ODLUKA O UTVRĐIVANJU METODOLOGIJE ZA ODREĐIVANJE CENE PRISTUPA SISTEMU ZA TRANSPORT PRIRODNOG GASA ("Sl. glasnik RS", br. 93/2012)

1. Donosi se Metodologija za određivanje cene pristupa sistemu za transport prirodnog gasa (u daljem tekstu: Metodologija), koja je odštampana uz ovu odluku i čini njen sastavni deo.

2. Danom stupanja na snagu ove odluke prestaje da važi Odluka o utvrđivanju Metodologije za određivanje tarifnih elemenata za izračunavanje cena pristupa i korišćenja sistema za transport gasa i Metodologija za određivanje tarifnih elemenata za izračunavanje cena pristupa i korišćenja sistema za transport gasa ("Službeni glasnik RS", br. 68/06,1/07, 100/08,116/08, 64/10 i 45/11).

3. Ovu odluku objaviti u "Službenom glasniku Republike Srbije" i ona stupa na snagu 1. oktobra 2012. godine.

 

METODOLOGIJA
ZA ODREĐIVANJE CENE PRISTUPA SISTEMU ZA TRANSPORT PRIRODNOG GASA

 

I PREDMET METODOLOGIJE

Ovom metodologijom se određuju uslovi i način utvrđivanja maksimalne visine prihoda energetskog subjekata koji obavlja delatnost transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas (u daljem tekstu: operator transportnog sistema), kriterijumi i pravila za raspodelu tog prihoda, elementi za obračun (u daljem tekstu: tarifni elementi) i način obračuna usluge transporta prirodnog gasa, tarife za obračun cene pristupa sistemu za transport prirodnog gasa i način njihovog izračunavanja, kao i način, postupak i rokovi za dostavljanje dokumentacije i vrsta dokumentacije koju operator transportnog sistema dostavlja Agenciji za energetiku Republike Srbije (u daljem tekstu: Agencija).

II METODOLOŠKI PRISTUP

Metodologija se bazira na mehanizmu kontrole cene pristupa sistemu za transport prirodnog gasa primenom metode regulacije "troškovi plus", kojom se operatoru transportnog sistema određuje maksimalna visina prihoda za regulatorni period, odnosno cena pristupa sistemu za transport prirodnog gasa kojom se obezbeđuje:

1) pokrivanje opravdanih troškova poslovanja, kao i odgovarajući prinos na angažovana sredstva i investicije u obavljanju delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas kojima se obezbeđuje kratkoročna i dugoročna sigurnost snabdevanja, odnosno održivi razvoj sistema;

2) podsticanje ekonomske i energetske efikasnosti;

3) nediskriminacija, odnosno jednaki položaj za snabdevače i druge korisnike sistema i

4) sprečavanje međusobnog subvencionisanja između pojedinih delatnosti koje obavlja operator transportnog sistema i između pojedinih korisnika sistema.

III POJMOVI I DEFINICIJE

Pojmovi upotrebljeni u ovoj metodologiji imaju sledeće značenje:

1) Gasna godina - vremenski period koji počinje 1. jula tekuće godine, a završava se 30. juna naredne godine;

2) Gasni dan - vremenski period koji traje 24 sata i čiji početak određuje operator transportnog sistema;

3) Gasni mesec - vremenski period koji odgovara kalendarskom mesecu čiji je početak prvi gasni dan u tom mesecu;

4) Izlazna tačka iz transportnog sistema - mesto na izlazu iz transportnog sistema za prirodni gas u kojem operator transportnog sistema isporučuje prirodni gas iz transportnog sistema za prirodni gas u distributivni sistem, drugi transportni sistem, skladište prirodnog gasa, krajnjem kupcu priključenom na transportni sistem ili proizvođaču prirodnog gasa;

5) Info-pravila - skup energetskih i ekonomskih podataka sistematizovanih u tabelama koji se dostavljaju Agenciji u cilju njenog redovnog izveštavanja i prilikom podnošenja odluke o ceni pristupa sistemu za transport prirodnog gasa na saglasnost;

6) Kapacitet - maksimalna dnevna količina prirodnog gasa u m3/dan koju korisnik sistema ima pravo da preda u sistem ili preuzme iz sistema u skladu sa odredbama ugovora o transportu;

7) m3 - količina prirodnog gasa koja pri pritisku od 101325 Pa (1,01325 bar), temperaturi od 288,15 K (15 °C) i donjoj toplotnoj vrednosti od 33.338,35 kJ zauzima zapreminu od jednog kubnog metra;

8) Maksimalno odobreni prihod - maksimalan iznos prihoda operatora transportnog sistema u regulatornom periodu kojim se nadoknađuju svi opravdani troškovi koji nastaju obavljanjem delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas i odgovarajući prinos na angažovana sredstva i investicije;

9) Povratni kapacitet - prekidni kapacitet koji se ugovara za transport prirodnog gasa u suprotnom smeru u odnosu na fizički tok prirodnog gasa na ulazu u transportni sistem iz drugog transportnog sistema ili iz skladišta, odnosno na izlazu iz transportnog sistema u drugi transportni sistem ili u skladište;

10) Regulatorni period - vremenski period u trajanju od jedne kalendarske godine - u daljem tekstu u formulama i objašnjenjima formula označen sa t;

11) Tarifni elementi - obračunske veličine na koje se raspoređuje maksimalno odobreni prihod operatora transportnog sistema koji je određen za regulatorni period u skladu sa ovom metodologijom;

12) Ugovoreni kapacitet - kapacitet koji je operator transportnog sistema, u propisanom postupku raspodele, dodelio korisniku sistema ugovorom o transportu, a koji se smatra najvećim dnevnim kapacitetom izraženim u m3/dan i

13) Ulazna tačka u transportni sistem - mesto na ulazu u transportni sistem za prirodni gas u kojem operator transportnog sistema preuzima prirodni gas u transportni sistem iz drugog transportnog sistema za prirodni gas, od proizvođača prirodnog gasa ili iz skladišta gasa.

Ostali pojmovi upotrebljeni u ovoj metodologiji imaju isto značenje kao u Zakonu o energetici ("Službeni glasnik RS", br. 57/11 i 80 /11 - ispravka).

Pri izračunavanju prema formulama u ovoj metodologiji, sve vrednosti koje se izražavaju u procentima se dele sa 100.

IV ODREĐIVANJE MAKSIMALNO ODOBRENOG PRIHODA

Maksimalno odobreni prihod operatora transportnog sistema se obračunava na osnovu opravdanih troškova poslovanja i odgovarajućeg prinosa na angažovana sredstva i investicije u obavljanju delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas.

Opravdanost troškova se ocenjuje prema prirodi konkretnog troška sagledavanjem njegove svrsishodnosti, proverom količina i cene kojom je izazvan konkretan trošak, uporednom analizom troškova operatora transportnog sistema zasnovanom na podacima o troškovima u prethodnom periodu i troškovima drugih operatora transportnog sistema u zemlji i okruženju (benchmarking).

IV.1. Zajednički operativni troškovi, sredstva, troškovi amortizacije i ostali prihodi

Zajedničkim operativnim troškovima se smatraju operativni troškovi nastali radi omogućavanja funkcionisanja operatora transportnog sistema koji pored delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas obavlja drugu energetsku delatnost čija je cena regulisana ili koji pored tih energetskih delatnosti obavlja i druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskih delatnostima, a koji se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.

Zajedničkim sredstvima se smatraju sredstva (nematerijalna ulaganja osim goodwill-a, nekretnine, postrojenja i oprema) koja su neophodna za funkcionisanje operatora transportnog sistema koji, pored delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas, obavlja drugu energetsku delatnost čija je cena regulisana ili koji pored tih energetskih delatnosti obavlja i druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskih delatnostima, a koja se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.

Zajedničkim troškovima amortizacije se smatraju troškovi amortizacije zajedničkih sredstava nastali radi omogućavanja funkcionisanja operatora transportnog sistema koji, pored delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas, obavlja drugu energetsku delatnost čija je cena regulisana ili koji pored tih energetskih delatnosti obavlja i druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskih delatnostima, a koji se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.

Zajedničkim ostalim prihodima se smatraju ostali prihodi ostvareni angažovanjem zajedničkih resursa operatora transportnog sistema koji se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.

Zajednički operativni troškovi, sredstva, troškovi amortizacije i ostali prihodi se raspoređuju na delatnost transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas za koju se utvrđuje maksimalno odobreni prihod i na druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskim delatnostima, na osnovu transparentnih pravila (ključeva) utvrđenih u skladu sa opštim aktom o računovodstvu i računovodstvenim politikama energetskog subjekta i objektivnim kriterijumima.

