upoznavanje sa osnovnim karakteristikama programa za rad sa bazama podataka;

- osposobljavanje za rad sa programom za rad sa bazama podataka;

- korišćenje postojećih tabela za kreiranje raznih upita;

- osposobljavanje za različite poslovne primene programa za rad sa bazama podataka.

III razred

(1+1 čas nedeljno, 32+32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (2)

Pojam, predmet i zadaci statistike;

Statističke metode;

Zakon velikih brojeva;

Organizacija statističke službe.

STATISTIČKO POSMATRANJE (4)

Organizacija istraživanja;

Statistički skup;

Izvori podataka;

Snimanje podataka i kontrola.

SREĐIVANJE I GRUPISANJE PODATAKA (4)

Vrste i faze sređivanja i grupisanja podataka;

Statističke serije.

PRIKAZIVANJE STATISTIČKIH PODATAKA (8)

Statističke tabele;

Grafičko prikazivanje;

Statistički dijagrami;

Kartogrami i piktogrami.

ANALIZA PODATAKA (14)

Sređivanje vrednosti;

Aritmetička sredina;

Harmonijska sredina;

Geometrijska sredina;

Madijana;

Modus;

Disperzija serija;

Relativni brojevi;

Statistički koeficijenti;

Koeficijent korelacije i indeksi.

VEŽBE (32)

Statističke metode;

Statističko posmatranje;

Sređivanje i grupisanje podataka;

Prikazivanje statističkih podataka;

Analiza podataka.

IV razred

(2 časa nedeljno, 60 časova godišnje)

UVOD (2)

RAD SA TABELAMA (6)

Tipovi podataka;

Kreiranje tabela;

Izmena podataka;

Operateri;

Osobine, svojstva polja;

Uvoz i izvoz podataka iz druge datoteke;

Postavljanje, modifikovanje i pozicioniranje.

UPITI (9)

Kreiranje upita;

Operatori;

Rad sa izrazima;

Funkcije za rad sa tekstom i datumima;

Acioni upiti, brisanje, dodavanje, ažuriranje, pravljenje tabela, unakrsni upiti.

IZVEŠTAJI (4)

Izrada izveštaja i dizajniranje;

Grupisanje i sortiranje izveštaja i podizveštaja;

Grafikoni i dijagrami u izveštaju, štampanje, cirkularna pisme.

OBRASCI (4)

Izrada obrazaca, dizajniranje i modifikovanje;

Kontrolni objekti i osobine na obrascu;

Podobrazci;

Rad sa makroima;

Komandna tabla.

ELEKTRONSKO POSLOVANJE (4)

Oblici i rasprostranjenost.

ZAŠTITA I SIGURNOST U ELEKTRONSKOM POSLOVANJU (1)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava u trećem razredu se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se računari, Power Point prezentacije i sl.

Nastava se realizuje u učionici i kabinetu.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika.

U četvrtom razredu nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

OPŠTA BIOLOGIJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je da učenicima pruži opšta znanja koja se stiču usvajanjem obrazovno-vaspitnih sadržaja čime se kod učenika razvijaju objektivnost, kritičnost, inovativnost, kreativnost i razumevanje istorijske, društvene i etičke dimenzije nauke i tehnologije.

Zadaci nastave predmeta su:

- razumevanje značaja biologije kao vodeće naučne discipline u razvoju čovečanstva;

- usvajanje pojmova i razumevanje zakonitosti u živom svetu;

- upoznavanje sa građom i funkcijom ćelije;

- razumevanje životnih fenomena;

- usvajanje osnovnih pojmova i principa individualnog razvića živih organizama;

- shvatanje osnovnih pojmova nauke o nasleđivanju;

- shvatanje osnovnih principa biološke klasifikacije i sistematike živih organizama;

- razvijanje ekološke svesti i ekološke kulture, očuvanje, unapređenje i zaštite životne sredine.

I razred

(2+1 čas nedeljno, 70+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

BIOLOGIJA KAO NAUČNA DISCIPLINA (3)

Značaj biologije za razvoj čovečanstva;

Posmatranje, praćenje i opisivanje pojava i procesa u prirodi;

Istraživanje u laboratoriji.

BIOLOGIJA ĆELIJE (7)

Hemijski sastav i fizička svojstva ćelije;

Građa ćelije;

Jedro hromozomi;

Deoba ćelije, mitoza i mejoza.

BIOLOGIJA RAZVIĆA (10)

Gametogeneza;

Oplođenje i rani stupnjevi embriogeneze;

Organogeneza;

Embrionalni omotači sisara;

Rast i diferencijacija ćelija;

Postnatalni period;

Starenje organizma i smrt.

OSNOVI GENETIKE (15)

Molekulske osnove nasleđivanja;

Genetička kontrola metaboličkih procesa;

Biosinteza proteina;

Geni, genotip, fenotip;

Osnovna pravila nasleđivanja;

Tipovi nasleđivanja osobina kod biljaka i životinja;

Promene u strukturi i broju hromozoma;

Uticaj sredine na izazivanje naslednih promena;

Genetička struktura populacije;

Selekcija i oplemenjivanje organizama;

Biotehnologija i genetički inženjering.

OSNOVI EVOLUCIJE (5)

Poreklo života na Zemlji;

Biohemijska evolucija prvobitnih živih sistema;

Evolucija i filogenija;

Dokazi evolucije;

Adaptacije i prirodna selekcija, poreklo i razvoj čoveka.

SISTEMATIKA, BIOLOŠKA KLASIFIKACIJA (30)

Istorijat i savremeni razvoj sistematike;

Klasifikacija živih bića (Carstvo Protista, Monera, gljiva, biljaka, životinja);

Sistematika životinja;

Ph.Chordata,cl.Cephalochordata;

Cl.Pteraspidomorphi;

Cl.Cephalopsidomorphi;

Cl.Chondrichthyes;

Cl.Actinopterygi;

Cl.Sarcopterygi;

Cl.Reptilia;

Cl.Aves;

Scl.neognathae;

Scl.Paleognathae;

Lepidosauria;

Sinapsida;

Cl.lMamalia;

SubCL. Prototheria;

SubCl.Theria;

Cl.Amphibia;

SubCl.Lissamphibia;

SubCl.Dipnoi;

Ph.Chemichordata;

Lophophorates;

Ecdyzoa.

VEŽBE (35)

Delovi mikroskopa;

Posmatranje ćelija epidermisa crnog luka pod mikroskopom;

Deoba ćelije, mitoza;

Posmatranje muških polnih ćelija sisara pod mikroskopom;

Embrionalni omotači sisara;

Monohibridno nasleđivanje;

Dihibridno nasleđivanje;

Hromozomi čoveka;

Tipovi nasleđivanja osobina kod biljaka i životinja;

Uticaj sredine na izazivanje naslednih promena;

Naslednost i variranje osobina kod ljudi;

Hardi Vajnbergova jednačina genetičke ravnoteže populacije;

Koeficijent heritabilnosti;

Skelet riba, vodozemaca, ptica, sisara;

Uporedna morfologija i anatomija hordata;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Acipenseridae;

Fam. Esocidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam.Cyprinidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam.Siluridae;

Fam.Anguillidae;

Fam.Percidae;

Fam.Cottidae;

Uporedna morfologija i anatomija hordata;

Mišićni sistem kičmenjaka;

Sistem organa za varenje kičmenjaka;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Bufonidae;

Fam. Ranidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam.Testudinidae;

Fam. Emydidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Lacertidae;

Fam. Anguidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Viperidae;

Fam. Elapidae;

Uporedna morfologija i anatomija hordata;

Nervni sistem kičmenjaka;

Sistem čulnih organa kod kičmenjaka;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Ardeidae;

Fam.Ciconidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Anatidae;

Fam. Accipiteridae;

Fam. Falconidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam.Tetraonidae;

Fam. Phasianidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam.Columbidae;

Fam.Tytonidae;

Fam. Picidae;

Fam. Alaudidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Hirundinidae;

Fam. Corvidae;

Fam. Passeridae;

Uporedna morfologija i anatomija hordata;

Sistem organa za disanje kičmenjaka;

Krvni i limfni sistem kičmenjaka;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Leporidae;

Fam. Sciuridae;

Fam. Cricetidae;

Fam. Gliridae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Canidae;

Osnovne sistematske karakteristike i determinacija vrsta;

Fam. Suidae;

Fam. Cervidae;

Fam. Bovidae;

Apsolutna i relativna gustina populacija;

Uređenje akvarijuma kao modela barskog ekosistema.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema. Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima. Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

BOTANIKA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje i usvajanje znanja radi determinacije pojedinih autohtonih i alohtotonih vrsta biljaka na osnovu morfoloških i fizioloških karakteristika, sistematsko razvrstavanje, način njihovog razmnožavanja, kao značaj i uloga u strukturi ekosistema.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje znanja o značaju botanike za egzistenciju i opstanak divljači i ihtiofaune;

- usvajanje pojmova i razumevanje zakonitosti u živom svetu;

- sticanje znanja o florističkom sastavu naših predela;

- razvijanje logičkog mišljenja i naučnog pogleda na svet;

- sticanje znanja o značaju botanike za zaštitu prirode i njena podela na naučne discipline.

I razred

(2+2 časa nedeljno, 70+70 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (2)

Definicija i zadatak predmeta;

Botanika i njen značaj u okviru drugih disciplina vezanih za lovstvo i ribarstvo.

MORFOLOGIJA BILJAKA (39)

Građa biljne ćelije (citologija);

Nauka o tkivima (histologija);

Razmnožavanje biljaka;

Morfologija i anatomija vegetativnih organa;

Morfologija i anatomija generativnih organa.

FIZIOLOGIJA BILJAKA (6)

Fiziologija biljne ćelije;

Vodni režim;

Fitohormon;

Ćelijsko disanje;

Razviće biljaka;

Pokreti biljaka.

SISTEMATIKA BILJAKA (23)

Podcarstvo Thallophyta, steljnjače, "niže biljke";

Odeljak Phycophyta, alge;

Odeljak Lichenes, lišajevi;

Podcarstvo Cormophyta, stablašice;

Odeljak Bryophyta, mahovine;

Odeljak Pteridophyta, papratnjače;

Odeljak Spermatophyta, semenice;

Pododeljak Coniferophytina, (Gymnospermae) golosemenice;

Pododeljak Magnoliophytina, skrivenosemenice;

Magnoliatae (Dicotyledones);

Ranunculaceae;

Caryophyllaceae;

Brassicaceae (Cruciferae);

Rosaceae;

Fabaceae (Leguminosae);

Apiaceae (Umbelliferae);

Lamiaceae (Labiatae);

Asteraceae (Compositae);

Scrophulariaceae;

Boraginaceae;

Liliatae (Monocotyledones);

Liliaceae;

Orchidaceae;

Cyperaceae;

Poaceae (Gramineae).

VEŽBE (70)

MORFOLOGIJA BILJAKA (39)

Građa biljne ćelije (citologija);

Nauka o tkivima (histologija);

Razmnožavanje biljaka;

Morfologija i anatomija vegetativnih organa;

Morfologija i anatomija generativnih organa.

FIZIOLOGIJA BILJAKA (6)

Fiziologija biljne ćelije;

Vodni režim;

Fitohormoni;

Ćelijsko disanje;

Razviće biljaka;

Pokreti biljaka.

SISTEMATIKA BILJAKA (25)

Podcarstvo Thallophyta, steljnjače, "niže biljke";

Odeljak Phycophyta, alge;

Odeljak Lichenes, lišajevi;

Podcarstvo Cormophyta, stablašice;

Odeljak Bryophyta, mahovine;

Odeljak Pteridophyta, papratnjače;

Odeljak Spermatophyta, semenice;

Pododeljak Coniferophytina, (Gymnospermae) golosemenice;

Pododeljak Magnoliophytina, skrivenosemenice;

Magnoliatae (Dicotyledones);

Ranunculaceae;

Caryophyllaceae;

Brassicaceae (Cruciferae);

Rosaceae;

Fabaceae (Leguminosae);

Apiaceae (Umbelliferae);

Lamiaceae (Labiatae);

Asteraceae (Compositae);

Scrophulariaceae;

BoraginaceaeLiliatae (Monocotyledones);

Liliaceae;

Orchidaceae;

Cyperaceae;

Poaceae (Gramineae).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

OSNOVI BILJNE PROIZVODNJE

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je usvajanje osnovnih teorijskih i praktičnih znanja za gajenje i korišćenje ratarskih kultura koje su neophodne za ishranu lovne i ihtiofaune.

