PROGRAM KONTROLE KVALITETA VAZDUHA NA TERITORIJI GRADA UŽICA ZA 2012. GODINU ("Sl. list grada Užica", br. 3-1/2012)

Član 1

Ovim Programom utvrđuju se izvori zagađivanja vazduha, zagađujuće materije koje se mere, lokalna mreža mernih mesta, cilj kontrole kvaliteta vazduha i način izveštavanja o rezultatima kontrole kvaliteta vazduha na teritoriji grada Užica za 2012. godinu.

Član 2

Ovaj Program objaviti u "Službenom listu grada Užica".

 

PROGRAM
KONTROLE KVALITETA VAZDUHA NA TERITORIJI GRADA UŽICA ZA 2012. GODINU

DECEMBAR, 2011.

I. PODRUČJE NA KOJEM SE SPROVODI MONITORING

Upravni okrug: Zlatiborski

Područje GUP-a Užice na kojem se sprovodi monitoring:

Prostorne celine "Užice", "Turica", "Carina", "Krčagovo" i "Sevojno"

II. IZVORI ZAGAĐIVANJA VAZDUHA

Izvori zagađivanja vazduha mogu se svrstati u dve grupe:

1) Stacionarni izvori

• Izvori zagađivanja u rubnim područjima grada: poljoprivredne aktivnosti (paljenje strništa, korova i sl.), paljenje otpada, individualna ložišta, kamenolomi (Surduk i Rid), asfaltne baze (Surduk i Sevojno), ćumurane (zona Zabučja),

• Zagađenje poreklom od industrije: industrijski pogoni u naseljima Krčagovo i Sevojno,

• Izvori zagađivanja u komunalnoj sredini: gradske kotlarnice, paljenje otpada u kontejnerima, individualna ložišta, izdvojeni objekti za pripremu hrane (priprema roštilja, pečenjare, pekare i sl.).

• Zagađenja nastala zbog podizanja prašine prouzrokovane posipanjem puteva peskom i solju u zimskom periodu.

2) Pokretni izvori

• Bilo koji oblik vozila sa motorom sa unutrašnjim sagorevanjem: motorcikli, laka i teška vozila koja koriste benzin i dizel, građevinske i poljoprivredne mašine.

III. LOKALNA MREŽA MERNIH MESTA

U skladu sa specifičnom konfiguracijom terena, monitoring će se sprovoditi na teritoriji GUP-a, u okviru 5 prostornih celina, na 6 mernih mesta, a uzorci na mernim mestima će se uzimati po dinamici predviđenoj za kontinualna fiksna, indikativna i namenska merenja.

1. Prostorna celina "Sevojno" (I-industrijski tip), sa izgrađenim stanovanjem, obrazovnim i drugim sadržajima

1.1. Merno mesto br. 1.: Dečji vrtić "Maslačak"

• Sumpor dioksid, azot dioksid i oksidi azota (kontinualna fiksna merenja) i čađ (namenska merenja): 365 (24-časovnih) uzoraka

• Ukupna masena koncentracija PM10 i teški metali u PM10 (arsen (As), kadmijum (Cd), nikl (Ni), olovo (Pb) i šestovalentni hrom(Cr6+)) (indikativna merenja): 56 (24-časovnih) uzoraka, 8 nedelja ravnomerno raspoređenih tokom godine

• Ukupne taložne materije (UTM) - ukupna masena koncentracija sa analizom teških metala (cink (Zn), kadmijum (Cd), i olovo (Pb) (namenska merenja): 12 jednomesečnih uzoraka u toku godine

1.2. Merno mesto br. 2.: Ulica Majke Jevrosime

• Ukupne taložne materije (UTM) - ukupna masena koncentracija sa analizom teških matala (cink (Zn), kadmijum (Cd), i olovo (Pb) (namenska merenja): 12 jednomesečnih uzoraka u toku godine

2. Prostorna celina "Krčagovo" (I-industrijski tip), sa izgrađenim stanovanjem, obrazovnim, zdravstvenim i drugim sadržajima

2.1. Merno mesto br. 3.: Bolnica

• Ukupne taložne materije (UTM) - ukupna masena koncentracija (namenska merenja): 12 jednomesečnih uzoraka u toku godine

3. Prostorna celina "Užice" (G-gradski tip),

3.1. Merno mesto br. 4.: Omladinska ulica - pored automatske merne stanice (AMS) koja je u nadležnosti Agencije za zaštitu životne sredine