IV.2. Obračun maksimalno odobrenog prihoda

Obračun maksimalno odobrenog prihoda operatora transportnog sistema prirodnog gasa po osnovu obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas vrši se primenom sledeće formule:

MOPt = OTt + At + PPCKt * RSt - OPt + TGt + KEt + PRt

gde su:

MOPt - maksimalno odobreni prihod po osnovu obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas u periodu t (u dinarima);

OTt - operativni troškovi u periodu t (u dinarima);

At - troškovi amortizacije u periodu t (u dinarima);

PPCKt - stopa prinosa na regulisana sredstva u periodu t (u %);

RSt - regulisana sredstva u periodu t (u dinarima);

OPt - ostali prihodi u periodu t (u dinarima);

TGt - troškovi za nadoknadu gubitaka u sistemu za transport prirodnog gasa u periodu t (u dinarima);

KEt - korekcioni element u periodu t (u dinarima) i

PRt - pripadajući deo kumulirane razlike maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda za period t (u dinarima).

Kada je stepen iskorišćenosti sistema za transport prirodnog gasa manji od 35%, obračunava se usklađeni maksimalno odobreni prihod prema formuli:

UMOPt = (MOPt - TGt) * (2,28 * SITSt + 0,20) + TGt

gde su:

UMOPt - usklađeni maksimalno odobreni prihod po osnovu obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas u periodu t (dinara) i

SITSt - stepen iskorišćenosti kapaciteta transportnog sistema operatora transportnog sistema u periodu t, koji se izračunava na osnovu formule:

SITSt = IKTt /PKTt

gde su:

IKTt - iskorišćeni kapacitet transportnog sistema u periodu t (u m3/h) i

PKTt - projektovani kapacitet transportnog sistema na ulaznim tačkama u transportni sistem (u m3/h).

Iskorišćeni kapacitet transportnog sistema u periodu t se izračunava prema formuli:

IKTt= ZUKt / 24, (u m3/h)

gde je:

ZUKt - zbir ugovorenih neprekidnih godišnjih kapaciteta na ulaznim tačkama u transportni sistem u periodu t (u m3/dan).

IV.2.1. Operativni troškovi

Operativni troškovi predstavljaju opravdane troškove nastale po osnovu obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas i čine ih:

1) nabavna vrednost prirodnog gasa za balansiranje;

2) troškovi materijala;

3) troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi;

4) troškovi proizvodnih usluga;

5) nematerijalni troškovi i

6) deo rezervisanja za naknade i druge beneficije zaposlenih, a koji se isplaćuju u regulatornom periodu.

U ovim operativnim troškovima sadržani su i:

- operativni troškovi sredstava pribavljenih bez naknade;

- regulatorna naknada koja čini deo cene za pristup sistemu za transport prirodnog gasa i koja se obračunava u iznosu od 1,25% od maksimalno odobrenog prihoda po osnovu obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas utvrđenih pre uključivanja nabavne vrednosti prodatog prirodnog gasa za balansiranje i ovog troška u operativne troškove i

- troškovi nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora.

Trošak nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora se utvrđuje na osnovu formule:

TGKt = GKt * CKt

gde su:

TGKt - troškovi nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora u periodu t (u dinarima);

GKt - količina prirodnog gasa neophodna za pogon kompresora u periodu t (u m3) i

CKt - opravdana ponderisana prosečna nabavna cena prirodnog gasa za pogon kompresora uključujući i sve opravdane zavisne troškove nabavke prirodnog gasa u periodu t (u dinarima/m3).

IV.2.2. Troškovi amortizacije

Troškovi amortizacije predstavljaju opravdane troškove amortizacije sredstava koja su u funkciji obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas, pri čemu se u troškove amortizacije uključuju i troškovi amortizacije sredstava pribavljenih bez naknade.

Troškovi amortizacije obuhvataju troškove amortizacije postojećih sredstava na početku regulatornog perioda i troškove amortizacije sredstava koja će biti aktivirana u regulatornom periodu.

Troškovi amortizacije postojećih i sredstava koja će biti aktivirana u regulatornom periodu obračunavaju se proporcionalnom metodom u procenjenom korisnom veku trajanja sredstava.

Troškovi amortizacije sredstava koja će biti aktivirana u regulatornom periodu obračunavaju se na osnovicu koju čini 50% vrednosti aktiviranih nematerijalnih ulaganja, nekretnina, postrojenja i opreme u pripremi i avansa datih za nabavku istih.

Troškovi amortizacije se računaju prema sledećoj formuli:

At = APSt + AASt

gde su:

At - troškovi amortizacije u periodu t (u dinarima);

APSt - troškovi amortizacije postojećih sredstava u periodu t (u dinarima) i

AASt - troškovi amortizacije sredstava koja će biti aktivirana u periodu t (u dinarima).

IV.2.3. Regulisana sredstva

Regulisana sredstva predstavljaju neto vrednost nematerijalnih ulaganja (osim goodwill-a), nekretnina, postrojenja i opreme koja su angažovana na obavljanju delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas, izuzimajući:

- neto vrednost sredstava pribavljenih bez naknade, kao što su donacije, učešće trećih lica u izgradnji sistema za transport prirodnog gasa, sredstva prikupljena po osnovu izgradnje priključaka i slično i

- neto vrednost nematerijalnih ulaganja, nekretnina, postrojenja i opreme u pripremi i avansa datih za njihovu nabavku, koja se ne aktiviraju u regulatornom periodu ili koja nisu opravdana i/ili efikasna.

Opravdanost i efikasnost investicija radi potrebe razvoja sistema za transport prirodnog gasa, u cilju zadovoljavanja porasta potražnje za prirodnim gasom, otklanjanja zagušenja u mreži kao i povećanja sigurnosti i kvaliteta isporuke, se utvrđuje na osnovu:

- tehničko - tehnoloških, ekonomskih i drugih parametara i pokazatelja opravdanosti i efikasnosti ulaganja i

- usklađenosti ulaganja sa godišnjim programom, odnosno planom poslovanja i planom razvoja sistema za transport prirodnog gasa energetskog subjekta.

Regulisana sredstva su osnovica za obračun prinosa na angažovana sredstva koji operator transportnog sistema može da ostvari u regulatornom periodu.

Vrednost regulisanih sredstava obračunava se kao aritmetička sredina vrednosti regulisanih sredstava na početku regulatornog perioda i vrednosti regulisanih sredstava na kraju regulatornog perioda prema sledećoj formuli:

RSt = (PRSt + KRSt)/2

gde su:

RSt - regulisana sredstva u periodu t (u dinarima);

PRSt - vrednost regulisanih sredstava na početku perioda t (u dinarima) i

KRSt - vrednost regulisanih sredstava na kraju perioda t (u dinarima).

Vrednost regulisanih sredstava na početku regulatornog perioda obračunava se prema sledećoj formuli:

PRSt = PNVSt - PSBNt - PNSUPt

gde su:

PNVSt - neto vrednost nematerijalnih ulaganja (osim goodwill-a), nekretnina postrojenja i opreme na početku regulatornog perioda (u dinarima);

PSBNt - neto vrednost sredstava pribavljenih bez naknade na početku regulatornog perioda (u dinarima) i

PNSUPt - neto vrednost nematerijalnih ulaganja (osim goodwill-a), nekretnina, postrojenja i opreme u pripremi i avansa datih za nabavku istih na početku regulatornog perioda, a koja neće biti aktivirana u regulatornom periodu ili koja nisu opravdana i/ili efikasna (u dinarima).

Vrednost regulisanih sredstava na kraju regulatornog perioda obračunava se prema sledećoj formuli:

KRSt = PRSt - ARSt + ΔSUPt - NOPSt - ΔSBNt - ΔNSUPt

gde su:

ARSt - troškovi amortizacije regulisanih sredstava koji ne uključuju troškove amortizacije sredstava pribavljenih bez naknade u periodu t koji se obračunavaju na način definisan ovom metodologijom (u dinarima);

ΔSUPt - promena vrednosti nematerijalnih ulaganja (osim goodwill-a), nekretnina, postrojenja i opreme u pripremi i avansa datih za nabavku istih u periodu t, uvećana za neto vrednost nematerijalnih ulaganja (osim goodwill-a), nekretnina, postrojenja i opreme u pripremi i avansa datih za nabavku istih na početku regulatornog perioda, a koja će biti aktivirana u periodu t (u dinarima);

NOPSt - neto vrednost sredstava koja su otuđena i/ili trajno povučena iz upotrebe u periodu t (u dinarima);

ΔSBNt - promena vrednosti sredstava pribavljenih bez naknade u periodu t (u dinarima) i

ΔNSUPt - promena vrednosti nematerijalnih ulaganja (osim goodwill-a), nekretnina, postrojenja i opreme u pripremi i avansa datih za nabavku istih koja neće biti aktivirana u periodu t ili koja nisu opravdana i/ili efikasna (u dinarima).