Zadaci nastave predmeta su:

- upoznavanje osnovnih vrsta ratarskih kultura;

- sticanje znanja iz tehnologije gajenja ratarskih kultura.

II razred

(2+1 čas nedeljno - 70+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

OPLEMENJIVANJE BILJAKA (8)

Metode oplemenjivanja samooplodnih, stranooplodnih i biljaka sa vegetativnim razmnožavanjem;

Kategorije semenskog materijala;

Najvažnije osobine semena.

PRIRODNI USLOVI ZA BILJNU PROIZVODNJU (8)

Značaj i uzajamna povezanost vegetacionih činilaca u biljnoj proizvodnji;

Vegetacioni činioci: svetlost, toplota, vazduh, voda i zemljište;

Rejoni za gajenje poljoprivrednih kultura u našoj zemlji.

TEHNIKE OBRADE ZEMLJIŠTA (8)

Osnovna obrada zemljišta za ratarske kulture; načini (tehnike) oranja, značaj osnovne obrade; zemljišta za ozime i jare useve, značaj dopunske obrade zemljišta u ratarskoj proizvodnji.

SETVA I SADNJA (12)

Seme, građa i sastav;

Priprema semena za setvu;

Načini setve;

Vreme setve ozimih i jarih kultura;

Određivanje količine semena za setvu ratarskih kultura.

MERE ZA NEGU USEVA (10)

Mere za negu useva (drljanje, valjanje, kultiviranje, okopavanje, proređivanje, prihranjivanje, zaštita od bolesti, štetočina, suše i mraza);

Mere za zaštitu useva od bolesti i štetočina;

Načini navodnja.

UBIRANJE I SKLADIŠTENJE USEVA (8)

Momenat ubiranja plodova različitih ratarskih kultura;

Načini ubiranja useva;

Načini čuvanja i skladištenja proizvoda poljoprivrednih kultura.

PLODORED U PROIZVODNJI (4)

Pojam i značaj plodoreda;

Elementi plodoreda;

Vrste plodoreda.

MORFOLOGIJA, AGROEKOLOŠKI USLOVI GAJENJA I TEHNOLOGIJA PROIZVODNJE RATARSKIH KULTURA (12)

Ratarske biljke po grupama i njihova morfologija;

Gajenje ratarskih biljaka;

Agroekološki uslovi gajenja ratarskih biljaka;

Specifičnosti tehnologije gajenja (agrotehnike) ratarskih biljaka;

Momenat siliranja i košenja.

VEŽBE (35)

Determinacija ratarskih biljaka, krmnog bilja i industrijskog bilja za ishranu divljači (15);

Upoznavanje radnih procesa u proizvodnji ratarskih biljaka, krmnog bilja i industrijskog bilja za ishranu divljači (20).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

ŠUMSKA EKOKLIMATOLOGIJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je da učenici steknu nova znanja iz ove oblasti, koja su im potrebna kao osnov za uspešno praćenje i izučavanje nastavnih sadržaja iz grupe stručnih predmeta.

Zadaci nastave predmeta su:

- podsticanje i razvijanje interesovanja učenika za pojave i zakonomernosti u prirodi;

- sticanje osnovnih znanja o klimi i mikroklimi;

- usvajanje naučnog pogleda na svet;

- jačanje svesti o značaju šumskog drveća i šuma.

I razred

(2+1 čas nedeljno, 70+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

OSNOVNI POJMOVI O KLIMI (6)

Definicija klime i mikroklime;

Mikroklimatski problemi šumarske ekoklimatologije;

Klimatski elementi.

ATMOSFERA (9)

Poreklo i sastav atmosfere;

Sastav atmosfere u zavisnosti od visine;

Voda u atmosferi;

Prehlađena voda i prezasićenosti u odnosu na led;

Fizički procesi u atmosferi.

ENERGIJA ZRAČENJA (5)

Opšti pojmovi i zakoni zračenja;

Oblasti energije zračenja;

Karakteristike zračenja.

SUNČEVA RADIJACIJA (6)

Astronomski uslovi promena Sunčeve radijacije;

Promene Sunčeve radijacije u atmosferi;

Direktno Sunčevo zračenje;

Difuzna radijacija;

Globalno Sunčevo zračenje.

RAZMENA ENERGIJE IZMEĐU TLA I ATMOSFERE (9)

Bilans zračenja AAS i protivzračenje atmosfere;

Efektivno izračivanje zemljišta;

Fizičke karakteristike zemljišta;

Transport toplote u vazduhu.

POLJE ZRAČENJA U BILJNOM POKRIVAČU (13)

Optičke karakteristike listova;

Fiziološki procesi uslovljeni zračenjem;

Optička struktura vegetacije;

Zračenje u aktivnom sloju šume;

Razmena energije između šume i atmosfere;

Svetlost u šumi;

Svetlost u naselju i parku.

MIKROMETEOROLOŠKI USLOVI KLIME ŠUMSKIH STANIŠTA (11)

Bilans toplote u šumi;

Polje vetra;

Temperaturni i higrički uslovi;

Kondenzacija i sublimacija vodene pare;

Padavine u šumi;

Mikroklimatske prilike na ivicama šume i proplancima.

UTICAJ ŠUME NA ŠIRU OKOLINU (9)

Šuma kao filter-sistem prizemnog sloja vazduha;

Uticaj šume na oticanje vode;

Uticaj vegetacije na pluvijalne erozione procese;

Šumski vetrozaštitni pojasevi;

Uticaj zelenih površina na klimu grada.

ČOVEK I MIKROKLIMA (2)

Čovek i mikroklima.

VEŽBE (35)

OSNOVNI POJMOVI O KLIMI (10)

Klimatski elementi - vazdušni pritisak;

Merenje vazdušnog pritiska i instrumenti za merenje;

Klimatski elementi - temperatura vazduha;

Merenje temperature i instrumenti za merenje;

Klimatski elementi - relativna vlažnost vazduha;

Merenje vlažnosti vazduha i instrumenti za merenje;

Klimatski elementi - oblačnost;

Osmatranje oblaka;

Klimatski elementi - pojave;

Klimatski elementi - trajanje osunčavanja;

Klimatski elementi - padavine;

Merenje padavina i instrumenti za merenje;

Klimatski elementi - vetar;

Merenje vetra i instrumenti za merenje.

ATMOSFERA (3)

Podela atmosfere;

Hemijski sastav vazduha;

Voda u atmosferi;

Fizički procesi u atmosferi;

Prognoza vremena.

ENERGIJA ZRAČENJA (2)

Talasna dužina; energija zračenja; protok;

Intenzitet; doza; vidljivo zračenje.

SUNČEVA RADIJACIJA (4)

Određivanje vremena i visina Sunca;

Trajanje osunčavanja i pojava sumraka;

Globalno Sunčevo zračenje;

Instrumenti za merenje Sunčevog zračenja.

RAZMENA ENERGIJE IZMEĐU TLA I ATMOSFERE (4)

Radijacione i termičke karakteristike tla;

Uticaj vrste, mešanja i obrade zemljišta;

Uticaj boje i pokrivanja zemljišta;

Uticaj vlage u zemljištu;

Uticaj niskih temperatura u zemljištu.

POLJE ZRAČENJA U BILJNOM POKRIVAČU (6)

List kao optički sistem;

Sinteza hlorofila;

Fotosinteza i disanje;

Fototropizam i fotonastije;

Sposobnost refleksije šumskog sklopa;

Reagovanje biljaka na energetske promene zračenja;

Promene intenziteta osvetljenja na slobodnom prostoru;

Promene intenziteta osvetljenja u vegetaciji;

Metode merenja režima osvetljavanja u šumskim fitocenozama;

Uticaj Sunčevog zračenja i svetlosti na čoveka;

Kretanje senki - crta Sunca;

Helioplastika.

MIKROMETEOROLOŠKI USLOVI KLIME ŠUMSKIH STANIŠTA (2)

Polje vetra;

Evaporacija i transpiracija;

Kondenzacija i sublimacija vodene pare;

Padavine u šumi;

Mikroklimatske prilike na ivicama šume i proplancima.

UTICAJ ŠUME NA OKOLINU (3)

Uticaj šume i vegetacije na klimu okoline;

Uticaj zelenih površina na klimu grada;

Zagađenost vazduha.

ČOVEK I MIKROKLIMA (1)

Čovek i mikroklima.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

ŠUMSKA HIDROLOGIJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je profesionalno osposobljavanje učenika obrazovnog profila tehničar za lovstvo i ribarstvo za uspešno uključivanje u rad na tehničko operativnim poslovima i zadacima Zaštite šuma i voda.

Zadaci nastave predmeta su:

- profesionalno osposobljavanje za obavljanje poslova i radnih zadataka tehničara za lovstvo i ribarstvo;

- jačanje svesti o potrebi zaštite prirode i životne sredine;

- sticanje i usvajanje stručnih znanja iz oblasti zaštite šuma i voda.

I razred

(nedeljni fond 2+1 čas, godišnji 70+35 časova)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD U ŠUMSKU HIDROLOGIJU

Uvod u predmet šumska hidrologija;

Voda kao prirodni resurs;

Osnovni pojmovi iz hidrologije;

Definicija Šumske hidrologije.

POJAM I DEFINISANJE HIDROLOGIJE U OKVIRU ŠUMSKIH EKOSISTEMA

Šumski ekosistemi;

Istorijski prikaz izučavanja hidrologije u okviru šumskih ekosistema;

Cilj i svrha proučavanja šumske hidrologije;

Definicija šumske hidrologije i šumski ekosistemi;

Nastanak i podela vodotoka u šumi;

Definicija sliva, vododelnice i hidrografske mreže vodotoka u šumi;

Rečni tok i njegovi delovi;

Nastanak i podela vodotoka, definicija sliva, hidrografska mreža;

Izvori;

Uređenje izvora;

Jezera;

Pojam i definisanje hidrologije u okviru šumskih ekosistema.

UTICAJ VEGETACIJE NA KRUŽENJE VODE

Hidrološki ciklus;

Atmosferske padavine;

Uticaj vegetacije na atmosferski talog (kiša);

Uticaj vegetacije na formiranje i otapanje snega;

Intercepcija u šumskoj vegetaciji;

Hidrološki ciklus, atmosferske padavine;

Evapotranspiracija u šumskoj vegetaciji;

Evaporacija i transpiracija;

Infiltracija;

Evapotranspiracija, infiltracija;

Retencija;

Uticaj vegetacije na kruženje vode.

KRETANJE VODE U ŠUMSKIM EKOSISTEMIMA

Površinsko oticanje;

Potpovršinsko oticanje;

Podzemno oticanje;

Površinsko, potpovršinsko i podzemno oticanje;

Ukupno oticanje;

Formiranje vodnih potencijala u slivu sa šumskom vegetacijom;

Definisanje vodnih režima;

Kretanje vode u šumskim ekosistemima.

ELEMENTI VODNOG BILANSA U ŠUMI

Definisanje vodnog bilansa;

Određivanje vodnog bilansa;

Elementi vodnog bilansa.

KORISNI EFEKTI HIDROLOŠKE FUNKCIJE ŠUMSKIH EKOSISTEMA

Regulaciona uloga šumskih ekosistema;

Prinosi vode;

Obogaćivanje podzemnih voda i izvora;

Prinosi vode i obogaćivanje izvora;

Sprečavanje i ublažavanje poplava;

Definicija poplava;

Mere za ublažavanje poplava;

Korisni efekti hidrološke funkcije šumskih ekosistema.