• Ukupna masena koncentracija PM2,5 (indikativna merenja): 56 (24-časovnih) uzoraka, 8 nedelja ravnomerno raspoređenih tokom godine

4. Prostorna celina "Carina" (G-gradski tip),

4.1. Merno mesto br. 5.: Dečji vrtić "Poletarac"

• Ukupne taložne materije (UTM) - ukupna masena koncentracija (namenska merenja): 12 jednomesečnih uzoraka tokom godine

5. Prostorna celina "Turica" (PG-prigradski tip),

5.1. Merno mesto br. 6.: naselje Sinjevac

• Ukupne taložne materije (UTM) - ukupna masena koncentracija (namenska merenja): 12 jednomesečnih uzoraka tokom godine

Tabela 1. Merna mesta za praćenje kvaliteta vazduha u lokalnoj mreži na teritoriji grada Užica

Merno mesto

Zadužena institucija

Prostorna celina GUP-a

Makrolokacije

Okrug

j (N) l (E)

H (m)

Tip

Zagađujuće materije

SO2

NOx

Čađ

UTM*

UTM

PM10TM

PM2,5

1.

Grad Užice - Gradska uprava za urbanizam izgradnju i imovinsko pravne poslove

Sevojno

D. Vrtić "Maslačak"

Zlatiborski

43,5040 19,5346

385

I

*

*

*

*

*

2.

Ul. Majke Jevrosime

43,5050 19,5358

395

I

*

3.

Krčagovo

Bolnica

43,5103 19,5132

423

I

*

4.

Užice

Omladinska ulica

43,5115 19,5035

414

G

*

5.

Carina

D. Vrtić "Poletarac"

43,5129 19,5053

433

G

*

6.

Turica

Sinjevac

43,5113 19,4848

470

PG

*

j (N) - severna geografska širina;
l (E) - istočna geografska dužina;
H(m) - nadmorska visina;

G - gradski tip, PG - prigradski tip, I - industrijski tip

PM10 TM - teški metali u suspendovanim česticama PM10 (arsen (As), kadmijum (Cd), nikl (Ni), olovo (Pb), hrom (Cr6+));

UTM - ukupne taložne materije;

*UTM - ukupne taložne materije sa analizom teških metala (olovo (Pb), kadmijum (Cd), cink (Zn));

PM10 - frakcija suspendovanih čestica (particulate matter) koja prolazi kroz filter čiji su zahtevi utvrđeni u standardu SRPS EN12341, kojim je utvrđena referentna metoda za uzimanje uzoraka i merenje PM10 frakcije, sa efikasnošću od 50% zahvata čestica aerodinamičkog prečnika od 10 mm;

PM2,5 - frakcija suspendovanih čestica (particulate matter) koja prolazi kroz filter čiji su zahtevi utvrđeni u standardu SRPS EN14907, kojim je utvrđena referentna metoda za uzimanje uzoraka i merenje PM2,5 frakcije, efikasnost od 50% zahvata čestica aerodinamičkog prečnika od 2,5 mm.

Ocenjivanje kvaliteta vazduha vrši se primenom kriterijuma za ocenjivanje koncentracija: SO2, NO2 i NOx, suspendovanih čestica (PM10 i PM2,5), olova (Pb), (arsen (As), kadmijum (Cd) i nikl (Ni) u vazduhu po Uredbi o uslovima za monitoring i zahtevima kvaliteta vazduha ("Službeni glasnik RS", broj 11/10 i 75/10).

Uzorkovanje suspendovanih čestica (PM10 i PM2,5) vršiće se putem manuelnog referentnog uzorkivača (semplera) marka SVEN LEKER tip niskoprotočni, protoka vazduha 2,3 m3/sat, a za uzorkovanje ukupnih taložnih čestica (UTM) koristiće se uzorkivač padavina (WPS).

U okviru namenskih merenja pratiće se čađ i ukupne taložne materije (UTM) sa analizom teških metala (cink (Zn), kadmijum (Cd), i olovo (Pb).