IV.2.4. Stopa prinosa na regulisana sredstva

Stopa prinosa na regulisana sredstva utvrđuje se kao ponderisana prosečna cena kapitala operatora transportnog sistema.

Ponderisana prosečna cena kapitala je ponderisani prosek stope prinosa na sopstveni kapital i ponderisane prosečne stope prinosa na pozajmljeni kapital, prema ponderima od 0,4 za sopstveni kapital i 0,6 za pozajmljeni kapital i obračunava se pre oporezivanja prema sledećoj formuli:

PPCKt = (0,4 * CSKt) / (1 - SPt) + 0,6 * CPKt

gde su:

PPCKt - stopa prinosa na regulisana sredstva u periodu t (u %);

CSKt - cena sopstvenog kapitala posle oporezivanja u periodu t (u %);

SPt - stopa poreza na dobit prema važećim zakonskim propisima u periodu t (u %) i

CPKt - ponderisana prosečna cena pozajmljenog kapitala u periodu t (u %).

Cena sopstvenog kapitala posle oporezivanja treba da odražava specifični rizik operatora transportnog sistema, rizik zemlje i preovlađujuće uslove pribavljanja kapitala na finansijskom tržištu u regulatornom periodu.

Pozajmljeni kapital u smislu ovog pododeljka predstavlja zbir dugoročnih obaveza i kratkoročnih finansijskih obaveza kojima se finansiraju regulisana sredstva.

Cena pozajmljenog kapitala se računa kao ponderisana prosečna kamatna stopa na ukupno pozajmljena sredstva, pri čemu se kao ponderi uzimaju učešća pozajmljenih sredstava u ukupno pozajmljenim sredstvima. Cena pozajmljenog kapitala se priznaje do nivoa cene obazrivo i racionalno pozajmljenih sredstava.

IV.2.5. Ostali prihodi

Ostali prihodi su prihodi ostvareni angažovanjem resursa namenjenih obavljanju delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas, kao što su: prihodi po osnovu ugovorenih mesečnih i dnevnih neprekidnih i prekidnih kapaciteta, prihodi po osnovu balansiranja, prihodi od aktiviranja učinaka i robe, prihodi od prodaje regulisanih sredstava, prihodi po osnovu prekoračenja ugovorenog kapaciteta, prihodi po osnovu izdavanja odobrenja sa uslovima za izvođenje radova u zaštitnom pojasu cevovoda, prihodi po osnovu naknađenih šteta, prihodi po osnovu obustave isporuke prirodnog gasa, prihodi po osnovu ugovorenog povratnog kapaciteta i drugi prihodi.

IV.2.6. Troškovi za nadoknadu gubitaka

Visina troškova za nadoknadu gubitaka prirodnog gasa u sistemu za transport prirodnog gasa se utvrđuje na osnovu sledeće formule:

TGt = Gt * CGt

gde su:

TGt - troškovi za nadoknadu gubitaka u periodu t (u dinarima);

Gt - količina prirodnog gasa potrebna za nadoknadu gubitaka u sistemu za transport prirodnog gasa u periodu t (u m3) i

CGt - opravdana ponderisana prosečna nabavna cena prirodnog gasa uključujući i sve opravdane zavisne troškove nabavke prirodnog gasa za nadoknadu gubitaka, u periodu t (u dinarima/m3).

Količina prirodnog gasa potrebnog za nadoknadu gubitaka u sistemu za transport prirodnog gasa u periodu t se izračunava prema sledećoj formuli:

Gt = KIt * SGt / (1- SGt)

gde su:

KIt - količina prirodnog gasa koja se isporučuje iz sistema za transport prirodnog gasa u periodu t (u m3) i

SGt - opravdana stopa gubitaka prirodnog gasa u sistemu za transport prirodnog gasa u periodu t (u %).

Opravdana stopa gubitaka prirodnog gasa u sistemu za transport prirodnog gasa u regulatornom periodu, određuje se na osnovu: ostvarenih stopa gubitaka prirodnog gasa u poslednje tri godine, analize stanja sistema i uporedne analize ostvarenih stopa gubitaka drugih operatora transportnog sistema u zemlji i okruženju (benchmarking).

IV.2.7. Korekcioni element

Korekcioni element je vrednosni izraz (novčani iznos) kojim se umanjuje ili uvećava maksimalno odobreni prihod za regulatornom period (t) za iznos odstupanja ostvarenog prihoda po osnovu realizovanih tarifnih elemenata i regulisanih cena na koje je data saglasnost za t-2 regulatorni period od opravdanog prihoda za t-2 regulatorni period obračunatog na način utvrđen ovom metodologijom a na osnovu ostvarenih energetskih veličina i vrednosti opravdanih troškova i ostalih prihoda ostvarenih u t-2 regulatornom periodu, odnosno u prethodnim regulatornim periodima za koje korekcija nije izvršena.

Korekcioni element se obračunava prema sledećoj formuli:

KEt = (OPPRt-2 - OPRt-2) * (1 + It-2)

gde su:

KEt - korekcioni element u periodu t (u dinarima);

OPPRt-2 - opravdani prihod po osnovu obavljanja delatnosti transporta i upravljanja transportnim sistemom za prirodni gas u periodu t-2, obračunat u skladu sa ovom metodologijom na osnovu ostvarenih energetskih veličina i vrednosti opravdanih troškova i ostalih prihoda (u dinarima);

OPRt-2 - ostvareni prihod po osnovu realizovanih tarifnih elemenata i regulisanih cena na koje je data saglasnost za period t-2 (u dinarima) i

It-2 - indeks potrošačkih cena u Republici Srbiji u periodu t-2, prema objavljenom podatku organa nadležnog za poslove statistike (u %).

U slučaju iz st. 1. i 2. ovog pododeljka, korekcioni element se ne primenjuje prilikom obračuna maksimalno odobrenog prihoda za prva dva regulatorna perioda.

Ako operator transportnog sistema prilikom podnošenja odluke o ceni pristupa sistemu za transport prirodnog gasa na saglasnost Agenciji, raspolaže podacima o ostvarenim energetskim veličinama i finansijskim izveštajima za t-1 regulatorni period, korekcioni element se izračunava na osnovu podataka iz t-1 regulatornog perioda, odnosno prethodnih regulatornih perioda za koje korekcija nije izvršena. U ovom slučaju korekcioni element se ne primenjuje prilikom obračuna maksimalno odobrenog prihoda za prvi regulatorni period.

U slučaju da se regulisane cene nisu primenjivale od početka regulatornog perioda, korekcioni element se obračunava samo za deo regulatornog perioda u kome su se regulisane cene primenjivale, pod uslovom da operator transportnog sistema raspolaže finansijskim izveštajima za deo regulatornog perioda u kome su se regulisane cene primenjivale. Kada operator transportnog sistema ne raspolaže finansijskim izveštajima za deo regulatornog perioda u kome su se regulisane cene primenjivale, ostvareni prihod se obračunava, za deo regulatornog perioda u kome se nisu primenjivale regulisane cene, primenom regulisanih cena.

Prvi regulatorni period u smislu ovog pododeljka je kalendarska godina u kojoj su primenjene regulisane cene tog energetskog subjekta za pristup sistemu, obrazovane u skladu sa zakonom kojim se uređuje oblast energetike.

IV.2.8. Pripadajući deo kumulirane razlike maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda

Za svaki regulatorni period utvrđuje se razlika između maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda, sve dok se prvi put ne ostvari stepen iskorišćenosti sistema za transport prirodnog gasa od 35%.

U regulatornom periodu u kome operator transportnog sistema ostvari stepen iskorišćenosti sistema za transport prirodnog gasa od 35%, utvrđuje se kumulirana razlika maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda za najviše pet prethodnih regulatornih perioda, usklađenih za indeks potrošačkih cena u Republici Srbiji primenom sledeće formule:

KRt = Rt-1 * (1 + It-1) +
+ Rt-2 * (1 + It-2) * (1 + It-1) +
+ Rt-3 * (1 + It-3) * (1 + It-2) * (1 + It-1) +
+ Rt-4 * (1 + It-4) * (1 + It-3) * (1 + It-2) * (1 + It-1) +
+ Rt-5 * (1 + It-5) * (1 + It-4) * (1 + It-3) * (1 + It-2) * (1 + It-1)

gde su:

KRt - kumulirana razlika maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda za period t (u dinarima);

Rt - razlika maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda u periodu t (u dinarima) i

It - indeks potrošačkih cena u Republici Srbiji u periodu t, prema objavljenom podatku organa nadležnog za poslove statistike (u %).