KVALITET VODE U ŠUMSKIM EKOSISTEMIMA

Kvalitet vode;

Fizičke, hemijske i biološke osobine vode;

Uzroci koji utiču na kvalitet vode;

Erozija (pojam, intenzitet i podela) ;

Osobine vode koji utiču na kvalitet;

Regionalna erozija;

Fluvijalna erozija;

Eolska erozija;

Pojam i vrste erozije;

Nanos i mutnoća vodotoka;

Šumski ekosistemi kao faktor zaštite i poboljšanja kvaliteta vode;

Aerozagađenja i kvalitet vode u šumskim ekosistemima;

Uticaj nanosa i mutnoće na kvalitet vode;

Revitalizacija erodiranih vodnih tokova u šumskim ekosistemima;

Sanacija izvorišta i vodozahvata u slivu;

Sanacija klizišta u slivu;

Uzroci koji utiču na kvalitet vode u šumskim ekosistemima.

EKOLOŠKI FAKTORI TEKUĆIH I STAJAĆIH VODA U ŠUMI

Definicija osnovnih pojmova: ekologija, biotopi, biocenoze;

Abiotički faktori vode u šumi i njihov uticaj na ihtiofaunu;

Definicija pojmova (ekologija, biotopi, biocenoza);

Karakteristike životnih zajednica tekućih voda i njihov uticaj na ihtiofaunu;

Karakteristike životnih zajednica stajaćih voda i njihov uticaj na ihtiofaunu;

Ekološki faktori tekućih i stajaćih voda u šumi.

VEŽBE (35)

UVOD U ŠUMSKU HIDROLOGIJU

Raspoređenost vode kao resursa;

Značaj šumske hidrologije.

POJAM I DEFINISANJE HIDROLOGIJE U OKVIRU ŠUMSKIH EKOSISTEMA

Karakteristike šumskih ekosistema;

Trendovi koji su doveli do pojave izučavanja šumskih ekosistema;

Upoznavanje sa osnovnim elementima vodotoka u šumi;

Upoznavanje sa osnovnim načinima uređenja izvora.

Upoznavanje sa osnovnim karakteristikama jezera.

UTICAJ VEGETACIJA NA KRUŽENJE VODE

Merenje i utvrđivanje atmosferskih padavina;

Upotreba podataka sa kišomernih - hidroloških stanica;

Upoznavanje sa osnovnim elementima vodotoka u šumi;

Upoznavanje sa osnovnim načinima uređenja izvora;

Upoznavanje sa osnovnim karakteristikama jezera;

Izrada prvog zadatka elaborata iz šumske hidrologije.

KRETANJE VODE U ŠUMSKIM EKOSISTEMIMA

Vodostaj;

Merenje i utvrđivanje brzine vode;

Merenje i utvrđivanje proticaja;

Transformacija vodnih potencijala.

ELEMENTI VODNOG BILANSA U ŠUMI

Prikaz bilansiranja vode u slivu;

Izrada drugog zadatka elaborata iz šumske hidrologije.

KORISNI EFEKTI HIDROLOŠKE FUNKCIJE ŠUMSKIH EKOSISTEMA

Uticaj reljefa na prinos vode u slivu;

Hidrološki elementi sliva;

Uticaj geološke podloge i zemljišta na prinos vode u slivu;

Uticaj vegetacionog pokrivača na prinos vode u slivu;

Primena građevinsko-tehničkih i šumsko-meliorativnih mera za ublažavanje poplava.

IZRADA TREĆEG ZADATKA ELABORATA IZ ŠUMSKE HIDROLOGIJE

KVALITET VODE U ŠUMSKIM EKOSISTEMIMA

Prikaz uzorkovanja vode na kvalitet;

Uticaj erozije na kvalitet vode;

Suspendovani nanos u šumskim vodotocima;

Vučeni nanos u šumskim vodotocima;

Uticaj vegetacije na kvalitet u šumskim vodotocima;

Mere za sanaciju klizišta u slivu;

Izrada četvrtog zadatka elaborata iz šumske hidrologije.

EKOLOŠKI FAKTORI TEKUĆIH I STAJAĆIH VODA U ŠUMI

Uticaj ekoloških faktora na vode u šumi;

Provera znanja elaborata iz šumske hidrologije.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku. U okviru plana predviđen je program obuke na hidrometeorološkim stanicama.

EKOLOGIJA ŽIVOTINJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje osnovnih znanja o ekologiji životinja kao neophodnoj osnovi za planiranje i gazdovanje u lovstvu i ribarstvu.

Zadaci nastave predmeta su:

- da se učenici upoznaju sa ekološkim činiocima, njihovim karakteristikama i uticajima na životnu sredinu;

- da se kod učenika formira visoka ekološka svest;

- da se učenici osposobe za prenošenje ekoloških znanja na interesne grupe i da mogu putem edukacije pozitivno delovati u smislu zaštite životne sredine.

II razred

(2+1 čas nedeljno - 70+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (2)

Istorijski razvoj, definicija i podela.

ŽIVOTNO STANIŠTE I POJAM BIOTOPA (2)

Životna forma i ekološka niša.

BIOTIČKI SISTEMI I POJAM BIOSFERE (4)

USLOVI ŽIVOTA I POJAM EKOLOŠKIH FAKTORA (20)

Opšte zakonitosti dejstva ekoloških faktora sredine na žive organizme;

Abiotički faktori i reakcije organizama na njihovo delovanje;

Biotički faktori sredine (predatorstvo, parazitizam, komensalizam, amensalizam, mutualizam, kompeticija).

EKOFIZIOLOGIJA (8)

Fenološke pojave.

OSNOVNI BIOTIČKI SISTEMI I NJIHOVE FUNKCIONALNE KARAKTERISTIKE (15)

Populacija;

Biocenoza;

Dinamika biocenoze;

Ekosistem.

ŽIVOTNE SREDINE ORGANIZAMA I NJIHOVE EKOLOŠKE KARAKTERISTIKE (12)

Voda kao životna sredina;

Specifične karakteristike hidrobionata;

Životne zajednice vodene sredine;

Vazduh kao životna sredina;

Zemljište kao životna sredina organizama;

Živi organizmi kao životna sredina organizama.

ČOVEK I ŽIVOTNA SREDINA (7)

Uticaj antropogenog faktora na ekosisteme;

Zagađenje i zaštita životne sredine.

VEŽBE (35)

Životno stanište i pojam biotopa (2);

Biotički sistemi i pojam biosfere (2);

Uslovi života i pojam ekoloških faktora(10);

Ekofiziologija (4);

Osnovni biotički sistemi i njihove funkcionalne karakteristike (8);

Životne sredine organizama i njihove ekološke karakteristike (6);

Čovek i životna sredina (3).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

LOVNA ZOOLOGIJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je upoznavanje morfoloških i morfometrijskih osobina divljih životinja relevantnih za lovstvo, kao i uslova za njihov opstanak u savremenim biocenozama.

Zadaci nastave predmeta su:

- proširivanje postojećih i sticanje novih znanja u oblasti zoologije i ekologije divljači;

- razvijanje interesovanja za sticanje novih znanja praćenjem postojeće literature;

- primena teoretskih znanja u praksi.

II razred

(3+1 čas nedeljno, 105+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (4)

Značaj zoologije i ekologije divljači;

Karakteristike ptica i sisara;

Sistematika ptica i sisara.

ZOOLOGIJA DIVLJAČI (22)

KARAKTERISTIKE PTICA

SISTEMATIKA PTICA

Podtip organizacije kičmenjaka;

Klasa Aves (ptice);

Red Galliformes (koke);

Vrsta Phasianus colchicus L. (fazan);

Vrsta Perdix perdix L. (poljska jarebica);

Vrsta Alectoris graeca L. (jarebica kamenjarka);

Vrsta Coturnix coturnix L. (prepelica);

Vrsta Tetrao urogalus L. (veliki tetreb);

Vrsta Lyrurus tetrix L. (tetreb ruževac, mali tetreb);

Vrsta Tetrastes bonasia L. (leštarka);

Red Anseriformes (plovuše);

Vrsta Anas plathyrhynchus L. (gluvara);

Vrsta Anas graeca L. (mala krža, kržulja);

Vrsta Anas penelope L. (patka zviždarka);

Vrsta Anas aythya L. (riđoglava plovka);

Vrsta Anser anser L. (divlja guska);

Red Columbiformes (golubovi);

Vrsta Columba livia L. (divlji golub, pećinar);

Vrsta Columba oenas L. (golub dupljaš);

Vrsta Columba palumbus L. (golub grivaš);

Vrsta Streptopelia decaocto L. (gugutka);

Vrsta Streptopelia turtur L. (grlica);

Red Falconiformes (grabljivice);

Vrsta Falco peregrinus L. (sivi soko);

Vrsta Falco columbarius L. (mali soko, kragijić);

Vrsta Falco tinnunculus L. (vetruška);

Vrsta Accipiter gentilis L. (jastreb kokošar);

Vrsta Accipiter nisus L. (kobac);

Vrsta Buteo buteo L. (mišar);

Vrsta Aquila heliaca L. (orao krstaš);

Vrsta Gyps fulvus L. (beloglavi sup);

Red Strigiformes (sove);

Vrsta Bubo bubo L. (sova ušera, velika ušera);

Vrsta Strix aluco L. (šumska sova);

Vrsta Asio otus L. (mala ušara);

Vrsta Athene noctua L. (kukumavka, ćuk);

Red Passeriformes (vrapčarke);

Vrsta Corvus corax L. (gavran);

Vrsta Corvus cornix L. (siva vrana);

Vrsta Garrulus glandarius L. (kreja, sojka)

Vrsta Pica pica L. (svraka);

Vrsta Coloeus monedula (čavka).

KARAKTERISTIKE SISARA

SISTEMATIKA SISARA

Red Rodentia;

Familija Muridae (miševi);

Familija Ondatra zibethicus (ondatra);

Red Lagomorpha;

Familija Leporidae (zečevi);

Vrsta Lepus europaeus L. (poljski zec);

Red Artiodactyla (papkari);

Podred Ruminantia (Selenodontia) - preživari;

Familija Bovidae (šupljorogi preživari);

Vrsta Rupicapra rupicapra L. (divokoza, gams);

Vrsta Ovis musimon Schreb. (muflon);

Familija Cervidae (jeleni);

Vrsta Cervus elephus L. (evropski jelen, običan jelen);

Vrsta Cervus dama L. (jelen lopatar);

Vrsta Odocoileus virginianus Zimm. (belorepi jelen);

Vrsta Capreolus capreolus L. (evropska srna);

Podred Suina (Nonruminantia) - nepreživari;

Familija Suidae (svinje);

Vrsta Sus scrofa L. (divlja svinja);

Red Carnivora (zveri);

Familija Canidae (psi);

Vrsta Canis lupus (vuk), Canis aureus L. (šakal, čagalj);

Vrsta Vulpes vulpes (lisica);

Familija Felidae (mačke);

Vrsta Felis catus (silvestris) Schreb. (divlja mačka);

Vrsta Lynx lynx L. (ris);

Familija Mustelidae;

Vrsta Martes martes L. (kuna zlatica);

Vrsta Martes foina L. (kuna belica);

Vrsta Mustela nivalis L. (lasica);

Vrsta Lutra lutra L. (evropska vidra);

Vrsta Meles meles L. (evropski jazavac);

Familija Ursidae (medvedi);

Vrsta Ursus arctos L. (mrki medved).

VEŽBE (35)

Prepoznavanje pojedinih vrsta (15 časova);

Morfometrija i morfologija pojedinih vrsta divljači (5 časova);

Prepoznavanje tragova divljači (15 časova).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

IHTIOLOGIJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje i usvajanje znanja radi prepoznavanja naših autohtonih i alohtonih vrsta riba na osnovu morfoloških i fizioloških karakteristika i sistematsko razvrstavanje.

Zadaci nastavnog predmeta su:

- usvajanje naučnog pogleda na ihtiofaunu;

- podsticanje i razvijanje trajnog interesovanja učenika za novim saznanjima iz oblasti ihtiologije;

- razvijanje svesti o značaju ihtiofaune za biodiverzitet i čoveka, upoznavanje najznačajnijih vrsta riba;

- upoznavanje sa dinamikom populacija, osnovama ekologije riba, rasprostranjenosti, migracijama, razmnožavanjem, rastom, mortalitetima.

