ODLUKA O UTVRĐIVANJU LOKALITETA MRAMORJE NA POTESIMA GAJEVI I UROŠEVINE U RASTIŠTU ZA ARHEOLOŠKO NALAZIŠTE ("Sl. glasnik RS", br. 50/2012)

1. Lokalitet Mramorje na potesima Gajevi i Uroševine u Rastištu utvrđuje se za arheološko nalazište.

2. Lokalitet Mramorje (u daljem tekstu: arheološko nalazište), nalazi se na teritoriji opštine Bajina Bašta, na katastarskoj parceli broj 2072 KO Rastište, u privatnoj svojini, i na katastarskoj parceli broj 2002 KO Rastište, u državnoj svojini.

Granica arheološkog nalazišta ide spoljnom ivicom katastarske parcele broj 2072 KO Rastište, u privatnoj svojini, i katastarske parcele broj 2002 KO Rastište, u državnoj svojini.

Arheološko nalazište nalazi se u selu Rastištu u okviru Nacionalnog parka Tara, 23 km zapadno od Bajine Bašte. Do sela i arheološkog nalazišta dolazi se kanjonom reke Dervente koja se uliva u Perućsko jezero na Drini. Nalazište čine dva srednjovekovna groblja sa nadgrobnim monolitnim kamenim obeležjima stećcima iz perioda XIV-XV veka, na međusobnom rastojanju od 500 m.

Potes Uroševine se nalazi 300 m, a potes Gajevi oko 700 m severno od seoske crkve. Na potesu Uroševine sačuvano je 38 nadgrobnih spomenika: 19 spomenika u obliku slemenjaka, jedan dvojni slemenjak, jedan dvojni slemenjak - sanduk, 12 sanduka, četiri ploče, amorfni spomenik i jedan fragmentovani spomenik. Reljefni ornament konstatovan je na tri slemenjaka: kružno ispupčenje, prikaz strele i luka i mačevi. Na potesu Gajevi u literaturi je zabeleženo 35 nadgrobnih spomenika: 26 sanduka, dva slemenjaka i sedam ploča. Reljefna dekoracija konstatovana je na tri spomenika: dva sanduka bez postolja imaju predstavu polumeseca i krsta sa tri kraka koji se kružno završavaju i predstavu polumeseca i kruga unutar mesečevog luka; slemenjak sa postoljem na površini zarubljenog temena krovnog dela ima plastičnu predstavu polumeseca i kruga unutar luka. Površina spomenika je pažljivo klesana i priglačana. Spomenici su orijentisani u smeru zapad-istok, sa skretanjima ka severu i jugu i postavljeni su u redove.

Arheološko nalazište je značajno zbog izuzetno dobro očuvanih nadgrobnih spomenika - stećaka, strukture i položaja srednjovekovnog groblja u originalnom istorijskom i kulturnom ambijentu koji posebno odlikuje prirodno netaknuto okruženje izvanrednih karakteristika. Nalazi se na prostoru bogatog potencijala u okruženju brojnih lokaliteta sa sličnim sadržajem, u blizini arheološkog nalazišta Mramorje u Perućcu i postojećih turističkih destinacija u okviru Nacionalnog parka Tara.

3. Zaštićena okolina arheološkog nalazišta obuhvata sledeće katastarske parcele broj: 2001, 2011/2, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2044/1, 2044/2, 2044/3, 2045/1, 2045/2, 2054, 2055, 2071, 2073, 2074, 2075, 2076, 2077/1, 2077/2, 2196, 2369 i 2370 KO Rastište, u privatnoj svojini, i katastarske parcele broj: 2003, 2017, 2046, 2047, 2056, 2457, 4417, 4426 i 4444 KO Rastište, u državnoj svojini.

Granica zaštićene okoline arheološkog nalazišta ide spoljnim ivicama katastarskih parcela broj: 2001, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2044/1, 2044/3, 2054, 2071, 2074, 2196, 2369 KO Rastište, u privatnoj svojini, i katastarskih parcela broj: 2003, 2017, 2046, 2047, 2056, 2457, 4417, 4444 KO Rastište, u državnoj svojini.

4. Utvrđuju se sledeće mere zaštite arheološkog nalazišta:

1) zabrana izgradnje infrastrukture, industrijskih, javnih i komercijalnih objekata i postrojenja;

2) zabrana izgradnje stambenih, vikend i pomoćnih objekata;

3) promena oblika terena za potrebe uređenja prilaznih pešačkih staza dozvoljava se samo u funkciji prezentacije arheološkog nalazišta;

4) zabrana izvođenja rudarskih radova, eksploatacije sirovina kao i svih vrsta istraživačkih radova;

5) čuvanje, obezbeđivanje i stalno fizičko održavanje arheološkog nalazišta;

6) zabrana sađenja visoke vegetacije i pošumljavanja;

7) zabrana vađenja peska, šljunka, kamena ili zemlje i bilo koje vrste oštećenja, osim za potrebe prezentacije arheološkog nalazišta;

8) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i štetnih materija - hemijski agresivnih, eksplozivnih, otrovnih i radioaktivnih.

5. Utvrđuju se sledeće mere zaštite zaštićene okoline arheološkog nalazišta:

1) zabrana izgradnje infrastrukture, industrijskih, javnih i komercijalnih objekata;

2) zabrana izgradnje stambenih, vikend i pomoćnih objekata;

3) promena oblika terena dozvoljava se samo u funkciji prezentacije arheološkog nalazišta i uz adekvatnu prezentaciju nalaza;

4) zabrana izvođenja rudarskih radova i eksploatacije sirovina;

5) zabrana promene postojećeg vodotoka, dok se regulacioni radovi mogu izvoditi u slučaju ugroženosti u interesu arheološkog nalazišta;

6) zabrana sađenja visoke vegetacije i pošumljavanja, osim na prostoru koji je u potpunosti arheološki istražen;

7) promena oblika i nivelacija terena, vađenja peska, šljunka, kamena ili zemlje dozvoljava se samo na prostoru koji je u potpunosti arheološki istražen;

8) zabrana prosipanja, odlaganja i privremenog ili trajnog deponovanja otpadnih i štetnih materija - hemijski agresivnih, eksplozivnih, otrovnih i radioaktivnih.

6. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".