Pripadajući deo kumulirane razlike maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda utvrđuje se primenom sledeće formule:

PRt =0,2 * (OTt + At + PPCKt * RSt - OPt + TGt + KEt),

Ako je PRt izračunat po prethodnoj formuli veći od KRt (PRt > KRt) onda je

PRt = KRt

gde je:

PRt - pripadajući deo kumulirane razlike maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda za period t (u dinarima).

U narednom regulatornom periodu kumulirana razlika maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda obračunava se prema formuli:

KRt+1 = (KRt - PRt) * (1 + It).

V TARIFNI ELEMENTI

Tarifni elementi su obračunske veličine na koje se raspoređuje maksimalno odobreni prihod operatora transportnog sistema koji je određen za regulatorni period.

Utvrđuju se tarifni elementi za kapacitet i tarifni elementi za energent.

Tarifni elementi za kapacitet se utvrđuju za ulazne tačke u transportni sistem i za izlazne tačke iz transportnog sistema.

Tarifni elementi za kapacitet se utvrđuju na osnovu ugovorenih godišnjih neprekidnih i godišnjih prekidnih kapaciteta u regulatornom periodu.

Tarifni elementi za kapacitet se izražavaju u m3/dan.

Tarifni elementi za energent se utvrđuju za izlazne tačke iz transportnog sistema.

Tarifni elementi za energent se utvrđuju na osnovu planiranih količina prirodnog gasa za transport transportnim sistemom u regulatornom periodu.

Tarifni elementi za energent se izražavaju u m3.

V.1. Tarifni elementi za kapacitet za ulazne tačke u transportni sistem

Tarifni elementi za kapacitet za ulazne tačke u transportni sistem su:

1) "ulazni kapacitet iz transportnog sistema";

2) "ulazni kapacitet proizvodnja" i

3) "ulazni kapacitet skladište".

Tarifni elemenat "ulazni kapacitet iz transportnog sistema" određuje se za svaku ulaznu tačku u transportni sistem u kojoj operator transportnog sistem preuzima prirodni gas iz drugog transportnog sistema i utvrđuje se kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih i godišnjih prekidnih kapaciteta u regulatornom periodu za odgovarajuću ulaznu tačku transportnog sistema.

Tarifni elemenat "ulazni kapacitet proizvodnja" određuje se kao jedan tarifni elemenat za sve ulazne tačke u transportni sistem u kojima operator transportnog sistema preuzima prirodni gas od proizvođača prirodnog gasa i utvrđuje se kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih i godišnjih prekidnih kapaciteta u regulatornom periodu u tim tačkama transportnog sistema.

Tarifni elemenat "ulazni kapacitet skladište" određuje se kao jedan tarifni elemenat za sve ulazne tačke u transportni sistem u kojima operator transportnog sistema preuzima prirodni gas iz skladišta prirodnog gasa i utvrđuje se kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih i godišnjih prekidnih kapaciteta u regulatornom periodu u tim tačkama transportnog sistema.

V.2. Tarifni elementi za kapacitet za izlazne tačke iz transportnog sistema

Tarifni elementi za kapacitet za izlazne tačke iz transportnog sistema su:

1) "izlazni kapacitet domaća potrošnja" i

2) "izlazni kapacitet interkonektor".

Tarifni elemenat "izlazni kapacitet domaća potrošnja" određuje se kao jedan tarifni elemenat za sve izlazne tačke iz transportnog sistema u kojima operator transportnog sistema isporučuje prirodni gas krajnjim kupcima, distribucijama, proizvođačima prirodnog gasa, skladištu gasa ili drugom transportnom sistemu na teritoriji Republike Srbije i utvrđuje se kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih i godišnjih prekidnih kapaciteta u regulatornom periodu u tim tačkama transportnog sistema.

Tarifni elemenat "izlazni kapacitet interkonektor" određuje se za svaku izlaznu tačku iz transportnog sistema u kojoj operator transportnog sistema isporučuje prirodni gas u transportni sistem susedne države i utvrđuje se kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih i godišnjih prekidnih kapaciteta u regulatornom periodu za odgovarajuću izlaznu tačku transportnog sistema.

V.3. Tarifni elementi za energent

Tarifni elementi za energent su:

1) "energent domaća potrošnja" i

2) "energent interkonektor".

Tarifni element "energent domaća potrošnja" određuje se kao jedan tarifni element za sve izlazne tačke iz transportnog sistema u kojima operator transportnog sistema isporučuje prirodni gas krajnjim kupcima, distribucijama, proizvođačima prirodnog gasa, skladištu gasa ili drugom transportnom sistemu na teritoriji Republike Srbije i utvrđuje se kao zbir planiranih količina prirodnog gasa za transport u tim tačkama u regulatornom periodu.

Tarifni element "energent interkonektor" određuje se za svaku izlaznu tačku iz transportnog sistema u kojoj operator transportnog sistema isporučuje prirodni gas u transportni sistem susedne države i utvrđuje se kao zbir planiranih količina prirodnog gasa za transport u transportni sistem susedne države za odgovarajuću izlaznu tačku u regulatornom periodu.

VI RASPODELA MAKSIMALNO ODOBRENOG PRIHODA NA TARIFNE ELEMENTE

Maksimalno odobreni prihod, odnosno usklađeni maksimalno odobreni prihod, raspoređuje se na tarifne elemente za kapacitet i tarifne elemente za energent prema formulama:

MOPka = 0,7 * MOPt, odnosno MOPka = 0,7 * UMOPt

MOPen = 0,3 * MOPt, odnosno MOPen = 0,3 * UMOPt

gde su:

MOPt - maksimalno odobreni prihod u periodu t (u dinarima);

UMOPt - usklađeni maksimalno odobreni prihod u periodu t (u dinarima);

MOPka - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente za kapacitet (u dinarima) i

MOPen - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente za energent (u dinarima).

VI.1. Raspodela dela maksimalno odobrenog prihoda raspoređenog na tarifne elemente za kapacitet na ulazne tačke u transportni sistem i na izlazne tačke iz transportnog sistema

Deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređenog na tarifne elemente za kapacitet raspodeljuje se na ulazne tačke u transportni sistem i na izlazne tačke iz transportnog sistema prema sledećim formulama:

MOPkau = 0,57 * MOPka

MOPkai = 0,43 * MOPka

gde su:

MOPkau - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente za kapacitet za ulazne tačke u transportni sistem (u dinarima) i

MOPkai - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente za kapacitet za izlazne tačke iz transportnog sistema (u dinarima).

VI.1.1. Raspodela dela maksimalno odobrenog prihoda raspoređenog na ulazne tačke

Deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređenog na ulazne tačke u transportni sistem, za transportni sistem sa više ulaznih tačaka se raspodeljuje prema sledećim formulama:

MOPkauts = 0,44 * MOPka

MOPkaupg = 0,04 * MOPka

MOPkausk = 0,09 * MOPka

gde su:

MOPkauts - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifni element "ulazni kapacitet iz transportnog sistema" (u dinarima);

MOPkaupg - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifni element "ulazni kapacitet proizvodnja" (u dinarima) i

MOPkausk - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifni element "ulazni kapacitet skladište" (u dinarima).

Za transportni sistem sa jednom ulaznom tačkom u transportni sistem, celokupni deo maksimalno odobrenog prihoda raspodeljenog na tarifne elemente za kapacitet - MOPkau, raspodeljuje se na taj ulaz.

VI.1.2. Raspodela dela maksimalno odobrenog prihoda raspoređenog na izlazne tačke

Deo maksimalno odobrenog prihoda raspodeljenog na izlazne tačke iz transportnog sistema, za transportni sistem sa više izlaznih tačaka raspodeljuje se prema sledećim formulama:

MOPkaidp = 0,32 * MOPka

MOPkaiin = 0,11 * MOPka

gde su:

MOPkaidp - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente "izlazni kapacitet domaća potrošnja" (u dinarima) i

MOPkaiin - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente "izlazni kapacitet interkonektor" (u dinarima).

Za transportni sistem sa jednom izlaznom tačkom iz transportnog sistema celokupni deo maksimalno odobrenog prihoda raspodeljenog na tarifne elemente za kapacitet - MOPkai, raspodeljuje se na taj izlaz.

VII TARIFE

Tarife se utvrđuju za svaki od tarifnih elemenata za kapacitet iz odeljka V.1. i V.2. ove metodologije i za svaki od tarifnih elemenata za energent iz odeljka V.3. ove metodologije.