II razred

(2+1 nedeljno, 70+35 godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (2)

OSNOVNE MORFOLOŠKE KARAKTERISTIKE KOLOUSTA I RIBA (12)

TAKSONOMSKI KARAKTERI KOLOUSTA I RIBA (2)

Najznačajniji elementi u filogenetskom razvoju ihtiofaune;

Osnovne taksonomske kategorije.

ČUVANJE I KONZERVIRANJE UZORAKA (3)

Priprema konzerviranja;

Čuvanje uzoraka (posebno retkih i zaštićenih ribljih vrsta).

RIBE I NJIHOVA STANIŠTA (3)

Najznačajnija staništa;

Vrednosti prirodnih staništa za stabilnost ribljih populacija.

POSMATRANJE I KONZERVIRANJE IHTIOFAUNE (2)

Značaj redovnog i kvalitetnog posmatranja vrsta i populacija ihtiofaune.

HIDROLOGIJA SRBIJE (3)

Osnovne karakteristike hidrografskog sistema Srbije - Crnomorski, Egejski, Jadranski sliv.

KLASIFIKACIJA RECENTNIH KOLOUSTA I RIBA (4)

OSNOVNE KARAKTERISTIKE FAMILIJA, RODOVA I POJEDINIH VRSTA IHTIOFAUNE SRBIJE (39)

Familija Petromyzontidae dunavska paklara, rečna paklara, potočna paklara, morska paklara (zmijuljica);

Familija Acipenseridae dunavska (ruska) jesetra, sim, kečiga, pastruga atlanska jesetra, moruna Familija Coregonidae peled (ozimica);

Familija Salmonidae mladica, potočna pastrmka, jezerska pastrmka, (kalifornijska) pastrmka, glavatica jezerska zlatovčica, potočna zlatovčica;

Familija Thymalidae lipljan;

Familija Anguilidae jegulja;

Familija Clupeidae dunavska garinga, crnomorski slez;

Familija Escoidae štuka;

Familija Umbridae crnka;

Familija Cyprinidae kesega (špicer), deverika, crnooka deverika, pliska (zelenak), plaščica, ukljeva, sivi tolstolobik, bucov (bolen) mrena, istočna drenka, potočna mrena (sapača), krupatica, babuška (srebrni karaš), karaš (koreselj), bucov, skobalj, beli amur, šaran, govedarka, krkuša, beli tolstolobik, belka (belica), klen, jaz, klenić, svetlica, mergur, šaradan sabljarka, pijor, amurski čebačok, gaovica, grunec, plotica, bodorka, crvenperka, grčka crvenperka, linjak, nosara, (plavonos);

Familija Cobitidae vijunica, vijun čikov, zlatni balkanski vijun;

Familija Baltioridae brkica;

Familija Siluridae som;

Familija Ichtaluridae cverglan (patuljasti američki somić);

Familija Gadidae manić;

Familija Syngnathidae šilce kratkokljuno;

Familija Gasterosteidae trobodlja, ukrajinska koljuška;

Familija Percidae balavc, grgeč, smuđ, smuđ kamenjar, mali i veliki vretenar;

Familija Centrarchidae sunčanica, velikousti bas;

Familija Gobidae glavoči (peskar, trkač, peš, kruglak, cevonos);

Familija Blennidae slatkovodna slingura;

Familija Cottidae peš.

VEŽBE (35)

Uvod:

Značaj i mesto ihtologije;

Osnovne morfološke karakteristike kolousta i riba;

Taksonomske kategorije ihtiofaune, posebno one u kojima je zastupljena naša ihtiofauna;

Priprema i konzerviranje uzoraka;

Ribe i njihova staništa;

Posmatranje i konzervacija ihtiofaune;

Hidrografija Srbije;

Klasifikacija recentnih kolousta i riba Srbije.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se proverom praktičnog rada učenika.

Praktični deo programa se realizuje integralno, u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

LOVNA KINOLOGIJA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje i usvajanje teorijskih i praktičnih znanja iz svih oblasti kinologije, a posebno razumevanje ponašanja psa u toku lova, kao i njegova upotrebljivost.

Zadaci nastave predmeta su:

- podsticanje i razvijanje interesovanja učenika za novim saznanjima;

- usvajanje naučnog pogleda na lovnu kinologiju;

- sticanje potrebnih znanja neophodnih za identifikaciju rasa pasa na terenu;

- sticanje profesionalnog odnosa prema "pomoćnicima" u lovu;

- sticanje osnovnih znanja radi prepoznavanja nastalih promena kod psa usled povreda ili bolesti.

II razred

(1+1 čas nedeljno, 35+35 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (4)

Poreklo psa;

Pojam i deoba rasa. FCI grupe;

Standardi rasa. Ocenjivanje pasa. Kinološke priredbe;

Pravilnik o stručnom radu. Kinološke organizacije.

OSNOVE ANATOMIJE I BOLESTI PASA (10)

Osteologija psa. Mišići psa;

Unutrašnji organi psa;

Nervni sistem. Koža. Čula;

Narav (ćud) psa. Temperament. Konstitucija. Kondicija;

Osobine zdravog psa. Pregledi psa;

Zarazne i parazitarne bolesti;

Zdravstvena zaštita;

Virusne zarazne bolesti;

Besnilo;

Zarazne bolesti prouzrokovane bakterijama, protozoama i gljivicama;

Parazitarne bolesti prouzrokovane spoljnim i unutrašnjim parazitima;

Najčešće organske bolesti;

Najčešći problemi kod kuja;

Trovanja hemijskim i biološkim agensima;

Hirurške bolesti. Rane. Krvarenja. Opekotine;

Uganuća. Iščašenja. Prelomi. Displazija.

ODABIR, ISHRANA, DRŽANJE, NEGA I OBUKA PSA (8)

Nedostaci anatomskog odabiranja i neophodnost psihičkog odabiranja.

Selekcija;

Izbor psa. Neki kriterijumi za nabavku psa;

Ishrana štenadi. Ishrana odraslih pasa;

Nega psa;

Odgajanje psa;

Držanje psa;

Sredstva i mesta za obuku;

Prvi i drugi stepen poslušnosti.

PAS KAO POMOĆNIK U LOVU (13)

Saradnja čoveka i psa;

Psihološka osnova;

Veština naređivanja;

Grupe i sekcije pasa koji se koriste u lovu;

Terijeri i jazavičari;

Goniči i tragači po krvi;

Ptičari;

Retriveri, cunjavci i psi za vodu;

Hrtovi;

Autohtone rase pasa;

Najviše zastupljene rase pasa u našim lovištima;

Brdski i planinski tereni;

Ravničarski tereni;

Ispitivanje urođenih osobina psa;

Najčešće povrede pasa u lovištima;

Pravilnik za ocenjivanje rada pasa goniča (ispiti i utakmice);

Pravilnik za ocenjivanje rada pasa goniča na divlju svinju;

Pravilnik za ocenjivanje za lovački kup "Lovac i pas";

Pravilnik za ocenjivanje rada pasa ptičara;

Pravilnik Lovačko-kinološkog kupa sa psima ptičarima;

Pravilnik o radu pasa jamara;

Pravilnik o radu pasa jazavičara;

Pravilnik takmičenja za lovne španijele.

VEŽBE (35)

Pojam i poreklo psa, standardi rasa, pravilnik o stručnom radu;

Osnove anatomije i bolesti pasa;

Odabir, ishrana, držanje, nega i obuka psa;

Pas kao pomoćnik u lovu.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

OSNOVI GEODEZIJE SA TOPOGRAFIJOM I POZICIONIRANJEM

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za rad sa osnovnim instrumentima, priborom i opremom za merenje zemljišta i njegovo prikazivanje.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje i usvajanje stručnih znanja o metodama merenja, obradi podataka, izradi planova, karti i korišćenju GPS.

III razred

(1+1 čas nedeljno, 32+32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (3)

Zadaci i podela geodezije;

Jedinice mere u praktičnoj geodeziji;

Razmere i razmernici.

MERENJE DUŽINA (3)

Sprave i pribor za merenje dužina;

Direktno merenje dužina pantljikom;

Postupak merenja;

Popravke rezultata merenja duži.

MERENJE UGLOVA (4)

Sprave za merenje uglova - teodoliti;

Osnove metoda merenja horizontalnih uglova;

Osnove metoda merenja vertikalnih uglova.

NIVELMAN (4)

Vrste, podela i primena nivelmana;

Nivelmanski instrumenti;

Pribor za niveliranje;

Osnove generalnog i detaljnog nivelmana.

PADOMER I BUSOLA (4)

Padomer, merenje nagiba terena;

Busola, delovi i namena;

Merenje poligona busolom, padomerom.

KARTOGRAFIJA (8)

Činioci kretanja u prirodnoj sredini;

Osnovi kartografije;

Vrste i podela karata;

Čitanje karata;

Kartografski znaci;

Izrada priručnih karata i skica.

OSNOVI GPS SISTEMA (6)

Osnovni pojmovi i principi primene GPS tehnologije;

Vrste i tipovi GPS prijemnika;

Primena ručnih GPS sistema;

Navigacija ručnim GPS sistemom.

VEŽBE (32)

RAZMERE I RAZMERNICI (3);

MERENJE DUŽINA (3);

MERENJE UGLOVA (4);

NIVELMAN (4);

BUSOLA, PADOMER (4);

KARTOGRAFIJA (8);

GPS (6).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se geodetski instrumenti i sprave, GPS uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

ISHRANA DIVLJAČI I RIBA SA OSNOVAMA ZOOHIGIJENE

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje teoretskih znanja o hranivima i načinima ishrane lovne divljači i riba.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje znanja o pravilnoj ishrani lovne i ihtiofaune;

- sticanje znanja o pripremi i normativima hraniva za pojedine vrste lovne i ihtiofaune;

- sticanje znanja o prehranjivanju divljači u otvorenim lovištima.

III razred

(1+1 čas nedeljno, 32+32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

Značaj ishrane divljači u lovištima i proizvodnim objektima;

Hrana kao osnovni ekološki faktor;

Voda kao element ishrane.

HRANA (10)

Vrsta hrane;

Prirodna hrana;

Industrijske smeše;

Dodaci hrani i smešama;

Hrana, vrednost pojedinih vrsta hraniva;

Vrste i osobine hrane, sastav obroka i učestalost uzimanja hrane preživara, nepreživara i ptica, specifičnost ishrane u odnosu na starosno doba i gravidnost i laktaciju;

Pripremanje, nabavka, uskladištenje, čuvanje i davanje hrane;

Higijena ishrane.

ISHRANA DIVLJAČI U PROIZVODNIM OBJEKTIMA, OGRAĐENIM LOVIŠTIMA I OGRAĐENIM DELOVIMA LOVIŠTA (6)

Bilansiranje obroka u toku godine;

Vrste i normativi ishrane za pojedine vrste divljači;

Ishrana fazana, jarebica i divljih pataka u farmama;

Ishrana krupne divljači.

PRIHRANJIVANJE DIVLJAČI U OTVORENIM LOVIŠTIMA (3)

Prihranjivanje sitne divljači, hrana, period iznošenja, normativi i obroci;

Prihranjivanje krupne divljači, hrana, period iznošenja, normativi i obroci;

So i voda kao elemenat prihranjivanja.

JEDNOGODIŠNJE I VIŠEGODIŠNJE REMIZE (4)

ISHRANA RIBA (4)

Vrste hraniva;

Normativi ishrane.

OSNOVI HIGIJENE ISHRANE, HIGIJENA UZGAJALIŠTA DIVLJAČI I RIBA (4)

VEŽBE (32)

Ishrana krupne divljači;

Ishrana sitne divljači;

Ishrana riba;

Hrana (vrste, sastav obroka, potrebne količine hraniva za pojedine vrste divljači, kategorije, normativi ishrane, higijene ishrane);

Prihranjivanje divljači u otvorenim lovištima;

Ishrana pojedinih vrsta divljači.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno, u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PROIZVODNJA I GAJENJE DIVLJAČI

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za poslove proizvodnje i gajenja divljači.