IV. CILJ KONTROLE KVALITETA VAZDUHA

Sistematsko merenje zagađenosti vazduha na teritoriji grada obezbeđuje:

- praćenje nivoa zagađenosti vazduha u odnosu na granične i tolerantne vrednosti nivoa zagađujućih materija,

- praćenje trendova koncentracija po zonama gradske teritorije,

- detekciju povećanih koncentracija zagađujućih materija,

- procenu izloženosti populacije,

- informisanje javnosti i davanje preporuka za ponašanje u epizodama povećanog zagađenja vazduha,

- identifikaciju izvora zagađenja ili rizika,

- analizu uticaja određenih izvora zagađivanja na kvalitet vazduha,

- razvoj odgovarajućih kratkoročnih akcionih planova i planova za upravljanje kvalitetom vazduha,

- preduzimanje preventivnih mera u segmentima značajnim za zaštitu vazduha od zagađivanja,

- sagledavanje uticaja preduzetih mera na nivo zagađenosti vazduha.

V. OBRADA I ANALIZA PODATAKA, IZVEŠTAVANJE O REZULTATIMA KONTROLE KVALITETA VAZDUHA, IZRADA INSTRUMENATA POLITIKE I PLANIRANJA ZAŠTITE VAZDUHA

Sva merenja, obradu i analizu podataka, proveru validnosti rezultata dobijenih merenjem i/ili uzimanjem uzoraka i interpretaciju rezultata vršiće ovlašćeno pravno lice koje je akreditovano kao laboratorija za ispitivanje, odnosno koje ispunjava propisane standarde i akreditovane metode za merenje svih zagađujućih materija navedenih u Programu i koje poseduje dozvolu nadležnog ministarstva da vrši monitoring kvaliteta vazduha.

Prema članu 17. Zakona o zaštiti vazduha, nadležni organ jedinice lokalne samouprave, dužan je da podatke o kvalitetu vazduha dobijene kontrolom kvaliteta vazduha iz lokalne mreže, kao i rezultate merenja posebne namene, dostavlja Agenciji za zaštitu životne sredine do 15. u mesecu za prethodni mesec, a godišnji izveštaj najkasnije 60 dana od dana isteka kalendarske godine za prethodnu godinu.

Nadležni organ jedinice lokalne samouprave dužan je da podatke o kvalitetu vazduha učini dostupnim javnosti i objavi u sredstvima javnog informisanja, elektronskim medijima, kao i na svojoj web-stranici.

Podaci o kvalitetu vazduha koriste se za ocenjivanje kvaliteta vazduha, kao i za izradu izveštaja o stanju kvaliteta vazduha i sastavni su deo informacionog sistema o kvalitetu vazduha Republike Srbije.

Kad se prekorači koncentracija o kojoj se izveštava javnost (granične i/ili ciljne vrednosti) ili koncentracija pojedine zagađujuće materije opasne po zdravlje ljudi, nadležni organ jedinice lokalne samouprave, dužan je da obavesti javnost putem radija, televizije, dnevnih novina, interneta i/ili na drugi pogodan način, u skladu sa članom 23. Zakona o zaštiti vazduha ("Sl. glasnik RS", broj 36/2009).

Jedinica lokalne samouprave je obavezna da donese planove kvaliteta vazduha, kratkoročne akcione planove i obaveštava u slučaju prekograničnog aerozagađenja, u slučajevima propisanim Zakonom o zaštiti vazduha (član 31., 33. i 36. Zakona o zaštiti vazduha).

Na osnovu člana 31. Zakona o zaštiti vazduha, u zonama i aglomeracijama u kojima je vazduh treće kategorije, odnosno kada zagađenje vazduha prevazilazi efekte mera koje se preduzimaju, odnosno kada je ugrožen kapacitet životne sredine ili postoji stalno zagađenje vazduha na određenom prostoru, nadležni organ jedinice lokalne samouprave dužan je da donese Plan kvaliteta vazduha sa ciljem da se postignu odgovarajuće granične vrednosti ili ciljne vrednosti utvrđene aktom iz člana 18. stav 1. ovog zakona. Plan se donosi na osnovu ocene stanja kvaliteta vazduha i obuhvata sve glavne zagađujuće materije i glavne izvore zagađivanja vazduha koji su doveli do zagađenja. Ministarstvo daje saglasnost na planove kvaliteta vazduha.

U skladu sa članom 15. stav 4. Zakona o zaštiti vazduha ("Sl. glasnik RS", br. 36/09) na ovaj program pribavljena je saglasnost Ministarstva životne sredine, rudarstva i prostornog planiranja Republike Srbije, broj 353-01-00025/201-03 od dana 11.01.2012. godine.