U zavisnosti od vrste ugovorenog kapaciteta (neprekidni kapacitet ili prekidni kapacitet), tarife se utvrđuju kao tarife za neprekidni kapacitet i tarife za prekidni kapacitet.

U zavisnosti od vremenskog perioda za koji se kapacitet ugovara (gasna godina, mesec, dan), tarife se utvrđuju kao godišnje tarife, mesečne tarife i dnevne tarife.

Tarife po tarifnim elementima za kapacitet se izražavaju u dinarima/m3/dan.

Tarife po tarifnim elementima za energent se izražavaju u dinarima/m3.

VII.1. Godišnje, mesečne i dnevne tarife za neprekidni kapacitet

VII.1.1. Godišnje tarife za neprekidni kapacitet

Godišnje tarife za neprekidni kapacitet se izračunavaju kao količnik maksimalno odobrenog prihoda raspoređenog na odgovarajući tarifni element za kapacitet u skladu sa pododeljkom VI.1.1. i VI.1.2. ove metodologije i odgovarajućeg tarifnog elementa utvrđenog u skladu sa odeljkom V.1. i V.2. ove metodologije, prema formulama:

TKuts = MOPkauts / (KGNuts+ KGPuts)

TKupg = MOPkaupg / (KGNupg+ KGPupg)

TKusk = MOPkausk / (KGNusk+ KGPusk)

TKidp = MOPkaidp / (KGNidp+ KGPidp)

TKiin = MOPkaiin / (KGNiin+ KGPiin)

gde su:

TKuts - godišnja tarifa za neprekidni kapacitet po tarifnom elementu "ulazni kapacitet iz transportnog sistema" (u dinarima/m3/dan);

TKupg - godišnja tarifa za neprekidni kapacitet po tarifnom elementu "ulazni kapacitet proizvodnja" (u dinarima/m3/dan);

TKusk - godišnja tarifa za neprekidni kapacitet po tarifnom elementu "ulazni kapacitet skladište" (u dinarima/m3/dan);

TKidp - godišnja tarifa za neprekidni kapacitet po tarifnom elementu "izlazni kapacitet domaća potrošnja" (u dinarima/m3/dan);

TKiin - godišnja tarifa za neprekidni kapacitet po tarifnom elementu "izlazni kapacitet interkonektor" (u dinarima/m3/dan);

KGNuts + KGPuts - tarifni element "ulazni kapacitet iz transportnog sistema", utvrđen kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih (KGNuts) i godišnjih prekidnih (KGPuts) kapaciteta, za svaku odgovarajuću ulaznu tačku u transportni sistem (u m3/dan);

KGNupg + KGPupg - tarifni element "ulazni kapacitet proizvodnja", utvrđen kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih (KGNupg) i godišnjih prekidnih (KGPupg) kapaciteta, na odgovarajućim ulaznim tačkama u transportni sistem (u m3/dan);

KGNusk + KGPusk - tarifni element "ulazni kapacitet skladište", utvrđen kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih (KGNusk) i godišnjih prekidnih (KGPusk) kapaciteta, na odgovarajućim ulaznim tačkama u transportni sistem, (u m3/dan);

KGNidp + KGPidp - tarifni element "izlazni kapacitet domaća potrošnja", utvrđen kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih (KGNidp) i godišnjih prekidnih (KGPidp) kapaciteta, na odgovarajućim izlaznim tačkama sa transportnog sistema (u m3/dan) i

KGNiin + KGPiin - tarifni element "izlazni kapacitet interkonektor", utvrđen kao zbir ugovorenih godišnjih neprekidnih (KGNiin) i godišnjih prekidnih (KGPiin) kapaciteta, za svaku odgovarajuću izlaznu tačku sa transportnog sistema (u m3/dan).

VII.1.2. Mesečne tarife za neprekidni kapacitet

Mesečne tarife za neprekidni kapacitet se utvrđuju za svaki gasni mesec (u daljem tekstu: mesec).

Mesečne tarife za neprekidni kapacitet se izračunavaju kao proizvod odgovarajuće godišnje tarife za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije i koeficijenta Fm koji po mesecima iznose:

Mesec	januar	februar	mart	april	maj	jun	jul	avgust	septembar	oktobar	novembar	decembar
Mesečni koeficijent Fm	0,32	0,32	0,24	0,16	0,08	0,08	0,08	0,08	0,08	0,16	0,24	0,32

VII.1.3. Dnevne tarife za neprekidni kapacitet

Dnevne tarife za neprekidni kapacitet se utvrđuju za period od jednog gasnog dana (u daljem tekstu: dan) i jednake su za sve dane u toku meseca.

Dnevne tarife za neprekidni kapacitet se izračunavaju kao proizvod odgovarajuće godišnje tarife za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije i koeficijenta Fd koji po mesecima iznosi:

Mesec	januar	februar	mart	april	maj	jun	jul	avgust	septembar	oktobar	novembar	decembar
Dnevni koeficijent FD	0,020	0,020	0,015	0,010	0,005	0,005	0,005	0,005	0,005	0,010	0,015	0,020

VII.2. Godišnje, mesečne i dnevne tarife za prekidni kapacitet

VII.2.1. Godišnja tarifa za prekidni kapacitet

Godišnja tarifa za prekidni kapacitet jednaka je odgovarajućoj godišnjoj tarifi za neprekidni kapacitet utvrđenoj u skladu sa pododeljkom VII.1.1. ove metodologije.

VII.2.2. Mesečna tarifa za prekidni kapacitet

Mesečna tarifa za prekidni kapacitet jednaka je odgovarajućoj mesečnoj tarifi za neprekidni kapacitet utvrđenoj u skladu sa pododeljkom VII.1.2. ove metodologije.

VII.2.3. Dnevna tarifa za prekidni kapacitet

Dnevna tarifa za prekidni kapacitet se izračunava prema formuli:

TKdp = 0,5 * Fd * TKg

gde su:

TKdp - odgovarajuća dnevna tarifa za prekidni kapacitet (u dinarima/m3/dan),

Fd - dnevni koeficijent utvrđen u pododeljku VII.1.3. ove metodologije,

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije (TKuts, TKupg, TKusk, TKidp, TKiin) (u dinarima/m3/dan).

VII.3. Tarife za povratni kapacitet

Godišnje, mesečne i dnevne tarife za povratni kapacitet izračunavaju se prema formulama:

TPKG = 0,2 * TKg

TPKM = 0,2 * Fm * TKg

TPKD = 0,2 * Fd * TKg

gde su:

TPKG - godišnja tarifa za povratni kapacitet za ulaznu tačku - drugi transportni sistem, za ulazno/izlaznu tačku - skladište gasa i za izlaznu tačku - drugi transportni sistem (u dinarima po m3/dan);

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije (TKuts, TKusk, TKidp ili TKiin) (u dinarima/m3/dan);

TPKM - mesečna tarifa za povratni kapacitet za ulaznu tačku - drugi transportni sistem, za ulazno/izlaznu tačku - skladište gasa i za izlaznu tačku - drugi transportni sistem (u dinarima po m3/dan);

Fm - mesečni koeficijent utvrđen u pododeljku VII.1.2. ove metodologije;

TPKD - dnevna tarifa za povratni kapacitet za ulaznu tačku - drugi transportni sistem, za ulazno/izlaznu tačku - skladište gasa i za izlaznu tačku - drugi transportni sistem (u dinarima po m3/dan) i

Fd - dnevni koeficijent utvrđen u pododeljku VII.1.3. ove metodologije.

VII.4. Tarife za energent

Tarife po tarifnim elementima za energent se izračunavaju na osnovu maksimalno odobrenog prihoda koji je raspoređen na tarifne elemente za energent u skladu sa poglavljem VI. ove metodologije, planiranih godišnjih troškova nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora koji omogućava isporuku ugovorenih količina prirodnog gasa preko izlazne tačke iz transportnog sistema (interkonektor) u transportni sistem susedne države i odgovarajućih tarifnih elemenata za energent utvrđenih u skladu sa odeljkom V.3. ove metodologije.

VII.4.1. Tarifa "energent domaća potrošnja"

Tarifa po tarifnom elementu "energent domaća potrošnja" se izračunava prema formuli:

TEdp = (MOPen - TGKgin) / (KOLGdp + KOLGin)

gde su:

TEdp - tarifa "energent domaća potrošnja" (u dinarima/m3);

MOPen - deo maksimalno odobrenog prihoda raspoređen na tarifne elemente energent u skladu sa poglavljem VI. uvodni deo (u dinarima);

TGKgin - troškovi nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora koji omogućava isporuku planiranih količina prirodnog gasa preko izlazne tačke iz transportnog sistema (interkonektor) u transportni sistem susedne države u periodu t (u dinarima);

KOLGdp - tarifni element "energent domaća potrošnja" utvrđen u skladu sa odeljkom V.3. ove metodologije (u m3) i

KOLGin - tarifni element "energent interkonektor" utvrđen u skladu sa odeljkom V.3. ove metodologije (u m3).