Zadaci nastave predmeta su

- osposobljavanje za praktičan rad i rukovođenje na izvršavanju stručnih poslova i zadataka na proizvodnji i gajenju krupne divljači;

- osposobljavanje za praktičan rad i rukovođenje na izvršavanju stručnih poslova i zadataka na proizvodnji i gajenju sitne divljači;

- osposobljavanje za praktičan rad i rukovođenje na izvršavanju stručnih poslova i zadataka na ishrani divljači;

- sticanje osnovnih znanja za korišćenje stručne literature i praćenje naučnih dostignuća iz oblasti proizvodnje, gajenja i zaštite divljači;

- osposobljavanje za prikupljanje određenih podataka u lovištu neophodnih za unapređenje stručnog i naučnog rada na proizvodnji, gajenju i zaštiti divljači u lovištu.

III razred

(2+1 čas nedeljno, 64+32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

PROIZVODNJA I GAJENJE KRUPNE DIVLJAČI (24)

Značaj proizvodnje i gajenja krupne divljači sa ekološkog i ekonomskog stanovišta;

Osnovna znanja o populacijama krupne divljači;

Prirodna i veštačka selekcija;

Proizvodnja i gajenje krupne divljači;

Gajenje krupne divljači u ograđenim lovištima, ograđenim delovima lovišta i farmama, (jelen običan, jelen lopatar, muflon i divlja svinja);

Kompatibilnost vrsta i izbor za gajenje na istom prostoru;

Izbor lokacije za ograđivanje: stanišni uslovi za pojedine vrste divljači;

Gajenje krupne divljači u otvorenim lovištima (jelen običan, divlja svinja, srna, divokoza, medved, tetreb);

Osnovni principi gajenja krupne divljači u otvorenim lovištima;

Izbor vrsta krupne divljači za gajenje u otvorenim lovištima;

Gajenje krupne divljači u slobodnim lovištima (jelen običan, divlja svinja, srna, divokoza, medved, tetreb);

Postizanje i održavanje brojnosti i gustine, polne, starosne i trofejne strukture.

PROIZVODNJA I GAJENJE SITNE DIVLJAČI (40)

Značaj proizvodnje i gajenja sitne divljači sa ekološkog i ekonomskog stanovišta;

Osnovna znanja o populacijama sitne divljači: osnovni fond, matični fond, karakteristike populacije;

Prirodna i veštačka selekcija;

Proizvodnja i gajenje sitne divljači;

Tehnologija proizvodnje fazana, jarebica, divljih pataka i drugih vrsta sitne divljači u kontrolisanim uslovima;

Gajenje sitne divljači (zec, fazan, jarebice) u slobodnoj prirodi - lovištu.

VEŽBE (32)

Ocena trofeja pojedinih vrsta divljači;

Izrada preparata i dermopreparata pojedinih vrsta divljači.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja i vežbi. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno za teorijski deo programa, a provera programa vežbi vrši se i ocenom praktičnog rada učenika. Praktični deo programa se realizuje integralno, u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PROIZVODNJA, GAJENJE I TEHNIKE LOVA RIBA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je: sticanje i usvajanje znanja za neposredan rad na proizvodnji, gajenju i lovu riba.

Zadaci nastave predmeta su:

- razvijanje trajnog interesovanja učenika za gazdovanje ribolovnim potencijalima;

- jačanje svesti o značaju ribolovne faune;

- upoznavanje sa neposrednom realizacijom ribolova i postupcima sa ulovljenom ribom.

III razred

(64 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

Definicija i zadatak predmeta i njegov značaj u okviru drugih šumarskih disciplina.

ISTORIJSKI RAZVOJ RIBARSTVA (2)

Istorijski razvoj i značaj ribarstva kao privredne grane;

Sadašnje stanje ribarstva kod nas i svetu.

PRODUKCIJA RIBA (15)

Primarna i sekundarna produkcija u vodenim ekosistemima;

Metabolizam ekosistema;

Lanci ishrane;

Primarna i sekundarna produkcija;

Nosioci primarne produkcije u morima i okeanima;

Nosioci primarne produkcije u kopnenim vodama;

Produkcija riba u rekama, jezerima i akumulacijama;

Osnovni pojmovi o prirodnoj produkciji riba;

Faktori koji određuju produkciju;

Otvorene nizijske vode;

Otvorene visinske vode;

Jezera;

Akumulacije.

MIGRACIJE RIBA (3)

Aktivne migracije;

Pasivne migracije.

RAZMNOŽAVANJE RIBA (10)

Reproduktivne ćelije;

Oplođenje i razviće riba;

Veštačko oplođenje;

Inkubacija oplođene ikre;

Gajenje mladunaca;

Određivanje zrelosti gonoda;

Telesni metabolizam;

Određivanje starosti riba.

KLASIFIKACIJA PRIVREDNO ZNAČAJNIH VRSTA RIBA (1)

Privredno značajne vrste riba.

GENETIKA I SELEKCIJA RIBA (2)

Prirodna selekcija.

GAJENJE RIBA U RIBNJACIMA (15)

Opšti pojmovi iz akvakulture;

Ribnjaci, lagune, bazeni i protočni kavezi;

Principi iskorišćavanja voda za akvakulture;

Gajenje riba u ribnjacima;

Odlike vode namenjene korišćenju u ribnjacima;

Biljni i životinjski svet u ribnjaku;

Prirast riba u ribnjaku;

Gajenje šaranskih vrsta riba;

Gajenje biljojednih vrsta riba;

Gajenje salmonidnih vrsta riba.

GAJENJE RIBA U OTVORENIM VODAMA (5)

Gajenje naših važnijih vrsta (šaran, som, štuka, smuđ, mrena).

TEHNIKA RIBOLOVA (8)

Lov ribe udicama kod privrednog ribolova;

Lov ribe mrežama u privrednom ribolovu;

Lov ribe udicom kod sportskog ribolova;

Lov ribe veštačkim mamcima;

Lov ribe mušičarenjem.

POSTUPAK SA ULOVLJENOM RIBOM (2)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

ZAŠTITA DIVLJAČI I RIBA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je: osposobljavanje učenika za sve vidove zaštite divljači i riba.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja i veština za organizaciju i neposredno učešće na zaštiti šumskih i poljoprivrednih kultura od divljači, kao i utvrđivanju šteta koje divljač nanese ostalim delatnostima u lovištu;

- osposobljavanje za otkrivanje simptoma obolele divljači i riba i slanje uzoraka veterinarskim stanicama radi utvrđivanja bolesti;

- osposobljavanje za sprovođenje preventivnih mera zdravstvene zaštite divljači u lovištu.

III razred

(2+1 časova nedeljno, 64+32 časa godišnje)

SADRŽAJ PROGRAMA

ZAŠTITA ŠUMA, ŠUMSKIH I POLJOPRIVREDNIH KULTURA OD DIVLJAČI (15)

Mogućnost nastajanja štete od divljači kao prateća pojava prisustva divljači i kao rezultat lošeg gazdovanja;

Pojam oštećenja i zaštite;

Vrste divljači koje nanose štetu;

Krupna divljač i štete od njih;

Sitna divljač i štete od njih;

Glodari i druge vrste životinja i štete od njih;

Vrste oštećenja i mogući intenziteti šteta;

Tehnička sredstva zaštite šuma, šumskih i poljoprivrednih kultura od divljači;

Mehanička sredstva zaštite; sredstva za zaštitu celih površina, sredstva za zaštitu pojedinačnih stabala-biljaka, akustična zaštitna sredstva, električne ograde;

Hemijska sredstva zaštite: sredstva za zaštitu celih površina, sredstva za zaštitu pojedinačnih stabala i biljaka;

Utvrđivanje štete od divljači: utvrđivanje štete, obračun visine štete i visine naknade.

OSNOVNE INFORMACIJE O STANJU, MOGUĆNOSTIMA I UZROCIMA UGROŽAVANJA FAUNE, PRIRODNE I ŽIVOTNE SREDINE, POJAVE KOJE INICIRAJU UGROŽENOST POJEDINIH KOMPONENATA LOVNOG PODRUČJA (2)

NEPOSREDNA ZAŠTITA DIVLJAČI (6)

Zaštita od lovokrađe i prekomernog lova;

Zaštita od elementarnih nepogoda (poplava, snega);

Zaštita divljači od posledica radova u šumarstvu, poljoprivredi i drugim delatnostima;

Zaštita divljači od predatora;

Neposredna zaštita retkih vrsta faune;

Neposredne (preventivne i represivne) zaštitne mere.

ZDRAVSTVENA ZAŠTITA DIVLJAČI (22)

Uzroci nastanka bolesti divljači;

Virusne bolesti;

Bakterijske bolesti;

Parazitske bolesti;

Povrede divljači (u saobraćaju, transportu, poljoprivrednim radovima);

Bolesti zečeva i kunića;

Bolesti jelena;

Bolesti srna, muflona, divokoza;

Bolesti divljih svinja;

Bolesti pernate divljači;

Zoonoze i epizotije;

Veterinarska zdravstvena preventiva;

Sekciranje, pretraga i slanje uzoraka na pregled;

Lečenje divljači: u otvorenim lovištima, ograđenim lovištima i farmama;

Postupak sa uginulom divljači;

Zdravstvena zaštita korisne faune (ptice i druge vrste);

Bolesti riba.

Zarazne bolesti: viremije šarana, boginje šarana, zarazna nekroza gušterače pastrmki, septikemija pastrmki, truljenje škrga, riblja plesan, ihtiosporioza, saprolegioza;

Parazitarne bolesti: protozoe, vodeni crvi i pijavice, račići;

Organske bolesti: rahitis, masna degeneracija jetre, zapaljenje želuca i creva;

Lečenje riba:

Opšta farmakologija;

Specijalna farmakologija.

ZDRAVSTVENA ZAŠTITA RIBA (19)

VEŽBE (32)

Utvrđivanje šteta od divljači;

Obračun visine šteta;

Zdravstvena zaštita divljači i riba.

Bolesti divljači;

Determinacija bolesti;

Uzimanje uzoraka od bolesne ili odstreljene divljači za veterinarski pregled;

Zdravstvena zaštita riba;

Uzimanje uzorka od bolesne ili uginule ribe.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

UREĐAJI I OPREMA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za neposredno korišćenje mehanizacije, uređaja, opreme i pribora koji se koriste u lovstvu i ribarstvu.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja i veština u rukovanju šumskom mehanizacijom;

- sticanje osnovnih znanja i veština u rukovanju poljoprivrednom mehanizacijom;

- sticanje osnovnih znanja i veština u rukovanju građevinskom mehanizacijom;

- sticanje osnovnih znanja i veština u rukovanju lovačkim oružjem;

- sticanje osnovnih znanja i veština u rukovanju ribolovačkim priborom;

- sticanje osnovnih znanja i veština u rukovanju sredstvima veze i komunikacija.

III razred

(2+1 čas godišnje, 64+32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (2)

Razvoj mehanizacije i njen značaj u lovstvu i ribarstvu.

ŠUMSKA MEHANIZACIJA (10)

Ručni alati;

Pogonske mašine;

Goriva i maziva;

Mašine za radove u šumarstvu.

POLJOPRIVREDNA MEHANIZACIJA (10)

Mašine za radove u ratarstvu;

Mašine za navodnjavanje;

Priključni uređaji.

GRAĐEVINSKA MEHANIZACIJA (8)

Mašine za radove u građevinarstvu.

LOVAČKO ORUŽJE, OPREMA I MUNICIJA (14)

Podela lovačkog naoružanja;

Oružje sa glatkom cevi;

Oružje sa olučenom cevi;

Balistika;

Lovačka municija;

Lovački pribor i oprema.

RIBOLOVAČKA OPREMA I PRIBOR (12)

Ribolovačka oprema;

Pribor za privredni ribolov;

Pribor za sportski ribolov;

Plovila;

Brodski i vanbrodski motori.

SREDSTVA VEZE I KOMUNIKACIJA (6)

Voki-toki;

Radio uređaji;

GPS.

VEŽBE (32)

Šumska mehanizacija;

Poljoprivredna mehanizacija;

Građevinska mehanizacija;

Lovačko oružje, oprema i municija;

Ribolovačka oprema i pribor;

Sredstva veze i komunikacija.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

UREĐENJE LOVIŠTA I RIBNJAKA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za neposredan rad na izradi pojedinih objekata na uređenju lovnih i ribolovnih područja.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja i veština za izgradnju i održavanje građevinskih objekata u lovnom i ribolovnom području;

- sticanje osnovnih znanja i veština za podizanje i uređenje zelenih površina u lovnim i ribolovnim područjima.