TGKgin se izračunava prema formuli:

TGKgin = TGKt * KOLGin / (KOLGin + KOLGdpin)

gde su:

TGKt - troškovi nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora u periodu t (u dinarima) i

KOLGdpin - planirana količina prirodnog gasa za transport preko izlaznih tačaka za koje se utvrđuje tarifni elemenat "energent domaća potrošnja" koje su povezane na interkonektor (u m3).

VII.4.2. Tarifa "energent interkonektor"

Tarifa po tarifnom elementu "energent interkonektor" se izračunava prema formuli:

TEin = TEdp + (TGKgin /KOLGin)

gde su:

TEin - tarifa "energent interkonektor" (u dinarima/m3);

TEdp - tarifa "energent domaća potrošnja" (u dinarima/m3);

TGKgin - troškovi nabavke prirodnog gasa za pogon kompresora koji omogućava isporuku planiranih količina prirodnog gasa preko izlazne tačke iz transportnog sistema (interkonektor) u transportni sistem susedne države u periodu t (u dinarima) i

KOLGin - tarifni element "energent interkonektor" utvrđen u skladu sa odeljkom V.3. ove metodologije (u m3).

VIII NAČIN OBRAČUNA USLUGE TRANSPORTA PRIRODNOG GASA

VIII.1. Opšta pravila

Usluga transporta prirodnog gasa obračunava se na osnovu tarifa za ugovoreni kapacitet, tarifa za energent, obračunatih iznosa umanjenja ugovorenih prekidnih kapaciteta, obračunatih naknada za prekoračenje ugovorenog kapaciteta i obračunatih naknada za neuredno izvršenje ugovorenog neprekidnog kapaciteta.

Za jednog korisnika sistema tarife za kapacitet se primenjuju na ugovoreni kapacitet za svaku ulaznu tačku u transportni sistem, odnosno izlaznu tačku iz transportnog sistema, s tim što se usluga transporta prirodnog gasa po tarifama za godišnji kapacitet obračunava tako što se iznos utvrđen primenom godišnje tarife raspoređuje prema broju obračunskih perioda u kalendarskoj godini.

Za jednog korisnika sistema tarife za povratni kapacitet se primenjuju na ugovoreni povratni kapacitet za ulaznu tačku iz drugog transportnog sistema, za ulazno/izlaznu tačku iz skladišta gasa i za izlaznu tačku u drugi transportni sistem s tim što se usluga transporta prirodnog gasa po tarifama za godišnji povratni kapacitet obračunava tako što se iznos utvrđen primenom godišnje tarife raspoređuje prema broju obračunskih perioda u kalendarskoj godini.

Za jednog korisnika sistema tarife za energent se primenjuju na isporučene količine prirodnog gasa na izlaznim tačkama iz transportnog sistema utvrđene merenjem za svaku izlaznu tačku u obračunskom periodu.

Za nove ulazne tačke u transportni sistem, odnosno izlazne tačke iz transportnog sistema, usluga transporta prirodnog gasa se obračunava u skladu sa st. 1. i 2. ovog odeljka, počevši od meseca kada je počela isporuka prirodnog gasa u tim tačkama.

Ako se u toku obračunskog perioda promene tarife, usluga transporta prirodnog gasa se obračunava primenom novih i do tada važećih tarifa, srazmerno broju dana njihovog važenja u obračunskom periodu za kapacitet, a prema stvarno isporučenim količinama za energent.

Način obračuna usluge transporta prirodnog gasa uređuju operator transportnog sistema i korisnik sistema, u skladu sa zakonom, propisima o uslovima isporuke i snabdevanja prirodnim gasom, pravilima kojima se uređuje rad transportnog sistema i ovom metodologijom.

VIII.2. Obračun usluge transporta prirodnog gasa po tarifama za godišnji, mesečni i dnevni prekidni kapacitet

Usluga transporta prirodnog gasa po tarifama za godišnji prekidni i mesečni prekidni kapacitet obračunava se primenom odgovarajuće tarife za neprekidni kapacitet uz umanjenje iznosa utvrđenog prema formulama u skladu sa ovom metodologijom, a koji odgovara zahtevanom prekinutom kapacitetu.

Pri obračunu usluge transporta prirodnog gasa po tarifama za prekidne kapacitete, smatra se da je prekid usluge transporta ostvaren tokom celog dana, bez obzira na dužinu trajanja prekida kapaciteta u toku tog dana.

Usluga transporta prirodnog gasa po tarifama za dnevni prekidni kapacitet se ne obračunava ako je došlo do delimičnog ili potpunog prekida kapaciteta u danu za koji je ugovoren transport.

VIII.2.1. Obračun usluge transporta prirodnog gasa po tarifama za godišnji prekidni kapacitet

Mesečni iznos za uslugu transporta za ugovoreni godišnji prekidni kapacitet po tarifnim elementima za kapacitet obračunat primenom odgovarajuće godišnje tarife za neprekidni kapacitet, se umanjuje za mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" utvrđen prema formuli:

UGPm = Fd * TKg * Σ KGPi

gde su:

UGPm - mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" obračunat za prekidni godišnji kapacitet (u dinarima);

Fd - dnevni koeficijent za mesec "m" u skladu sa pododeljkom VII.1.3. ove metodologije;

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije (TKuts, TKupg, TKusk, TKidp, TKiin) (u dinarima/m3/dan);

i - broj dana u mesecu u kojima je realizovan prekid (od 0 do 31) i

Σ KGPi - zbir prekinutih kapaciteta po danima u mesecu u kome je ostvaren prekid, a koji su ugovoreni kao godišnji prekidni kapacitet (u m3/dan).

Mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" ne može biti veći od iznosa koji bi se obračunao da u tom mesecu nije bilo prekida ugovorenog godišnjeg prekidnog kapaciteta.

VIII.2.2. Obračun usluge transporta prirodnog gasa po tarifama za mesečni prekidni kapacitet

Mesečni iznos za uslugu transporta prirodnog gasa za ugovoreni mesečni prekidni kapacitet po tarifnim elementima za kapacitet obračunat primenom odgovarajuće mesečne tarife za neprekidni kapacitet, se umanjuje za mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" utvrđen prema formuli:

UMPm = Fd * TKg * Σ KMPi

gde su:

UMPm - mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" obračunat za prekidni mesečni kapacitet (u dinarima);

Fd - dnevni koeficijent za mesec "m" u skladu sa pododeljkom VII.1.3. ove metodologije;

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije (TKuts, TKupg, TKusk, TKidp, TKiin) (u dinarima/m3/dan);

i - broj dana u mesecu u kojima je realizovan prekid (od 0 do 31) i

Σ KMPi - zbir prekinutih kapaciteta po danima tokom meseca, a koji su ugovoreni kao mesečni prekidni kapacitet, (u m3/dan).

Mesečni iznos umanjenja u mesecu ne može biti veći od iznosa koji bi se obračunao da u tom mesecu nije bilo prekida ugovorenog mesečnog prekidnog kapaciteta.

VIII.2.3. Obračun usluge transporta prirodnog gasa po tarifama za dnevni prekidni kapacitet

Mesečni iznos za uslugu transporta prirodnog gasa za ugovoreni dnevni prekidni kapacitet po tarifnim elementima za kapacitet obračunat primenom odgovarajuće dnevne tarife za prekidni kapacitet, se umanjuje za mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" utvrđen prema formuli:

UDPm = 0.5 * Fd * TKg * Σ KDPi

gde su:

UDPm - mesečni iznos umanjenja u mesecu "m" obračunat za dnevni prekidni kapacitet (u dinarima);

Fd - dnevni koeficijent za mesec "m" u skladu sa pododeljkom VII.1.3. ove metodologije;

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije (TKuts, TKupg, TKusk, TKidp, TKiin) (u dinarima/m3/dan) i

Σ KDPi - zbir ugovorenih dnevnih prekidnih kapaciteta po danima u kojima je zahtevan njihov prekid (u m3/ dan).

VIII.3. Obračun naknade za prekoračenje ugovorenog kapaciteta

VIII.3.1.Obračun naknade za prekoračenje ugovorenog kapaciteta jednog korisnika sistema

Naknada za korišćenje kapaciteta većeg od ugovorenog u obračunskom periodu se izračunava za svaki dan za koji je prekoračenje utvrđeno, za svaku ulaznu tačku u transportni sistem ili izlaznu tačku iz transportnog sistema, prema formuli:

Npk = Fd * TKg * Kpd + 3,00 * Fd * TKg * Kpn

gde su:

Npk - iznos za prekoračenje odgovarajućeg ugovorenog kapaciteta (u dinarima);

Fd - dnevni koeficijent u skladu sa pododeljkom VII.1.3. ove metodologije;

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet iz pododeljka VII.1.1. ove metodologije (TKuts, TKupg, TKusk, TKidp, TKiin) (u dinarima/m3/dan);

Kpd - dozvoljeno prekoračenje kapaciteta koje iznosi najviše 5% od zbira ugovorenih godišnjih, mesečnih i dnevnih kapaciteta, neprekidnih i prekidnih, za odgovarajuću ulaznu ili izlaznu tačku (u m3/dan) i

Kpn - nedozvoljeno prekoračenje kapaciteta koje iznosi preko 5% od zbira ugovorenih godišnjih, mesečnih i dnevnih kapaciteta, neprekidnih i prekidnih, za odgovarajuću ulaznu ili izlaznu tačku (u m3/dan).

Prekoračenje kapaciteta se izračunava prema formuli:

- ako je ODKk ≤ 1,05 * Uk , onda je Kpd = ODKk - Uk , a Kpn = 0,

- ako je ODKk > 1,05 * Uk , onda je Kpd = 0,05 * Uk , a Kpn = ODKk - 1,05 * Uk

gde su:

ODKk - preuzeta ili isporučena dnevna količina prirodnog gasa u odgovarajućoj ulaznoj ili izlaznoj tački (u m3/dan) i

Uk - zbir ugovorenih godišnjih, mesečnih i dnevnih kapaciteta, neprekidnih i prekidnih u odgovarajućoj ulaznoj ili izlaznoj tački (u m3/dan).

VIII.3.2. Obračun naknade za prekoračenje ugovorenog kapaciteta za više korisnika sistema na jednoj ulaznoj ili izlaznoj tački transportnog sistema

Prekoračenje ugovorenog kapaciteta za više korisnika sistema na određenoj ulaznoj ili izlaznoj tački transportnog sistema se obračunava na način iz podtačke VIII.3.1 ako je ukupna preuzeta ili isporučena dnevna količina prirodnog gasa svih korisnika sistema u toj tački veća od zbira ugovorenih godišnjih, mesečnih i dnevnih, neprekidnih i prekidnih kapaciteta tih korisnika sistema u toj tački.

VIII.3.2.1. Utvrđivanje preuzetih dnevnih količina prirodnog gasa na ulaznoj tački po korisnicima

Za ulaznu tačku u transportni sistem preuzete dnevne količine prirodnog gasa za svakog korisnika sistema u toj ulaznoj tački se utvrđuju prema formuli:

ODKUn = (ODKU * NKn) /(Σ NKi)

gde su:

ODKUn - preuzeta dnevna količina prirodnog gasa n-tog korisnika u i-toj ulaznoj tački (u m3);

ODKU - ukupno preuzeta dnevna količina prirodnog gasa na i-toj ulaznoj tački (u m3);

NKn - najava dnevnih količina prirodnog gasa za odgovarajući dan n-tog korisnika sistema u i-toj ulaznoj tački, prihvaćena od operatora transportnog sistema (u m3/dan) i

Σ NKi - zbir najava dnevnih količina prirodnog gasa za odgovarajući dan svih korisnika sistema u i-toj ulaznoj tački, prihvaćenih od operatora transportnog sistema (u m3/dan).

VIII.3.2.2. Utvrđivanje isporučenih dnevnih količina prirodnog gasa na izlaznoj tački po korisnicima

Za izlaznu tačku iz transportnog sistema, isporučene dnevne količine prirodnog gasa za svakog korisnika sistema u toj izlaznoj tački se izračunavaju tako što se ukupno isporučena dnevna količina prirodnog gasa umanji za zbir količina prirodnog gasa koje se direktno dodeljuju određenim korisnicima u toj izlaznoj tački sa transportnog sistema, a zatim se vrši utvrđivanje preostalih količina po korisnicima.

Umanjenje ukupno isporučenih dnevnih količina prirodnog gasa se vrši za iznos:

- isporučene količina prirodnog gasa krajnjim kupcima čiji merni uređaj ima mogućnost automatskog beleženja preuzetih dnevnih količina kada su krajnji kupci na transportnom ili distributivnom sistemu koji je povezan na tu izlaznu tačku sa transportnog sistema ili,

- unapred dostavljene dnevne količine prirodnog gasa operatoru transportnog sistema za krajnjeg kupca na izlaznoj tački sa transportnog sistema koji ima više ugovora o snabdevanju, za ugovore koji nisu ugovori sa potpunim snabdevanjem.

Za izlazne tačke iz transportnog sistema prema drugom transportnom ili prema distributivnom sistemu, isporučene količine prirodnog gasa se utvrđuju za svakog korisnika, nakon umanjenja definisanog u stavom 1. ovog pododeljka, prema formuli:

ODKIn = (ODKI * MEn) /(Σ MEi)

gde su:

ODKIn - isporučena dnevna količina prirodnog gasa n-tog korisnika u i-toj izlaznoj tački (u m3);

ODKI - ukupno isporučena dnevna količina prirodnog gasa na i-toj izlaznoj tački i umanjena za iznos utvrđen na način propisan stavom 1. ovog pododeljka (u m3);

MEn - ukupno isporučene mesečne količine prirodnog gasa krajnjim kupcima n-tog korisnika sistema na i-toj izlaznoj tački umanjene za iznos utvrđen na način propisan stavom 1. ovog pododeljka (u m3/dan) i

Σ MEi - ukupno isporučene mesečne količine prirodnog gasa krajnjim kupcima svih korisnika sistema na i-toj izlaznoj tački umanjene za iznos utvrđen na način propisan stavom 1. ovog pododeljka (u m3/dan).

VIII.4.1. Određivanje kapaciteta

Kapacitet se određuje dnevnim očitavanjem preuzetih ili isporučenih količina prirodnog gasa na mernom uređaju na ulaznoj tački u transportni sistem ili izlaznoj tački iz transportnog sistema.

Kapacitet za ulaznu tačku u transportni sistem u kojoj ne postoji mogućnost automatskog beleženja preuzetih dnevnih količina prirodnog gasa na mernom uređaju se utvrđuje kao najveća vrednost količnika ukupne količine prirodnog gasa preuzete u odgovarajućoj tački transportnog sistema u mesecu i broja dana u tom mesecu u prethodnoj gasnoj godini.

Kapacitet za izlaznu tačku iz transportnog sistema u kojoj ne postoji mogućnost automatskog beleženja isporučenih dnevnih količina prirodnog gasa na mernom uređaju se utvrđuje kao proizvod koeficijenta Kmd i najvećeg količnika ukupne količine prirodnog gasa isporučene u odgovarajućoj tački transportnog sistema u mesecu i broja dana u tom mesecu u prethodnoj gasnoj godini.

Koeficijent Kmd se utvrđuje na početku svake gasne godine prema formuli:

Kmd = 1,35 u slučaju da je KOLJFD > 0,33 * KOLG

Kmd = 1,20 u slučaju da je KOLJFD ≤ 0,33 * KOLG

gde su:

Kmd - koeficijent maksimalne dnevne potrošnje;

KOLJFD - zbir transportovanih količina prirodnog gasa u januaru, februaru i decembru u prethodnoj gasnoj godini i

KOLG - transportovana količina prirodnog gasa u prethodnoj gasnoj godini.

Kapacitet za izlaznu tačku iz transportnog sistema u kojoj se isporučene količine prirodnog gasa ne mere duže od 60 dana se utvrđuje kao zbir kapaciteta svih krajnjih kupaca na distributivnom sistemu koji je povezan na tu izlaznu tačku iz transportnog sistema, s tim što se njihov kapacitet utvrđuje na osnovu automatskog beleženja dnevnih količina prirodnog gasa gde takvo merenje postoji ili na način određen u stavu 3. ovog pododeljka.

VIII.4.2. Određivanje prekoračenja ugovorenog kapaciteta kada nema dnevnog merenja

Maksimalna dnevna količina prirodnog gasa u mesecu za izlaznu tačku iz transportnog sistema u kojoj ne postoji mogućnost automatskog beleženja isporučenih dnevnih količina prirodnog gasa na mernom uređaju se utvrđuje kao proizvod koeficijenta Kmd iz pododeljka VIII.4.1. i količnika mesečne količine prirodnog gasa u toj izlaznoj tački i broja dana u tom mesecu.