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za poslove uređivanja lovišta i ribnjaka.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje znanja o uređivanju otvorenih i ograđenih lovišta i ograđenih delova lovišta;

- sticanje znanja o vrstama, izboru, konstrukciji, izgradnji, korišćenju i održavanju pojedinih objekata u lovištu;

- sticanje znanja o vrstama, konstrukciji, izboru, korišćenju i održavanju pojedine opreme i sredstava u lovištu;

- sticanje znanja o poljima i remizama;

- sticanje znanja za neposredan rad na izgradnji i održavanju ribolovnih objekata i površina.

III razred

(2+1 čas nedeljno, 64+32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD U GRAĐEVINARSTVO I NJEGOVA STANDARDIZACIJA (2)

Građevinski materijali;

Zemljišne tvorevine;

Građevinska kontrola materijala.

RADOVI NA GRADILIŠTU (20)

Pripremni radovi i obeležavanje gradilišta;

Zemljani radovi;

Zidarski radovi;

Betonski i armirano betonski radovi;

Tesarski radovi;

Pokrivački radovi;

Teracerski radovi;

Keramički radovi;

Bojenje posnim i uljanim bojama;

Razni radovi.

PLANOVI

Izrada projekta;

Projektni elaborat;

Projekat rekonstrukcije;

Dokumentacija.

REALIZACIJA PROJEKTA

Priprema terena za realizaciju projekta;

Prenos projekta na teren;

Osnovi planimetrije;

Primena razmere u elaboratima.

MAKETARSTVO

KOMPOZICIONI OBLICI BILJNOG MATERIJALA NA ZELENIM POVRŠINAMA

OSNOVNI PRINCIPI VRTNOG OBLIKOVANJA GRAĐEVINSKI ELEMENTI NA ZELENIM POVRŠINAMA

MORFOLOŠKE KARAKTERISTIKE BILJA

GRAFIČKI PRILOZI

VEŽBE (32)

Izgradnja i održavanje građevinskih objekata u lovnom i ribolovnom području;

Podizanje i uređenje zelenih površina u lovnim i ribolovnim područjima.

IV razred

(2+1 čas nedeljno, 60+30 časova godišnje)

UVOD

Značaj i potreba uređivanja lovišta

Obeležavanje granica u lovištu i delova lovišta

Objekti i oprema u lovištu

LOVNI, LOVNO-PROIZVODNI I LOVNO-TEHNIČKI OBJEKTI (VRSTE, OPIS, KONSTRUKCIJA, LOKACIJA, IZGRADNJA, ODRŽAVANJE I KORIŠĆENJE)

Lovni putevi i staze;

Spremišta za hranu za divljač (hranilišta, solišta, pojilišta, kaljužišta);

Objekti za osmatranje i odstrel divljači;

Ograde, kapije i uskočnice;

Hvataljke i oprema za hvatanje raznih vrsta divljači;

Oprema za transport pojedinih vrsta divljači;

Prihvatilišta za divljač;

Klanice i hladnjače;

Radionice i oprema za obradu i ocenu trofeja;

Lovački domovi i pansioni, lovačke kuće i kolibe, lovački restorani i objekti za rekreaciju i zabavu;

Objekti za izložbe i prezentaciju lovačkih trofeja, suvenira i sl.

OPREMA I SREDSTVA U LOVIŠTU

Uređenje prostora za smeštaj, čuvanje i probu lovačkog oružja i municije;

Uređivanje prostora za smeštaj i obuku lovačkih pasa;

Prevozna sredstva;

Sredstva veze;

Objekti za gajenje i korišćenje animala.

POLJA ZA DIVLJAČ I REMIZE

Podizanje i gajenje lovnih remiza u lovištima;

Podizanje i održavanje grupa zasada određenih vrsta drveća, žbunja i drugih biljnih vrsta u lovištima.

UREĐENJE OTVORENIH RIBOLOVNIH POVRŠINA

OBJEKTI I OPREMA U RIBNJAKU

ODRŽAVANJE RIBNJAKA

VEŽBE (30)

OBELEŽAVANJE GRANICA U LOVIŠTU I DELOVA LOVIŠTA (2);

OBJEKTI I OPREMA U LOVIŠTU (16);

OPREMA I SREDSTVA U LOVIŠTU (4);

OBJEKTI I OPREMA U RIBNJAKU (8).

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PLANIRANJE GAZDOVANJA ŠUMSKIM PODRUČJIMA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za neposredan rad na prikupljanju podataka za izradu planova gazdovanja lovištima, ribolovnim područjima, šumama i vodama.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja o ekosistemima i funkcijama šuma;

- sticanje osnovnih znanja o prostornom planiranju i gazdovanju u šumskom području.

IV razred

(2+2 časa nedeljno, 60+60 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

KARAKTERISTIKE ŠUMA SA ASPEKTA PLANIRANJA GAZDOVANJA (4)

Šumovitost;

Proizvodnja;

Biološke karakteristike;

Biodiverzitet.

FUNKCIJE ŠUMA (2)

Šumski ekosistemi;

Funkcije šuma.

STRATEŠKO PLANIRANJE (2)

Pojam i značaj;

Strategija planiranja u šumarstvu;

Strategija planiranja u lovstvu;

Strategija planiranja u ribarstvu.

TIPOLOGIJA ŠUMA I LOVIŠTA (3)

Tipovi šuma kao osnova savremenog planiranja gazdovanja šumarskim područjima;

Osnovne faze pri tipološkoj podeli šuma;

Osnovne karakteristike pojedinih kompleksa (pojaseva) tipova šuma u Srbiji.

PROSTORNO PLANIRANJE (2)

Jedinice prostorne podele šuma (privredno-tehnička podela prostora);

Funkcionalna podela prostora.

PLANIRANJA GAZDOVANJA ŠUMSKIM PODRUČJIMA (20)

Vreme kao osnov planiranja gazdovanja šumama;

Sastojina;

Kriterijumi za izdvajanje sastojina;

Premer šumskih stabala, sastojina i drvnih sortimenata.

GAZDOVANJE LOVIŠTIMA (16)

Prostor kao osnov planiranja gazdovanja lovištima;

Vreme kao osnov planiranja gazdovanja lovištima;

Bonitiranje lovišta;

Određivanje brojnosti i strukture populacije pojedinih vrsta divljači;

Određivanje kapaciteta lovišta.

GAZDOVANJE RIBOLOVNIM PODRUČJIMA (10)

Određivanje prirasta ribljeg fonda;

Osnovni program unapređenja ribarstva u ribolovnom području;

Godišnji plan unapređenja ribarstva u ribolovnom području;

Izlovljavanje pojedinih vrsta riba na osnovu godišnjeg prirasta ribljeg fonda.

VEŽBE (60)

Karakteristike šuma sa aspekta planiranja gazdovanja;

Funkcije šuma;

Strateško planiranje;

Tipologija šuma i lovišta;

Prostorno planiranje;

Planiranja gazdovanja šumskim područjima;

Gazdovanje lovištima;

Gazdovanje ribolovnim područjima.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PREDUZETNIŠTVO U ŠUMARSTVU

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje znanja o preduzetništvu pri gazdovanju lovnom i ihtiofaunom.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja o ekonomskim principima poslovanja u lovstvu i ribarstvu;

- sticanje osnovnih znanja o organizaciji i funkcionisanju preduzeća;

- sticanje osnovnih znanja o knjigovodstvu.

IV razred

(3 časa nedeljno, 90 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

ŠUMARSTVO, LOVSTVO, RIBARSTVO I VODOPRIVREDA (8)

Vlasništvo, vlasnički odnosi i prava korišćenja;

Korišćenje obnovljivih resursa;

Multifunkcionalno gazdovanje;

Održivo gazdovanje.

STVARANJE VREDNOSTI U PREDUZEĆIMA (2)

Proizvodnja dobara;

Stvaranje vrednosti u preduzeću.

PREDUZEĆA, GAZDINSTVA I POGONI (8)

Privredni subjekti;

Strukturne karakteristike preduzeća u šumarstvu i vodoprivredi;

Pravni oblici;

Veličina preduzeća;

Horizontalna i vertikalna kooperacija.

TRŽIŠTA I MARKETING (15)

Ponuda i potražnja;

Oblici tržišta;

Marketinški koncepti;

Istraživanje tržišta;

Politika cena;

Marketinški instrumenti;

Sprovođenje marketinške strategije.

MENADŽMENT (12)

Koncepti menadžmenta;

Menadžment u lovstvu i ribarstvu;

Menadžment kao upravljanje sistemom;

Poslovna politika i poslovni ciljevi;

Upravljanje i rukovođenje kadrovima.

ORGANIZACIJA (10)

Struktura i tok procesa organizacije;

Organizacione oblasti;

Tipovi organizacionih struktura;

Organizacioni razvoj.

RAČUNOVODSTVO (10)

Značaj i podela;

Finansijsko računovodstvo;

Bilans i analiza bilansa.

ROBNO KNJIGOVODSTVO (16)

Troškovi i kalkulacija troškova;

Budžetsko računovodstvo.

INVESTICIJE (4)

Zadaci i značaj;

Neto obrtna sredstva, amortizacija i procena rizika;

Investiciona kalkulacija.

LOGISTIKA I PROIZVODNI PROCES (2)

STRATEŠKO PLANIRANJE I KONTROLA (2)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PRAVO I UPRAVNI POSTUPAK

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje znanja o pravno upravnom postupku u lovstvu i ribarstvu.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja o vođenju postupka sa licima zatečenim u lovokrađi i ribokrađi.

IV razred

(2 časa nedeljno, 60 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

USTAV RS I ZAŠTITA PRIRODE (1)

ISTORIJAT SRPSKOG LOVNOG PRAVA (2)

ZAKON O DIVLJAČI I LOVSTVU I PODZAKONSKA AKTA (8)

ZAKON O RIBARSTVU I PODZAKONSKA AKTA (6)

ZAKON O ŠUMAMA I PODZAKONSKA AKTA (6)

ZAKON O ZAŠTIĆENIM DOBRIMA PRIRODE I PODZAKONSKA AKTA (6)

ZAKON O VODAMA I PODZAKONSKA AKTA (6)

ZAKON O POLJOPRIVREDNOM ZEMLJIŠTU I PODZAKONSKA AKTA (2)

MEĐUNARODNE KONVENCIJE I SPORAZUMI U VEZI SA ZAŠTITOM PRIRODE I OKOLINE KOJI OBAVEZUJU RS (2)

UPRAVNO PRAVNI POSTUPAK PRI OTKRIVANJU LICA ZATEČENIH U LOVOKRAĐI I RIBOKRAĐI (12)

UPRAVNO PRAVNI POSTUPAK PRI OTKRIVANJU LICA ZATEČENIH U ZAGAĐIVANJU VODA (8)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se Power Point prezentacije, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici i kabinetu.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PRIRODNI I EKOTURISTIČKI POTENCIJALI

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je upoznavanje učenika sa prirodnim i ekoturističkim potencijalima Srbije, načinima za njihovo očuvanje, unapređenje, korišćenje i prezentaciju.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja o raznovrsnosti-biodiverzitetu očuvane prirode;

- sticanje osnovnih znanja o ekoturističkim potencijalima u šumskim i ribolovnim i lovnim područjima.

IV razred

(2 časa nedeljno, 60 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

SRBIJA ZEMLJA RAZNOVRSNE, ATRAKTIVNE I OČUVANE PRIRODE

OSOBENOSTI SAOBRAĆAJNO-GEOGRAFSKOG I TURISTIČKOG POLOŽAJA SRBIJE

RAZNOVRSNOST PRIRODE I BOGATSTVO EKOTURISTIČKIH POTENCIJALA SRBIJE

Vojvodina;

Šumadija;

Zapadna planinska zona Srbije;

Kosovsko-metohijske planine;

Istočna planinska zona Srbije;

Planine i kotline južne Srbije;

Moravski dolinski sistem.

ZNAČAJNI OBJEKTI PRIRODNE BAŠTINE SRBIJE

Prirodne i rekreativno-turističke vrednosti većih rečnih tokova;

Retki i atraktivni hidrološki objekti;

Odlike retkih i atraktivnih geomorfoloških i geoloških objekata.

PREDELI NAJVREDNIJIH EKOTURISTIČKIH POTENCIJALA SRBIJE

Metodološke osnove za identifikaciju prirodno vrednih predeonih celina;

Prostorne celine velikih ekoturističkih potencijala;

Prostorne celine najvrednijih ekoturističkih potencijala.

MEĐUZAVISNOST ODNOSA ZAŠTITE PRIRODE I TURIZMA

Razvojne tendencije turizma i zaštite prirode;

Posledice turizma na prirodnu sredinu i mogućnosti usaglašavanja, razvoja i zaštite;

Zaštićena prirodna dobra Srbije - značajan faktor razvoja turizma;

Ekološka i turistička svojstva zaštićenih prirodnih dobara;

Uslovi korišćenja zaštićenih prirodnih dobara u turizmu.

RAZVOJ TURIZMA NACIONALNIH PARKOVA

Nacionalni park Kopaonik;

Nacionalni park Tara;

Nacionalni park Đerdap;

Nacionalni park Fruška gora;

Nacionalni park Šar-planina;

Turizam Nacionalnog parka Šar-planina.

TURIZAM ZNAČAJNIH PRIRODNIH DOBARA

Park prirode Golija;

Specijalni rezervat prirode Deliblatska peščara;

Područje Vlasine;

Park prirode Stara planina;

Park prirode Vršačke planine;

Park prirode Palić;

Obedska bara - Specijalni rezervat prirode;

Specijalni rezervat prirode Stari Begej - Carska bara.

PRIRODNA DOBRA KAO KOMPLEMENTARNI TURISTIČKI MOTIVI

Veća prirodna dobra reprezentativnih, atraktivnih i rekreativnih dobara;

Značajnija vrela i vodopadi kao turistički motivi;

Turistički značaj zaštićenih i uređenih pećina.

ULOGA ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA U TURIZMU SRBIJE

Najvažnije odlike razvoja turizma Srbije;

Učešće turizma zaštićenih prirodnih dobara u turizmu Srbije;

Prednosti i perspektive ekološkog koncepta turizma zaštićenih prirodnih dobara.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

ZAŠTITA ŠUMA I VODA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika obrazovnog profila tehničar za lovstvo i ribarstvo za uspešno uključivanje u rad na tehničko-operativnim poslovima i zadacima Zaštite šuma i voda.

Zadaci nastave predmeta su:

- profesionalno osposobljavanje za obavljanje poslova i radnih zadataka šumarskog tehničara za lov i ribarstvo;

- jačanje svesti o potrebi zaštite prirode i životne sredine;

- sticanje i usvajanje stručnih znanja iz oblasti zaštite šuma i voda.

IV razred

(2+1 čas nedeljno, 60+30 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD U PREDMET ZAŠTITE ŠUMA I VODA (4)

Predmet i cilj zaštite šuma;

Predmet i cilj zaštite voda;

Definicija i ciljevi zaštite šuma i voda.

ZAŠTITA ŠUMA (5)

Šuma kao prirodni resurs;

Degradacije šume kao prirodnog resursa;

Uzroci degradacije šuma;

Šuma kao prirodni resurs;

Odnos zaštite šuma i drugih šumarskih disciplina.

ŠTETE ABIOTIČKE PRIRODE (14)

Oštećenje i zaštita šumskog zemljišta;

Štete od atmosferskih uticaja;

Štetno dejstvo visokih temperatura;

Štetno dejstvo niskih temperatura;

Štetno delovanje atmosferskih taloga (kiša i sneg);

Štetno dejstvo grada, inja i poledice;

Uticaj atmosferskih nepogoda;

Štetno dejstvo vetra i oluje;

Štete od atmosferskih uticaja;

Šumski požari.

ŠTETE BIOTIČKE PRIRODE (15)

Štetočine biljnog porekla (korov, lišajevi i parazitske cvetnice, fitopatogene gljivice, bakterije i virusi);

Štete od životinja (od domaće stoke);

Štete od šumske divljači;

Štete od šumskih insekata.

ŠTETE OD ČOVEKA (4)

Nekontrolisane seče i krčenje šuma;

Štete usled aerozagađenja.

ZAŠTITA VODA (9)

Uzročnici zagađivanja voda;

Značaj zaštite voda;

Zaštita vodozahvata i akumulacija.

ZAŠTITA VODA U ŠUMSKIM RESURSIMA (5)

Uticaj vegetacije na kvalitet vode;

Kriterijumi za izdvajanje vodozaštitnih šuma;

Integralno uređivanje voda;

Otpadne vode i njihovo odvođenje.

KVALITET VODE (3)

Fizičke osobine vode;

Hemijske mikrobiološke osobine vode.

VEŽBE (30)

Uvod u predmet zaštite šuma i voda;

Zaštita šuma;

Štete abiotičke prirode;

Štete biotičke prirode;

Štete od čoveka;

Zaštita voda;

Zaštita voda u šumskim resursima;

Kvalitet vode.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

BIOETIKA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je upoznavanje učenika sa osnovama etičkih i bioetičkih principa.

Zadaci nastave predmeta su:

- jačanje svesti o potrebi zaštite prirode i životne sredine;

- osposobljavanje učenika da samostalno donose odluke na bioetičkim osnovama.

IV razred

(1 čas nedeljno, 30 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

UPOZNAVANJE SA TEMELJNIM ETIČKIM I BIOETIČKIM PRINCIPIMA I MORALNOM PRAKSOM (3)

PRAVNA REGULACIJA BIOETIČKIH PROBLEMA (4)

EVROPSKA KONVENCIJA O DOBROTI ŽIVOTINJA (1)

ETIČKI KOMITETI, ODBORI I KOMISIJE (BIOETIČKA POVERENIŠTVA) (2)

ETIČKE VREDNOSTI I PROBLEMATIKA DONOŠENJA ETIČKIH ODLUKA (3)

BIOETIKA I OKOLINA (4)

BIOETIKA U KONTEKSTU ODRŽIVOG RAZVOJA (2)

BIOETIKA I GENSKE MODIFIKACIJE (2)

REPRODUKCIJA DIVLJAČI I RIBA I BIOETIČKE NORME (2)

USKLAĐIVANJE LOVNOGAZDINSKIH METODA SA BIOETIČKIM PRINCIPIMA (2)

DOBROBIT DIVLJAČI I RIBA U OTVORENIM LOVIŠTIMA I RIBOLOVNIM PODRUČJIMA, OGRAĐENIM LOVIŠTIMA I RIBNJACIMA I INTENZIVNOM UZGOJU (2)

TEHNOPATIJE I DOBROBIT (2)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

PRAKTIČNA OBUKA (U BLOKU)

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je osposobljavanje učenika za sticanje potrebnih veština za obavljanje poslova lovočuvara i robočuvara.

Zadaci nastave predmeta su:

- primena stručnih znanja koje obuhvataju procese, tehnike, materijale, instrumente, opremu, terminologiju i pojedine teoretske ideje;

- korišćenje užestručnih veština za obavljanje zadataka;

- samostalnost u radu i učenju;

- pismenu i usmenu komunikaciju;

- sopstveno razumevanje i ponašanje;

- rešavanje problema uz pomoć poznatih izvora informacija.

I razred

(60 časova godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

Bezbednost i zdravlje na radu (primena sredstava lične zaštite na radu, pružanje prve pomoći zaposlenim i turistima u području);

Botanika (determinacija flore - izrada herbarijuma i dr.);

Pedologija sa geologijom (determinacija minerala, stena i tipova zemljišta - izrada zbirki minerala i mikroprofila tipova zemljišta);

Šumska ekoklimatologija (upoznavanje sa instrumentima i opremom za meteorološka snimanja i praćenja meteoroloških faktora);

Šumska hidrologija (upoznavanje sa instrumentima i opremom za hidrometeorološka snimanja i praćenja, uzimanje uzoraka vode za analizu i sl.).

II razred

(60 časova godišnje)

Osnovi biljne proizvodnje (tehnika obrade zemljišta, setva i sadnja, nega i zaštita krmnog bilja, industrijskog bilja, i ratarskih kultura za ishranu divljači);

Dendrologija sa fitocenologijom (upoznavanje sa pojedinim vrstama šumskog drveća i žbunja, prikupljanje materijala za izradu zbirke grančica, semenarnika i herbarijuma);

Ekologija životinja (karakteristike pojedinih populacija divljači);

Lovna zoologija (morfologija i morfometrija pojedinih vrsta divljači);

Ihtiologija (morfologija i morfometrija pojedinih vrsta riba);

Lovna kinologija (morfologija i morfometrija pojedinih vrsta pasa, radne osobine sl.).

III razred

(150 časova godišnje)

Osnovi geodezije sa pozicioniranjem (rad sa kartom, busolom, padomerom i pantljikom, GPS);

Ishrana divljači i riba (uskladištenje, čuvanje, priprema, normativi i davanje hraniva - hrana, voda, so);

Proizvodnja i gajenje divljači (proizvodnja u fazanerijama, jarebičarnicama, gaterima i farmama krupne divljači);

Proizvodnja, gajenje i tehnike lova riba;

Zaštita divljači i riba (prepoznavanja simptoma obolelih životinja, uzimanje uzoraka za slanje u nadležnim veterinarskim ambulantama i institutima, davanje odgovarajućih medikamenata i sl.);

Uređaji i oprema (rukovanje i održavanje sa pojedinim alatima, opremom, mašinama i uređajima);

Uređenje lovišta i ribnjaka (izrada i održavanje pojedinih objekata).

IV razred

(150 časova godišnje)

Uređenje lovišta i ribnjaka (izrada i održavanje pojedinih objekata);

Planiranje gazdovanja šumskim područjima (prikupljanje i sređivanje podataka za izradu planova gazdovanja lovištima i ribolovnim područjima);

Preduzetništvo u šumarstvu;

Pravni i upravni postupak (simulacija na terenu lovokrađe i ribokrađe, uzimanje podataka, obrada podataka);

Prirodni i ekoturistički potencijali (demonstracija i upoznavanje);

Zaštita šuma i voda (prikupljanje podataka, uzimanje uzoraka);

Bioetika.

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava se realizuje na terenu u odgovarajućim šumskim područjima (lovištima i ribolovnim područjima, zoovrtovima, rezervatima, ribnjacima, muzejima i sl.), nastavnim bazama, institutima i ambulantama za zdravstvenu zaštitu životinja. U zavisnosti od programa nastava se organizuje u više dana ili jednodnevno u vidu stručnih izleta.

Realizacija nastave se planira u toku školske godine u zavisnosti od sezone koja je aktuelna za realizaciju pojedinih programa (jesen - zima, za prvo polugodište i proleće - leto za drugo polugodište).

U realizaciji praktične obuke učenika, pored nastavnika škole učestvuju i stručni saradnici, saradnici u nastavi i spoljni saradnici iz preduzeća i nastavnih baza. Predmetni nastavnici škole su u obavezi da u saradnji sa stručnjacima iz preduzeća, odnosno nastavne baze sačine Operativni plan i program za realizaciju nastave.

Nastava se realizuje sa smeštajem učenika na terenu. Bezbednost učenika prilikom realizacije nastave u bloku, na terenu se sprovodi u skladu sa Pravilnikom o organizovanju i izvođenju praktične nastave učenika. Za vreme nastave učenici vode Dnevnik rada. Ukupan angažman smeštaja, ishrane, praktičnog rada, slobodnih aktivnosti i sl. jeste u funkciji sticanja znanja i veština za brzo uključivanje u rad nakon završenog školovanja.

Provera znanja učenika vrši se putem ocenjivanja stečenih veština na terenu, kao i na osnovu pregleda odgovarajućih elaborata i dnevnika rada.

GAJENJE ŠUMA

Cilj i zadaci

Cilj nastave predmeta je sticanje neophodnih znanja za negovanje i čuvanje šuma.