Ako je maksimalna dnevna količina prirodnog gasa u mesecu utvrđena u stavu 1. ovog pododeljka, veća od kapaciteta za tu izlaznu tačku utvrđenog na način propisan pododeljkom VIII.4.1., smatra se da postoji prekoračenje ugovorenog kapaciteta.

Broj dana u mesecu za koje se obračunava prekoračenje kapaciteta je jedan.

VIII.4.3. Određivanje isporučenih količina prirodnog gasa kada nema merenja u periodu dužem od 60 dana

Za izlaznu tačku sa transportnog sistema u kojoj se isporučene količine prirodnog gasa ne mere u periodu dužem od 60 dana, tarifa za energent se primenjuje na količinu prirodnog gasa utvrđenu kao zbir količina prirodnog gasa isporučenih na svim mestima isporuke na distributivnom sistemu koji je povezan na tu izlaznu tačku sa transportnog sistema u obračunskom periodu.

VIII.5. Umanjenje obračuna usluge transporta

Umanjenje obračuna usluge transporta zbog neurednog izvršavanja transporta prirodnog gasa od strane operatora transportnog sistema, utvrđuje se za svaki dan delimičnog ili potpunog prekida ugovorenih godišnjih, odnosno mesečnih, odnosno dnevnih neprekidnih kapaciteta, na bilo kojoj ulaznoj ili izlaznoj tački sa transportnog sistema, za svaki dan prekida preko pet dana u kalendarskoj godini.

Umanjenje obračuna usluge transporta korisniku sistema zbog delimičnog ili potpunog prekida neprekidnih kapaciteta u obračunskom periodu za svaki dan prekida preko pet dana u kalendarskoj godini, za svaku ulaznu ili izlaznu tačku transportnog sistema, izračunava se prema formuli:

Nks = 0,01 * TKg * (KN - KNP)

gde su:

Nks - naknada korisniku sistema (u dinarima);

TKg - odgovarajuća godišnja tarifa za neprekidni kapacitet (u dinarima/m3/dan);

KN - zbir ugovorenih neprekidnih godišnjih, odnosno mesečnih, odnosno dnevnih kapaciteta korisnika sistema, u ulaznoj ili izlaznoj tački sa transportnog sistema u kojoj prekinut kapacitet (u m3/dan) i

KNP - kapacitet koji nije prekinut u ulaznoj ili izlaznoj tački sa transportnog sistema u kojoj je operator transportnog sistema prekinuo deo ugovorenog kapaciteta (u m3/dan).

IX NAČIN, POSTUPAK I ROKOVI DOSTAVLJANJA PODATAKA I DOKUMENTACIJE I PROMENA CENE PRISTUPA SISTEMU ZA TRANSPORT PRIRODNOG GASA

IX.1. Dokumentacija i rokovi za dostavljanje

Operator transportnog sistema dostavlja Agenciji sledeće podatke i dokumentaciju:

1) godišnje finansijske izveštaje (najkasnije do 30. aprila tekuće za prethodnu godinu);

2) godišnji bilans stanja i bilans uspeha za svaku delatnost pojedinačno u skladu sa Zakonom (najkasnije do 30. aprila tekuće za prethodnu godinu);

3) izveštaj o izvršenoj reviziji godišnjih finansijskih izveštaja (najkasnije do 30. septembra tekuće za prethodnu godinu);

4) analitički zaključni list za pravno lice u celini i za svaku delatnost energetskog subjekta pojedinačno (najkasnije do 30. aprila tekuće za prethodnu godinu);

5) registar nematerijalnih ulaganja, nekretnina, postrojenja i opreme na dan 31. decembar za pravno lice u celini i za svaku delatnost energetskog subjekta pojedinačno (najkasnije do 30. aprila tekuće za prethodnu godinu);

6) godišnji program poslovanja za pravna lica za koja je to određeno zakonom (najkasnije u roku od osam dana od dana usvajanja od strane nadležnog organa);

7) godišnji izveštaj o poslovanju za pravna lica za koja je to određeno zakonom (najkasnije do 30. septembra tekuće za prethodnu godinu);

8) plan razvoja transportnog sistema (najkasnije do 1. aprila tekuće godine);

9) popunjene tabele info pravila za izračunavanje cena pristupa sistemu za transport gasa koje se objavljuju na sajtu Agencije (www.aers.rs) (uz zahtev za davanje saglasnosti na odluku o ceni pristupa sistemu za transport prirodnog gasa i na zahtev Agencije);

10) popunjene tabele info pravila za redovno izveštavanje koje se objavljuju na sajtu Agencije u skladu sa dinamikom definisanom u tabelama i

11) druge podatke i dokumentaciju na zahtev Agencije, u skladu sa Zakonom.

IX.2. Način dostavljanja

Podatke i dokumentaciju iz odeljka IX.1. ove metodologije operator transportnog sistema dostavlja u pismenoj formi, potpisane od strane ovlašćenog lica, a popunjene tabele info pravila i u elektronskoj formi na e-mail adresu Agencije.

IX.3. Izmena cene pristupa sistemu za transport prirodnog gasa na zahtev Agencije

Ukoliko na osnovu dostavljenih podataka i dokumentacije iz odeljka IX.1. ove metodologije, Agencija u obavljanju poslova iz svoje nadležnosti utvrđene Zakonom, utvrdi da operator transportnog sistema primenom regulisanih cena ostvaruje prihode koji su veći od opravdanog prihoda koji se dobija primenom ove metodologije, operator transportnog sistema dužan je da na zahtev Agencije, u roku od 30 dana od dana prijema tog zahteva, podnese novi zahtev za davanje saglasnosti na odluku o ceni pristupa sistemu za transport prirodnog gasa sa odlukom o ceni.

IX.4. Neurednost zahteva

Smatra se da zahtev za davanje saglasnosti na odluku o ceni pristupa sistemu za transport prirodnog gasa sa odlukom o ceni nije podnet, ukoliko dokumentacija iz odeljka IX.1. ove metodologije nije dostavljena Agenciji u rokovima i na način utvrđen ovom metodologijom.

X PRIMENA METODOLOGIJE

Do prvog obrazovanja cena pristupa sistemu za transport prirodnog gasa u skladu sa odredbama ove metodologije, primenjivaće se cene energetskog subjekta - operatora transportnog sistema koje su, u skladu sa zakonom, obrazovane i bile primenjene za tarifne stavove "kapacitet", "energent" i "energent za upravljanje sistemom", na dan stupanja na snagu ove metodologije.

Usluga transporta prirodnog gasa za jednog korisnika sistema, do prvog obrazovanja cena pristupa sistemu za transport prirodnog gasa u skladu sa odredbama ove metodologije, obračunavaće se za obračunski period na osnovu cena po tarifnim stavovima "kapacitet", "energent" i "energent za upravljanje sistemom", u skladu sa odredbama čl. 15. do 18. Tarifnog sistema za pristup i korišćenje sistema za transport prirodnog gasa ("Službeni glasnik RS", broj 1/07).

Do prve raspodele kapaciteta u skladu sa pravilima kojima se uređuje rad transportnog sistema, tarifni elementi za kapacitet određeni u skladu sa ovom metodologijom utvrđuju se na osnovu zbira maksimalnih dnevnih količina prirodnog gasa na odgovarajućim ulaznim i izlaznim tačkama transportnog sistema u prethodnoj gasnoj godini u smislu ove metodologije, osim ukoliko na odgovarajućim ulaznim i izlaznim tačkama transportnog sistema drugačije nije ugovoreno.

Do stvaranja tehničkih uslova za raspodelu mesečnih i dnevnih kapaciteta u skladu sa pravilima kojima se uređuje rad transportnog sistema, a najkasnije do 31. decembra 2013. godine, operator transportnog sistema korisnicima sistema obezbeđuje korišćenje godišnjih: prekidnih, neprekidnih i povratnih kapaciteta.

Do prve raspodele kapaciteta u skladu sa pravilima kojima se uređuje rad transportnog sistema za nove ulazne tačke u transportni sistem, odnosno izlazne tačke iz transportnog sistema, tarifa za kapacitet se primenjuje na kapacitet koji ugovore korisnik sistema i operator transportnog sistema.

Stepen iskorišćenosti kapaciteta transportnog sistema (SITSt) u smislu ove metodologije, do prve raspodele kapaciteta u skladu sa pravilima kojima se uređuje rad transportnog sistema, se utvrđuje na osnovu zbira maksimalnih dnevnih količina prirodnog gasa na ulaznim tačkama u transportni sistem u periodu pre ugovaranja kapaciteta, u godini koja prethodi regulatornom periodu.