Zadaci nastave predmeta su:

- sticanje osnovnih znanja o sakupljanju, čuvanju i korišćenju šumskog semena;

- sticanje osnovnih znanja za proizvodnju šumskih sadnica u rasadnicima;

- sticanje osnovnih znanja o načinima sadnje šumskih sadnica, odnosno pošumljavanju terena;

- sticanje osnovnih znanja o podizanju šumskih plantaža;

- sticanje osnovnih znanja za negovanje šuma;

- sticanje osnovnih znanja za odabiranje stabala za seču;

- sticanje osnovnih znanja o načinima i tehnologijama obnavljanja šumskih sastojina.

III razred

(1 čas nedeljno - 32 časa godišnje)

SADRŽAJI PROGRAMA

UVOD (1)

ISHRANA BILJA (5)

Hemijski sastav biljaka;

Heterotrofna ishrana;

Autotrofna ishrana;

Rast i razviće biljaka;

Hranljivi elementi ishrane, đubriva.

ŠUMSKO SEMENARSTVO (10)

Plodonošenje šumskog drveća;

Osobine šumskog semena;

Ispitivanje kvaliteta semena;

Izdvajanje semenskih sastojina;

Oplemenjivanje šumskog drveća;

Manipulacija šumskim semenom.

ŠUMSKI RASADNICI (10)

Svrha osnivanja rasadnika;

Priprema zemljišta i održavanje njegove plodnosti;

Proizvodnja sadnica generativnim putem;

Proizvodnja sadnica vegetativnim putem;

Proizvodnja važnih vrsta šumskog drveća u rasadniku.

ŠUMSKE KULTURE I PLANTAŽE (6)

Osnovni pojmovi;

Veštačko podizanje šuma;

Nega i održavanje kultura;

Šumske kulture važnih vrsta šumskog drveća;

Šumske plantaže.

IV razred

(1 čas nedeljno, 30 časova godišnje)

UVOD (1)

EKOLOŠKI FAKTORI I ŠUMA (2)

Abiotički uslovi i šuma;

Biotički uslovi i šuma.

ŽIVOT I RAZVOJ DRVEĆA U ŠUMI (2)

Cvetanje;

Plodonošenje;

Klijanje;

Razmnožavanje;

Prirast.

SASTOJINA (8)

Veličina i oblik;

Sklop;

Spratovnost;

Sastav;

Obrast;

Bonitet;

Starost;

Poreklo.

PRIRODNO OBNAVLJANJE ŠUMA (8)

Uslovi za uspešno prirodno obnavljanje;

Izbor između veštačkog i prirodnog obnavljanja;

Osnovni oblici prirodnog ponavljanja - vrste seča;

Prirodno obnavljanje niskih šuma;

Prevođenje niske i srednje šume u visoku šumu.

NEGA ŠUMA (4)

Osnovni pojmovi i cilj;

Klasifikacija mera nege;

Mere nege šuma.

PRIRODNO OBNAVLJANJE SASTOJINA POJEDINIH VRSTA DRVEĆA (2)

Bukva, hrast, smrča, jela, bor.

NEGA I OBNAVLJANJE U ZAŠTIĆENIM SASTOJINAMA (1)

NAČIN OSTVARIVANJA PROGRAMA (UPUTSTVO)

Nastava za treći razred se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

Nastava za četvrti razred se realizuje u vidu predavanja. Za realizaciju nastave koriste se nastavni filmovi, Power Point prezentacije, uzorci, eksponati, uređaji i oprema.

Nastava se realizuje u učionici, kabinetu i školskim poligonima.

Provera znanja učenika vrši se putem testova i usmeno. Praktični deo programa se realizuje integralno u okviru realizacije praktične obuke na terenu u bloku.

 

PROGRAM MATURSKOG ISPITA ZA OGLEDNI OBRAZOVNI PROFIL TEHNIČAR ZA LOVSTVO I RIBARSTVO

CILJ MATURSKOG ISPITA

Maturskim ispitom proverava se da li je učenik, po uspešno završenom obrazovanju za odgovarajući obrazovni profil, stekao programom propisana znanja, veštine i glavne stručne kompetencije za zanimanja za koja se školovao u okviru obrazovnog profila po programu ogleda.

STRUKTURA MATURSKOG ISPITA

Maturski ispit za učenike koji su se školovali po oglednom programu za obrazovni profil Tehničar za lovstvo i ribarstvo sastoji se od tri nezavisna ispita:

- ispit iz srpskog jezika, odnosno jezika nacionalne manjine (u daljem tekstu: maternji jezik);

- ispit za proveru stručno-teorijskih znanja;

- maturski praktični rad.

PREDUSLOVI ZA POLAGANJE MATURSKOG ISPITA

Učenik polaže maturski ispit u skladu sa Zakonom. Maturski ispit može da polaže učenik koji je uspešno završio četiri razreda srednje škole po programu ogleda za ovaj obrazovni profil.

Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja - Centar za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih (u daljem tekstu: Centar) u Priručniku o polaganju maturskog ispita za obrazovni profil Tehničar za lovstvo i ribarstvo (u daljem tekstu: Priručnik):

- određuje posebne preduslove za polaganje maturskog ispita;

- utvrđuje listu tema za pismeni ispit iz maternjeg jezika, sa uputstvima za organizaciju ispita i ocenjivanje;

- priprema zbirku zadataka za završni test provere stručno-teorijskih znanja sa uputstvima za strukturiranje testa i njegovo ocenjivanje;

- priprema listu standardizovanih radnih zadataka i kombinacija za maturski praktični rad i liste za ocenjivanje sa uputstvima za organizaciju i realizaciju ispita.

Jedinstvenu listu tema za pismeni ispit iz maternjeg jezika određuju nastavnici maternjeg jezika iz škola u kojima se ostvaruje ogled za dati obrazovni profil.

Zbirku zadataka za završni test i praktične radne zadatke pripremaju nastavnici stručnih predmeta iz svih škola u kojima se ostvaruje ogled, u saradnji sa Centrom.

Centar dostavlja Priručnik svakoj školi koja ostvaruje nastavni plan i program ogleda.

Priručnik se može dopunjavati svake školske godine.

ORGANIZACIJA MATURSKOG ISPITA

Maturski ispit sprovodi se u školi i prostorima gde se nalaze radna mesta i uslovi za koje se učenik obrazovao.

Za svakog učenika direktor škole određuje mentore. Mentori su nastavnici stručnih predmeta koji su obučavali učenika u toku školovanja. Oni pomažu učeniku u pripremama za polaganje testa za proveru stručno-teorijskih znanja i maturskog praktičnog rada.

U okviru perioda planiranog programom ogleda za pripremu i polaganje maturskog ispita, škola organizuje konsultacije i dodatnu pripremu učenika za polaganje ispita, obezbeđujući dodatne potrebne uslove u pogledu prostora, opreme i vremenskog rasporeda.

Maturski ispit za učenika može da traje najviše pet dana. U istom danu učenik može da polaže samo jedan deo maturskog ispita.

Za svaki deo maturskog ispita direktor škole imenuje stručnu ispitnu komisiju, koju čine tri člana i tri zamenika.

Svaki deo maturskog ispita se ocenjuje i na osnovu tih ocena utvrđuje se opšti uspeh na maturskom ispitu.

Ispit iz maternjeg jezika

Cilj ispita iz maternjeg jezika je provera jezičke pismenosti, poznavanja književnosti kao i opšte kulture.

Ispit se polaže pismeno i traje tri sata.

Na pismenom ispitu iz maternjeg jezika učenik obrađuje jednu od četiri ponuđene teme, koje utvrđuje ispitni odbor škole, na predlog stručnog veća nastavnika maternjeg jezika, sa jedinstvene liste tema objavljene u Priručniku.

Ocenu pisanog rada utvrđuje ispitna komisija na osnovu pojedinačnih ocena svakog člana ispitne komisije.

Ispit za proveru stručno-teorijskih znanja

Cilj ovog dela maturskog ispita je provera stručno-teorijskih znanja neophodnih za obavljanje poslova i zadataka za čije se izvršenje učenik osposobljava tokom školovanja. Ova znanja stiču se kroz sledeće predmete:

- Proizvodnja i gajenje divljači;

- Proizvodnja, gajenje i tehnike lova riba;

- Zaštita divljači i riba;

- Uređenje lovišta i ribnjaka.

Ispit se polaže pismeno, rešavanjem testa za proveru stručno-teorijskih znanja, koji sadrži do 50 zadataka, a vrednuje se sa ukupno 100 bodova. Bodovi se prevode u uspeh. Skala uspešnosti je petostepena.

Ukupan broj bodova ostvaren na testu

USPEH

do 50

nedovoljan (1)

50,5 - 63

dovoljan (2)

63,5 - 75

dobar (3)

75,5 - 87

vrlo dobar (4)

87,5 - 100

odličan (5)

Test priprema Centar, na osnovu zbirke zadataka za završno testiranje.

Komisiju za pregled testova čine tri nastavnika stručnih predmeta.

Maturski praktični rad

Cilj maturskog praktičnog rada je provera glavnih stručnih kompetencija propisanih planom i programom za obrazovni profil Tehničar za lovstvo i ribarstvo - ogled:

- Zaštita, gajenje i proizvodnja lovne i ihtiofaune;

- Očuvanje, unapređenje i uređenje staništa i predela u lovnim i ribolovnim područjima;

- Prezentacija i organizacija sportskog i turističkog lova i ribolova.

Maturski praktični rad sprovodi se u školi i prostorima gde se nalaze radna mesta i uslovi za koje se učenik obrazovao.

Ocenu o stečenim propisanim kompetencijama daje ispitna komisija. Komisiju čine tri člana i tri zamenika, koje imenuje direktor škole. Komisiju čine:

- dva nastavnika stručnih predmeta za obrazovni profil, od kojih je jedan predsednik komisije i

- predstavnik poslodavaca - stručnjak u datoj oblasti koga predlaže Unija poslodavaca Srbije u saradnji sa odgovarajućim poslovnim udruženjima, Privrednom komorom Srbije i Centrom. Bazu podataka o članovima ispitnih komisija vodi Centar.

Na maturskom praktičnom radu učenik izvršava tri radna zadatka kojima se proveravaju propisane glavne stručne kompetencije.

Od standardizovanih radnih zadataka sačinjava se odgovarajući broj kombinacija radnih zadataka za maturski praktični rad. Broj kombinacija mora biti za 10% veći od broja učenika koji polažu maturski ispit u jednoj školi. Učenik izvlači kombinaciju radnih zadataka.

Svaki radni zadatak može da se oceni sa najviše 100 bodova. Uspeh na maturskom praktičnom radu zavisi od ukupnog broja bodova koje je učenik stekao izvršavanjem svih propisanih radnih zadataka. Uslov za postizanje pozitivnog uspeha na ovom delu ispita je sticanje najmanje 51 boda iz svakog pojedinačnog radnog zadatka.

Svaki član ispitne komisije utvrđuje ukupan broj bodova po zadatku na osnovu bodovanja po elementima koje sadrži obrazac za ocenjivanje radnog zadatka.

U Zbirni obrazac za ocenjivanje radnih zadataka na maturskom praktičnom radu, koji je sastavni deo Zapisnika o polaganju maturskog ispita, i koji je dat u Priručniku, svaki član komisije unosi utvrđen broj bodova pojedinačno po zadatku. Na osnovu unetih bodova komisija izračunava prosečan broj bodova po zadatku.

Ukupan broj bodova koji učenik ostvari na maturskom praktičnom radu, jednak je zbiru prosečnih bodova na svim radnim zadacima. Ukupan broj bodova prevodi se u uspeh. Skala uspešnosti je petostepena:

Ukupan broj bodova

Uspeh

3 radna zadatka

do 152

nedovoljan (1)

153 - 189

dovoljan (2)

190 - 225

dobar (3)

226 - 260

vrlo dobar (4)

261 - 300

odličan (5)

DIPLOMA I UVERENJE

Učenik koji je položio maturski ispit, stiče pravo na izdavanje diplome o stečenom srednjem obrazovanju za odgovarajući obrazovni profil.

Uz diplomu učenik dobija i uverenje o položenim ispitima u okviru savladanog programa ogleda za obrazovni profil.